Lijst van begrippen en afkortingen

Lijst van begrippen en afkortingen

AASM American Academy of Sleep Medicine (http://www.aasmet.org) abdominale beweging beweging van de buik. Zie ook polysomnografie ablatie versteviging van het weefsel in de mondholte. Door met een thermische naald erin te prikken, krimpt het weefsel en ontstaat steviger littekenweefsel accreditatie kwaliteitseisen, die regelmatig gecontroleerd worden, wanneer een kliniek een bepaalde behandeling wil mogen uitvoeren activator beugel/ monobloc; verbetert de relatie tussen de boven- en onderkaak; beter kauwen en de mond gemakkelijker sluiten adipositas overgewicht. Zie ook BMI en obesitas adrenaline verhoogt alertheid en geeft meer energie; overblijfsel van vecht- of vluchtreactie; onder andere bijnieren produceren adrenaline ADSM Academy of Dental Sleep Medicine (http://www.dentalsleepmed.org)

162

Leven met snurken en apneu

AHI apneu-hypopneu-index: gemiddeld aantal apneus en hypopneus per uur, gemeten over de totale slaaptijd AI apneu-index: het gemiddeld aantal apneus per uur gemeten over de totale slaaptijd amnesia geheugenverlies anamnese vragenlijst waarmee de medische voorgeschiedenis van de patiënt in kaart wordt gebracht apneu ademstilstand, langer dan 10 seconden aritmie onregelmatigheid, bijvoorbeeld van het hart arousal wekreactie: het lichaam reageert op afsluiting van de luchtweg; de meeste mensen worden niet echt wakker maar komen tijdelijk in minder diepe slaap auto-PAP CPAP (zie daar), waarbij de druk zich automatisch aanpast aan de behoefte van de gebruiker BiPAP bilevel positive airway pressure; blaast niet constant lucht, maar neemt sterk terug bij het uitademen BMI body mass index (ook wel quetelet-index): voor het bepalen van de mate van onder- en overgewicht. Het lichaamsgewicht wordt gedeeld door de lichaamslengte in het kwadraat. Bijvoorbeeld 90 kg gedeeld door 3,06 (1,75 × 1,75) = 29,4 – BMI-index tussen 20 en 25 normaal


– BMI-index tussen 25 en 30 overgewicht – BMI-index > 30 obesitas – BMI -index > 35 ernstige of morbide obesitas burn-out een psychologische term voor het gevoel opgebrand te zijn; geen energie of motivatie meer vinden voor de bezigheden op het werk cardiovasculair risico risico op hart- en vaatziekten cataplexie zie kataplexie CBO Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg; is ook verantwoordelijk voor richtlijnontwikkeling (www.cbo.nl) C-flex techniek om een CPAP (zie daar) tijdens het uitademen iets minder hard te laten blazen CO2-meting bepaling van het kooldioxidegehalte in het bloed coblatie zie ablatie comorbiditeit ziekten/ aandoeningen die met OSAS samenhangen: hoge bloeddruk, hoog cholesterol, suikerziekte, obesitas, hart- en vaatziekten compliance therapietrouw COPD chronic obstructive pulmonary disease: verzamelnaam voor astma en andere longaandoeningen

163

164


cortex hersenschors cortisol product uit bijnierschors, werking aangestuurd door hypothalamus via hypofyse; door te hoge bloedsuikerspiegel (cortisolgehalte) wordt glucose in het bloed omgezet in glucogeen en door insuline in vetweefsel (diabetes type 2) regelt dag-en-nachtritme; slaap-waakritme; heeft dikmakende werking CPAP continuous positive airway pressure, apparaat dat met behulp van lucht door een masker te blazen de luchtweg openhoudt; eerste keuze voor de behandeling van ernstig OSAS CSAS centraal slaapapneusyndroom; slaapapneu waarbij geen prikkel uit de hersenen komt om te ademen CSW Centrum voor Slaap- en Waakstoornissen CVA beroerte; hersenbloeding/ -infarct DBC Diagnose Behandel Combinatie, basis voor betaling van ziekenhuiszorg en behandeling. Elke behandeling heeft een eigen code voor declaraties desaturatie verminderd zuurstofgehalte in het bloed diabetes suikerziekte, verstoring van de insulinehuishouding diagnose vaststellen van de aandoening of ziekte


DIMS Disorder of Initiating and Maintenance of Sleep: verzamelnaam voor alle slaapstoornissen waarbij het in slaap vallen of in slaap blijven het probleem is. disposables verbruiksartikelen voor de CPAP DSI desaturatie-index; zuurstofgehalte van het bloed EDS excessive daytime sleepiness: overmatige slaperigheid overdag elektrocardiografie ECG = registratie van de hartslag (zie ook polysomnografie) elektro-encefalografie EEG = meten van de hersenactiviteit (zie ook polysomnografie); hierbij wordt de hoofdhuid bovenop beplakt met sensoren die zeer zwakke stroomstootjes van het hersenschors kunnen waarnemen emfyseem verminderde elasticiteit van de longen endoscoop kijkbuisje met een doorsnede van 4 mm waarmee de luchtweg gecontroleerd kan worden om te bepalen waar de obstructie zit epiglottis strottenklepje; kraakbeenstrookje achter de tong ESS Epworth Sleepiness Scale: vragenlijst om slaperigheid overdag te meten en daarmee het klachtenpatroon in relatie tot mogelijk OSAS in kaart te brengen. (zie ook www.apneuvereniging.nl) Totale score 0-24. Bij < 6 is OSAS onwaarschijnlijk; tot 10 is redelijk normaal; scores hoger dan 12 zijn indicatief voor een verhoogde slaperigheid overdag en OSAS

165

166


expiratie uitademing farynx keel, keelholte, slokdarmhoofd, volgt direct na de mond vlak voor de slokdarm Fonds PGO Verstrekt subsidies aan patiënten-, gehandicaptenorganisaties en ouderenbonden die landelijk werkzaam zijn; hiertoe in de gelegenheid gesteld door een jaarlijkse bijdrage van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) genioglossus advancement door een operatie kan het middelste deel van de onderkaak, waar de tongspier aanhecht, naar voren geplaatst worden, waardoor meer ruimte achter de tong ontstaat glossopexie het vasthechten van de tong aan de onderkaak glottis stemspleet hyoïd tongbeen hyoïdthyroïdpexie operatie waarbij het tongbeen naar voren geplaatst wordt; het tongbeen wordt vastgemaakt aan het strottenhoofd hypersomnolentie overmatige slaperigheid hypertensie hoge bloeddruk


hypofyse een van de belangrijkste klieren in het lichaam; ligt op de bodem van de hersenen; staat direct in verbinding met het zenuwstelsel; stuurt hypothalamus aan en omgekeerd hypopneu sterk verminderde ademhaling; ademstroomreductie van > 50% met een zuurstofdaling van meer dan 5% hypothalamus regelcentrum; integreert alle autonome en hormonale processen in het lichaam; bijvoorbeeld lichaamstemperatuur, koolhydratenhuishouding, water- en zouthuishouding, groei en voortplanting; onderdeel van tussenhersenen hypoxie zuurstoftekort insomnia slapeloosheid/(te) weinig slaap insomnie slaapstoornis inspiratie inademing insufficiëntie tekort intramuraal binnen de muren; (met opname) in ziekenhuis of instelling intranasaal in de neus kaakosteotomie kaakchirurgie

167

168


kataplexie aanvallen van kortdurende spierverslappingen uitgelokt door emoties ketenzorg bedoeld om aan te geven dat de verschillende zorgverleners als schakels in een ketting samen (gaan) werken kno-arts keel-, neus- en oorarts larynx strottenhoofd; bestaat uit kraakbeen LAUP Laser-Assisted Uvuloplasty: verkorten van het zachte gehemelte (palatum molle) met behulp van laser LOA lack of attention, momenten dat aandacht wegvalt macroglossie vergrote tong mandibula onderkaak monitoring in de gaten houden met apparaten; bewaken door kengetallen; systematisch volgen met rapporten monobloc MRA uit één stuk morbiditeit het percentage lijders aan een bepaalde ziekte mortaliteit sterftecijfer


MRA mandibulair repositieapparaat; wordt toegepast bij matig OSAS. Soort beugel die over de tanden wordt geschoven en die de onderkaak gedurende de nacht naar voren houdt. Vergroot de bovenste luchtweg doordat de tongbasis naar voren wordt gehouden MRI magnetic resonance imaging; door middel van een magnetisch veld een ‘foto’ maken van de hersenen: hier komen geen röntgenstralen aan te pas MSLT multiple sleep latency test: een gestandaardiseerde test waarbij de patiënt overdag op een aantal vaste tijdstippen, met een interval van twee uur en onder vaste condities, de gelegenheid krijgt om in te slapen, gedurende maximaal 20 minuten multidisciplinair overleg van mensen met verschillende specialismen, bijvoorbeeld van een longarts en een kno-arts MWT maintenance of wakefulness test: omgekeerde van MLST, dus hoelang kun je wakker blijven in een slaapverwekkende omgeving; ook alleen gebruikt bij wetenschappelijk onderzoek narcolepsie onbedwingbare slaapaanvallen overdag en door emoties uitgelokte tijdelijke verlammingen neuroloog zenuwarts; specialist in zenuwziekten NREM non-REM slaap (zie REM) NSWO Nederlandse vereniging voor Slaap- en Waak Onderzoek (www.nswo.nl)

169

170


nurse practitioner specialist tussen arts en patiënt NVTS Nederlandse Vereniging voor Tandheelkundige Slaapgeneeskunde (www.nvts.nl) obesitas ziekelijk overgewicht (zie ook BMI) observatie kijken hoe iets gebeurt, hoe iemand zich gedraagt obstructie afsluiting oral appliance verzamelnaam voor de verschillende soorten MRA’s oronasale luchtstroom in- en uitademen OSAHS obstructief slaapapneu-hypopneusyndroom (zie OSAS) OSAS obstructief slaapapneusyndroom; diagnose wordt multidisciplinair gesteld door longarts, kno-arts en neuroloog. Bestaat uit een combinatie van een aantal ademstops (zie AHI) en klachten (zie ESS) – AHI > 5 is verhoogd – AHI 5-15 licht OSAS – AHI 15-30 matig OSAS – AHI > 30 ernstig OSAS Bij een lage AHI kan men evengoed een matig of ernstig OSAS hebben als er veel of ernstige klachten zijn OSAS-richtlijn beschrijving van het syndroom gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten, met daarbij regels hoe de diagnose en behandeling


moeten plaatsvinden. Als de specialisten de richtlijn onderschrijven, verplichten alle specialisten zich zo te werken. De laatste OSASrichtlijn is uit 2009 (www.cbo.nl) palatum molle zachte verhemelte parasomnia abnormale verschijnselen, onder meer bewegingsstoornissen tijdens de slaap PG polygrafie, slaapregistratie zonder registratie van hersenactiviteit PGB persoonsgebonden budget, stelt mensen met een chronische ziekte of handicap in staat zelf hulp in te kopen bij de organisatie van hun voorkeur PLM periodic leg movements; zie ook RLS = restless legs syndroom PLMS periodic leg movement syndroom: slaapstoornis waarbij de benen hevig bewegen tijdens de slaap, tijdens bepaalde perioden van de slaap PLMD periodic limb movement disorder: slaapstoornis gekenmerkt door het optreden van periodieke schokkende bewegingen tijdens de slaap PMS periodic movements in sleep polygrafie slaapregistratie zonder registratie van hersenactiviteit (zie ook polysomnografie)

171

172


polysomnografie PSG; slaapregistratie met registratie van hersenactiviteit (noodzakelijk om de diagnose van de slaapstoornis vast te stellen. De zorgverzekeraar stelt dit als voorwaarde om voor vergoeding in aanmerking te komen); gemeten worden ademhaling (luchtstroom), hersenactiviteit, buik- en borstbeweging, beenbeweging, ligging, REMslaap, zuurstofsaturatie en snurkgeluid PSG zie polysomnografie Quetelet-index ook BMI (body mass index) RAI Respiratory Arousal Index (zie ook RDI) RDI Respiratory Disturbance Index = apneu-hypopneu-index (AHI); apneus + hypopneus = RERAS / aantal uren slaap; normaal onder de 10 REM rapid eye movement: snelle oogbewegingen kenmerkend voor een belangrijke slaapfase (REM-fase) RERA respiratory effort related arousal: de patiënt gaat van een dieper naar een ondieper slaapstadium, wordt ‘wakker’: is te zien op het PSG respiratie/respiratoir ademhaling, de ademhaling betreffend RLS restless legs syndroom: slaapstoornis met bewegen van de benen gepaard gaand SAAS slaapafhankelijke ademhalingsstoornis = SRBD


SAS slaapapneusyndroom (zie OSAS) saturatie mate van zuurstofverzadiging in het bloed SDB sleep disordered breathing; slaapstoornis slaapendoscopie onderzoek met endoscoop (zie daar) om binnenkant van de neus, keel en stembanden te bekijken; zie ook endoscopie slaaplatentietest test die de tijd meet die iemand nodig heeft om in slaap te vallen smartcardreader apparaat dat geregistreerde gegevens van een chipcard uitleest somnoplastie met een operatiesonde met radiofrequentietherapie kan het zachte gehemelte door verhitting tot 80 graden, strakker gemaakt worden, waardoor het snurken minder wordt; synoniemen: somnoplastiek, coblatie, Celon-methode, RFITT SPD Sociaal Pedagogische Dienst SpO2-meting zuurstofmeting door middel van vingersensor SRBD sleep related breathing disorder = SAAS SWS slow wave sleep: diepe restoratieve slaap: fase 3 en 4 terminaal laatste stadium van een ziekte/aandoening therapie behandelen van een aandoening

173

174


thoracale beweging beweging van de borstkas (zie ook polysomnografie) thyroïd strottenhoofd titratie vaststellen van de benodigde druk van een CPAP; dit kan door een slaaponderzoek, met een formule of het uitlezen van een auto-CPAP tracheotomie aanbrengen van een buisje (tracheacanule) in de luchtpijp via een snede in de hals; zeer radicale manier om een einde te maken aan ademhalingsstoornissen in de bovenste luchtweg UARS upper airway resistence syndroom: slaapstoornis zonder apneus of hypopneus, maar toch verminderde flow door de luchtweg met als gevolg een arousal UPPP uvulo-palato-pharyngo-plastiek; het grootste deel van de huig (uvula) en het zachte verhemelte (palatum molle) wordt weggehaald. Chirurgisch verkorten van het zachte verhemelte (palatum molle) en tevens keelamandelen (tonsillectomie) uvula huig vinger-oxymetrie meting van het zuurstofgehalte in het bloed via vingertopje zuurstofdesaturatie sterke daling van het zuurstofgehalte: 5% wordt als afwijkend beschouwd

Adressen en websites

http://www.apneuvereniging.nl De Nederlandse ApneuVereniging is zeer actief. Zeer goede, informatieve, professionele site. Zij streeft ernaar in haar publicaties, op de website en in ApneuMagazine alle informatie te bundelen voor iedereen (professional en patiënt) die dagelijks betrokken is bij diagnose en behandeling van OSAS. Op de website vindt u bijzonder veel praktische informatie, onder andere over centra waar u zich kunt melden voor verdere diagnostiek en behandeling. De site is de moeite van een bezoek waard! www.kno.nl Website van de Nederlandse Vereniging voor Keel-, Neus- en Oorheelkunde. www.cbo.nl Website van het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO. Deze instantie heeft in 2001 een richtlijn ontwikkeld: Diagnostiek en behandeling van het obstructieve slaapapneusyndroom (OSAS) bij volwassenen. De nieuwe geüpdatete richtlijn verscheen in 2009. Deze richtlijn is vanaf de site (www.cbo.nl), onder richtlijnen, te downloaden. Er is ook een patiëntenversie. www.nswo.nl Site van Nederlandse vereniging voor Slaap- en Waak Onderzoek (NSWO).

176


Links naar websites Nederlands

http://snurken.startkabel.nl; http://snurken.pagina.nl

Engels

www.sleepnet.com; www.newtechpub.com; www.cpap.com

Duits

www.schlafapnoe-online.de; www.schlafapnoe-shg.de

Amerikaans

http://sleepdisorders.about.com/od/sleepapnea/Sleep_Apnea_All_About_Sleep_Apnea.htm

CPAP-leveranciers ComCare Medical – Heerenveen

www.comcaremedical.com

Farmadomo – Nuland

www.farmadomo.com

Tefa – Woerden

www.tefa.nl

Total Care – Tilburg

www.totalcaregroep.nl

Vivisol – Oisterwijk

www.vivisol.nl

Slaapklinieken in Nederland, omvang en specialisme waardering

omvang

MRA

middel

MRA

kno

bariatrisch

Friesland Medisch Centrum Leeuwarden

BAR

Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen

klein

Martini Ziekenhuis, Groningen OZG, Winschoten/Delfzijl

middel ***

middel

Drenthe Wilhelmina Ziekenhuis, Assen

klein

MRAc

Overijssel Deventer Ziekenhuis

*****

middel

Medisch Spectrum Twente loc. Enschede

***

groot

Slaapcentrum SEIN, Zwolle

****

Isala Klinieken Zwolle, loc. Weezenlanden Flevoland

MRAc

middel klein

MRAc

kno


177

waardering Flevoziekenhuis, Almere

omvang

MRA

kno

bariatrisch

klein

Gelderland Ziekenhuis St. Jansdal, Harderwijk

****

Gelre ziekenhuizen loc. Lukas, Apeldoorn Slingeland Ziekenhuis Doetinchem

middel ***

Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede

middel groot

Universitair Centrum voor Chronische Ziekten Dekkerswald

***

groot

Gelre Ziekenhuizen/Het Spittaal, Zutphen

**

middel

Canisius Wilhemina ZH Nijmegen

knod

middel

MRA

MRAc

** a

Slaapapneucentrum Velp/Arnhem Ziekenhuis Rivierenland, Tiel

groot *****

klein

***

middel

kno

BAR

Utrecht Diakonessenhuis Utrecht-Zeist Meander Medisch Centrum, Baarn/ Amersfoort St. Antonius Ziekenhuis, Utrecht Nieuwegein

MRA

groot *

kno kno

groot

Noord Holland Medisch Centrum Alkmaar

klein

Ziekenhuis Amstelland, Amstelveen

klein

St Lucas Andreas Ziekenhuis, Amsterdam

groot

Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam

*****

Amsterdam WaakSlaapCentrum, Amsterdam Gemini Ziekenhuis, Den Helder

BAR

knod

BAR

klein groot

***

kno

klein

Kennemer Gasthuis loc. Zuid, Haarlem

klein

Spaarne Ziekenhuis, Hoofddorp

klein

Westfries Gasthuis Hoorn

klein

MRA

178


waardering

omvang

MRA

kno

groot

MRAc

kno

groot

MRAc

Slaapcentrum Zaans Medisch Centrum, Zaandam

klein

Waterlandziekenhuis, Purmerend

klein

Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk

**

bariatrisch

middel

Zuid Holland Beatrix Ziekenhuis, Gorinchem Medisch Centrum Haaglanden (Westeinde) Den Haag

klein *

Albert Schweitzer Ziekenhuis, Dordrechtb Groene Hart Ziekenhuis, Gouda

*

klein

Leids Universitair Medisch Centrum

*

klein

Diaconessenhuis, Leiden

*

klein

Rijnland Ziekenhuis, Leiderdorp Havenziekenhuis, Rotterdam

klein **

klein

Sint Franciscus Gasthuis, Rotterdam

klein

Lange Land Ziekenhuis, Zoetermeer

klein

MRAc

Zeeland Oosterschelde Ziekenhuis, Goes Multidisciplinair Slaapcentrum Zorgsaam, Terneuzen

klein *****

Admiraal De Ruyter ZH, Vlissingen

klein

BAR

klein

Noord-Brabant Ziekenhuis Lievensberg, Bergen op Zoom Maasziekenhuis Pantein, Boxmeer

middel ***

klein

Catharina Ziekenhuis, Eindhoven

middel

Máxima Medisch Centrum, Eindhoven

klein

St. Anna Ziekenhuis, Geldrop

*****

klein

Kempenhaeghe, Heeze

****

middel

Elkerliek Ziekenhuis Helmond-Deurne

klein

MRAc

MRAc

knod


Amphia Ziekenhuis, Breda/Oosterhout

179

waardering

omvang

MRA

*

groot

MRA

middel

MRAc

St. Elisabeth Ziekenhuis, Tilburg TweeSteden Ziekenhuis Tilburg/ Waalwijk

*

Jeroen Bosch Ziekenhuis, Den Bosch

kno

bariatrisch

klein middel

MRA

Limburg Academisch Ziekenhuis Maastricht

*

middel

Atrium Medisch Centrum, Heerlen

*****

middel

VieCuri Medisch Centrum voor Noord-Limburg (Venlo)

*****

Laurentius Ziekenhuis, Roermond Orbis Medical Center, Sittard/Geleen

groot

BAR c

MRA

d

kno

klein ****

klein

Legenda en verantwoording Asterisken t.b.v. de waardering ontleend aan: Topklinieken, diagnoseleveranciers en onbezoldigde behandelaars (N = 5689 patiënten), februari 2009. Overige gegevens: Slaapkliniek in Nederland, specialisme in ontwikkeling (N = 62 slaapklinieken) Maart 2010 a Slaapapneucentrum Velp is in 2009 gereorganiseerd en geldt door zijn multidisciplinaire aanpak inmiddels als een van de meest patiëntgerichte slaapcentra. b De slaapkliniek van het Albert Schweitzer ZH is in 2010 gereorganiseerd en kan gerekend worden tot de best georganiseerde centra met name voor CPAP-behandeling. Groot > 1000 slaaponderzoeken p.j.; middel 500-1000 slaaponderzoeken p.j.; klein < 500 slaaponderzoeken p.j. MRA > 100 MRA’s in 2009 MRAc 50-100 MRA’s in 2009 kno > 100 kno-ingrepen in 2009 knod 50-100 kno-ingrepen in 2009 BAR > 100 bariatrische ingrepen in 2009 Voor uitgebreide actuele gegevens en profielen zie www.apneuvereniging/diagnose

Literatuur

Veel van de besproken resultaten behaald in het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis in Amsterdam zoals in dit boek beschreven zijn eerder gepubliceerd in medisch-wetenschappelijke tijdschriften. De hier gepresenteerde data zijn in ‘lekentaal’ bewerkt. Voor wie de originele wetenschappelijke artikelen wil checken volgen hierna de referenties. Broek E van den, Richard W, Tinteren H van, Vries N de. UPPP combined with radiofrequency thermotherapy of the tongue base for the treatment of obstructive sleep apnea syndrome. Eur Arch Otolaryngol March 18 2008;265(11):1361-5. Bruijn, A.J.G. de, Effectiviteit en therapietrouw van de Velumount-methode bij sociaal onaanvaardbaar snurken en lichte tot matig ernstig OSAS; resultaten van een pilotstudie. Nederlands Tijdschrift KNO Heelk. 2010;2:55-63. Herder C den, Appelboom DJ, Vries N de. Risks of general anaesthesia in people with obstructive sleep apnoea. 2006, BMJ-Learning.com Herder C den, Hessel NS, Vries N de. Increase of the apnoea-hypopnoea index after uvulopalatopharyngoplasty: analysis of failure. Response to Chisholm and Kotecha. Clin Otolaryngol 2005;30:485. Herder C den, Schmeck J, Appelboom DJK, Vries N de. Risks of general anesthesia in people with obstructive sleep apnea syndrome. Br Med J 2004;329:955-9. Herder C den, Tinteren H van, Kox D, Vries N de. Bipolar radiofrequency induced thermotherapy of the base of tongue: its complications, acceptance and effectiveness under local anesthesia. Eur Arch Otorhinolaryngol 2006; Nov 263(11):103140. Herder C den, Tinteren H van, Vries N de. Hyoidthyroidpexia: a surgical treatment for sleep apnea syndrome. Laryngoscope 2005;Apr 115(4):740-5. Herder C den, Tinteren H van, Vries N de. Hyoïdthyroïdpexie: een nieuwe behandeling voor obstructief slaapapneusyndroom. Ned Tijdschr Geneeskd, 2006;Jan 28150(4):198-203. Herder C den, Tinteren H van, Vries N de. Sleep endoscopy versus modified Mallampati score in sleep apnea and snoring. Laryngoscope 2005;Apr 115(4):735-9. Hessel NS, Laman M, Ammers VCPJ van, Duijn H van, Vries N de. Diagnostic workup of socially unacceptable snoring. I History or sleep registration. Eur Arch Otorhinolaryngol 2002;259:154-7.

Literatuur

Hessel NS, Laman M, Ammers VCPJ van, Duijn H van, Vries N de. Feasibility study of flextube reflectometry for localisation of upper airway obstruction in obstructive sleep apnea. Rhinology 2003;41:87-90. Hessel NS, Vries N de. Diagnostic work-up of socially unacceptable snoring. II Sleependoscopy. Eur Arch Otorhinolaryngol 2002;259:158-61. Hessel NS, Vries N de. Increase of the apnoea-hypopnoea index after uvulopalatopharyngoplasty: analysis of failure. Clin Otolaryngol 2004;29:682-5. Hessel NS, Vries N de. Results of uvulopalatopharyngoplasty after diagnostic workup with polysomnography and sleep endoscopy: a report of 136 snoring patients. Eur Arch Otorhinolaryngol 2003;260:91-5. Ketharanathan N, Vries N de. Uvulopalatopharyngoplasty: analysis of failure. In: Friedman M (Ed), Sleep apnea and snoring. Surgical and non-surgical therapy. Saunders, Elsevier, 2008:378-85. Knuistingh Neven A, Middelkoop HAM, Kemp B, Springer MP. The prevalence of clinically significant sleep apnoea syndrome in the Netherlands. Thorax 1998;53:638-42. Knuistingh Neven A. Het slaapapneusyndroom in de huisartspraktijk. Proefschrift Rijksuniversiteit Leiden, 20 februari. Delft: Eburon, 1996. Knuistingh Neven A. Slaapapneu en cardiovasculaire aandoeningen. Hartbulletin 2005;35:69-71. Ravesloot M, Vries N de. Reliable calculation of the efficacy of non-surgical and surgical treatment of obstructive sleep apnea revisited, Sleep 2010 (geaccepteerd voor publicatie). Richard W, Herder C den, Vries N de. Chirurgische behandeling van obstructief slaapapneusyndroom. Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:1193-6. Richard W, Hessel NS, Vries N de. Increase of the apnoea-hypopnoea index after uvulopalatopharyngoplasty: analysis of failure. Response to Oksenberg. Clin Otolaryngol 2005;30:484. Richard W, Kox D, Herder C den, Laman M, Tinteren H van, Vries N de. The role of sleeping position in obstructive sleep apnea. Eur Arch Otorhinolaryngol 2006;Oct 263(10):946-50. Richard W, Kox D, Herder C den, Tinteren H van, Vries N de. One stage multilevel surgery (uvulopalatopharyngoplasty, hyoid suspension, radiofrequent ablation of the tongue base with/without genioglossus advancement), in obstructive sleep apnea syndrome. Eur Arch Otorhinolaryngol 2006;Oct 25 [Epub ahead of print]. Richard W, Venker W, Herder C den, Kox D, Berg B van den, Laman M, Tinteren H van, Vries N de. Acceptance and long-term compliance of nCPAP in obstructive sleep apnea. Eur Arch Otorhinolaryngol 2007 Apr 19; [Epub ahead of print] PMID: 17443336 [PubMed – as supplied by publisher]. Richard W, Venker J, Herder C den, Kox D, Vries N de. Analysis of NCPAP failures In: Friedman M (Ed), Sleep apnea and snoring. Surgical and non-surgical therapy. Saunders, Elsevier, 2008:69-71. Stigter H, Lammers G-J, Rooyackers JM. Slaapstoornissen en rijgeschiktheid. Herziening van de regelgeving. Ned Tijdschr Geneeskd 2009;153:A690.

181

182


Vries N de, Herder C den, Hessel NS. Ingezonden reactie op: Hoekema A, Wijkstra PJ, Buiter CT, Hoeven JH van der, Meinesz AF, Bont LG de. Behandeling van het obstructieve slaapapneusyndroom bij volwassenen (Ned Tijdschr Geneeskd 2004;148:250-1). Ned Tijdschr Geneeskd 2003;147:2407-12. Vries N de, Boudewyns A. Slaapgebonden ademhalingsstoornissen. In: Huizing EH, Snow GB, Vries N de, Graamans K, Heyning P van den (eds.). Nederlands Leerboek KNO Heelkunde. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2007. Vries N de. Hij moet op de bank slapen. In: Graamans K, Heyning P van den, Vries N de (eds). Keel-neus-oorheelkunde en hoofdhals-chirurgie. Casuïstiek uit de dagelijkse praktijk. Nederlands casusboek KNO Heelkunde. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2008:211-5. Vries N de, Herder C den. Hyoid suspension as the only procedure. In: Friedman M (Ed, Sleep apnea and snoring. Surgical and non-surgical therapy. Saunders, Elsevier, 2008:305-11. Vries N de, Richard W, Kox D, Herder C den. Multilevel surgery (hyoid suspension, radiofrequent ablation of the tongue base, UP3 with/without genioglossus advancement). In: Friedman M (Ed), Sleep apnea and snoring. Surgical and nonsurgical therapy. Saunders, Elsevier, 2008:312-20. Enkele publicaties van de ApneuVereniging Mechelen PH van. Onderzoek Stand van zaken diagnose en behandeling, 2005. Mechelen PH van. Dossier co-morbiditeit, gepubliceerd in ApneuMagazine oktober 2006. Mechelen PH van. Tevredenheidsonderzoek Leveranciers, maskers & apparaten, 2007. Mechelen PH van. Tevredenheidsonderzoek Slaapcentra, gepubliceerd in ApneuMagazine december 2007. Mechelen PH van. Topklinieken, diagnoseleveranciers en onbezoldigde behandelaars, februari 2009. Mechelen PH van, Mechelen T van. Slaapkliniek in Nederland, Specialisme in ontwikkeling, maart 2010.

Over de auteurs

Dr. Nico de Vries Dr. Nico de Vries is kno-arts in het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis in Amsterdam. Zijn opleiding tot kno-arts volgde hij bij prof. dr. G.B. Snow in het VUmc in Amsterdam, waar hij van 1986 tot 1994 staflid was. Sinds 1994 werkt hij in het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis. Hij is lid of lid geweest van de ‘editorial board’ van verschillende internationale medische tijdschriften, en hoofdredacteur van het Nederlands Tijdschrift voor KNO-Heelkunde. Samen met prof. dr. E.H. Huizing, prof. dr. G.B. Snow, prof. dr. K. Graamans en prof. dr. P. van den Heyning vormt hij de redactie van het Nederlands Leerboek KNO-Heelkunde en het Casusboek. Hij was lid van de stuurgroep van het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO, richtlijnontwikkeling OSAS, en voorzitter van de werkgroep Therapie hiervan. Tevens is hij lid van de CBR-commissie die richtlijnen ontwikkelt voor OSAS en verkeersdeelname. Hij heeft vele publicaties op zijn naam staan. De laatste jaren publiceert hij vooral over diagnostiek en behandeling van snurken en OSAS. Drs. Piet-Heijn van Mechelen Drs. Piet-Heijn van Mechelen was de afgelopen jaren als vicepresident verantwoordelijk voor internationaal brandmanagement bij een grote financiële dienstverlener. Hij studeerde aan de Hogere Hotelschool en Sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. Het grootste deel van zijn leven bracht hij door als communicatieadviseur en strateeg. Hij was onder andere oprichter en partner van Communication Corp, een adviesbureau dat zich richt op marketing voor dienst-

184


verleners. Daarnaast was hij medearchitect van grote organisatie- en cultuurveranderingen bij dienstverlenende profit- en not-for-profitorganisaties. Aan de Academie voor Management (RuG) gaf hij postacademisch onderwijs, onder andere innovatie en ontwikkeling van dienstverleningsconcepten. Ook publiceerde hij regelmatig over die onderwerpen. Hij is lid van de Top Marketeers Club (NIMA). Piet-Heijn van Mechelen is zelf OSAS-patiënt en voorzitter van de ApneuVereniging, verantwoordelijk voor onderzoek en beleid. Hij is tevens hoofdredacteur van het ApneuMagazine en had zitting in de Commissie richtlijnontwikkeling OSAS voor volwassenen. Daarnaast heeft hij zitting in de Commissie diagnostiek en behandeling van OSAS bij kinderen.

Register

acceptatie 132 ademhalingsbeweging 19 ademhalingscentrum 39 ademhalingsstimulus 39 ademhalingsstoornis, slaapgebonden 22 ademhalingstraining 148 ademstilstand 61, 63 ADHD 29 afvallen 139 AHI 24, 98 AI 24 Air Breezer Sport 145 Alaxostent 127 alcohol 42, 133 alleenstaande 60 allergie 76, 124 amandelen –, keel- 28, 77 –, neus- 28, 76 anamnese 67 anesthesie 156 anesthesist 81 ankertje in de tongbasis 126 antidepressiva 43 antisnurkbeugel zie MRA antisnurkkussen 150 antisnurkring, Chinese 146 apneu 14, 23 apneu-hypopneu-index zie AHI apneu-index zie AI apneu –, centrale 25 –, gemengde 25 –, obstructieve 25

ApneuVereniging 33, 49 –, website 22, 72 arousal 31, 33 auto 159 auto-CPAP 114 AutoPAP 114, 115 bariatrische chirurgie 122 bevochtiger 114 bijwerking 109 bilevel-CPAP 114 BiPAP 114, 115 BMI 65, 138 Body Mass Index zie BMI Brahms 17 Breathright strip 145 burn-out 33, 155 Buteyko 148 cafeïne 134 cassetterecorder 61 checklist 62 Churchill 17 Cialis 143 coblatietechniek 101 comfort 110, 118 compliance 118 complicatie 99, 101 Continuous Positive Airway Pressure zie CPAP CPAP 53, 112, 143, 158 –, effectieve 116 –, leveranciers 176 CVA 35

186


decibel 22 dekbed 136 desaturatie-index zie DI DI 24 diabetes 33, 155 Dickens 16 didgeridoo 148 dieet 140 Dionysos 15, 133 drogist 145 drukmasker 115 EEG 29, 83 eigenbelang 58 Epworth Slaap zie ESS erectiestoornis 141 erfelijkheid 40 ESS 63, 64 familielid 40 fitnesscentrum 155 flex-technologie 115 full-face masker 115 Guinness Book of World Records 23 hart- en vaatziekten 33, 38 hartritmestoornis 35 herseninfarct zie CVA HI 24 Hippocrates 95 hongergevoel 139 hoofd-halsgebied 66 huisarts 57, 90 hyoïdsuspensie 101 hyoïdthyroïdpexie 101 hypertensie 33, 35 hypopneu 23 hypopneu-index zie HI impotentie 21 –, verminderde zin in seks 63 in slaap vallen 63 ingrepen –, combinatie van 102

–, experimentele 125 intellectueel functioneren, verminderd 21 internet 14 intubatie 156 jojo-effect 140 kaakoperatie 119 karakterverandering 37 kinderen 27 kinplastiek 118 klok, biologische 134 kno-arts 73, 81, 89, 90 koffie 134 kussen 136 –, antisnurk- 150 laser 98 Laser Assisted Uvula Palatoplasty zie LAUP LAUP 98 leefstijl 133 Levinus 95 libido 48, 141 longarts 117 luchtpijp, gaatje in de 120 maagband 122 maatschappij 46 magneet 126 Mallampati-score 77 matras 136 maxillomandibular advancement zie MMA 119 medicatie 125 medisch probleem 19 medische kosten 51 menopauze 27 MMA 119 moeheid, overdag 63 mondholte 77 monobloc 111 MRA 52, 90, 105, 108 multilevelchirurgie 103

Register

Napoleon 17 narcose 156, 157 nek, korte dikke 157 nekomtrek 41 nekomvang 66 neuroloog 117 neusdop 115 neuskapje 115 neusmasker 115 neuspassage, verminderde 40 neuspoliep 76 neusschelp 76 neustussenschot 76 neusvleugelspreider 145 NightBalance 126 Nozovent 146 obesitas 33, 65, 137 –, morbide 122 obesitaskliniek 140 obstructief slaapapneusyndroom 14 ochtendhoofdpijn 21 omgeving 46 onderkaak 119 oordoppen 143 orthodontist 74 OSAS 23 –, ernstig 24 –, licht 24 –, matig ernstig 24 –, symptomen 62 –, verpleegkundige 73, 83, 154 overgewicht 41, 122 oververmoeidheid 139 pacemaker 126 Pickwick 16 pijn op de borst 35 pijnstilling 157 pillartechniek 96 polysomnografie, zie PSG privékliniek 90 PSG 29

187

radiofrequente thermotherapie 90, 96 RDI 24 registratie 95 relatieproblemen 47 REM-slaap 30, 85 Respiratory Disturbance Index zie RDI restless legs 85 rijbewijs 159 –, verlenging 159 roken 42, 134 Roosevelt 18 screeningsapparaat 86 second opinion 73, 90 seks 37 –, verminderde zin in 63 seksleven zie vrijen sekstherapeut 48 Shakespeare 16 Sint Lucas Andreas Ziekenhuis 49 slaap-waakcentrum 69 slaapapneu, positieafhankelijke 43, 136 slaapcentrum 69 slaapendoscopie 81 slaapfragmentatie 31 slaapgebrek 32 slaaphouding 43 slaaphygiëne 133 slaapkamer 134 slaapkliniek 111 slaapmiddel 43 slaapregistratie 82, 86, 158 slaapstadium 31 slaperigheid overdag 63 Snore Relief Cushion 137 Snorebuster watch 150 Snoreeze Orale Strip 149 SnoreStopper 150 SnörEx® 147 snurken –, benigne (goedaardig) 22 –, habitueel 22 –, positieafhankelijk 136

188


–, sociaal storend 22 –, zwaar 63 snurkpoli 69, 111 snurkscopie 81 Snurkvrij 149 sociaal probleem 19 Somnoshirt 137 SOS-medaillon 158 spierspanning 19 spierverslapping 42, 157 strottenklepje 80 tandarts 74, 90 tennisbal 20, 137 therapie-effectiviteit 114 therapietrouw 110 thermotherapie 101 –, radiofrequente 90 thuisregistratie 82 tongbasis, verstevigen van de 101 tongbeen, vastzetten van het 101 tongspier, aanspannen van de 118 tonsil 77 –, kissing 79 tracheotomie 120

uitgerust, verminderd 21 UPPP 91, 98, 157 Velumont-beugel 147 vergoeding 111, 128 verkeersongeluk 46, 54 verlittekening, gecontroleerde 96 vetweefsel 41 Viagra 143 videocamera 61 volksgezondheid, algemene 46 vrijen 140 wachtlijst 71 wakker schrikken met verstikkingsgevoelens 63 WatchPAT 87 website, apneuvereniging 22, 72 wekreactie 31 WIA 53 ziektekostenverzekeraar 128 ziektekostenverzekering 115

Lijst van begrippen en afkortingen

Recommend Documents