algemene.voorwaarden.book Page i Wednesday, December 7, 2011 10:51 AM
i
I NHOU DSTAFEL Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
vii
Opzet en leidraad. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ix
Lijst van de gebruikte afkortingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xi
I.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
A. Begrip en situering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
B. Nut van algemene voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
C. Verschijningsvormen van algemene voorwaarden . . . . . . . . .
2
D. Impact van specifieke regelgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. WMPC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Reglementering inzake consumentenkoop . . . . . . . . . . . . 3. Bijzondere regels inzake handelstransacties . . . . . . . . . . .
3 4 8 8
E. Redactie van algemene voorwaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
Tegenstelbaarheid van algemene voorwaarden . . . . . . . . . . . . . .
11
A. Algemene regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Kennisname van algemene voorwaarden . . . . . . . . . . . . . 2. Aanvaarding van algemene voorwaarden . . . . . . . . . . . .
11 11 20
B. Bijzondere regels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemene voorwaarden op de factuur . . . . . . . . . . . . . . . 2. Algemene voorwaarden en het internet . . . . . . . . . . . . . .
22 22 25
Conflict tussen algemene voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31
A. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31
B. Mogelijke oplossingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Theorie van het eerste woord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Theorie van het laatste woord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Voorrang van de voorwaarden van de koper. . . . . . . . . . 4. Opheffing tegenstrijdige bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Grensoverschrijdende overeenkomsten . . . . . . . . . . . . . .
31 32 32 32 32 33
IV.
(Eenzijdige) wijziging van algemene voorwaarden . . . . . . . . . . . .
35
V.
Bestelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
39
A. Situering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
39
B. Basisprincipes inzake aanbod en aanvaarding . . . . . . . . . . . .
39
II.
III.
larcier
algemene.voorwaarden.book Page ii Wednesday, December 7, 2011 10:51 AM
ii
Inhoudstafel
C. Afwijkende regeling in algemene voorwaarden . . . . . . . . . . . 1. Bindend karakter van het aanbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Duurtijd van het aanbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
41 41 42 43
D. Bijkomende verplichtingen bij online bestellingen . . . . . . . . .
44
Levering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
49
A. Voorwerp van de levering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
49
B. Wijze van levering en inontvangstname . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Vervangingsbedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
50 50 51
C. Plaats van de levering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
53
D. Kosten van de levering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
53
E. Leveringstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Basisprincipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Indicatieve leveringstermijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
54 54 54 56
F. Incoterms . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Situering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Overzicht en inhoudelijke bespreking . . . . . . . . . . . . . . . 4. Keuze van de meest aangewezen Incoterm. . . . . . . . . . . .
56 56 58 59 67
Overdracht van eigendom en risico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
71
A. Basisprincipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
71
B. Eigendomsvoorbehoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Eigendomsvoorbehoud en faillissement . . . . . . . . . . . . . .
72 72 73 76
VIII. Prijs en betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
79
A. Prijsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Dienstverlening/aanneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
79 79 80
B. Betalingstermijn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Regeling in de algemene voorwaarden. . . . . . . . . . . . . . . 2. Aanvullende wettelijke regeling bij gebrek aan contractuele afspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Uitstel van betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Vervroegde opeisbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
80 80
C. Plaats van betaling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
85
VI.
VII.
larcier
81 83 84
algemene.voorwaarden.book Page iii Wednesday, December 7, 2011 10:51 AM
iii
Inhoudstafel
IX.
D. Munt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
85
E. Prijsaanpassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
86
F. Indexatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
88
G. Andere elementen inzake betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
91
H. Sancties ingeval van laattijdige betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Uitvoering in natura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Opschorting van de eigen prestatie(s) . . . . . . . . . . . . . . . 4. Vergoeding van de schade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Voorrecht van de onbetaalde verkoper . . . . . . . . . . . . . . 6. Oneigenlijk revindicatierecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
93 93 94 94 97 113 114
Vrijwaring voor gebreken en andere garanties . . . . . . . . . . . . . . .
117
A. Zichtbare gebreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Basisprincipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Begrip zichtbaar gebrek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Termijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Afwijkende regeling in algemene voorwaarden . . . . . . . .
121 121 121 123 123
B. Verborgen gebreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Basisprincipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Begrip verborgen gebrek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Remedies voor de koper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Termijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Afwijkende regeling in algemene voorwaarden . . . . . . . .
124 124 126 130 134 138
C. Wettelijke garanties voor consumenten . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Wettelijke garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Gebrek aan overeenstemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Termijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Remedies voor de consument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Regresrecht verkoper. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
145 145 146 146 150 153 155
D. Commerciële garanties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Onderscheid tussen wettelijke en commerciële garanties . 2. Begrip commerciële garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Voorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
156 156 156 157
E. Vrijwaring voor uitwinning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Basisprincipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. (Wettelijke) vrijwaringsmogelijkheden . . . . . . . . . . . . . . 3. Afwijkende regeling in de algemene voorwaarden . . . . . .
160 160 162 163
F. Productaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Aansprakelijkheid en bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
165 165 168
larcier
algemene.voorwaarden.book Page iv Wednesday, December 7, 2011 10:51 AM
iv
X.
XI.
XII.
Inhoudstafel
3. Schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
170 171
Aansprakelijkheid en exoneratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
175
A. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
175
B. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Principiële geoorloofdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
175 175 176
C. Verschijningsvormen en modaliteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Aard van de aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Graad van de fout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Oorzaak of auteur van de schade . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Aard van de schade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Aard van de remedie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Hoogte van de schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Duurtijd van de vordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
183 183 184 186 186 188 189 190
Opzegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
195
A. Algemeen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
195
B. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Overeenkomst van onbepaalde duur . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Overeenkomst van bepaalde duur . . . . . . . . . . . . . . . . . .
196 196 198
C. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Partijbeslissing. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Geen foutmotief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
199 199 199
D. Modulering van de opzegging in algemene voorwaarden. . . . 1. Kennisgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Motivering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Opzeggingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Opzeggingsvergoeding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Gevolgen van de opzegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
200 200 200 200 201 202
Ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
207
A. Algemeen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
207
B. Keuzerecht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Wettelijke uitzonderingen op het keuzerecht . . . . . . . . . . 3. Conventionele aanpassingen van het keuzerecht in algemene voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
207 207 208
C. Typologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Gerechtelijke ontbinding (wettelijk regime): het stilzwijgend ontbindend beding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . larcier
209 211 211
algemene.voorwaarden.book Page v Wednesday, December 7, 2011 10:51 AM
v
Inhoudstafel
2. Uitdrukkelijk ontbindend beding (conventioneel regime). 3. Buitengerechtelijke ontbinding (uitzonderingsregime) . . .
212 217
D. Gevolgen van de ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Conventionele schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
218 218 218
XIII. Resultaats- en middelenverbintenissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
223
A. Basisprincipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
223
B. Belang van het onderscheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
225
C. Afwijkingen in de algemene voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . .
227
XIV. Overmacht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
229
A. Basisprincipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
229 229 229 232
B. Afwijkende regeling in algemene voorwaarden . . . . . . . . . . . 1. Opsomming gevallen van overmacht . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Gevolgen voor de overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Uitsluiting overmacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Bewijslast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
233 233 234 234 234
Andere vaak voorkomende bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
237
A. Privacy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De geoorloofdheid van de verwerking van persoonsgegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Algemene zorgvuldigheidsverplichtingen . . . . . . . . . . . . . 3. Informatie- en andere verplichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Aangifte bij de privacycommissie . . . . . . . . . . . . . . . . . .
237 237 238 238 239
B. Vertrouwelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
240
C. Splitsbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
243
XVI. Toepasselijk recht – bevoegde rechtbank . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
245
A. Algemeen overzicht toepasselijke regelgeving . . . . . . . . . . . .
245
B. Toepasselijk recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Uitdrukkelijke rechtskeuze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Gebrek aan uitdrukkelijke rechtskeuze . . . . . . . . . . . . . .
246 246 247
C. Bevoegde rechtbank – arbitrage. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Bevoegde rechtbank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Arbitrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
252 252 256
XV.
larcier
algemene.voorwaarden.book Page vi Wednesday, December 7, 2011 10:51 AM
vi
Inhoudstafel
Bijlagen – Geciteerde wetgeving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
259
A.
Burgerlijk Wetboek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
261
B.
Wet Marktpraktijken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
310
C.
Wet Betalingsachterstand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
343
D.
Wetboek van Koophandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
347
E.
Wet Elektronische Handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
348
F.
Wet Productaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
359
Bibliografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
363
Trefwoorden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
373
larcier
