Vormgeving en opmaak: Provo Cover: La. Bel Cartoons: Danny Maes. WKB nv, Wolters Plantyn, Mechelen NUR 117

Vormgeving en opmaak: Provo Cover: La. Bel Cartoons: Danny Maes

© WKB nv, Wolters Plantyn, Mechelen

NUR 117

Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijke bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgevers.

ISBN 90 301 8122 2

D2004/0032/562

Woord vooraf Hallo

Hier je handboek Nederlands voor het vijfde jaar. Waarschijnlijk maakte je in de vorige jaren al kennis met de reeks TOTAAL en hoeven we het nieuwe exemplaar niet uitgebreid voor te stellen. Dit boek is op dezelfde manier opgebouwd: heel korte onderwerpen voor een of enkele lessen wisselen elkaar het hele jaar af. Je gaat je dus niet vervelen want er zit geweldig veel variatie in. De rubriek leesplezier biedt je dit jaar een aantal fragmenten uit spannende (thrillers …) boeken. Mocht je zin krijgen om het hele boek te lezen, dan is dat eenvoudig terug te vinden omdat alle gegevens op de flap van het boek staan. We wensen je daar alleszins veel leesgenot mee. We namen per pakket ook telkens enkele liefdesgedichten op. We hopen dat ook daar wat tussenzit wat je kan bekoren. Succes! De auteurs

3

INHOUD Inhoud pakket 1

7

Taalbeschouwing

Ik denk dat …

8

Spreken en luisteren (kijken)

Op radio en tv

14

Lezen en kijken

Mooi verpakt

21

Schrijven

Even een mailtje sturen

26

Taalbeschouwing

Zeg het maar gewoon

33

De hemel van Hollywood, Leon De Winter

38

Leesplezier Proza

Poëzie

Als je een landschap was, M. Vasalis Het liefst noem ik je, Harriet Laurey

Inhoud pakket 2

41 42 43

Spreken en luisteren

Het stormt

44

Lezen en kijken

Bijna zonder woorden

47

Lezen en luisteren

Teksten doorzien I

63

Schrijven

Schrijven is bouwen

68

Taalbeschouwing/woordenschat

Vreemdelingen

71

Proza

Diamant, Jef Geeraerts

76

Poëzie

Een man dacht, Toon Tellegen 79 Ik heb een oogje, Jo Govaerts 80

Leesplezier

Inhoud pakket 3

81

Spreken en luisteren (kijken)

Helemaal zonder woorden?

82

Schrijven

Kortweg

91

Lezen en kijken

Voornaam, naam, adres …

95

Schrijven

Een brief?

106

Taalbeschouwing/woordenschat

Nieuwelingen en ontleningen 114

4

PAKKET 1 Leesplezier 119

Proza

Medeschuldig, Bob Mendes

Poëzie

Neen, G. Calinescu Aan mijn prinses, Jotie T’Hooft122

^

Inhoud pakket 4

123

Spreken en luisteren

Geacht publiek

124

Taalbeschouwing

Van standpunt tot conclusie

126

Lezen en luisteren

Wie luistert?

133

Schrijven

Mijn stijl

137

Taalbeschouwing

Reclame lanceert spreekwoorden 143

Leesplezier Proza

De bewoonde wereld, Nicci French 150

Poëzie

Inscriptie, Erich Fried Heb je het gezien, M. Voore

Inhoud pakket 5

154 155

Spreken en luisteren

Even ter discussie

156

Taalbeschouwing

Lachen mag

159

Schrijven

Heet van de naald

171

Taalbeschouwing

Silent witness

177

Lezen en luisteren

Teksten doorzien II

187

Proza

De vijfde macht, Pieter Aspe

190

Poëzie

Zie, ik hou van je, Herman Gorter Verlangen,Yu Chi-Hwan

192

Leesplezier

Stappenplan lezen

193

Stappenplan schrijven

194

Stappenplan spreken

195

Stappenplan groepswerk

196 5

6

PAKKET 1

luisteren en spreken taalbeschouwing

TELEFONEREN

Ik denk dat …

maatje 38 pen en zich moeilijk n a v r u e r zijn ijk sla De ter ovendien it moeil

ren. B onuniversite concentre toornissen tief k aan de ts e e t e m Onderzoe stelde vast dat 16 a s n - meisje hebben ze een neg ed van Leuve de meisjes een objec en r e k g gevo e z n at dan no waarmee d , procent va probleem heeft: 6,9 ld e e b zelf ts de beelden tief gewich egt te weinig, 8,9 ordt door en bombarderen: w e w t procen met edia h egt te veel. r de m rote, slanke vrouwen . procent we rocent had ongevee g , te ie bors n moo p len en grote ijfers voor il b Van die 16 eetstoornissen: 2,5 e k k ra t gen de c ie te st 9 procen meisjes d xia Bij jongens lig veel lager: 1 e d n a v t re n se ano procen eetstoornis zij diëten, is het om ogen, werd ls A weinig w treme magerzucht, t. n e c pro e willen bij ex redenen. Z sporten. van de re t e n nervosa, d e c n a ro l e p e n h 5,5 oed kunne toegedicht. te veel wogen, aten oorbeeld g houwd lichaam is v t ie n d e c s ld r meisje 0,7 pro Een gebee dan vroeger, maa g te veel. r e e d jk dwangmati isch: ze hebben ri t g ie n n bela n lim or manne uwen is. o v was bou ie ze compenseren is t e ro d f h het voor v vreetbuien iddelen te slikken o obsessie die annenbladen lang . rm n e e e x k la ra m te b door Je zal in r dieettips of een l weer uit a a n hun voedse s behouden hun latte n e k e zo oor een p isje v o e z n m t la ie p e z n n e e p s D p n zijn du erzoekers tiensta gewicht e d n o . ik e u toornissen b D r. orden eets t dan w herkenbaa bij deze cijfers 1 tot 2 ig k k u Gel at opgemerk schatten d tra moet worden l sneller sterftecijfer als e e v x e procent eger. Het osa is op ode- vro lg van anorexia nerv n 8 tot m n e e bijgeteld. g gevo sen zijn gedaald va Eetstoornis ijn gevaarlijk. Ze tig jaar tijd tot 3 procent. in tw z , e naar 2 enstruati gril. Ze 10 procent daard n de m n ta S beïnvloede groei en beschadigen e D e s Naar: vertragen d rganen. De meisje o kunnen sommige rikkelbaar, p n e rd o w

Te dik Uit verschillende studies blijkt dat 10 procent van de Belgische kinderen – in de groep van 2,5 tot 12-jarigen – zwaarlijvig is. We spreken van ‘ernstig overgewicht’ als kinderen 60 procent zwaarder zijn dan het gemiddelde gewicht voor hun lengte. Bij de jongeren (12 tot 18 jaar) is dat zelfs één op vijf. De ‘CCC-generatie’ wordt ze wel eens genoemd: de moderne kinderen voor wie cola, chips en chocolade tot de belangrijkste voedingsbronnen behoren. Fastfood en ander suiker- en vetrijk ‘gemaksvoedsel’ staan steeds vaker op het menu, terwijl

groenten, fruit en melkproducten helemaal in het vergeethoekje lijken beland. Vaste etenstijden zijn steeds minder de regel, en aan tafel gaan zitten om te eten, hoeft ook al niet meer. Ze wijken dus steeds verder af van het gewone, gezonde voedingspatroon. Daarnaast brengen ze ook alsmaar meer tijd al zittend door voor de televisie, achter de computer, in de zetel, op de bromfiets, in de auto… In een Canadees centrum voor kinderen met zwaarlijvigheidproblemen (obesitaskinderen) hebben ze daar alvast iets op gevonden. Het televisiescherm

PAKKET 1 - 8

wordt aan een hometrainer gekoppeld en alleen als het kind fietst, komt er beeld! Volgens een recent onderzoek wordt de gewichtssituatie er voor de volwassene niet beter op: zowat 30 procent van de Belgen weegt meer dan goed is voor hem of haar. 49 procent van de werkende mannen tussen 35 en 49 jaar heeft last van overgewicht en 14 procent is werkelijk zwaarlijvig. Voor de vrouwen in die leeftijdsgroep werden bij 28 procent overgewicht en bij 13 procent zwaarlijvigheid genoteerd. Naar: De Apotheekkrant

PAKKET 1

luisteren en spreken taalbeschouwing

TELEFONEREN

Waarover handelen deze teksten? ___________________________________________________________________________________________________________

Waarop baseren de auteurs van deze teksten zich om hun visie kracht bij te zetten? ___________________________________________________________________________________________________________

Markeer in de tekst: -

Waarom zijn eetstoornissen gevaarlijk? Waarom komen eetstoornissen minder voor bij jongens dan bij meisjes? Wat betekent de ‘CCC- generatie’? Welke gevolgen heeft dit verschijnsel? Hoe is het gesteld met het gewicht van de volwassenen?

Lees de twee teksten nog eens aandachtig door. Ga je akkoord met:









de eerste tekst de tweede tekst met een gedeelte van de eerste tekst met een gedeelte van de tweede tekst met de twee teksten met geen van beide teksten

Geef nu je eigen visie over te dik en te dun. Vertel er meteen bij waarom je de ideeën uit de teksten hierboven juist of fout vindt.

PAKKET 1 - 9

PAKKET 1

luisteren en spreken taalbeschouwing

TELEFONEREN

Sofie en Barbara zitten in dezelfde klas, maar ze praten bijna nooit tegen elkaar. Waarom niet? Ze kennen elkaar nauwelijks en zoeken elkaars gezelschap niet. Sofie is een praatvaar, ze zwijgt nooit en Barbara is schuchter en praat nooit. Vandaag staan ze samen aan de bushalte. Sofie vindt het vreselijk om daar als twee stomme vissen te staan en doet een poging om Barbara aan de praat te krijgen. -Neem jij elke avond de bus, Barbara? -Ja. -Waarom kom je niet met de fiets? -‘k Weet niet. -Hoelang moet je hier elke dag wachten? -Oh, een kwartiertje. -Waarom loop je dan al niet tot de volgende halte; dat is minder vervelend dan ‘staan’? -… schouderophalen en volledige stilte… Sofie is dolblij als ze nog een schoolgenoot naar de bushalte ziet stappen. Na twee minuten is ze met de nieuwkomer in een druk gesprek gewikkeld. Barbara kijkt en zwijgt.

Met heel schuchtere mensen lijkt een korte conversatie moordend omdat ze altijd het kortst mogelijke antwoord geven. Zelfs op een ‘waaromvraag’ krijg je haast geen antwoord. Wie echt van gedachten wil wisselen of mee wil praten in een ‘ernstige’ conversatie of zijn ideeën over een bepaald onderwerp op papier wil zetten, moet een visie hebben en die ook kunnen ondersteunen.

Zoek enkele zinnigere antwoorden op de twee waaromvragen van Sofie. omdat:

_______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________

omdat:

_______________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________

PAKKET 1 - 10

PAKKET 1

luisteren en spreken taalbeschouwing

TELEFONEREN

Ondersteun volgende uitspraken met telkens twee argumenten. -

Oudere chauffeurs zijn minder alert in het verkeer.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Het is normaal dat jongeren hun zitplaats in tram of bus afstaan aan ouderen.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Naar school ga je toch om iets te leren!

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Ik ben wie ik wil, daar heeft niemand iets in te zien.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Ik ben tegen elke vorm van oorlog.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Zonder diploma, geen werk.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Ik geloof (niet) in horoscopen.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Als ik jou was, kocht ik een … Het is de enige (brommer, auto, gsm, computer…) die ...

_____________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________

PAKKET 1 - 11

PAKKET 1

-

luisteren en spreken taalbeschouwing

TELEFONEREN

Van sporten word je beter.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Een glas wijn per dag is goed voor je gezondheid.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Er wordt elk jaar meer verwacht van de leerling.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

De koopjesperiode bespaart je massa’s geld.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Vakantie is een recht en een must.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

De jeugd is vlugger volwassen dan vroeger.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Televisie spoort aan tot geweld.

___________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________

-

Roken is ongezond.

___________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________

PAKKET 1 - 12

PAKKET 1

luisteren en spreken taalbeschouwing

TELEFONEREN

Zet naast elk argument of het om een feit of om een mening gaat. Vergelijk je antwoorden met enkele medeleerlingen. Wie heeft de sterkste argumenten en waarom?

Je mening, je visie, je standpunt over een onderwerp moet je altijd onderbouwen met elementen (argumenten) die je natuurlijk ergens vandaan haalt: ze komen uit je ervaring, uit je kennis, uit je aanvoelen. Feiten (gegevens die je kan controleren) leveren in zakelijke context sterkere argumenten dan meningen.

PAKKET 1 - 13

PAKKET 1

luisterenen spreken enluisteren spreken (kijken)

TELEFONEREN

Op radio en tv ‘Het zal even duren alvorens het ochtendgrijs wordt opgeruimd. Nadien blijft het, op een enkele bui in de Ardennen na, droog en zijn er opklaringen mogelijk.’

Kan je het weerbericht van vandaag navertellen? Wie op deze vraag ‘ja’ antwoordt heeft geluisterd, wie ‘nee’ zegt heeft het misschien gehoord, zeker is dat nog niet!

Wanneer luister je echt? _______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________

Je luistert aandachtiger als je een doel hebt. Klopt dat? Ik luister aandachtiger naar een les als het vak of het onderwerp me interesseert. Als voetbalfanaat kan ik navertellen wat de sportreporter tijdens de match zei, maar als het over tennis gaat weet ik amper wie er gewonnen heeft.

Geef zelf enkele voorbeelden. ________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________

PAKKET 1 - 14

PAKKET 1

luisterenen spreken enluisteren spreken (kijken)

TELEFONEREN

Vul deze vragenlijst individueel in en vergelijk hem nadien met je klasgenoten.

Hoe vaak kijk je naar het journaal op televisie?


dagelijks
meer dan driemaal per week
minder dan tweemaal per week
zelden
nooit

Hoe vaak luister je naar het nieuws op de radio?


dagelijks
meer dan driemaal per week
minder dan tweemaal per week
zelden
nooit

Wat interesseert jou het meest in het nieuws?


wereldnieuws
politiek
binnenlands nieuws
regionaal nieuws
sport


Kijk samen naar het televisiejournaal, maar lees eerst de onderstaande vragen door. Dan ga je doelgerichter kijken. Hoeveel onderwerpen kwamen er aan bod? ________________________________________________________________________________________________________________

Hoeveel onderwerpen bevatten goed nieuws? Noteer telkens in 1 woord het onderwerp. ________________________________________________________________________________________________________________

Hoeveel onderwerpen bevatten slecht nieuws? Noteer telkens in 1 woord het onderwerp. ___________________________________________________________________________________________________________

Welke bekende personen zag je? _______________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________

PAKKET 1 - 15

PAKKET 1

luisterenen spreken enluisteren spreken (kijken)

TELEFONEREN

Hoeveel keer zag je een beeldverslag? ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________

Beschrijf wat je het best is bijgebleven. ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________

Luister nu samen naar het radiojournaal. Ga op dezelfde manier te werk. Hoeveel onderwerpen kwamen er aan bod? ________________________________________________________________________________________________________________

Hoeveel onderwerpen bevatten goed nieuws? Noteer telkens in 1 woord het onderwerp. ________________________________________________________________________________________________________________

Hoeveel onderwerpen bevatten slecht nieuws? Noteer telkens in 1 woord het onderwerp. ________________________________________________________________________________________________________________

Welke bekende personen hoorde je? ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________

Hoeveel keer hoorde je een rechtstreeks verslag of een interview? ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________

Beschrijf wat je het best is bijgebleven. ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________

Vertel elkaar over je ervaring van kijken en luisteren naar het nieuws en ga na of je je eigen houding terugvindt in de volgende tabel. PAKKET 1 - 16

PAKKET 1

luisterenen spreken enluisteren spreken (kijken)

Kijk- of luisterdoel Ik wil ongeveer weten waarover het gaat. Ik wil een antwoord op vragen die ik over het onderwerp heb. Ik wil alles heel precies volgen.

Kijk- of luistermanier Ik kijk of luister heel globaal.

TELEFONEREN

Ik kijk of luister heel zoekend en gericht.

Waar let je op? Ik let alleen op het onderwerp en de grote lijnen. Ik let vooral op de dingen die ik te weten wil komen.

Ik kijk of luister heel intensief.

Ik probeer zoveel mogelijk in me op te nemen.

Jij hebt een doel als je kijkt of luistert, maar ook de programmamaker heeft zijn bedoeling met wat hij je voorschotelt. Hij wil je: - informeren: het nieuws … - amuseren: ontspanningsprogramma’s … overtuigen: politieke programma’s … iets aanleren: cursus tuinieren … aanzetten tot handelen: 11.11.11, Kom op tegen kanker … gevoelens raken: docusoaps … Knip het televisieprogramma van 1 dag uit een krant of een weekblad. Markeer telkens twee programma’s die hetzelfde doel hebben (groen voor informeren, blauw voor amuseren). Naar welke soort programma’s kijk of luister jij het liefst? ________________________________________________________________________________________________________________

Zoek in de tabel hierboven op welke manier jij naar je voorkeurprogramma’s kijkt of luistert. Je doel:

__________________________________________________________________________________________________

Je manier van kijken of luisteren: _____________________________________________________________________ Waar let je op?:

_________________________________________________________________________________________

Tevreden of kan het beter?

PAKKET 1 - 17

PAKKET 1

luisterenen spreken enluisteren spreken (kijken)

TELEFONEREN

Gouden raad voor wie op de schoolbanken zit! Je moet je manier van kijken of luisteren aanpassen aan het doel dat je je stelt. Wie heel precies wil weten waarover iets handelt of hoe iets in elkaar zit, moet heel intensief kijken of luisteren (zich niet laten afleiden). Zo kan je het meest in je opnemen. Wie intensief gekeken of geluisterd heeft, kan ook navertellen wat hij zag en/of hoorde. Om zo gestructureerd mogelijk na te vertellen, gebruik je het volgende plan terwijl je luistert: 1 Je probeert zo snel mogelijk het hoofdonderwerp te weten te komen en schrijft het op. 2 Je schrijft het belangrijkste (= wat rechtstreeks te maken heeft met je hoofdonderwerp) in losse punten op.

Proberen maar! Luister naar een tekst uit het radioprogramma ‘Jongens en wetenschap’ en vul het schema hieronder aan. Onderwerp: _____________________________________________ Belangrijke elementen: - komen niet door de afvoerbuizen - zitten

_________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________

- voorkeur voor vochtige plaatsen en daarom vaak in

____________________________________

__________________________________________________________________________________________________

- vallen per toeval in bad en

_________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________

PAKKET 1 - 18

PAKKET 1

luisterenen spreken enluisteren spreken (kijken)

TELEFONEREN

Luister naar een tweede fragment uit een tekst van ‘Jongens en wetenschap’ Je moet nu alle elementen van het schema zelf aanvullen. Onderwerp: _____________________________________________ Belangrijke elementen: ________________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ __________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________

Kijk opnieuw naar het televisiejournaal dat je al gebruikte in dit hoofdstuk, maar concentreer je nu op 1 belangrijk onderwerp. Maak zelf een schema zoals hierboven. Onderwerp:

_____________________________________________

Belangrijke elementen: ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________

PAKKET 1 - 19

PAKKET 1

luisterenen spreken enluisteren spreken (kijken)

TELEFONEREN

Vertel nu aan elkaar wat je onthouden hebt van de vorige opgaven. Wie niet aan de beurt komt, gaat na of de spreker de belangrijkste elementen vermeldt en corrigeert of vult aan. Iedereen gebruikt daarbij zijn eigen schema’s.

Als je een boodschap die je beluistert of bekijkt correct en volledig wil navertellen, moet je: - intensief luisteren en/of kijken; - het onderwerp precies noteren; - de belangrijkste elementen over dat onderwerp opschrijven.

PAKKET 1 - 20

PAKKET 1

luisteren lezen en kijken en spreken

Mooi verpakt

TELEFONEREN

1

2

3 4

5

PAKKET 1 - 21

PAKKET 1

luisteren lezen en kijken en spreken

TELEFONEREN

Wat hebben al deze affiches gemeen? ________________________________________________________________________________________________________________

Waar vind je deze aankondigingen? ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________

Waarom kiest men voor deze manier van verspreiden? ________________________________________________________________________________________________________________

Zet nu je heel kritische bril op en onderzoek de affiches. Geef elke affiche een score (5 = schitterend tot 0 = afschuwelijk) en vertel elkaar waarom je die geeft. AFFICHE 1

5

4

3

2

1

0

AFFICHE 2

duidelijkheid

duidelijkheid

aantrekkelijkheid

aantrekkelijkheid

originaliteit

originaliteit

lay-out - grootte

lay-out - grootte

- lettertype

- lettertype

- illustratie

- illustratie

AFFICHE 3

5

4

3

2

1

0

duidelijkheid aantrekkelijkheid originaliteit lay-out - grootte - lettertype - illustratie PAKKET 1 - 22

5

4

3

2

1

0

PAKKET 1

luisteren lezen en kijken en spreken

AFFICHE 4

5

4

3

2

1

0

TELEFONEREN

AFFICHE 5

duidelijkheid

duidelijkheid

aantrekkelijkheid

aantrekkelijkheid

originaliteit

originaliteit

lay-out - grootte

lay-out - grootte

5

- lettertype

- lettertype

- illustratie

- illustratie

4

3

2

1

Affiches moeten niet alleen heel aanlokkelijk zijn, ze moeten uiteraard ook de nodige informatie verstrekken. Beoordeel deze affiches op de inhoud. AFFICHE

1

2

Wat is het onderwerp? Is het onderwerp duidelijk? Waar vindt het evenement plaats? Wanneer? Datum … Uur … Hoeveel gaat je dit kosten? Hoe kan je deelnemen?

2 1

PAKKET 1 - 23

0

PAKKET 1

luisteren lezen en kijken en spreken

TELEFONEREN

Je hebt de kans gekregen zelf affiches mee naar de klas te brengen. Bekijk ze nu heel kritisch en bespreek ze. Gebruik hiervoor onderstaand schema.

Een goede affiche criteria

opmerkingen

beoordeling

________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________

Nu ga je zelf aan het werk. 1 Verdeel de klas in kleine groepen. 2 Kies een onderwerp om een affiche over te maken: wees origineel en creatief en kom los van dé klassieker: een fuif. 3 Zet op papier welke affiche je maakt en aan welke criteria ze moet voldoen. 4 Maak een planning voor de praktische uitwerking. Vraag aan je leerkracht hoeveel tijd je krijgt IN de klas en plan wat je van te voren bij elkaar moet krijgen. Een voorbeeld Wie doet wat Jan zorgt voor verf en penselen An brengt dik papier mee Fatima knipt illustraties (bloemen) uit Ahmed maakt collage van illustraties

tegen wanneer? woensdag woensdag maandag woensdag

5 Werk je idee uit. Verdeel ook hier de taken! Je hebt DOENERS nodig, geen KIJKERS. 6 Ga na of je eindproduct beantwoordt aan je criteria. Pas eventueel aan. 7 Vergelijk de affiches van de verschillende groepen, geef ze een klasscore en hang ze op waar veel leerlingen ze kunnen bewonderen.

PAKKET 1 - 24

PAKKET 1

luisteren lezen en kijken en spreken

TELEFONEREN

Blik met je groep even terug op je samenwerking. Wat vlotte heel goed? Wat ga je volgende keer anders doen? Noteer 1 positief punt en 1 verbeterpunt.

Positief

____________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

Te verbeteren

_____________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

Affiches moeten aantrekkelijk zijn voor het publiek. Daar zorgen de lay-out en de originaliteit voor. Affiches moeten duidelijk zijn. Ze moeten alle nodige informatie bevatten.

PAKKET 1 - 25

PAKKET 1

luisteren en spreken schrijven

Even een mailtje sturen

PAKKET 1 - 26

TELEFONEREN

PAKKET 1

luisteren en spreken schrijven

TELEFONEREN

Gebruik jij wel eens een mail voor zulke ‘praktische’ doeleinden? Waarom (niet)? ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________

Heel wat mensen denken dat e-mails altijd heel informeel zijn en dat ‘alles’ kan. Daardoor wordt onbeleefdheid vaak troef. Nochtans blijft de ‘zakelijke’ mail beleefd en vriendelijk, direct en zakelijk. Er bestaat zelfs e-mailetiquette! Die zegt onder andere: Blijf beleefd en verstuur nooit een mail in een boze bui. Wacht enkele uren! E-mail is nooit privé!! Bedenk altijd dat iemand ongewenst je boodschap kan lezen. Beperk het aantal aangehechte documenten. De meeste mensen haten het om ellenlange documenten binnen te halen. Doe niet mee aan e-mailitis. Ga er niet prat op dat je een massa mails per dag verstuurt. Gebruik niet overal HOOFDLETTERS: het is alsof je boos roept. Een zakelijke mail werkt niet met sms-taal, zorg dat je dus verstaanbaar bent voor ‘gewone’ stervelingen.

Ga je hiermee akkoord? Heb je aanvullingen? ________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________

Hoe schrijf je dan een correcte mail? Zoek het uit door de mails op pagina’s 26-27 kritisch onder de loep te nemen. Is er iets fout? Tekort? Onduidelijk …?

__________________________________________________________________________________________________

PAKKET 1 - 27

PAKKET 1

luisteren en spreken schrijven

TELEFONEREN

1

[email protected]; [email protected]; [email protected]

We herinneren je even aan onze afspraak voor de groepsvergadering van volgende week! We verwachten je om kwart voor zeven aan het clublokaal en rijden van daaruit samen naar Oude baan 182 in Zuienkerke. Hou het ondertussen prettig voor de rest van de week. Een stevige scoutsgroet Martijn

Mail 1:

__________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________

@ @ @ @ @ @ 2

Mail 2:

[email protected] partikelfilter

Mijnheer Hierbij geef ik u graag een bondig antwoord op uw vraag over ons nieuw systeem voor het filteren van roetdeeltjes uit de uitlaatgassen. Bij de concurrentie worden de roetdeeltjes gefilterd en opgestapeld. Vervolgens worden ze vermengd met brandstofadditieven om vlot te verbranden, maar dit resulteert in as die in de filterkanalen achterblijft. Geleidelijk komt er een verstopping met het ontstaan van een tegendruk in de uitlaat tot gevolg. De consequenties daarvan zijn een hoger brandstofverbruik en een lager vermogen. Wij hebben serieuze research gedaan om dergelijk probleem te voorkomen. In onze deeltjesfilter wordt een hele regie gevoerd met de motorfuncties zoals de brandstofinjectie, de hoeveelheid inlaatlucht, de recirculatie van de uitlaatgassen en de turbodruk. Door die parameters aan te passen wordt de temperatuur van de uitlaatgassen op een gerichte manier verhoogd zodat het roet in de filter op een gecontroleerde manier en zonder asvorming wordt verbrand. Brandstofaddititeven zijn dan ook niet nodig. Ik hoop u zo een klare kijk op de zaak te hebben gegeven. Mocht u nog vragen hebben, dan mag u me altijd contacteren. Voor alle duidelijkheid voeg ik de nodige technische documentatie toe. Vriendelijke groeten Stefaan Herijgers

__________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________

PAKKET 1 - 28

PAKKET 1

3

luisteren en spreken schrijven

TELEFONEREN

@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ [email protected] Onderwerp aanvraag folder

Wil u de folder van uw nieuwe collectie opsturen naar Karin De Boek Snellerstraat 25 2170 Merksem? Alvast bedankt. Karin De Boek

Mail 3:

__________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________

4

t.be @skyne samico ezoek g uur b wijzigin

gen ou bren ezoek z b n e e zullen dag die we donder k ie t e e a r w in e e b e eh end com Geacht e kleur t ik volg en op d h af da v c e is g n k fo n. ij en tele dere k kan zij e morg el klaar r bij u z e e u v d u n . n 0 e n e e 0 e ak gev me 14. nt u We spr et gaat aling te lijk om , dan ku e uitstr nmoge leveren nzaal. H w o p o u o o ik t ie u n t r w a td voo e een aan u ontdek blemen e ruimt agenda het pro n om d t e n h ij ik c u o m r b M in ge ten? echter je verla t heb ik en uurt e k a Daarne a r e afsp . we onz an. f mailen Kunnen g. Tot d bellen o n e v e r nwerkin e e v m o r a s ie e me h ettig r een pr uit naa k ij k Ik Doei.

Mail 4:

__________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________

PAKKET 1 - 29

PAKKET 1

luisteren en spreken schrijven

TELEFONEREN

Schrijf een mail aan: 1 je internetprovider omdat je een telkens terugkerend probleem ervaart met … 2 je leraar voor het webadres dat je van hem moet krijgen voor het opzoekwerk dat je voor zijn vak moet doen. 3 de gemeente om info over de mogelijkheden van lenen/huren van stoelen en tafels voor het groepsfeest van je jeugdbeweging of sportclub.

@ @ @ @

@ PAKKET 1 - 30

@

@

PAKKET 1

luisteren en spreken schrijven

TELEFONEREN

@ @ @ @ @ @

PAKKET 1 - 31

PAKKET 1

luisteren en spreken schrijven

TELEFONEREN

Geef je schrijfproducten aan je buur. Hij beoordeelt ze met dit schema:

Ja / Nee

Opmerkingen

Was het onderwerp goed geformuleerd? Was de aanspreking gepast voor de lezer? Was de mail duidelijk? Ontbraken er geen gegevens in de mail? Was de structuur volledig? Was de mail bondig genoeg? Was de spelling correct? Was het slot gepast? Stond de naam van de zender onder de mail?

Verbeter en / of herschrijf je mails.

De eisen van een correcte (zakelijke) mail: - een klaar onderwerp (doel van de mail) - beknopt - duidelijk - correcte spelling - niet te veel of te lange documenten aangehecht - eenvoudige zinnen - aangepaste aanspreking en groet - een inleiding, een midden en een slot - voornaam (en familienaam) van de afzender

PAKKET 1 - 32

PAKKET 1

luisteren en spreken taalbeschouwing

TELEFONEREN

Zeg het maar gewoon Krant ‘Er komt een fijne krant. We gaan gewoon een fijne krant maken, met z’n allen’. ‘Een kwaliteitskrant? Kunnen we een kwaliteitskrant verwachten?’ ‘Kwaliteit zal centraal staan. Maar er is meer. Want het wordt vooral een complete krant. Compleet in z’n berichtgeving, integer in z’n onafhankelijkheid en open in z’n benadering van alle nieuwe verschijnselen in de samenleving.’ ‘Maar een kwaliteitskrant.’ ‘Exact. We gaan gewoon een fijne krant maken, met z’n allen. Een krant waarvan de lezer zegt: ja dat is een krànt. Dat is mijn krant. Een krant voor iedereen die niet blind is voor het goede en niet doof voor de roep om verbetering. Een goede krant, voor goede mensen.’ ‘Maar wel een kwaliteitskrant.’ ‘Een krant die zijn lezers niet zal overschatten, maar die zeker niet de fout zal maken zijn publiek te laag aan te slaan. De krant die wij altijd al hebben willen maken, zou best eens behoorlijk kunnen lijken op de krant die er nu gaat komen. Eindelijk komt er een krànt!’ ‘Maar binnen die krant, dus binnen die nieuwe conceptie van het fenomeen ‘krant’, blijft kwaliteit het voornaamste criterium?’ ‘Daar zegt u een zeer waar woord. Wij gaan, met z’n allen gewoon een fijne krant maken….’ Uit: Kees van Kooten, De ergste treitertrends

Weet je nu welke soort krant er gaat verschijnen? ________________________________________________________________________________________________________________

Wat is de bedoeling van Kees van Kooten? ________________________________________________________________________________________________________________

Gaat deze mening ook voor jullie op? ‘De meeste jongeren volgen de actualiteit liefst op televisie (en soms op radio), maar nooit in de krant. Het heeft veel te maken met de moeilijkheidsgraad van de krant.’

PAKKET 1 - 33

PAKKET 1

luisteren en spreken taalbeschouwing

TELEFONEREN

We vergelijken even:

Hoofddoeken

Uit De Standaard

Uit Wablieft

De Franse president wil dat het parlement

Leerlingen op Franse scholen van de

een wettelijk verbod goedkeurt op het dra-

overheid mogen binnenkort geen teken

gen van ‘ostentatieve religieuze symbolen’

van hun godsdienst meer dragen. Moslim-

op school. ‘De scheiding van kerk en staat

meisjes mogen dan geen hoofddoek meer

is een van de grote verworvenheden van de

dragen. Christenen mogen geen kruisje

republiek’ , zei hij. ‘Zij brengt sociale

meer dragen. En gelovige joodse kinderen

cohesie.’

mogen geen ‘keppeltje’ meer dragen. Dat is

Het neutrale karakter van gebouwen en in-

een klein hoedje. De nieuwe regel geldt ook

stellingen van de Franse republiek is heilig.

voor alle mensen in dienst van de overheid.

Ook van scholen. Anderzijds mogen vol-

Vele moslims zijn tegen de nieuwe regels.

gens de Raad van State religieuze symbolen op school zolang ze niet te opvallend zijn en niet dienen om zieltjes te winnen. De praktijk is ambigu, en omdat de hoofddoek steeds meer gedragen wordt, werd steeds luider geroepen om een verbod. Semira Adamu

In het proces Semira Adamu valt vandaag

Semira Adamu kwam uit Nigeria in Afrika.

het doek. De toen twintigjarige Nigeriaan-

Ze wou in ons land een nieuw leven begi-

se asielzoekster werd op 22 september

nnen. Ze mocht hier echter niet blijven. Ze

1998 bij haar repatriëring door de bege-

werd door agenten terug op het vliegtuig

leidende rijkswachters verstikt in een

gezet. Daarbij gebruikten de agenten ge-

kussentje.

weld. Ze verstikten Semira in een kussentje. ‘Het geweld van de agenten was overdreven’, zei de rechter.

Saddam

Zeven maanden heeft de klopjacht op

Dit voorjaar vielen de Amerikanen Irak

Saddam geduurd. Na de val van Bagdad

binnen. Het land was snel veroverd. Sad-

was hij zonder spoor verdwenen. De these

dam verdween echter spoorloos. De zoek-

dat hij naar het buitenland was gevlucht,

tocht naar de vroegere tiran begon.

werd snel opgegeven. Sinds oktober waren

Saddam werd nu gevonden niet ver van de

de Amerikanen ervan overtuigd dat hij in

stad Tikrit. Daar hield hij zich verborgen

de buurt van Tikrit was, onder de bescher-

in een kleine schuilplaats onder de grond.

ming van zijn soennistische stamgenoten.

Waarschijnlijk kreeg hij nog altijd hulp van enkele trouwe aanhangers.

Markeer de woorden die je niet begrijpt in de verschillende krantenuittreksels. In welke krant vind je de meeste? Probeer ze te verklaren.

PAKKET 1 - 34

PAKKET 1

luisteren en spreken taalbeschouwing

TELEFONEREN

De Standaard bestaat 85 jaar .

kste

et land h n a v t n kra

eft streeft van Wabli lijkheid e ti c a d re e ide lezers D ud en du eft wil zijn het naar eenvo r behoorlijk in. De li b a W t n en van De kra nnis agt daa op de golv r en sla eisen weinig voorke ven meenemen is een aanzet voo ls re e h artik et e zijn gesc nieuws. H m het nieuws te de lezer. Z n, zonder veel n a v o ft e abli inne iedereen arom is W taal in korte z orden. Alle teksten a D . n e k k wo e e ontde eenvoudig iedt de moeilijke ok een duidelijk een o e b d k in e n n e e e b w to's . Elke t heb De vele fo aken de r. u geschreven overzicht van he tu c ru m st kadertjes krant een ar en duidelijk. De parte tekst aam om lezen. a la n k e ig s, e en e nieuw heel krant aang de startpagina van d eft een p o krant he ar mikt toch op een en z le Te a ablieft’ karakter, m liek. Kinderen en ebsite van ‘W w b k u o p o maar groot lezen ze, jongeren ie Nederlands leren d volwassen rijven. h sc lezen en

ij De duidel

Op de redactie is er vooral veel professionele gedrevenheid en creativiteit om meer dan ooit ‘een der meest aanzienlijke organen van de Belgische pers’ te zijn. We willen u dagelijks een krant geven met de juiste feiten, degelijke analyses en inzichten, botsende opinies. U, onze lezer, staat daarbij op de eerste plaats. Om het met de woorden van mijn voorganger op 4 december 1918 te zeggen: ‘Wij hopen spoedig onze lezers het bewijs te brengen van onze degelijkheid. Wij houden ons intussen voor hunne medewerking, propaganda en raadgevingen zeer aanbevolen’. Dat zal de volgende 85 jaar niet anders zijn. De hoofdredacteur in De Standaard van 4 december 2003 De Standaard – niet toevallig De Standaard

Kan je het verschil verklaren als je weet dat De Standaard zich tot een heel ander publiek richt dan Wablieft en dat beide kranten andere doelstellingen voor ogen hebben? Journalisten proberen zich dan wel zo goed mogelijk hun lezers voor ogen te houden, toch blijft de taal van het nieuws vaak moeilijk. Er zitten een massa politieke, juridische en economische termen in waarvoor gewoonweg geen simpeler woord bestaat.

Volgende moeilijke woorden uit de krantenberichtgeving kan je gemakkelijk vervangen door een Nederlands synoniem. -

De Zwitsers hielden vorige week een referendum over de muntkeuze. ______________________________________________________________________________________________________

-

De delegatie van het actiecomité werd door de minister ontvangen. ______________________________________________________________________________________________________

-

Het voorstel werd unaniem aanvaard. __________________________________________________________________________________________

PAKKET 1 - 35

PAKKET 1

-

luisteren en spreken taalbeschouwing

TELEFONEREN

Het kwam enkel tot kleine incidenten tussen de betogers en de politie. ______________________________________________________________________________________________________

-

Het absenteïsme steeg dit jaar gevoelig, zowel bij de bedienden als bij de arbeiders. ______________________________________________________________________________________________________

-

De toenemende onenigheden tussen de twee partijen zou kunnen leiden tot volledige separatie. ______________________________________________________________________________________________________

-

Zal deze overeenkomst leiden tot de ultieme vrede? ______________________________________________________________________________________________________

-

De minister verklaarde dit voorstel erg urgent. ______________________________________________________________________________________________________

-

Hij wordt verdacht van erg subversief gedrag. ______________________________________________________________________________________________________

-

Zal er een militaire interventie volgen? ______________________________________________________________________________________________________

Nu volgen een aantal omschrijvingen die je door één, maar een moeilijker woord kan weergeven. Plaats ze in het rooster onderaan. Je krijgt de eerste letter om je op weg te zetten. Gebruik alleen in noodgevallen je woordenboek. 1 vereniging van twee of meer partijen tegen een bestrijdende partij 2 titel van de hoogste diplomatieke ambtenaar als vertegenwoordiger van een regering bij een andere 3 beslissing van het openbaar ministerie om niet te vervolgen 4 herhaling van strafbare feiten door één persoon, waarbij de feiten gescheiden zijn door een veroordeling 5 gevoelig maken voor of belangstelling wekken voor 6 politieafdeling die zich bezighoudt met het onderzoek en de naspeuring van misdrijven 7 stijging van de levensduurte, van de prijzen 8 periode waarin de economisch activiteit kleiner wordt in vergelijking met een voorgaande periode 9 samenloop van omstandigheden 10 met terugwerkende kracht

PAKKET 1 - 36

PAKKET 1

luisteren en spreken taalbeschouwing

1

5

C 2

6

9

A 3

TELEFONEREN

14

7

4

S 4

1

R 5

8

S 6

16

3

11

R 7

10

I 8

2

R 9

12

C 10

15

R

13

Breng nu de genummerde letters in de juiste volgorde in het rooster en je weet welke taal de lezer verwacht van de journalist. 1

2

3

4

5

6

7

8

9

PAKKET 1 - 37

10

11

12

13

14

15

16

PAKKET 1

luisteren en spreken leesplezier

De hemel van Hollywood Leon De Winter Langgeleden had Jimmy Kage in een goedkope Corman horrorfilm een waanzinnige patholoog-anatoom gespeeld. Ofschoon zijn rol uiteindelijk een pareltje voor de videozwijnen was, had hij zich in het werk van forensische laboratoria verdiept. Hij wist nog dat lijkstijfheid een chemische reactie was van lactisch zuur, een product van het spierweefsel dat ook na het overlijden door de spieren werd aangemaakt en pas na zesendertig uur was uitgewerkt. Toen ze Tino met behulp van de sleepkabel, verbonden aan het sleepoog onder de voorbumper van de Olds, naar boven haalden, zwaaiden Tino’s ledematen alle kanten uit. De rigor mortis was geweken. Het lichaam, verpakt in dik plastic, schuurde tegen de ruwe wand van het ravijn, maar ze hadden geen keuze; het bleek onmogelijk om hem op min of meer ordentelijke wijze tegen de steile helling omhoog te brengen. Floyd Benson had de oplossing van de sleepkabel bedacht. Hij reed de Olds langzaam achteruit terwijl hij Tino aan de kabel omhoogtrok. Green, de jongste, klom met Tino mee naar boven en Kage stond in de berm en gebaarde of Benson zijn snelheid moest aanpassen. Het

PAKKET 1 - 38

TELEFONEREN

plastic scheurde en Tino zag er gemangeld en beschadigd uit toen ze hem in de achterbak legden, alsof zijn rug dagenlang met zweepslagen was bewerkt. Alles bij elkaar had het niet meer dan twintig minuten geduurd. ‘Jullie zijn volkomen gewetenloos,’ zei Kage toen ze naar de gesloten vrieskist staarden, een professioneel, roestvrijstalen model dat een gezin vele weken lang kon voeden. … De kist stond tussen versleten meubels, een stoffige werkbank, planken, fietsonderdelen, kasten met verbannen boeken, lampenkappen, een extra koelkast, drie televisietoestellen, de vertrouwde voorwerpen van een kelder die dienstdoet als opslagplaats. ‘Hij was vermoedelijk een crimineel,’ sprak Benson om zijn schuldgevoel te verzachten. ‘Vermoedelijk,’ herhaalde Kage. ‘Dus onschuldig tot het tegendeel bewezen is.’ Green speelde het nog een keer uit: ‘Daarom lijkt het me zo nuttig

PAKKET 1

luisteren en spreken leesplezier

wanneer u een microfoon inbouwt. We moeten precies weten waarom Tino is vermoord.’ ‘Is dat echt iets wat u wilt weten?’ vroeg Benson zonder benieuwd te zijn naar het antwoord. ‘Wat ga je met hem doen, Floyd?’ Wilde Kage weten. ‘Ik bewaar meneer Tino,’ antwoordde Benson resoluut. ‘Hoe lang?’ ‘Weet ik niet. Tot ik niet meer kan.’ ‘Blijf je hier wonen dan?’ vroeg Kage. … Benson belde met Brian Kelvin, een detective van het Los Angeles Police Department, bij wie hij ooit stage had gelopen toen hij een officier van justitie moest spelen. Zonder aarzelingen, volstrekt geloofwaardig en met de juiste dosis verontwaardiging, zonder te overdrijven, perfect geïmproviseerd, vertelde Benson dat hij werk aan zijn huis had laten verrichten, maar de aannemer had hem na het innen van de helft van de begroting al op de tweede dag laten zitten, met achterlating van een vals adres, valse telefoonnummers. Gelukkig had die klootzak in Floyds huis van alles en nog wat aangeraakt, een glas bier gedronken, in verse verf zijn hand gezet, en nu wilde Floyd weten of de man een strafblad had. De politieman wilde de Oscar-winnaar graag een plezier doen, ook al was het doorgeven van politiegegevens niet helemaal volgens de regels. Floyd beloofde kaartjes voor de première van zijn eerstvolgende film.

TELEFONEREN

Nog voor het avondeten wilden ze de vingerafdrukken nemen. Ze tilden Tino’s keiharde lichaam uit de vrieskist en legden hem op de zware werktafel die midden in de kelderruimte stond. Dampend van de kou, in een gruwelijk onhandige houding, lag Tino als een postmodern kunstobject op tafel. ‘Kan zo het Museum of Modern Art in,’ zei Jimmy, zijn weerzin wegpratend, ‘hoeft alleen een bordje met een titel bij. Want daar gaat het bij moderne kunst om.’ ‘De noordpool,’ stelde Benson voor. ‘Variatie in ijs nummer drie,’ probeerde Jimmy. Ze probeerden Tino’s vingers te strekken, maar de vrieskou hield zijn handen in vuisten gevangen. ‘Moet dit echt?’ vroeg Jimmy. ‘Is er een andere manier dan?’ antwoordde Benson. Met zijn vlezige polsen probeerde hij met kracht de vuist te openen en opeens kraakte er iets. Hij had een van de vingers, net onder het gewricht van het middelste kootje, afgebroken. Een moment staarden ze ademloos naar het vreemde ding in Benson hand. Hij brulde en liet de vinger vallen. Het ding stuiterde op de betonnen vloer en spatte uiteen, alsof het van glas was. Ze sprongen opzij, alledrie bang voor magische besmetting door de ijzige splinters van Tino’s ringvinger. ‘Ongelooflijk,’ mompelde Jimmy. ‘Vieze, vieze ellende,’ zei Benson. ‘Alle mensen, wat zijn we aan het doen?’

PAKKET 1 - 39

luisteren en spreken leesplezier

‘Hoe kan dat ding breken?’ vroeg Green. ‘Hoe koud staat dat ding?’ ‘Op zijn koudst,’ zei Benson. ‘Als we hem straks moeten ontdooien dan desintegreert hij onder onze handen,’ zei Green, ‘zijn lichaam is kapotgevroren.’ ‘Dan spoelen we hem door de wc weg,’ zei Benson. Jimmy bekeek de vuist, waar nu een vinger ontbrak. Hij vroeg: ‘Kun je er zo bij?’ ‘Ja, ik denk ’t wel.’ En Green zag wat er gebeurd was: ‘Het is afgebroken door die ring, zie je? Door het bevriezen is het vlees gaan uitzetten en bij de ring kon het geen kant op.’ De weggebroken vinger maakte in de vuist voldoende ruimte voor de haren van een kwastje, speciaal hiervoor in een tekenhandel aangeschaft. Green doopte het in inkt en streek het kwastje over de vingertoppen. Daarna schoof hij voorzichtig een vel zacht papier tussen de vingers en de handpalm, drukte met behulp van de kop van een brede schroevendraaier het papier aan, en de afdruk van de vingers van Tino’s rechterhand, op de ringvinger na, stond haarscherp op papier. ‘Heeft u dat meer gedaan?’ vroeg Benson. ‘Elke keer als ik een lijk in de vrieskist heb, haal ik mijn inktpot erbij,’ zei Green. Met veger en blik ruimde hij de restjes van de vinger op, vreemde glazige stukje plastic, onwerkelijke materie. Alleen de nagel was onbeschadigd gebleven. Hij schoof het bij Tino in de kist. ‘Als dit achter de rug is,’ zei Green, ‘laten we een professionele schoonmaakploeg komen

TELEFONEREN

die met lysol het hele huis uitmest.’ ‘En Tino?’ vroeg Jimmy. ‘Die begraven we in de woestijn,’ zei Benson. ‘We rijden ernaartoe en, voordat hij ontdooit krijgt hij een graf, zoals elk mens.’

PAKKET 1 - 40

De hemel van Hollywood

PAKKET 1

PAKKET 1

leesplezier

Als je een landschap was Als je een landschap was waar ik doorheen kon lopen, stilstaan en kijken met mijn ogen open en languit op de harde grond gaan liggen, er mijn gezicht op drukken en niets zeggen. Maar ’t meeste lijk je op de grote lucht erboven, waar ruimte is voor buien licht en donk’re wolken en op de vrije wind daartussen, die in mijn haren woelt en mijn gezicht met kussen bedekt, zonder te vragen, zonder te beloven. M. Vasalis

PAKKET 1 - 41

PAKKET 1

leesplezier

Het liefst noem ik je: lieveling, omdat het naar de hemel klinkt en maakt zo diep een schuilnaam tegen de wereld en haar grijze regen. Je klinkt in mij een klokkenspel, het tuimelt door mijn wolkenveld, een hemelval naar overal, die ik oneindig vangen zal. Liefhebben is van ruimte zijn en zee, bewogen worden met het water mee: telkens opnieuw de golven één slag voor en telkens opnieuw in de golven verloren. Je kunt zoveel. Je kent zoveel. Je weet zoveel. Je bent zoveel. Laat mij dit kleine tegendeel: je lief te hebben evenveel. De dag gaat haastig open met je brief. De dingen, die daarin geschreven zijn, maken de grote wereld veel te klein, en van mijn hart een stralend ongerief. Uit: Harriet Laurey, Oorbellen

PAKKET 1 - 42