2013 Vriendendag 21 september 7 Jubileumreis USA 8 Vriendenherinneringen : EEN JAAR VOL VRIENDEN- ACTIVITEITEN EN ACTIES!

VN2_2013_3_v2_Opmaak 1 7-8-2013 9:02 Pagina 1

Vrienden nieuws 3/2013

Vriendendag 21 september 7

Jubileumreis USA

8

Vriendenherinneringen 12

2013: EEN JAAR VOL VRIENDENACTIVITEITEN EN ACTIES!


E

V

E

N

B

I

J

P

R

A

T

E

N

BESTE VRIENDEN EN VRIENDINNEN, We zijn alweer over de helft van ons jubileumjaar! Een hoogtepunt was zeker de jubileumreis naar de Verenigde Staten. En ook de actie van de Spartabakker uit Schiedam. Persoonlijk ben ik erg blij met de superdikke Vriendennieuwsen die wij u hebben kunnen presenteren. Ook nu weer ontvangt u een extra dik nummer, vol met wetenswaardigheden over de roemrijke geschiedenis van onze vereniging en de actuele ontwikkelingen in de Diergaarde. Giraffe - foto: Peter van Norde

I

N

H

O

U

Bij het schrijven van dit stukje vallen de mussen van het dak, zo heet is het. Toch informeren wij u in dit nummer alweer over de komende winterlezingen. Noteer de data vast in uw agenda. Het wordt weer leuk.

D

Vrienden nieuws

3/2013

Even bijpraten

2

Nieuws uit Blijdorp

3

Kom naar de Vriendendag op 21 september!

7

Van hoogtepunt naar hoogtepunt Verslag jubileumreis USA 8 Maak uw eigen poster

11

Winnaar speurtocht

11

(50 jaar) Vriendenherinneringen

12

(50 jaar) Vrienden voor het leven: Ton Dorresteijn 16 (50 jaar) Winterrrrrlezingen

20

(50 jaar) De Vrienden in Zuid-Amerika: Poedoe’s, cavia’s en vlinders 24 (50 jaar) Okapi’s in Blijdorp

32

Lijn 13 - Terugblik

31

Op een zomerse dag naar Rheine – Verslag Vriendenreis 34 Pinguïnkoekjes Sparta-bakker leveren 1993 euro op voor Blijdorp 36 Ingezonden: Trouwdag in Blijdorp 36 Fotocursus Rob Doolaard

36

Zoo’n boek: 'Burgers' Zoo, een familie bedrijf met passie voor dieren’ 37 Najaarsexcursie naar de Koninklijke Burger’s Zoo 38 Mutaties tweede kwartaal 2013

39

Agenda

40

2 | Vriendennieuws 3 | 2013

Vergeet ook niet om op 21 september naar Blijdorp te komen! Speciaal ter gelegenheid van ons jubileum organiseren we die dag een speciale Vriendendag. Heeft u altijd al eens kennis willen maken met ons ‘orakel’, Arie Bos? Dat kan die dag. Arie houdt een speciale lezing over de geschiedenis van onze vereniging. Heeft u vorige keer de veiling van Koos van Leeuwen gemist? Dan is dit uw kans om de schade in te halen. Wie weet kunt u nog een paar bijzondere hebbedingetjes uit Blijdorp op de kop tikken! Neem de 21e september ook een buurman, buurvrouw, vriend of vriendin mee, of die leuke collega. Misschien kunt u ze dan verleiden om ook lid te worden van onze vereniging. Om Blijdorp te kunnen blijven helpen en groeien moeten we een grote vereniging blijven. Hoe meer leden, hoe meer mogelijkheden! Tot de 21e september! Marcel Kreuger, voorzitter

BEZOEK OOK ONZE VRIENDENSHOP IN DE RIVIÈRAHAL


Blijdorp

N

I

E

U

W

S

Tekst: Gerda Nijssen

vlekken. Dat kunnen blauwe, rode, oranje vlekken zijn met vaak een wit randje. Tot nog toe zag ik meestal de zwarte met rode vlekken in Amazonica. De eitjes zijn kleine ronde lichtgele of zwarte balletjes die geplakt worden onder bladeren. De rupsen zijn eveneens lichtgeel met zwarte bandjes.

Heliconius erato - foto: Peter van Norde

Piepkleine eieren Rondlopend in Amazonica, ons jubileum vriendengeschenk, ontdek je steeds weer nieuwe bloemen, dieren, insecten. Aangezien het water in de vijvers eerst moest ‘rijpen’ werden de vissen en schildpadden weken na de opening overgebracht. De piranha’s, pacu’s en schildpadden kunnen ondertussen onder water gevolgd worden. En de piranha’s ook boven water als ze met spareribs gevoerd worden. De vele planten, struiken en bomen settelen zich en groeien in rap tempo. Zo is ieder bezoek een ware ontdekkingstocht. De hoofdrol blijft weggelegd voor de vlinders. De verzorgers en enthousiaste vrijwilligers zijn graag bereid om uitleg te geven en de bezoeker op de kleine details te wijzen.

goed verzorgd blijven. De bekendste is de passiefloravlinder (geslacht Heliconius) die haar eieren legt op de passiebloem. Ze komt voor met verschillende kleuren vleugels. Meestal is de basiskleur zwart met

Een ander geslacht dat ik rond zag vliegen zijn de uilvlinders (Caligo Memnon). Het zijn grote bruine vlinders met ronde lichte vlekken. Boeren in Zuid-Amerika zijn er niet dol op, want ze eten bananen en kunnen een ware plaag vormen voor deze plantagehouders. De larven, lees rupsen van deze vlinder, zijn uitstekend gecamoufleerd. Ze zien eruit als langwerpige gele wormpjes met bruine vlekjes. Ja, dus als een rijpe banaan. Op zoek dan maar naar de bananenplant in Amazonica en goed zoeken op de bladeren. Ondertussen zitten de eerste rupsen van verschillende vlinders op de bladeren en

Want meestal zijn de eieren van vlinders piepklein. Ze vinden valt niet mee. Wat helpt is te weten welke waardplant bij welke vlindersoort hoort. De verzorgers van Amazonica zijn in de leer. Nu komen er iedere week ladingen poppen van tropische vlinders uit Costa Rica aan. Maar het is de bedoeling dat Blijdorp zelf gaat kweken. Daar is met de beplanting rekening mee gehouden. Voor elke soort is een plant nodig die voldoende nectar produceert, waar een volwassen vlinder haar eieren op kan leggen en vooral die als voedsel kan dienen voor de rupsen. Tenslotte moeten de poppen Vlinder in Amazonica - foto: Aart Pijl


V

R

I

E

N

D

E

N


Jong bosrendier - foto: Greet van Norde

kan Blijdorp in de toekomst zelfvoorzienend worden van eigen kweek. Voor ons bezoekers reden te meer om onze speurneus in actie te brengen. De zoekplaten die bij de ingang geleend kunnen worden, helpen ons op weg om ons meer over de wonderen van vlinders te leren.

Goochelen met grotere eieren Ook dit jaar waren er weer toekans te bewonderen in de fokruimte. Deze tocotoekans zijn belangrijk voor de bufferpopulatie. Vandaar een zorgvuldige fokprocedure: er zijn twee fokstellen. Zodra de eerste eieren gelegd zijn, worden deze naar de opfokruimte overgebracht om daar verder te rijpen. Dat stimuleert de stellen om een tweede legsel te produceren. Verder krijgt het ene stel, dat meer succes met hun broedsels heeft dan het andere, de eieren van de onhandige ouders onder de hoede. Zo zijn er optimale kansen voor de kuikens. Het voeren van die hongerige kuikens is gereserveerd voor de meest geduldige van de verzorgers. Eén beurt duurt zo’n twintig minuten. Het gaat hapje voor hapje (formaat theelepel). Wachten tot het hapje doorgeslikt is en dan pas het volgende hapje. Zo leren de kuikens snel slik4 | Vriendennieuws 3 | 2013

ken en gaan ze sneller vast voedsel eten. Dit ritueel gebeurt dan vijf keer per dag. Elders wordt de strategie van een buisje met voedsel direct in de maag spuiten toegepast. Met als nadeel dat het slikken veel later op gang komt. Alle nakomelingen verhuizen naar een andere dierentuin, waar deze prachtige vogels zeer welkom zijn. Wie leggen er nog meer een ei in deze periode? De brilduikers hebben eieren gelegd. Ook deze liggen in de broedmachine en zijn te zien in de fokruimte. Een brilduiker (Bucephala clangula) is een vogel uit de familie Anatidae (zwanen, ganzen en eenden). Hij wordt gekenmerkt door een witte vlek op iedere wang. De vleugels maken tijdens de vlucht een “fluitend” geluid. Op diverse plekken in de tuin kunt u ze tegenkomen. Bijvoorbeeld in de grote vijver bij de Terraszaal. Verder hebben de shamalijsters en de roodoorbuulbuuls kuikens voortgebracht. Deze zijn na enig speuren te vinden in de Victoria serre. Ook de Moloneti spreeuwen zorgden voor vier kuikens. Deze zwarte spreeuwen met een felgele snavel kunnen grote kolonies vormen. In Blijdorp zit een groepje links in de Victoria serre alwaar ze huisvesting gevonden hebben in de holle boom naast de

jaarvogels. De groep wordt bewust klein gehouden, want het zijn wel ‘slopers’. De Laplanduilen hebben maar liefst voor drie kuikens gezorgd dit jaar. Dat is een record voor de uilen, die best wel wat meer bezoek kunnen hebben. Loop er dus eens langs. Verderop zitten de kroeskoppelikanen op eieren. Ze hebben drie (tot nog toe) nesten met zes eieren. Vanuit de kijkhut bij het Aziëhuis heeft u er mooi zicht op. Helaas, de Mantsjoerijse kraanvogels hebben ook dit jaar geen geluk. Ze legden een ei, maar dat bleek onbevrucht. Misschien later in het jaar nog een nieuwe kans? In de Europese weidevogelvolière werd het groepje kluten te groot. Er zijn acht kluten naar de Chomutov Zoo in Tsjechië verhuisd. Ondertussen zijn nieuwe kuikens uit hun ei gekropen. Verder zijn er bij de eenden in de weidevogelvolière verschillende kuikens gesignaleerd. Bijvoorbeeld bij de smienten (grijs met een bruine kop) en bij de slobeenden (wit lijf met een bruine vlek en een groene kop). Nieuw aldaar zijn de zwaluwen. Ze scheren vlak over je hoofd, met hun bek wijd open om insecten te vangen. Even opletten waar die hun nest gaan bouwen. Ver-


Jonge laplanduil - foto: Fred van Tiel

N

I

E

U

W

S

der vertoonden de kemphanen natuurlijk weer hun vermakelijke baltsgedrag. Eerst je snavel rechtstandig in de grond, loeren naar de buurman en vervolgens om elkaar heen draaien en schudden met die snavels. De vrouwtjes lijken nauwelijks onder de indruk van dit gedoe. De rode ibissen, buren van de ara’s, zijn druk bezig hun nesten te rangschikken en op te poetsen. Tot nog toe telde ik negen stuks. Dat betekent in augustus weer veel zwarte hongerige kuikens. Ook bij de ezelspinguïns wordt gegoocheld met de eieren. Niet ieder stel is even handig met die breekbare spullen. Eén stel, herkenbaar aan de bandjes roze en zwartpaars-bruin, doet het prima. Ze zijn er samen heel handig in om de eieren over te dragen van ma naar pa. Deze pinguïnsoort legt meestal twee eieren per legsel. Het andere stel, ze zijn dan ook een stuk jonger, wordt een handje geholpen. Zodra het ei gelegd is, ruilen de verzorgers het stiekem om voor een nep-ei. Het echte ei gaat

in de couveuse. Tegen de tijd dat dat ei op uitkomen staat, gaat het terug naar de ouders. Die mogen het finale werk doen en het kuiken verzorgen. De twee jonge koningspinguïns van vorig jaar zijn inmiddels volgroeid en nog slechts herkenbaar aan het ontbreken van de gele streep op hun snavel. Nu, ontdaan van hun donskleed, kunnen ze lekker met de rest mee zwemmen. De koningspinguïns komen wat later uit de rui en zijn dus ook later met het leggen van eieren. Aan de andere kant van het Oceanium hebben de papegaaiduikers een jong uitgebroed. Hun verblijfsgenoten op Bass Rock, de zeekoeten en drieteenmeeuwen, zijn hard aan het werk voor nageslacht. Verderop is de grote vliegkooi niet meer gevuldmet konijnen, die zich een weg vraten dwars onder het gaas door, maar met de Aziatische vogels waarvoor de kooi bedoeld is. De zilverreigers zijn gelijk aan het nestelen geslagen en ook de zwartkopibissen en de nimmerzatten doen het goed. Eind mei mochten ook de kroonduiven het Jonge Californische zeeleeuw - foto: Joost Hubeek



Een primeur voor Blijdop is de geboorte van een bosrendier. Het kalfje ligt vaak wat achteraf. Het lijkt of de moeder er niet naar omkijkt. Precies zoals dat bij reeën gaat, waarvan men nog wel eens vreest dat het kalf door de moeder achtergelaten is. Gewoon laten liggen, meestal komt de moeder vanzelf weer terug na het grazen. De kleine kwam laat voor het seizoen en onverwacht ter wereld. Moeder rendier betoont zich een geduldige en uitermate zorgzame ouder. Dus perfecte kansen voor deze nieuwe aanwinst.

spiksplinternieuwe verblijf betreden. Het is prachtig geworden. Je waant je in een tropisch bos en loopt er zo tussen de vogels door.

Inventiviteit Inventiviteit: uitblinken in deze eigenschap doen de poolvossen. Het verblijf is al verschillende malen aangepast en telkens blijken deze slimme vossen een nieuwe manier te vinden om uit te breken. Nu was de strategie bovenlangs in plaats van onderdoor. Een van de slimmeriken wrong zich over de omheining heen naar het achterste deel van het verblijf. Dat staat momenteel leeg. Dus in die zin geen dier overboord. Maar de bedoeling was dat daar weer vogels in gehuisvest zouden worden. Dat is nu toch niet zo’n fijn plan. En zou het verblijf nu helemaal eens en voor altijd vosproef zijn? Ook een uitbreker was een van de Françoislangoeren. Dat had evenwel een andere reden: als driejarige man werd hij namelijk de tent uitgejaagd door de andere volwassen man. Ver weg ging de uitbreker niet. Na enige tijd zocht hij het veilige dak van zijn verblijf weer op en kon dan relatief gemakkelijk gevangen worden. Maar hij voelde zich blijkbaar dermate onveilig dat hij zich stante pede weer naar buiten probeerde te wurmen. Besloten is om hem te verhuizen naar een dierentuin waar hij in een groep opgenomen kan worden. Tot die tijd wacht hij apart bij de kleine kattenstal op zijn verhuizing. Bij de langoeren resteert een groep van vier François, dat is een fokman, twee vrouwtjes en een jong.

Nog meer jong spul In totaal zijn er dit jaar vier giraffen geboren. De laatste, Vera, kwam op 28 mei ter wereld. Het groepje peuters zit graag in de ui bij elkaar te rusten na een lange dag buiten vol avonturen met de koedoes en de Thomsongazellen, waar ook twee jongen geboren zijn. De grote groep Californische zeeleeuwen is eveneens uitgebreid met drie jongen. Op 15 juni beviel zeeleeuwmoeder Toya van haar eerste jong: een blakende zoon die de naam Tobias heeft gekregen. Acht dagen later was het ‘collega’ Saar die beviel van een zoon. Hij gaat door het leven als Vincent. Begin juli beviel zeeleeuw Toos van een zoon. Op http://nl.youtube.com/diergaardeblijdorp is een filmpje te zien van één van de jongen. In de reptielenopfokruimte van de Rivièrahal zijn diverse jonge schildpadjes te zien, zoals pannenkoekschildpadjes en zeldzame Madagaskarstralenschildpadjes en Madagaskarspinschildpadjes.

Giraffe - foto: Peter van Norde

Met dank aan de maandelijkse nieuwsbrief van de vrijwilligers 6 | Vriendennieuws 3 | 2013

Vicks tijdelijk terug Ook in Frankrijk zit het wel eens tegen met het bouwen van een nieuw verblijf. Zo ook bij de ijsberen. Vicks had gelijk van Zweden naar Mulhouse zullen gaan, maar hij is tijdelijk hier terug in afwachting van zijn verhuizing. Deze mooie dierentuin in de Alsace had een beetje tegenslag. Hopelijk duurt de logeerpartij niet te lang, want op een gegeven moment willen Olinka en Erik echt niet meer in elkaars nabijheid zijn. Dan moeten ze weer gescheiden worden. En zoon en moeder bij elkaar is ook geen optie voor deze jonge viriele ijsbeerman.

Heropening gerestaureerde dikhuidenvleugel Na meer dan 50 jaar keren de zwarte neushoorns terug naar Blijdorp en daarmee naar Nederland! De monumentale dikhuidenvleugel in de Rivièrahal wordt op dit moment gerestaureerd en gereed gemaakt voor deze bijzondere diersoort. De zwarte neushoorns worden in Blijdorp een belangrijke ambassadeur voor hun sterk bedreigde soortgenoten in het wild. De opening vindt plaats in het weekend van de Open Monumentendagen op 14 en 15 september. Blijdorp organiseert dan ook diverse activiteiten rond de bijzondere architectuur van Van Ravesteyn in de Diergaarde waarvan een aanzienlijk deel inmiddels is gerestaureerd en dus helemaal in de oude staat is teruggebracht.

Let op: Eind augustus, begin september wordt het spannend! Dan is Trong Nhi uitgerekend. Gaat ze buiten bevallen, lekker op het zand? Wat zal het worden, een mannetje of een vrouwtje?


KOM NAAR DE VRIENDENDAG IN BLIJDORP OP ZATERDAG 21 SEPTEMBER! U merkt het al heel 2013: ons jubileumjaar mag gevierd worden! Dat doen we dan ook graag. Met onze leden, maar ook met mensen die nog geen lid zijn. Wij attenderen hen op diverse manieren op onze vereniging. Dat doen wij bijvoorbeeld op de speciale Vriendendag die we op zaterdag 21 september in de dierentuin organiseren. Iedereen is deze dag welkom. Als lid heeft u met één introducé gratis toegang. Mensen die dit jaar 50 jaar worden kunnen deze dag met 50% korting de Diergaarde bezoeken. Bij het ter perse gaan van dit Vriendennieuws is nog niet het hele programma rond, maar wij geven u wel vast graag een indruk wat bezoekers kunnen verwachten. Op de Vriendendag staat onze vereniging uiteraard centraal. Bij binnenkomst in Blijdorp worden bezoekers welkom geheten en krijgen gelijk wat meer te horen over de vereniging en wat er deze dag allemaal te doen is. En ook dat is bijzonder. Bij diverse door ons gefinancierde verblijven staan infopunten met meer uitleg over de dieren. Zo zien bezoekers gelijk wát we als vereniging onder meer mogelijk maken. Maar in de Haaienzaal in het Oceanium is het echte ‘centrum’ van onze dag. Een unieke kans om de Haaienzaal (normaal niet zomaar te bezoeken) te bekijken en kennis te maken met de Vrienden. Via diverse kraampjes worden mensen attent gemaakt op de diverse onderdelen van de vereniging. Op vertoon van uw lidmaatschapsbewijs kunt u hier een kopje koffie voor 1 euro krijgen. Bovendien houdt Arie Bos om 11.00 uur in het aangrenzende Eauditorium een lezing over de vereniging. Daarna is er aandacht voor het jubileumprentenboek dat voor onze vereniging door uitgeverij Lemniscaat is uitgegeven. Om 14.15 uur houdt Koos van Leeuwen zijn inmiddels befaamde veiling. Op internet is binnenkort al een indruk van de te veilen items te zien en uiteraard ligt de catalogus ook op de dag zelf voor u klaar. Wat denkt u van het veilen van een uniek 'Olli' kunstwerkje, een speciale VIP-dierenverzorgersdag en, last but not least, bieden op de speciale Vriendendagafsluiting bij een van de dierenverblijven!

Er staat nog meer op stapel, hou daarvoor de website in de gaten of laat u op de dag zelf verrassen!

Programma Vriendendag* 9:00

Blijdorp is geopend

10.00-16.00

Infopunt met uitleg bij ons jubileumgeschenk Amazonica

11.00-11.30

Lezing van Arie Bos over geschiedenis van de Vereniging

12.00-16.00

Infopunten bij 'Vriendenverblijven'. Extra informatie bij de tijgers, ijsberen, gieren,het Aziëhuis, Taman Indah en de gorilla's

11.30-12.30

Signeren Jubileumboek 'Springende Pinguins' door Lemniscaat

11.30-13.30

Reünie Vriendenreis naar de Verenigde Staten

12.45-13.15

Vertoning film over de jubileumreis in Eauditorium

14.15-15.15

Veiling door veilingmeester Koos van Leeuwen

15.45-16.15

Dagafsluiting, locatie nog wordt nog bekend gemaakt

*locatie is de Haaienzaal tenzij anders vermeldt. De tijden zijn richttijden, maar kunnen mogelijk wat uitlopen

V

R

I

E

N

D

E

N

ALV veiling - foto: Joost Hubeek



VAN HOOGTEPUNT NAAR HOOGTEPUNT EN VAN ZEEDRAAKJE NAAR ZEEOTTER NAAR ZEEOLIFANT Vrienden voeren flamingo's - San Diego Zoo

diverse Afrikaanse savannes met veel verschillende soorten hoefdieren. Tijdens deze rondrit door Afrika wordt er door de chauffeur uitgebreid verteld over de dieren. In de eerste tuin van de reis, ‘San Francisco Zoo’, was de Afrikaanse savanne ook een hoogtepunt. Dit verblijf kun je al van buiten het park zien liggen. Eenmaal in het park loop je er eerst aan een zijkant langs en daarna loop je door een tunnel om vervolgens midden tussen beide groene delen van dit gebied terecht te komen. Er leven onder andere giraffen, zebra’s, grote koedoes, maraboes, struisvogels en een geelrugduiker.

Tekst: Karin van Leeuwen Foto’s: David Verhagen

Het reisteam wilde dit jubileumjaar niet ongemerkt voorbij laten gaan en heeft uitgepakt met een mooie jubileumreis van maar liefst zestien dagen. Het was niet alleen de eerste keer dat de reizende Vrienden samen hebben gevlogen, de tijd is tijdens deze bijzondere reis ook voorbijgevlogen!

Hoewel het reisteam tijdens de voorbereidingen van de reis nog getwijfeld had of er wel voldoende belangstelling zou zijn, was de reis binnen no-time uitverkocht en is het maximaal aantal deelnemers zelfs uitgebreid tot 36. De groep werd verdeeld over zeven busjes, waar we zelf in reden. Gelukkig waren de Nederlandse chauffeurs snel gewend aan het Amerikaanse rijsysteem.

totaal wel 1400! Tijdens diverse presentaties wordt in veel parken aandacht gevraagd voor natuurbehoud en conservatie. Wat opvallend was in alle Amerikaanse parken, is dat er weinig speeltuinen te vinden zijn. De ‘kindergedeeltes’ kunnen echter behoorlijk uitgebreid zijn, met bijvoorbeeld stokstaartjes en prairiehondjes. Blijkbaar worden deze kleine diertjes als minder gevaarlijk gezien dan grote speeltuinen, waarbij zeker in Amerika het risico te groot is als er ongelukken gebeuren. Verder viel op dat er in de dierenparken niet gerookt mag worden. Als niet-roker vond ik het heerlijk en voor het welzijn van de dieren is het ook alleen maar beter.

Tijdens onze reis stonden er tien dierenparken op het programma, die ieder weer speciaal waren vanwege hun eigen stijl en bijzonderheden. Het was interessant om te zien hoe er in ieder park heel veel aan educatie en conservatie wordt gedaan. In de meeste parken lopen veel vrijwilligers rond. In ‘Monterey Bay Aquarium’ zijn er in

De bouw en vormgeving van de Amerikaanse parken die we gezien hebben, lijken niet meteen onhaalbaar in Europa. Alleen ‘San Diego Safari’ zul je ‘hier’ niet snel tegenkomen vanwege de enorme ruimte (728 hectare) die het park in beslag neemt. Een groot deel van het park is niet te voet te bezoeken. Per tram rijd je langs

Eind mei verlieten we het koude, natte Nederland om een stralende vakantie in Californië tegemoet te gaan. Terwijl in Nederland de lente maar niet wilde beginnen, hebben wij daar gedurende twee weken alleen maar zon gezien.


Na enkele kleinere parken bezocht te hebben, kwamen we bij één van de toppers van de reis. ‘San Diego Zoo’ is een park met wereldfaam. Het park bleek uit een ouder gedeelte met minder mooie verblijven en een nieuwer gedeelte met mooiere verblijven te bestaan. Persoonlijk vond ik het combinatieverblijf met moerasmeerkatten, Schmidt’s meerkatten, vlekhalsotters, penseelzwijnen en bosbuffels erg leuk aangelegd! Ondanks dat niet alle verblijven er even mooi of bijzonder uitzien, is de collectie, of het nu gaat om vogels, reptielen of zoogdieren, zeker zeer indrukwekkend te noemen! Drie dagen voor ons bezoek is ‘Australian Outback’ geopend. San Diego Zoo huisvest hier onder andere de grootste collectie koala’s buiten Australië, twee soorten wombats en 23 soorten Australische vogels. Het leuke van dierentuinen in een ander continent bezoeken, is dat je er weer heel andere diersoorten tegenkomt dan hier in de buurt. Waar je in Europa vooral rode duikers en slechts een enkele keer geelrugduikers tegenkomt, zijn de geelrugduikers in Amerika bijna ‘standaard’ te noemen en tref je op diverse plaatsen ook zwarte duikers aan. Het verschil tussen deze kleine Afrikaanse hoefdieren zal duidelijk zijn. In ‘Los Angeles Zoo’ waren naast deze duikers (en overigens ook nog rode en roodflankduikers) nog veel meer bijzondere soorten te zien, die je niet in Europa tegen kunt komen. Met onder andere bergtapirs, Coquerels kroonsifaka’s, gaffelbokken en eilandvossen hadden ze een unieke collectie


vaak enthousiast ontvangen. ‘Friends of Rotterdam Zoo’ stond soms op de toegangstickets van de parken gedrukt, we werden genoemd bij de show in ‘The Living Desert’ en zelfs in het vliegtuig op de terugweg naar huis werden we speciaal welkom geheten!

Zeedraakje - Monterey Bay Aquarium

zoogdieren in huis! En heeft u wel eens van zeedraakjes gehoord? In Europa komen ze zelden voor in gevangenschap, maar tijdens onze reis hebben we deze opmerkelijke familieleden van zeepaardjes in beide grote aquaria, ‘Monterey Bay Aquarium’ en ‘Georgia Aquarium’, kunnen zien. En zo zijn er nog vele voorbeelden te noemen van bijzondere diersoorten die we in Amerika zijn tegengekomen. Na twee weken in Californië te zijn geweest, was het tijd om weer in het vliegtuig te stappen. We gingen echter nog niet

naar huis! Met een binnenlandse vlucht vlogen we naar Atlanta om daar ‘Zoo Atlanta’ en ‘Georgia Aquarium’ te bezoeken. Deze leuke, kleine dierentuin met een uitgebreide reptielencollectie, indrukwekkende gorillagroepen en reuzenpanda’s, en het wereldberoemde aquarium met de reusachtige walvishaaien en mantaroggen vormden een mooi toetje van onze reis!

Een aantal parken hadden een speciale activiteit georganiseerd voor ons. Zo mochten we in ‘Santa Barbara Zoo’, een klein park dat dit jaar ook haar vijftigste verjaardag viert, de olifanten van dichtbij ontmoeten, werden in ‘San Diego Zoo’ bijvoorbeeld flamingo’s gevoerd en in ‘SeaWorld San Diego’ onder andere beloega’s geaaid. In ‘The Living Desert’ - de naam zegt het al, het was erg warm daar! - namen we met de speciale rondleiding een kijkje in het enorme dierenziekenhuis. Hier worden niet alleen dieren uit het park, maar vooral ook uit de omgeving behandeld. Jaarlijks komen er duizend tot tweeduizend patiënten binnen.

We hebben ons gedurende de reis in Amerika erg welkom gevoeld. De Amerikanen zijn over het algemeen allemaal erg vriendelijk en bovendien zijn we als ‘Vrienden’

Walvishaai - Georgia Aquarium

Californische-condor_Santa-Barbara-Zoo

9 | Vriendennieuws

3 | 2013


Vrienden bij gewone zeehonden - Point Lobos State Reserve

R

In ‘Monterey Bay Aquarium’ werden we meegenomen naar een zaal, waar koffie, thee en wat lekkers voor ons klaar stonden en waar we al onze vragen konden stellen. Het gesprek kwam al snel op de zeeotters, die in Blijdorp nog steeds zo gemist worden. In ‘Monterey Bay Aquarium’ werd uitgelegd dat er in Amerika eigenlijk ruimte te kort is om alle opgevangen weesjes, die niet meer kunnen worden uitgezet, een plekje te kunnen bieden. Er moeten soms zelfs dieren geëuthanaseerd worden. De mensen die met de dieren omgaan, zouden graag zien dat er ook buiten Amerika naar plek zou kunnen worden gezocht, maar het is de overheid die dit niet toestaat. Gedurende onze reis hebben we deze schattig uitziende dieren op meerdere plekken kunnen zien, niet alleen in verschillende parken (Monterey Bay Aquarium, SeaWorld San Diego en Georgia Aquarium), maar ook in het wild! ‘Monterey Bay Aquarium’ ligt aan zee en vanaf daar kun je zo de zeeotters in het kelp zien drijven! We hebben nog veel meer wildlife gezien. Eén dag stond geheel in het teken van de 10 | Vriendennieuws 3 | 2013

wilde dieren. Vanaf Monterey hebben we een prachtige route langs de kust naar Santa Barbara gereden. Onderweg hebben we niet alleen zeeotters, maar ook gewone zeehonden, Californische zeeleeuwen én Noordelijke zeeolifanten gezien. Deze laatste, maar dan de zuidelijke variant, hebben in de jaren zeventig in Blijdorp geleefd, in een verblijf naast de brug, waar nu de tijgers rondlopen. Tegenwoordig wordt deze zeer grote vinpotigensoort in Europa en in Amerika niet meer in gevangenschap gehouden. In Californië lagen ze

E

I

Z

E

N

met honderden of misschien wel duizenden dieren op het strand, een prachtig en indrukwekkend gezicht! Behalve deze wilde zeezoogdieren zijn er ook nog een enkele keer muildierherten, veel eekhoorntjes en diverse soorten vogels zoals kolibries en kalkoengieren gezien tijdens de reis. Het was een hele gevarieerde reis met voor ieder wat wils. Naast dierentuinen en de reeds genoemde wildlife waren er ook voldoende mogelijkheden om de steden te verkennen. Iedereen kon in overleg zijn eigen invulling geven aan de reis en bijvoorbeeld eerder uit een dierentuin vertrekken. Daarnaast waren er twee vrij te besteden dagen, één in San Diego en de ander in Los Angeles. Echte fanatiekelingen brachten op deze dagen nog een bezoek aan een dierentuin, anderen gingen bijvoorbeeld naar Hollywood. De tijd ging vaak veel te snel, of dat nu in een dierentuin was, of bij een ‘hop-on hop-off bus tour’ door een stad. Het was een heel intensieve reis waarbij we heel veel indrukken hebben opgedaan. Na een paar dagen hadden de meesten het idee dat ze al weken onderweg waren! We kunnen zeker stellen dat deze jubileumreis van de Vrienden zeer geslaagd, gezellig en indrukwekkend was!


MAAK UW EIGEN POSTER

WERF NIEUWE LEDEN MET UW EIGEN POSTER! Het 50-jarig jubileum van onze vereniging is een mooi moment om nieuwe leden te werven. U kunt ons daarbij helpen.

Een tiental bekende Rotterdammers steunt de Vriendenvereniging om nog groter te worden en daarmee Blijdorp nog mooier te maken. U kunt dat nu zelf ook! Maak uw eigen wervingsposter of wervingsmail! Kijk op: http://www.vriendenvanblijdorp.nl/ index.php?onderwerp_ID=20&subonderwerp_ID=83 Download uw foto naar onze website en u krijgt uw persoonlijke poster. Uw persoonlijke poster kunt u printen, op facebook plaatsen, of per tweet of e-mail verspreiden. Bevalt de afbeelding toch niet, dan kunt u met een andere foto gewoon weer opnieuw beginnen. Succes en veel plezier!

DE WINNAAR VAN DE JUBILEUM-SPEURTOCHT TWEEDE KWARTAAL 2013 Ter ere van het jubileumjaar hebben we een speurtocht voor u gemaakt. De tocht voert langs verblijven die wij in de loop van ons 50-jarig bestaan geschonken hebben. De puzzel is niet moeilijk, maar brengt wel uw creatieve speurdersgeest in actie. De meeste antwoorden zijn bij de Vriendenverblijven te vinden, maar soms zult u moeten graven in uw geheugen, op de website van de Vrienden moeten zoeken of desnoods een gokje wagen! Elk kwartaal wordt de beste slagzin beloond met een prijs: een cadeaubon van € 50,- van de Vriendenwinkels. Aan het eind van ons jubileumjaar wordt onder de prijswinnaars de hoofdprijs gekozen. Deze winnaar mag gratis mee op één van de eendaagse excursies in 2014. De winnaar van het tweede kwartaal van 2013 is Arie Voorschuur uit Capelle a/d IJssel. Hij heeft de cadeaubon van € 50,- gewonnen met de slagzin: ‘Blijdorp heeft Vrienden, groot en klein, waar alle dieren blij mee zijn’ Wilt u ook meedoen? Haal dan een speurtocht bij de Vriendenwinkels in de Diergaarde of download de speurtocht van de website: http://www.vriendenvanblijdorp.nl/z_files///VN%20speurtocht%20SITE.pdf

11 | Vriendennieuws

3 | 2013


VRIENDENHERINNERINGEN 1963-2013: Vijftig jaar Vrienden van Blijdorp: Deel uw herinneringen!

Alle inzendingen worden beoordeeld door een jury, bestaande uit Joke Swaep, weduwe van de oprichter van de Vrienden, Ben Swaep, Blijdorp-directeur Marc Damen, AD-journalist en Blijdorp-watcher Marcel Potters en de voorzitter van de Vrienden en eindredacteur van Vriendennieuws, Marcel Kreuger.

Onze vereniging Vrienden van Blijdorp steunt al vijftig jaar Rotterdams’ trots: Diergaarde Blijdorp. In het jubileumjaar staan we uiteraard uitgebreid stil bij de geschiedenis en verworvenheden van onze vereniging. En daarbij kunnen we uw hulp goed gebruiken! De vereniging is niets zonder haar leden. U heeft de afgelopen jaren geld ingezameld, reclame gemaakt voor de Diergaarde of bent actief geweest als vrijwilliger. Voor de speciale jubileumedities van ons blad Vriendennieuws zijn wij op zoek naar uw herinneringen aan de Vrienden van Blijdorp. Als u die naar ons inzendt, maakt u bovendien kans op een leuke prijs. We zijn op zoek naar uw verhalen. Een leuke anekdote. Een typerende foto. Misschien een gedicht? Laat het ons weten! De keuze is aan u. Voor alle helderheid: We zoeken naar herinneringen aan (activiteiten van) de Vrienden. We zijn niet op zoek naar algemene herinneringen aan Blijdorp.

Via uw inzending kunt u ook een leuke prijs winnen! Als uw stuk geplaatst wordt in Vriendennieuws dan mag u gratis mee op één van de eendaagse Vriendenreizen van 2013 of 2014! U kunt uw inzending sturen naar het secretariaat van onze Vereniging: Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam of email [email protected] We kijken uit naar uw reacties!

De jury was unaniem in haar oordeel. De winnaar is Dee Hooftman: “Hier is een gepassioneerd Vriend aan het woord, die vol lof is over de Vrienden en laat zien dat een jarenlang lidmaatschap je leven verrijkt. “ ”Dat boek van Dee ga ik zeker lezen, te zijner tijd!” Dee mag gratis mee op een eendaagse Vriendenreis.

Vrienden Van Blijdorp

1994

1994

9 januari Winterlezing Ton Dorresteijn Bijpraten over ontwikkelingen in Blijdorp

12 | Vriendennieuws

3 | 2013

13 februari Winterlezing Jacques Radder

13 maart Winterlezing Jan Klapwijk/ Peter vd Ploeg Presentatie

23 april ALV. Afscheid van Lex Noordermeer (25 jaar in het bestuur). Tineke Groenhorst wordt voorzitter. Koos van Leeuwen begint als secretaris.

7 mei Vriendenreis naar Zoo Keulen

9 mei Opening Taman Indah door prins Bernhard

3 juni De winkel wordt uitgebreid met een magazijn


Per januari 1988 werd ik Vriend van Blijdorp. Op 25 mei van dat jaar ging ik voor de eerste keer mee op een meerdaags reisje. Een zeer gemêleerd gezelschap, alle rangen en standen en (bijna) alle leeftijden. Reisleider is Daan van Herwijnen. Ik ken niemand, niemand kent mij. Dat komt goed uit. De meeste medereizigers willen een éénpersoonskamer. Hebben partners die af en toe een dierentuin leuk vinden, maar drie dierentuinen in drie dagen, dat is te veel. En dan noemt Daan de kamers op en eventuele mede-kamergenoten. Want er zijn niet genoeg éénpersoonskamers. “Dee Hooftman,” roept hij, “Tja, ik wist niet of je een man of een vrouw bent, dus ik heb je een kamer alleen gegeven.” Heb ik ook eens een keer mazzel met die naam. Die ochtend vertrekken we om 8.10 uur. Ik vraag mijn buurman in de bus wat zijn interesse in dierentuinen is. Hij vertelt. Als we om 10.30 uur stoppen voor koffie is hij nog lang niet klaar met zijn verhaal. Hij heeft ook een dik boek bij zich met gegevens over alle dierentuinen in de wereld. De volgende dag bezoeken we Wilhelmina Zoo in Stuttgart. De hele dag. Prachtig.

’s Avonds met een klein groepje nog wat zitten drinken. Een oudere heer, die voornamelijk foto’s maakt deze reis, vertelt

dat zijn vader koningin Wilhelmina schilderde terwijl Wilhelmina ook zat te schilderen. Die vader was dol op een poema in Blijdorp. Zijn kinderen moesten poseren bij de poema terwijl vader schilderde. Om de kinderen rustig te houden vertelde vader poemaverhaaltjes. Daar komt de liefde voor dierentuinen uit voort van deze heer. De volgende dag dierentuin München. Rondleiding door Herr Lutz Heck. Zijn grootvader heeft dierentuinen opgericht, zijn broer is directeur van dierentuin Berlijn. We mogen in de wei bij Przewalskipaarden, die zo mak als lammetjes zijn. Vele jaren was ik donateur van de Stichting Przewalskipaarden. Over die paarden zagen de dierentuinen en de familie Bouman niet oog in oog. Maar toch, door de

1 juli Marc Damen versterkt de redactie van Vriendennieuws

23 augustus Oud bestuurslid mw. Smael-de Haas overlijdt op 85-jarige leeftijd

17 september Vriendenreis naar Burgers Zoo in Arnhem

14 oktober Vierdaagse Vriendenreis naar Berlijn

29 oktober Opening Kuifhertjesverblijf

13 november 11 december Winterlezing Winterlezing Rob Belterman Wim Droppert Dierregistratie de Rondleiders en stamboeken

31 december 4342 leden

13 | Vriendennieuws

3 | 2013


ren, park, architectuur. En wat dieren betreft ben ik vooral gefascineerd door ijsberen. En hun omgeving in de Arctische gebieden. Dat wit op wit op wit.

monomane bezetenheid van de familie Bouman is het proces succesvol beëindigd. De paardjes zijn terug in Mongolië en het gaat ze goed. Stichting opgeheven. Monomaan met één ding bezig zijn levert vaak succes op. Ik heb daar bewondering voor. Het zit ook een beetje in de lijn van de acties van de Vrienden. In München wordt vervolgens een jong Aziatisch olifantje naar buiten geleid. Bij

1995

de olifanten is één der bestuurleden van de Vrienden helemaal gelukkig. Er is daar een olifant, kind van Ramon, de bul in Blijdorp. Dat kind krijgt serieus de groeten van Ramon. O, wat hou ik van de Vrienden. Ik wil nu van al mijn medereizigers weten waarom ze zo gek op dierentuinen zijn en daarom Vriend. Mijn eigen interesse betreft vooral het geheel. De combinatie die-

1995

1 januari Contributie naar fl. 40,-. Vriendennieuws krijgt full color omslag

14 | Vriendennieuws

3 | 2013


12 februari Winterlezing Henk Zwartepoorte Reptielen in zoo’s

12 maart Winterlezing Gerard Visser De plannen voor het Oceanium

Een vrouw die in Den Haag woont, ook mee op deze reis, is gek van gorilla’s, gaat drie keer per week naar Blijdorp voor de gorilla’s en één keer per week naar de Apenheul. Ook in de groep zijn twee bevriende biologen, hun grootste interesse betreft reptielen. Drie dagen na dit reisje gaan ze naar een reptielencongres. Een ander spaart gidsjes. Maakt daar vrienden mee in vele landen. Twee vrouwen vinden elkaar in hun liefde voor schilpadden. Een voormalig directeur van dierentuin Wassenaar is gek van cheeta’s. Een man is buitengewoon geïnteresseerd in pinguïnverblijven. De grootste olifantenfreak mag ik niet vergeten. Hij heeft zelfs visitekaartjes waarop hij zich Zoo and Elephantfreak noemt. Op reis heeft hij een laptop bij zich waarop alle olifanten in alle Europese dierentuinen staan. Binnen luttele minuten heeft hij antwoord op elke vraag. En onze reisleider van vele jaren is niet voor niets reisleider van al die reisjes van de Vrienden. En reist daarnaast ook heel wat af naar andere dierentuinen. Die kan langzamerhand zelf een boek samenstellen over dierentuinen in de wereld. In 1989 kan ik niet mee vanwege een operatie. In 1990 bezoeken we 5 dierentuinen in 5 dagen! Osnabrück, Hannover, Vogelpark Walsrode, Hagenbeck in Hamburg en Rheine. Rheine op de terugweg. Het re-

22 april Algemene Ledenvergadering en uitreiking Zilveren olifantspeld aan fotograaf Rob Doolaard vanwege zijn belangenloze inzet voor de Vrienden.

13 mei Vriendenreis naar Zoo Münster


gent die dag. Ik neem een boek mee en denk: genoeg is genoeg, ik ga ergens zitten lezen. Maar dan blijkt Rheine wat mij betreft de mooiste dierentuin van de reis. Hun filosofie: niet bouwen voor de eeuwigheid, de wetenschap verandert snel. Dus willen we de verblijven ook snel kunnen aanpassen. Er is een enorme ooievaarskolonie. De ooievaars vliegen niet weg. Geen enkele omheining of wat dan ook, maar ze blijven het hele jaar. De Geladabavianen en het erg leuke berberapenbos. Terwijl ik dit schrijf besef ik dat die reis 23 jaar geleden was! Waarom ben ik nooit terug geweest? Dit jaar wil ik echt mee, maar als dat niet lukt charter ik kinderen. Hoe ziet Rheine er na 23 jaar uit? Maar dan ga ik verhuizen naar het midden van het land, wordt kort daarna voor de tweede keer geopereerd vanwege de ziekte van Crohn. En die tweede operatie levert meer problemen op in het dagelijks leven dan de eerste. Dat maakt het voor mij te moeilijk ’s ochtends vroeg in Rotterdam te zijn, eigenlijk is vroeg vertrekken

24 mei Vijfdaagse Vriendenreis naar Engeland: Howletts, London, Port Lympne

26 augustus Opening tijdelijk zeeotterverblijf

een probleem. Ik wil een wc in de buurt en vooral ’s ochtends vroeg. Ik kan niet meer met vriendenreizen mee. Tot 2007. Dan gaan de vrienden naar Engeland met een boot. Vertrek om 17.00 uur uit Rotterdam. Ik ga mee. Extra attractie is het gekke programma. Eén dag naar Dublin. Met een draagvleugelboot vanuit Wales. We zijn dan om 12.00 uur in Dublin en moeten om 18.30 uur al weer op de boot zitten. Maar ja, in Dublin Zoo is de directeur een Nederlander, afkomstig uit de Wassenaarse dierentuin en olifant Bernhardine, uit Blijdorp, is daar net bevallen van een kalf. Zeven dagen, een super leuke reis, dat wil ik niet meer missen. En vervolgens ga ik elk jaar weer mee. Eén van mijn zonen is zo lief me ’s ochtends vroeg naar Rotterdam te brengen met onderweg een sanitaire stop bij een benzinestation. Helaas, niet mee naar Californië. Ik heb inmiddels ook een loopprobleem door een vernauwing van de wervelkolom. Helaas, want ik vind weinig leuker dan door die-

9 september Vriendenreis naar Zoo Planckendael

12 november Winterlezing Mark de Boer Het werk van de veterinair analist

rentuinen lopen. In 2012 in Frankrijk lukte het me daardoor niet meer alles te zien. Drie prachtige dierentuinen. Heel groot, heel veel ruimte voor de dieren en, volgens mij, geen enkele speeltuin. Alle dierentuinen zijn bezig diervriendelijker te worden, maar in veel dierentuinen is er nog een te groot pretparkgehalte naar mijn smaak. Dat is een enorm pluspunt in Blijdorp. Alle speelactiviteiten geconcentreerd op die ene plek in en rond die enorme toren. Tevens een goed rustpunt voor begeleiders van kinderen. En ten slotte. In Chester, Engeland, was er een discussie in hoeverre huisdieren in dierentuinen thuishoren. In mijn omgeving vooral: In hoeverre horen wilde dieren in dierentuinen thuis? Wat mij betreft: allebei prima, onder de juiste voorwaarden. Als ik niet meer kan lopen, of althans te kort, ga ik iedereen uithoren over deze standpunten. En een boek schrijven.

Dee Hooftman

2 december Opening fototentoonstelling

10 december Winterlezing Chris Peters Bebording in Blijdorp


15 | Vriendennieuws

3 | 2013


VRIENDEN VOOR HET LEVEN

Ton Dorresteijn

Ton, hoe ben je bij Blijdorp betrokken geraakt? “Dat was in 1988. Daarvoor heb ik eerst bij Elsevier gewerkt en vervolgens heb ik 13 jaar diverse functies gehad bij Staatsbosbeheer in Gelderland. Ook een geweldige baan trouwens, waar ik uiteindelijk leiding gaf aan bijna 300 mensen. Er werd daar in die tijd veel gereorganiseerd en juist na de derde keer binnen een paar jaar belde mijn schoonmoeder dat ze een advertentie in de Volkskrant of NRC had zien staan waar er gevraagd werd naar een dierentuindirecteur in Blijdorp. Mijn vrouw en ik woonden toen in de Achterhoek en hadden twee kinderen van 14 en 16 jaar. Nadat ik binnenkwam zou ik ingewerkt worden door mijn voorganger Van Dam. Die moest echter een week later naar een internationaal congres, ik kreeg de sleutels en kon beginnen.“

Een gesprek met Ton Dorresteijn regelen? Directeur vanaf 1988 tot maart 2009. Dat moet niet moeilijk zijn.

Wat doet iemand die al vier jaar gepensioneerd is? “Ik ben heel bewust gestopt en had dat ook lang van te voren aangegeven. Directeur van Diergaarde Blijdorp is een heel intensieve baan. En met tweeënzestig vond ik het voor mij tijd.“ Je viel in het zwarte gat? “Nou, nee hoor. Meer tijd voor mijn vrouw, kinderen en inmiddels vijf kleinkinderen en alle andere dingen die ik leuk vind. We hebben een mooi huis in Doorn dat grenst aan bosgebied…. Ook ben ik nog actief en actief geweest voor diverse stichtingen die wat met natuurbescherming hebben. Ark houdt zich bezig met het teruggeven van land aan de natuur, Alertis dat zich inzet voor de opvang van beren en de bescherming van hun leefgebieden en Het Zuid-Hollands Landschap dat enigszins overeenkomt met mijn eerdere werk voor Staatsbosbeheer, maar dan in Zuid-Holland.“

“Nee, dat is goed joh, ik ben toch regelmatig in Rotterdam.” Ton rijdt even vanuit woonplaats Doorn om me te ontmoeten bij De Groene Passage. Om 11.00 uur zitten we aan een maatschappelijk verantwoorde bak koffie. Voor me zit een relaxte man die niet de indruk geeft dat hij zich verveelt als gepensioneerde.

1996

1996



11 februari Winterlezing Gerard Visser Reptielen en vissen voor het Oceanium

17 februari 10 maart Overlijden oud- Winterlezing bestuurslid en Jacques Radder erelid dr. A. Botanisch Scheygrond

20 april 15 mei ALV. Afscheid Corrie Berger-Kindt. Vijfdaagse VriendenHet bestuur benoemt haar tot erelid. reis naar Zuid-DuitsSylvia Noordijk begint als tweede seland: München, cretaris. Tom Slijkoort gaat de reizen Nürnberg, Stuttgart organiseren. Uitreiking zilveren olifantspeld aan promotieteamleden dhr. Bos en mw. Bouwens,.


monnikoog. Ik wandel graag en heb ook altijd postzegels gespaard.” Postzegels?!? “Ja, daar kun je je best even lekker in afsluiten, mijn vorm van mediteren zeg maar. Ik ben een makkelijke prater, maar ik kan mezelf goed zonder wat te zeggen vele uurtjes bezighouden.”

“Daarnaast heb ik een volière in mijn tuin met hoofdzakelijk Australische vogels. Als zoöloog heb ik overigens niet alleen een bijzondere voorliefde voor vogels, maar ook voor zoogdieren. Vooral hun gedrag boeit me zeer. Misschien wel daarom vind ik zowel kraanvogels als olifanten prachtige dieren met een boeiend groepsgedrag. Overigens heb ik altijd wel wat te lezen of bouw ik een kippenren bij een van mijn kinderen. Ik kijk graag naar vogels en we gaan mede daarom graag naar Schier-

29 juni Start actie gibbon-eiland ‘Alle vrienden hand in hand voor het nieuwe gibbon-eiland’

1 augustus Marcel Kreuger versterkt de redactie van Vriendennieuws

Wat is je uit de contacten met de Vrienden het meest bijgebleven? “De contacten waren vanaf het begin heel leuk. Mijn eerste contact was met Ben Swaep. Eén van de eerste acties was in 1989 het naar Blijdorp halen van een olifantenbul. In Parijs hadden ze een olifantje van één jaar en dat kon niet blijven. Wij vonden dat het olifantje eigenlijk te vroeg bij zijn moeder weg moest. Toevallig hadden we net Douanita als inbeslaggenomen olifantje binnen gekregen en dat was door Irma geadopteerd. Het idee ontstond dat Irma weleens een goede pleegmoeder/tante voor het Parijse olifantje met de Franse naam John kon zijn. Die naam hebben we trouwens direct omgedoopt in Ben, naar Ben Swaep. We

29 augustus Zoomeravond voor o.m. de Vrienden

21 september Vriendenreis naar Safari Beekse Bergen

konden het olifantje krijgen, een fokprogramma voor olifanten bestond toen nog niet. We dachten dat we de transportkosten zelf moesten betalen. De Vrienden waren na kort overleg bereid dit op zich te nemen… Heel snel geregeld. Achteraf waren ze in Parijs zó blij met de oplossing dat zij het transport zelf betaalden. Irma nam de opvoeding direct op zich. Helaas kreeg Ben twee jaar later het voor olifanten gevreesde herpesvirus en overleed…” Even vragen naar de bekende weg Ton: Wat was/is het belang van de Vrienden? “Los van de geschenken is de inspanning en de feedback van de Vrienden EN de vrijwillige rondleiders van groot belang. Ik heb het vanaf het begin elk jaar op de jaarvergadering en tijdens mijn nieuwjaarspraatje heel leuk gevonden om te vertellen over het wel en wee van Blijdorp. Het beantwoorden van vragen van mensen in de zaal over vaak hun speciale dier(en) was geweldig. Daar merkte je hoe diep het bij veel mensen zat. Ook hebben de Vrienden regelmatig geluiden afgegeven naar de lokale politiek. De stem van 5500 leden is

10 november Winterlezing Paul de Wit Apen en nachtdieren

8 december 31 december Winterlezing 4542 leden Henk Zwartepoorte Zuid-Afrika



toch anders dan de stem van een paar betrokkenen. Hoewel het natuurlijk niet zo is, heb ik altijd het gevoel gehad dat de Vrienden een onlosmakelijk deel van de Diergaarde vormden en vormen.” Ben je sentimenteel wat dieren aangaat? “Nee, helemaal niet. Dieren eten dieren en dieren gaan dood. Dat gebeurt in een dierentuin dagelijks. Het publiek kan soms heftig reageren, wat ook komt omdat de meeste mensen ver van de natuur en hun eigen voedselbronnen af zijn komen te staan. Ik heb dat soort zaken altijd snel kunnen loslaten. Wat niet betekent dat het me nooit wat deed. Ik weet nog goed dat Douanita haar eerste kalf wierp dat het niet overleefde. Op het moment dat zij probeerde het kalf ‘slurf-op-mondbeademing’ te geven, rolden de tranen over ons gezicht. Dat was heel speciaal.” Wat vind je belangrijker, dierenbescherming of natuurbescherming? “Als ik moet kiezen dan ga ik voor natuurbescherming. Het is nog steeds zeer belangrijk dit hoger op de politieke agenda’s te krijgen en te houden. Ook internationaal.”

Je hebt veel van de wereld gezien… “Ja, en daar heb ik van geleerd dat wij onze normen en waarden niet zomaar aan anderen op kunnen leggen. Ik weet nog goed dat ik voor het eerst in Shanghai kwam en getuige was van een dodelijk ongeluk waarbij de voorbijgangers totaal onverschillig bleven. Toen besefte ik nog sterker dat er landen zijn waar aan het leven een heel andere waarde wordt gegeven dan wij hier doen. Als mensen ergens nauwelijks een bestaan hebben, dan zullen ze dierenbelangen niet hoog op hun lijstje hebben. Dat wordt dan pas belangrijk als er een economisch bestaansrecht aan wordt gekoppeld.”

1997

Hoe zie je de toekomst voor wat betreft de natuur? “Ik ben een optimist en zie veel goede dingen gebeuren. Er komen in Europa door urbanisatie veel gebieden leeg die worden teruggegeven aan de natuur. Daardoor krijgen dieren als elanden, wolven, lynxen en gieren weer meer ruimte. Daarnaast zijn we wel met erg veel mensen… Misschien heeft Jane Goodall het goed verwoord: Natuurbescherming kun je alleen baseren op hoop…” http://www.janegoodall.nl/janegoodall/janes-redenen-tot-hoop. De dierentuinen in de toekomst? “Ik vind dat alle dierentuinen meer moeten zijn dan een verzameling dieren met een speeltuin en een paar restaurants

1997


18 | Vriendennieuws

22 januari Lezing dr. Bituré Galdikas Orang Oetanprojecten in Indonesië (in WTC)

3 | 2013

9 februari Winterlezing Adriaan v Linschoten Educatie in Blijdorp

9 maart Winterlezing Ben Westerveld Zeeotters in Blijdorp

12 april Algemene Ledenvergadering en lezing stichting AAP en aansluitend kijkje op bouwplaats Maleise bosrand

26 april Vriendenreis naar Zoo Wuppertal


(hoe belangrijk ook!). Het is belangrijk dat mensen zich kunnen verbazen over de complexheid van de natuur, de samenhang en schoonheid van fauna èn flora. Verwondering! Iedere tijd heeft daarin zijn eigen uitdaging. Verder gun ik iedere dierentuin een groep mensen om zich heen als de Vrienden en vrijwilligers van Diergaarde Blijdorp. Het is bijzonder en heel Rotterdams.” Ton, bedankt voor het gesprek en we hopen je nog regelmatig te mogen ontmoeten! Tekst: Theo van de Velde Verder lezen: http://www.arknature.nl, http://www.alertis.nl/, http://www.zuidhollandslandschap.nl/

7 mei Vijfdaagse Vriendenreis naar Frankrijk en Jersey: La Palmyre, Douéla-Fontaine, Jersey

28 juni Opening gibbon-eiland in de Maleise bosrand

1 augustus 20 september Start actie Vriendenreis Manoelkatten; naar Artis ‘Steun het Amsterdam nieuwe Vriendendoel: een mooi verblijf voor de manoel!’

9 november Winterlezing Cathy King Ooievaars en ibissen

1 december Stand op beurs ‘Cupido 15 nieuwe leden

14 december 31 december Winterlezing 5409 leden Henk van Hof IJsberenfok



WINTERRRLEZINGEN Ook komende winter kunnen de Vrienden weer genieten van de verhalen van medewerkers van de Diergaarde tijdens de winterlezingen in het Eauditorium van het Oceanium. Deze traditie van winterlezingen is onlosmakelijk verbonden met de Vrienden. Maar worden er al sinds het ontstaan van de Vrienden in 1963 lezingen gegeven? En waar werden deze lezingen gegeven voordat het Oceanium werd gebouwd? En waren de lezingen altijd in de winter? Kortom, genoeg vragen om in dit jubileumjaar eens terug te kijken.

Hoewel de Vrienden dit jaar 50 jaar bestaan, waren er de eerste 20 jaar geen winterlezingen. Tijdens de Algemene Ledenvergadering van 1985 is gevraagd of Blijdorp lezingen kon geven voor geïnteresseerde Vrienden en dat verzoek is ingewilligd. Bert de Boer, destijds hoofd van de Biologische Afdeling van Diergaarde Blijdorp, heeft op 19 januari 1986 het spits afgebeten. Helaas hebben we niet kunnen achterhalen wat het onderwerp van die allereerste lezing was. Wel is duidelijk dat die bewuste lezing de eerste was in een reeks die gelukkig nog steeds voortduurt! De onderwerpen van de eerste lezingenserie in de winter van 1986/1987 waren heel verschillend en hadden niet altijd betrekking op de Diergaarde: In december 1986 ging de lezing van Bert de Boer over Kunstmatige voortplanting in Blijdorp. Een maand later vertelde Gerard Visser over zijn trektocht dwars door Australië, op zoek naar de fascinerende dieren van dit continent. In februari vertelde Hans Post van Blijdorps Educatieve Dienst over de ooievaars in Blijdorp en in Nederland. De grootpoothoenders stonden in maart 1987 centraal in de lezing van de heer H. Assink, Algemeen curator van Blijdorp. Grootpoothoenders zijn heel merkwaardige vogels, die opvallen door de merkwaardige manier waarop zij hun eieren uitbroeden. In Blijdorp zijn twee soorten grootpoothoenders aanwezig en van één soort werden zelfs enkele jongen grootgebracht.

1998

1998

1 januari 11 januari 8 februari Contributie Winterlezing Winterlezing naar fl. 45,- Ton Dorresteijn Louis Jacobs Bijpraten over Botanisch ontwikkelingen in Blijdorp


8 maart Winterlezing Michaël Laterveer Kweek zeedieren

18 april ALV + lezing Lenie ‘t Hart over Zeehondencrèche Pieterburen. Start van de actie ‘Onze nieuwe Vriendentrots, de Oceanium vogelrots’ voor het biotoop Bassrock in het Oceanium. De Zilveren Olifantspeld werd uitgereikt aan Greet Gerritse, drijvende kracht achter het promotieteam.

24 april Olifantenbul Ramon overleden


De lezingen kenden een wat aarzelende start wat het aantal bezoekers betreft, maar daar kwam gelukkig al snel verbetering in. Leuke details zijn dat de portier van Blijdorp de Vrienden bij binnenkomst in de Diergaarde vertelde waar de lezing gehouden zou worden én dat speciaal vermeld werd als er dia’s werden vertoond. Tsja, je kunt je in de huidige digitale wereld bijna niet meer voorstellen hoe dat destijds ging….. De lezingen werden vaak in de klaslokaaltjes in de Diergaarde gegeven, maar de populariteit van de lezingen nam elk jaar toe, waardoor het aantal bezoekers regelmatig te groot bleek voor de kleine klaslokaaltjes. Daarom werden de lezingen in de winter van 1988/1989 voor het eerst in het nieuwe educatieve centrum in Blijdorp (naast het voormalige wisentenperk) gehouden. In Vriendennieuws stond: ‘In dit gebouw kunnen veel meer mensen veel gerieflijker ontvangen worden en we hopen dan ook op een grote opkomst van de leden’. Medio jaren 90 vonden de lezingen afwisselend plaats in de Kiboko-kas (die bestaat inmiddels niet meer) of in de Educatieve ruimte. In Vriendennieuws is daarover het volgende te lezen: Waar de lezingen plaatsvinden verschilt per keer. De Kiboko is weliswaar ruimer, maar kan niet verduisterd worden. Als er dia’s vertoond worden, verhuizen we naar het Educatief Centrum, bij de wolvenvallei. Deze ruimte is kleiner, zodat hier de kans bestaat, dat niet iedereen de lezing bij kan wonen. Alleen als om elf uur blijkt, dat er meer belangstelling is, dan er mensen in de zaal kunnen en mogen (brandweervoorschrift!), wordt de lezing om twaalf uur nog een keer gehouden.

20 mei “Meerdaagse Vriendenreis naar NoordDuitsland: Leipzig, Hannover, Walsrode, Rheine”

27 juni 4 juli 11 oktober 8 november 1 december 14 december 31 december JubileumFotocursus Jubileumsymposium over het Winterlezing 20 jaar Winterlezing 5785 leden braderie op Rob Doolaard Oceanium: Inleiding door oudAngela VriendenArdaan het voorplein minister-president Lubbers en Glatston nieuws Gerritsen van de paneldiscussie o.l.v. Chris Natuur(75e nummer) Blijdorp Blad Diergaarde Vemer (Radio Rijnmond) m.m.v. bescherming de Blijdorpmedewerkers Gerard Filippijnen Visser, Michael Laterveer, Hans 21 | Vriendennieuws 3 | 2013 Post en Bob Kniese


De Vrienden moesten wel een half uurtje eerder op, want de lezingen in de Kiboko begonnen om 10.30 uur in plaats van 11.00 uur om de Kiboko zo vroeg mogelijk te kunnen openen voor het publiek! Maar er werd nog veel meer flexibiliteit van de Vrienden gevraagd, omdat in de winter 1999/2000 de lezingen buiten de Diergaarde plaatsvonden en wel in de aula van de Wolfert van Borselen scholengemeenschap! En……. de lezingen vonden om 14.00 uur ’s middags plaats. Dat beviel blijkbaar niet zo goed, want in de daarop volgende winter werden de lezingen weer ’s ochtends gehouden.

Het klinkt in de huidige tijd nogal ongeloofwaardig dat er blijkbaar lezingen werden gegeven zonder beeldmateriaal (dia’s). Maar met het groeien van de Vereniging groeide ook het aantal geïnteresseerde Vrienden en wij kunnen ons inderdaad nog herinneren dat de lezingen in het educatieve centrum tweemaal na elkaar werden gehouden, omdat niet alle mensen in de zaal pasten….

Dat waren bijvoorbeeld de lezingen die gingen over het Oceanium, want dat was het grootste project ooit in de Diergaarde! Dat was ook de reden dat de Educatieve Ruimte niet meer beschikbaar was voor lezingen, omdat daar door het projectteam hard gewerkt werd aan het ontwerp van het Oceanium. De lezingen verkasten naar de Kiboko-kas, die dus op dat moment niet toegankelijk was voor het publiek!

1999

De Vrienden moesten wachten totdat het Oceanium klaar was voordat de lezingen weer in Diergaarde Blijdorp werden gegeven. Eind 2000 is het dan eindelijk zover: het Oceanium wordt geopend en de lezingen verhuizen van de school naar het prachtige Eauditorium. Dit is een prachtlocatie in het hart van het Oceanium en uiteraard veel beter dan de klaslokalen, de educatieruimtes, de Kiboko-kas en de aula van de school bij elkaar! Er kunnen circa 250 Vrienden in het Eauditorium zelf en in de naastgelegen Haaienzaal zijn de lezingen op een groot scherm ook prima te volgen. De dia’s zijn inmiddels vervangen door gelikte powerpoint presentaties, die door filmpjes e.d. door de sprekers heel levendig worden gemaakt. De botanische afdeling maakte er zelfs een quiz van, waarbij er input van de zaal werd gevraagd. Kortom, de lezingen zijn er in de loop van de tijd een stuk professioneler, leuker en interessanter door geworden. Gelukkig laat de moderne techniek de lezingen niet in de steek en is het, voor zover wij ons kunnen herinneren, slechts één keer gebeurd dat een lezing op een later tijdstip is begonnen. En dat kwam omdat een spreker niet de juiste USB-stick bij zich had. Ach ja, de techniek kan zo mooi zijn, maar menselijke ‘foutjes’ blijven altijd bestaan.

1999

10 januari 13 februari Winterlezing Ton Opening’ manoelkattenverDorresteijn blijf: i.p.v. september 1998 Bijpraten over en nog zonder Manoels, ontwikkelingen het was nog niet echt af in Blijdorp

22 | Vriendennieuws

3 | 2013

14 februari Winterlezing Marianne Mensink Dierenarts in Blijdorp

14 maart Winterlezing Simone de Vries Levende Have in Blijdorp

17 april 24 april ALV: Marc Damen uit het bestuur, Vriendenreis Marcel Kreuger vervangt hem. naar Zoo DuisAansluitend lezing over Gorilla’s burg (herhaling in Afrika. Zilveren Olifantspeld op 25 april) voor journalist Jack van Geenen van de Maasstad-pers


Opvallend is dat een aantal sprekers al sinds het begin van de jaren 90 van de partij is en nog steeds in de Diergaarde werkt! Voorbeelden zijn Willem Schaftenaar (dierenarts), Angela Glatston (curator), Henk Zwartepoorte (reptielen) en Joeke Nijboer (voedingsdeskundige). Soms lijkt de tijd dus net stil te staan. Op 12 februari 1989 vindt toch wel een bijzondere lezing plaatst: de nieuwe directeur van Diergaarde Blijdorp, Ton Dorresteijn, stelt zich tijdens een lezing aan de Vrienden voor! Vanaf 1993 is het traditie dat de directeur van Blijdorp de nieuwjaarslezing verzorgt en daarbij het voorgaande jaar evalueert en vooruitblikt naar het nog komende jaar. Deze nieuwjaarslezingen zijn al jaren de meest bezochte lezing van het seizoen. De lezingen worden sinds lange tijd gegeven door medewerkers van de Diergaarde en dit gaat vaak gepaard met een flinke

12 mei Meerdaagse Vriendenreis naar Frankrijk en Zwitserland: Mulhouse, Zürich, Basel

15 juli Opening gorilla-avond op Zoomeravond

dosis droge Rotterdamse humor. Zonder anderen tekort te doen maken sprekers zoals Martin van Wees, Fred Rueb en Louwerens-Jan Nederlof er een leuk uurtje van, waarbij educatie en entertainment hand in hand gaan. De populairste lezing was, is en blijft echter de nieuwjaarslezing voor de directeur van de Diergaarde, waarbij zowel het Eauditorium als de Haaienzaal afgeladen vol met Vrienden zijn. Het duurt tot 1996 (we hebben dan al bijna 10 jaar lezingen…) voordat er een uitgebreid verslag van een winterlezing wordt geschreven in Vriendennieuws. En toepasselijker kan het niet: Marc Damen, destijds de hoofdredacteur van Vriendennieuws, schrijft een stukje over de nieuwsjaarlezing van Ton Dorresteijn, destijds de directeur van Diergaarde Blijdorp. We zijn wel benieuwd of Marc toen al de droom had om diens functie ooit over te

25 september Vriendenreis naar Apenheul Apeldoorn

14 november Winterlezing Ben Westerveld Gorilla’s in Blijdorp

nemen…… Nadien verschenen geregeld kortere en langere verslagen van de lezingen in Vriendennieuws. Sinds een paar jaar wordt tegelijk met de winterlezingen in de Haaienzaal ook de Zootjesmarkt georganiseerd. Hier worden dierentuinspullen (boeken, beeldjes, soortnaambordjes uit de dierentuin) verkocht die aan de Vrienden zijn gegeven. De combinatie van zootjesmarkt en winterlezing zorgt nu elke tweede zondagochtend van de wintermaanden voor een gezellige Vriendenochtend. Wij hopen dat we met z’n allen nog lang kunnen genieten van deze winterrrrrlezingen!

Tekst: Alex Schouten en Angeline Peters Foto’s: Koos van Leeuwen

1 december Start actie voor nieuw okapiverblijf

12 december Winterlezing Mary Vriens Quarantaine in Blijdorp


23 | Vriendennieuws

3 | 2013


DE VRIENDEN IN ZUID-AMERIKA Droopy

kon wel eens mijn geluksdag worden. Ik liep de trap op naar boven, enthousiast en gespannen ook. Het was donker, er kwam een zacht, gelig licht vanonder de deur van de badkamer. Voorzichtig deed ik de deur open, ik wilde het beestje niet laten schrikken. Ik keek en daar stond ie… een cavia van papier-maché met een brandend waxinelichtje in zijn rug. Ik barstte in huilen uit, zo’n cavia hoefde ik niet. Wat een flauwe grap! Boos en in tranen liep ik weer naar beneden. Mijn moeder begreep dat mijn verdrietige reactie niet nodig was en ze legde me het uit. Een collega van haar had een cavia die jongen

Poedoes, cavia’s en vlinders Tijdens dit jubileumjaar besteedt het Vriendennieuws in elk nummer aandacht aan de verblijven die door de Vrienden van Blijdorp geschonken zijn. Deze keer is het continent Zuid-Amerika aan de beurt. In 2002 werd het verblijf van de Zuidamerikaanse wolven geopend. Maar dat verblijf is in het vorige Vriendennieuws besproken, omdat het tegelijkertijd werd geopend met dat van de bizons uit Noord-Amerika. In 2007 werd het poedoe- en caviaverblijf geopend. In april van dit jaar was de grote opening van Amazonica. Over Amazonica is al veel geschreven, maar het is zeker de moeite waard om opnieuw in deze prachtige kas te vertoeven. Cavia’s en poedoes Mijn liefde voor cavia’s vindt haar oorsprong in een bescheiden jeugdtrauma. Het was Sinterklaasavond, ergens eind jaren tachtig. Ik kreeg een gedicht. Het gedicht ging over een knaagdier en dat ik maar snel boven in de badkamer moest gaan kijken. Mijn ouders kenden mijn

wens voor een cavia maar al te goed. Van kleins af aan had ik muizen als huisdier gehad, later ook een dwerghamster, maar ik wilde graag groter. Een puppy zat er niet in, een kat ook niet, maar om een cavia kon ik misschien wel vragen. Ik had laten zien dat ik de zorg voor de andere huisdieren helemaal onder controle had. Dus dit

2000

Chileense poedoe - foto:Aart Pijl

2000

1 januari Contributie naar fl 55,-

9 januari 13 februari Winterlezing Winterlezing Ton Dorresteijn Louwerens-Jan Bijpraten over Nederlof ontwikkelingen Vlinders in in Blijdorp het Oceanium


12 maart Winterlezing Michaël Laterveer Vissen in het Oceanium

6 mei 13 mei 30 mei ALV. Mevr. Poelstra, 26 jaar ac- Vriendenreis Meerdaagse tief voor de Vereniging, krijgt de naar Zoo Vriendenreis Zilveren Olifantspeld na 26 jaar Gelsenkirchen naar Zuid-West Promotiewerk. Aanluitend lezing Engeland: van Gerard Schreuder, de archiPaignton, tect van o.m. het Oceanium Bristol, Marwell, Colchester


ging krijgen en een van die jonkies was voor mij, maar die moest nog geboren worden. Twee maanden later was ik jarig. Op mijn kamer vond ik de ultieme verrassing: een hok met een cavia, een echte, zonder waxinelichtje! Droopy was geboren. Droopy en ik waren de beste vrienden, onafscheidelijk. Zodra ik uit school kwam, haalde ik hem uit zijn kooi. Hij zat bij me op schoot, appelschillen te eten of een blad andijvie. ’s Zomers fietste ik met hem. Dan zat hij in mijn fietsmand op zijn eigen dekentje. De tijd met Droopy was een mooie tijd. Na hem zijn er nog andere cavia’s geweest, maar de band werd niet meer zo hecht. Als ik nu bij de cavia’s in Blijdorp sta, ben ik ook een van die velen die ‘Ach, wat schattig!’ zegt. In Blijdorp zijn naast de tamme cavia’s ook de wilde cavia’s te zien. Ze zijn bruin en hebben een wat spitsere snuit dan de tamme. Dit zijn de best lijkende miniuitvoeringen van hun grote broer de capibara. In het wild leven deze dieren in Zuid-Amerika. Zo’n drieduizend jaar geleden werden deze cavia’s al als huisdier gehouden door de Inca’s. Ook nu worden ze in Zuid-Amerika als huisdier gehouden, een beetje zoals kippen en konijnen hier

19 juli Opening Bassrock in Schotse sfeer

23 september Vriendenreis naar Ouwehands dierenpark, Rhenen

Cavias - foto: Trix Vermeulen

21 oktober Fotocursus Rob Doolard

1 november 12 november Start actie verblijven Winterlezing voor bizons en ma- Melitta van Bracht nenwolven: ‘Draag Botanisch uw steentje bij aan een Bizondere wei’

10 december Winterlezing Louwerens-Jan Nederlof Insecten in Blijdorp




vroeger, met het uiteindelijke doel ze op te eten. Cavia’s worden in Zuid-Amerika ook gebruikt bij traditionele genezingsrituelen. Zij worden gebruikt om de ziekte, ‘boze geest’ van een patiënt ‘op te vangen’. De ingewanden van de cavia laten zien wat de patiënt mankeert. Waarschijnlijk zijn het de Spaanse ontdekkingsreizigers geweest die de dieren naar Europa brachten. Een van de dingen die cavia’s zo leuk maakt, zijn de geluiden die ze maken. Als ze aandacht willen, fluiten ze. Ook kunnen ze spinnen. Het lijkt een beetje op een rilling die samengaat met een rrrrr-geluid. Als een cavia rent en gekke sprongen maakt, dan betekent dit dat hij heel vrolijk is. Dit wordt popcornen genoemd. Direct naast de cavia’s is het verblijf van de poedoe. De poedoe is de kleinste onder de herten. Het mannetje heeft horens, het vrouwtje niet. De horens zijn kort en spits en hebben geen vertakkingen. Elk jaar

Arrauschildpadden in Amazonica - foto: Rob Doolaard

krijgt het mannetje nieuwe horens. In het wild leven poedoes in het regenwoud, waar ze voldoende beschutting vinden als bescherming tegen vijanden. Het verblijf in Blijdorp heeft hetzelfde kenmerk, het is dicht begroeid. Het is een zoekplaatje voor de bezoekers, maar voor de poedoe voldoende gelegenheid om zich te verstoppen.

2001

Er is weinig bekend over de poedoe, omdat het dier erg schuw is. De poedoe leeft solitair. Hij markeert zijn territorium met stapels keutels. Mannetje en vrouwtje komen alleen samen om te paren. Het vrouwtje krijgt één jong, heel soms een tweeling. De poedoe eet allerlei soorten bladeren en bloemen. Om bij het voedsel te komen,

2001

1 januari Vriendennieuws in full-colour



11 februari Winterlezing Simone de Vries De korenwolf

11 maart Winterlezing Fred Rueb Vogels van Bassrock

28 april 22 september Algemene Ledenvergadering + voorstel Vriendenreis naar huishoudelijk reglement. Aansluitend Zoo Krefeld opening okapiverblijf. Zilveren olifantenspeld voor Hans Post, voormalig hoofd educatie van Blijdorp.


staat hij op zijn achterpoten of klimt hij op takken en boomstronken. In het wild gaat het niet goed met de poedoe, het is een bedreigde diersoort. Zijn natuurlijke leefgebied verdwijnt, omdat het gebruikt wordt als landbouwgrond. Ook wordt er op de poedoe gejaagd, om het hert als huisdier te houden of voor het vlees. De poedoe is bovendien erg vatbaar voor allerlei ziektes. Gelukkig zijn er verschillende fokinitiatieven die het natuurlijke leefgebied proberen te beschermen en in gevangenschap gefokte poedoes uitzetten in het wild. Hij is ook opgenomen in een Europees fokprogramma.

Amazonica, een lust voor het oog Amazonica is nog maar net geopend en een bezoek aan deze kas is een lust voor het oog. Een eerste evaluatie is misschien nog wat vroeg, maar daarom niet minder leuk. Hoe staat het met de vlinders, de reptielen, de vissen en de begroeiing van Amazonica? Vlinders Dat de vlinders het goed hebben in de kas, wordt direct zichtbaar als je Amazonica binnenloopt. Je hoeft niet te zoeken naar de vlinders, ze fladderen overal. Per week

Amazonica - foto: Trix Vermeulen

3 oktober Meerdaagse Vriendenreis naar Frankrijk: La Flèche, Doué la Fontaine, St. Aignan (Beauval)

4 november Winterlezing Robert van Herk Educatie in Blijdorp

9 december Winterlezing Maurice Hinterding Botanisch Oceanium

15 december Start actie nieuw tijgerverblijf




komen er vijf- à zeshonderd poppen uit Costa Rica, die zich in de poppenkast van Amazonica tot vlinders ontwikkelen en de kas in kunnen. Een vlinder leeft gemiddeld zo’n vier weken. Het klimaat in Amazonica is kennelijk erg goed, want het lijkt erop dat de vlinders langer leven. Drie soorten vlinders zijn nu vooral te zien: de azuurvlinders, de uilvlinders en de passiebloemvlinders. Van deze drie soorten zijn ook rupsen in de kas gevonden. Deze rupsen kunnen hun eigen gang gaan. Ze zorgen ervoor dat het nog drukker wordt in Amazonica. Vooral de grote blauwe vlinders, de Morpho peleides, zijn ware blikvangers.

Opening Bizonverblijf - foto: Koos van Leeuwen

Er is expres gekozen voor deze vlindersoorten, omdat deze zich goed laten zien. Zodra de kas nog beter begroeid is, kunnen er ook vlinders leven die meer beschutting nodig hebben. De temperatuur in de kas mag niet hoger worden dan veertig graden Celsius. Een airconditioningsysteem

2002

2002

1 januari Contributie € 27,-

13 januari 10 februari Winterlezing Ton Winterlezing Dorresteijn Henk Bijpraten over Zwartepoorte ontwikkelingen Schildpadden in Blijdorp Zuid-Oost Azië


10 maart Winterlezing Fred Rueb Koningspinguins Oceanium

20 april Vriendenreis naar Zoo Keulen

27 april Algemene ledenvergadering + opening verblijven bizons en manenwolven met Indianen-thema. Zilveren olifantspeld voor Cees van der Jagt, scheidend lid van het promotieteam.


reguleert de temperatuur. Ook wordt er elke middag gesproeid in de kas, zodat een deel van de warmte verdampt. Reptielen In Amazonica woont ook een aantal reptielen: drie anaconda’s en twee matamata’s, schildpadden uit de familie van de slangenhalsschildpadden. Grappig is dat de matamata te herkennen is aan zijn goede camouflage. Zijn hals en kop zijn bedekt met huidfranjes, waardoor ze geen vaste vorm hebben. Als ook zijn schild begroeid is met algen, kan de matamata makkelijk door voor een met algen begroeide steen. Ook deze reptielen doen het goed in Amazonica. Ze eten goed en de anaconda vervelt. Voor de winter worden er extra aanpassingen gedaan, zoals het plaatsen van UV-lampen, zodat de reptielen aan warmte geen tekort hebben. De matamata’s krijgen nog een rek met planten waar ze zich onder kunnen verschuilen. In de toekomst komt er misschien nog een andere schildpadsoort in Amazonica: de prachtaardschildpad. Deze schildpad heeft een fraaie en kleurrijke tekening op zijn schild. De wens is om ook gifkikkers en insecten in de kas te krijgen. Vissen De vissen zijn vanuit het Oceanium verhuisd naar Amazonica. Er zijn pacu’s, deze vissen zijn familie van de piranha’s. Ook zwemmen er zoetwaterroggen, roodstaartmeervallen, arapaima’s en piranha’s. De arapaima’s eten erg veel en moeten nog echt uitgroeien tot hun uiteindelijke grootte. Arapaima’s komen regelmatig boven om lucht te happen, omdat hun kieuwen niet toereikend zijn voor de zuurstof die ze nodig hebben.

7 mei Meerdaagse Vriendenreis naar Duitsland: Magdeburg, Zoo Berlin, Berlin Friedrichsfelde

22 juni Uitje promotieteam naar Hortus en Naturalis in Leiden

Piranhas in Amazonica - foto: Rob Doolaard

De piranha’s stelen de show. In de zomer kunnen bezoekers elke zondag zien hoe de piranha’s gevoerd worden. De vissen krijgen dan echt vlees, zoals een stuk sparerib. Goed te zien is hoe fel piranha’s aanvallen, een krachtige, korte actie. Bij de vissen zitten ook drie arrauschildpadden. Dit zijn grote zoetwaterschildpadden. Oudere dieren hebben dankzij hun

21 september Vriendenreis naar Dierenpark Amersfoort

15 oktober Oud-bestuurslid Frans Ramack overleden

grootte nauwelijks vijanden. De vrouwtjes worden wel tot negentig centimeter lang en wegen dan zo’n vijfenveertig kilo. Het is daarmee de grootste soort moerasschildpad. Mannetjes blijven veel kleiner, maar zo’n vijftig centimeter. ‘Arrau’ staat in de Zuid-Amerikaanse landen waar deze schildpadden voorkomen ook voor ‘schildpad’.

10 november Winterlezing Martin van Wees Tijgers in Blijdorp

8 december Winterlezing Ben Westerveld Hoefdieren in Blijdorp




Amazonica - Foto:Trix Vermeulen

Rups uilvlinder - Foto: Trix Vermeulen

Begroeiing Veel van de planten in Amazonica slaan goed aan. Bomen die in het begin verbrand zijn, trekken aardig bij. De kas raakt steeds dichter begroeid. In de kas hangen kleine, groene zakjes: de biologische ongediertebestrijding. In de kas was een explosie van ongedierte, veelal in de vorm van luizen. De biologische bestrijding bestaat uit onder andere sluipwespen, mijten en een soort lieveheersbeestjes, die de luizen opeten. De groei en bloei van de Victoria waterlelie is dit jaar niet gelukt, omdat het water nog te koud was. Wel zijn er waterhyacinten.

De beplanting volgens de tekening is helemaal ingezet. Nu worden er steeds meer plantjes bijgezet als siergroen, zoals bijzondere lianen en orchideeën. Amazonica is nu al een belevenis, maar het zal in de toekomst alleen maar nóg mooier en voller worden.

Tekst: Trix Vermeulen Met dank aan: LouwerensJan Nederlof (Diergaarde Blijdorp)

2003

2003

1 januari Vriendennieuws in A4-formaat

9 januari 12 januari 9 februari “Jubileum: Vrien- Winterlezing Ton Winterlezing Miden van Blijdorp Dorresteijn chaël Laterveer bestaat 40 jaar, Bijpraten over Koralenproject Vriendennieuws 25 ontwikkelingen jaar” in Blijdorp


9 maart Winterlezing Juul van Dam Botanisch

26 april Algemene Ledenvergadering

3 mei Vriendenreis naar Noorderdierenpark in Emmen


Lijn 13

Terugblik

De Vrienden bestaan 50 jaar. Hoelang maak ik daar eigenlijk deel van uit? Ik was iets aan het zoeken, ik weet niet eens meer wat, en vond enkele bewaarde knipsels en zaken van waarschijnlijk ooit belang. Nog voor ik deze spullen had bekeken ontstond een discussie die ik op voorhand zou verliezen. “Wij zijn toch al zeker 15 jaar lid van de Vrienden? Ik ben rond 1997 al wat voor de redactie gaan doen.” Mijn vrouw keek me ongelovig aan, “Meen je dat nou? We zijn al veel langer lid.” Nu deed ik het domste wat een al langer getrouwde man kan doen: tegenspreken! “Nee joh, want ik ben na een reorganisatie op mijn werk in 1997 begonnen.” Ik was in die tijd niet tevreden met bepaalde ontwikkelingen, wat in ieders loopbaan wel eens voor komt. Je doet je best op jouw manier en om diverse redenen kom je niet waar je vindt dat je hoort te zijn. Nadat ik me realiseerde dat de rol die een mens in zijn professionele leven speelt, maar een onderdeeltje is van zijn totale aanwezigheid op deze aardbol, wilde ik een stukje inspanning kwijt in een omgeving die totaal niets met mijn werk te maken had. Achteraf gezien een heel gezonde keuze. “Theo, wij waren al lang lid voor Suzan geboren was…(1991)” Ik herken de signalen, als mijn vrouw een zin begint met mijn voornaam… En toch moest ik het verder drijven: “Nee, niet waar, ik zie me nog zitten op kantoor toen ik mijn eerste gesprek met Marcel had.” Ai, nu kwamen we in het stadium van de harde bewijzen. Met iets meer nadruk dan haar gewoonlijke gemoedelijkheid

10 mei Jubileumsymposium over ‘Gedragsverrijking’ met presentaties, paneldiscussie en praktijkdemonstraties

1 juni Ter gelegenheid van het jubileum heeft Blijdorp een leuke expositie ingericht bij tien ‘Vriendenplekken’ in de tuin: bizonwei+pampa, okapi, Bass-rock, gorilla, Manoelkat, apen-eiland, kuifhertjes, Taman Indah, oude stal Ramon, Amoerpanter

opende ze een kast en pakte bijna zonder te kijken een stapeltje oude papieren die in meer dan 15 jaar niet aangeraakt waren. Een krantenartikeltje waarin een foto van Laska uit 1988 stond afgedrukt; Als prijs won ik een Blijdorp-abonnement. “Maar waren we toen al lid?” riep ik haar na terwijl ze de kamer uit liep. Een minuut later was ze weer terug met ‘bewijsstuk B’. “En wat dacht je hiervan?” zei ze vriendelijker dan ze bedoelde. “Dit kochten we toen ik in verwachting was, zomer 1991. Een wit baby t-shirtje, met….” Ik volgde haar handen terwijl ze het openvouwde. Ja, het opschrift ‘Vrienden van Blijdorp’ had menig wasbeurt overleefd. Ik liet na haar triomfantelijke opmerking een korte stilte vallen, en bedacht hoe ik me hier uit kon praten. Met een strak gezicht en op vlakke toon vroeg ik: “Heb je het bonnetje nog? Daar staat vast de datum op…” Ze keek me aan voor ze de kamer uit liep om het shirtje weer op te bergen. In de gang hoorde ik haar zeggen: “Je bent een kwal!” En zo zie je maar weer hoe dieren als een rode draad door ons leven lopen!

9 november Winterlezing Simone de Vries Colobusapen

14 december Winterlezing Henk Zwartepoorte Slangen

31 december Bijdrage aan Hycazeepaardjesproject (ZuidAfrika)

31 december 6438 leden 2004 - 2013 (Vriendennieuws uitgave 2013-4)



Tekst: Theo van de Velde

OKAPI’S IN BLIJDORP In 1957 kreeg Blijdorp haar eerste koppeltje okapi’s. De okapi is pas in 1901 ontdekt door avonturier/ontdekkingsreiziger Stanley. Dat de bevolking ter plekke het dier natuurlijk allang kende doet er niet toe. In het westen wordt ‘leren kennen’ wel vaker verward met ‘ontdekken’.

Okapi’s - foto: Koos Net

In die tijd werd er heel anders gedacht over het houden van dieren en collectiebeheer. Het grote publiek was vooral geïnteresseerd in olifanten, giraffen, beren, leeuwen en krokodillen. Eigenlijk won groot van zeldzaam en won gevaarlijk het van gewoon. Met uitsterven hielden we ons nog niet bezig. De okapi’s hebben meegeholpen om mensen anders naar de natuur te laten kijken. Okapi’s trekken de aandacht door hun bijzondere lichaamsbouw. Ze bewegen doordacht en hebben een prachtige fluweel bruine huid. De kop van een okapi ziet er innemend uit. Zij werden de ambassadeurs voor mysterieus en sierlijk. We sloten ze in ons hart. De okapi’s arriveerden in 1957 in de Diergaarde en kregen in 2001 een verbeterd buitenverblijf van de Vrienden. In 1960 kregen ze hun eerste jong in de Diergaarde. Nu vertrekken de okapi’s uit de tuin. Na 56 jaar! Valt dit uit te leggen? Ja, nou ja… we proberen het. Het is op het moment van schrijven, 10 juli 2013, en er zijn er nog maar twee, Kitabu en Kamba. Twee hengsten, allebei uit Duitsland. Bij het hek staat iemand uitgebreid aan een andere bezoeker uit te leg32 | Vriendennieuws 3 | 2013

gen dat okapi’s solitair leven en graag alleen op een perk staan. Rob van Loon, de verzorger legt het me later uit. Kitabu is bij zijn moeder opgegroeid, verhuisde naar Blijdorp, waar hij gelijk bij een aantal dames kwam te staan. Na vertrek van de dames bleef hij alleen achter met uitgerekend een andere hengst als buurman. Daar is hij behoorlijk door van slag. Erg nerveus en schrikachtig. Dit verschilt per dier. Bij Kamba is er niets van te merken! Rob van Loon is al 46 jaar dierverzorger en sinds 1987 werkzaam in Blijdorp. Eerst moet er iets meer uitgelegd worden over okapi’s om de gemaakte beslissing te kunnen volgen. Theoretisch zijn okapi’s net als giraffen vrij eenvoudige dieren, herkauwers die niet veel bijzonders nodig hebben. Maar de praktijk is toch wel anders, ze zijn extreem gevoelig voor schimmels, infecties, darmparasieten en hebben een schone omgeving nodig. Ze zijn erg kieskeurig wat betreft hun eetgedrag en heel stressgevoelig. Nu zijn alle ‘vluchtdieren’ dat wel, maar als een okapi zich niet goed voelt of nerveus is, dan verandert z’n eetgedrag en ligt direct zijn spijsvertering overhoop. En dat krijg je niet weer op gang

met een handje lekkers. Daarnaast zijn het ook nog eens karakterdieren die individueel reageren. De een wil geborsteld worden de ander niet. Ze kennen hun verzorgers en wennen aan ze. Alles kost tijd, je kunt ze niet haasten en niet dwingen. Het duurt bijvoorbeeld ongeveer drie weken om ze aan een transportkist te laten wennen. Dat moet allemaal heel behoedzaam. Zo heeft Rob recent okapi Kamina in haar transportkist gelokt, maar kon er toen zelf niet meer uit. Om haar niet te verontrusten heeft hij toen een klein half uurtje samen met haar in de kist gestaan, tot ze haar eten op had! Soms is een okapi een zorgenkindje, zoals Kibibi was. Ze had zwakke darmen en later weer wat aan haar kiezen. Er waren periodes dat ze meerdere injecties op een dag moest hebben. Die werden door de dierenarts er met een blaaspijp ingeschoten, maar aan Rob de ondankbare taak de lege spuiten er telkens weer uit te halen. In de periode vanaf 1960 tot nu zijn er 43 geboortes geweest (waarvan Rob er 12 heeft meegemaakt). Hij heeft menig avondje en soms een nachtje in de stal doorgebracht. (“Zoals andere collega’s dat ook doen hoor…” vult Rob bescheiden aan.) Waarom moeten de okapi’s weg uit Blijdorp? Het voorlopig stoppen met de okapi’s in Blijdorp is geen eenvoudige beslissing geweest. We moeten even terug naar het 150-jarig jubileum. Blijdorp kreeg van de Gemeente Rotterdam 4,5 miljoen euro. Hier waren natuurlijk voorwaarden aan verbonden. Het moest benut worden aan het Van Ravesteyn complex. Daarnaast moest het laatste deel van de uitvoering in 2014 (bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen) gestart zijn en een jaar later gereed zijn. Nu valt er genoeg op te knappen, dus dat kwam goed uit. Objecten die echt aangepakt moesten worden waren het leeuwenverblijf met de zeer inefficiënte stookinstallatie (voor de Rivièrahal), de dikhuidenvleugel en het okapiverblijf. Er moest snel een grof plan gemaakt worden voor de besteding van die 4,5 miljoen over die drie projecten. Aanvankelijk stond


in dat ruwe plan om de okapi’s naar de dikhuidenvleugel te verhuizen en daar ook zwarte neushoorns te huisvesten. Daarna zou de leeggekomen okapistal voor leeuwen omgebouwd worden en daarna kon het vrijgekomen roofdierengebouw voor apen ingericht worden. Deze beslissingen moesten erg snel genomen worden om het geschenk te behouden. Pas daarna was er tijd om de plannen gedetailleerd uit gaan werken. Gaandeweg kwamen we er achter dat okapi’s en zwarte neushoorns samen helemaal niet in de dikhuidenvleugel pasten, althans niet op de perfecte manier die wij wilden. Aangezien Blijdorp ook het verblijf van de Indische neushoorns niet meer van deze tijd vindt en het goed gaat met deze soort in dierentuinen, werd besloten om over te schakelen op de Afrikaanse zwarte neushoorn. Dus de dikhuidenvleugel werd alleen voor zwarte neushoorns omgebouwd en voor okapi’s moest elders in het Afrikacontinent een plekje gezocht worden. Er zijn afwegingen gemaakt waarbij bongo’s, koedoes, penseelzwijnen, Mohrgazelles en hyena’s genoemd zijn. Volgens Rob is er ook naar hem goed geluisterd. Maar elke oplossing voor de okapi’s had grote nadelen. Te dicht bij de weg of bij de trein is niet rustig genoeg. Daar zijn ze te stressvol voor. Het verblijf waar ze nu zitten heeft aan de kant van het pleintje al te veel zon en wordt steeds drukker. Bij de bongo’s schijnt ook teveel zon en de bin-

Okapijong - foto: Rob Doolaard

nenverblijven (ook Ravesteyn) waren ongeschikt. En ga zo maar door. Uiteindelijk was het ook Rob zelf die zei dat je de okapi’s beter weg kan doen dan dat je met halve oplossingen moet werken. Diep Het zit diep. Dagelijks komen er bezoekers die zeggen hoe jammer zij het vinden dat we ze kwijt zijn (en terecht!). Ook zijn er Vrienden die commentaar hebben gegeven op het feit dat er in 2001 €45.000 is bijgedragen voor de okapi-buitenperken. Zij zien dit als verlies. Maar het verblijf was sowieso na ruim 12 jaar weer aan een opknapbeurt toe en is volledig afgeschreven.

Blijdorp wil okapi’s terug en de Vrienden willen ze terug! Of de okapi’s terug moeten komen? Rob heeft een genuanceerde mening. De okapi’s waren een deel van zijn leven. Hoe erg hij er mee begaan is blijkt wel uit opmerkingen over de dieetproblematiek in Blijdorp en andere dierentuinen. Of over Kamina die naar Beauval is verhuisd en een moeilijke eter is, die wordt bijgevoerd met rozenblad dat elke 14 dagen van Rotterdam naar Frankrijk gaat (in juni is ze weer moeder geworden van een prachtige dochter!). En toch ziet Rob wel haken en ogen aan de terugkeer. Ten eerste moet de stamboekhouder (dierentuin Antwerpen) het er mee eens zijn. Als de okapi’s al te lang weg zijn is ook de kennis verdwenen en dan moet je als dierentuin weer opnieuw beginnen met een mannengroep. Dan de locatie. Je zult een plek moeten hebben die ruim en rustig genoeg is en veel schaduw heeft. Half werk is geen optie, dan kun je het beter niet doen. En het geld… De Vrienden zullen zich natuurlijk niet kunnen bemoeien met collectiebeheer en de keuze voor het tijdstip en juiste locatie. Maar we zullen graag een actie opzetten om in of na 2015 de middelen voor een mooi en geschikt verblijf voor een nieuwe okapigroep in Blijdorp mogelijk te maken.

Met dank aan: Rob van Loon en Marc Damen (Diergaarde Blijdorp)

ONZE GIFT VOOR 2014: EEN NIEUW VERBLIJF VOOR PENSEELZWIJNEN! Amazonica is net geopend, maar we zijn al begonnen met het cadeau van 2014. Met uw hulp willen we Blijdorp een nieuw verblijf schenken voor penseelzwijnen. Helpt u mee om Blijdorp weer een stukje mooier te maken? Wij vragen u daarom, als het in uw vermogen ligt, een extra gift over te maken. ING-rekeningnummer 1357803 onder vermelding van ‘verblijf penseelzwijnen’. Alvast bedankt voor uw medewerking! 33 | Vriendennieuws 3 | 2013


Ooievaars

Tekst: Karin van Leeuwen

foto’s: David Verhagen

OP EEN ZOMERSE DAG NAAR RHEINE In alle jubileumnummers van het Vriendennieuws heeft een ingestuurde anekdote gestaan van één van de leden. Vorig jaar was ik de eerste winnares van deze jubileumwedstrijd en daarmee won ik een deelname aan een eendaagse reis dit jaar. Mijn keuze viel op de zomerreis naar het door mij nog niet eerder bezochte NaturZoo Rheine. Op zaterdag 20 juli kon ik mijn prijs in ontvangst nemen en zo kreeg ik tevens de gelegenheid om deze dag te beschrijven voor dit Vriendennieuws. In Rheine, vlak over de grens in Duitsland, werden we ontvangen onder het gezang van een withandgibbon. Bij het verblijf van de gibbon stonden verschillende mensen voor ons klaar. De groep Vrienden werd in drieën verdeeld en zo werden we rondgeleid door de directeur, de plaatsvervangend directeur en de bioloog van het park. Wie wilde kon er uiteraard ook voor kiezen om het park alvast op eigen gelegenheid te bezoeken. Ikzelf zat in de groep bij de enthousiaste directeur, die een heel informatieve en humoristische rondleiding van een uur langs verschillende highlights van het park heeft gegeven. Hierna konden we het park nog een aantal uur op eigen gelegenheid bezoeken. NaturZoo Rheine heeft met Allwetterzoo Münster, Zoo Osnabrück, Tierpark Nordhorn en in Nederland natuurlijk Dierenpark Emmen veel concurrenten in de buurt liggen. Jaarlijks komen er toch ongeveer 34 | Vriendennieuws 3 | 2013

275.000 bezoekers naar NaturZoo Rheine. Dit dierenpark probeert zich te onderscheiden van de andere parken door, zoals uit de naam al blijkt, de natuurlijke uitstraling. Het gehele park ziet er heel groen uit en er zijn maar weinig gebouwen te vinden. Dit maakt dit parkje van 13 hectare een echte mooi-weer-zoo, en mooi weer hadden we gelukkig ook op deze dag! NaturZoo Rheine volgt al jaren een masterplan, waarbij er vooral nieuwe verblijven komen voor de huidige diersoorten en er niet direct nieuwe soorten bij komen. Een voorbeeld van zo’n verhuizing binnen het park is het nieuwe zeehondenverblijf, waar de gewone zeehonden in 2004 hun intrek namen. Het water van dit verblijf wordt gefilterd door een gebied met zand en riet, dat achter het verblijf ligt. Het gezuiverde water kan via twee verschillende stromingen terug het verblijf in worden gelaten, een mooie natuurlijke gedragsverrijking voor de dieren!

Dit jaar zijn er nieuwe verblijven voor oehoe’s, laplanduilen en sneeuwuilen geopend. De volgende vernieuwing die op het programma staat is een nieuwe kinderboerderij. Het bijzondere van deze kinderboerderij is, dat die niet alleen op kinderen gericht zal zijn. Deze ‘pettingzoo’ zal namelijk zo worden aangelegd dat deze ook goed toegankelijk zal zijn voor gehandicapten en ouderen, en dat ook deze doelgroepen gemakkelijk de dieren zullen kunnen aaien. In NaturZoo Rheine zijn vooral veel apen en vogels te vinden, aangevuld met enkele soorten die het publiek graag ziet, zoals beren en grote katachtigen. Die laatste diergroep wordt in dit park vertegenwoordigd door twee vrouwelijke Sumatraanse tijgers, die in 2011 uitbreiding van hun verblijf hebben gekregen. Deze twee dames zijn geen wildvreemde voor vaste Blijdorpbezoekers, want het zijn de kleindochters van wijlen Hermes en Musi. De beren hebben in 2009 een nieuw verblijf gekregen. De vorige (Amerikaanse zwarte) beren waren overleden in hun oude verblijf en dus kon er met de komst van het nieuwe verblijf ook voor een nieuwe soort worden gekozen. De keuze viel op lippenberen, een soort waar slechts


ongeveer 25 dieren van te vinden zijn in Europese dierentuinen. De dieren werden enthousiast ontvangen door de bezoekers, doordat ze bekend waren geworden van de beroemde TV-serie ‘Elefant, Tiger & Co’ van Zoo Leipzig. Deze vaak actieve beren delen hun twee ruime verblijven van in totaal 3000 vierkante meter met goudjakhalsen, een diersoort die ook zelden te zien is in Europa. Een bijzondere apensoort die in NaturZoo Rheine wordt gehouden, en waar zij het Europees stamboek van coördineren, is de gelada. Misschien kent u ze nog wel, tot in de jaren negentig hebben ze ook op de apenrots in Blijdorp geleefd. In Rheine leven momenteel 59 van deze indrukwekkende bavianen, een belangrijk deel van de in totaal 260 dieren die in gevangenschap leven. Ze zijn verdeeld over twee verblijven, waarvan er eentje wordt gedeeld met manenschapen. In beide groepen zijn jonge dieren aanwezig en mede daardoor is er altijd wel wat te beleven bij deze actieve apensoort. Eén van de verblijven die bij veel bezoekers blijft hangen is een doorloopverblijf met berberapen. In een ruim opgezet, bosrijk en heuvelachtig gebied leven ongeveer twintig tot dertig van deze dieren. Een ander doorloopverblijf, bestemd voor Humboldtpinguïns en incasterns, maakt ook altijd veel indruk op de mensen. Doordat je bij de pinguïns in hun verblijf staat, lijken ze altijd heel dichtbij en sommige komen ook daadwerkelijk dichtbij, met name tijdens het voederen. De incasterns zijn niet zomaar een tweede soort, door de geluiden en het gefladder van deze vogels is er veel meer te beleven in deze volière.

In 2006 heeft NaturZoo Rheine de prijs voor mooiste nieuwe verblijf, gekozen door de vereniging van verzorgers in Duitse dierenparken, in ontvangst mogen nemen voor dit verblijf. In 2010 hebben ze overigens dezelfde prijs nogmaals in de wacht gesleept voor het reeds eerder genoemde verblijf voor lippenberen en goudjakhalsen. Een derde punt dat vaak blijft hangen bij de bezoekers van Rheine, is de grote kolonie vliegende ooievaars. Begin jaren tachtig is Rheine begonnen met het kweken met dertig ooievaars die niet meer konden vliegen. Hun jongen werden de eerste paar jaar gekortwiekt, maar daarna werd er niets meer aan hun vleugels gedaan. Ze konden vliegen en deden dat ook, maar ze bleven wel terugkomen naar bekend terrein, naar hun soortgenoten en het voedsel. Zelfs na hun overwintering in Zuid-Spanje of Afrika, komen ze in het voorjaar weer terug naar Rheine. Dit jaar zijn er maar liefst negentig ooievaarsnesten te vinden op het grondgebied van het dierenpark! Ieder nest wordt bewoond door twee ouders en één tot vijf jongen. Het zal een prachtig gezicht zijn als er eind augustus weer ongeveer driehonderd ooievaars richting het zuiden vertrekken! Daarna zullen er nog altijd ongeveer dertig dieren achterblijven die niet kunnen vliegen. Dat kunnen bijvoorbeeld heel oude dieren zijn en gemiddeld wordt er per jaar één dier geboren dat iets aan zijn vleugels mankeert. Het is zeer indrukwekkend om zo veel ooievaars bij elkaar te zien. Zeker tijdens voederingen, als ze van hoog in de lucht komen aanvliegen en zich allemaal op dezelfde plek verzamelen. Ieder voordeel heeft echter een nadeel en de keerzijde

van zo’n grote groep ooievaars zijn de hoge kosten van het voer dat de dieren krijgen en het netjes houden van het park. In het voorjaar halen de dieren overal takjes en dergelijke vandaan om hun nesten te bouwen, om over de grote witte vlekken op de grond nog maar niet te spreken... Veel minder bekend dan deze zwart-witte baby-brengers zijn de zwarte ooievaars. Deze komen ook in Europa voor, maar dan meer in bosrijke gebieden in plaats van bij open graslanden en ze leven in paartjes in plaats van in kolonies, zoals hun bekendere neven. In Rheine leeft er een koppeltje in een doorloopvolière, naast het grasveld van de andere ooievaars. Zij delen hun verblijf met de eveneens grotendeels zwarte Abdimooievaars. De directeur vertelde ons dat deze Afrikaanse ooievaars daar dezelfde goed-nieuws brengers zijn als de zwart-witte hier. De kleur van de vogels geeft dus aan wat de huidskleur van de kindertjes is die volgens de legendes door deze grote vogels gebracht worden. Een laatste verblijf dat ik er graag even uit wil lichten, is een verblijf met wevers en Kaapse grielen. Net als in Blijdorp wordt er een grote kolonie grote textorwevers gehouden, maar het bijzondere hier is dat je bij deze vogels in het verblijf staat. Dat zorgt voor een erg leuke manier om deze druk kwetterende en nestjes bouwende vogeltjes gade te slaan. Met het mooie weer, de leuke rondleidingen, voorzien van koffie en gebak op de heenweg en een driegangen-diner op de terugweg was het een goed georganiseerde reis naar een erg leuk, sfeervol parkje!

Gelada's

Roze-lepelaars



INGEZONDEN BESTE MEDEVRIENDEN VAN BLIJDORP,

PINGUÏNKOEKJES SPARTABAKKER LEVEREN 1993 EURO OP VOOR BLIJDORP Vele duizenden pinguïnkoekjes heeft Sparta-bakker Louis van der Krogt de afgelopen maanden gebakken. Met de verkoop van de petit fours wilde de bakker Diergaarde Blijdorp steunen. De opbrengst ging daarom naar de jubilerende Vrienden van Blijdorp. Woensdag 10 juli 2013 werden de afgesloten blikken met daarin al het geld geopend. Voorzitter van de Vrienden, Marcel Kreuger, kwam Louis meehelpen met tellen van het bedrag. In totaal zijn er 3987 koekjes verkocht en dat levert de vereniging €1993,61 op. Sparta-Bakker Louis van der Krogt, bedankt! Actie Spartabakker - foto’s: Jan van Kampenhout

Aangezien dit jaar een feestelijk jaar is voor de vereniging, leek het mij leuk iets feestelijks met jullie te delen. Op 2 juni 2013 was het precies een jaar geleden dat mijn man en ik op een zonnige dag, hand in hand, in trouwpak en bruidsjurk, door Blijdorp wandelden. De keuze voor Blijdorp als locatie voor onze trouwreportage was snel gemaakt en heel toepasselijk, want mijn man en ik zijn beiden van jongs af aan gek op dieren en ook gek op Blijdorp. Dit was zonder twijfel de juiste keuze, sterker nog: Het was nog veel leuker dan wij ons hadden kunnen bedenken! Naast het feit dat wij schitterende foto’s hebben gemaakt, onder andere bij diverse diersoorten en in de Chinese tuin, was de sfeer in de dierentuin heel vrolijk en ontspannen; glimlachende mensen die ons feliciteerden, kleine kinderen die riepen ‘een prins en prinses!’ en ons een hand kwamen geven... Ze zeggen vaak dat een trouwdag als een flits aan je voorbij gaat, maar wij hebben zeker in Blijdorp van iedere minuut genoten. Bedankt Blijdorp, voor deze speciale, feestelijke herinnering! Groetjes Ramon en Nancy Schipper – Kramer-Freher

CURSUS TIPS EN TRUCS BIJ DIERENFOTOGRAFIE DOOR ROB DOOLAARD Ter gelegenheid van ons 50-jarig jubileum geeft de vermaarde dierenfotograaf Rob Doolaard –lid van verdienste van onze Vereniging- op 10 november 2013 twee korte cursussen ‘tips en trucs bij dierenfotografie’. De eerste cursus is van 12.30 – 13.30 uur en start na afloop van de winterlezing in de Haaienzaal. De tweede cursus is van 13.30 – 14.30 uur en start op het ‘horecaplein’ aan de achterkant van Amazonica. Tijdens de Zootjesmarkt rond de lezing kunt u ook de handige gids ‘Dierentuinfotografie – Fotograferen in Diergaarde Blijdorp’ kopen. Let op: Er is maar plek voor 20 deelnemers per cursus. U dient zich vooraf aan te melden via een mail naar [email protected] Geef svp de voorkeurstijd aan: 12.30 uur, 13.30 uur of ‘geen voorkeur’. Vol=vol! Meer info over Rob Doolaard: www.dierenfotografie.nl



Tekst: Karin van Leeuwen

ZOO’N BOEK: ‘BURGERS’ ZOO, EEN FAMILIEBEDRIJF MET PASSIE VOOR DIEREN’ Burgers’ Zoo, een gerenommeerde collega-dierentuin van Diergaarde Blijdorp, viert dit jaar dat ze honderd jaar jong zijn geworden. In het kader van dit jubileum is het boek ‘Burgers’ Zoo een familiebedrijf met passie voor dieren’ uitgebracht.

Johanna van Nieuwstadt-van Hooff, zus van voormalig directeur, wijlen Antoon van Hooff, is de redactrice van het boek. Tevens heeft zij verschillende hoofdstukken van het boek, over de geschiedenis van het park, geschreven. Hiervoor is gebruik gemaakt van bijvoorbeeld oude krantenberichten en voornamelijk oude dagboeken van haar vader en haar opa. Zes jaar geleden is ze al begonnen aan haar speurtocht door het verleden van het familiebedrijf. In de eerste hoofdstukken van het boek wordt de totstandkoming van het dierenpark beschreven. De eerste generatie, Johan Burgers, heeft in 1913 het eerste park, Burgers’ Dierenpark, als eerste particuliere dierenpark in Nederland geopend in ‘s Heerenberg. Na tien jaar verhuisde het park naar Arnhem. De tweede generatie heeft het park door de Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw geloodst. De derde generatie, met de van de televisie bekende Antoon van Hooff aan het roer, heeft voor revolutionaire vernieuwingen gezorgd, door bijvoorbeeld het samenstellen van een chimpanseegroep en de bouw van ecodisplays zoals de Bush, Desert en Ocean. In 2004 heeft de vierde generatie het stokje overgenomen. Vorig jaar heeft de nu nog jonge vijfde generatie, in het kader van het 99-jarig bestaan van het park, de officiële opening van de speeltuin ‘Kids Jungle’ verricht.

Na deze geschiedenis-hoofdstukken zijn er diverse hoofdstukken gewijd aan speciale onderwerpen, geschreven door verschillende medewerkers van het park. Hierin

De laatste hoofdstukken geven een beschrijving van interviews met medewerkers en vrijwilligers van het park, die allen al sinds jaar en dag in het park werken of hebben gewerkt. Het gaat hierbij niet alleen om dierverzorgers, maar denk bijvoorbeeld ook aan mensen als de dierenarts, medewerkers van de botanische afdelingen, de medewerker transport en het hoofd van de receptie. Door middel van leuke anekdotes wordt duidelijk hoe de medewerkers hun tijd bij Burgers’ Zoo beleven. Burgers’ Zoo is een dierenpark dat niet alleen in Nederland, maar ook ver daar buiten hoge ogen gooit en belangrijke stappen heeft gezet in de manier van houden van dieren in dierenparken. Op een leuke en vlotte manier is er in dit boek weergegeven wat er de afgelopen honderd jaar zoal is gebeurd in het park. Het boek bevat meer dan driehonderd pagina’s en ruim vijfhonderd afbeeldingen. Deze beelden zijn soms ter ondersteuning van de tekst, maar ook zijn er prachtige paginavullende platen toegevoegd.

komen verschillende thema’s aan bod, zoals de verzorging van dieren, het opvoeden van gorilla’s en het kweken van vissen en koralen. De verschillende ecodisplays hebben eveneens ieder een eigen hoofdstuk. Op een duidelijke manier wordt beschreven hoe deze vernieuwingen tot stand zijn gekomen. Daarnaast is er aandacht voor zaken als het meewerken aan fokprogramma’s, behaalde fokresultaten, onderzoek, horeca, educatie, enzovoort. Alles wordt helder en interessant uiteengezet.

Bij mensen geïnteresseerd in dierentuinen en een passie voor dieren mag dit boek niet ontbreken in de boekenkast. Wie niet alleen benieuwd is naar de geschiedenis en het reilen en zeilen van Burgers’ Zoo, maar ook nieuwsgierig is naar hoe het park er vandaag de dag bij ligt, kan mee gaan met de najaarsreis (zie elders in dit Vriendennieuws)!



V

R

I

E

N

D

E

N

Rond 16.30 uur worden we terugverwacht op het Bush Terras waar voor ons een glas tropisch vruchtensap geserveerd wordt. Vanaf 17.00 uur start in het Bush Restaurant het Tropische Buffet. We beginnen met een kop soep uit het Wereldsoepenbuffet. Vervolgens staat er een diversiteit aan koude en warme gerechten uit de Aziatische keuken voor ons klaar. We sluiten af met een koffie- en theebuffet met zoete lekkernijen. Helaas is er ook weer een tijd van gaan. Om 19.00 uur staat de dubbeldekker klaar om ons terug naar Rotterdam te brengen. Het eindpunt van hopelijk een geslaagde dag en ook het eindpunt van dit reisjaar.

Leeuw in Burgers’ Zoo - foto: Greet van Norde

NAJAARSEXCURSIE NAAR DE KONINKLIJKE BURGERS’ ZOO Op zaterdag 5 oktober 2013 vindt alweer de laatste excursie van ons feestelijke jubileumjaar plaats. We gaan naar een dierentuin die ook feest viert. Burgers’ Zoo, de 100-jarige tuin in Arnhem. Zij hebben het predicaat koninklijk ontvangen en verzorgen dan ook voor ons een koninklijke ontvangst. Iedereen kent inmiddels Burgers’ Zoo, vooral ook van ‘Drukte in de dierentuin’, de tv docusoap, die nu weer herhaald wordt. Honderd jaar geleden op 30 maart 1913 opende Fazanterie Buitenlust, de voorloper van het huidige moderne dierenpark Burgers’ Zoo, in ‘s- Heerenberg voor het eerst zijn deuren voor het publiek. Sinds de oprichting door Johan Burgers, de eerste eigenaar en naamgever van het Arnhemse dierenpark, is het park altijd een echt familiebedrijf gebleven. Onder de bezielende leiding van de familie Van Hooff is dit park uitgegroeid naar de tuin die het nu is. Denk aan de ‘Bush’ ,’Mangrove’, ’Desert’, ‘Ocean’ en de laatste nieuwe aanwinst, de ‘Rimba’. En natuurlijk niet te vergeten de gorillatweeling die op 13 juni geboren is.

ontvangen met koffie/thee en gebak in het Bush Restaurant en een welkomstwoord. Daarna is er de mogelijkheid voor een rondleiding of op eigen gelegenheid de tuin te ontdekken. Sinds vele jaren bestaat er de mogelijkheid om in Burgers’ Zoo onder leiding van enthousiaste en deskundige gidsen een wandeling te maken. De gidsen zijn in Burgers’ Zoo speciaal opgeleid. U kunt o.a. een avontuurlijke tocht maken door de Bush, en zoals een echte diepzeeduiker de Ocean verkennen en u zult dingen ontdekken die u waarschijnlijk zonder gids niet gezien zou hebben. Aansluitend kunt u de dierentuin op eigen gelegenheid verkennen.

Ik ben vriend! U ook? Nelleke Noordervliet

Burgers’ Zoo heeft voor ons een prachtig programma samengesteld. We worden 38 | Vriendennieuws 3 | 2013 ndennieuws 2 | 2013

Schrijfster

Wat van belang is: Het maximum aantal deelnemers 92. Vertrek 9.00 uur vanaf metrostation Capelsebrug in Capelle aan den IJssel. U kunt hier gratis parkeren. Aankomst in Arnhem ca 10.30 uur. Vertrek uit Arnhem rond 19.00 uur. Terug in Capelle aan den IJssel ca 21.00 uur. Omdat de Vrienden dit jaar 50 jaar bestaan wordt deze laatste excursie van dit reisjaar aangeboden voor € 50,- voor zowel leden als niet-leden. In de reissom zijn inbegrepen: - De busreis vv - Toegang tot Burgers’ Zoo met een rondleiding - Koffie/thee met gebak - Glas tropisch vruchtensap - Bush Buffet met twee drankjes - Koffie/theebuffet na afloop van het Bush buffet - Fooi voor de chauffeur Aanmelden voor deze excursie: Het verschuldigde bedrag dient u over te maken naar girorekening 20.71.059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp te Honselersdijk onder vermelding van ‘Burgers’ + uw (06) telefoonnummer. De overschrijvingen dienen uiterlijk 15 september 2013 te zijn ontvangen. U ontvangt geen verdere bescheiden of mededelingen, tenzij de bus vol is. Hiervan krijgt u dan zo snel mogelijk bericht en het volledige bedrag wordt teruggestort. Het is niet mogelijk het betaalde bedrag te restitueren voor afmeldingen die na 15 september worden ontvangen. Eventuele restituties vinden plaats onder inhouding van € 2,50 administratiekosten.


M

U

T

A

T

I

E

S

TWEEDE KWARTAAL 2013

In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst van de Diergaarde. Er kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermen bevinden. Waar bekend wordt aangegeven of het een mannetje (het eerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft, of dat het geslacht nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0 Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje. Geboren Geboren apr-jun: 0.0.6 stralenschildpad, 0.0.4 spleetschildpad, 0.0.2 McCord’s slangenhalsschildpad, 0.0.8 Filipijnse zeilhagedis, 0.0.5 toco toekan, 3.2.0 Indische antiloop, 1 apr/1.0.0 steppeslurfhondje, 8 apr/1.0.0 netgiraf, 16 apr/1.0.0 witkruinmangabey, 19 apr/1.0.0 netgiraf, 24 apr/1.0.0 Prins Alfredhert, 4 mei/1.0.0 Chapman zebra, 19 mei/0.0.3 Californische stierkophaai, 27 mei/0.1.0 Thomson’s gazelle, 28 mei/0.1.0 netgiraf 13, jun/0.0.3 doornstaartskink, 14 jun/1.0.0 Californische zeeleeuw, 14 jun/1.0.0 Prins Alfredhert, 22 jun/0.0.11 rode patrijs, 23 jun/1.0.0 Californische zeeleeuw, 23 jun/1.0.0 Thomson’s gazelle. Gestorven Gestorven 4 apr/1.0.0 Himalaya-glansfazant (plm 5 jaar), 16 apr/1.0.0 klipspringer (plm 10 jaar), 21 apr/0.1.0 dubbelhoornige neushoornvogel, 28 apr/1.0.0 Madarijn eend (plm 5 jaar), 22 mei/1.0.0 Amoerpanter (plm 16 jaar), 5 jun/1.0.0 brilduiker (plm 10 jaar), 19 jun/0.1.0 Utila zwarte leguaan (plm 9,5 jaar), 24 jun/0.1.0 Bahamapijlstaarteend (plm 16 jaar). Gearriveerd Gearriveerd 16 apr/0.1.0 rode panda (uit Zoo Leipzig), 17 apr/0.0.9 rode piranha’s (van privépersoon), 25 apr/0.0.5 wijting (uit Dolfinarium Harderwijk), 25 apr/0.0.3 harnasmannetje (van Dolfinarium Harderwijk), 25 apr/1.1.0 Balabacdwerghert (uit

Zoo Wroclaw, Polen), 3 mei/1.0.0 ijsbeer (Vicks), 7 mei/0.0.3 Derbyparkiet (uit Chomutov Zoo, Tsjechië), 8 mei/0.1.0 dubbelhoornige neushoornvogel (uit Avifauna, Alphen), 27 mei/4.1.0 korenwolf-Europese hamster (uit Gaiapark, Kerkrade), 5 jun/0.0.5 oehoe, 10 jun/1.0.0 Amoerpanter (uit Zoo Antwerpen), 26 jun/0.0.4 witte koolvis (uit Dolfinarium Harderwijk), 26 jun/0.0.2 rode poon (uit Dolfinarium Harderwijk), 26 jun/0.0.3 tarbot (uit Dolfinarium Harderwijk), 26 jun/0.0.2 schol (uit Dolfinarium Harderwijk), 26 jun/0.0.2 tong (uit Dolfinarium Harderwijk).

Mhorrgazelle - foto: Aart Pijl

Verzonden Verzonden 8 apr/0.0.2 Komodovaraan (naar Artis Amsterdam), 9 apr/0.1.0 okapi (naar Zoo Wuppertal, Duitsland),10 apr/0.0.25 nijlroezet vleermuis (naar Park Zoologique Le Vigen, Frankrijk), 25 apr/0.0.3 golfrog (naar Dolfinarium Harderwijk), 26 apr/0.1.0 Prins Alfredhert (naar Zoo Wroclaw, Polen), meijun: 10.15.0 korenwolf-Europese hamster (losgelaten in het wild), 8 mei/0.0.8 kluut (naar Chomutov Zoo, Tsjechië), 14 mei/1.0.0 netgiraf (naar Zoo Beauval, Frankijk), 23 mei/2.1.0 korenwolf-Europese hamster (naar Gaiapark, Kerkrade), 3 jun/2.0.0 Mhorr gazelle (Bioparco Zoom Torino, Italië), 10 jun/2.2.0 onager (naar Park Zoologique Le Vigen, Frankrijk), 10 jun/0.1.0 Prins Alfredhert (naar Park Zoologique Le Vigen, Frankrijk), 11 jun/0.1.0 Prins Alfredhert (naar Park Zoologique Le Vigen, Frankrijk), 18 jun/1.0.0 steppeslurfhondje (naar Zoo Antwerpen).

Klipspringer - foto: Joost Hubeek

Grote giraffenfamilie - foto: Joost Hubeek

VRIENDENWINKEL OP INTERNET! Om een leuk cadeautje te kopen bij de Vriendenwinkel hoeft u voortaan uw huis niet meer uit. Via de webshop op onze website

www.vriendenvanblijdorp.nl uw favoriete knuffel thuis laten bezorgen. De post brengt het pakje gewoon bij u thuis. 39 | Vriendennieuws 3 | 2013


c

Denkt u na over een (periodieke) schenking aan onze vereniging? Kijk dan op www.vriendenvanblijdorp.nl en klik op ‘giften en schenkingen’. Onze huisnotaris kan u helpen!

a

g

e

n

d

a

o

l

o

f

o

n

35e jaargang, nummer 3, oplage: 6500 Vereniging Vrienden van Blijdorp Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar. De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: “Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt € 41,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen.

Zaterdag 21 september 2013: 11.00 – 17.00 uur. Vriendendag (zie ook blz 7). Zaterdag 5 oktober 2013: Najaarsexcursie naar Burgers’ Zoo (zie ook blz 38). Zondag 10 november 2013: 11.00-12.30 uur. Winterlezing Harald Schmidt over (zwarte) neushoorns. Aansluitend fotocursus Rob Doolaard (zie blz. 36). Zondag 8 december 2013: 11.00-12.30 uur. Winterlezing Ben Westerveld over het nieuwe verblijf voor de penseelzwijnen. Zondag 12 januari 2014: 11.00-12.30 uur. Nieuwjaarslezing Blijdorpdirecteur Marc Damen. Zondag 9 februari 2014: 11.00-12.30 uur. Winterlezing Ron Bernhard over ontwikkelingen in het Oceanium. Zondag 9 maart 2014: 11.00-12.30 uur. Winterlezing Louwerens-Jan Nederlof over één jaar Amazonica.

Secretariaat: Koos van Leeuwen, Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam - Telefoon 010-4676637 Email: [email protected] ING Bank nr: 13 57 803 IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03 BIC nummer: INGBNL2A Reizen: Peter Biesta, Dijkstraat 7-B, 2675 AT Honselersdijk Telefoon: 06-48808538 Email: [email protected] Promotieteam: Marianne Nichting, Email: [email protected] Redactie-adres Vriendennieuws: Marcel Kreuger, hoofdredacteur Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam Email: [email protected]

De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. Vrienden hebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde tot aanvang van de bijeenkomst en op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. U kunt in het Eauditorium uitrijkaarten kopen. NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alle tijd om onder het genot van een kopje koffie of een andere versnapering bij te praten met collega-leden of te kijken of Koos van Leeuwen iets interessants voor u heeft op zijn curiosa-kraam.

BEZOEK OOK DE FACEBOOKPAGINA EN ‘LIKE’ DE VRIENDEN VAN BLIJDORP! www.facebook.com/vriendenvanblijdorp

TWITTER @BLIJDORPVRIEND Redactie-medewerkers: Karin van Leeuwen, Angeline Peters, Alex Schouten, Gerda Nijssen, Theo van de Velde, Trix Vermeulen Vriendennieuws ontvangt regelmatig foto’s van Rob Doolaard, Joost Hubeek, Koos Net, Koos van Leeuwen, Aart Pijl, Greet en Peter van Norde en Fred van Tiel Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam Vrienden van Blijdorp op Internet: Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nl Samenstelling Verenigingsbestuur: Voorzitter Marcel Kreuger Secretaris Koos van Leeuwen Tweede secretaris Sylvia Visser-Noordijk Penningmeester / Vice-voorzitter Arie Bos Leden Peter Biesta - Reizen Marianne Nichting - Promotieteam Bart Noordegraaf - Ext. comm. / PR ISSN: 1568-3400

a

d

r

e

s

B

l

i

j

d

o

r

p

Diergaarde Blijdorp, Blijdorplaan 8, Rotterdam Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95 Postadres: Postbus 532, 3000 AM Rotterdam Openingstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend! Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur 40 | Vriendennieuws 3 | 2013

Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen de mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren. Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naam van de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve van activiteiten zonder winstoogmerk van de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomen in het fotoarchief van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en aldus niet geretourneerd.

2013 Vriendendag 21 september 7 Jubileumreis USA 8 Vriendenherinneringen : EEN JAAR VOL VRIENDEN- ACTIVITEITEN EN ACTIES!

Recommend Documents