Wabo
en de ruimtelijke ordening en de welstand
Wabo mr Albert Jan Meeuwissen
[email protected]
en de ruimtelijke ordening
Wet algemene bepalingen omgevingsrecht 1.
Wabo algemeen en omgevingsvergunning
2.
Vergunningvrij bouwen
3.
Relatie met welstand
Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
Doel 1. 2. 3.
aantal benodigde vergunningen en administratieve lasten verminderen; betere dienstverlening door de overheid en verkorten procedures; tegengaan tegenstrijdige voorschriften.
1 aanspreekpunt, 1 digitaal loket, 1 digitale aanvraag, 1 korte uniforme procedure, 1 beschikking en 1 handhavend bestuursorgaan. Gevolg: heel veel wetten aangepast (grote delen overgeheveld)
Wet algemene bepalingen omgevingsrecht 1.
Besluit omgevingsrecht (Bor)
2.
Regeling omgevingsrecht (Mor)
3.
Invoeringswet (IWABO) wijzigt meer dan 40 wetten
4.
Invoeringsbesluit wijzigt 60 AMvB’s
5.
Invoeringsregeling wijzigt nog eens 40 besluiten
6.
Herziening gemeentelijke verordeningen (Bouw-, Leges-, APVerordening)
Omgevingsvergunning Integratie: +/- 40 vergunningen, ontheffingen en meldingen; op het gebied van bouwen, wonen, monumenten, ruimtelijkeordening, natuur en milieu in één omgevingsvergunning! Verrichten van een activiteit
Omgevingsvergunning Activiteiten: Slopen, kappen, bouwen, aanleggen (graven), reclame aanbrengen, lozen, gebruiken, … Plaatsgebonden activiteiten die van invloed zijn op de fysieke leefomgeving Alles waarvoor toestemming nodig is (dus niet bij recht al kan) = vergunningen, ontheffingen, meldingen Zaakgebonden vergunning = door iedereen uit te voeren – wel op naam (m.u.v. permanente bewoning recreatiewoning)
Wijzigingen Wro Toestemmingen uit de de Wro die in de omgevingsvergunning zijn opgenomen zijn: Voorbereidingsbesluit, bp, verordening, AMVB-ruimte, beheersverordening: – de aanlegvergunning – de sloopvergunning – de (binnenplanse) ontheffing Buitenplans – de buitenplanse ontheffing • de tijdelijke ontheffing • kruimelgevallen
– –
het projectbesluit de buiten toepassingverklaring van de beheersverordening ten behoeve van de realisering van een projectbesluit
Afwijken met een omgevingsvergunning
Geen wijziging Wro
Toestemmingen/regelingen die zelfstandig blijven bestaan: – – – –
(rechtensregels) de wijzigingsbevoegdheid; de uitwerkingsplicht; het stellen van nadere eisen.
Digitalisering
vm Pb op ruimtelijkeplannen.nl (tijdelijke ontheffing niet meer)
binnen twee maanden (art 3.13 Wro = 2.9a lid 2 WABO)
Procedure (Algemeen) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
9. 10.
Uitzoeken activiteiten – omgevingsvergunning ? Vooroverleg met bevoegd gezag Aanvraag Bevoegd gezag (B&W tenzij …..) Ontvangstbevestiging Aanhouding ? (art. 3.3/3.4 Wabo) Vooroverleg (art. 12 lid 1 a 3 Wabo) Procedure (regulier of uitgebreid) Ontvankelijkheid (binnen 4 weken aanvullen) Advies aanvragen (geen Wabo-termijn) Zienswijzen (bij regulier soms) Verlenen/weigeren In werking treding
Procedure (regulier en uitgebreid)
Reguliere voorbereidingsprocedure = 8 weken (+6) - te laat = van rechtwege verleend - in werking 1 dag na publicatie m.u.v. aanleg, sloop , kap en van rechtswege
Uitgebreide voorbereidingsprocedure = 6 maanden (+6) (voormalig projectbesluit en de tijdelijke ontheffing en dus niet meer bij kruimelgevallen) - Uniforme openbare voorbereidingsprocedure (UOV) - Verklaring van geen bedenkingen (direct aanvragen na aanvraag) - te laat = van rechtwege afgewezen - in werking na beroepstermijn (6 weken)
Procedure (vm)projectbesluit Vooraankondiging Overleg 1.
2. 3.
Publicatie – 6 weken ter inzage (electronisch bekend maken) – Toezending Rijk/Provincie – Pb: toezenden alle zakelijk gerechtigden Binnen 12 weken vaststellen Binnen 2 weken of na 6/7 weken publicatie (6 weken bij afwijking zienswijze Prov/Rijk- 7 w bij aanwijzing)
4. 5.
Beroep/schorsing rechtbank (6 weken) Na beroepstermijn (6 weken) van kracht
Procedure/Proces Andere begrippen
Aanhaken F&f- en Nb-wet (uitgebreide procedure)
Verplicht advies (par. 6.1 Bor)
Verklaring van geen bedenkingen (par. 6.2 Bor) Alleen bij de Uitgebreide procedure ‘Delegatie’ mogelijk Raad B&W
Gevolgen Procedure/Proces Andere begrippen
Deelvergunning
Onlosmakelijk verbonden
Gefaseerde vergunning
(Mogelijkheid om principe-uitspraak te vragen)
Procedure/Proces Andere begrippen
Gefaseerde vergunning Voorbeeld: eerst planologisch traject (voormalige ontheffing/projectbesluit) daarna bouwtechnische zaken 2 losse procedures (incl. beroep) maar uiteindelijk 1 omgevingsvergunning waarop kan worden uitgevoerd
Andere aandachtspunten
Andere afdelingen die zich met stedebouw/planologie bemoeien (frontbackoffice) Passieve of actieve beoordeling aanvragen ? Projectbesluiten zijn vervallen indien nog geen bouwaanvraag is ingediend Omgevingsvergunning (art. 2.12 lid 1.a.3) of bestemmingsplan ? Natuuronderzoek - niet uitstellen (anders veel langere procedure)
2. Omgevingsvergunningvrije activiteiten
Hoofdregel: – Voor het bouwen van een bouwwerk is een omgevingsvergunning vereist – Voor gebruik van bouwwerken en gronden in strijd met bestemmingsplan of andere planologische regelgeving is een omgevingsvergunning vereist
Uitzonderingen: – Besluit omgevingsrecht (Bor) – bijlage II
(Mor = indieningsvereisten voor vergunning)
Bijlage II Besluit omgevingsrecht (Bor)
Art. 2 bijlage II Bor = Combinatie activiteiten ‘bouwen’ en ‘planologisch (strijdig) gebruik’: – Geen omgevingsvergunningplicht, ook niet indien strijdig met het geldende bestemmingsplan.
Art. 3 bijlage II Bor = Activiteit ‘bouwen’: – Geen omgevingsvergunningplicht, echter wel indien strijdig met het geldende bestemmingsplan.
Voorwaarde artikel 5 t/m 7: geldt niet voor Beschermd dorpsgezicht Monument Veiligheidszones in bp (incl plaatsgebonden risico) Archeologische bouwbescherming groter dan 50 m2
Een aantal definities: Achtererfgebied: Erf aan de achterkant en de niet naar openbaar toegankelijk gebied gekeerde zijkant, op meer dan 1 m van de voorkant van het hoofdgebouw.
Erf: al dan niet bebouwd perceel, of een gedeelte daarvan, dat direct is gelegen bij een hoofdgebouw en dat in feitelijk opzicht is ingericht ten dienste van het gebruik van dat gebouw, en, voor zover een bestemmingsplan of een beheersverordening van toepassing is, deze die inrichting niet verbieden;
Een aantal definities: Hoofdgebouw: Een gebouw, of gedeelte daarvan, dat noodzakelijk is voor de verwezenlijking van de geldende of toekomstige bestemming van een perceel en, indien meer gebouwen op het perceel aanwezig zijn, gelet op die bestemming het belangrijkst is. Bijbehorend bouwwerk: Uitbreiding van een hoofdgebouw dan wel functioneel met een zich op hetzelfde perceel bevindend hoofdgebouw verbonden, daar al dan niet tegen aangebouwd gebouw, of ander bouwwerk, met een dak.
Artikel 2, bijlage II Bor Dit betreft o.a. de volgende bouwactiviteiten: -
een bijbehorend bouwwerk in achtererfgebied; dakkapellen op het achterdakvlak en niet naar het openbaar toegankelijk gebied gekeerde zijdakvlak; erf- of perceelafscheidingen; dakramen; zonnepanelen of zonnecollectoren; kozijn, kozijninvulling of gevelpaneel in de achtergevel of niet naar openbaar toegankelijk gebied gekeerde zijgevel; keermuren, walmuur of kademuur; vlaggenmasten op een erf en maximaal één per erf tot maximaal 6 m hoogte; antenne-installaties ten behoeve van mobiele telecommunicatie; bouwwerken ten behoeve van infrastructurele of openbare voorzieningen.
In alle gevallen zijn daaraan eisen/voorwaarden verbonden!
Artikel 2, bijlage II Bor Bijbehorend bouwwerk: - voor zover op een afstand van niet meer dan 2,5 m van het oorspronkelijk hoofdgebouw, niet hoger dan: 1. 4 m; 2. 0,3 m boven de bovenkant van de scheidingsconstructie met de tweede bouwlaag van het hoofdgebouw, en; 3. het hoofdgebouw. - op een afstand van meer dan 1 m vanaf openbaar toegankelijk gebied, tenzij geen redelijke eisen van welstand van toepassing zijn; - geen dakterras - in achteref en daarvan max 50% bebouwd - niet bij woonwagen, tijdelijk gebouw of recreatief nachtverblijf .
Artikel 2, bijlage II Bor voor zover op een afstand van meer dan 2,5 m van het oorspronkelijk hoofdgebouw: 1. niet hoger dan 3 m; 2. de oppervlakte van vergunningsvrije bijbehorende bouwwerken binnen een afstand van 1 m van een naburig erf niet meer dan 10 m2 ; 3. als gevolg van het bijbehorende bouwwerk de totale oppervlakte van vergunningsvrije bijbehorende bouwwerken op een afstand van meer dan 2,5 m van het oorspronkelijke hoofdgebouw niet meer dan 30 m2, en; 4. functioneel ondergeschikt aan het hoofdgebouw. - op een afstand van meer dan 1 m vanaf openbaar toegankelijk gebied, tenzij geen redelijke eisen van welstand van toepassing zijn; - geen dakterras - in achteref en daarvan max 50% bebouwd - niet bij woonwagen, tijdelijk gebouw of recreatief nachtverblijf.
Erf- en perceelafscheidingen zijn omgevingsvergunningvrij, mits wordt voldaan aan de volgende eisen: a. niet hoger dan 1 m, of; b. niet hoger dan 2 m, en; 1. op een erf of perceel waarop al een gebouw staat waarmee de erf- of perceelafscheiding in functionele relatie staat, 2. achter de voorgevelrooilijn, en; 3. op meer dan 1 m van openbaar toegankelijk gebied, tenzij geen redelijke eisen van welstand van toepassing zijn.
Artikel 3, bijlage II Bor Belangrijk: Er mag geen sprake zijn van strijd met het bestemmingsplan voor zowel het bouwen als het gebruik.
Artikel 3, bijlage II Bor Dit betreft o.a. de volgende bouwactiviteiten: a. bijbehorend bouwwerk in het achtererfgebied, mits niet hoger dan 5 m; b. een op de grond staand bouwwerk ten behoeve van recreatief nachtverblijf, met een oppervlakte van maximaal 70 m² en een bouwhoogte niet hoger dan 5 m; c. dakkapellen in het voordakvlak, of een naar openbaar toegankelijk gebied gekeerd zijdakvlak; d. sport- of speeltoestellen met een bouwhoogte niet hoger dan 4 m; e. zwembaden, whirlpools, jacuzzi’s of vijvers op een erf bij woning of woongebouw, mits niet voorzien van een overkapping; f. bouwwerk, geen gebouw zijnde, in achtererfgebied ten behoeve van agrarische bedrijfsvoering, voorzover het betreft: 1. een voeder- of mestsilo, of; 2. een ander bouwwerk niet hoger dan 2 m.
Artikel 4, bijlage II Bor
(Kruimelgevallen art. 2.12.lid 1.a.2)
Dit betreft o.a. de volgende bouwactiviteiten: a. bijbehorend bouwwerk binnen de bebouwde kom
Bijbehorend bouwwerk: Uitbreiding van een hoofdgebouw dan wel functioneel met een zich op hetzelfde perceel bevindend hoofdgebouw verbonden, daar al dan niet tegen aangebouwd op de grond staand gebouw, of ander bouwwerk, met een dak.
Case 1
wonen
Case 2
agrarisch
Case 3
Bedrijven variant 1
Aandachtspunt: Bor bijlage II Artikel 6
Case 3
Bedrijven variant 2
Case 3
Bedrijven variant 3
Wabo
en de ruimtelijke ordening en de welstand
Wabo
en de welstand
Welstand na de Wabo
Voor alle omgevingsvergunningplichtige bouwwerken blijft welstandstoetsing verplicht
Welstand na de Wabo
Voor het omgevingsvergunningvrij bouwen geldt: - redelijke eisen van welstand blijven gelden - excessenregeling (repressief welstandstoezicht) - verplicht rekening houden met de buren (burgerlijk wetboek) Dat is mijn uitspraak en hier zult u het mee moeten doen!
NB: omgevingsvergunningvrij bouwen niet bij monumenten en niet in beschermde stad- en dorpsgezichten
Zicht op vergunningvrij
Bor art. 2 en art. 3 zijn van belang
Art. 2 = vergunningvrij – Geen welstandstoets (m.u.v. enkele situaties)
Art. 3 bijlage II Bor = Activiteit ‘bouwen’: - MOET voldoen aan eisen uit het artikel! – Geen omgevingsvergunningplicht, echter wel indien strijdig met het geldende bestemmingsplan. Dan ook Welstandstoets
Wanneer omgevingsvergunningvrij
Kennis van vergunningvrije bouwwerken
Artikel 2 lijkt veel op vigerend regime vergunningsvrij
Artikel 3 is nieuw
Artikel 2 lid 4, bijlage II Bor Dakkapellen: a. Achterdakvlak of niet naar openbaar toegankelijk gebied gekeerd zijdakvlak b. Plat c. Maatvoeringen (zie tekening)
Artikel 2 lid 5, bijlage II Bor Dakraam, daklicht, lichtstraat op een bouwwerk Let op welstand!
Artikel 2 lid 6, bijlage II Bor Zonnepaneel of collector
Artikel 2 lid 7, bijlage II Bor Kozijn, kozijninvulling of gevelpaneel
Artikel 2 lid 8, bijlage II Bor Zonnewering, rolhek, luik of rolluik
Artikel 2 lid 9, bijlage II Bor Afscheiding tussen balkons of dakterrassen
Artikel 2 lid 10, bijlage II Bor Tuinmeubilair tot hoogte van 2,5 m
Artikel 2 lid 11, bijlage II Bor Sport, of speeltoestel voor prive-doeleinden tot 2,5 m en beweegbaar door zwaartekracht of menskracht
Artikel 2 lid 12, bijlage II Bor Erf- en perceelafscheidingen zijn omgevingsvergunningvrij, mits wordt voldaan aan de volgende eisen: a. niet hoger dan 1 m, of; b. niet hoger dan 2 m, en; 1. op een erf of perceel waarop al een gebouw staat waarmee de erf- of perceelafscheiding in functionele relatie staat, 2. achter de voorgevelrooilijn, en; 3. op meer dan 1 m van openbaar toegankelijk gebied, tenzij geen redelijke eisen van welstand van toepassing zijn.
Artikel 2 lid 13, bijlage II Bor Constructie voor overbruggen terreinverschillen tot 1 m
Artikel 2 lid 14, bijlage II Bor Vlaggenmast indien max 6 m en één mast per erf
Artikel 2 lid 15, bijlage II Bor Antenne-installatie t.b.v. mobiele tel
Artikel 2 lid 16, bijlage II Bor Antenne-installatie t.b.v. C2000
Artikel 2 lid 17, bijlage II Bor Antenne-installatie (anders dan in lid 15, 16)
Artikel 2 lid 18, bijlage II Bor Bouwwerk t.b.v. infrastructurele of openbare voorziening (wel met maatbeperking)
Artikel 2 lid 19, bijlage II Bor Magazijnstelling (inpandig en met maatbeperking)
Artikel 2 lid 20, bijlage II Bor Bouwkeet etc
Artikel 2 lid 21, bijlage II Bor Ander bouwwerk in voor- of achtererfgebied - niet hoger dan 1 m en max 2 m2 - tot max 50 % bebouwd raakt op voor- of achtererf
Artikel 3, bijlage II Bor Belangrijk: Er mag geen sprake zijn van strijd met het bestemmingsplan voor zowel het bouwen als het gebruik.
Gaat over:
Artikel 3 lid 1, bijlage II Bor Bijbehorend bouwwerk in het achtererfgebied, mits niet hoger dan 5 m;
Artikel 3 lid 2, bijlage II Bor Bouwwerk voor recreatief nachtverblijf;
Artikel 3 lid 3, bijlage II Bor Dakkapel op een gebouw op voordakvlak of naar openbaar toegankelijk gekeerd zijdakvlak Indien er geen welstandseisen zijn gesteld
Artikel 3 lid 4, bijlage II Bor Sport, of speeltoestel anders dan voor prive-doeleinden tot 4 m en beweegbaar door zwaartekracht of menskracht
Artikel 3 lid 5, bijlage II Bor Zwembad etc (zonder overkapping)
Artikel 3 lid 6, bijlage II Bor Bouwwerken en silo op achtererfgebied boerderij
Formele veranderingen voor welstand
Voortkomend uit Wabo/Bor: Terminologie in welstandsnota aanpassen zoals bouwvergunning > omgevingsvergunning. En ook bijvoorbeeld achtererf. Het Bblb verdwijnt. Daarmee verdwijnt ook de mogelijkheid om via een gemandateerde ambtenaar licht-vergunningplichtige bouwwerken af te doen. Gemeente moet bouwverordening aanpassen
Aanbeveling: haal procedurele aspecten etc uit de nota en leg accent op de inhoud
Excessenregeling
Minder welstandstoezicht vooraf. Zwaarder accent op excessen. Aanbeveling: nalopen excessenregeling! NB excessenregeling is sinds 2007 niet in art 19 van de Woningwet opgenomen maar is de uitwerking van art 12a lid 1 onder b. NB minder vergunningen > minder leges
Werken met sneltoetscriteria
Niet langer met gemandateerde ambtenaar De term is daarom minder gelukkig. Voorstel: Welstandscriteria voor (veel voorkomende) kleine bouwplannen Functie: vooraf leveren van informatie en een goed perspectief biederen op een positief welstandsadvies De welstandsadviseur moet deze plannen snel kunnen af doen
Inhoudelijke aanpassing welstandsnota
Wabo/Bor > meer ruimte voor vergunningvrij > meer verantwoordelijkheid bij burger
Functie van de welstandsnota: Blijft van belang voor omgevingsvergunningplichtige plannen Sneltoetscriteria of loketcriteria zullen veranderen: Herijken Kans om (nog meer) vooraf informatie te bieden (ook voor omgevingsvergunningvrije werken) Zinvol bij handhaving (repressief welstandstoezicht/execessenregeling) NB het begrip sneltoetscriteria of loketcriteria is ongelukkig. Criteria voor veel voorkomende kleine bouwplannen is betere duiding.
Optie 1 Geen criteria voor kleine bouwplannen opnemen Vergunningvrij gaat z’n gang Alles wat vergunning nodig heeft via gebieds- en/of objectgerichte criteria
Kanttekening Afhankelijk van gedetailleerdheid van gebieds- en/of objectgerichte criteria Burger krijgt grote vrijheid maar geen hulp Kwetsbaar bij toepassing excessenregeling
Optie 2 Alleen voor kleine bouwplannen met omgevingsvergunning Dus
niet waar Bor verwijst naar welstandseis, oftewel: Bijbehorend bouwwerken op 1 m zone openbaar toegankelijk gebied, Dakraam in voordakvlak of naar het openbaargebied toegekeerd zijdakvlak Erfafscheidingen van max 2 in de 1 m zone naar openbaar toegankelijk gebied Dakkapel aan voorzijde of openbaar toegankelijk gekeerd zijdakvlak Vergunningvrij gaat z’n gang Concentreren op zaken die omgevingsvergunning nodig hebben
Kanttekening Goed nazoeken wanneer er overlap ontstaat Burger krijgt grote vrijheid en enige hulp Kwetsbaar bij toepassing excessenregeling
Optie 3 Criteria voor kleine bouwplannen, ook voor Bor-situaties Oftewel: Bijbehorend bouwwerken op 1 m zone openbaar toegankelijk gebied, Dakraam in voordakvlak of naar openbaar gebied toegekeerd zijdakvlak Erfafscheidingen van max 2 in de 1 m zone naar openbaar toegankelijk gebied Dakkapel aan voorzijde of openbaar toegankelijk gekeerd zijdakvlak En tegelijk zaken die omgevingsvergunning nodig hebben
Kanttekening Goed nazoeken wanneer er overlap ontstaat Burger krijgt grote vrijheid en enige hulp
Optie 4 Zoals Optie 3 maar dan meer uitgebreid voor Bor art 3 Afhankelijkheid van bestemmingsplan is lastig, daarom iets regelen. Tenminste ook voor bijbehorende bouwwerken op het achtererf En tegelijk zaken die omgevingsvergunning nodig hebben
Kanttekening Duidelijk maken dat bestemmingsplan voor gaat Burger krijgt hulp
Optie 5 Criteria voor alle veel voorkomende kleine bouwplannen opnemen Voorlichtende werking
Kanttekening Maak de relatie met vergunningvrij duidelijk Aanmoediging en geen risico van exces Burger krijgt meeste hulp
Samenvattend Optie 1
Optie 2
Optie 3
Optie 4
Optie 5
geen
Alleen omgevingsvergunningplichtig
Waar Bor verwijst naar welstand + omgevingsvergunningplichtig
Waar Bor Alles verwijst naar welstand + extra voor art 3 + omgevingsver gunningplichtig
--
-
o
+
++
Optie 5 geeft meeste info en kan voorkomen dat er geschillen ontstaan
Uitwerking Belangrijke vraag blijft: welke veel voorkomende kleine bouwplannen doen zich voor? Items uit Bor zoals: Bijbehorende bouwwerken Aan- en uitbouwen Bijgebouwen en overkappingen Dakkapellen Kozijn- of gevelwijzigingen Erf- op perceelsafscheidingen Rolhekken, luiken en rolluiken …. Overige items Dakopbouwen Kleine reclame uitingen …
Overige
Verruiming vergunningsvrij risico? Aanbeveling: opstellen gemeentelijke monumentenlijsten of aanwijzen beschermde stad/dorpsgezichten
Vragen
