waardevol
•
KENNISCENTRUM VOOR LEREN IN DE PRAKTIJK IN ZORG, WELZIJN EN SPORT
DE WAARDE VAN HET KENNISCENTRUM
Beleid
breed scala aan activiteiten. We noemen de grote lijnen.
De juiste samenstelling van de beroepsbevolking. Meer even-
Erkenning van leerbedrijven. Onderhoud van kwalificatie-
wicht op de arbeidsmarkt. Dat zijn de urgente vraagstukken
dossiers. Verbetering van leerplaatsen. Aanbod van trainingen.
waar Calibris – voorheen de OVDB – zich op richt. In ons beleid
Onderzoek naar de arbeidsmarkt. Bevordering van regionale
staan de belangen van de leerbedrijven centraal. Waarom?
samenwerking. Voorlichting over beroepskeuze. Ontwikkeling
Omdat alleen zo het beroepsonderwijs kan worden afgestemd
van alternatieve stagevormen. Financiering van innovatieve
op de competenties die in het dagelijks werk zijn vereist. En hoe
projecten. En er is altijd ruimte voor nieuwe initiatieven. Als onze
belangrijk dat is, behoeft geen betoog. Als kenniscentrum voor
doelstellingen maar wezenlijk worden ondersteund.
de maatschappelijk relevante sectoren Zorg, Welzijn en Sport beschikt Calibris over de nodige expertise om leren in de praktijk op een hoger plan te brengen.
Expertise De kenniscentra staan voor een enorme uitdaging. Het huidige tijdsgewricht vraagt immers veel meer dan een adequate uitvoering van taken in het kader van de Wet educatie beroeps-
onderwijs. Vandaar dat Calibris doelbewust kiest voor een
en vaststelling van beroepskwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt een expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle bijdrage om beroepspraktijk en beroepsonderwijs soepel op elkaar aan te laten sluiten.
WAARDE IN DE KERN
essentieel
Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven
2
DE WAARDE VOOR DE LEERBEDRIJVEN
Prioriteit
schillende spelers soepel met elkaar samenwerken. Namens de
Om personeel met de juiste competenties te verkrijgen en te
leerbedrijven stelt Calibris zich beschikbaar als centraal aan-
behouden is scholing een eerste vereiste. De leerlingen van nu
spreekpunt voor onderwijsinstellingen, belangenorganisaties en
zijn immers de werknemers van later. Om die reden heeft
overheden. Zo kunnen we als spil in het netwerk alle activiteiten
Calibris bewust gekozen voor een benadering vanuit de optiek
in goede banen leiden.
van het bedrijfsleven. Daarbij kijken we zorgvuldig naar actuele trends op de arbeidsmarkt. En naar specifieke eisen die op de
Innovaties
werkvloer worden gesteld. Zo kunnen we doelgericht onder-
De combinatie van leren en werken is een cruciaal element in de
steuning bieden bij het leren in de praktijk. En wel in de vorm
totale opleiding. Het levert veel op. Maar het vraagt ook veel,
van doeltreffende instrumenten als marktanalyses, beleids-
zowel van de leerling als van het leerbedrijf. Daarom is Calibris
adviezen, kwaliteitsscans en trainingen.
altijd op zoek naar alternatieven voor de traditionele stages. Denk aan innovaties als de leerafdelingen, die meer effect heb-
Coördinatie
ben en toch minder inspanning vergen van de praktijkopleiders.
Specialisatie. Extramuralisering. Marktwerking. Verzakelijking. Zorginstellingen hebben te maken met ingrijpende veranderingen. En dat heeft ook gevolgen voor de opleidingseisen. Om de
groeiende complexiteit beheersbaar te houden moeten de ver-
EVC Systematiek om verworven of ontbrekende competenties bij een kandidaat voor een functie of beroep zichtbaar te maken. Leerafdeling Competentiegerichte leeromgeving, waar een groep stagiairs onder deskundige begeleiding een afdeling draaiende houdt. Meer weten over deze en andere producten? Ga naar www.calibris.nl.
Trainingen Breed aanbod van trainingen, workshops en cursussen om de kwaliteit van beroepspraktijkvorming op een hoger peil te brengen. Beste Leerbedrijf Jaarlijkse prijs om het belang van leren in de praktijk onder de aandacht te brengen.
WAARDE IN DE PRAKTIJK
doelger icht
QuickScan Om leren en opleiden in de praktijk af te stemmen op de werkwijze van het leerbedrijf en zo nodig te verbeteren.
4
DE WAARDE VOOR HET BEROEPSONDERWIJS
Aansluiting
volgt en in kaart brengt, kunnen we als intermediair partijen
De trend dat leren in de praktijk steeds belangrijker wordt, is
bijeenbrengen, een breed draagvlak creëren en daarmee een
winst voor alle betrokkenen. Maar dan is het wel zaak om
brug slaan naar het onderwijs.
de onderwijsprogramma’s flexibel af te stemmen op zowel de beroepspraktijk als de arbeidsmarkt. Juist op dit terrein biedt
Beroepskeuze
Calibris de scholen de noodzakelijke ondersteuning. Onze
Mede als gevolg van een onvoldoende of verkeerd gemotiveer-
kwalificatiedossiers vormen een solide basis voor competentie-
de beroepskeuze gaan in Nederland nog te veel leerlingen
gericht onderwijs. Met speciale aandacht voor doorlopende
zonder diploma van school. Dat moet veranderen. Calibris doet
leerlijnen. Dat betekent dat er een natuurlijke doorstroom
er in elk geval alles aan. Actieve voorlichting is uiteraard een
ontstaat vanuit het vmbo naar het mbo en vanuit het mbo naar
eerste prioriteit. Maar vooral hebben we veel succes met
het hbo.
vmbo Carrousel, een alternatieve stage waarbij leerlingen in hun laatste leerjaar een rondgang langs diverse instellingen
Marktwerking
maken. Zo leren zij om een bewuste keuze te maken. Een zeer
De gezondheidszorg is in de ban van marktwerking. De vele
geslaagd project, dat inmiddels door maar liefst twaalf kennis-
fusies en de daarmee gepaard gaande schaalvergroting hebben
centra in de meest uiteenlopende sectoren overal in Nederland
verstrekkende gevolgen. Ook voor functievereisten en op-
wordt toegepast.
leidingswensen. Omdat Calibris alle veranderingen nauwgezet
Bedrijvenregister Register van ruim 34.000 erkende leerbedrijven, met een zoekfunctie voor kwalificaties en deelkwalificaties.
Ondersteunende instrumenten Doelgerichte instrumenten voor competentiegericht onderwijs in aansluiting op de kwalificatiedossiers.
Stagemarkt.nl Matchingsite van alle kenniscentra waar leerlingen snel zien welke erkende leerbedrijven stageplaatsen of leerwerkplaatsen beschikbaar hebben.
Opleidingskaarten Speciaal ontwikkeld om inzicht te geven in alle opleidingsmogelijkheden en de doorlopende leerlijnen. Meer weten over deze en andere producten? Ga naar www.calibris.nl.
WAARDE IN DE PRAKTIJK
bet rokken
Kwalificatiedossiers Competentiegerichte kwalificatiedossiers voor alle mboopleidingen in de sectoren Zorg, Welzijn en Sport.
6
DE WAARDE VOOR DE ARBEIDSMARKT
Onderzoek
Om dit proces van doorstroom te ondersteunen maakt Calibris
Calibris beoogt de juiste condities te creëren voor een goed
zich sterk om regionaal concrete en bindende afspraken tussen
functionerende arbeidsmarkt in de sectoren Zorg, Welzijn en
roc’s en zorginstellingen te maken.
Sport. Essentieel hiervoor is dat er met vooruitziende blik naar de
toekomst wordt gekeken. Hoeveel arbeidskrachten zijn er nodig?
Verbinding
Over welke specifieke competenties moeten zij beschikken?
Leerbedrijven. Scholen. Leerlingen. Werknemers. Branche-
Waar dreigt een tekort of overschot? Hoe kunnen we vraag en
organisaties. Overheidsinstanties. Ze hebben allemaal met
aanbod dichter bij elkaar brengen? Door onderzoek naar ont-
elkaar te maken. Maar hun belangen lopen niet altijd parallel.
wikkelingen op de lokale, regionale en nationale arbeidsmarkt
Juist daarom is het goed dat Calibris als onafhankelijk kennis-
ontstaat een stevig fundament voor effectieve oplossingen.
centrum een brug kan slaan tussen de verschillende partijen. Vanuit onze centrale positie zijn we goed op deze taak bedacht.
Doorstroom
We initiëren, subsidiëren en implementeren innovatieve
De algemene trend is dat leerbedrijven relatief weinig functies
projecten die hun waarde in de dagelijkse praktijk bewijzen.
hebben op lagere niveaus. Vandaar dat voor deze niveaus niet genoeg stageplaatsen beschikbaar zijn. De oplossing? Doorlopende leerlijnen. Dat betekent in dit geval dat mbo-leerlingen worden gestimuleerd om verder te leren tot minimaal niveau 3.
Stagemarkt.nl Matchingsite van alle kenniscentra waar leerlingen snel zien welke erkende leerbedrijven stageplaatsen of leerwerkplaatsen beschikbaar hebben.
Meer weten over deze en andere producten? Ga naar www.calibris.nl.
Marktonderzoek Inventarisatie en analyse van arbeidsmarktontwikkelingen, aantal leerlingen in opleiding en beschikbare BPV-plaatsen. Voorlichting Via www.GOBnet.nl, beroepenfilmpjes en beroepenflyers. Doel: beter gemotiveerde beroepskeuze en daardoor minder uitval.
WAARDE IN DE PRAKTIJK
aler t
Tweede Kans Beroepsonderwijs Deelname aan projecten om jongeren aan werk te helpen. Zoals “Help! Ik krijg een baan!” van het Oranje Fonds (voorheen Taskforce Jeugdwerkloosheid).
8
DE WAARDE VOOR DE REGIO
Samenwerking
dat zij hun opleiding niet voortijdig afbreken maar met succes
Kenniscentra zijn van oudsher actief op landelijk niveau. Inmid-
voltooien. Allemaal met als doel dat ze op termijn passend werk
dels vindt er echter een kentering plaats. De ervaring leert dat
vinden en actief deelnemen aan de maatschappij.
problemen op de arbeidsmarkt moeten worden opgelost op de plaats waar ze spelen. De situaties in de verschillende regio’s lopen immers sterk uiteen. Daardoor winnen organisaties als CWI, Kamers van Koophandel en gemeenten aan belang. Volgens Calibris een gunstige ontwikkeling. Want het is onze overtuiging dat structurele samenwerking in regionaal verband het meeste resultaat oplevert.
Maatwerk Door te focussen op lokale markten is het ook echt mogelijk om maatwerk te leveren. Praktische oplossingen die niet alleen in theorie goed klinken, maar die ook daadwerkelijk uitvoerbaar zijn en aansturen op concrete verbeteringen. Hierbij gaat het er vooral om individuele leerlingen te bereiken. En ervoor te zorgen
Regionale Servicepunten Kenniscentra Coördinatoren in de 4 grote steden en contactpersonen in 34 gemeenten zorgen namens de 18 kenniscentra voor betere afstemming van activiteiten en betere bereikbaarheid voor de ketenpartners. Meer weten over deze en andere producten? Ga naar www.calibris.nl.
Bijeenkomsten en conferenties Gericht op: inzicht in regionale ontwikkelingen; bevordering samenwerking; ondersteuning competentiegericht onderwijs.
WAARDE IN DE PRAKTIJK
sturend
Samenwerkingsverbanden Structurele samenwerking met werkgevers- en werknemersorganisaties, bijvoorbeeld op het gebied van marktonderzoek, voorlichting, vmbo Carrousel en leerafdeling.
10
DE WAARDE VOOR DE MAATSCHAPPIJ
Vergrijzing
die dit laatste met zich meebrengt, is het voor de maatschappe-
Als gevolg van de voortschrijdende vergrijzing zien we steeds
lijke cohesie essentieel dat achterstandsjongeren extra aandacht
meer vraag naar personeel in de sectoren Zorg en Welzijn.
krijgen. Met intensieve voorlichting en brede beroepsoriëntatie
Extra complicatie is dat hier de werknemers veelal wat ouder zijn.
geeft Calibris positieve impulsen om uitval te beperken.
Rond 2015 wordt dan ook een grote uitstroom verwacht.
Tegelijkertijd moeten we voorkomen dat er wordt opgeleid voor
Om spanning op de arbeidsmarkt te voorkomen, moeten initia-
werkloosheid. Het is dus zaak jongeren te interesseren voor
tieven worden genomen. En dat gebeurt ook. Calibris spant zich
sectoren die volop perspectief op werk bieden, zoals de zorg.
in om de juiste voorwaarden te creëren, zodat het niveau van de gezondheidszorg kan blijven beantwoorden aan de wensen
Kenniseconomie
van de samenleving.
De basis van onze kenniseconomie wordt voor een groot deel gevormd door een goed opgeleide beroepsbevolking. Maar anders dan vroeger zijn de werknemers van nu eigenlijk nooit
Leerlingen die hun opleiding niet afmaken, hebben minder kans
uitgeleerd. Een leven lang leren: dit devies vindt steeds meer
op een betaalde baan. Weliswaar is hun aantal relatief niet zo
navolging. En daarmee neemt ook de behoefte toe aan een
hoog, maar elke voortijdige schoolverlater is er toch één te veel.
breed scala van scholingsmogelijkheden in alle fases van de
Te meer daar in de nabije toekomst een tekort aan goed ge-
opleiding en de loopbaan. Calibris komt hieraan tegemoet met
kwalificeerde arbeidskrachten dreigt. Nog los van de problemen
een groeiend aanbod van ondersteunende diensten.
Marktonderzoek Inventarisatie en analyse van ontwikkelingen op de arbeidsmarkt om vraag en aanbod op elkaar te laten aansluiten.
www.GOBnet.nl Realistische voorlichting en brede oriëntatie over werken in Zorg en Welzijn. Doel: gemotiveerde keuze voor opleiding en beroep.
Tweede Kans Beroepsonderwijs Deelname aan projecten om jongeren aan werk te helpen. Zoals “Help! Ik krijg een baan!” van het Oranje Fonds.
Flyers over beroepen Toegankelijke informatie over alle beroepen in de sectoren Zorg, Welzijn en Sport ter ondersteuning van de juiste keuze.
vmbo Carrousel Breed Succesvol project gericht op kansrijke beroepskeuze voor vmbo-leerlingen uit alle sectoren.
Beroepenfilmpjes Waarheidsgetrouw beeld van het werken in een bepaald beroep. Bedoeld voor leerlingen en hun ouders.
Meer weten over deze en andere producten? Ga naar www.calibris.nl.
WAARDE IN DE PRAKTIJK
verantwoordelijk
Kansen
12
DE WAARDE VOOR DE TOEKOMST
Initiatieven
en beroepsonderwijs staan er niet alleen voor. Want Calibris
Hoe gaat het met innovaties? Ergens is er iemand die een inval
geeft vernieuwende ideeën graag een eerlijke kans. Hiertoe
krijgt. Gebeurt dat in een stimulerende omgeving, dan kan
hebben we speciaal het Innovatiefonds in het leven geroepen.
zo’n idee zomaar uitgroeien tot een fenomeen dat niet meer
Bedoeld om veelbelovende projecten financieel te ondersteunen.
weg te denken is. Althans, dat is de ervaring bij Calibris. We geven een paar voorbeelden. De wedstrijd ZorgTopper, die het beroep van verpleegkundige binnen een realistische context een beter imago geeft. De website GOBnet, die een brede beroepsoriëntatie mogelijk maakt en jaarlijks maar liefst 1,5 miljoen bezoekers trekt. En projecten als Blokploegen,
E-learning en Lokaal+, hieronder nader toegelicht.
Ondersteuning Aansluiting tussen werken en leren. Overgang naar competentie-
gericht onderwijs. Bevordering van instroom en doorstroom. Beperking van uitval. Ruimte voor moeilijke doelgroepen. Dat alles vraagt om een onconventionele aanpak. Maar bedrijfsleven
Levende wijk Project waarbij verstandelijk gehandicapten deelnemen aan maatschappelijke activiteiten in buurten en gemeenschappen. Lokaal+ Voorziening voor buurtbewoners waar leerlingen in de zorg het vak in de praktijk kunnen leren. Meer weten over deze en andere projecten? Ga naar www.calibris.nl.
E-learning Web-based basistraining voor werkbegeleiders in kleinere leerbedrijven om zichzelf te bekwamen in begeleiding van stagiairs.
WAARDE IN DE PRAKTIJK
vernieuwend
Blokploegen Groepsstages voor AKA-leerlingen om in teamverband werknemerscompetenties te ontwikkelen.
14
DE WAARDE IN CIJFERS
Aanzienlijk aandeel Calibris binnen totaal mbo 2004 - 2005
2005 - 2006
mbo
Calibris
Calibris
mbo
Calibris
Calibris
mbo
Calibris
Calibris
BOL
316.900
96.200
30,2%
330.600
105.000
31,7%
352.800
110.600
31,4%
BBL
135.000
34.400
25,5%
126.400
28.900
22,9%
138.800
28.200
20,3%
Totaal
452.000
130.700
28,9%
457.100
133.900
29,3%
491.700
138.800
28,2%
Bron: CFI 2006
BOL = Beroeps Opleidende Leerweg
BBL = Beroeps Begeleidende Leerweg
Groeiend aantal stageplaatsen en leerwerkplaatsen in sectoren Calibris*
Verpleging en Verzorging Assisterenden Gezondheidszorg Sociaal Agogisch Werk inclusief Onderwijsassistent
2006
2007
34.300
36.900
38.600
2005
32.617*
4.300
4.000
4.100
2006
34.358*
40.400
49.100
52.300
2007
35.811**
2.300
3.400
4.000
Praktijkopleider
1.100
800
700
82.600
94.200
99.700
Bron: Calibris bedrijvenregister
Toenemend aantal leerbedrijven
2005
Sport en Bewegen breed
Totaal
Leerbedrijven
Bron: Calibris bedrijvenregister *
Inclusief leerbedrijven Facilitaire Dienstverlening. Peildatum 1 oktober.
** Exclusief leerbedrijven Facilitaire Dienstverlening. Peildatum 25 juli.
* Gerekend in fulltime-equivealent: 1 fte = 40 weken van 40 uur.
Calibris zet zich in voor sectoren die van groot belang zijn voor de Nederlandse samenleving. Bijna 30% van alle mbo-leerlingen volgt een opleiding in Zorg, Welzijn of Sport. Van de 180.000 erkende leerbedrijven valt maar liefs 20% onder onze verantwoordelijkheid. Ook het aantal stageplaatsen en leerwerkplaatsen vertoont een gestage groei. Gegeven de toenemende vergrijzing en de verwachte uitstroom van personeel door pensionering, is het beleid van Calibris gericht op structurele versterking van de sectoren Zorg en Welzijn. Ons doel is om te zorgen voor voldoende personeel met de juiste competenties. Zodat we voorbereid zijn op alle eisen van de toekomst. Dat dit de juiste koers is, ziet u terug in de ontwikkeling van de cijfers van de afgelopen jaren.
WAARDE VAN CALIBRIS
geslaagd
2006 - 2007
16
onmisbaar om de belangen van alle betrokken partijen goed te behartigen. Daarom is Calibris een groot voorstander van een open dialoog. Heeft u suggesties? Wilt u meer weten? Laat het ons weten via 030 750 7000 of
[email protected].
WAARDE VAN CONTACT
interactief
Uw reactie op onze ideeën is voor ons als kenniscentrum
Calibris Runnenburg 34 3981 AZ Bunnik Postbus 131 3980 CC Bunnik T 030 750 7000 F 030 750 7001 info @ calibris.nl www.calibris.nl
