Vrienden nieuws 2013: EEN JAAR VOL VRIENDEN- ACTIVITEITEN EN ACTIES!

Vrienden nieuws 1/2013

Technisch Amazonica

14

Botanisch Blijdorp

32

Homeruspage

2013: EEN JAAR VOL VRIENDENACTIVITEITEN EN ACTIES!

34

E

V

E

N

B

I

J

P

R

A

T

E

N

Erelid Irma geniet van de taart - foto: Rob Doolaard

50 JAAR VRIENDEN VAN BLIJDORP

BESTE MENSEN, Ons jubileumjaar is nu echt begonnen. Een groot deel van u was aanwezig op de Nieuwjaarslezing. Een record! Zoveel mensen hebben we nog nooit mogen ontvangen. Sommigen moesten zelfs staan. Onze excuses hiervoor. Er is simpelweg niet meer plaats in Blijdorp… Alle vrijwilligers van de Vereniging zullen hun best doen om van 2013 een gedenkwaardig Vriendenjaar te maken. Maar hoe leuk het ook wordt, het uiteindelijke doel is natuurlijk dat we meer leden krijgen en Blijdorp op die manier nog beter kunnen ondersteunen. Dus geef uw vereniging dit jaar een verjaardagscadeautje en breng een nieuw lid aan! U staat niet alleen. Een tiental bekende Rotterdammers steunt ons dit jaar om Blijdorp nog mooier te maken! We zijn heel trots dat zij hun hulp hebben toegezegd. I

N

H

O

U

Vrienden nieuws

D

Traditioneel vindt u in het eerste nummer van het nieuwe jaar de stukken voor de Algemene Ledenvergadering. U bent op 27 april van harte welkom. Vanwege ons jubileum is er na afloop een lunch + rondleiding achter de schermen. Maar let op: Er is maar een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Bent u geïnteresseerd? Meld u dan snel aan!

1/2013

Even bijpraten

2

Opening jubileumjaar

3

Bezoek ook de facebookpagina

6

Lijn 13 – Mickey

6

ALV 2013

7

Nieuws uit Blijdorp

10

ASR en Feyenoord helpen Blijdorp 13 Meeuwen houden niet van vlinders…..

14

(50 jaar) Vriendenherinneringen

16

(50 jaar) Voltooid verleden tijd: Olifantenstal Ramon

17

(50 jaar) Meerdere jubilea

19

(50 jaar) Vrienden voor het leven: Joke Swaep

22

(50 jaar) Van géén VN tot wél VN 24 (50 jaar) Vrienden in Noord-Amerika

28

Botanisch Blijdorp: hoe overleef ik Taman Indah?

32

Natuurbehoudsproject Homeruspage

34

Preview Amazonica

36

Convocatie voorjaarsexcursie Zoo Wuppertal

38

Mutaties in de Diergaarde vierde kwartaal 2012

39

2 | Vriendennieuws 1 | 2013

Dat geldt ook voor de eerste reis van 2013. We brengen op 20 april een bezoek aan de Zoo van het Duitse Wuppertal. De reizen worden steeds populairder. Dus zorg dat u er bij bent! In nummer 2012-4 zijn we begonnen met de jubileumindeling van Vriendennieuws. In dit nummer en de komende nummers van dit jaar zullen we op verschillende manieren terugblikken op de 50-jarige geschiedenis van onze vereniging. Heeft u trouwens al gezien dat alle Vriendennieuwsen, vanaf 1979, via onze website zijn te bekijken? Neem eens een kijkje op de speciale rubriek over 50 jaar Vrienden van Blijdorp: www.vriendenvanblijdorp.nl Ik wens u veel leesplezier en hoop u binnenkort te mogen treffen op één van onze jubileumactiviteiten! Marcel Kreuger, Voorzitter.

BEZOEK OOK ONZE VRIENDENSHOP IN DE RIVIÈRAHAL

V

R

I

E

N

D

E

N

Tekst: Karin van Leeuwen

Taart voor erelid Irma - foto: Rob Doolaard

nijlpaarden, die na een afwezigheid van ongeveer een jaar weer terug zullen keren naar Blijdorp, zullen niet alleen de ruimte van hun voormalige verblijf, maar ook dat van de wrattenzwijnen krijgen. In hun buitenverblijf zullen ze ook onder water te zien zijn.

DE AFTRAP VAN HET JUBILEUMJAAR Het zal u niet ontgaan zijn, op 9 januari bestond onze vereniging 50 jaar. Enkele dagen later werd het jubileumjaar - want waarom één dag een feestje vieren als het ook een heel jaar kan - feestelijk ingeluid.

De dag begon in het Caraïbisch Café met het uitbrengen van een toast, met champagne of jus d’orange. Het was een toast op het nieuwe jaar, op de ereleden, op mevrouw Swaep, op alle vrijwilligers, op ons allemaal - samen zijn wij de vereniging en op onze Diergaarde zelf.

leden, Henk Slootweg en Annemarie van Oostende, drukten symbolisch op een rode knop. beide hadden op een enthousiaste manier gereageerd op een oproep in Vriendennieuws. Later die dag zouden onze ‘Sara’ en ‘Abraham’ olifant Irma nog een leuke verrassing aanbieden.

Nadat de ruim 400 toegestroomde leden (een record!) een plaatsje hadden gevonden in de zalen, hield onze voorzitter, Marcel Kreuger, een inleidend praatje over het jubileumjaar. Inmiddels bestaat de vereniging uit meer dan 5500 leden en in de 50 jaar dat de Vrienden bestaan is in totaal voor 6 miljoen euro aan de Diergaarde gedoneerd, wie had dat 50 jaar geleden durven hopen! Komend jaar zullen bekende Rotterdammers, zoals Joris Lutz, Nelleke Noordervliet, Ntjam Rosie, Hans Vervat, Jacques Herb, Gerard Cox, Nelli Cooman, Hans Horsting, John Buijsman en Fatima Moreira de Melo, helpen om de Vrienden nog meer naamsbekendheid te geven.

Nieuwjaarslezing Vervolgens hield de directeur van de Diergaarde, Marc Damen, zijn jaarlijkse nieuwjaarslezing. In drie kwartier gaf hij een samenvatting van bijzondere momenten die het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden en blikte hij vooruit naar 2013. Per maand lichtte Marc één of twee gebeurtenissen toe, zoals bijvoorbeeld de succesvolle geboortes van twee maraboes en een tweeling koeneusroggen.

Met luid getoeter en het gooien van serpentines werd het startschot gegeven voor het jubileumjaar. Twee 50-jarige

Eveneens voor juli zullen alle okapi’s helaas de tuin tijdelijk moeten verlaten, zodat hun verblijf kan worden omgebouwd tot een verblijf voor leeuwen, wat dan weer voor juli 2014 klaar moet zijn. De Lotusserre en het terras er tussen zullen tegelijkertijd worden aangepakt. Marc benadrukte dat het de bedoeling is dat de okapi’s later terug zullen komen, op de plek waar nu nog Mhorgazellen leven en op het voormalige addaxenperk. Of dezelfde individuele dieren zullen terugkeren, is momenteel nog niet te zeggen. De zebrastal zal ook gerestaureerd worden, mede dankzij een externe financierder. De struisvogelman zal hierna als het goed is gezelschap van soortgenoten krijgen. Verder worden er in 2013 jonge girafjes verwacht, waarschijnlijk is de eerste al geboren als u dit leest. In september zal olifant Trong Nhi haar eerste jong krijgen. Komend voorjaar zullen de eerste Annamwaterschildpadden, die in Allwetterzoo Münster, bij een particulier en in Diergaarde Blijdorp zijn geboren, worden uitgezet in een natuurreservaat in Vietnam. Dit reservaat is mede gefinancierd door een gift van de Vrienden, dus zo hebben

In 2013 zal er behalve Amazonica nog meer gebouwd worden in Blijdorp. Zo zullen voor juli de nieuwe verblijven voor zwarte neushoorns en dwergnijlpaarden klaar moeten zijn. De mannelijke neushoorn zal uit de dierentuin van Keulen komen en het is de bedoeling dat er één of twee vrouwtjes bij komen. De dwerg3 | Vriendennieuws 1 | 2013

we als Vrienden bijgedragen aan de instandhouding van een diersoort. Wat er verder in 2013 staat te gebeuren, staat volgens Marc in de sterren geschreven, maar het belooft in ieder geval een mooi jaar te worden. Tot slot was er nog de gelegenheid tot het stellen van vragen en zo kon Marc bijvoorbeeld antwoord geven op de vraag hoe het met olifant Douanita in Praag gaat. Marc had de afgelopen week nog contact gehad met collega’s in Praag en kon vertellen dat Douanita het heel erg goed doet in Praag. Ze is goed in de groep geïntegreerd en de nieuwe olifantenstal in Praag bevalt ook goed.

Erelid Irma Ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum is olifant Irma tot erelid van de vereniging benoemd. Irma is in 1975 door de Vrienden aan de Diergaarde geschonken, voor een bedrag van 10.000 gulden (ongeveer 4.500 euro). Tegenwoordig leeft zij natuurlijk in Taman Indah, waar de Vrienden destijds een bijdrage van 1.000.000 gulden (ongeveer 450.000 euro) aan hebben geleverd. In Taman Indah kreeg zij deze middag geen speldje opgeprikt, maar wel een lekkere taart aangeboden. ‘Abraham‘ en ‘Sara‘ mochten de taart, bestaande uit onder andere rijst, maïs, bananen, komkommer en diverse andere soorten fruit en groentes, klaar zetten in het midden van de stal. Vervolgens werd Irma erbij gelaten en zij ging regelrecht op de taart af. Ze gaf hem een flinke swieper en at de taart daarna helemaal op. Het servies bleek niet olifanten-proof te zijn; Irma sloopte de plank waar de taart op had

Opening Jubileumjaar - foto: Koos van Leeuwen

gestaan met één vakkundige beweging met haar slurf en voorpoot. Irma werd even apart gezet, de plank werd weggehaald en daarna werden alle vrouwelijke olifanten naar het middelste deel gelaten, waar ze zich tegoed konden doen aan groenvoer. Irma had nauwelijks iets van haar lekkere taart voor hen over gelaten.

Bouwplaats Amazonica Om half drie mochten de Vrienden een kijkje nemen op de bouwplaats van Amazonica. Hoewel er eerder gezegd was dat de koepel voor de kerst dicht moest zijn, was dat op 13 januari nog niet het geval. Ondertussen werd er doorgewerkt aan andere punten van Amazonica. Aan de andere kant van de wanden, die vanaf het bezoekerspad al te zien waren, konden de Vrienden die middag zien hoe er een begin was gemaakt aan de verblijven voor de anaconda’s en mata mata’s, hoe de bassins gestort waren en hoe er een begin was gemaakt aan de ‘etalageruit’ (de gevel aan de spoorkant). Iedereen

mocht rondlopen over de gehele bouwplaats en dus eventueel alvast ‘een duik’ nemen in het bassin van de Victoria Amazonica. Marc Damen stond ook hier weer klaar om vragen te beantwoorden. Na deze ‘sneak preview’ van Amazonica kijken we erg uit naar het eindresultaat en na deze druk bezochte eerste feestelijke dag van dit jaar hopen we nog vele Vrienden te mogen verwelkomen bij de andere activiteiten gedurende dit jubileumjaar!

Rondleiding Amazonica - foto: Fred van Tiel

VRIENDENWINKEL OP INTERNET! Om een leuk cadeautje te kopen bij de Vriendenwinkel hoeft u voortaan uw huis niet meer uit. Via de webshop op onze website

www.vriendenvanblijdorp.nl uw favoriete knuffel thuis laten bezorgen. De post brengt het pakje gewoon bij u thuis.


V

R

I

E

N

D

E

N

Het komt niet vaak voor dat ik al zo lang vóór mijn verjaardag hier mee bezig ben…

Het begon begin december 2012 al. Ik kreeg een brief van Vereniging Vrienden van Blijdorp. 2013 Wordt een feestjaar omdat de vereniging dan 50 jaar bestaat. Op 13 januari zou de aftrap hiervan plaatsvinden en om de openingshandeling te verrichten werden twee personen gezocht die in 2013 óók 50 jaar zouden worden. Een (a.s.) Sara en een Abraham. ’t Was even slikken, maar ja, ik hoor daar inderdaad ook bij. In die brief werd verzocht een leuke, originele aanvulling te geven aan een openingszin. Ik heb hier even over nagedacht en het leek me leuk hieraan mee te doen. Niet dat ik graag haantje de voorste wil zijn of graag in de schijnwerpers sta, maar ik vond het een grappig idee. Na wat puzzelen, piekeren, overleggen met anderen, noteren, veranderen, maar vooral nagaan waarom ik mezelf geschikt vond om de openingshandeling te verrichten heb ik het resultaat opgestuurd. Per mail, want het paste niet op het bijgevoegde formulier. Vlak voor de kerst lag er een brief van de vereniging op de mat. De twee kandidaten waren getrokken en ik was er één van! Ik geloofde m’n ogen niet! Het enige wat ik wist was de datum, plaats en tijdstip van aanvang. Over wat er van me verwacht werd liet men niets los. Dat was ontzettend irritant, want hoe dichterbij de datum kwam, des te nieuwsgieriger ik werd! Maar toen was het dan zover! Eindelijk 13 januari! Met z’n vieren gingen we richting Blijdorp. Bij het EAUditorium werd ik verwacht en enthousiast ontvangen. Ik kreeg een badge met m’n naam en een Sara versiering om op te spelden. En eindelijk kreeg ik te horen wat de bedoeling was, deze ochtend. Dat beloofde wat! Inmiddels was Abraham ook gearriveerd, evenals twee zalen vol leden. Om 11.00 uur heette Marcel iedereen welkom, en werd de aftrap gegeven van het feestjaar. Nadat de tekst vertoond werd, die ik ingestuurd had, werd ik op het podium verwacht. Er werd afgeteld en samen met Abraham heb ik met een klap op de rode knop de aftrap gegeven van het feestjaar. Vanaf het podium was het een prachtig gezicht om iedereen in de zaal enthousiast te zien, met hun toeters en slingers.

Hierna vervolgde Blijdorp directeur Marc Damen de lezing over het afgelopen jaar en de verwachtingen voor 2013. Ik vond deze lezing zowel informatief als vermakelijk. Na de lezing gingen we Irma in het zonnetje zetten. Olifant Irma is namelijk benoemd tot erelid van de verenging Vrienden van Blijdorp. Ze is 42 jaar oud en in 1975 geschonken door de vereniging aan Blijdorp. In Taman Indah zou haar een taart worden aangeboden door de directeur van Blijdorp, de voorzitter van de vereniging en de twee leden van de vereniging, wij dus als Sara en Abraham. Achter de schermen werden we ontvangen door de verzorgers van de olifanten. De taart stond klaar en zag er prachtig uit. Er was behoorlijk wat aandacht aan besteed. Er werden instructies gegeven over het lopen naar en het verblijven in het olifantenverblijf. Ik realiseerde me toen pas goed dat ik straks, met die taart, dat grote olifantenverblijf in zou lopen!! Spannend!!! Er werd achter de schermen al volop foto’s genomen en er werden afspraken gemaakt waar en wanneer er bij de olifanten foto’s gemaakt zouden worden. En toen was het zover: met de taart het olifantenverblijf in! Het was inderdaad spannend!! Er waren echt heel veel toeschouwers en het was vreemd om alles van de andere kant te zien. De taart werd op de afgesproken plaats neergezet en weer werden veel foto’s genomen, met Irma op de achtergrond. Ik vond dit echt super! Het voelde heel speciaal om daar te staan, iets wat ik waarschijnlijk maar één keer mee zou maken. Ineens vond ik het leuk dat ik 50 zou worden, anders was dit nooit gebeurd. Nadat wij vertrokken waren uit het verblijf kon Irma niet wachten om aan de taart te beginnen! Volgens mij smaakte het haar prima. Het lukte haar tevens om de plaat, waar de taart op lag, door te breken! En geloof me, dat was geen dunnetje! Na nog even nagenieten bij de olifanten zat het erop. Wat vond ik het een leuke ochtend en een bijzondere ervaring! Tevens vond ik het bijzonder om te zien dat zoveel betrokkenen, en dan heb ik het over directie, verzorgers, bestuur en medewerkers van de vereniging, met zoveel passie en aanstekelijk enthousiasme omgaan met “hun” Blijdorp. Ik wil alle medewerkers van deze ochtend bedanken. En m’n vader, voor zijn “hulp”. En natuurlijk ook de jury die mij als Sara uitgekozen heeft waardoor ik deze ervaring heb mogen meemaken! Sara.


Lijn 13 BEZOEK OOK DE FACEBOOKPAGINA!

MICKEY Om ieder kwartaal ons blad samen te stellen houden we regelmatig een redactievergadering. Het was een mooie nazomer dag en deze keer was de bijeenkomst in de tuin bij Monique.

In het huidige digitale tijdperk is iedereen weleens online via sociale media. Sinds 9 juli 2012 kan iedereen de Vrienden van Blijdorp ook ‘liken’ via Facebook. De Facebookpagina wordt gerund door een paar enthousiaste leden. Zij hopen vele ‘leden’ te krijgen op de Facebook pagina en misschien nog wel meer dan er nu lid zijn van de Vereniging. Via de Facebookpagina proberen ze een zo groot mogelijk bereik te creëren. De redacteuren willen iedereen zo goed mogelijk up 2 date houden over het wel een wee van onze vereniging. Uiteraard zullen er geregeld foto’s verschijnen op de Facebookpagina, van de dieren en verblijven, maar ook worden de evenementen aangekondigd, nieuwe ‘Vrienden van Blijdorp’-items die bijvoorbeeld te koop zijn in 1 van onze winkels of op de webshop geïntroduceerd, etc. De redacteuren van de Facebookpagina zijn nieuwsgierig naar uw mening en zullen daarom af en toe een poll houden of een vraag stellen. Wie weet wat voor moois hieruit kan ontstaan in de toekomst. Ideeën, foto’s en/of leuke verhalen kunnen uiteraard ook worden gedeeld via de Facebookpagina. Heeft u bijvoorbeeld een leuke herinnering aan één van de lezingen of een leuk verhaal achter het lidmaatschap van de Vrienden van Blijdorp? Stuur deze gerust in en deel ze met andere vrienden.

Ga dus nu naar onze Facebookpagina en ‘like’ de Vrienden van Blijdorp!

www.facebook.com/ vriendenvanblijdorp 6 | Vriendennieuws 1 | 2013

Nu moet u weten dat Monique van beestjes houdt, hoewel dat voor Vrienden van Blijdorp niet zo bijzonder is. Naast dat je regelmatig een konijn of cavia bij haar aantreft, geeft ze ook regelmatig onderdak aan jonge katjes die tijdelijk voor een stichting worden opgevangen. Voordat ik van huis ging kreeg ik nog een ernstige waarschuwing mee van mijn vrouw. “Theo, je neemt GEEN katje mee naar huis, hoe schattig dan ook. We hebben al een vogeltje en dat werkt niet.” Ze kent me. Voor de grap voegde ze er nog aan toe dat als het nou een cavia of een klein konijntje is o.k., maar géén katten. Ook deze keer liepen er een stuk of zes pluizenbolletjes rond die wachtten op definitieve opvang. Terwijl ik met één van die katjes in mijn handen sta, vertel ik lachend dat ik hooguit met een konijn thuis kan komen, maar niet met een kat. Waarop Monique vraagt of een muisje goed is. Wat blijkt, hun eigen verwende huiskat had een piepklein muisje in de tuin gevangen en ongedeerd mee naar binnen gebracht. Het muisje zag er een beetje anders uit, dus werd aan de buurman gevraagd of hij wist wat voor soort het was. Volgens hem iets exotisch, mogelijk ontsnapt, dus dat kun je niet zo terugzetten, want dan zou het dood gaan. Nu ben ik wel in voor een grapje en het was wel heel toevallig dat ik net die waarschuwing had meegekregen. Dus heb ik de muis meegenomen. Mijn vrouw vond het schattig en de muis werd Mickey gedoopt. We hadden nog een hamsterkooi maar de tralies waren nog te wijd. Dus dan maar in een glazen accubak. Al na een week nam de muis zulke hoge sprongen dat ik een deksel moest maken. Mickey werd steeds tammer en leuker, maar razend snel. Door nieuwsgierigheid gedreven ben ik gaan internetten. Voor een veldmuis, een woelmuis of een bosmuis was hij inmiddels te groot. De kleur kwam het meest overeen met de huismuis. Vooral de lichte buik was een aanwijzing, ook de lichtbehaarde geringde staart. Ja, dat was het, een huismuis, de mus musculus. De maximale afmeting van 13cm werd na een week of zes wel iets overschreden, dus ik verder op onderzoek. De familie muis, muridae, kent 370 leden. Daaronder vallen weer 1500 soorten en ondersoorten. De exemplaren die groter worden dan 15cm zonder staart, vallen onder de soort rattus. Dus een reuze muis is eigenlijk een ratje, en een mini ratje is een muis. Maar of Carl Linnaeus hem nu een Mus Musculus, een Rattus Norvegicus of een Rattus Riolus noemt, dat maakt ons niet uit. Misschien moet je niet altijd de maat nemen en gewoon oordelen naar gedrag. Voor ons is Mickey gewoon ons huisdier. Mickey is familie muis, dat weet iedere Disney-fan.

ALGEMENE LEDENVERGADERING VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP ZATERDAG 27 APRIL 2013 Locatie: Eauditorium, Oceanium Diergaarde Blijdorp Aanvang: 11.00 uur (zaal open 09.30 uur)

VERSLAG PROMOTIETEAM 2012

U bent van harte welkom op de Algemene Ledenvergadering 2013. Vrienden hebben op de aangegeven datum tot aanvang van de bijeenkomst én op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar, gratis toegang tot de Diergaarde. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. Vergeet niet om de coupon ‘Bewijs van toegang Algemene Ledenvergadering’ mee te nemen.

2012 was een succesvol jaar voor de webshop. Steeds meer klanten weten onze webshop te vinden. We hebben namelijk leuke artikelen voor een leuke Vriendenprijs. Vooral de kalender en de kerstkaarten met de prachtige foto`s werden erg gewaardeerd. Over de omzet in de winkels hebben we ook niets te klagen, ondanks dat de Diergaarde minder bezoekers heeft ontvangen dan 2011 is onze omzet praktisch gelijk gebleven. Een heel mooi resultaat voor een jaar dat economisch niet mee zat, we hadden een koud voorjaar, een warme Pinksteren en in juni en juli was het nat en koud.

AGENDA 1.

Opening

2.

Notulen Algemene Ledenvergadering d.d. 12 mei 2012 De notulen zijn verkrijgbaar bij het secretariaat of via onze website, maar ook ter vergadering aanwezig

3.

Jaarverslag van de secretaris Schriftelijk jaarverslag elders in dit Vriendennieuws

4.

Jaarverslag van de reiscoördinator Schriftelijk jaarverslag elders in dit Vriendennieuws

Het 155 jarige jubileum van Blijdorp, waardoor bezoekers tegen een gereduceerd tarief naar binnen konden, maakte september tot een topmaand! We hopen deze trend vast te houden door vooral leuke en voordelige artikelen in te kopen. Met het oog op de opening van Amazonica hebben we alvast verschillende artikelen met het thema vlinders ingekocht. Het ledenwerfteam heeft buiten de Diergaarde op verschillende markten met kraampjes gestaan. Met knuffels en uitdelen van folders met het doel Vrienden te werven zijn zij daarin heel succesvol geweest.

5.

Jaarverslag van de penningmeester Financieel overzicht 2012 en begroting 2013 elders in dit Vriendennieuws

We hebben helaas afscheid moeten nemen van enkele vrijwilligers omdat zij gezondheidsproblemen hebben of zijn doorgestroomd naar betaald werk. We hebben dus weer enkele plekken voor enthousiastelingen om ons promotieteam te versterken. Hebt u nog wat vrije uurtjes? Dan bent u van harte welkom!

6.

Verslag promotiewerkzaamheden Schriftelijk jaarverslag elders in dit Vriendennieuws

JAARVERSLAG SECRETARIS 2012

7.

Verslag en benoeming van de kascontrolecommissie

8.

Bestuursverkiezing Aftredend volgens rooster zijn Marcel Kreuger en Arie Bos. Beiden hebben zich herkiesbaar gesteld

9.

Vaststellen contributie 2014

Wat een eigenaardig jaar was 2012! Aan de ene kant de voorbereidingen voor ons 50-jarig jubileum. Feest dus! Maar aan de andere kant de narigheid rondom alle bezuinigingen voor Blijdorp. Het leek soms ‘dansen om een drenkeling’: wij in feeststemming om de leukste en origineelste feestelijkheden te organiseren, Blijdorp vaak in grote zorgen over hoe zij de tuin draaiende kunnen houden.

10. Activiteiten 50-jarig jubileum in 2013 11. Rondvraag 12. Sluiting

Maar even over onze eigen vereniging: we hebben als bestuur en vrijwilligers inderdaad alles op alles gezet om van 2013 een feestelijk jaar te maken. Naast de maandelijkse bestuurssamenkomsten was er bijna dagelijks e-mailverkeer over wéér nieuwe ideeën en plannen. Ik hou daar wel van, een beetje creatief denken. Een zeer welkome uitdaging dus, naast alle dagelijkse bezigheden! De meeste plannen konden vrij snel naar het land der fabelen worden gestuurd als zijnde ‘onuitvoerbaar’, maar dat is juist het leuke van dit soort planmakerij. 7 | Vriendennieuws 1 | 2013

ALGEMENE LEDENVERGADERING VERENIGING (VERVOLG) VRIENDEN VAN BLIJDORP ZATERDAG 27 APRIL 2013 Marcel werkte met zijn redactieteam aan een reeks heel bijzondere ‘Vriendennieuwsen’. Peter plande naast de ‘gewone’ reizen een onnavolgbare jubileumreis. Arie (onze ‘lopende geheugenbank en archief’) is altijd inzetbaar om allerhande lopende zaken en ideeën te verwezenlijken. Bart heeft zich enorm ingezet om de PR voor 2013 op een goed spoor te zetten en Marianne en haar team bedachten en organiseerden allerlei leuks voor de winkel(s). En dat alles onder Marcel’s bezielende leiding. En ik? Ach, ik doe m’n werk achter de telefoon en de computer en draag waar nodig ideeën aan (die vaak door anderen verwezenlijkt moeten worden). En zo zijn alle vrijwilligers in een opperbeste feeststemming terwijl Blijdorp bijna ten onder gaat door de bezuinigingen. Goede tijden, slechte tijden! Met dit feest zorgen we er misschien wel voor dat er een beetje meer positieve aandacht gaat naar Blijdorp. Ons cadeau (Amazonica) zal dat zeker gaan doen! Dat moet dé trekpleister voor 2013 worden. En de verwachtingen zijn dat er veel publiek op zal afkomen. En nu maar hopen dat onze vereniging in 2013 een beetje gaat groeien, want dat blijft een beetje achter de laatste tijd: waren we ooit zover dat we bijna 6.500 leden hadden, inmiddels is dat gezakt naar rond de 5.500. Wij gaan er als bestuur, met alle vrijwilligers van de winkels, redactie en anderen, alles aan doen om onze vereniging weer op het oude peil te krijgen. Want u weet dat Blijdorp erg afhankelijk is geworden van zijn sponsors. En wij kunnen als Vrienden erg veel voor Blijdorp betekenen. Veel leden betekent veel geld voor Blijdorp. We gaan leden werven! U doet toch ook mee? Koos van Leeuwen, secretaris.

2012, HET JAAR MET EEN RECORDAANTAL DEELNEMERS!

Jaarverslag reisteam Financiële crisis? Niet bij de Vrienden! Vier van de vijf reizen waren uitverkocht! De laatste reis naar Emmen was weliswaar niet uitverkocht, maar had genoeg deelnemers om een extra bus te laten rijden. In totaal gingen 437 Vrienden mee op reis. In 2011 waren dat er nog 339. Heel bijzonder in 2012 waren de twee meerdaagse reizen. Met name voor het reisteam. De meeste deelnemers weten niet dat deze reizen een stuk gecompliceerder waren dan normaal. Zo is bij de Frankrijk Loire-reis het ‘Beauval’ gedeelte volledig in eigen beheer geregeld terwijl het ‘Bagneux’ gedeelte uitbesteed werd. Dat moest natuurlijk met elkaar matchen! Nog zo iets. Wie verwacht nou dat in Frankrijk op zondagavond de meeste restaurants gesloten zijn en ook voor een groep niet open gaan? En dan zaterdagavond…Zo druk dat wij bijna nergens welkom waren. Alleen maar à la carte gasten! 2012 is ook het jaar van de wel heel speciale weekendexcursie naar Colchester Zoo in Engeland. De tuin ging, alleen voor de Vrienden, twee uur eerder open! En wat een programma! Ontvangst ’s-morgens vroeg door de directeur, een Engels ontbijtbuffet in de tuin, rondleiding met targettrainingen en giraffen voeren. Alles leek wel mogelijk. Ook organisatorisch een complexe reis met veel onbekende partners. Het resultaat overtrof alle verwachtingen. Verwacht aantal deelnemers 45. Meegegaan zijn 71 Vrienden en dat hadden er nog veel meer kunnen zijn. Colchester Zoo heeft uiteindelijk ‘hóó’ moeten roepen. Natuurlijk waren er weer twee verre dagtochten. Keulen en GaiaZoo stonden op het programma. De belangstelling was ook hier zo groot dat we enkele Vrienden moesten teleurstellen. Een aangename verrassing was de kwaliteit van de restaurants die onze busmaatschappij uitgezocht had. Dat is wel eens minder geweest.

KOMT U NAAR DE ALV? BEZOEK DAN OOK DE ZOOTJESMARKT! Allerhande dierentuincuriosa worden verkocht, waarbij de hele opbrengst ten goede komt aan onze lopende projecten. Informatie Neem even contact op met het secretariaat (010-4676637 of [email protected])


Wat 2013 ons gaat brengen is geen geheim meer. De data en bestemmingen zijn allemaal al bekend en vermeld op de Vriendenkalender. Zeker is dat het reisteam een nieuwe uitdaging is aangegaan met de jubileumreis ‘California Dreaming’. Houdt u Vriendennieuws en www.vriendenvanblijdorp.nl in de gaten voor de details van de overige reizen dit jaar. Wij hebben er weer heel veel zin in. Dus we zien onze Vrienden graag weer in de bussen en op Schiphol!

V

R

I

E

N

D

E

N

VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP

FINANCIEEL OVERZICHT STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2012 BATEN

LASTEN

Contributie Giften Legaten Rente Reizen Verkopen

273.287 44.721 41.526 21.987 49.460 196.573

Ex Voorzieningen

933.850

TOTAAL

1.561.404

Vriendennieuws 47.321 Administratiekosten 10.903 Diversen 3.253 Promotiekosten 667 Reizen 44.097 Inkopen 96.026 In- en Verkoopkosten 4.464 Geschenken: Vietnam 10.000 IJsberen 26.350 Aziëhuis 100.000 Amazonica 800.000 Voorzieningen 420.000 Voordelig saldo 823 TOTAAL

1.561.404

BALANS PER 31 DECEMBER 2012 ACTIVA Liquide middelen Rekening courant Spaarrekeningen TOTAAL Waarde goederen Te ontv. bedragen

PASSIVA

159.323 427.721 587.044 18.753 4.375

TOTAAL

610.172

Reeds ontvangen contr Te betalen reken. Te betalen BTW Voorzieningen Vermogen

TOTAAL

104.599 2.902 3.866 488.150 10.655

610.172

BEGROTING 2013 ONTVANGSTEN

UITGAVEN

Contributie Giften Rente

275.000 135.000 15.000

Verkopen

200.000

Vriendennieuws Administratiekosten Diversen Promotiekosten Inkopen In-en verkoopkosten Geschenken: Diversen Amazonica

51.000 8.000 5.000 11.000 80.000 5.000 60.000 190.000

Ex voorzieningen

250.000

Voorzieningen

465.000

TOTAAL

875.000

TOTAAL

875.000

SPECIALE AANBIEDING! Vanwege ons 50-jarig jubileum organiseren we aansluitend op de ALV een gezamenlijke lunch in Amazonica, met aansluitend daarna rondleiding door Blijdorp. Let op: Er is plek voor maximaal 150 personen!

U kunt zich voor de combinatie lunch-rondleiding inschrijven door overmaking van €11,50 per persoon naar bankrekening 1357803 tnv Vrienden van Blijdorp, Rotterdam ovv ‘lunch ALV, het aantal personen en uw inschrijfnummer’. U kunt dan voorafgaand aan de ALV een bon voor de lunch en de rondleiding afhalen bij Koos van Leeuwen op de zootjesmarkt. Let op! Uw betaling moet uiterlijk 29 maart binnen zijn.


Blijdorp

N

I

E

U

W

Gorilla Tonka - foto: Peter van Norde

Tekst: Gerda Nijssen

Getimmer, gezaag en geblazen Er wordt weer druk getimmerd in onze Diergaarde. Op een aantal plekken zijn aannemers druk doende om nieuwe verblijven uit de grond te stampen, om bestaande verblijven zo te renoveren dat nieuwe bewoners verwelkomd kunnen worden of worden bestaande verblijven weer in oude glorie gerestyled. Dat laatste staat te gebeuren voor de stallen van de zebra’s. Het weververblijf is al een paar maanden geleden gesloopt. Voor de gevederde bewoners daarvan is een nieuw verblijf (geschonken door een Vriendenfamilie) gerealiseerd. De komende maanden worden aldaar de stallen weer in het jasje van Van Ravesteyn gehesen. Dus met mooi gewelfde randen en de typische kleuren van weleer. Binnen in de stallen biedt modern comfort een prettige overnachtingsplek voor de hoefdieren. Binnenkort komt er ook weer gezelschap voor de eenzame struisvogel man die we over hebben. Een paar vrouwtjes staan te trappelen om zich bij hem te melden. Wel 10 | Vriendennieuws 1 | 2013

even oppassen, dames, onze zebraman is een felle en kan lelijk uit de hoek komen. De oude olifanten-, daarna giraffen-, vervolgens maraboes-, tenslotte onagers- en tussendoor een paar kroonkraanvogels, stal is helemaal gestript. Daar komt een spannend binnenverblijf voor de zwarte neushoorns. De neushoorns zijn al uitgekozen, besproken en goedgekeurd door de stamboekhouder (de dierentuin van Chester) van de Diceros bicornus. Wees niet bang, ook de dwergnijlpaarden komen terug. Neushoorns houden erg van water en veel, veel modder. Die baden komen op de plek waar een hele reeks aan klanten een tijdelijk onderkomen hadden, laatstelijk de kamelen en daarna de onagers. Deze laatsten zullen uiteindelijk elders geplaatst worden, de match met de kamelen is echt geen optie meer. De verzorgers moeten mee verhuizen, zij dronken hun koffie namelijk altijd in de oude stal van Ramon. Die is ondertussen ook niet meer. Nu is het koffiezitje verplaatst naar het Henri Martinhuis.

S Taart voor Irma Ondanks dat de kudde olifanten wat onrustig was, is de truc met de taart een succes gebleken. Tal van media hebben er aandacht aan besteed en zo kwam ons jubileum onder de aandacht van het grote publiek. Dat levert hopelijk nog meer Vrienden op die verschil willen maken. Irma was niet van plan om te delen, ze at de hele taart achter elkaar met smaak op. Ja, het is niet altijd pais en vree in de kudde. Trong Nhi en Irma hebben af en toe strubbelingen. Zeker nu de jongste van de twee (geboren in 2003) hoogzwanger is, wil de spanning wel eens oplopen. De verwachting is dat zij na het overlijden van Irma op termijn (hopelijk duurt dat nog heel lang) de leidende koe van de kudde zal worden. Bangka (dochter van Irma) is daar het type niet naar. Zij stelt zich eerder onderdanig op. Zij is de halfzus van Trong Nhi. Hun beider vader is Alexander. Faya (dochter van Bangka, geboren in 2010) is nog lang niet volwassen genoeg voor de rol van matriarch. De ervaring heeft geleerd dat familieverbanden in een kudde voor stabiliteit zorgt. Verschillende families in de groep leidt tot problemen. Dat is ook de reden dat Douanita met dochter Tonya naar Praag vertrokken is. Waar zij, aldus de stamboekhouder, onze Martin van Wees, prima op haar plek is gekomen. Trong Nhi verwacht haar kalf in september 2013. Pin niemand vast op die datum, want heel precies is die niet te voorspellen. Zoals gebruikelijk zal zij in het bijzijn van haar familie bevallen met de verzorgers op gepaste (maar o zo gespannen) afstand.

Nieuwe trekkers Hadden we jaren een hop. Helaas deze is niet meer. De vogel had een nare vorm van kanker onder de leden, de verzorgers hebben haar (of hem) in laten slapen. Er komen nieuwe bewoners. In de quarantaine wachten 8 boerenzwaluwen tot ze gezond verklaard zijn. Ik ben benieuwd waar ze hun nesten zullen gaan metselen. Ook in de balken van de houten keet tussen de tientallen mussennestjes?

Bob komt langs De kamelendames Bianca en Hirschi kregen gezelschap van twee dames uit Praag (door de verzorgers Pien en Denise gedoopt). Hun perk is helemaal vernieuwd. Het bestaat nu uit twee gedeeltes: een zo-

genaamde kraal (betegeld gedeelte inclusief afdakje en stal) en de weide. Overdag blijven ze in de wei en ’s avonds krijgen ze hun voer in de kraal. Meestal blijven ze lekker buiten onder het afdakje. De stal is voor de zieken en bij extreme kou. De dames zijn gelijktijdig in het vernieuwde verblijf geplaatst. Zo is de gewenning aan elkaar en aan hun nieuwe onderkomen in redelijke harmonie verlopen. De veteranen moesten immers ook aan hun nieuwe verblijf wennen en gedroegen zich minder ‘hanig’. Teveel gekibbel komt slecht uit, want er is een man voor hen op komst. Hij heet Bob. Kameel Bob wordt uitgeleend door transportbedrijf Ekipa, gespecialiseerd in dierenvervoer tussen dierentuinen. Na gedane arbeid gaat hij weer terug naar huis. De verzorgers betreden het perk met z’n tweeën, want de dames gedragen zich nogal opdringerig. Ze zijn hartstikke nieuwsgierig en gaan er zo met bezems of stokken vandoor, willen wel eens bijten of aan je haren sabbelen. En als ze tochtig zijn, springen ze op alles wat ze tegenkomen, ook op een verzorger dus en dat weegt nogal wat op je rug. Tijd voor een Bob.

Waterperikelen Bij de koningspinguïns staan twee gezellige zwarte dikkerds. Het zijn de jongen die nog geen veren hebben maar wel heel veel pluis’haren’. Het duurt maanden voor de donzige vacht vervangen is door de kenmerkende verenpracht. Tot die tijd staat of pa of ma (o.a. blauw/wit en blauw/oranje) in de buurt om te voorkomen dat ze in het water terecht komen. Dat doen ze uit zichzelf niet, maar ja, je kunt wel eens een duwtje van een jaloerse buurman/vrouw krijgen. Met die donsvacht zou je vol water lopen en zinken. Per dag heeft een jong zo’n 17% van zijn lichaamsgewicht aan voedsel nodig. Daar-

van krijgen ze het meeste via de verzorgers toegestopt en een ander deel via de ouders zelf. Twee à drie keer per week worden ze gewogen om te zien of ze wat groei betreft op schema liggen. Ook de buren, ezelspinguïns, hebben jongen, maar daar verloopt het hele proces wat sneller. Bij de mangrove is het helemaal mis. Althans, wat de ramen betreft. De halfronde bak bleek weer gescheurd en moest vervangen worden. Vervolgens werd geconstateerd dat de aanhechting van het hele bassin, dat wil zeggen het raam, niet meer goed aansloot op de betonnen onderrand. Kortom werk aan de winkel. Het hele zwemmende en kruipende volkje moest eruit en achter de schermen verder roeien. Bij experts van de tunnelbouwtechniek is informatie opgevraagd en nieuwe kit in ruime mate besteld. Tevens is besloten om, nu de bak toch leeg stond, het zandpersfilter aan te pakken. Afijn, dat duurt allemaal weer even voor het gepiept is. Bijkomend voordeeltje is dat er drie levende degenkrabben opgevist zijn uit de bodem. Een verrassing, want al maanden waren ze niet meer zichtbaar geweest en dacht men dat het experiment mislukt was. Het komt natuurlijk allemaal weer goed. Binnenkort zwemmen de koeneusroggen weer voor onze …. en blijft het hopelijk heel lang rustig in de mangrove. Kent u de kwiekwies (Hoplosternum littorale)? Vast niet. Tegenover het Carïbisch café, bij de piranha’s, kun je ze vinden. Wel even opletten. Ze zijn klein, zwartig en zitten voornamelijk op de bodem. Landgenoten met Surinaamse wortels kennen ze vast. Daar komen ze namelijk oorspronkelijk vandaan en staan ze veelvuldig op de menukaart. In Ouwehands Dierenpark waren ze overtollig dankzij goede verzorging.

Lekkere vette melk Eind november mocht Zwatra voor het eerst naar buiten. En zij geniet met volle teugen. Ze rent als een dolle in het rond. Het is een ondernemende kleine meid. Ook vanuit huis kunnen we haar binnen en buiten via de webcam (en de pc) live volgen. Het blijft een koddig gezicht zo’n jonge neushoorn. Zij kan dan ook dagelijks op veel ontroerd publiek rekenen. Moeder Namaste verblikt of verbloost niet van al die drukte. Zij is de beheerste rust zelve. Zwatra drinkt gulzig van de vette en voedzame moedermelk en groeit aldus als kool. Ze mag alvast een beetje proeven van het hooi en de brokken die haar moeder toegediend krijgt, maar dat is nu nog bijzaak. En verder is het groeien, groeien en nog eens groeien tot een prachtige volwassen neushoorn. Minder voorspoedig liep het af met giraffe Trudi en haar jong. Waarom weten we niet, maar moeder Trudi wilde haar jong Fabian niet laten drinken. Daar kunnen tal van redenen voor zijn. De verzorgers probeerden op flessenvoeding over te schakelen, maar dat wilde de kleine niet accepteren. Glucose infusen werden ingezet om de kleine te versterken. Het mocht allemaal niet baten. Het giraffejong heeft maar een paar dagen geleefd. Vooral jammer voor moeder Trudi. Ondertussen is men in afwachting van de geboorte van het kalf van Anne. Naast Anne zijn overigens nog drie giraffen zwanger!. Bij de gorilla’s smaakt de moedermelk van Tamani goed. Haar pasgeborene is een meisje. Blijdorp heeft haar de naam Tonka gegeven. Daarmee is zij vernoemd naar verzorger Ton ten Hove die recentelijk de pensioengerechtigde leeftijd bereikte. Zo’n mooi afscheidcadeau wil ik ook wel, collega’s. Tamani is een voorbeeldige moeder. Niet onzeker of snel geïrriteerd, maar zorgzaam en met haar sterke arm draagt zij haar dochter met trots. Tonka kan zich al goed zelf vasthouden aan ma; een goed teken dat ze een sterke zuigeling is. De verhoudingen in de groep zijn niet helemaal oké. Het lijkt wel of de dames Bokito even zat zijn. Is hij buiten dan gaan zij naar binnen en omgekeerd. Ach, het zal wel weer een fase zijn en spoedig overwaaien. Tenslotte is hij wel een uitstekende vader gebleken en laten de vrouwtjes zich toch maar wat graag door hem dekken.

kamelen - foto: Greet van Norde 11 | Vriendennieuws 1 | 2013

Nieuwe ruit Eric is al lange tijd in de lappenmand. Hij lag er wat lusteloos bij. De dierenarts veronderstelde pijn aan de gewrichten en een longontsteking. Antibiotica moest uitkomst bieden. Een kuur werd afgemaakt. Eric knapte een beetje op en weer af. Dit keer moesten pijnstillers uitkomst bieden. Die hielpen inderdaad uitstekend. Maar natuurlijk moest er ook weer afgebouwd worden, zeker nu de hereniging met Olinka plaats zou vinden. Op 27 december is hij verdoofd. Er is bloed afgenomen en er zijn röntgenfoto’s genomen van de longen en gewrichten. Mogelijk is er sprake van een nierbekkenontsteking. De pijnstillers zijn belastend voor de nieren. Antibiotica moet het probleem oplossen. Zoals het er nu naar uitziet, is hij behoorlijk opgeknapt en hopelijk blijft dat zo. De ruit (zie het ongelukje van Vicks) is gerepareerd met dank aan alle goede gevers (waaronder ook de Vrienden). Het bassin is weer gevuld. Alles is in gereedheid om een goede paring mogelijk te maken. Dan kruisen wij de vingers voor een nieuwe schattige jonge ijsbeer, of twee aan het eind van 2013.

Gratis vervoer Tot slot raad ik iedereen aan snel bij de stokstaartjes te gaan kijken. Hun verblijf is verrijkt met een zwembadje. Dat zwembadje is niet bestemd voor de stokstaartjes maar voor de nieuwe bewoners, de sporenschildpadden. Die houden namelijk erg van badderen en in hun verblijf bij de klipdassen konden ze wel in het water duiken, maar er niet meer uitklimmen, met gevaar voor eigen leven. Onder het zwembad is voldoende ruimte gebleken voor het graven van gangen en holen. Ook al een genoegen voor de stokstaartjes. De stekelvarkens als huisgenoten waren voor hen niet zo interessant, eerder een beetje knorrig. Maar de schildpadden komen goed van pas. Je kunt namelijk op de schilden klimmen en zo een gratis reisje maken of dichter bij die verleidelijke plantenbakken komen. Er wordt gretig gebruik van gemaakt, tot vermaak van ieder die het ziet. Met dank aan de maandelijkse nieuwsbrief van de vrijwilligers


N

I

E

U

W

S

Foto’s Rob Doolaard

Blijdorp-baas Damen kon zijn oren dus niet geloven toen hij het aanbod van ASR eind vorig jaar kreeg, de dag voordat hij in het vliegtuig stapte voor zijn huwelijksreis naar Zuid-Afrika. ”Ik dacht eerst: waar staat de verborgen camera? Dit had ik in mijn stoutste dromen niet verwacht. Later drong tot me door dat dit een zeer serieus verhaal was, dat op een Rotterdamse, daadkrachtige wijze werd aangepakt.’’

ASR EN FEYENOORD HELPEN BLIJDORP De naam van Diergaarde Blijdorp prijkt tot het eind van het seizoen op het shirt van Feyenoord. Scheidend hoofdsponsor ASR van de voetbalclub steekt zo de helpende hand uit naar Blijdorp, dat daarmee een flinke financiële opsteker krijgt. “Dit had ik in mijn stoutste dromen niet verwacht,” zegt directeur Marc Damen. Bovendien staat sponsor ASR - 22 jaar verbonden aan de club ook op alle andere plekken in het stadion zijn plaatsje af aan de dierentuin. ”Overal waar we nu reclame-uitingen hebben in de Kuip, bijvoorbeeld op de boarding langs het veld, zul je vanaf nu Blijdorp zien staan. En bij het interview na afloop met trainer Ronald Koeman, pronkt achter hem Diergaarde Blijdorp tussen de sponsornamen,’’ zegt Bob Stehmann, directeur marketing van verzekeraar ASR. En daar blijft het niet bij. Want reclamebureau John Doe heeft een hele `Blijdorp-lijn’ voor Feyenoord ontworpen, met als hoofdfiguurtje olifant Olli. Een zeer aaibare, kogelronde knuffel die dit voorjaar in de winkels in de dierentuin te koop zal zijn, plus een zeer stoere, strijdbare afbeelding van het diertje op shirts en sjaals met het campagne-logo. Die Blijenoord-kleding - shirtjes, sweaters, broekjes, sjaals - zal ook vanaf maart te koop zijn in de fanshop. Stehmann: “En de opbrengst gaat eveneens naar Blijdorp.’’ Voor de Rotterdamse dierentuin komt het genereuze aanbod van ASR én Feyenoord als een geschenk uit de hemel. De tuin zit midden in een reorganisatie, zag het bezoekersaantal in 2012 teruglopen én moet een miljoenenkorting op de subsidie van de stad zien te overleven. Ook dit jaar kampt Blijdorp met een gat van één miljoen euro op de begroting.

Dat Blijdorp een half jaar `hoofdsponsor’ is van Feyenoord heeft te maken met een koerswijziging bij ASR. Die wil in de toekomst kort gezegd minder pronken met de naam, en zich meer inzetten voor maatschappelijke doelen. Een nieuwe, doch bescheiden rol achter de schermen past het bedrijf in deze tijd beter, zo luidt de uitleg. Stehmann: “We willen hulp bieden aan initiatieven die een positieve uitstraling hebben in heel Nederland, maar een duwtje in de rug kunnen gebruiken. En als we onze prachtige plek op het Feyenoord-shirt weggeven, dan moet dat wel zijn aan een organisatie die bij Feyenoord en ons past. We willen niet meer sponsoren, maar steunen.’’ Het werd dus Blijdorp. Want Feyenoord, de diergaarde en ASR bleken veel gemeen te hebben, zo concludeerden Stehmann en Mark Koevermans, commercieel directeur van Feyenoord. “We hebben allemaal Rotterdamse roots, die kracht zit er sowieso in,’’ klinkt het. ”Daarnaast hebben we alle drie de ambitie om landelijk aan de weg te timmeren, met fans in heel Nederland. En bovendien mikken we op families, óók nog een overeenkomst.’’ Koevermans verwacht louter positieve reacties: “Alle Rotterdamse supporters kennen Blijdorp, en weten ook dat de dierentuin het nu even moeilijk heeft. De fans zullen de inzet van zowel Feyenoord als ASR om een ander Rotterdams icoon te helpen zeker waarderen.’’ Extra inkomsten voor Blijdorp dankzij de verkoop van Feyenoord-kleding en Olli’s, een nóg grotere naamsbekendheid in het land, grootschalige gratis publiciteit, reclame in het stadion en tijdens veelbekeken voetbalprogramma’s op televisie, in binnen- en buitenland - Blijdorp-directeur Marc Damen kan zijn geluk haast niet op. Rest de vraag of hij gaat naar Feyenoord. Het antwoord is een volmondig ja. “Want ik heb nu de beschikking over een enorme business-unit, die voorheen van ASR was. ‘’

Overgenomen uit het Algemeen Dagblad/Rotterdams Dagblad van 26 januari 2013


Hoogste punt Amazonica - foto: Koos van Leeuwen

ruim 120 van die driehoekige frames en geen enkele driehoek heeft dezelfde vorm. Uiteraard moeten de folielagen luchtdicht bevestigd worden, zodat er lucht tussen geblazen kan worden. Bovendien moet het geheel ook nog eens waterdicht zijn en met name in de hoekpunten, waar vijf foliekussens bij elkaar komen, heeft dat voor hoofdbrekens gezorgd.

Tekst: Angeline Peters

MEEUWEN HOUDEN NIET VAN VLINDERS….. De meeste Vrienden zullen de afgelopen maanden vast wel even hebben staan te kijken bij het bouwhek rondom Amazonica. Wat wordt die koepel toch ongelooflijk groot! De winterlezingen van november en januari waren een mooie gelegenheid om de Vrienden een kijkje achter de schermen van de bouwplaats te laten nemen. In november werd het hoogste punt bereikt en in januari mochten de Vrienden wederom de bouwplaats op om te kijken hoe het werk vordert. En dat doet het! Maar het zou Blijdorp niet zijn als er toch niet een kink in de bouwkabel zit, waardoor er vertraging optreedt. Deze keer niet door slechte planning bij de aannemers of een te lange vorstperiode. Wat dan wel voor de nodige hoofdbrekens heeft gezorgd? Dat leest u verderop in dit artikel!

Een goede start Tot het einde van het jaar verliep het bouwproject voorspoedig. Het grondwerk, het aanleggen van de fundering, het optrekken van de wanden en het in elkaar zetten van die enorme puzzel van dakdelen verliepen zonder al te veel problemen. Er was dan ook gekozen voor een ontwerpbureau en een bouwbedrijf die gespecialiseerd zijn in dergelijke koepelconstructies. Maar waar in andere koepelconstructies, zoals in GaiaZook en Zürich, dichte platen zijn gebruikt om de koepel te bekleden, wilde Blijdorp andere oplossingen. Immers, het wordt dan wel een vlinderbiotoop, maar ook de planten en dan met name de bromeliacollectie stellen bijzondere eisen. Om die reden heeft Blijdorp besloten speciale foliekussens te gebrui14 | Vriendennieuws 1 | 2013

ken om de koepel te bekleden, zodat zoveel mogelijk licht, warmte en UV-straling doorgelaten worden. Dat was nog niet eerder voor zo’n grote houten constructie gedaan. En dan is het toch handig dat Blijdorp niet zo ver van het Westland af ligt. In de kassenbouw wordt namelijk ook veel gewerkt met dergelijke folies. Blijdorp heeft dus een kassenbouwer in de arm genomen, die gespecialiseerd is in folies en de uitdaging wel aan wilde gaan om een methode te ontwikkelen om de foliekussens in de driehoekige houten frames te bevestigen. Deze kussens bestaan uit twee lagen folie die in het frame geklemd worden, waarna er lucht tussen de folielagen geblazen wordt, zodat er een kussen ontstaat. Dat klinkt eenvoudig, maar het dak bestaat uit

Trial and error Terwijl het constructiebedrijf bezig was de koepel op te bouwen, was het kassenbouwbedrijf druk bezig met het uitproberen en testen van de foliekussens op proefopstellingen. Tegen de tijd dat het hoogste punt bereikt werd, was men eruit. Er kon dus nog voor de kerst begonnen worden met het plaatsen van de foliekussens. Daarbij is het niet vreemd dat de eerste kussens niet zo snel gemonteerd waren, want zoiets was nog niet eerder op een dergelijke manier gedaan. Maar na wat oefening kon één team vijf tot zes frames per dag afwerken. En toen kwam de kerst. Van tevoren waren de al geplaatste kussen opgepompt. Kon men mooi kijken hoe die kussens zich zouden houden. En wat bleek, na de kerst waren bijna alle geplaatste kussens helemaal leeg. Hoe dat nou kon, geen idee…... Was de manier van bevestigen toch niet goed geweest? Waren de naden niet goed luchtdicht gemaakt? Wie zou het zeggen. Totdat één van de bouwvakkers een meeuw bovenop één van de kussens zag zitten die gezellig met zijn snavel dwars door de folie aan het prikken was!!! Ja, daar kan natuurlijk geen enkele folie tegen. Het had dus geen zin nieuwe kussens te plaatsen zolang het probleem van de meeuwen niet was opgelost…..

Meeuwproof Navraag bij andere gebruikers van dergelijke kussens bood geen oplossing. Of het nu ging om het Eden-project in Engeland of de Masoala-hal in de dierentuin van Zürich. Geen van hen had dergelijke problemen met pikkende vogels gehad. Zijn dus zelfs de meeuwen in Blijdorp bijzonder….. Maar ja, er moest natuurlijk wel een oplossing komen. Uiteindelijk heeft Blijdorp ervoor gekozen over het grootste gedeelte van de koepel een net te spannen, met mazen waar een mus wel doorheen komt, maar een meeuw niet. In januari is men

dus opnieuw begonnen met het monteren van de folie-kussens. Tegelijkertijd trekt men het net over de kussens heen. In de loop van februari moet dit afgerond zijn en heeft Amazonica een dichte koepel. Een maand later dan gepland, dat wel… Maar door de hoogwerkers, die van binnenuit gebruikt worden om de foliekussens te monteren, zo slim mogelijk neer te zetten zijn de bouwvakkers in staat om ook al binnen te beginnen met het optrekken van de muren voor de dierenverblijven. Ook de aanleg van de grote betonnen bakken voor de Victoria Regia-lelie en schildpadden en vissen werd al gestart terwijl men nog bezig was met het dak.

Techniek staat voor niets In Amazonica zal de temperatuur schommelen tussen de 25 en 28 graden. Het grootste gedeelte van het jaar zal er dus verwarmd moeten worden. Een deel van de warmte moet van de zon komen. Geschat wordt dat wel 86% van de zonnewarmte wordt doorgelaten door de folie. Bij het verversen van de lucht worden warmtewisselaars gebruikt, zodat er geen warmte verloren hoeft te gaan. Tevens gaat men gebruik maken van een soort omgekeerd koelkast-systeem. Bij een koelkast wordt warmte aan de binnenzijde onttrokken en afgegeven naar buiten. In Amazonica moet het systeem warmte van buiten onttrekken en binnen afgeven.

En dan verder In de loop van februari monteren de kassenbouwers de laatste foliekussens in het dak en gaan de hoogwerkers weg. Dan kan het echte binnenwerk beginnen. Allereerst worden de paden aangelegd. Het uiteindelijke grondniveau komt bijna een meter hoger te liggen dan het bouwniveau. De paden komen dus ook een stuk hoger te liggen dan de ondergrond en worden stevig gefundeerd. Op die manier blijven de paden begaanbaar voor zwaardere machines, zoals hoogwerkers, zodat in de toekomst bijvoorbeeld reparaties aan het dak kunnen worden uitgevoerd.

Deze systemen zullen natuurlijk met name in de winter van belang zijn. Maar hoe zit dat in de zomer? Iedereen die in de zomer wel eens in de Krokodillenrivier gelopen heeft, beseft dat er zelfs in onze kwakkelzomers perioden zullen zijn dat de temperatuur binnen flink oploopt. Zou dat ook in Amazonica zo zijn? Navraag in Zürich leerde dat het daar met de zomerse warmte wel meeviel en dat men daar zelden de ventilatiekleppen in het dak open hoefde te zetten. Dat was een flinke geruststelling, want men wilde voor Amazonica liever geen kleppen op de koepel omdat die windgevoelig zijn, en waaien kan het op die plek.

Het koelen gebeurt nu onder andere door middel van mechanische ventilatie waarbij warme, oude lucht naar buiten wordt gepompt en koele, verse lucht naar binnen wordt gehaald. Deze koele lucht wordt via de grote kunstboom in het midden van Amazonica de ruimte ingeblazen. En omdat koude lucht zwaarder is dan warme lucht, zakt de koude lucht vanzelf naar beneden. Daarnaast kan men ook variëren met het tijdstip van sproeien. Sproeien heeft immers ook een verkoelend effect. Nu is het niet de bedoeling te sproeien als het publiek rondloopt, maar door vroeg in de ochtend te sproeien, houdt men de koelte nog even vast. Het blijft even spannend of dit voldoende is, maar voor “nood” komen er toch ook ventilatieroosters, maar dan in de wand die aan het spoor grenst, daar waar het niet zo windgevoelig is. Tegen de tijd dat u dit leest, zal Amazonica dus al een heel eind op weg zijn. De paden zijn aangelegd, de beplanting wordt gepoot, alle waterpartijen gevuld. Het zal dan ook niet lang meer duren voordat de eerste vlinders worden losgelaten en de Vrienden Amazonica in volle glorie kunnen bewonderen. Met dank aan: René Reusen (Diergaarde Blijdorp)

Het deel tussen de paden wordt opgevuld met een dikke drainagelaag van grover materiaal. In en onder deze laag worden tevens alle kabels en leidingen aangelegd die onder andere nodig zijn voor de beregening van alle beplanting. Er wordt gebruik gemaakt van staande sproeiers die, als ze niet in gebruik zijn, in de grond zakken. Want ook hier moet men helaas rekening houden met vandalisme. Dit is ook het moment dat de grotere beplanting gepoot wordt. Bovenop de drainagelaag komt een andere substraatlaag, waarin de lage beplanting wordt gezet. Voordat de Botanische afdeling hier mee aan de slag kan, moeten alle technische installaties natuurlijk wel werken. Immers, zodra er planten staan, moeten de temperatuur en luchtvochtigheid in orde zijn. Waarschijnlijk zal het wel even duren voordat alles ingeregeld is. Want ook hier geldt, dat er geen kant en klaar systeem voor handen is. Hooliganmeeuwen - foto: via Diergaarde Blijdorp


VRIENDENHERINNERINGEN In het vorige nummer van Vriendennieuws vroegen wij u naar uw herinneringen aan (50 jaar) Vrienden van Blijdorp. De jury, bestaande uit Joke Swaep, weduwe van de oprichter van de Vrienden, Ben Swaep, Blijdorpdirecteur Marc Damen, AD-journalist en Blijdorp-watcher Marcel Potters en de voorzitter van de Vrienden en eindredacteur van Vriendennieuws, Marcel Kreuger heeft meerdere inzendingen beoordeeld. Helaas hield niet elke inzender zich aan de opdracht. Wij zoeken naar herinneringen aan de Vrienden, niet aan Blijdorp in het algemeen. De jury was unaniem in haar oordeel. De winnaar is Nicole Suijker. Zij heeft zich het best aan de opdracht gehouden (herinnering aan de Vrienden) èn heeft een leuk verhaaltje geschreven. Nicole mag gratis mee met een eendaagse Vriendenreis in 2013. De andere inzenders worden hartelijk bedankt voor hun bijdragen. Heeft u nog een leuke Vrienden-herinnering? Stuur of mail het naar ons secretariaat. Wie weet wint u de volgende keer!

1974

Tekst: Nicole Suijker

Vrienden van Blijdorp zorgen voor vrienden voor het leven Als studente in Rotterdam lag de keuze voor vrijwilligerswerk in Blijdorp erg voor de hand. Zo kwam ik terecht bij de winkel van de Vrienden van Blijdorp. Ik kon immers één bij één optellen zoals in de advertentie werd gevraagd. Als 18-jarige was er wel een beetje een leeftijdskloof met de meeste andere vrijwilligers, maar dat heb

1974

1 januari Contributie: 10 gulden. Voor het eerst worden acceptgiro’s gebruikt voor het innen van de contributie


27 april Algemene ledenvergadering: Meer dan 1600 leden. Mw. Berger vervangt mw. Spaargaren in het bestuur.

ik nooit als vervelend ervaren. Integendeel. Toch waren er wel een paar andere jong-volwassenen, waaronder Marc Damen. Toen al bezig met het plannen van een carrière in het dierentuinwezen. Super dat hij zijn droom heeft kunnen waarmaken en nog wel in de dierentuin waar hij al jong vrijwilliger was. Na een tijdje werd ik door Greet en Henk voorgesteld aan Sandra Hoogeduin. Zij had ook wel interesse om vrijwilligerswerk te doen. Na een paar keer samen te zijn ingedeeld ben ik een half jaartje in Disneyland Parijs gaan werken. Sandra schreef mij regelmatig. Toen ik weer terug was zijn we onze diensten dan ook zo aan gaan vragen dat we samen konden staan. Staan in Blijdorp werd ons uitje om elkaar te zien. Ideaal om de afstand te overbruggen. Ik woonde inmiddels weer in Papendrecht en zij in Rijswijk. Vele diensten hebben we snoepend, lachend en kletsend doorgebracht. We hadden zelfs het vermoeden dat Henk het wel gezellig vond en graag even kwam kijken als wij stonden. De Vrienden van Blijdorp hebben ons bij elkaar gebracht en daar ben ik ze, nu ruim twintig jaar later, zeer dankbaar voor. Hartsvriendinnen vind je immers niet zomaar!

30 augustus Geschenk: twee gorilla’s ‘Sam-Sam’ en ‘Salomé’

21 september Vriendenreis naar Artis

VOLTOOID VERLEDEN TIJD Tekst: Monique van Leeuwen

1987 Olifantenstal Ramon (fl.200.000,- /€ 90.000,-) In 1975 kocht Blijdorp (dankzij een bijdrage van de Vrienden) de jonge olifantenkoe Irma van de Zoo in Kopenhagen. Zij kon het bulletje Ramon gezelschap houden die in 1971 uit Hannover was gekomen. De beide olifantenkleuters zorgden in de jaren ‘70 voor veel leven op het olifantenperk. Beide groeiden echter op tot volwassen dieren. In 1984 kwam hun dochter Bernhardine ter wereld. Een unicum, want Bernhardine was de eerste olifant ter wereld die in een dierentuin geboren werd met ouders die allebei ook in een dierentuin ter wereld kwamen. Ramon begon echter, zoals het een olifantenbul betaamt, meer kuren te vertonen. Hij werd steeds onbetrouwbaarder voor de verzorgers. Het werd duidelijk dat Ramon een eigen stal nodig had, zodat hij geschei-

den van de kudde kon leven en de verzorgers niet telkens bij hem in de stal hoefden te gaan. Het bouwen van een dergelijke stevige stal is niet goedkoop.

1975 12 april Algemene Ledenvergadering: Meer dan 1900 leden. Het bestuur wordt uitgebreid met de heren Bos en Jansen. Start InterZoo-club. Lezing Dr. Lensink: ‘De betekenis van dierentuinen voor het in stand houden van bedreigde diersoorten’

3 september 70 belangstellenden voor de InterZoo-club van Frans Ramack

Blijdorp klopte daarom in 1984 aan bij de Vrienden. Dat resulteerde in de actie ‘Een ton voor Ramon’. De 100.000 gulden kon snel worden toegezegd.

1975

20 september Vriendenreis naar Burgers Zoo

24 september Geschenk: Olifant ‘Irma’, geboren 24-9-1970 in Kopenhagen Zoo

26 november Geschenk: drie Ellips waterbokken


Gaandeweg bleek echter dat een echt goede verbouwing circa 400.000 gulden zou gaan kosten. Daarmee kon ook de toegangsdeur naar het buitenperk worden vergroot. Ook werd een afneembare lichtkoepel aangebracht. Hierdoor kon niet alleen daglicht in de nieuwe stal doordringen, maar kon ook eenvoudig een takel naar binnen gelaten worden om Ramon -bij een zoveelste tandoperatie- op zijn goede zijde te keren. Verder kon zijn oude stal worden omgebouwd tot logeerkamer voor de damesolifanten die de vader van Bernhardine kwamen bezoeken in de hoop zwanger huiswaarts te keren.

bongo’s en okapi’s. Daglicht viel naar binnen door de lichtkoepel in het dak en een raam aan de zijkant. De geur van de olifanten was redelijk snel verdwenen. Wel zaten er op de betonnen vloer resten van urinesteen, die niet te verwijderen waren. De goot, waardoor de urine en water van de schoonmaak werd afgevoerd, was ideaal om de voerbakken te laten uitlekken. Nadat zij waren schoongemaakt, stonden ze uit te druipen boven de goot en waren ze snel droog. Het voer voor de giraffen, die de plek van de vrouwtjesolifanten hadden ingenomen, werd toen nog klaargemaakt in de gorillakeuken. Later werd de keuken gebruikt door de

verzorgers van de giraffen. Zij maakten er het voer klaar voor hun dieren, maar hadden er ook hun kleedruimte en dronken er hun kopje thee. Pas kortgeleden zijn ze verhuisd naar een keuken in het nieuwe giraffengebouw. De oude stal van Ramon en de voormalige stallen van de giraffen zullen verbouwd worden tot stallen voor de zwarte neushoorns. Ook na zijn dood in 1998 is Ramon met Rotterdam verbonden gebleven. Zijn skelet staat in het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Met dank aan Dennis Blomjous (Diergaarde Blijdorp)

Dus kwam er een actie ‘Nog een ton voor Ramon’. De rest van de kosten nam Blijdorp voor haar rekening, daarbij geholpen door een actie onder de bezoekers. In juli 1986 kon Ramon zijn nieuwe stal betrekken. De aanpassing aan zijn nieuwe verblijf verliep echter niet voorspoedig. Al na een paar dagen maakte hij korte metten met het uitgekiende elektrische mechanisme waarmee de deuren werden bediend. Uiteindelijk kon de stal pas na de ALV van 1987 definitief worden geopend. In 1994 verhuisden de olifanten naar Taman Indah. Ramon kreeg een ruime stal en een veel groter buitenperk. Zijn voormalige stal veranderde in een voedselkeuken voor de zebrapost. Voor de verzorgers was het wel even vreemd. In de stal, die ze voorheen hadden staan schoonspuiten met hogedrukspuiten, stonden ze voer klaar te maken voor de hoefdieren zoals zebra’s,

1976

1976

13 april Algemene Ledenvergadering: Meer dan 2000 leden. Lezing door N.F. Halbertsma, directeur WNF


1 mei Blijdorp-dag

15 mei Vriendenreis naar Zoo Duisburg

30 juni Geschenk: Siberische tijger, twee Addaxen twee Zwarte Paardantilopen

8 september Vriendenreis naar Ouwehands Dierenpark

VAN JUBILEUM NAAR JUBILEUM, NAAR HERDENKING,EN WEER NAAR JUBILEUM de Stichting Rotterdamse Diergaarde opgericht, en op 23 december 1938 – 75 jaar geleden – kwam de gemeenteraad van Rotterdam met het bestuur en de leden van de oude Rotterdamse Diergaarde en met de Stichting Bevordering van Volkskracht overeen om een geheel nieuwe dierentuin in Blijdorp te gaan bouwen, zodat het terrein van de oude Diergaarde ontwikkeld kon worden tot stationsplein, een doorbraak van Hofplein naar West (die Weena ging heten) en wat men nog meer van plan was.

Tekst: Machiel van Wolferen

Het worden de komende twee, drie jaren evenementele jaren voor onze dierentuin. Niet alleen vanwege alle ontwikkelingen rondom de verdwijnende subsidies, reorganisatie en economische crisis, maar toch ook omdat we tegelijkertijd wel hier en daar wat te vieren en te herdenken hebben. Dat begon al meteen begin januari 2013 met het 50 jarig jubileum van de Vrienden van Blijdorp – de sponsorclub die met haar inzet en gulheid van de leden al zo vele prachtige verblijven en projecten in Blijdorp heeft helpen realiseren. Maar dat is niet het enige jubileum in 2013 – in dit jaar gaat eigenlijk ook de 75 jarige verjaardagsviering van de dierentuin in Blijdorp van start. 26 Oktober 1938 werd

Dit was een radicale breuk met een roemrijk verleden; niet alleen verdween de oude dierentuin met al haar tradities en prachtige gebouwen, Sociëteit en park, maar ook verdween de oude Diergaarde in organisatie en opzet. Wat een ledenvereniging voor de rijkere Rotterdammers

1977 1 januari Contributie fl 12,50

25 maart Geschenk: Arapaima’s en aquarium van het geschenk aan burgemeester Thomassen

23 april Algemene ledenvergadering: Arie Bos presenteert grafieken mbt de financiën. Lezing door Prof. Dr. A. Gijzen, Antwerpen: ‘Toeristische fotosafari in Oost-Afrika’.

1977

7 mei Vriendenreis naar Zoo Köln

17 september Vriendenreis naar Planckendael

28 september Geschenk: twee bantengs, twee anoa’s en twee babiroessa’s


was geweest, een echte heren- en damesclub, waar men uitging om te flaneren, elkaar ontmoette, vergaderde, at en partijtjes had, daarvoor in de plaats zou nu een Stichting komen die tot doel had een dierentuin voor álle Rotterdammers te ontwikkelen. De elite maakte ook plaats voor het volk, het liberale voor het sociaal democratische. En dit kwam mede tot uiting in de (financiële) steun die men van Stichting Volkskracht mocht gaan ontvangen. Al op 7 januari 1938 had de Algemeene Ledenvergadering van de Vereeniging Rotterdamsche Diergaarde hier op voordracht van het bestuur toe besloten. Dit alles werd in 1938, na jarenlange discussie en gesteggel, plannenmakerij en ontwerpen, besloten, nu 75 jaar geleden. Maar er was nog meer. Ook besloot men welke architect de nieuwe Dierentuin zou

gaan ontwerpen en bouwen. Er waren al eerder plannen en tekeningen gemaakt door de beroemde architecten Brinkman en Van der Vlugt, maar in oktober 1937 werd er al een eerste ontwerp aan Sybold van Ravesteyn gevraagd. In november 1938 wordt hij verkozen om het definitieve plan te gaan maken. U kunt van hem, en vooral van onze oude monumentale dierentuin, vinden wat u wilt. De één vindt het oerlelijk, de ander vindt het prachtig. De één vindt de tuin een hinderpaal waar zo snel als mogelijk een bom onder gelegd moet worden, de ander vindt het een monument dat gekoesterd en behouden moet worden. Maar wat het ook is – het is wel onze dierentuin, en het is ook onze realiteit – en die gaat nu 75 jaar worden. En het is een rijksmonument dat we niet mogen afbreken, dus reden genoeg om er eens uitgebreider mee aan de slag te gaan.

1978

In de komende twee jaar, 2013 – 2015, is het 75 jaar geleden dat van Ravensteyn de nieuwe dierentuin tekende, bedacht, ontwierp en uitvoerde. Er dient wel bij vermeld te worden, dat veel van de basisideeën hem werden aangedragen; bijvoorbeeld het idee van een hoofdingang aan de Bentincklaan, een centraal gelegen Troparium (nu Rivièrahal) en grote weiden voor kuddedieren. Maar de uitvoering en de vormgeving zijn geheel de zijne. De ontwikkeling van dit bouwproces wordt de komende twee jaar een doorlopende gebeurtenis die we tot in 2015 kunnen bijhouden, herdenken en vieren. Te beginnen met de eerste paal in de nieuwe dierentuin op 10 mei 1939 (2014). Evengoed dat we kunnen herdenken dat het op 31 december 2014 om 17.00 uur precies ook 75 jaar geleden is dat de oude Diergaarde van Rotterdam definitief de poorten sloot. Het was toen dus december 1939 en in de

1978

1 januari Contributie fl 15,-

8 april Actie ‘Aap uit het nauw’: de Vrienden schenken 1% van de bouwkosten te weten fl 10.000,-


15 april Algemene Ledenvergadering: Meer dan 2200 leden. Voorzitter, dhr. Scheygrond, treedt af. Dhr. Jansen is verhuisd. Ben Swaep wordt weer voorzitter.

29 april Vriendenreis naar Zoo Münster

2 september Vriendenreis naar de Hoge Veluwe

18 oktober Geschenk: twee giraffen

1 november Geschenk: groot aquarium

rest van de wereld was toen de 2e wereldoorlog al uitgebroken. Omdat dit ook gevolgen had voor Nederland had men eind 1939 al besloten om voorlopig nog maar geen aquarium in de nieuwe dierentuin te bouwen. Maar men bleef vol goede moed: zomer 1940 zou de nieuwe dierentuin in Blijdorp openen en 31 december 1940 zou de gemeente Rotterdam dan over de grond van de oude Diergaarde kunnen beschikken voor ontwikkeling. Maar alles liep zoals we weten heel anders, en 2015 wordt dan ook een heel druk jaar. In Rotterdam, heel Nederland en West Europa zal dan herdacht worden dat op 10 mei 1940 – 75 jaar eerder – de 2e Wereldoorlog in het Westen losbarstte. Iedereen weet wat dit voor Rotterdam betekende – het einde van de stad zoals haar bewoners die kenden. Maar het betekende ook het einde van de Rotterdamse Diergaarde zoals die door iedere bewoner van de stad was gekend. Met als dieptepunt de herdenking op 14 mei van het bombardement en de daarop volgende brand. Stad, centrum en diergaarde werden hierbij verwoest, evenals vele levens van haar bewoners en de onschuld van vele mensen die het hebben meegemaakt. Maar vlak op deze herdenking is er dan ook weer een jubileum. Want op 13 juli 1940, twee maanden na het bombardement, de brand en de vernietiging, als een Phoenix uit de as herrezen, werd de

nieuwe dierentuin in Blijdorp – versneld – geopend. Niet alles was al klaar, en er moesten ook nog regelmatig dingen worden aangepast omdat de hele structuur van de stad sinds het bombardement was veranderd. En dus ook de behoefte. Van Ravesteyn, de directie en het bestuur waren nog voortdurend bezig om dingen te bouwen, aan te passen en te veranderen; soms doordat er zaken niet bleken te kloppen, met ontsnappende dieren tot gevolg. Soms ook omdat er vraag naar bleek. Maar op 8 december 1940 (8 december 2015) werd de gehele tuin geopend voor het publiek, en werd dus ook de Rivièrahal geopend. Al dit vieren en herdenken kan natuurlijk ook opgevat worden als een uitdaging; om de komende twee jaren de dierentuin, en vooral haar architectuur en restauratie

5 mei Vriendenreis naar het Noorder dierenpark in Emmen

Mocht u nog meer over dit alles willen lezen, dan verwijs ik u naar het jubileumboek uit 2007 – “Iets grootsch & buitengewoons – 150 jaar Rotterdamse Diergaarde.”

De 75 jarige jubileumdata op een rijtje: 7 Januari 1938 – Besluit tot opheffing oude Diergaarde en aanleg nieuwe Dierentuin in Blijdorp door Bestuur en Algemeene Ledenvergadering. 26 Oktober 1938 – Oprichting Stichting Rotterdamse Diergaarde. November 1938 – Definitieve bouwopdracht aan Van Ravesteyn. 23 December 1938 – Instemmingsbesluit Gemeenteraad Rotterdam. 10 Mei 1939 – Slaan eerste paal nieuwe Dierentuin. 31 December 1939 - 17.00 uur – Definitieve sluiting oude Diergaarde. 14 Mei 1940 – Bombardement en vernietiging stad en oude Diergaarde. 13 Juli 1940 – Opening (deels) Dierentuin in Blijdorp. 8 December 1940 – Algehele opening en opening Rivièrahal.

1979 28 april Algemene Ledenvergadering: Oprichting Propagandacommissen. Diverse ‘kijkjes’ achter de schermen met specialisten

onder de aandacht van het grote publiek te brengen. Blijdorp is (gelukkig) al volop bezig om stukken van de oude tuin te restaureren. Wat dacht u van kleine publicaties over de architectuur en de bomen- en plantenpracht van onze tuin? En soms droom ik er over om in 2015, op het nieuwe Stationsplein, een soort diorama te zien staan waarbij het publiek kan zien hoe het plein nu is, maar ook hoe het bijvoorbeeld 100 jaar geleden was. Dan sta je dus midden in de oude Diergaarde, en kun je zien wat er op 14 mei 1940 allemaal verdween – dan precies 75 jaar geleden.

26 mei Start activitieten propagandacommisie: Stand op hondendag, Schouwburgplein (met hondenweer). Meer stands volgen

1979

1 juli Eerste nummer Vriendennieuws verschijnt

31 augustus Er wordt hard gewerkt aan de nieuwe binnenverblijven voor de gorilla’s

22 september Vriendenreis naar Antwerpen Zoo


VRIENDEN VOOR HET LEVEN Joke Swaep “Weet je wat grappig is? Ik ben niet eens zo lang lid. Maar ik ben natuurlijk via mijn man Ben al vanaf de oprichting van Vrienden van Blijdorp erbij betrokken.” Inmiddels ben ik in de ruime lichte flat in Ommoord binnengevraagd. Mevrouw Swaep zet thee en ik kijk even in de boekenkast. Grofweg drie groepen vallen op: de oorlog, historisch Rotterdam en dieren en planten.

Tekst: Theo van de Velde

“Ik weet nog dat op een avond Ben een soort herendinertje had. In die tijd hadden journalisten veel meer onderling contact, want je had niet de communicatiemiddelen van vandaag. Het was een diner met Bertus Bruins van Het Vrije Volk, Henk Waalwijk van Het Christelijk Dagblad en Ben Swaep van het Algemeen Dagblad. Dat dinertje was een dankje van de Die-

1980

rentuin voor free publicity. Toen hij thuiskwam vertelde hij dat ze besloten hadden om een vereniging ter ondersteuning van Diergaarde Blijdorp op te richten. Ik dacht nog: Ze hebben een glaasje wijn op, wie heeft daar nu interesse in? Zal wel weer een beetje een hobbyclubje worden. Nou… dat viel mee. In mei hadden ze al bijna 200 leden. Na een jaar gaven ze het eerste dier, de elandantilope ‘Vriendin’, cadeau. Met het geven van dieren is geloof ik gestopt nadat twee giraffen, die de Vrienden hadden betaald, naar een andere dierentuin moesten.” Hoe heeft u Ben ontmoet? “Ik woonde in Blijdorp en moest met bus 32 naar mijn werk. Je zag dan op vaste tijden dezelfde mensen in de bus. Ben zat regelmatig in dezelfde bus, hij was me opgevallen. De kans om naast hem te zitten kwam vanzelf. Hij vertelde dat hij bij de krant werkte en ja, hij vroeg me mee naar de bioscoop. De rest ging vanzelf. Het was een leuke tijd, want we kwamen overal. Nieuwe films en voorstellingen, openingen etc. Ben was een regelaar, hij kende iedereen. Van die relaties maakten

1980

29 februari Overdracht gorilla-binnenverblijven door de heer Sijthoff n.a.v. de actie ‘Aap uit het nauw’


26 april Algemene Ledenvergadering

3 mei Vriendenreis naar Zoo Krefeld

5 mei Stand op Bevrijdingsdagmarkt op de Coolsingel

10 mei Stand op beurs ‘Houden van dieren’ in Ahoy

27 september Vriendenreis naar Artis

3 oktober Stand op ‘Femina 33’ in Ahoy

anderen weer graag gebruik.” Ter illustratie komen er mappen met foto’s tevoorschijn: van Ben met onder andere Diergaarde-directeuren Bloemers en Siewertsz van Reesema in de periode van de oprichting van de Vrienden. Tevens passeren tientallen oude bekenden de revue, zoals leden van de Koninklijke familie, burgemeesters enz. Een voordeel was dat Ben altijd wel een fotograaf bij zich had. Wat was uw verbondenheid met Blijdorp? “Nou, eigenlijk was ik niet eens lid van de ‘Vrienden’. Ik was er gewoon vaak bij. Ik moest ook ons gezin draaiende houden. Ben was naast mij ook met de krant getrouwd. Was er ergens een brand, ramp of rel, dan was hij weg. Stukken moesten geschreven worden, naar de krant gebracht. Dat ging niet zoals nu, vaak avond- en nachtwerk. Daarnaast was er altijd wel een opening of uitvoering waar ik ook bij kon zijn. Dat was een leuke tijd. Voor de ‘Vrienden’ heb ik nog ‘bouwsteentjes’ verkocht bij Termeulen en op de Femina (huishoudbeurs in Ahoy in de 60’er en 70’er jaren). Hiermee hebben de ‘Vrienden’

het Henry Martinhuis, destijds voor nachtdieren, bekostigd. Die stands op de Femina waren ook weer via relaties van Ben.” Wat vind u het mooist van Blijdorp? “Eigenlijk vind ik de oude tuin het mooist. Ik mis wat sfeer in de nieuwe tuin.” Mijn ogen dwalen door haar moderne lichte huis; het is niet het interieur van iemand die alsmaar aan het oude blijft vasthouden… Mevrouw Swaep vertelt verder: “Ik denk dat het nog even duurt voordat de beplanting volgroeid is. Dat heeft in de oude tuin ook tijd gekost. Ik kom er niet alleen voor de dieren. De Diergaarde is een park dat er botanisch mag zijn. Het nieuwe gedeelte heeft dat nog niet zo. Je wilt dieren in een zoveel mogelijk natuurlijke omgeving zien en het duurt natuurlijk even voordat je dat bereikt hebt.” Ik leg haar nog even in de mond dat de architectuur van Sybolt van Ravesteyn daar natuurlijk een belangrijke rol in speelt, wat mevrouw Swaep gelukkig bevestigt. Met de opening van Amazonica in 2013 zal zij wat betreft de flora haar hart kunnen ophalen.

1981 1 januari Contributie fl 20,-

4 februari Propagandacommissie gaat zelf t-shirts en linnen tassen bedrukken

10 april Stand op beurs ‘Houden van dieren’ in Ahoy

25 april Algemene Ledenvergadering: Meer dan 2300 leden. Mw. Smael treedt af. Arie Bos wordt secretaris-penningmeester

Voor de toekomst? De Diergaarde stond er in 1963 niet zo goed voor. Dat was mede de aanleiding voor de oprichting van de Vrienden. Veel belangrijke mensen uit de Rotterdamse gemeenschap hebben de dierentuin gesteund. In de jaren 80 was het weer moeilijk wat aanleiding gaf voor het Masterplan. En nu heeft de tuin het weer niet gemakkelijk. “Ik denk dat het niet alleen om geld gaat. Er zullen altijd wel mensen zijn die opstaan om de helpende hand te bieden. Daarom is in deze tijd vooral de morele steun heel belangrijk.” Ben Swaep was een bijzondere man die veel voor de vereniging heeft betekend. In 1980 stopte hij met zijn werk voor de vereniging en november 2010 overleed hij op 85-jarige leeftijd. En Joke Swaep (nu 79 jaar)? Zij stond achter hem, gaf hem ruimte, hield het gezin draaiende en deelde hun liefde voor (historisch) Rotterdam, dieren en natuur en natuurlijk Diergaarde Blijdorp. Nadat ik beloofd heb de kopij naar haar e-mail te sturen, nam ik hartelijk afscheid.

1981

2 mei Vriendenreis naar Zoo Duisburg

19 september 2 oktober 6 november 1 december Vriendenreis Stand op Stand in de We maken naar Burgers’ ‘Femina 34’ Bijenkorf voor het Dierenpark in Ahoy eerst eigen kerstnieuwjaarskaarten 23 | Vriendennieuws 1 | 2013

VAN GÉÉN VN TOT WÉL VN Nee, dit artikel gaat uiteraard niet over de Verenigde Naties, maar over uw en mijn Vriendennieuws, ofwel VN. Het zal u inmiddels niet ontgaan zijn dat de Vrienden dit jaar 50 jaar bestaan. Toen we gevraagd werden om een artikel te schrijven over VN, wisten we niet zeker of de VN, of een voorganger daarvan, óók 50 jaar zou bestaan. Dat bleek niet het geval, ons clubblad bestaat pas sinds juli 1979!! Dat was voor ons een openbaring en we zullen u in dit artikel meenemen door de geschiedenis van (bijna) 34 jaar Vriendennieuws! Tekst: Alex Schouten en Angeline Peters

De allerallereerste Vriendennieuws De Vereniging Vrienden van Blijdorp is in 1963 opgericht en destijds bestond er nog geen behoefte aan een eigen blad. Diergaarde Blijdorp gaf op dat moment zelf een maandblaadje uit: het nog steeds veelbesproken ‘Blijdorp Geluiden’. Hierin konden de Vrienden hun mededelingen kwijt: verslagen van de Algemene Ledenvergadering, convocaties voor excursies, later ook lezingen en aankondigingen van nieuwe acties. Daarnaast was het ledenaantal in het begin nog klein (minder dan 1000 leden), zodat dit veel goedkoper was dan een eigen blad uit te geven. Toen het ledental ging stijgen, kwam er meer be-

hoefte om hen van informatie te voorzien. Daarom besloot het bestuur begin 1979 dat de Vereniging een eigen blad moest krijgen! Het eerste nummer verscheen in juli 1979, als bijlage bij ‘Blijdorp Geluiden’. Lex Noordermeer, oud-bestuurslid, stond aan de wieg van deze uitgave. Het eerste nummer begint als volgt: “EEN EIGEN BLAD! Zoals reeds op de laatstgehouden ledenvergadering door de thans nieuwe afdeling Propaganda werd aangekondigd, hebben wij een eigen mededelingenblad. Dit hebben wij als voorlopige naam gegeven ‘VRIENDENNIEUWS’. Het is eigenlijk niet meer dan een werktitel. Voor uw suggesties ten aanzien van een naam houden wij ons van harte aanbevolen”. Ach, de rest is geschie-

1982

denis, want het lijfblad heet nog steeds Vriendennieuws…De bedoeling was om het blad 3x per jaar uit te brengen. De frequentie van het blad is sinds het begin inderdaad al die tijd 3 à 4 keer per jaar geweest. Uiterlijk: van ‘stencil’ naar glossy! Het eerste nummer bestond uit één dubbelgevouwen A4-tje, telde dus vier bladzijden en was op de typemachine gemaakt.

1982

2 maart Lezing ‘Moderne dierkunde in een moderne dierentuin’ door Dr. Bert de Boer, speciaal voor de Vrienden


2 april Stand op ‘Houden van Dieren’ in Ahoy

30 april Stand op Koninginnedagmarkt op de Coolsingel

1 mei Algemene Ledenvergadering

8 mei Vriendenreis naar Zoo Wuppertal

13 mei Opening HenriMartinhuis door Prins Bernhard

19 mei Diergaarde 125 jaar-feest

Van het woord computer had destijds nog niemand gehoord… VN is bijna 10 jaar op de typemachine gemaakt en in de loop der tijd werd het blad steeds dikker. In 1988 bestond de Vereniging Vrienden van Blijdorp 25 jaar. Dit was voor het bestuur reden om een speciaal jubileumnummer uit te brengen. In het jubileumnummer stond uiteraard een uitgebreid voorwoord van de voorzitter Ben Swaep en werd de vereniging jaar voor jaar belicht. Dit is tot op heden het enige jaar dat er vijf nummers uitkwamen. In 1989, direct na het jubileumnummer, kwam de grootste verandering: het werd een echt blad, dat werd gedrukt bij een drukker (Multimail) en het was 36 pagina’s dik. Bovendien stond er vanaf dat moment (bijna) elke keer een foto van een dier op de omslag. Te beginnen met gorilla Salomé met haar zoon Salem. In 1995 onderging het blad een facelift en vanaf die datum prijkte er zelfs een kleurenfoto op de voorkant. De enige Homo sapiens die ooit een plek op de voorkant kregen waren de toenmalige directeur van de Diergaarde (Ton Dorresteijn) en Tom Slijkoort, vice-voorzitter van de Vrienden, die beiden in een kilt een toast uitbrachten tijdens de opening van Bass Rock in 2000.

22 mei Stand op de ‘Binnenstadsdag’ op de Coolsingel

18 september Vriendenreis naar Zoo Planckendael

Het was in die tijd niet zo veel werk om het blad vol te krijgen, want 8 pagina’s bestond uit advertenties…. Kent u ze nog? De advertenties van Kraanverhuur De Gier B.V., Cito Autobedrijf, Echte bakker Theo v.d. Ham, Multimail en vele, vele anderen. De meeste artikelen werden door de hoofdredacteur geschreven, met af en toe een gastredacteur. Vanaf medio 1996 werd het blad 12 pagina’s dikker en werden ieder kwartaal 48 pagina’s gevuld! Marc Damen (u kent hem vast wel…), destijds de hoofdredacteur, moet toen gedacht hebben: verhip, dan moet ik wel erg veel gaan schrijven, want enkele nummers later bestond de redactie plotseling uit zes mensen, waaronder wijzelf en Marcel Kreuger (ook hem kent u wel….). Marcel houdt wel van uitdagingen en in 2001 lag er opeens een full-color blad van 52 (!) pagina’s voor uw neus met één van de mooiste voorkanten die ik ken: de korenwolven! Ja, ook toen kon Rob Doolaard, de huisfotograaf van de Diergaarde, al heel mooie plaatjes schieten. De full-color Vriendendennieuws smaakte blijkbaar


4 november Opening tentoonstelling 100 jaar na Darwin

naar meer, want vanaf 2003 is Vriendennieuws op A4-formaat! Foto’s komen dan veel beter tot hun recht en je kunt veel meer met de opmaak doen. Na een rekensom bleek dat de advertenties minder opbrachten aan inkomsten dan dat het drukken van de extra pagina’s Vriendennieuws kostten. Ze zijn uit het blad

13 november Stand op Beurs ‘Eigenhandig’

8 december Stand in de hal van het Rotterdams Nieuwsblad


verdwenen. Er ligt dus al 10 jaar lang ieder kwartaal een prachtig, full-color clubblad op de deurmat, waarvan de kopij door de vrijwillige redactie wordt aangeleverd, af en toe ondersteund door een gastschrijver!! Mmmm, dus ook maar een schouderklopje voor onszelf… Inhoud Verrassenderwijs is de inhoud niet zo veel veranderd in de afgelopen 34 jaar. Ook in 1979 ging VN al over de Algemene LedenVergadering, reizen, geschenken, nieuws uit de Diergaarde en dergelijke. En die onderwerpen staan er (gelukkig) nog steeds in. De leden die al wat langer meelopen kennen vast nog wel een paar van de oude rubrieken, zoals: - Dierentuinen in de Wereld. In circa 20 artikelen neemt Lex Noordermeer eind jaren ’80 en begin jaren ’90 de lezer mee naar een (deel van een) land om daar alle dierentuinen uitgebreid te beschrijven, zoals de hoogtepunten van de tuin, de oppervlakte, het aantal diersoorten, de aantallen bezoekers enzovoorts. - ‘Een stukje nostalgie’. In 1991 startte de heer K. van Zwieten, oud-redacteur van ‘Blijdorp Geluiden’, de rubriek ‘een stukje nostalgie’, waarin hij de Vrienden in gedachten meeneemt naar vervlogen momenten en verdwenen plekjes uit Diergaarde Blijdorp.

1983

1983

23 april Algemene Ledenvergadering


7 mei Vriendenreis naar Zoo Köln

1 juli Een eigen kiosk in Blijdorp!

17 september Vriendenreis naar de Beekse Bergen


1984 - 1993 (Vriendennieuws uitgave 2013-2)

Redactievergadering 2013 (v.l.n.r. Angeline, Gerda, Karin, Theo, Trix, Alex, Monique en Marcel) - foto: Koos van Leeuwen

- ‘Dier in het vizier’. In 1993 werd de laatste ‘Dier in ‘t vizier’ gepubliceerd, waarmee Hennie Hagen de Vrienden maar liefst 22 afleveringen heeft geïnformeerd over leeuwen, olifanten, kwallen, orang oetans, otters, enzovoorts. Ook na de eeuwwisseling kent het blad een zogenaamde ‘horizontale programmering’, waarbij in elk nummer een aantal vaste rubrieken terugkomen, die gekoppeld zijn aan één of meer redacteuren. Voorbeelden zijn de rubrieken ‘Botanisch Blijdorp’ door Monique van Leeuwen, ‘Nieuws uit Blijdorp’ door Gerda Nijssen en de column ‘Lijn 13’ door Theo van de Velde. De rubrieken ‘Vogelwijzer’ en ‘Koud Bloed’ (over koudbloedige dieren) hebben ook jarenlang in VN gestaan, maar zijn verdwenen omdat de vaste schrijvers geen onderdeel meer uitmaken van de redactie. De laatste jaren wordt de horizontale programmering niet meer strikt gevolgd, wat tot een gevarieerder blad heeft geleid. Redactie(team) Elk (club)blad heeft een hoofdredacteur. Immers, iemand moet uiteindelijk beslissen wat er in VN terecht komt en zorgen dat de kwaliteit van de artikelen hoog is en blijft. Op dit moment is de voorzitter van de Vrienden van Blijdorp, Marcel Kreuger, tevens hoofdredacteur. Het leuke is dat er sinds de start van Vriendennieuws slechts vier hoofdredacteuren zijn geweest: Lex Noordermeer (15 jaar), Daan van Herwijnen (1 jaar), Marc Damen (3 Bronnen: www.vriendenvanblijdorp.nl

jaar) en Marcel Kreuger (15 jaar). Met slechts vier hoofdredacteuren in 34 jaar VN is het blijkbaar een leuk en interessant baantje… Sinds het eind van de jaren ’90 bestaat de redactie van Vriendennieuws uit zes tot acht Vrienden. Deze schrijven allemaal 1 of 2 artikelen en zo wordt Vriendennieuws gevuld. We vergaderen één of twee keer per nummer over de inhoud van het blad. Hoewel…. vergaderen….. We proberen vaak het noodzakelijke met het aangename te combineren en overleggen dan met een heerlijke, zelfgemaakte lunch bij iemand thuis. Of we vermaken ons ’s avonds met zoutjes, kaasjes en een glaasje wijn. Hard werken hoor in de redactie! We gaan als redactie ook eenmaal per jaar voor de gezelligheid naar een dierentuin toe. Vaak is dat een Nederlandse dierentuin, maar we zijn tweemaal de oostgrens overgestoken: naar vogelpark Walsrode en naar beide dierentuinen in Berlijn. Erg gezellige weekenden waren dat! Je kunt met een redactie immers alleen maar een leuk blad in elkaar zetten als je een leuk redactie-team hebt, dat onder leiding staat van een goede hoofdredacteur! Wij vinden het leuk om een bijdrage te leveren aan Vriendennieuws en we hopen dat u het leuk vindt om te lezen! Oh ja, voordat u gekke dingen gaat denken: de lunch en de uitjes betalen we natuurlijk uit eigen zak!

Ik ben vriend! Nelleke Noordervliet

Schrijfster

U ook? Vrienden maken het verschil!

Steun Diergaarde Blijdorp www.vriendenvanblijdorp.nl


DE VRIENDEN IN NOORD-AMERIKA In het vorige Vriendennieuws werd u rondgeleid langs de verblijven in het Aziëgedeelte van de Diergaarde die geschonken zijn door de Vrienden. In dit nummer wil ik u meenemen naar Noord-Amerika en de geschenken die de Vrienden hebben gedaan voor dit werelddeel in Blijdorp.

Tekst: Trix Vermeulen

Zeeotters: opening augustus 1995 Eind maart 1995 arriveert de kleine zeeotter Chuluugi in Blijdorp. Het Vriendennieuws van dat jaar besteedt hier natuurlijk aandacht aan: “Twee verzorgers zijn naar Alaska gevlogen om alvast alle kneepjes van de zeeotterverzorging te leren én om terug te keren met een zeeotter. Dat bleek nog niet zo eenvoudig omdat de reis voor de jonge en zeer gevoelige zeeotter waarschijnlijk te lang zou duren. Uiteindelijk is het toch gelukt om een vliegtuig rechtstreeks naar Frankfurt te laten vliegen. Het voormalige giraffenhuis werd in allerijl verbouwd tot noodonderkomen voor de zeeotter, compleet met waterbed! Inmiddels leek Chuluugi (‘danst met de zeemeeuwen’) zich aardig aan de omstandigheden in Diergaarde Blijdorp te hebben aangepast.” Blijdorp had een zeeotterverblijf gepland in het Oceanium, maar dit bestond enkel nog op papier. Het zou ook nog een aantal jaren duren voordat dit gereed was. Maar Chuluugi was er al. Dankzij een gift van de Vrienden kon begonnen worden met het ombouwen van een van de buitenverblijven van de gorilla’s. Deze forse investering zorgde niet alleen voor een plek voor Chuluugi. Het zorgde er ook voor dat Blijdorp ervaring kon opdoen met de verzorging van zeeotters en kon experimenteren met de filterinstallaties die nodig zijn om het verblijf schoon te houden. Op 26 augustus 1995 was het zover. Ruim 250 Vrienden waren aanwezig bij de opening van het verblijf. Voor die tijd een record! Het verblijf was van alle gemakken voorzien. Er was een plek om een zandbad te nemen. In het water lag ook een stuk land dat dezelfde temperatuur aannam als het water. Hier kon Chuluugi verkoeling vinden en toch op het land liggen. Nog koeler was het in het nachtverblijf dat continu op twaalf graden werd gehouden. 28 | Vriendennieuws 1 | 2013

Verder had Chuluugi de beschikking over zestig m3 water, dat elk uur zeker twee keer gefilterd werd. In 1997 kreeg Chuluugi gezelschap van Eyak. Beide dieren verbleven nog een paar jaar in het ‘Vriendenverblijf’ om in 2001 te verhuizen naar het definitieve verblijf in het Oceanium. Na het overlijden van Eyak verhuisde Chuluugi naar Antwerpen. De zusjes Micas en Maré hebben nog een tijd in het Oceanium gewoond, maar vertrokken eind 2010 naar Lissabon. Chuluugi is eind maart 2010 in Blijdorp overleden toen hij op bezoek was. Helaas is het niet gelukt om via kunstmatige inseminatie de twee vrouwtjes te bevruchten. Blijdorp is alweer even zonder zeeotters. De wens blijft dat de zeeotters opnieuw in Blijdorp te zien zullen zijn.

Bizons en manenwolven: opening april 2002 In het tweede Vriendennieuws van 2002 werd de opening van de nieuwe verblijven voor de bizons en manenwolven aange-

Opening bizonverblijf - foto: Koos van Leeuwen

kondigd. De opening was op 27 april 2002 na de Algemene Ledenvergadering. Zo’n 200 Vrienden waren aanwezig bij deze opening met Indiaanse tint. Zo was er een indiaanse markt, waar niet alleen allerlei snuisterijen te koop waren, maar waar ook informatie gegeven werd over het leven van de indianen. Ook voor kinderen was er voldoende vermaak. Ze konden zich laten schminken als indiaan en er werden spannende verhalen verteld in een indianentent bij het bizonverblijf. Het bizonverblijf had een oppervlakte van 6.100 m2 en was daarmee veel groter dan het vorige. Dat moet de prairiehondjes ook niet ontgaan zijn. Zo heb ik eens een prairiehondje uit het eigen verblijf naar de bizonweide zien sprinten. En waarom ook niet, ruimte genoeg! Als bezoeker heb je haast het idee bij de bizons in het verblijf te staan. De scheiding wordt gevormd door een zogenaamd transparant hek, dat nauwelijks zichtbaar is, en een soort wildrooster. De bizons zijn goed te zien voor de bezoekers.

Zeeotters: opening augustus 1995 Bizons en manenwolven: opening april 2002 IJsberen: opening juli 2008 Steller zeearenden: opening april 2009 Wasberen: opening juni 2011

Een reisje terug in de tijd is niet alleen leuk, het is ook leerzaam. In het Vriendennieuws van 2002 staat het volgende: “Het nieuwe verblijf krijgt een oppervlakte van 6100 m2 en is daarmee veel groter dan het huidige. Het lijkt hiermee groot genoeg om het vertrappen van het gras tegen te gaan.” Op de website van de Diergaarde staat nu: “Van de grasmat die er bij de opening was, is niets meer over. Het gras heeft het zwaar te verduren van een constant rondstampende kudde bizons. Er wordt overlegd wat hieraan gedaan kan worden.” Een verblijf kan in de loop der tijd dus ook weer aangepast worden. Een ander punt bij de bizons is het kunnen slijten van de hoeven. De grond van de bizonweide is gemengd met dolomiet. Deze hardere grond zou er voor moeten zorgen dat de hoeven vanzelf voldoende slijten. Inmiddels is gebleken dat de hoeven van de bizons niet voldoende kunnen afslijten en alsnog moeten worden bekapt door de dierenarts. Er wordt daarom aan gedacht om een gedeelte van het perk te verharden met klinkers om het afslijten van de hoeven te bevorderen. Over de manenwolven is minder te vertellen. In het wild leven ze solitair en er is weinig onderzoek naar ze gedaan. Ook in

Openingshandeling ijsberenverblijf - foto: Koos van Leeuwen

de Diergaarde zie je de manenwolven vaker niet dan wel. Dat veranderde in 2009 toen het stel drie pups kreeg. Gelukkig waren deze volop spelend in het verblijf te zien, waardoor het verblijf een van de populairste attracties van Blijdorp werd.

Blijdorp. Het resultaat was de enorme gift van 1,2 miljoen euro aan de Diergaarde ter gelegenheid van haar 150-jarig bestaan. De grootse opening vond plaats op 2 juli. Groots door de activiteiten rond de opening en de enorme hoeveelheid aanwezige Vrienden, wel duizend!

IJsberen: opening juli 2008 ‘Kom over de brug, de ijsberen moeten terug!’ Met deze leus van de Vrienden probeerde de Vereniging zoveel mogelijk in te zamelen om ijsberen terug te krijgen in

Admudsen & Admudsen, de tweeling die als 153ste de Noordpool bereikte, tilden de gasten over de rode loper. Een kunstenaar toverde een enorm blok ijs om in een ijsbeer. Geen gemakkelijke opgave, zeker niet op een warme dag als 2 juli 2008. 29 | Vriendennieuws 1 | 2013

Op een mooie zaterdagmiddag in april 2009 werd het nieuwe verblijf van de arenden geopend. Er waren weer veel belangstellende Vrienden op de opening afgekomen. De opening was iets rustiger dan normaal. De dieren waren nog maar net verhuisd en daarom nog wat nerveus. De opening was vooral erg stil: geen speech en wapperende handen in plaats van een luid applaus.

Opening ijsberenverblijf - foto: Lidy Neeleman

Het verblijf bestaat uit twee delen: één voor een vrouwtje en één voor een mannetje. Alleen tijdens de paartijd worden de dieren bij elkaar gelaten, de rest van het jaar zitten ze apart. Het vrouwtje heeft de beschikking over een speciaal kraamhol in het binnenverblijf. Beide verblijven hebben een ruim waterbassin. Het water hiervoor komt uit het Oceanium. Dit zoute water wordt eerst gebruikt voor de aquaria van de levende koralen en koraalvissen, dieren die de hoogste eisen stellen aan de kwaliteit van het water. Het ‘vuile’ water uit deze aquaria wordt gefilterd en gebruikt in de aquaria voor dieren die wat minder selectief zijn zoals de zeeleeuwen en de ijsberen. Wat genieten we van de ijsberen sinds ze terugzijn in de Diergaarde. Het hoogtepunt blijft de geboorte van Vicks op 6 december 2010. De geboorte van Vicks was voor iedereen te zien dankzij de webcam in het kraamhol van moeder Olinka. Honderdduizenden bezoekers volgden de eerste weken van Vicks via internet. Na drie maanden ging de kleine voor het eerst naar buiten en stal direct de show, natuurlijk! Maar kleine beren worden groot! Bekijk eens het youtube filmpje met de titel ‘IJsbeer Vicks speelt en breekt ruit in Diergaarde Blijdorp’. De titel beschrijft precies wat er gebeurt. Het mag duidelijk zijn dat Vicks niet expres de ruit heeft stukgemaakt. De Vrienden helpen de ijsberen opnieuw. De vereniging helpt Blijdorp bij de kosten voor een opknapbeurt van het ijsberenverblijf. Al het water moet uit het verblijf gepompt zijn om de ruit te kunnen repareren. Blijdorp maakt van deze gele30 | Vriendennieuws 1 | 2013

genheid gebruik om het verblijf een grote onderhoudsbeurt te geven.

Steller zeearenden: opening april 2009 Sinds 2006 heeft de Diergaarde twee Steller zeearenden. Tot de verhuizing naar het huidige verblijf zaten ze in de vliegkooi in het Aziatisch moeras. De vogels zijn enorm groot met een geweldige haaksnavel en indrukwekkende klauwen bovendien. Het zijn zogezegd zeker geen dieren om zonder handschoenen vast te pakken. Mét eigenlijk ook niet. Een steller zeearend vang je door zijn klauwen klem te zetten met een bezem en dan een net over hem heen te gooien. Vervolgens moet de vogel in een transportkist om hem te kunnen verhuizen.

Opening Stellers - foto: Joost Hubeek

Het nieuwe verblijf is een stuk opener dan het verblijf in het Aziatische moeras. Het verblijf is ingericht met een aantal boomstronken, die als uitkijkposten dienen. De Steller-zeearenden hebben het ruimste uitzicht in de Diergaarde. Er is geen binnenverblijf, alleen een kleine separatieruimte waar de vogels ingaan als de verzorgers de volière willen schoonmaken. Een afdakje is voldoende voor deze vogels die in de natuur ook aan alle weersomstandigheden blootgesteld worden. Met de zoekterm ‘steller zeearend ontsnapt’ vindt u een paar indrukwekkende filmpjes op internet. In februari 2012 ontsnapte het vrouwtje van het stel zeearenden door een gat in de nok van het verblijf. Het gat was ontstaan door de vorst en werd snel gerepareerd. De arend is gezien op de Abraham van Stolkweg en zat ook nog even op een politieauto. De beelden zijn geweldig, alsof je dan pas ziet hoe groot zo’n vogel is! Gelukkig werd de arend gevangen en is het stel weer te bewonderen binnen de ‘muren’ van het verblijf.

Opening wasberenverblijf - foto: Koos van Leeuwen

Wasberen: 25 juni 2011 In het tweede Vriendennieuws van 2012 werd u voor de keuze gesteld: wasberen of wevers? De Vrienden werden uitgenodigd te stemmen op een van de twee projecten. Een paar maanden later kon u de uitslag van de stemming lezen: “Met overweldigende meerderheid heeft u gekozen voor de wasberen. Liefst 80 procent van de uitgebrachte stemmen was voor deze kleine boefjes.” Op zaterdag 25 juni 2011 namen de wasberen hun nieuwe verblijf in gebruik. Het

door de vereniging Vrienden van Blijdorp geschonken verblijf vormt een onderdeel van het noordpoolgebied ‘Arctica’ in de dierentuin. De elf wasberen kwamen via Stichting AAP in de diergaarde terecht. Het gaat voor een deel om afgedankte huisdieren. De groep bestaat uit zeven mannetjes en vijf vrouwtjes. De mannetjes zijn gesteriliseerd; het is niet de bedoeling dat de dieren zich gaan voortplanten. Wel kunnen ze in Blijdorp een plezierig leven hebben. De wasberen hebben hun intrek genomen in een oude goudzoekershut nabij een nagebouwde mijningang in een Noord-Amerikaanse omgeving. De wasberen zijn steeds weer een lust voor het oog. Zoals ze

heerlijk ontspannen een beetje rondwandelen, zoals sommige hun lievelingsplek op het dak van de oude hut vinden. Tijdens een van mijn bezoeken in Blijdorp werd een wasbeer uitgedaagd door een kauw. De wasbeer lag te dutten op het dak, de kauw liep op de wasbeer af en pikte hem. De wasbeer werd wakker, keek even op, zag de kauw, maar besloot weer verder te dutten. De kauw kwam weer naar hem toe, pikte hem, de rust van de wasbeer opnieuw verstorend. Dit herhaalde zich een aantal keer. Wie er won? De kauw! De wasbeer taaide af. Hij klauterde naar beneden, klom een eindje verderop weer omhoog naar een richel onder het afdakje. Daar kon hij rustig verder slapen, zonder bemoeienissen van een verveelde vogel. Dus misschien was hij toch de winnaar!

Bronnen: Archief Vriendennieuws, archief Blijdorp Blad, website Blijdorp V

R

www.vriendenvanblijdorp.nl

U kunt deze bon besteden bij de Vriendenwinkel in Diergaarde Blijdorp.

Cadeaubon € 5,- (vijf euro) uitgegeven aan

I

E

N

D

E

N

Ontvang een cadeaubon van 5 euro voor de Vriendenwinkel in Blijdorp als u zorgt voor een nieuw lid van onze vereniging. Bedankt voor uw hulp Blijdorp nog mooier te maken!! handtekening

inschrijfnummer

Geldig tot 1 jaar na uitgifte. Niet inwisselbaar voor geld.

naam plaats datum


B

O

T

A

N

I

S

C

H

B

L

I

J

D

O

R

P

HOE OVERLEEF IK TAMAN INDAH? De Vrienden van Blijdorp vieren feest...ze bestaan 50 jaar. Naast alle feesttoeters en bellen willen wij (de planten in Taman Indah) wel een kritisch nootje kraken met de Vrienden. Zij hebben immers fors bijgedragen aan onze woning. Niet zomaar een stal voor de olifanten en neushoorns, maar een compleet biotoop. De Vrienden hebben maar liefst 1.000.000 guldens (die had je nog, in die tijd) bijgedragen. In 1994 werd het gebouw feestelijk geopend. Voor ons is er sinds die tijd een strijd losgebarsten: de strijd om te overleven. Tekst: Monique van Leeuwen-Maat

als wandelstok. Er is een voordeel aan het leven in Taman Indah. Onze conditie is zó slecht, dat ongedierte, zoals luizen, niet op ons wil leven. Maar er is wel een ander gevaar: als je in de bak dicht bij de olifanten staat, loop je kans om door hen bij de neus genomen te worden en verdwijn je tussen hun machtige kiezen. Bij de botanische afdeling spreken ze over Taman Indah als ‘Het Eindstation’....

Nu even serieus Het is waar; een plantenleven in Taman Indah ‘gaat niet over rozen’. Toch ziet het er van binnen nog aardig groen uit. Maar de oorspronkelijk plannen om Taman Indah een Aziatische jungle te laten lijken, hebben de nodige aanpassingen gekregen in de afgelopen jaren. De beplanting is steeds eenzijdiger geworden omdat vele soorten in het gebouw niet overleven. De volgende ‘plagen’ belagen hen: -

Botanische overlevers in Taman Indah - foto: Koos van Leeuwen

Loop op een zonnige dag maar eens Taman Indah binnen. Het is er altijd vrij donker. Te donker voor ons, planten hebben nu eenmaal licht nodig om te groeien. De lucht is er erg droog. En bovendien is die vergeven van de ammoniak, uit de urine van de olifanten en neushoorns. Bent u wel eens een half uur in het gebouw geweest? Dan kunt u dagen later nog de olifanten ruiken...de jas van deze redacteur heeft een week buiten gehangen! Grote blazers moeten de lucht wegzuigen en nieuwe lucht erin blazen. Maar 32 | Vriendennieuws 1 | 2013

die lucht is wel hartstikke droog, niet lekker voor onze sappige, groene blaadjes. Om nog maar te zwijgen over het stof. De olifanten stuiven met hooi en de neushoorns lopen te woelen door hun turfmolm. Dat schijnen ze nodig te hebben voor hun zere voeten. Maar wij zijn er mooi klaar mee! Onze familieleden aan de kant van de neushoorns zijn helemaal bedekt onder een laag stof. Niks groene blaadjes; donkerbruin zul je bedoelen! Onze verzorger Jaap zegt dat wij het gebouw ingaan als planten en eruit komen

te weinig licht lage luchtvochtigheid veel stof veel ammoniak in de lucht opgegeten worden door de olifanten vertrapt worden door het publiek ziekte als gevolg van slechte conditie planten staan in bakken in plaats van in de ‘volle grond’

Planten hebben licht nodig voor de fotosynthese, het omzetten van water en koolstofdioxide in suikers en zuurstof. De suikers zijn voedsel voor de plant, de zuurstof geven zij af. Via de huidmondjes ademt de plant kooldioxide in en ademt hij zuurstof uit. Het feit dat wij mensen en ook de dieren op onze planeet aarde kunnen overleven danken we aan het feit dat de planten voor zuurstof zorgen. De plant haalt water uit de grond. Om het water en de kooldioxide om te zetten in suiker en zuurstof, heeft de plant zonlicht nodig. En juist dat zonlicht is schaars in Taman Indah. Er zijn enkele plekken waar het zonlicht wel komt, en daar doen de planten het dan ook meteen een heel stuk beter. Doordat er zoveel stof is in Taman Indah, raken de huidmondjes verstopt en kunnen de bladeren niet goed ademen. De meeste planten gedijen bij een hoge luchtvochtigheid. De bladeren drogen uit bij te droge lucht en door de hoge concentratie ammoniak in de lucht, verbranden er zelfs bladeren. Daardoor kan de plant niet

goed voor zichzelf zorgen en voldoende voeding aanmaken om te groeien. Dat resulteert in nogal sprietige, armetierige exemplaren. Hun conditie is erg slecht. Bij het snoeien van de planten valt op, dat hun twijgen niet buigzaam zijn zoals het hoort, maar bij het minste of geringste afbreken. Ook hebben veel planten kankergezwellen, ze zijn niet gezond. Doordat de planten in betonnen bakken staan, is de groeiruimte voor hun wortels beperkt. Veel planten staan dan ook niet echt stevig verankerd maar meer met ‘wiebelbenen’ in de grond. Als u met uw gezicht richting het olifantenverblijf staat, ziet u bij het meest rechtse verblijf een grote namaakboom boven de afscheidingsmuur liggen. Die was er nog niet toen het gebouw werd geopend. Het is het gevolg van een logeerpartij door een vrouwtjesolifant uit Antwerpen enkele jaren geleden. Deze ‘grande dame’ had zo’n lange slurf, dat ze gemakkelijk bij de plantenbak kon komen en in korte tijd alles wat daarin stond met wortel en tak had verslonden...Als er een olifantje is geboren of een neushoorntje, zoals onlangs Zwatra, worden er heel wat kindertjes over de hekjes gezet en trappen ze de planten die daar staan kapot. Met deze uitleg snapt u het geklaag van de planten bij de aanvang van dit artikel waarschijnlijk beter.

Genoeg geklaagd Het groen houden van Taman Indah is een grote uitdaging. En toch ziet het er behoorlijk groen uit. Gelukkig zijn er een aantal soorten die het redelijk doen, ondanks alle problemen. De vissenstaartpalmen zijn inmiddels tot metershoge reuzen uitgegroeid en ze bloeien zelfs en dragen vruchten. Ze komen van oorsprong uit de onderste laag van het Zuidoost-Aziatische regenwoud. Dat verklaart waarschijnlijk waarom ze het ondanks het slechte licht toch zo goed doen. Ook een aantal ficussen blijft dapper het hoofd boven water houden, al hebben ze iele stammetjes en kleine blaadjes. Indrukwekkend is de Tetrastigma, familie van de druif. Boven de bak met vissen, tussen de tapirs en neushoorns, zit de stam van deze klimmer. Inmiddels is die stam zo dik als een olifantenpoot. De plant klimt helemaal

naar het dak en heeft daar lekker veel licht. De ranken kunnen wel tien meter per jaar groeien. De dikke, grote bladeren zijn blijkbaar bestand tegen de ammoniak en doordat hij zo hoog groeit, heeft hij minder last van stof dat de huidmondjes afdekt. Dan is er ook de Rafflesia, een parasiet die in het wild vaak de Tetrastigma als gastheer heeft. In Taman Indah staat deze plant er sinds 1994 steeds bijzonder goed bij en in bloei! Niet verwonderlijk: het is een namaakbloem. Dat is maar goed ook want de Rafflesia verspreidt een aasgeur en schijnt vreselijk te stinken. Nu doet de Rafflesia in Blijdorp dat ook wel eens, maar dan komt het doordat er een dode muis in ligt....

Nieuwe aanwas In de loop van de tijd is er wel het een en ander verbeterd. De eerste jaren hing er een gaasdoek tegen het dak van het gebouw om dat dak te verdoezelen. Maar dat is al snel verwijderd omdat er dan helemaal geen licht op de grond kwam. In de tijd dat maar liefst 13 olifanten een thuis hadden in Blijdorp, was het helemaal ondoenlijk om de lucht nog enigszins gezond te houden voor de planten. Nu de kudde aanmerkelijk kleiner is, gaat ook dat beter. Waren de bladeren van een orchidee in het verleden na drie weken verbrand, nu houden ze het zes tot acht weken uit in het gebouw.

Stoffe jongens in Taman Indah - foto: Koos van Leeuwen

In de plantenbak boven bij het uitkijkpunt hebben de planten het beste licht. Daar staan Hibiscus, Crinum en zelfs orchideeën (Cymbidium). Dankzij het zonlicht dat deze bak beschijnt kunnen deze kwetsbare soorten met zachte bladeren toch overleven in Taman Indah. Crinum is een geslacht van bolgewassen, verwant aan de Amaryllis. Oorspronkelijk komt zij voor in alle warme gebieden van de wereld. Uit de forse bollen komen lange bladeren, die wel ruim een meter lang kunnen worden. Ze vormen stevige bloemstengels met daarin wel 20 lelieachtige bloemen. Ook bovenin Taman Indah staat een boom met een haast toepasselijke naam: Terminalia catappa. Deze boom is opgekweekt in Blijdorp vanuit zaad van het Indonesische eiland Komodo. In de overige plantenbakken in Taman Indah staan planten met dikkere bladeren en soorten die goed bestand zijn tegen schaduw.

Met dank aan: Jaap van Houwelingen, Melitta van Bracht en Juul van Dam (botanische afdeling Diergaarde Blijdorp)

En de botanisten doen er alles aan om de planten zo goed mogelijk te begeleiden. Regelmatig moeten planten die in Taman Indah het loodje hebben gelegd vervangen worden. Inmiddels is de Reesemakas, de voormalige vlinderkas, gesloten voor het publiek. De kas zelf is haast volledig onttakeld. Maar er gaan geen planten verloren. Zorgvuldig zijn ze uitgegraven en stuk voor stuk opgepot. Voor de planten zelf staat hen een spannende verhuizing te wachten: soorten die oorspronkelijk afkomstig zijn uit Azië verhuizen naar Taman Indah. Hopelijk gaan ze het daar nog lang volhouden. Anderen gaan naar Amazonica en zullen een leven krijgen met volle grond, veel zonlicht en voldoende luchtvochtigheid. Ongetwijfeld zullen ze daar goed gaan groeien en tot volle wasdom komen. Van deze planten gaan we dit jaar meer horen, als ze hun definitieve plek hebben gekregen in de nieuwe vlinderdome. 33 | Vriendennieuws 1 | 2013

Tekst: Karin van Leeuwen

NATUURBEHOUDSPROJECT TER BESCHERMING VAN DE HOMERUSPAGE Naast de bijdrage aan Amazonica, zullen de Vrienden dit jaar ook weer een bijdrage geven aan een natuurbehoudsproject. Dit keer is gekozen voor een project dat mooi aansluit bij ons jubileumgeschenk Amazonica, namelijk een project ter bescherming van Homeruspages op Jamaica.

Michael Schwartz, Directeur Windsor Research Centre in Homerus Habitat

Hierdoor zullen er dus geen Homeruspages te zien zijn in Amazonica. Daar zullen echter wel andere pagesoorten, afkomstig uit Zuid-Amerika, te bewonderen zijn.

Grote zwaluwstaart Drumilly

Pages zijn grote en kleurrijke vlinders en vormen een familie binnen de dagvlinders. In het Engels heten ze swallowtails (zwaluwstaarten), vernoemd naar de uitlopers aan hun achterste vleugels, die er uit zien als staarten. De meeste pagesoorten hebben deze uitlopers. De Homeruspage (Pterourus homerus) is één van de meer dan 550 soorten pages die op dit moment bekend zijn. Ze zijn zwart met gele vlekken op zowel de voorste als achterste vleugels. Een rijtje donkerblauwe, ronde vlekken bevinden zich eveneens op de achterste vleugels, die overgaan in de soort staartvorm. Met zijn spanwijdte van ongeveer 15 centimeter is het de grootste vlindersoort van beide Amerika’s. De Homeruspage is een bedreigde diersoort en lijkt de laatste nog levende grote pagesoort van Jamaica te zijn. Tekeningen uit de 18e eeuw tonen namelijk ook andere grote pagesoorten en 34 | Vriendennieuws 1 | 2013

geven zo het idee dat er meerdere soorten hebben bestaan. Homeruspages leven in kalksteengebergten met scherpe rotspieken en valleien. In deze valleien groeit een soort vegetatie, de Hernandiaceae, die daar kan groeien dankzij de kalksteenformaties en die daarom alleen daar voorkomt. Deze planten zijn de enige waardplanten (planten waarop ze hun eitjes afzetten en waar de rupsen van eten) van de Homeruspages. Het bosrijke leefgebied van de Homeruspages heeft een zeer hoge luchtvochtigheidsgraad. In deze vochtige omgeving kunnen maar weinig parasieten overleven. Homeruspages hebben hierdoor geen goede natuurlijke afweer ontwikkeld, omdat ze deze in hun oorspronkelijke leefgebied niet nodig hebben. Als er getracht wordt om Homeruspages buiten hun natuurlijke leefgebied te kweken, hebben ze niet genoeg weerstand tegen parasieten.

De Homeruspage is een endemische diersoort van Jamaica, waar ze tegenwoordig nog maar op twee plaatsen voorkomen: in ‘Blue and John Crow Mountains National Park’ en in ‘Cockpit Country’. In het eerst genoemde gebied gaat het erg slecht met de Homeruspage. In Cockpit Country is actie nodig om de Homeruspage te beschermen. De bossen van Cockpit Country omvatten een gebied van ongeveer 27.000 hectare, bestaande uit twee delen. Dit zijn de laatste grote, intacte bosgebieden van Jamaica. De tropische regenwouden op Jamaica hebben de laatste tientallen jaren sterk te lijden onder het oprukken van de mensen. De grootste bedreiging voor Cockpit Country is de mijnbouw voor bauxiet. Deze grondstof van aluminium bevindt zich veelvuldig in de bodem van Jamaica. De gemakkelijk toegankelijke gebieden om bauxiet te winnen raken inmiddels uitgeput. Hierdoor is het mogelijk dat er wordt uitgeweken naar de valleien van Cockpit Country, waar zich ook bauxiet in de bodem bevindt. Om hier bij te komen, zullen de bossen gekapt moeten worden. Dit is een onherstelbaar proces, de bossen en hun bewoners zullen niet terug kunnen keren. Opvallend is dat 95% van de Jamaicaanse bevolking tegen de mijnbouw is. Het levert te weinig voordelen op en ze zouden de gebieden liever behouden, zodat ze er via toerisme juist nog langer aan zouden kunnen verdienen.

Landschap Cockpit Country

Windsor Research Centre in Cockpit Country

De bedoeling is om van Cockpit Country een reservaat te maken. De grenzen van dit gebied zijn echter nogal onduidelijk en het zou zomaar eens zo kunnen zijn dat de specifieke gebieden waar de Homeruspage voorkomt, buiten het beschermde gebied komen te vallen. In 2004 startte het natuurbeschermingsfonds van de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen met een bijdrage aan het Windsor Research Centre (WRC) op Jamaica, om te helpen met de bescherming van de Homeruspage. Ook de internationale organisatie van vlinderleveranciers en vlinderhouders, de International Association of Butterfly Exhibitors & Suppliers (IABES), startte met een actie voor de Homeruspage. Deze projecten werden in 2007 samengevoegd tot het ‘Homerus Swallowtail & Cockpit Country Conservation Project’ (HSCCCP-Jamaica). Wereldwijd helpen er inmiddels veertien vlindertuinen mee aan het inzamelen van geld voor dit project. Het belangrijkste doel van het project is om het gehele Cockpit Country tot be-

schermd gebied te maken, inclusief het deel waar de Homeruspage voorkomt, zodat het gehele gebied vrij blijft van bauxietmijnbouw. Er vinden hiervoor campagnes plaats onder de lokale bevolking om hen ervan bewust te maken, er wordt gelobbyd bij de regering en er is onderzoek nodig om meer te weten te komen over de verspreiding van de Homeruspages. Niet alleen de Homeruspages zullen baat hebben bij de bescherming van Cockpit Country, maar ook vele andere flora en fauna. Zo leven er in dit gebied minimaal 95 van de 120 Jamaicaanse vlindersoorten, meer dan zestig plantensoorten komen alleen in dit gebied voor en tevens leven er bijvoorbeeld Jamaicaanse hutia’s (een andere soort dan de Cubaanse hutia’s die in het Oceanium te zien zijn) en diverse endemische vogelsoorten. Diergaarde Blijdorp zal, dankzij een gift van de Vrienden, tweemaal een bijdrage van €10.000 kunnen geven aan dit internationale project ten behoud van de Homeruspage.

Ik ben vriend!

U ook? John Buijsman

Acteur

Vrienden maken het verschil!

Steun Diergaarde Blijdorp www.vriendenvanblijdorp.nl


Amazonica educatief huisje bij boom

PREVIEW AMAZONICA

Vlinderhut interieur


Frame in hutje vlinderpaneel

Plattegrond Amazonica

Amazonehut interieur

V

R

I

E

N

D

E

N

VOORJAARSEXCURSIE Pinguïns aan de Wupper! De klassieker: Zoo Wuppertal! Op zaterdag 20 april 2013 organiseert de Vereniging Vrienden van Blijdorp de voorjaarsexcursie naar de dierentuin van Wuppertal in Duitsland. De Vrienden van Zoo Wuppertal hebben augustus 2012 Blijdorp bezocht en wij zijn van harte uitgenodigd om een tegenbezoek te brengen aan de mooie dierentuin van Wuppertal in het Duitse Ruhrgebied. Het is het alweer zes jaar geleden dat wij deze tuin bezocht hebben. De hoogste tijd voor een hernieuwde kennismaking. Zoo Wuppertal Zoo Wuppertal is vrij ongeschonden uit de oorlog gekomen. Een zeldzaamheid voor een Duitse tuin in het Ruhrgebied. Moderniseringen vonden dan ook maar mondjesmaat plaats. Bij ons laatste bezoek was het nieuwe verblijf van de zwartvoetpinguïns wel af, maar het uitbreidingsgebied voor de leeuwen en tijgers nog net niet. Inmiddels hebben nog meer pinguïnsoorten nieuwe verblijven gekregen. Op dit moment is de tuin een mix van zestiger/zeventigerjaren bouwstijlen met hedendaagse state of the art zoo architectuur. Zoo Wuppertal is een mooi wandelpark van 24 ha. met leuke doorkijkjes en prachtige panorama’s. De keerzijde hiervan is dat er behoorlijke hoogteverschillen zijn. Het nieuwe gedeelte ligt op het hoogste punt van de tuin. Voor de Vrienden en Vriendinnen die iets minder goed uit de voeten kunnen: Zoo

De volgende punten zijn van belang Maximaal aantal deelnemers is 112 –118 (afhankelijk van de bussamenstelling). Op de heenreis zal een koffiestop gehouden worden (inclusief). Op de terugweg is er een gezamenlijk diner (inclusief). Vergeet niet uw paspoort of ID-kaart mee te nemen.

Wuppertal is klimmen en niet geschikt voor rolstoelgebruikers! Minder valide Vrienden kunnen wel gebruik maken van een rondrit van 1 ½ uur per Zoo Mobil. Dit is echter nog onder voorbehoud. Bent u minder mobiel en wilt u hier gebruik van maken, neem dan later nog contact op met reisteam. Niet te missen in Zoo Wuppertal: -- Pinguïns! Het in 2005 door Rasbach ontworpen verblijf voor de kolonie zwartvoetpinguïns. Gevolgd door het in 2008 geopende verblijf (100 m2 land en 220 m3 water) voor de konings- en ezelspinguïns. Heel bijzonder aan dit verblijf is de vijftien meter lange glastunnel onder het wateroppervlak. - Het uitbreidingsgebied voor de leeuwen en de tijgers. Ruimte in een nieuwe dimensie, 4 ha voor slechts twee diersoorten. - Het mensapencomplex. Een combinatie van de betere Duitse betonbouw voor de binnenverblijven, omsloten door nieuwe, eveneens door Rasbach architecten ontworpen, groene buitenverblijven. - De Freiflughalle voor tropische vogels achter het oude vogelhuis. - Het olifantenhuis met een levendige kudde Afrikaanse olifanten. - Het in oktober 2011 geheel vernieuwde okapiverblijf. Website: http://www.zoo-wuppertal.de/ Dit is een verre dagtocht die wordt uitgevoerd met twee bussen. Zoals bij alle verre


dagtochten is ook deze reis bijna geheel inclusief. Wij maken op de heenweg een stop bij de AC in Zevenaar voor koffie/thee met vlaai. Op de terugweg staat in restaurant Darthuizen in Leersum een driegangen diner met één consumptie naar wens voor ons klaar. Vegetarisch is ook mogelijk. Wel graag van tevoren opgeven.

Vertrek 8.00 uur vanaf het metrostation Capelsebrug op de grens van Rotterdam en Capelle a/d IJssel. Tot nu toe kan hier gratis geparkeerd worden. Graag om 7.45 uur aanwezig zijn. Aankomsttijd in Wuppertal ca. 12.15 uur. Geplande aankomsttijd in Rotterdam ca. 22.00 uur. Kosten voor leden bedragen € 55,-. Niet leden betalen € 57,50. Een eventuele reisverzekering/annuleringsverzekering dient u zelf af te sluiten. In de reissom zijn inbegrepen: - De busreis Rotterdam – Wuppertal v.v. - Toegang tot de dierentuin - Een (korte) rondleiding - Koffie/thee met vlaai op de heenweg - Een driegangendiner op de terugweg inclusief één drankje - Fooi voor de chauffeurs Aanmelden voor deze reis Het verschuldigde bedrag dient u over te maken naar girorekening 20.71.059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp te Honselersdijk onder vermelding van ‘Wuppertal’ + uw (o6) telefoonnummer. De overschrijvingen dienen uiterlijk 1 april 2013 te zijn ontvangen. Uw overschrijving is uw bewijs van deelname. U ontvangt geen verdere bescheiden of mededelingen, tenzij de bus vol is. Hiervan krijgt u dan zo snel mogelijk bericht en het volledige bedrag wordt teruggestort. Het is niet mogelijk het betaalde bedrag te restitueren voor afmeldingen die na 1 april 2013 worden ontvangen. Eventuele restituties vinden plaats onder inhouding van € 2,50 administratiekosten.

M

U

T

A

T

I

E

S

VIERDE KWARTAAL 2012

In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst van de Diergaarde. Er kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermen bevinden. Waar bekend wordt aangegeven of het een mannetje (het eerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft, of dat het geslacht nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0 Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje.

Geboren Geboren

Verzonden Verzonden

4 okt/0.1.0 grote koedoe, 12 okt/0.0.1 Komodovaraan, 18 okt en 20 okt/0.0.2 kroeskoppelikaan, 28 okt/0.0.1 Komodovaraan, 1 nov/1.0.0 Thomson gazelle, 2 nov/1.0.0 witgezichtmangabey, 3 nov/0.1.0 Indische neushoorn, 6 nov/0.1.0 gorilla, 7 nov/0.0.1 gilamonster, 12 nov/0.1.0 bizon, 27 nov/0.1.0 Kirk’s dikdik, 4 dec/1.0.0 Mhorr gazelle, 17 dec/0.1.0 Mhorr gazelle.

1 okt/0.1.0 Pipa (naar Thoiry), 1 okt/0.0.3 McCords slangenhalsschildpad (naar Thoiry), 1 okt/1.0.0 Nieuw-Guinese tweeklauwschildpad (naar Frankfurt), 1 okt/1.0.0 Indische neushoorn (naar Touroparc), 1okt/5.0.0 Visaya wrattenzwijn (naar Touroparc), 10 okt/1.0.7 zeekoet (naar Kopenhagen), 10 okt/1.1.0 Vuurkruinbaardvogel (naar Kopenhagen), 15 okt/0.0.4 stralenschildpad (naar London), 16 okt/1.0.0 okapi (naar Chester), 18 okt/1.0.0 Californische zeeleeuw (naar Opole), 22 okt/1.0.0 ijsbeer (naar Orsa), 24 okt/1.1.0 reuzentoekan (naar Wuppertal), 24 okt/0.0.8 boerenzwaluw (naar Wuppertal), 24 okt/1.1.0 purperen suikervogel (naar Frankfurt), 24 okt/1.1.0 purperen suikervogel (naar Wuppertal), 30 okt/0.0.4 stralenschildpad (naar La Fleche), 6 nov/0.1.0 roestkat (naar Zamosc), 8 nov/1.0.0 bongo (naar Bristol), 12 nov/0.1.0 Françoislangoer (naar Sidney), 19 nov/0.1.0 Kirk’s dikdik (naar Arnhem), ), 19 nov/1.0.0 Kirk’s dikdik (naar Montpellier), 1 dec/1.0.0 kuifhert (naar Berlijn), 8 dec/4.4.0 Visaya wrattenzwijn (naar Edinburg), 12 dec/1.1.0 Visaya wrattenzwijn (naar Port Lympne), 17 dec/0.1.0 okapi (naar Beauval).

Gestorven Gestorven 4 okt/1.0.0 hop, 8 okt/0.1.0 konijnuiltje, 15 okt/0.1.0 grote renkoekoek, 4 nov/1.0.0 geelvleugelara, 15 nov/1.0.0 kuifhert, 13 dec/0.1.0 Californische zeeleeuw, 22 dec/0.1.0 zandwallaby, 25 dec/0.0.1 zandwallaby, 29 dec/1.0.0 zandwallaby, 30 dec/0.0.1 hamerkop, 31 dec/2.0.0 moeraswallaby. Gearriveerd Gearriveerd 24 okt/1.0.0 poedoe (uit Wuppertal), 25 okt/3.4.0 Von der deckens tok, 21 nov/1.0.0 zandwallaby, 9 dec/1.2.0 Indische nimmerzat (uit Lesna), 9 dec/1.1.0 Bisschopsooievaar (uit Cottbus), 12 dec/3.3.0 bonte muskaatduif (uit Arnhem), dec/1.0.0 kameel. V

R

I

E

N

D

E

Chileense poedoe - foto: Aart Pijl Okapi’s - foto: Koos Net

Mccordsschildpad - foto: Joost Hubeek

N

ALLE JAARGANGEN VAN VRIENDENNIEUWS ZIJN TE RAADPLEGEN VIA WWW.VRIENDENVANBLIJDORP.NL Bent u ook wel eens benieuwd naar de inhoud van Vriendennieuws in de 80-er jaren? Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de Vereniging in 2013 heeft David Verhagen alle edities van Vriendennieuws gescand. U kunt alle Vriendennieuwsen vanaf nummer 1 uit 1979 via onze website raadplegen.


c

Denkt u na over een (periodieke) schenking aan onze vereniging? Kijk dan op www.vriendenvanblijdorp.nl en klik op ‘giften en schenkingen’. Onze huisnotaris kan u helpen!

a

g

e

n

d

a

Zondag 10 maart 2013: 11.00-12.30 uur. Winterlezing René Reusen over ‘Amazonica en de techniek van een vlinderdome’.

o

l

f

o

n

35e jaargang, nummer 1, oplage: 6500 Vereniging Vrienden van Blijdorp Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar. De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: “Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt € 41,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen. Secretariaat: Koos van Leeuwen, Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam - Telefoon 010-4676637 Email: [email protected] ING Bank nr: 13 57 803 IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03 BIC nummer: INGBNL2A

Zaterdag 20 april 2013 Voorjaarsexcursie naar Zoo Wuppertal (zie blz. 38).

Reizen: Peter Biesta, Dijkstraat 7-B, 2675 AT Honselersdijk Telefoon: 06-48808538 Email: [email protected]

Zaterdag 27 april 2013: 11.00-12.00 uur. Algemene Ledenvergadering 2013 (zie blz. 7 t/m 9).

Promotieteam: Marianne Nichting, Email: [email protected]

Dinsdag 21 mei t/m woensdag 5 juni. Jubileumreis ‘California dreaming’.

Redactie-adres Vriendennieuws: Marcel Kreuger, hoofdredacteur Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam Email: [email protected]

Zaterdag 20 juli 2013 Zomerexcursie naar NaturZoo Rheine.

TWITTER @BLIJDORPVRIEND

Zaterdag 30 augustus en zondag 1 september 2013: Weekendexcursie naar Zoo Heidelberg en Zoo Stuttgart. Zaterdag 21 september 2013 Vriendendag.

Redactie-medewerkers: Monique van Leeuwen-Maat, Karin van Leeuwen, Angeline Peters, Alex Schouten, Gerda Nijssen, Theo van de Velde, Trix Vermeulen

Zaterdag 5 oktober 2013 Najaarsexcursie naar Burgers’ Zoo.

Vriendennieuws ontvangt regelmatig foto’s van Rob Doolaard, Joost Hubeek, Koos Net, Koos van Leeuwen, Aart Pijl, Greet en Peter van Norde en Fred van Tiel

De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. Vrienden hebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde tot aanvang van de bijeenkomst en op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. U kunt in het Eauditorium uitrijkaarten kopen.

Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam

NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alle tijd om onder het genot van een kopje koffie of een andere versnapering bij te praten met collega-leden of te kijken of Koos van Leeuwen iets interessants voor u heeft op zijn curiosa-kraam.

a

o

d

r

e

s

B

l

i

j

d

o

r

Vrienden van Blijdorp op Internet: Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nl Samenstelling Verenigingsbestuur: Voorzitter Marcel Kreuger Secretaris Koos van Leeuwen Tweede secretaris Sylvia Visser-Noordijk Penningmeester / Vice-voorzitter Arie Bos Leden Peter Biesta - Reizen Marianne Nichting - Promotieteam Bart Noordegraaf - Ext. comm. / PR

p ISSN: 1568-3400

Diergaarde Blijdorp, Blijdorplaan 8, Rotterdam Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95 Postadres: Postbus 532, 3000 AM Rotterdam Openingstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend! Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur

Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen de mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren. Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naam van de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve van activiteiten zonder winstoogmerk van de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomen in het fotoarchief van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en aldus niet geretourneerd.

Vrienden nieuws 2013: EEN JAAR VOL VRIENDEN- ACTIVITEITEN EN ACTIES!

Recommend Documents