VOORJAARSRAPPORTAGE 2015 Waterschap Noorderzijlvest
AB 1 juli 2015
Groningen, juni 2015
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
2
INHOUDSOPGAVE
1.
3.
VOORJAARSRAPPORTAGE 2015 ................................................................................... 5 1
Programma Waterveiligheid en rampenbestrijding ................................................... 8
2
Programma Voldoende en gezond water .............................................................. 12
3
Programma Gezuiverd water ............................................................................. 17
4
Programma Water en maatschappij ..................................................................... 20
5
Programma Bedrijfsvoering............................................................................... 24
PARAGRAFEN ............................................................................................................. 27 A. B. C. D.
4.
Ontwikkelingen sinds het vorige begrotingsjaar .................................................... 27 Incidentele baten en lasten ................................................................................ 27 Waterschapsbelastingen .................................................................................. 27 Financiering................................................................................................... 30
FINANCIEEL RESULTAAT VOORJAARSRAPPORTAGE 2015.......................................... 31
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
3
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
4
1. VOORJAARSRAPPORTAGE 2015 Inleiding Binnen de vastgestelde planning- en control cyclus van het waterschap is de Voorjaarsrapportage het eerste rapportagemoment. Daarnaast wordt er in september een Najaarsrapportage gemaakt en volgt de Jaarrapportage in het voorjaar van 2016. De Voorjaarsrapportage beperkt zich tot de hoofdlijnen van het uitgevoerde beheer in de eerste vier maanden De basis voor het opstellen van de Voorjaarsrapportage is het op 26 november 2014 vastgestelde Jaarplan 2015. Het Jaarplan sluit aan op de vijf programma’s van de Perspectiefnota. Dit past binnen de voorschriften van de Waterschapswet welke een programma-indeling verplicht stelt. De opgenomen programma’s sluiten op hoofdlijnen aan op de thema’s van het Waterbeheerplan. Het Jaarplan 2015 is een nadere uitwerking van de eerste schijf van de Perspectiefnota 2015-2018. Bij de tariefvaststelling wordt uitgegaan van het principe kostendekkende tarieven. Uitgangspunt is en blijft het geven van een goede invulling aan onze waterschapstaken, waarbij zorgvuldig rekening wordt gehouden met maatschappelijke en economische ontwikkelingen. Voor het jaar 2015 is geen inflatiecorrectie toegepast. De lastenstijging voor onze ingelanden hebben we voor het jaar 2015 weten te beperken tot gemiddeld 1,7%. Voor ingezetenen en eigenaren van gebouwde en ongebouwde onroerende zaken is het tarief in 2015 met 3% gestegen. Voor de categorie ongebouwd betekent dit zo’n € 35 per hectare. Het tarief voor het zuiveren van het afvalwater blijft in 2015 gelijk aan het tarief van 2014. Het Jaarplan 2015 sluit met een totaal aan lasten van € 73,1 miljoen. Aan baten (zoals subsidies en bijdragen van derden) is een bedrag geraamd van € 14,1 miljoen. Het saldo van de lasten en baten bedraagt € 59,0 miljoen, zijnde de geraamde bruto-belastingopbrengsten van het waterschap. In het Jaarplan 2015 is rekening gehouden met een bedrag aan kwijtschelding en/of oninbaarheid van € 1,9 miljoen. Het bruto-investeringsniveau bedraagt voor 2015 € 35,3 miljoen. De verwachting is dat op het onderhanden werk een subsidiebedrag van € 9,7 miljoen wordt ontvangen. Het totale netto-investeringsprogramma bedraagt derhalve € 25,6 miljoen. Dit bedrag is inclusief onze jaarlijkse bijdrage in het Hoogwaterbeschermingsplan (HWBP) en exclusief de kosten van de eigen inzet van technische uren en de bouwrente. De toerekening van de saldokosten aan de taken Watersysteembeheer en Zuiveringsbeheer heeft plaatsgevonden conform de interne kostentoerekeningmethodiek, die door het algemeen bestuur in haar vergadering van 7 mei 2014 is vastgesteld. Op basis van deze methode van toerekenen zijn de saldokosten als volgt verdeeld (x € 1 miljoen) over de twee financieringsbronnen: Watersysteembeheer € 32,9 (55,8%) Zuiveringsbeheer € 26,1 (44,2%) In hoofdstuk 2 treft u de verantwoording op programmaniveau aan. Verder is een aantal paragrafen toegevoegd zoals de stand van zaken van de waterschap belastingen. In hoofdstuk 4 wordt afgesloten met een eindejaar prognose.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
5
2. Programmaverantwoording De Waterschapswet vereist dat het algemeen bestuur op hoofdlijnen het beleid formuleert. Dat is gedaan in het Waterbeheerplan aan de hand van een aantal thema’s. Per thema zijn doelen en maatregelen geformuleerd. De thema’s vullen samen met de bedrijfsvoering de programma’s die de basis zijn voor de Perspectiefnota, het Jaarplan en de bijbehorende rapportages en evaluaties. Zo worden de Perspectiefnota, het Jaarplan en de rapportages in lijn gebracht met het Waterbeheerplan. In onderstaand overzicht zijn de programma’s van het Jaarplan en thema’s uit het Waterbeheerplan, dat de basis is van de programma’s, opgenomen. Nr.
Programma
Thema
1
Waterveiligheid en rampenbestrijding
Waterveiligheid en rampenbestrijding
2
Voldoende en gezond water
Voldoende water Schoon en gezond water
3
Gezuiverd water
Gezuiverd water
4
Water en maatschappij
Water en ruimtelijke ordening Water en economie Leven met water
5
Bedrijfsvoering
Geen
De programmaverantwoording omvat het totaal van baten en lasten van het waterschap. Op het moment van rapporteren zijn er nog geen begrotingswijzigingen doorgevoerd. Bij het opstellen van deze rapportage is op het niveau van de programma’s gekeken naar de kapitaallasten, de personeelskosten, de goederen en diensten, de baten en de stand van zaken betreffende de voorgenomen investeringen. Een uitgebreide analyse van de onderscheiden lasten, baten en investeringen vindt plaats bij de najaarsrapportage. Het totaaloverzicht van de lasten en baten (inclusief opbrengst belastingheffing) over alle programma’s is als volgt: Totaal Programma 1 t/m 5 in € 1.000
LASTEN Kapitaallasten
Prognose 2015 Realisatie 1e triaal Jaarplan 2015 Jaarrapportage 2014
22.114 21.305 21.969 21.523
in € 1.000
Personeels- Goederen & Toev.Res. & Afschr.boekOnvoorzien lasten diensten Voorz. verliezen 21.303 7.101 21.303 21.063
30.121 10.004 29.772 29.843
2.332
Subsidie
42.973
22.710
-
7.358
56
-
7.302
Jaarplan 2015
35.285
9.695
-
25.590
Jaarrapportage 2014
24.881
7.523
498
16.860
Realisatie 1e triaal
13
10 10 -
Totaal lasten 73.548 38.410 73.054 74.774
Waterschapsbelasting 57.078 14.995 57.152 56.305
Overige
Totaal baten
15.902 5.397 15.902 17.438
72.980 20.392 73.054 73.002
568 18.018 1.031
INVESTERINGEN
Bruto Prognose 2015
SALDO LASTEN
BATEN
Bijdr.Res
Netto 20.263
Saldokosten In bovenstaande tabel is per saldo sprake van een overschrijding van ruim € 0,5 miljoen. De kapitaallasten stijgen met € 0,1 miljoen, de goederen en diensten stijgen met € 0,3 miljoen en de belastingopbrengst daalt met € 0,1 miljoen. De verwachting is dat de overschrijding op goederen en diensten beperkt blijft tot ca. € 0,2 miljoen. Onderstaand volgt een nadere toelichting. Kapitaallasten Bij het opstellen van het Jaarplan 2015 (najaar 2014) is gekeken naar de projecten die vanuit 2014 naar verwachting zullen doorlopen tot in 2015. Bij het bepalen van de huidige prognose is rekening gehouden met de werkelijke stand per 31 december 2014 (jaarrekening) en besluitvorming in het eerste triaal van 2015. De verwachting op dit moment is dat de kapitaallasten iets hoger zullen uitvallen dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt door de afschrijvingslasten. Deze vallen ruim € 0,1 miljoen hoger uit dan geraamd. De (bouw)rente blijft, zoals het nu lijkt, ongeveer op het niveau van de raming. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
6
In het Jaarplan 2015 is gerekend met een renteomslag percentage van 2,9. Een uitgebreide analyse van de onderscheiden lasten en baten vindt plaats bij de Najaarsrapportage. Personeelskosten Voor het jaar 2015 waren nog geen cao-afspraken bekend. Er is in het Jaarplan 2015 rekening gehouden met een stijging van in totaal 2% voor sociale lasten en pensioenpremies, Cao-afspraken en prestatietoeslagen. Er is onlangs een principeakkoord bereikt in het Cao-traject. Daarin is voor het jaar 2015 een eenmalige uitkering per 1 juli opgenomen van bruto € 750 per fte. Medewerkers in deeltijd naar rato. Op dit moment is de verwachting dat de personeelskosten binnen de raming zullen blijven. De organisatie heeft in 2015 een formele formatie van 267,5. Hierin zijn niet meegeteld de bovenformatieve medewerkers. De feitelijke bezetting op 1 januari 2015 is ca. 273. Boventallig personeel is en wordt zoveel mogelijk gedetacheerd, waardoor deze kosten net als voorgaande jaren zoveel mogelijk worden gecompenseerd met baten. Naar verwachting zal de functionele bezetting aan het einde van het jaar circa 270 fte bedragen. Het gemiddelde ziekteverzuim op organisatieniveau bedroeg in het eerste triaal van 2015 4,05%. In 2014 bedroeg dit over dezelfde periode 4,4%. Goederen en Diensten De ramingen in het Jaarplan 2015 voor de kosten van goederen en diensten komen overeen met de ramingen zoals opgenomen in de Perspectiefnota 2015-2018. Voor het jaar 2015 is geen inflatiecorrectie toegepast. Mogelijke prijsstijgingen zullen door het waterschap moeten worden inverdiend. De gemiddelde stijging van de consumentenprijzen in 2014 was 0,98%. Tot en met april 2015 is het op jaarbasis herleide percentage 2,2. Dit blijkt uit cijfers van het CBS. Op dit moment is de verwachting dat de kosten voor goederen en diensten ca. € 0,2 miljoen hoger zullen uitvallen dan geraamd. Dit is grotendeels het gevolg van een calamiteit, waardoor groot onderhoud moest worden gepleegd aan de filterpersen op de rwzi Garmerwolde. Opbrengst belastingheffing In de rapportage van Hefpunt over het eerste kwartaal wordt enerzijds een hogere belastingopbrengst verwacht van ruim € 0,2 miljoen. Anderzijds is de verwachting dat de post kwijtschelding wordt overschreden met € 0,3 miljoen. Per saldo een nadeel van € 0,1 miljoen. Overige baten De overige baten betreffen (mogelijke) onttrekkingen uit (bestemmings)reserves en/of voorzieningen, rentebaten, opbrengsten werken voor derden en doorberekende kosten aan projecten (bestede uren en bouwrente). Op dit moment is de verwachting dat de overige baten op het niveau van de begroting zullen uitkomen. In het vervolg van dit hoofdstuk wordt per programma inzicht gegeven in: de mate waarin de doelstellingen zijn gerealiseerd; de wijze waarop getracht is de beoogde effecten te bereiken; de gerealiseerde netto-kosten in relatie tot de bedragen opgenomen in de begroting; de belangrijkste afwijkingen tussen realisatie en begroting 2015. Investeringen In het Jaarplan 2015 is een netto investeringsniveau (exclusief uren en rente) opgenomen van in totaal € 25,6 miljoen (bestedingen/omzet € 35,3 miljoen; subsidies € 9,7 miljoen). Dit is exclusief de kosten voor bestede interne technische uren en de (bouw)rente. De verwachting is dat het bruto investeringsbedrag ca. € 7,7 miljoen hoger zal zijn dan geraamd. Rekening houdend met te verwachten subsidies/bijdragen van derden in de investeringsprojecten zal het netto investeringsniveau (bestedingen minus subsidies) circa € 5,3 miljoen lager uitvallen. Per programma is in de volgende paragrafen op hoofdlijnen aangegeven wat de verschillen zijn ten opzichte van het jaarplan.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
7
1
Programma Waterveiligheid en rampenbestrijding
In dit programma heeft “waterveiligheid” betrekking op de aanleg en het onderhoud en beheer van de primaire zeekering (Ommelanderzeedijk) en de boezemkaden (regionale waterkeringen). Daaronder worden alle werkzaamheden begrepen die te maken hebben met de veiligheidsketen, inclusief het toezicht op de dijken en kaden en de calamiteitenbestrijding. In dit programma zit ook de thematiek van de relatie tussen het waterbeheer en de veiligheid voor de burgers (voorkomen van overstromingen). Door sterke dijken en waterkeringen wordt voldaan aan de ‘eerste laag’ van het veiligheidsbeleid. Alle werkzaamheden ten aanzien van calamiteitenbestrijding vallen onder dit programma. Dit betekent dus niet enkel calamiteiten ten aanzien van hoog water, maar ook die van watertekorten en calamiteiten ten aanzien van de waterkwaliteit en het vaarwegbeheer. In dit programma is ook de bestrijding van muskus- en beverratten opgenomen. Financiële rapportage Basis voor de financiële rapportage is het Jaarplan 2015 waarin opgenomen zijn de kosten ten aanzien van goederen en diensten, de voorgenomen investeringen en de personeelskosten. Programma 1 Waterveiligheid en rampenbestrijding. in € 1.000
LASTEN Kapitaallasten
Prognose 2015 Realisatie 1e triaal Jaarplan 2015 Jaarrapportage 2014
2.505 2.442 2.505 2.400
in € 1.000
Prognose 2015 Realisatie 1e triaal Jaarplan 2015 Jaarrapportage 2014
Personeels- Goederen & Toev.Res. & Afschr.boekOnvoorzien lasten diensten Voorz. verliezen 2.564 855 2.564 2.621
1.057 270 1.022 1.036
-
SALDO LASTEN
BATEN
-
-
Totaal lasten 6.126 3.567 6.091 6.057
Waterschapsbelasting -
Overige
Totaal baten
943 5 943 1.087
943 5 943 1.087
5.183 3.562 5.148 4.970
INVESTERINGEN
Bruto
Subsidie
Bijdr.Res
Netto
25.480
19.920
-
5.560
4.454
-
-
4.454
12.802
5.625
-
7.177
6.975
1.456
-
5.519
Financiële Rapportage 2015 op hoofdlijnen Saldokosten De goederen en diensten laten op dit moment een geringe overschrijding zien. De verwachting is dat de saldokosten aan het einde van het jaar het niveau van het jaarplan niet zullen overstijgen. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan vooralsnog met € 12,7 miljoen naar boven bijgesteld. Tevens wordt de verwachte subsidie op de projecten met € 14,3 naar boven bijgesteld. Per saldo een verlaging van € 1,6 miljoen. Met name het project (damwanden) Eemskanaalkade tracé Woltersum Bronssluis zal dit jaar worden uitgevoerd. Hiermee was bij het opstellen van het jaarplan geen rekening gehouden. Daarnaast valt de jaarlijkse bijdrage aan het HWBP ca. € 0,1 miljoen gunstiger uit dan geraamd. Doelen De doelen van dit programma zijn verwoord in het waterbeheerplan en luiden als volgt: a. het waterschap is in 2015 een actieve speler in de veiligheidsketen. De eigen rol en houding in de stappen van de veiligheidsketen zijn duidelijk; b. het waterschap draagt zorg voor de waterkeringen zodanig dat deze voldoen aan de vigerende normen. De primaire waterkering (zeedijk) is bestand tegen waterstanden met een overschrijdingskans van 1:4000 jaar en de regionale waterkeringen bieden veiligheid tegen overstromingen met een kans van 1:100 jaar; c. het waterschap heeft innovatieve kennis en inzichten op het gebied van waterveiligheid en rampenbestrijding opgedaan en past deze toe; d. Het doel van de muskusrattenbestrijding is het terugbrengen van de muskusrattenpopulatie tot een maatschappelijk aanvaardbaar niveau, waarbij de kosten van de muskusrattenbestrijding en de kosten van de door de muskusratten aangerichte schade in evenwicht is.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
8
Opgaven Om de doelen in te bereiken staan in 2015 de volgende opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Waterveiligheid en rampenbestrijding in vier beleidsthema’s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Primaire waterkering In 2014 is samen met het Wetterskip Fryslân en het waterschap Hunze en Aa’s gestart met de Projectoverstijgende Verkenning Waddenzeedijk (POV-W). Dit project maakt deel uit van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). In de POV-W staan het nader vaststellen van het veiligheidsprobleem en het onderzoeken en selecteren van kansrijke oplossingsrichtingen centraal. Deze kansrijke oplossingsrichtingen worden in de jaren 2015 tot en met 2017 verder onderzocht, waarbij het streven is zoveel mogelijk in de praktijk (pilots) te toetsen. Belangrijk aandachtpunt hierbij is het tijdig betrekken van de omgeving om uiteindelijk eind 2017 tot bestuurlijk gedragen oplossingsrichtingen te komen. Het dijktraject Eemshaven-Delfzijl is bij de derde toetsing afgekeurd en staat geprogrammeerd in het HWBP-programma voor uitvoering 2015-2021. In 2014 is door het bestuur de ambitie uitgesproken om dit traject versneld uit te voeren. Het jaar 2015 staat in het teken van het afronden van de verkenningsfase en de aanbesteding van het werk. Begin 2015 wordt aan het bestuur een overzicht gepresenteerd van mogelijke koppelkansen die meegenomen kunnen worden bij de uitvoering van dit werk (Marconi, windmolens, rijke en dubbele dijk en overige recreatieve voorzieningen). Hierbij wordt een uitvoeringsplanning en een marktbenaderingsstrategie gepresenteerd. De voorbereiding van de herstelwerkzaamheden van de primaire kering bouwt voort op de Deltabeslissingen van 2014 en vastgelegd in de herziening van het Nationaal Waterplan. De resultaten uit het Deltaprogramma Waddengebied worden ondergebracht in de POV-W. Door het aanbrengen van sensoren in de primaire waterkeringen wordt inzicht verkregen in het gedrag van de kering tijdens dagelijkse en extreme omstandigheden. In 2012 zijn de eerste sensoren in de Ommelanderzeedijk en de Lauwersmeerdijk geplaatst. In 2013 en 2014 zijn aanvullende sensoren geplaatst en onderzoeken verricht. De ingewonnen gegevens c.q. resultaten worden meegenomen in het dijkversterkingsproject Delfzijl-Eemshaven. In 2015 wordt aanvullend een proef uitgevoerd waarbij water via het Dijk monitoring conditionering systeem in stapjes in de dijk gepompt wordt. Op deze wijze wordt onderzocht in welke tempo de freatische waterlijn in de kering stijgt en bij welke hoogte van deze waterlijn de eerste verschijnselen van lekkage of opbarsten van de deklaag op het binnentalud ontstaan. De ontwikkelingen van het proces in de dijk worden nauwkeurig gevolgd via aanvullende sensoren en vlak dekkende metingen om te voorkomen dat de stabiliteit daadwerkelijk in het geding komt. Gerelateerd aan het in de toekomst functioneren van het Dijk Data Service Centre (DDSC) wordt onderzoek verricht naar hoe de Livedijk-XL ICT omgeving robuust kan worden gemaakt. Veel verschillende leveranciers van sensoren zijn bij het LiveDijk-XL project betrokken, elk met z’n eigen (systeem)condities en (systeem)risico’s. De kennisontwikkeling over de mogelijke gevolgen bij aardbevingen voor de veiligheid van de primaire en regionale keringen zal in 2015 voortgaan. De consequenties worden voor de herstelwerkzaamheden zichtbaar gemaakt en in de uitvoeringsplanning opgenomen. Rapportage In de Project Overstijgende Verkenning Waddenzeedijken (POV-W) worden drie sporen verkend, procesinnovaties, productinnovatie en hydraulische randvoorwaarden. In samenspraak met stakeholders is een 'long list' opgesteld van kansrijke oplossingsrichtingen. Begin februari hebben de drie dagelijkse besturen van de waterschappen binnen dijkring 6 (Wetterskip Fryslân, Noorderzijlvest en Hunze en Aa's) ingestemd met de verdere uitwerking van de kansrijke oplossingsrichtingen. In de stuurgroep (de drie portefeuillehouders) is geconcludeerd dat de onderzoekvoorstellen niet passen binnen de huidige beschikking. Daarop is in samenspraak met de Programmadirectie HWBP afgesproken om tot een praktische koppeling te komen tussen de onderzoeksopgaven en de geprogrammeerde projecten (afgetoetste dijkvakken in dijkring 6. Op deze wijze worden de kosten van de uitgebreide onderzoeksvragen binnen de te onderscheiden projecten opgenomen. De coördinatie van de resultaten van de onderzoeksvragen en de monitoring wordt vanuit de POV-W centraal verzorgd. Deze genuanceerde aanpak is in voorbereiding en wordt beschreven in het plan van aanpak fase 2 POV-W (zomer 2015). De voorbereiding (planfase) voor de verbetering van het dijktraject Eemshaven-Delfzijl loopt volgens planning. Begin 2015 is aan het bestuur een overzicht gepresenteerd van mogelijke koppelkansen die worden meegenomen bij de verdere planfase van dit werk (Marconi, windmolens, rijke en dubbele dijk en overige recreatieve voorzieningen). De selectiefase voor het selecteren van een aannemer voor de uitvoering van dit werk is in april 2015 gestart. Medio juli wordt een referentieontwerp voor onze reguliere opgave gepresenteerd en wordt aangeven welke koppelkansen als koppelprojecten worden meegenomen bij de uitvoering van het werk. De MER procedure wordt medio juli ter inzage gelegd. Aanbesteding staat gepland voor december 2015. De gegevens die zijn ingewonnen met de in de afgelopen jaren geplaatste sensoren in de Ommelanderzeedijk hebben geresulteerd in het kunnen aanscherpen van de benodigde ingreep om de kering straks te laten voldoen aan de nieuwe normering. Op basis van ingewonnen kenmerken van de kering is besloten om in drie aanvullende raaien sensoren te plaatsen. Het betreft hier de Oostpolderdijk en twee raaien in Delfzijl. De sensoren in de Lauwersmeerdijk laten een stationair beeld zien van de versterkingsmaatregel ter plaatse van het Vierhuizergat. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
9
Op 1 april is de infiltratieproef met het Dijk Monitoring en Conditioneringssysteem van start gegaan. De sensoren laten een gestage stijging zien van de waterstand in de dijk. Warmtebeelden laten zien dat er actiever water vanuit de dijk in de binnenteensloot sijpelt. Andere fysieke gedragingen zijn nog niet gesignaleerd. Na de zomer zijn de eindresultaten van deze proef bekend. Recent hebben de zeven waterkeringbeheerders, die zijn betrokken bij de ontwikkeling van het DDSC, samen met TNO en Deltares een eerste overleg gevoerd over het beheer en onderhoud van het DDSC. Robuustheid van het systeem is daarbij één van de hoofdaandachtspunten. De voortgang in de kennisontwikkeling over de gevolgen van aardbevingen is voldoende gebleken om met voldoende zekerheid het eerste traject langs het Eemskanaal (regionale kering) aan te besteden. De ontwikkeling is echter nog in volle gang en zal naar verwachting pas rond 2017 leiden tot definitieve conclusies.
Regionale waterkering De uitvoering van de maatregelen van het boezemveiligheidsonderzoek Droge Voeten 2050 zal in de voorbereidingen liggen die nodig zijn om in volgende jaren tot daadwerkelijke ingrepen in de infrastructuur over te kunnen gaan. Bij Kommerzijl wordt de aanpak van een gedeelte regionale kering inclusief beschoeiing – waarmee de gemeente in 2014 is gestart - in 2015 door Noorderzijlvest aangepakt. De gebiedsaanpak van het Zuidelijke Westerkwartier wordt opgestart in samenspraak met onder meer de provincie Groningen. De verbeterde sturing van de gemalen wordt in 2015 in de Fivelingoboezem ingevoerd en voor de Electraboezem voorbereid. De versterkingswerkzaamheden van de noordelijke Eemskanaalkade wordt in 2015 volgens de planning voortgezet. Hierbij wordt rekening gehouden met het realiseren van aardbevingsbestendige waterkeringen. Voor de herstelwerkzaamheden van het Noord Willemskanaal, Schuitendiep en de Reitdiepkade worden in 2015 de voorbereidingen opgestart. Met de in 2014 door de provincies vastgestelde normen voor de regionale keringen zal in 2015 de toetsing opgestart worden in de Fivelingo- en Electraboezems. Met de bodemdalingscommissie worden in 2015 nadere afspraken gemaakt over de uitvoering en financiering van maatregelen om de gevolgen van bodemdaling op te vangen. De basis daarvan is het gezamenlijke onderzoek dat aansluitend op de Droge Voeten 2050 studie is uitgevoerd. Rapportage Samen met de gemeente Zuidhorn is een start gemaakt om de regionale kering bij Kommerzijl aan te pakken. Deze komt nog dit jaar in uitvoering. De gebiedsaanpak Zuidelijk Westerkwartier loopt en is naar verwachting eind 2015 gereed. Dat geldt ook voor de verbetering van de besturing van de gemalen Fivelingoboezem en de Electraboezem. Hier zijn de voorbereidingen in volle gang. Voor het traject “Woltersum” van de Eemskanaalkade (ca. 6 km.) is begin 2015 de boordvoorziening aardbevingbestendig ontworpen, de contractstukken opgesteld en aanbesteed. De realisatie vindt plaats in de periode juni-november 2015. Overeenkomstig de overall-planning zijn de voorbereidingen en grondaankopen voor de trajecten Groningen-Bronssluis, Bloemhofbrug-Appingedam en oude Eemskanaalkade afgerond en wordt de uitvoering in de tweede helft van 2015 gerealiseerd. Voor de herstelwerkzaamheden van de keringen langs het Noord-Willemskanaal, Schuitendiep en de Reitdiepkade worden in de tweede helft van 2015 het voorontwerp en definitief ontwerp opgesteld. De regionale keringen in de Fivelingo- en Electraboezem worden na de zomer getoetst. Alle keringen gelegen aan de Eemskanaal-Dollardboezem zijn inmiddels getoetst en de bijbehorende rapportage aangeboden aan de provincie Groningen. Met de bodemdalingscommissie is nader overlegd hoe de kosten ten gevolge van de bodemdaling door aardgaswinning te declareren. Voor de verrekening van de (vermijdbare) schade aan de Eemskanaalkade is een uitgangspuntennotitie opgesteld, die binnenkort wordt aangeboden ter vaststelling.
Calamiteitenbestrijding In 2015 worden de activiteiten met betrekking tot rampenbestrijding gecontiueerd. Een belangrijke ontwikkeling is het ‘netcentrisch werken’ en als onderdeel daarvan het Landelijk Crisismanagement Systeem (LCMS). Dit is een werkwijze waarbij over het beschikbaar stellen van informatie heldere afspraken worden gemaakt zodat de besluitvorming onder crisisomstandigheden altijd gebaseerd is op een actueel en consistent situatiebeeld. In 2015 wordt bekeken of en in hoeverre wij hier samen met andere partijen binnen Crisismanagement Groningen en Drenthe invulling aan gaan geven. Het oefenprogramma 2015 voorziet in verdere optimalisatie van de crisisorganisatie, zowel mono- als multidisciplinair. Ervaringen en verbeterpunten uit voorgaande jaren worden hierin verwerkt. Rapportage De consultatieronde van het herziene algemene deel van het calamiteitenplan naar de (aangrenzende) crisispartners bevindt zich in de afrondingsfase, waarna het plan bestuurlijk kan worden vastgesteld. Met betrekking tot Netcentrisch Werken zal binnen Noorderzijlvest naast het bij de veiligheidsregio in gebruik zijnde Landelijk Crisismanagement Systeem, ook het Crisismanagement Systeem ‘Eagle-water’ nader worden bekeken op bruikbaarheid.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
10
De uitwerking van het uitvoeringsprogramma van het visiedocument van de gezamenlijke waterschappen ‘samenwerking in crisisbeheersing’ loopt ook in 2015 door. Bij de uitvoering van het jaarplan opleiden, trainen en oefenen (OTO) 2015 zijn binnen Noorderzijlvest een basiscursus crisismanagement, een workshop consignatie ‘milieu’ en een workshop voor de voorzitters van het Waterschap Actieteam (WAT) en het Waterschap Operationeel team (WOT) uitgevoerd. Tijdens de laatstgenoemde workshop is nader ingegaan op Netcentrisch Werken en op operationeel waterbeheer tijdens calamiteiten. Alle activiteiten zijn in eigen beheer georganiseerd en uitgevoerd. Binnen de veiligheidsregio Groningen is door Noorderzijlvest deelgenomen aan een themacollege over diverse onderwerpen met betrekking tot crisisbeheersing, een werkbezoek voor CoPI leden aan het chemiepark Delfzijl en aan de CoPI oefenweek.
Muskusrattenbestrijding De muskusrattenbestrijdingsorganisatie werkt volgens een vastgesteld bestrijdings- en speurplan 2012 – 2017. De inzet van extra uren in bepaalde vanggebieden van het jaar 2014 zijn succesvol geweest . In 2015 wordt deze extra inzet gecontinueerd vanuit de hiervoor gecreëerde bestemmingsreserve. Er wordt hierbij een vervolgstap gemaakt naar vanggebieden ten westen van de stad Groningen. De werkwijze is nog steeds “van schoon naar vuil”. In januari 2013 zijn de waterschappen gestart met de veldproef waarin op praktisch vlak kennis over de populatieontwikkeling van muskusratten wordt verzameld bij verschillende wijzen van bestrijden. De veldproef duurt drie jaar. De inventarisatie van schades voor de veldproef (boven en onder de waterlijn) in de zogenaamde 8-uurhokken die wij als waterschap Noorderzijlvest hebben zijn uitgevoerd en vastgelegd. De schades worden ook in 2015 geïnventariseerd. Rapportage Vanaf januari is gestart met het structureel één dag in de week in een cluster van vijf vanggebieden extra acties uit te voeren. Dit heeft in het eerste kwartaal van 2015 geleid tot ruim 800 minder vangsten dan in dezelfde periode in 2014 (4500 muskusratten in 2015). Het samen speuren, de verbeteringen in de vangstrategie en de inrichting van vanggebieden zorgen voor verbeterde vangstresultaten. De vangsten bij Noorderzijlvest zijn nog steeds hoog, de structureel dalende lijn is echter veelbelovend. Er is gestart met het inventariseren van schades in het kader van de veldproef. Dit jaar zijn er voor het eerst sporen van mogelijk beverratten aangetroffen in het Lauwersmeer. Op basis van beeldopnames wordt onderzocht of het werkelijk een beverrat betreft.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
11
2
Programma Voldoende en gezond water
Onder het programma Voldoende en gezond water wordt begrepen de inrichting, het onderhoud en het beheer van het oppervlaktewater, inclusief het toezicht hierop vanuit de Waterwet (voorheen onder andere WVO) en het beheer van het freatisch grondwater. Maatregelen voor het voorkomen van wateroverlast, zoals het inrichten van waterbergingsgebieden en het realiseren van een bemaling bij Lauwersoog, vallen tevens onder dit programma. De maatregelen voortvloeiend uit de Kaderrichtlijn Water (KRW), de aanpak van verdroogde gebieden en peilbesluiten zijn in dit programma opgenomen. Indien nodig worden deze zaken vastgelegd in waterakkoorden. Financiële rapportage Basis voor de financiële rapportage is het Jaarplan 2014 waarin opgenomen zijn de kosten ten aanzien van goederen en diensten, de voorgenomen investeringen en de personeelskosten. Programma 2 Voldoende en gezond water in € 1.000
LASTEN Kapitaallasten
Prognose 2015 Realisatie 1e triaal Jaarplan 2015 Jaarrapportage 2014
6.423 6.157 6.307 5.857
in € 1.000
6.459 1.722 6.392 6.308
-
Subsidie
Bijdr.Res
-
18.041 9.599 17.857 17.489
WaterschapsOverige belasting -
1.672 81 1.672 1.549
Totaal baten 1.672 81 1.672 1.549
16.369 9.518 16.185 15.940
Netto
11.122
2.681
-
8.441
1.281
56
-
1.225
Jaarplan 2015
13.879
4.045
-
9.834
Jaarrapportage 2014
11.532
5.468
421
5.644
Realisatie 1e triaal
-
Totaal lasten
INVESTERINGEN
Bruto Prognose 2015
Personeels- Goederen & Toev.Res. Afschr.boekOnvoorzien lasten diensten & Voorz. verliezen 5.159 1.720 5.159 5.324
SALDO LASTEN
BATEN
Financiële Rapportage 2015 op hoofdlijnen Saldokosten Op de kapitaallasten wordt een overschrijding verwacht van ca. € 0,1 miljoen (hogere afschrijvingslast). De goederen en diensten laten op dit moment een geringe overschrijding zien. De verwachting is dat deze post aan het einde van het jaar binnen het totale budget voor goederen en diensten wordt opgevangen. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan met € 2,7 miljoen naar beneden bijgesteld. Tevens is de verwachte subsidie op de projecten met € 1,4 naar beneden bijgesteld. Per saldo een verlaging van € 1,3 miljoen. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door het vervallen van het project Optimaliseren gemaal Oldenoord en het op een later tijdstip realiseren van beekherstel Steenbergerloop. Tevens is de besteding voor het project Bouw gemaal en sluis Usquert naar beneden bijgesteld omdat dit project voor een deel reeds in 2014 is uitgevoerd. Dit geldt ook voor de herinrichting Peizerdiepsysteem en de bijdrage koppeling Masloot-Eelderdiep. Deze projecten zijn reeds in 2014 afgerond. De verlaging van de verwachte subsidie betreft het project gemaal en sluis Usquert. Deze subsidie is in 2014 reeds verantwoord. Doelen De doelen van dit programma zijn: a. De robuustheid en de veerkracht van watersystemen zijn behouden en versterkt. De watersystemen zijn daarmee op orde en voldoen aan de werknormen voor wateroverlast van het Nationaal Bestuursakkoord Water; b. In alle wateren is het goede ecologische potentieel (GEP) en de daarbij behorende waterkwaliteit bereikt, conform de doelstelling uit de Beslisnota KRW van Rijn-Noord en Nedereems. Dit doel vertaalt het waterschap in drie subdoelstellingen: Schoon en onbelast water; Robuuste ecosystemen met zo weinig mogelijk barrières; Praktisch toepasbare ecosysteemkennis. c. De watersystemen worden goed beheerd; d. Er is een beter begrip van de effecten van klimaatverandering.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
12
Opgaven Om de doelen te bereiken staan in 2015 de volgende opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Voldoende en gezond water in een aantal beleidsthema’s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Kaderrichtlijn Water In 2015 wordt de aanleg van natuurvriendelijke oevers conform het uitvoeringsprogramma voortgezet. Het gaat hierbij onder andere om de aanleg van natuurvriendelijke oevers in de gebieden Damsterdiep, langs diverse maren en in de Noordelijke Kustpolders. In 2014 is gestart met de realisatie van vismigratievoorzieningen in de Broekenloop en de Grote Masloot. De realisatie loopt door in 2015 en zal in dat jaar afgerond worden. Na de afronding van het beheer en onderhoud van de Cleveringsluizen worden deze in 2015 vispasseerbaar gemaakt. Tevens worden in 2015 vispassage-voorzieningen gerealiseerd op de locaties Waterwolf (grote schutsluis) en H.D. Louwes. De inrichting van het gebied Marumerlage is gestart zal doorlopen tot in 2015. In samenwerking met de Gemeente Noordenveld worden in de Steenbergerloop morfologische verbeteringen aangebracht. Daarnaast wordt in 2015 uitvoering gegeven aan de afronding koppeling Masloot-Eelderdiep, alsmede herinrichting van het beekherstel van het Peizerdiepsysteem en de Steenbergerloop. In 2015 wordt gestart met fase 3 van de inrichting van het Oostervoortschediep. Samen met de gemeente Haren en de provincie Groningen worden ingrepen voorbereid voor de wateraanvoer naar het Paterswoldsemeer afkomstig van de Drentse Aa. Dit vervangt de aanvoer van water vanuit het Noord-Willemskanaal. Rapportage De aanleg van de geplande aantal kilometers natuurvriendelijke oevers is in een aantal waterlichamen voltooid. In overleg met agrariërs (via groenblauwe diensten) en andere stakeholders worden de kansen gezocht voor de aanleg van de resterende opgave. De realisatie van de vismigratievoorzieningen in de Broekenloop loopt conform planning. Voor de realisatie van een deel van de vispassages in de Grote Masloot geldt dat het verloop van het gebiedsproces wordt afgewacht. Het verbeteren van de vispasseerbaarheid van de Cleveringsluizen geschiedt in 2015 door de lengte van de periode waarin de sluizen vispasseerbaar zijn te vergroten. Er is vanuit project Ruim Baan voor Vissen subsidie vanuit het Waddenfonds beschikbaar. De vispasserbaarheid bij de Waterwolf wordt door de provincie in 2015 gerealiseerd. Bij HD Louwes is een permanente vismigratievoorziening in 2018 gepland. Van de werkzaamheden aan de Steenbergerloop wordt in de tweede helft van 2015 het planvormingstraject opgestart. De derde fase Oostervoortsediep betreft in 2015 een onderzoeksfase waarin de te treffen maatregelen nader geïdentificeerd worden. Door het uitlopen van ruimtelijke planningsprocedures wordt het tot stand komen van de verbinding tussen Drentse Aa en het Paterswoldsemeer naar verwachting een jaar opgeschoven, naar 2016.
Waterbeheer 21e eeuw (WB21) In het Zuidelijk Westerkwartier zijn de opgaven van Droge Voeten 2050 in hoofdzaak de realisatie van bergingscapaciteit in EHS gebieden en compartimenteringsmaatregelen. Deze worden in 2015 in een gebiedsaanpak gezamenlijk voorbereid. Ook de opgave die nog bestaat in een deelgebied van een aantal aaneengesloten polders (de “NBW-cluster”) dat nog niet voldoet aan de eisen van de normen van regionale wateroverlast wordt hierin meegenomen. De inrichting van het gebied Marumerlage draagt naast een KRW-opgave ook bij aan een verbetering van de kwantitatieve waterhuishouding (water langer vasthouden/bergen). Rapportage Het gebiedsproces Zuidelijk Westerkwartier is gestart met de benoeming van de gebiedscommissie. In de loop van het jaar zullen gebiedsbijeenkomsten worden gehouden, mogelijkerwijze per deelgebied. Vanuit de vorderingen van de analyse van de NBW-cluster is daarvoor input beschikbaar gemaakt. De inrichting van Marumerlage is afgerond, en over het beheer zijn gesprekken gaande met de terreinbeheerder, binnen het raamwerk van het gebiedsproces Zuidelijk Westerkwartier.
Bodemdaling Het realisatie van het gemaal Usquert wordt in 2015 afgerond. In 2015 vinden de voorbereidingen voor de verbetering van gemaal Oldenoord plaats. Hiertoe wordt begin 2015 aan het algemeen bestuur een voorstel met een uitgewerkt plan voorgelegd. Dit voorstel kan leiden tot een investeringsvoorstel dat hoger ligt dan het investeringniveau dat in dit jaarplan voor het optimaliseren van gemaal Oldenoord is opgenomen. Met de bodemdalingscommissie wordt onderzocht of in de tweede bodemdalingsschil schade aan de kades kan ontstaan als gevolg van de daling van het waterpeil. De relatie tussen de maatregelen van Droge Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
13
Voeten 2050 en de bodemdaling door aardgaswinning en de consequenties worden eveneens in 2015 nader bepaald. Het gemaal Zernike (Selwerd) is medio 2015 gereed.
Rapportage Het gemaal Usquert is eind 2014 in gebruik genomen. De sluis is voor aanvang van het vaarseizoen in gebruik genomen. Het gehele complex wordt in de zomer volgens plan opgeleverd. Uit de resultaten van het onderzoek dat met de bodemdalingscommissie uitgevoerd is over de relatie tussen de DV2050 maatregelen en de bodemdaling blijkt dat het gemaal Oldenoord de goede afvoer vanuit het gebied bovenstrooms belemmert als de DV2050 maatregelen in de 1 e en 2e schil – en met name de vergrote afvoercapaciteit van gemaal Schaphalsterzijl –.uitgevoerd zijn. Het gemaal Oldenoord kan hiermee in de loop van 2018 komen te vervallen. Het contact over de verschillende aspecten met de bodemdalingscommissie is, in een geïntegreerde aanpak, gaande. De realisatie van het gemaal Zernike loopt volgens schema.
Waterbeheersing Er wordt voorzien om minimaal drie peilbesluiten in 2015 te nemen: Driemolenpolders, Smilde en Eelderwolde Zuid. Alvorens te komen tot een regulier grondwatermeetnet worden de huidige buizen in fase 2 van het project “optimalisatie grondwatermeetnet” beoordeeld op de vraag in hoeverre deze buizen geschikt zijn voor het regulier meetnet. De meetnetten “Electraboezem 2e schil“ en “Beekherstel Oostervoortsche Diep” zijn in dit kader geanalyseerd. De afronding van het advies voor het regulier grondwatermeetnet (fase 3) is voorzien in het voorjaar van 2015. Er zal worden begonnen met de uitvoering van de Deltabeslissing Zoetwater. Daarbij worden studies opgestart in Noordelijk verband, onder coördinatie van de provincie Groningen, naar besparingsmaatregelen van het toekomstig waterverbruik. Eén van de studies, “Spaarwater”, zal in 2015 tussenresultaten hebben. Rapportage De voorbereidingen voor de peilbesluiten zijn gaande. De opdracht om het advies over het grondwatermeetnet (fase 2) op te stellen wordt momenteel uitgevoerd. Het opstarten van studies met betrekking tot de uitvoering van het Deltaprogramma Zoetwater mondt uit in een bestuursovereenkomst.
Kunstwerken De vernieuwing van het gemaal Ten Boer wordt in 2015 afgerond. Rapportage Het gemaal ten Boer is eind 2014 opgeleverd en is begin 2015 financieel afgerond.
Lauwersoog De voorlopige uitkomsten van het Veiligheidsonderzoek van Wetterskip Fryslân zullen aangeven of de voorlopige prognose van DV2050 over de verwachte benodigde maatregelen voor het Lauwersmeer gehandhaafd blijven. Deze liggen nu in keringsverbeteringen. In het voorjaar van 2015 komt hierover uitsluitsel. Hoewel de definitieve goedkeuring van het Concept-beheerplan Natura 2000 van het Lauwersmeer naar verwachting in december nog uitblijft, worden onder de verantwoordelijkheid van de provincies Groningen en Fryslân voorbereidingen voor uitvoering voortgezet. Dat betreffen een in 2015 uit te voeren nulmeting, een op te stellen onderzoeksplan en voorbereidingen om een peilexperiment in 2016 te kunnen uitvoeren. Eind 2013 is geconstateerd dat de schuiven van de Cleveringsluizen te Lauwersoog groot onderhoud behoeven. In 2014 is hiertoe een stroomkoker drooggezet en de wanden schoongemaakt en gecoat en zijn de schuifgeleidingen vervangen. In 2015 wordt gestart met de werkzaamheden aan de andere stroomkokers. Rapportage De afronding van het DV2050 onderzoek met betrekking tot het Lauwersmeer heeft geleid tot de maatregel voor het versterken en verhogen van de keringen. In de tussentijd wordt verder onderzocht of er alternatieven zijn voor deze kadeversterking, zoals het bijplaatsen van pompcapaciteit bij het sluizencomplex Lauwersoog. Het voorbereidingstraject voor het peilexperiment in het Lauwersmeergebied is door de provincie Groningen als trekker opgepakt. In de volle breedte wordt nu in gezamenlijkheid met medeoverheden en beheerder (SBB) aan alle van belang zijnde aspecten gewerkt. De werkzaamheden voor renovatie van de tweede stroomkoker van de Cleveringsluizen verloopt volgens plan.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
14
Baggeren Na de voorbereidingen in de afgelopen jaren wordt in 2015 gestart met het baggeren van het Damsterdiep. De bagger wordt benut ten behoeve van de ontwikkeling en realisatie van het Dijkpark Garmerwolde. De baggerwerkzaamheden vinden naar verwachting voor het grootste deel plaats in 2015. In 2015 vindt een waterbodemsanering plaats van de locatie Groote Heekt. Rapportage De werkzaamheden voor het baggeren van het Damsterdiep zijn gestart met het inrichten van het baggerdepot en het afvoeren van klasse B en niet toepasbare baggerspecie. De voorbereiding voor de waterbodemsanering van de Groote Heekt zijn opgestart.
Waterbeheer Stand van zaken operationeel waterbeheer tot en met 30 april Rapportage Het eerste kwartaal van 2015 was ten opzichte van andere jaren zeer zacht en zonnig te noemen. Onderstaande grafiek geeft de temperatuur en de neerslag weer die gemeten is in Eelde.
De eerste helft van januari was wisselvallig en zacht, de tweede helft van de maand werd het steeds kouder. In Eelde viel 106 mm neerslag en hiermee was het een natte maand. Het langjarig gemiddelde voor de maand januari ligt op 74 mm neerslag. De gevallen neerslag zorgde alleen in het Lauwersmeer voor een overschrijding van alarmfase1 (N.A.P. -0,33 m.). Het was niet alleen nat, maar ook regelmatig onstuimig. In de tweede week van januari zorgde een noordwesterstorm ervoor dat de sluitingsploeg voor de coupures 5 keer aanwezig moest zijn in Delfzijl. In de nacht van 10 op 11 januari was er sprake van beperkte dijkbewaking. De hoogst gemeten waterstand in Delfzijl was N.A.P. +3,77 m. Februari was zonnig met normale temperaturen en een normale hoeveelheid neerslag. Maart was zonnig met normale temperaturen en met 57 mm neerslag in Eelde iets droger dan het langjarige gemiddelde van 64 mm. Begin maart werd het zoetwateraanvoersysteem opgestart, met als doel om zoeter water ter beschikking te stellen voor het beregenen in de noordelijke kustpolders. In maart werd ook de Astronomische Winter afgesloten. In navolging van de vorige winter was ook deze winter buitengewoon zacht. Sinds 1901 waren er slechts vijf winters die minder koud waren dan de afgelopen winter.
Vergunning verlening en handhaving Rapportage De uit te voeren werkzaamheden door de handhavers zijn vastgelegd in het Handhaving Uitvoerings Programma (HUP). Voor het eerst is dit jaar ook een Vergunning Uitvoeringsprogramma opgesteld. De waterschappen leveren op grond van hun wettelijke taken en op grond van afspraken in het kader van het programma Landelijke Aanpak Toezicht risicobeheersing bedrijven (LAT) een bijdrage aan het toezicht op chemie- en Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO). Het BRZO integreert de eisen die gesteld Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
15
worden aan bedrijven op het gebied van arbeidsveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding met als doel de kans op een zwaar ongeval of een ramp zo klein mogelijk te maken en het effect zoveel mogelijk te beperken. Dit toezicht komt bovenop het regulier toezicht. Met Hunze en Aa’s zijn afspraken gemaakt over de uitvoering van deze taak. De kadeschouw is in maart uitgevoerd. Naar aanleiding van de kadeschouw is een verslag gemaakt en zijn handhavingszaken opgepakt. Onderhoudsplichtigen die het gewone of dagelijkse onderhoud nog niet uitgevoerd hebben zijn aangeschreven. Er zijn 125 klachten en meldingen geregistreerd. Hiervan hadden 28 betrekking op de schouw, 78 ten aanzien van de keur en 19 met betrekking tot de waterkwaliteit. Hiermee ligt het aantal lager dan over dezelfde periode in 2014. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door minder meldingen ten aanzien van de schouw. Er wordt veel voorlichting gegeven aan zowel loonwerkers en akkerbouwers over zuiveringsvoorzieningen voor het zuiveren van gewasbeschermingsmiddelen, zodat er geen puntemissie vanaf het erf op het oppervlaktewater plaatsvindt. In 2015 wordt overgegaan op algemene regels voor waterkeringen, waterkwaliteit en grondwateronttrekkingen. Deze algemene regels zullen gelijktijdig met de nieuwe Keur, de schouwverordening en de daarbij behorende schouwvisie worden aangeboden aan het bestuur.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
16
3
Programma Gezuiverd water
Onder het programma Gezuiverd water wordt verstaan het ontvangen, transporteren en zuiveren van communaal ingezameld afvalwater en het verwerken en afvoeren van bij het zuiveringsslib vrijkomende “producten”. Er wordt actief samengewerkt met andere actoren (waaronder gemeenten en waterbedrijven) in de waterketen. Financiële rapportage Basis voor de financiële rapportage is het Jaarplan 2015 waarin opgenomen zijn de kosten ten aanzien van goederen en diensten, de voorgenomen investeringen en de personeelskosten. Programma 3 Gezuiverd water in € 1.000
LASTEN Kapitaallasten
Prognose 2015 Realisatie 1e triaal Jaarplan 2015 Jaarrapportage 2014
10.285 9.959 10.285 10.481
in € 1.000
13.933 4.178 13.730 14.415
-
Subsidie
Bijdr.Res
-
27.344 15.179 27.140 27.952
Waterschapsbelasting -
Overige
Totaal baten
11.757 5.384 11.757 12.484
11.757 5.384 11.757 12.484
15.587 9.795 15.383 15.468
Netto
3.895
53
-
788
-
-
788
Jaarplan 2015
6.151
25
-
6.126
Jaarrapportage 2014
5.042
285
-
4.757
Realisatie 1e triaal
-
Totaal lasten
INVESTERINGEN
Bruto Prognose 2015
Personeels- Goederen & Toev.Res. Afschr.boekOnvoorzien lasten diensten & Voorz. verliezen 3.126 1.042 3.126 3.055
SALDO LASTEN
BATEN
3.842
Financiële rapportage 2015 op hoofdlijnen Saldolasten De saldolasten laten op dit moment een overschrijding zien van ca. € 0,2 miljoen. Dit is het gevolg van onverwacht noodzakelijk groot onderhoud aan filterpersen op de rwzi Garmerwolde. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan vooralsnog met € 2,3 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt veroorzaakt door verlaging van de uitgaven in 2015 voor de bouw rwzi Uithuizen-Uithuizermeeden (eerder uitgevoerd in 2014). Verder worden met name de investeringen m.b.t. de voorbereiding van de bouw van de rwzi Westerkwartier met bijbehorende persleidingen op een later tijdstip plaatsvinden. Daarnaast worden de uitgaven voor het plaatsen van debietmeters (grotendeels) later in de tijd verwacht. Doelen De doelen, zoals opgenomen in het waterbeheerplan 2010-2015, van dit programma zijn: a. rioolwater wordt duurzaam behandeld; b. de samenwerking in de waterketen is versterkt en de waterketen is geoptimaliseerd; c. er is nieuwe kennis ontwikkeld om met minimaal dezelfde gevraagde eisen milieu effectiever en kostenefficiënter te zuiveren. Opgaven Om de doelen te bereiken staan in 2015 de volgende opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Gezuiverd water in drie beleidsthema’s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Rioolwaterzuiveringsinstallaties In het beleidsonderdeel Rioolwaterzuiveringsinstallaties worden twee subonderdelen onderscheiden. Garmerwolde In het kader van de uitvoering van milieumaatregelen wordt de boerderij nabij de rwzi Garmerwolde medio 2015 gesloopt. Rapportage Voor de sloop van de boerderij is ontheffing nodig in het kader van de flora & faunawet.
Verwachting is dat deze ontheffing medio 2015 wordt verleend. De sloop van de boerderij kan direct daarna plaats vinden. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
17
Overige rioolwaterzuiveringsinstallaties Voor het voldoen aan de vergunning voor de lozing van het afvalwater, wordt de uitgebreide rwzi Uithuizermeeden in 2015 opgeleverd. Na de ingebruikname van de rwzi Uithuizermeeden wordt de rwzi Uithuizen in 2015 gesloopt. In 2015 vindt de voorbereiding plaats van de realisatie van rwzi Westerkwartier om de bestaande rwzi’s in Marum, Zuidhorn en Gaarkeuken op de locatie Gaarkeuken te centraliseren. In dit traject worden ook de afvalwaterstromen van de fabrieken van Friesland Campina in Marum en Noordwijk betrokken. Begin 2015 wordt aan het algemeen bestuur een voorstel over de clustering van een drietal rwzi’s voorgelegd. Dit voorstel kan leiden tot extra investeringsvoorstellen bovenop het investeringniveau dat in dit jaarplan voor de voorbereidende werkzaamheden ten aanzien van deze clustering is opgenomen. In 2015 zullen de eerste resultaten bekend zijn over de werking van de proefinstallatie voor het project ‘Cellulose Assisted Dewatering of Sludge’ (CADoS). De proef duurt volgens planning nog tot eind 2017. De uitvoering om onze rioolwaterzuiveringen verder te automatiseren zijn in volle gang. Dit om te komen tot een centrale regiekamer, waarbij de zuiveringen vanuit een centrale plek bediend kunnen worden. Er wordt onderzocht welke investeringen we de komende jaren moeten doen in software, hardware en infrastructuur. Een aantal knelpunten wordt in 2015 direct opgepakt (rwzi Eelde en rwzi Leek). In de samenwerkingscluster met de gemeenten Bedum, Loppersum, Winsum en Eemsmond (BMWE) wordt in 2015 het rioolgemalenbeheer en het beheer van de telemetrie samen georganiseerd. Op deze wijze komt het rioolbeheer en zuiveringsbeheer in een centrale regiekamer samen. Bij het uitvoeren van groot onderhoud van rwzi’s worden in het kader van strengere regelgeving ten aanzien van de volksgezondsheid, de drinkwatervoorziening op de rwzi’s aangepast. Rapportage De uitbreiding van de rwzi Uithuizermeeden is in maart 2015 opgeleverd en in gebruik genomen. De rwzi Uithuizen is tegelijkertijd buiten bedrijf gesteld en zal in de tweede helft van dit jaar worden geamoveerd. De planvorming voor de realisatie van de rwzi Westerkwartier is in 2014 gestart en is voortgezet tot in het voorjaar van 2015. Besprekingen met Friesland-Campina zijn gaande. De verwachting is dat met FrieslandCampina een intentieovereenkomst gesloten kan worden. Er is juridisch advies ingewonnen over hoe bedrijven kunnen aanhaken bij de nieuw te bouwen zuivering. Hiervoor is de aan- en afhaakregeling van toepassing. Er wordt volop onderzoek gedaan met de CADoS proefinstallatie op de rwzi Ulrum. Dit verloopt conform plan. In september wordt er een symposium met betrekking tot deze installatie georganiseerd. De officiële resultaten van het eerste testperiode worden eind 2015 verwacht. De verschillende inventariserende werkzaamheden om te komen tot een centrale regiekamer zijn in gang gezet. Dit jaar zal daarom een aanvang worden gemaakt met voorbereidende werkzaamheden om verouderde procesautomatiseringsinstallaties op de rwzi’s te vervangen. Het zuiveringsinformatiesysteem Zinfo (waterschapshuis) wordt dit jaar verder geïmplementeerd op onze zuiveringen. De werkzaamheden voor het aanpassen van de drinkwatervoorziening op de rwzi Garmerwolde worden voor de zomer opgepakt en afgerond. De overige aanpassingen aan de drinkwaterleidingen zijn naar verwachting eind 2015 uitgevoerd. Naast de waterwet moeten onze zuiveringsinstallaties aan steeds strengere normen voldoen in het kader van de wet milieubeheer. De consequenties van deze veranderde wetgeving worden dit jaar geïnventariseerd, als ook wat nodig is om hieraan te voldoen. Op de rwzi Delfzijl wordt door een te hoge belasting van het biofilter te hoge concentraties H 2S gemeten. De geurbehandelingsinstallatie zal daarom dit jaar vervangen worden.
Rioolgemalen en leidingen In het kader van leidingenbeheer wordt een aantal leidingen gedeeltelijk gerenoveerd. Daarnaast wordt in 2015 ten gevolge van de aardbevingsproblematiek een onderzoek gestart naar kwetsbaarheid van de persleiding Groningen-Garmerwolde. In 2015 wordt de bouw van een rioolgemaal en persleiding Hoogkerk gerealiseerd, zodat de afvalwaterstromen uit Hoogkerk verwerkt gaan worden op de rwzi Garmerwolde. Ten behoeve van het samenvoegen van de rwzi’s in Marum, Zuidhorn en Gaarkeuken wordt in 2015 gestart met de voorbereidingen voor het realiseren van rioolgemaal Marum, rioolgemaal Zuidhorn en bij behorende persleidingen. Het doel is om de afvalwaterstromen uit Marum en Zuidhorn in 2017 te kunnen verwerken op de nieuwe rwzi Westerkwartier (op de locatie Gaarkeuken). In 2015 worden enkele relatief kleine rioolgemalen gerenoveerd in zuiveringskring Eelde, rioolgemaal “Domo” en rioolgemaal Ulrum. In 2015 worden debietmeters in transportstelsel geplaatst om zo meer sturing te krijgen op het geleverde afvalwater vanuit de gemeenten en inzicht te krijgen op rioolvreemd water. In het kader van gewijzigde wet- en regelgeving worden het Technisch Constructie Dossier (TCD) van alle zuiveringstechnische werken op orde gemaakt.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
18
Rapportage In het kader van leidingenbeheer wordt een aantal punten aangepakt. Onder andere de verlegging van de persleiding Ranum - Mensingeweer in het kader van de aanpassing van de N361. Het onderzoek naar de kwetsbaarheid van persleiding Groningen-Garmerwolde en Ten Boer-Groningen loopt volgens plan. De voorbereidingen van de bouw van het rioolgemaal Hoogkerk zijn in volle gang. Onduidelijkheden met betrekking tot uitgangpunten voor het persleidingsysteem van de gemeente Groningen, waar het rioolgemaal op aan moet sluiten, hebben geleid tot vertraging van enkele maanden in het voorbereidingsproces. De start van de realisatie van het rioolgemaal zal daarom later plaats vinden dan gepland. Het realiseren van de gemalen met persleidingen ten behoeve van de rwzi Westerkwartier wordt in een later stadium opgepakt. De voorbereidingen voor het renoveren van enkele rioolgemalen zijn gestart. De voorbereidingen voor het plaatsen van debietmeters bij rioolgemalen zijn gestart. De aanpak is er nu opgericht alle te plaatsen meters in komende 3 jaar te installeren. Begonnen is de Technische Constructie Dossiers op orde te maken van de meest risico volle objecten. Op deze manier zal op basis van risico’s prioriteit worden gegeven om te voldoen aan de wet en regelgeving.
Duurzaamheid en energie Onze zuiverings-, en slibstrategie gaat er vanuit dat wij in de toekomst steeds meer toewerken naar het produceren van grondstoffen (half-fabrikaat) uit afvalwater. We hebben het dan over: gezuiverd water, energie (elektrisch/gas), maar ook grondstoffen in de zin van: stikstof, fosfaat en alginaat (uit de Nereda). Projecten die hiervoor in 2015 worden uitgevoerd zijn het eerder genoemde CADoS-project, waar bij cellulose wordt teruggewonnen uit het influent, en een studie naar industriewaterlevering aan de Eemshaven. Het Energie-Efficiency Programma 2013 – 2017, als uitvloeisel van de Meerjarenafspraak Energie Efficiëntie (MJA3), beschrijft de energiebesparende maatregelen voor de afvalwaterketen. Uitvoering van deze MJA3-afspraken dienen te zorgen voor een jaarlijkse energiebesparing van circa 2%. Daarnaast wordt onderzoek gedaan om het chemicaliën verbruik op de rwzi Garmerwolde terug te dringen. Het waterschap Noorderzijlvest wil een zo duurzaam mogelijke slibverwerking om zorg te dragen voor nu en in de toekomst. Om dit te bewerkstelligen is in 2014 een slibstrategiestudie gestart met als doel scenario’s te ontwikkelen om de huidige slibverwerkingsketen te optimaliseren rondom de thema’s kostenreductie en duurzaamheid. Het belangrijkste resultaat van de studie is dat met aanpassingen in de slibontwatering en de bedrijfsvoering ervan een ver ontwaterde, droge slibkoek kan worden verkregen. Wanneer deze met restwarmte kan worden gedroogd, is toepassing voor energie opwekking mogelijk. De volgende scenario’s worden in 2015 uitgewerkt in een business case: Dosering kolengruis Vervanging ijzerchloride door magnesiumzout Ombouw van een of meer kamerfilterpersen tot membraanfilterpersen Benutting industriële of lokale restwarmte Deze scenario’s worden getoetst op mogelijke toepassingen van het slib-eindproduct. Dit houdt in dat verder onderzocht wordt of behalve toepassing voor energie opwekking, ook andere toepassingen interessant zijn. Een van deze toepassingen is slibafzet in de landbouw Rapportage In het kader van grondstoffen terugwinning lopen er diverse landelijke en regionale onderzoekstrajecten waar het waterschap in participeert (CaDoS, alginaat uit Nereda slib en levering van industriewater in de Eemshaven). Het optimaliseren van de rioolaanvoer naar de RWZI Garmerwolde is opgestart. Door de beoogde stabilisatie van de aanvoer wordt uiteindelijk een reductie tussen de 5% en 10% aan chemicaliën en energie verwacht. Dit project wordt samen met de gemeente Groningen en waterschap Hunze en Aa’s uitgevoerd en wordt naar verwachting eind 2015 afgerond. De business case slibstrategie is in februari 2015 opgeleverd. De scenario’s welke zijn getoetst zijn zo hoopgevend, dat de voorbereidingen zijn gestart voor verdere marktverkenning voor slibafzet en verdere financiële doorberekeningen voor het realiseren van een eigen slib-eindverwerkingsinstallatie. In februari is het algemeen bestuur op de hoogte gebracht van deze ontwikkelingen.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
19
4
Programma Water en maatschappij
Het programma Water en maatschappij richt zich op de externe omgeving van het waterschap. Werk in de sfeer van de ruimtelijke ordening en economie zijn hierin opgenomen. Beleids- en kennisontwikkeling op alle relevante werkgebieden van het waterschap, dat in samenspraak met het Rijk, provincies en andere waterschappen plaatsvindt, is ook in dit programma opgenomen. De werkzaamheden van het bestuur en van externe communicatie worden gezien als maatschappelijke activiteiten. Tevens wordt hieronder begrepen de werkzaamheden die worden verricht in het kader van het vaarwegbeheer (inclusief bruggen). Ten slotte valt onder dit programma het onderhoud en beheer van het cultuurhistorisch erfgoed (voormalige sluizen en woningen), het beheer van onroerende zaken en de uitvoering van het duurzaamheidbeleid en internationaal beleid. Financiële rapportage Basis voor de financiële rapportage is het Jaarplan 2015 waarin opgenomen zijn de kosten ten aanzien van goederen en diensten, de voorgenomen investeringen en de personeelskosten. Programma 4 Water en maatschappij in € 1.000
LASTEN Kapitaallasten
Prognose 2015 Realisatie 1e triaal Jaarplan 2015 Jaarrapportage 2014
1.583 1.430 1.583 1.558
in € 1.000
Personeels- Goederen & Toev.Res. & Afschr.boekOnvoorzien lasten diensten Voorz. verliezen 3.654 1.218 3.654 2.736
1.816 723 1.816 1.517
970
Subsidie
Bijdr.Res
-
7.053 3.371 7.053 6.781
Waterschapsbelasting -
Overige
Totaal baten
609 78 609 680
609 78 609 680
6.444 3.293 6.444 6.101
Netto
Prognose 2015
884
56
-
Realisatie 1e triaal
164
-
-
164
1.033
-
-
1.033
783
315
77
391
Jaarrapportage 2014
-
Totaal lasten
INVESTERINGEN
Bruto
Jaarplan 2015
SALDO LASTEN
BATEN
828
Financiële Rapportage 2015 op hoofdlijnen Saldokosten De verwachting is dat de saldokosten op het niveau van het jaarplan zullen uitkomen. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan met € 0,1 miljoen naar beneden bijgesteld. Tevens wordt een subsidiebedrag verwacht van € 56.000. Per saldo een verlaging van € 0,2 miljoen. De reden hiervan is met name dat de renovatie van de bruggen deels reeds in 2014 heeft plaats gevonden. Doelen De doelen van dit programma zijn: Voor Water en ruimtelijke ordening a. Het waterschap ontwikkelt en ontsluit informatie en kennis voor gebiedsprocessen; b. Het waterschap participeert in gebiedsprocessen en brengt kennis en informatie in. Voor Water en economie c. Het waterschap zoekt met zijn partners duurzame antwoorden op aan water gerelateerde maatschappelijke vraagstukken; d. Het waterschap ontwikkelt beleid voor water en recreatie en voert daaruit voortvloeiende maatregelen uit; e. Het waterschap ontwikkelt beleid voor water en energie en voert daaruit voortvloeiende maatregelen uit. Voor Leven met water f. Het waterschap reageert adequaat op calamiteiten en levert de direct benodigde informatie aan de operationele diensten; g. Het waterschap informeert de omgeving op transparante wijze; h. Het waterschap is toegankelijk voor de samenleving met onder andere de e-overheid.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
20
Opgaven Om de doelen te bereiken staan in 2015 de volgende opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Water en maatschappij in zes beleidsthema’s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Bestuur Op 18 maart 2015 vinden de verkiezingen plaats voor het waterschapsbestuur. De installatie van het nieuwe bestuur volgt op 26 maart 2015. Er wordt een inwerk- en introductieprogramma voorbereid voor het nieuwe bestuur. In samenspraak met (de fractievoorzitters uit) het algemeen bestuur zal worden bepaald of - en zo ja op welke wijze – extra aandacht wordt gegeven aan de eigen werkwijze (governance en integriteit) en of het papierloos vergaderen voor het algemeen bestuur verder wordt geïmplementeerd De huidige reglementen van orde van het algemeen en dagelijks bestuur zijn vastgesteld in 2010. In afstemming met het dagelijks en algemeen Bestuur wordt nagegaan of het noodzakelijk is de reglementen te actualiseren. Het Bestuursakkoord Water dat in 2011 is afgesloten beoogt efficiënter en doelgerichter functioneren van waterschappen, gemeenten, waterbedrijven, provincies en rijk tot stand te brengen in het waterbeheer. In 2015 wordt in de werkvelden die daarbij geïdentificeerd zijn voor de waterschappen, de opgaven verder uitgevoerd. De opgaven zijn het omvangrijkst in de afvalwaterketen (ketenefficiëntie) en de waterveiligheid (nHWBP). In 2015 wordt een notitie opgesteld met betrekking tot de toekomstige oriëntatie van het waterschap Noorderzijlvest. Rapportage Op 26 maart is het nieuw gekozen algemeen bestuur geïnstalleerd. De eerste activiteiten, excursies in het beheergebied en kennismaking met de organisatie hebben plaatsgevonden. In juni worden aanvullende gebiedsexcursies voor het algemeen bestuur georganiseerd. Verdere uitrol van het papierloos vergaderen, governance en integriteit worden voor het eerste fractievoorzittersoverleg in nieuwe samenstelling geagendeerd. Een actualisatie van de huidige reglementen van orde van het algemeen bestuur en dagelijks bestuur is noodzakelijk onder andere in verband met diverse wetswijzingen. De actualisaties zijn in voorbereiding en worden in het tweede kwartaal van 2015 aan het dagelijks bestuur en algemeen bestuur aangeboden. De stand van zaken uitvoering Bestuursakkoord Water (BAW) wordt in de programma’s waterveiligheid, voldoende en gezond water en gezuiverd water nader toegelicht. Over de algehele monitoring van de stand van uitvoering van het BAW wordt het algemeen bestuur in de vergadering van oktober geïnformeerd. Aan het opstellen van de notitie met betrekking tot de toekomstige oriëntatie is nog geen gevolg gegeven.
Beleid en onderzoek In 2015 wordt het Waterbeheerprogramma voor de periode 2016-2021 - na het doorlopen van de voorgeschreven inspraakprocedure - ter vaststelling voorgelegd aan het Algemeen Bestuur. Conform de afspraken van het Akkoord van Schokland over de ondersteuning van het bedrijfsleven en de overheden om de VN-Millenium doelstellingen te behalen is 2015 het derde jaar waarin de projecten in Kenia (Naivasha) en Nicaragua/Honduras (San Carlos/Marcala) in uitvoering zijn volgens de eerder vastgestelde projectplannen. Afronding van de projecten vindt naar verwachting plaats in begin 2016 (Nicaragua/Honduras) en eind 2016 (Kenia). In Unieverband wordt de bundeling van krachten van de waterschappen die in Nicaragua actief zijn ondersteund, doordat Nicaragua de status heeft van focusland. Door middel van de uitvoering van watersysteemanalyses en waterkwaliteitsrapportages wordt in 2015 inzicht verkregen in de werking van de watersystemen (onder andere maatregel-effect relatie) om te komen tot kostenefficiënte maatregelen ter verbetering van de waterkwaliteit. Rapportage Het op 4 februari 2015 in ontwerp vastgestelde Waterbeheerprogramma heeft zes weken ter inzage gelegen. De inspraakreacties worden verwerkt en van een concept reactie voorzien ten behoeve van de verdere bestuurlijke behandeling. De planning is om het waterbeheerprogramma in de vergadering van 1 juli ter definitieve vaststelling aan het AB aan te kunnen bieden. De projectvoortgang en begeleiding van de internationale samenwerkingsprojecten verloopt conform planning. In het eerste trimester van 2015 heeft voor zowel het project in Kenia als in Nicaragua/Honduras een missie plaatsgevonden. Noorderzijlvest was in januari als deelnemer en medeorganisator bestuurlijk en ambtelijk afgevaardigd op een internationale conferentie over waterbeheer in Nicaragua. Dit om in Unieverband (Dutch Water Authorities) de krachtenbundeling van de vier waterschappen in Nicaragua nader vorm te geven. In maart ontving de internationale, interactieve bewustwordingscampagne “For a Glass of Water” een eervolle vermelding op een VN-conferentie in Japan. In 2015 wordt een watersysteemanalyse uitgevoerd voor de bovenlopen van het Peizerdiep, waarbij inzicht wordt verkregen in het optimale beheer van het gebied – na de herinrichting ervan – ten behoeve van de vereiste doelen in het gebied.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
21
Vaarwegenbeheer en recreatie In 2015 worden drie bruggen gerenoveerd en zo mogelijk overgedragen aan de wegbeheerder. Hiertoe wordt begin 2015 aan het algemeen bestuur een voorstel met een uitgewerkt plan voorgelegd. Dit voorstel kan leiden tot extra investeringsvoorstellen bovenop het investeringsniveau dat in dit jaarplan voor de renovatie voor bruggen is opgenomen. In 2015 dienen de officiële zwemlocaties te voldoen aan de Europese Zwemwater richtlijn. Dit betekent dat de zwemlocaties eind 2015 moeten voldoen aan de kwaliteit ‘aanvaardbaar’ en dat er realistische en evenredige maatregelen moeten zijn genomen om het aantal zwemlocaties te laten toenemen tot de kwaliteit ‘goed’ of ‘uitstekend’. In 2015 wordt tijdens het badseizoen weer gemonitord. Deze gegevens worden geplaatst op de landelijke website www.zwemwater.nl. Ook in 2015 zal er weer aandacht zijn voor het optreden van blauwalgen en het verminderen van de overlast ervan. Rapportage Het algemeen bestuur heeft besloten in 2015 alleen de Leermenstertil te renoveren en de bruggen Molentil in ’t Zandt en Westerwijtwerderdraai te Westerwijtwerd verder voor te bereiden en te vervangen in 2016. De werkzaamheden voor het renoveren van de Leermenstertil lopen volgens het aangepast plan. Het zwemwaterseizoen 2015 is officieel per 1 mei 2015 gestart. Er is overleg met de betreffende stakeholders voor die locaties die momenteel niet voldoen aan de eisen vanuit de EU-Zwemwater richtlijn. Met de stakeholders wordt bekeken in hoeverre met kosteneffectieve maatregelen aan de eisen vanuit deze richtlijn kan worden voldaan.
Waterketen en stedelijke wateropgave In 2014 is een besluit genomen over deelname aan het regionaal opgestelde samenwerkingsovereenkomst Waterketen Groningen / Noord-Drenthe. Tevens is een drietal waterakkoorden gesloten met clusters van gemeenten. In de jaren tot 2020 vindt gefaseerde uitvoering van de plannen/waterakkoorden plaats, zo ook in 2015. In de bovengenoemde samenwerkingsovereenkomst is afgesproken de samenwerking per zogenaamd cluster c.q. regio op te zetten. Gemeenten(n) en waterschap zijn hierin vertegenwoordigd. Noorderzijlvest neemt deel in vijf van dergelijke waterteams (Groningen-Haren-Ten Boer, Westerkwartier, BMWE, DAL en Kop van Drenthe). De waterteams geven uitvoering aan de gesloten waterakkoorden en leggen hierover jaarlijks verantwoording af aan management en bestuur. Bestuurlijke vertegenwoordiging in vanuit de waterschappen in de clusters staat voor 2015 geagendeerd. De opgaven ten aanzien van stedelijk waterbeheer worden meegenomen in het traject Droge Voeten 2050 (programma 2 Voldoende en gezond water) Rapportage De samenwerking in de waterketen is een nieuwe fase ingegaan. In 2014 zijn de doelen en bijbehorende taakstelling als regio vastgesteld. Het waterschap is vertegenwoordigd in de regionale regiegroep Waterketen. Als waterregisseur is Peter Groen aangesteld. Samen met de regiegroep bewaakt hij de uitvoering van de bestuurlijk gemaakte afspraken. Daarnaast is ons waterschap actief in vijf samenwerkingsclusters. Voor alle clusters is in voorgaande jaren een waterakkoord bestuurlijk vastgesteld. De uitvoering van alle plannen loopt volgens planning. Eind 2015 vindt er bestuurlijke terugkoppeling plaats. Op 26 november 2014 heeft het algemeen bestuur kennisgenomen van de resultaten van de inspraakreacties, en de resultaten van Droge Voeten 2050 definitief vastgelegd. In de maatregelen is de stedelijke wateropgave meegenomen.
Waterbewustzijn In 2015 vindt verdere uitvoering plaats van het vastgestelde educatiebeleid. Terugkerend onderdeel daarvan is deelname aan de Geoweek. Tevens zullen diverse lespakketten worden geactualiseerd en aangeboden. Annick Groeneveld vertegenwoordigt ook in 2015 Noorderzijlvest als jeugdwaterschap-bestuurder. Naast deelname aan de landelijke activiteiten, zal zij Noorderzijlvest vertegenwoordigen tijdens educatiebijeenkomsten en evenementen. Zij zal over haar belevenissen tweeten onder @jong_nzv. In 2015 worden een à twee publieksevenementen georganiseerd. Er wordt in 2015 sterker ingezet op online media. De nieuwe website is sterker visueel ingericht. In 2015 wordt de website verder aangevuld met infographics en filmpjes. De website wordt eveneens aangescherpt en aangevuld naar aanleiding van de evaluatie die eind 2014 plaatsvindt. De inzet van social media (Twitter, Youtube, LinkedIn) wordt in 2015 geëvalueerd. Voor het medium Twitter zal worden bepaald of op basis van de in 2014 uitgevoerde pilot het zinvol is het medium breder functioneel en projectmatig in te zetten. In lijn met het nieuwe Waterbeheerprogramma 2016-2021 wordt een (nieuw) strategisch communicatieplan opgesteld. In 2015 wordt een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd bij onze stakeholders.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
22
De loketten IBA’s en Projecten zijn in 2014 aan het waterloket toegevoegd. Daarmee is het Waterloket gerealiseerd. Vragen, klachten en meldingen kunnen via dit loket eenduidig worden geregistreerd en afgehandeld. Binnen de Unie van Waterschappen zijn servicenormen afgesproken voor dienstverlening aan onze ingelanden. Implementatie van de servicenormen vindt in 2015 gefaseerd plaats (contactkanalen o.a. telefoon, email, post, website en balie). In 2015 wordt een kwaliteitshandvest opgesteld waarin de afspraken staan waar we ons als Noorderzijlvest aan gaan houden. Dit handvest is een logisch vervolg op het in 2013 ontvangen ‘Bewijs van Goede Dienst’.
Rapportage Tijdens Check the Bizz op 7 februari namen ca. 30 jongeren een kijkje in de keuken van Noorderzijlvest. Op Girl’s Day (23 april) ontvingen vrouwelijke medewerkers van Noorderzijlvest 21 meisjes met interesse in bèta-opleidingen, in het rioolgemaal Damsterdiep. De Geoweek (week 21) wordt thans voorbereid. Tevens neemt Noorderzijlvest deel aan de ontwikkeling van een lespakket behorende bij de film ‘De Kerstvloed’ over de vloed in 1717. De film komt eind 2015 uit en dan wordt ook het lespakket aangeboden aan alle scholen in ons gebied. Op 5 juni vindt voor de 2e maal het Jeugdwatercongres plaats, waarin Noorderzijlvest samen de noordelijke provincies en waterschappen ca. 300 jongeren ontvangt. Annick Groeneveld heeft tijdens het algemeen bestuur van 15 april verslag gedaan van haar activiteiten als jeugdbestuurder in 2014. Zij zet haar activiteiten dit jaar voort en zet @jong_nzv volop in om verslag te doen van haar ervaringen. In aanloop naar en tijdens de verkiezingen heeft zij zeer actief getweet. Besloten is om in september zichtbaar vertegenwoordigd te zijn tijdens de Abel Tasman Struuntocht (12 sept – wandeltocht Westerkwartier) en de Tocht om de Noord (26/27 sept – wandeltocht provincie Groningen). Het aantal volgers op Twitter, LinkedIn en Facebook blijft gestaag groeien. In 2015 wordt sterker ingezet op begeleiding van medewerkers die over hun werk berichten via social media. De nieuwe website wordt verder gevuld met filmpjes en beeldmateriaal. Er zijn enkele wijzigingen doorgevoerd naar aanleiding van de evaluatie eind 2014. Het concept strategisch communicatieplan zal deze zomer gereed zijn. In het najaar wordt het plan aan het algemeen bestuur voorgelegd. Over de eerste vier maanden van 2015 zijn er 510 meldingen- en klachtenregistraties vastgelegd. Aan de melders wordt actief gevraagd aan te geven of terugkoppeling wordt gewenst. In de nog op te stellen servicenormen wordt ook de terugkoppeling naar klanten meegenomen.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
23
5
Programma Bedrijfsvoering
Bedrijfsvoering is geen programma in het Waterbeheerplan. Onder dit programma vallen het werk van de ondersteunende processen, concern control en de faciliteiten van het waterschap. Er is de afgelopen tijd een grotere focus op de bedrijfsvoering met onder andere strategische projecten, het uitrollen van planmatig werken voor de gehele organisatie en het sturen op programma’s. Financiële rapportage Basis voor de financiële rapportage is het Jaarplan 2015 waarin opgenomen zijn de kosten ten aanzien van goederen en diensten, de voorgenomen investeringen en de personeelskosten. Programma 5 Bedrijfsvoering in € 1.000
LASTEN Kapitaallasten
Prognose 2015 Realisatie 1e triaal Jaarplan 2015 Jaarrapportage 2014
1.318 1.318 1.290 1.227
in € 1.000
Realisatie 1e triaal Jaarplan 2015 Jaarrapportage 2014
6.856 3.112 6.812 6.566
111
13
10 10 -
Totaal lasten 14.984 6.696 14.912 15.244
Waterschapsbelasting -
Overige
Totaal baten
920 4 920 1.638
920 4 920 1.638
14.064 6.692 13.992 13.606
INVESTERINGEN
Bruto Prognose 2015
Personeels- Goederen & Toev.Res. & Afschr.boekOnvoorzien lasten diensten Voorz. verliezen 6.800 2.266 6.800 7.327
SALDO LASTEN
BATEN
Subsidie
Bijdr.Res
Netto
1.592
-
-
671
-
-
1.592 671
1.420
-
-
1.420
549
-
-
549
Financiële Rapportage 2015 op hoofdlijnen Saldokosten De goederen en diensten laten op dit moment een geringe overschrijding zien. De verwachting is dat de saldokosten aan het einde van het jaar het niveau van het jaarplan niet zullen overstijgen. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan met € 0,2 miljoen naar boven bijgesteld. Dit wordt met name veroorzaakt door het project Aansluiting basisregistratie grootschalige topografie. Doelen Het gedurende de planperiode zo doelmatig en doeltreffend mogelijk faciliteren van de primaire programma’s. In 2010 is de reorganisatie doorgevoerd. In 2013 is de organisatie verder “doorgekanteld”. De nieuwe structuur is procesgericht. Doel voor de komende jaren is het realiseren van een effectieve en efficiënte organisatie. In de komende jaren optimaliseert de organisatie daartoe de processen en worden de medewerkers getraind in de gewenste houding en het gewenste gedrag. Opgaven Om de doelen te bereiken staan in 2015 de volgende opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Bedrijfsvoering in vier beleidsonderwerpen c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Mens en organisatie Organisatieontwikkeling in 2015: Er zal aan de hand van het invoeren Strategische Personeel Planning (SPP) voor nu en de komende jaren gewerkt worden aan het zo optimaal benutten van de capaciteiten van onze medewerkers in relatie tot de organisatiebehoeftes en de haar gestelde doelen. Wij dwingen ons zelf daarmee naar het heden maar met name ook naar de langere termijn te kijken als het gaat om onze personeelsbehoefte (kwalitatief en kwantitatief) in balans met onze opgaven. De ons gestelde taakstellingen op het gebied van de personeelsreductie welke sinds 2013 actueel is zal in 2015 verder zijn beslag krijgen door gebruik te maken van ons natuurlijk verloop. Vrijkomende formatie wordt per definitie niet ingevuld tenzij de noodzaak hiertoe wel bestaat en het in lijn is met bijvoorbeeld het SPP en het meerjarenperspectief in het waterbeheerprogramma. Ten behoeve van het grootschalig onderhoud aan het waterschap gebouw zal in 2015 het meerjarig onderhoudsplan worden geactualiseerd.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
24
In 2015 zal een van de belangrijkste speerpunten voor het Veilig en Gewond Werken (VGW) binnen alle geledingen van ons waterschap gericht zijn op het borgen van de individuele verantwoordelijkheid VGW zal in 2015 nog meer geïntegreerd worden in de dagelijkse bedrijfsvoering. Door VGW vanaf de planvorming mee te nemen als standaard onderdeel zal dit leiden tot heldere, uniforme processen en veiligere installaties. De focus zal verder moeten liggen op “Controleren om te complimenteren”. Zo komen leerpunten boven tafel, welke we organisatie breed kunnen gebruiken om te verbeteren.
Rapportage Strategische personeelsplanning (SPP) is in het eerste kwartaal breed geïntroduceerd binnen Noorderzijlvest. Dit door middel van bijeenkomsten met alle medewerkers. Met andere woorden “de aftrap” is gegeven en vanaf dit moment is SPP een instrument wat gehanteerd wordt om voor nu en de komende jaren de juiste balans tussen opgave en uitvoering te waarborgen. De gemaakte afspraken omtrent de taakstelling worden nauwgezet gemonitord. Dit betekent dat natuurlijke uitstroom daar waar mogelijk wordt toegeschreven aan de efficiency taakstelling. Er is een start gemaakt met het gefaseerde onderhoud vanuit het meerjarig onderhoudsplan van het waterschapsgebouw. Bepaalde ramen/kozijnen zullen worden vervangen en er is onderhoud gepleegd aan alle ramen en kozijnen aan de voorzijden van het waterschapshuis. Er is gestart met het actualiseren van de risico en evaluatie (RIE) voor de gehele organisatie door de VGW medewerkers. Daarnaast zijn concrete afspraken gemaakt om bij de initiatieffase van (nieuw)bouwprojecten VGW aspecten verplicht op te nemen in de planning en uitvoering.
Informatievoorziening bedrijfsprocessen In 2015 zal de nadruk liggen op het terugdringen van de papieren facturenstroom. Het inrichten van het facturatieproces zal geheel gedigitaliseerd worden. Hiervoor worden met onze leveranciers afspraken gemaakt over hoe wij om willen gaan met de facturatie. Het gehele proces zal hierdoor efficiënter worden doordat een groot aantal manuele administratieve handelingen verdwijnen. Naast het contract dat al was afgesloten met de gemeente Groningen (2013) voor de initiële opbouw van de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) voor 10 gemeenten, is inmiddels ook een contract afgesloten met het SamenwerkingsVerBand-BGT (SVB-BGT) voor de DEAL gemeenten en met Vicrea voor de gemeente Noordenveld. Voor de gemeenten Tynaarlo, Assen, Dongeradeel en Kollumerland zijn afspraken gemaakt over de opbouw, maar nog geen contracten afgesloten. Ten aanzien van de planning ligt Noorderzijlvest op schema om op uiterlijk 1 januari 2016 de initiële BGT voor het gehele beheergebied aangeleverd te hebben. In 2015 brengen we de veiligheid op informatiegebied verder op orde. Met de Baseline Informatiebeveiliging Waterschappen als richtlijn kijken we naar de risico's en nemen we de benodigde maatregelen. Het gaat hierbij niet alleen om techniek en ICT, maar juist ook om hoe mensen en de organisatie met informatie omgaan. Eind 2015 willen wij realiseren dat wij voor 75% voldoen aan de voor ons waterschap geldende richtlijnen. Rapportage Het digitaliseren van de factuurverwerking zal in eind 2015 een feit zijn, zodat er dan een einde komt aan de handmatige papieren factuurverwerking. Noorderzijlvest ligt op schema als het gaat om de opbouw en inrichting van de BGT. Aangetekend dient te worden dat wij de voortgang en snelheid van het proces niet zelf kunnen sturen en beïnvloeden, anders dan door ons te houden aan de door ons gemaakte afspraken. Met ingang van 1 januari 2015 hebben wij een platform informatiebeveiliging binnen Noorderzijlvest, waarbij ook Hefpunt is aangesloten. Dit platform draagt zorg voor de risico-inventarisatie en het komen tot een passend maatregelenpakket. Het platform heeft een permanent karakter. Control Er wordt in 2015 minimaal één doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoek uitgevoerd; Ten behoeve van het continu verbeteren van de processen zullen door het interne auditteam twee à drie audits worden uitgevoerd. Uitwerken van interne kwaliteitssystemen met als mogelijke einddoel te komen tot “in control statements” ten behoeve van externe partijen (onder andere voor HWBP en informatiebeveiliging). In 2015 wordt aan het nieuw algemeen bestuur een voorstel voorgelegd over het instellen van een auditcommittee. Rapportage In het najaar 2015 zal een audit worden uitgevoerd naar de doelmatigheid van de calamiteitenorganisatie. In de komende maanden worden twee audits uitgevoerd door het auditteam. De randvoorwaarden (waaraan moet worden voldaan) om te komen tot in controle statements zijn nog niet duidelijk. Voor informatiebeveiliging kan mogelijk aangesloten worden bij de Baseline Informatiebeveiliging (zie hiervoor). Voor het HWBP vindt er nog landelijk overleg plaats. In januari heeft de auditcommittee haar inzet in de afgelopen zes jaar geëvalueerd. De bevindingen zijn gemeld aan het algemeen bestuur. Over de mogelijke instelling van een nieuwe auditcommittee is in de vergadering van het algemeen bestuur van 13 mei een voorstel gedaan. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
25
Juridisch en financieel beleid en beheer Financieel rechtmatig handelen is binnen de processen geborgd; door uitvoering van verbijzonderde interne controles wordt dit beoordeeld; dit leidt uiteindelijk tot een goedkeurende verklaring van de accountant op dit onderdeel. Rapportage Begin 2015 is een tweede verbijzonderde interne controle uitgevoerd over 2014. Er zijn geen bijzondere zaken geconstateerd. De uitkomsten zijn beschikbaar gesteld aan de accountant. De jaarrekeningcontrole van de accountant is afgerond. Er is een goedkeurende verklaring ontvangen voor zowel getrouwheid als de rechtmatigheid van de jaarrapportage 2014.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
26
3. Paragrafen A. Ontwikkelingen sinds het vorige begrotingsjaar In deze paragraaf wordt ingegaan op interne en externe ontwikkelingen die sinds het vaststellen van het Jaarplan 2015 zich hebben voorgedaan. Daarnaast worden hier ook afwijkingen van de uitgangspunten en grondslagen zoals deze voor de vorige begroting zijn gehanteerd besproken. Invoering Vennootschapsbelastingplicht voor overheidsondernemingen Op 18 december 2014 heeft de Tweede Kamer ingestemd met invoering van de vennootschapsbelastingplicht (VPB) voor overheidsondernemingen. Dit betekent dat overheden vanaf 1 januari 2016 over de winst die ze behalen met activiteiten die concurreren met de markt in principe vennootschapsbelasting (25%) betalen. De invoering heeft ingrijpende gevolgen voor zowel de administratie, de automatisering als het financieel beleid en beheer. Noorderzijlvest zal vanaf boekjaar 2016 aangifte vennootschapsbelasting moeten doen. Op dit moment gaan wij na hoe wij dit het beste kunnen inbedden in de organisatie.
B. Incidentele baten en lasten Incidentele baten en lasten betreffen de baten en lasten die als eenmalig ten opzichte van voorgaande jaren en komende jaren moeten worden beschouwd. Er hebben zich in de exploitatierekening tot nog toe geen incidentele baten en lasten voorgedaan:
C. Waterschapsbelastingen Het belastingstelsel omvat drie heffingen: • verontreinigingsheffing. • zuiveringsheffing. • watersysteemheffing. De verontreinigingsheffing is voor directe lozingen op het oppervlaktewater. Het tarief is gelijk aan het tarief voor de zuiveringsheffing. De opbrengsten hiervan gaan naar het Watersysteem. De zuiveringsheffing is de heffing van huishoudens en bedrijven. Huishoudens betalen een forfait van 3 VE (vervuilingseenheden) terwijl een alleenwonende voor 1 VE betaalt. De kosten van het Watersysteem moeten worden opgebracht door vier categorieën te weten: • ingezetenen; • eigenaren gebouwd; • eigenaren natuur; • eigenaren (overig) ongebouwd. In de vergadering van het algemeen bestuur van 16 oktober 2013 is de kostentoedeling vastgesteld. De kostentoedeling watersysteem is als volgt: • 25% aan de ingezetenen; • 18,9% aan de zakelijke gerechtigden van ongebouwde onroerende zaken niet zijnde natuurterreinen; • 0,2% aan de zakelijke gerechtigden van natuurterreinen; • 55,9% aan de zakelijke gerechtigden van gebouwde onroerende zaken. Bij de watersysteemheffing wordt gebruik gemaakt van tariefdifferentiatie: Voor buitendijks gelegen ongebouwde onroerende zaken die geen natuurterreinen zijn en voor buitendijks gelegen gebouwde onroerende zaken wordt een tarief gehanteerd dat 75% lager is dan het tarief dat blijkens de verordening op de watersysteemheffing voor elk van deze categorieën geldt. Voor verharde openbare wegen wordt een gedifferentieerd tarief toegepast dat 100% hoger is dan het tarief dat blijkens eerder genoemde verordening voor ongebouwde onroerende zaken niet zijnde natuurterreinen geldt. De categorie gebonden kosten (kosten verkiezingen, WOZ-kosten en kwijtschelding) worden toegerekend aan de betreffende categorieën. De saldokosten over de heffingsgrondslagen watersysteem en zuiveren zijn als volgt verdeeld: SALDO KOSTEN in € 1.000
Totaal
Watersysteem
INDEX Jaarplan 2014 = 100 Zuiveren
Totaal
Watersysteem
Zuiveren
Jaarplan 2015
59.002
32.914
26.088
101,7
103,0
100,0
Jaarplan 2014
58.034
31.950
26.085
100,0
100,0
100,0
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
27
De saldokosten van de taak watersysteem stijgen in 2015 met 3,0% ten opzichte van 2014. Voor deze taak is in het Jaarplan 2015 een bedrag aan de algemene reserve onttrokken van € 0,3 miljoen. Dit ter dekking van de inhaalafschrijving op de HWBP-bijdrage 2011. De saldokosten van de taak water zuiveren blijven in 2015 nagenoeg gelijk aan die van 2014. Op grond van de Invorderingswet kan aan belastingplichtigen, die niet in staat zijn anders dan met buitengewoon bezwaar hun belastingaanslag geheel of gedeeltelijk te betalen, gehele of gedeeltelijke kwijtschelding worden verleend. Uw bestuur heeft hiertoe, net als de meeste andere waterschappen, besloten. Hierbij is de norm op 100% gesteld. Dit houdt in dat in de regel kwijtschelding wordt verleend aan belastingplichtigen met een inkomen op of onder het bijstandsniveau. Kwijtschelding beperkt zich tot de verontreinigingsheffing, de zuiveringsheffing en de watersysteemheffing ingezetenen. In het jaarplan is rekening gehouden met een post voor kwijtschelding / oninbaarheid van ruim € 1,8 miljoen. Dit leidt tot een verwachte netto belastingopbrengst van € 57,1 miljoen. Tarieven 2015 De vastgestelde tarieven zijn als volgt: Overzicht tarieven Jaarplan 2015 heffingseenheid
Heffing /categorie
Jaarplan 2014
% Mutatie
Watersysteemheffing Ingezetenen
in € per woonruimte
57,33
56,43
1,6
Gebouwd - binnendijks
in % WOZ-waarde
0,0582
0,0543
7,2
Gebouwd - buitendijks
in % WOZ-waarde
0,0146
0,0136
7,4
Ongebouwd - binnendijks
in € per ha
53,19
51,58
3,1
Ongebouwd - wegen
in € per ha
106,38
103,16
3,1
Ongebouwd - buitendijks
in € per ha
13,30
12,90
3,1
Natuur
in € per ha
3,61
3,60
0,3
Verontreinigingsheffing
in € per v.e.
63,11
63,58
-0,7
Zuiveringsheffing
in € per v.e.
63,11
63,58
-0,7
Bij Hefpunt blijft onverkort aandacht voor de kwaliteit van de bestanden. De komst van de basisregistraties zullen mogelijkheden bieden het bestand continue te verrijken. Tevens betekent dit dat de basisregistraties voor wat betreft de heffingsgegevens op deze brongegevens zullen worden gebaseerd. Er ligt voor Hefpunt wel een meldingsplicht aan de houder van de basisregistratie als blijkt dat de brongegevens niet juist zijn. Met ingang van 2015 werkt Hefpunt werken met basisregistraties, zoals de Basisregistratie voor personen (voorheen GBA), de Basisregistratie Nieuw Handelsregister, de Basisregistratie WOZ en naar verwachting met de Basis Registratie Kadaster. Belastingopbrengsten
in € 1.000
LASTEN Kapitaallasten
Prognose 2015
-
Realisatie 1e triaal
-
Jaarplan 2015 Jaarrapportage 2014
-
Personeels- Goederen & Toev.Res. Afschr.boekOnvoorzien lasten diensten & Voorz. verliezen -
SALDO LASTEN
BATEN Totaal lasten
WaterschapsOverige belasting
Totaal baten
-
-
-
-
-
57.078
-
57.078
-57.078
-
-
-
-
-
14.995
-
14.995
-14.995
-
1.250
-
-
1.250
57.152 56.305
-
57.152 56.305
-57.152 -55.055
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
28
In de rapportage van Hefpunt over het eerste kwartaal wordt enerzijds een hogere belastingopbrengst verwacht van ruim € 0,2 miljoen. Anderzijds is de verwachting dat de post kwijtschelding wordt overschreden met € 0,3 miljoen. Per saldo een nadeel van € 0,1 miljoen. Onderstaand worden de onderscheiden belastingopbrengsten nader belicht. Watersysteembeheer ingezetenen De prognose is gebaseerd op de realisatie van 2014. Ten opzichte van de begroting wordt een afwijking voorzien van 0,5% (voordeel). Watersysteembeheer gebouwd De prognose voor 2015 is naar boven bijgesteld ten opzichte van de begroting 2014. De actuele cijfers van de waarderingskamer en de realisatie van 2014 gaven daar aanleiding toe. Bij het opstellen van de begroting was deze informatie nog niet beschikbaar. De afwijking in de belastingopbrengst bedraagt 0,9%. Watersysteembeheer ongebouwd (inclusief natuur) Als gevolg van een rechterlijke uitspraak over de definitie van natuur vorig jaar (arrest natuur), moet een deel van de aanslagen (voornamelijk natuurorganisaties) binnendijks ongebouwd worden omgezet naar natuur. In de begroting van 2015 was hier nog geen rekening mee gehouden. Als gevolg hiervan wordt de opbrengst binnendijks ca. € 193.000 lager en de opbrengst voor natuur ca. € 14.000 hoger. Watersysteembeheer verontreinigingsheffing Voor de verontreinigingsheffing wordt geen afwijking voorzien. Zuiveringsbeheer - Bedrijven Voor de bedrijven wordt geen afwijkingen voorzien. Zuiveringsbeheer - Woningen De prognose van de woningen is gebaseerd op de realisatie van 2014. Ten opzichte van de begroting wordt een afwijking voorzien van 0,8% (voordeel). Voortgang uitvoering arrest natuur Op 7 november 2014 heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan in de voorbeeldprocedures omtrent de uitleg van het begrip ‘natuurterreinen’ bij de watersysteemheffing. De Unie van Waterschappen en het Bosschap (thans VBNE) hebben vervolgens besloten dat met dit arrest de voorbeeldprocedures kunnen worden beëindigd en dat de waterschappen op basis van het arrest tot afwikkeling van de bezwaarschiften kunnen overgaan. Dit betekent ook dat opnieuw moet worden beoordeeld welke percelen vallen onder de categorie "natuur". Aanslag waterschapsbelasting 2015 op basis van nieuwe definitiebepaling natuur Door Noorderzijlvest een heffingenbestand aan Hefpunt aangeleverd, aangepast aan de nieuwe definitiebepaling natuur conform de uitspraak van de Hoge Raad. De aanslagen 2015 worden in overeenstemming hiermee door Hefpunt worden opgelegd. Vooraf zijn er afstemmingsgesprekken geweest met de natuurterreinbeheerders. Er is sprake van een toename van het aantal hectares natuur en een afname van het aantal hectares ongebouwd. Het gaat om circa 3.600 ha. De drie noordelijke waterschappen trekken gezamenlijk op in deze belastingkwestie hetgeen eenduidigheid naar de belastingbetaler bewerkstelligt. Doordat het een van de betrokken waterschappen niet lukt om de bestanden tijdig aan te leveren zal de aanslagoplegging 1 maand later, op 31 mei 2015 plaatsvinden. De vertraging heeft geen bijzondere gevolgen voor het jaar 2015, de belastingopbrengsten worden zoals altijd toegerekend aan het belastingjaar. Weliswaar ontstaat er door de latere ontvangst van belastingopbrengsten vertraging in de kasstroom, maar dit zal naar verwachting niet leiden tot financieringsproblemen. De rente die wij moeten betalen voor kort geld is bijzonder laag (momenteel voor 2 maanden 0%) en blijft voorlopig ook laag. Afwikkeling ingediende bezwaarschiften 2009 t/m 2014 De ingediende bezwaarschriften zullen worden afgehandeld waardoor restitutie over deze periode kan plaatsvinden aan bezwaarmakers. Er is nog onvoldoende inzicht om welke oppervlakte het gaat, maar vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat de in de Jaarrapportage 2014 opgenomen voorziening van € 1,2 miljoen toereikend zal zijn voor de terugbetaling van de belasting inclusief rente. In de najaarsrapportage 2015 zal over de voortgang van de uitvoering van het arrest natuur wederom worden gerapporteerd.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
29
D. Financiering Het financieringstekort loopt in het jaar 2015 naar verwachting op naar € 28,5 miljoen. De kasgeldlimiet, een belangrijk wettelijk criterium voor het korte vreemd vermogen, is bij wet vastgesteld op 23% van de begrote exploitatielasten over een jaar (2015: € 73,0 miljoen). Voor het beleidsjaarplan 2015 betekent dit een kredietlimiet van € 16,8 miljoen. Deze limiet voor de kort geld positie is bij de bank aangevraagd en gehonoreerd. Op 7 januari 2015 is een lening ter hoogte van € 10 miljoen afgesloten met een looptijd van 10 jaar tegen een rentepercentage van 0,88. De korte rente blijft extreem laag. Dit gegeven en de verwachte ontwikkelingen voor de korte en de langere termijn is het voordelig om zoveel mogelijk met kort geld te financieren, uiteraard binnen de grenzen zoals aangegeven in de wet Fido (kasgeldlimiet). De debetrente in rekening-courant is vanaf januari tot heden 0,1%. Op 23 maart 2015 is een kasgeldlening aangetrokken van € 10 miljoen met een looptijd van drie maanden tegen een (uniek) rentepercentage van 0. Het schatkistbankieren is tot op heden voor ons waterschap niet relevant, omdat wij geen overtollige middelen hebben.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
30
4. Financieel resultaat voorjaarsrapportage 2015 Binnen de programma’s zijn de belangrijkste afwijkingen tussen realisatie en de begroting 2015 aangegeven. Opgemerkt kan worden dat op het moment van rapporteren de realisatie redelijk in de pas loopt met de opgenomen budgetten in het Jaarplan 2015. In deze rapportage is per saldo sprake van een verwacht (negatief) resultaat van ca. € 0,4 miljoen. Dit resultaat kan op hoofdlijnen als volgt worden verklaard: Kapitaallasten € 0,1 miljoen (negatief) Twee projecten, die per ultimo 2014 reeds gereed waren in plaats van in 2015, leiden daardoor met ingang van 2015 tot een afschrijvingslast van ca. € 0,1 miljoen Personeelslasten Geen bijzonderheden. Goederen en diensten De overschrijding betreft de kosten van groot onderhoud op twee filterpersen Op de rwzi Garmerwolde (als gevolg van een calamiteit). Voor het overige wordt ervan uitgegaan dat de kosten voor goederen en diensten op programmaniveau binnen de vastgestelde budgetten blijven.
€ 0,2 miljoen (negatief)
Waterschapsbelasting € 0,1 miljoen (negatief) De prognose van de belastingopbrengsten van Hefpunt laat enerzijds een voordeel zien op de belastingsoorten ingezetenen, gebouwd binnendijks en zuiveringsheffing woningen. Anderzijds wordt rekening gehouden met een lagere opbrengst voor Ongebouwd Binnendijks en een hogere opbrengst voor Natuur. Dit is het gevolg van het zgn. arrest Natuur. Voor het heffingsjaar 2015 is op dit moment de inschatting dat de belastingopbrengsten op een voordelig saldo uit zullen komen van € 0,2 miljoen. Verder is de verwachting dat de begrote post voor kwijtschelding/oninbare bedragen ontoereikend zal zijn. Er wordt rekening gehouden met een overschrijding van € 0,3 miljoen aan het einde van het jaar. In de najaarsrapportage zal uitvoerig worden ingegaan op de belangrijkste financiële afwijkingen ten opzichte van het jaarplan. Daarnaast zullen wij u informeren over de stand van de investeringsprojecten.
Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015
31