Vooraf. Verantwoording

Werkplan 2012

1

Vooraf Verantwoording De ZMf staat midden in de Zeeuwse samenleving en werkt met ecologie als speerpunt aan duurzaamheid. De versterking van ecologie en ruimtelijke kwaliteit in samenhang met economie is voor de ZMf al enkele jaren een succesvolle aanpak. Dat doen we niet alleen. Al enige tijd werken we samen met burgers, bedrijfsleven en overheden. Maar ook met organisaties uit het maatschappelijk middenveld die het sociaal en economisch kapitaal representeren. En uiteraard met onze eigen achterban van drieëntwintig lidorganisaties en negenhonderd individuele leden. Namens hen spreken we. Deze achterban is onze legitimatie en zorgt voor een diepe worteling in de Zeeuwse samenleving. Door samenwerking en dialoog willen we de beste en meest houdbare resultaten boeken. Dat bouwen we verder uit. Samen willen we in 2012 duurzame ontwikkelingen realiseren. We hebben gekozen voor drie invalshoeken die ook nauw aansluiten bij de kerntaken van de Provincie Zeeland: 1. 2. 3.

Transitie via milieu en economie, Ruimtelijke kwaliteit van de Zuidwestelijke Delta, én Samenwerkingsprojecten.

Daarbinnen proberen we vernieuwingen te verankeren en gaan we partijen motiveren en verbinden. We willen zowel de provinciale beleidsuitvoering versterken als de eigen doelstellingen dichterbij brengen. Verder intensiveren we de samenwerking tussen de groene organisaties én met het IVN Consulentschap Zeeland. Zo kunnen we een efficiënter educatieloket voor ecologie realiseren. Niet alleen voor traditionele educatie maar vooral voor educatie waardoor mensen, met behulp van aansprekende projecten, zich ontwikkelen door zelf ervaring op te doen. Naast inzet op educatie willen we een podium zijn voor publiek debat en willen we innovatieve oplossingen en maatregelen realiseren. Het werkplan voor 2012 bevat vele activiteiten. Een tweetal springt er uit. Hoogtepunten in 2012 zullen zijn een groot evenement waarin we de Zuid-Westelijke Delta in volle glorie laten zien en de start van een Zeeuwse inkooporganisatie voor zonnepanelen. Goes, november 2011 Tjeu van Mierlo, directeur

2

1. Transitie via Milieu & Economie A. Door Provincie gefinancierde projecten Klimaat en energie Groene Groei Deal In 2011 hebben de ZMf en de andere natuur- en milieufederaties samen met de Provincie Zeeland en andere partijen de Groene Groei Deal ondertekend. Doel is energiebesparing en reductie van 20% van de broeikasgassen in 2020. De ZMf wil er aan bijdragen deze afspraken over verduurzaming en innovatie op lokaal en regionaal niveau te verzilveren. De ZMf beoogt: a. In 2013 te communiceren over de impact van de Zeeuwse Groene groei-initiatieven op de kwaliteit van de leefomgeving; b. in 2012 en 2013 samen met Zeeuwse bedrijven twee kansrijke initiatieven uit te werken en deze voor een Groene Groei Deal aan het Kabinet voor te leggen. Resultaat:

a. Het publiek maken van de impact van de Zeeuwse initiatieven op de kwaliteit van de leefomgeving. b. Twee uitgewerkte initiatieven voor een Groene groei deal.

Provinciaal energieloket Voor het nieuwe programma Energie en Klimaat heeft de Provincie een nieuw instrument in ontwikkeling: het Energieloket. Het loket wordt een onafhankelijk energie-informatiepunt, dat ook een makelaarsfunctie wil vervullen én dat zich tevens wil manifesteren als uitvoeringsgerichte organisatie. Het loket wordt opgezet met Zeeuwse actoren. De ZMf wil zich, vanuit haar verantwoordelijkheid voor de opzet van een Zeeuws loket voor duurzame lokale energie-initiatieven (zie verder ook project We Generate), inspannen om, samen met andere actoren, een breder loket van de grond te tillen én de uitvoering van duurzame energie initiatieven te ondersteunen. Resultaat:

a. Investeren in de realisatie van een breed, Zeeuws energieloket. b. Tot 2014 kennis, expertise en draagvlak leveren bij minimaal vijf kansrijke energie initiatieven om de realisatie ervan mogelijk te maken.

Havenbeleid en vervoer over water Duurzaamheidambitie havengebied Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone In 2011 hebben overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties, waaronder de ZMf, een plan van aanpak en een duurzaamheidambitie voor de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone opgesteld. Samen met betrokken achterban en burgers wil de ZMf de uitvoering van gezondheids-, landschaps- en milieuprojecten gedurende een drietal jaren volgen en daar waar nodig aandacht vragen voor uitvoering met kwaliteit. Resultaat:

Minstens drie bijeenkomsten per jaar met de achterbangroep waarin de uitvoering kritisch gevolgd wordt. Daar waar we uitvoering kunnen versterken, komen we met initiatieven. Twee maal per jaar maakt de werkgroep haar bevindingen publiek.

3

Transitie van bedrijven (schone bedrijven) Decentrale energieopwekking Samen met externe deskundigen willen we de mogelijkheden in de Zeeuwse procesindustrie verkennen om, op kleine schaal en gedecentraliseerd, afval (niet herbruikbaar én bestaande uit een mix van biomassa en plastics) om te zetten in brandstof, warmte en elektriciteit. De techniek wordt gezien als derde generatie bio-fuel, die emissievrij is. Resultaat:

Met vijf bedrijven starten we gesprekken om kansen te verkennen en met één bedrijf stellen we een business case op. De business case is in 2013 gereed.

Bedrijfsmilieuplannen in een nieuwe, Zeeuwse jas In 2010 liepen de bedrijfsmilieuplannen ten einde. In die plannen communiceerden de bedrijven over hun milieuresultaten en investeringen om op korte termijn tot milieuverbeteringen te komen. De ZMf wil samen met de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) een eigentijds en inspirerend plan opstellen waarmee bedrijven via samenwerking zullen komen tot milieuverbetering. Resultaat:

Zeeuws voorstel ter vervanging van het Bedrijfsmilieuplan.

De Thijs Kramerlezing De ZMf organiseert in 2012 de derde Thijs Kramerlezing met Hans Achterhuis als gastspreker. Resultaat:

Lezing op 10 februari 2012.

B. Representatie achterban binnen het thema Milieu en Economie Projectteam Vitaal Sloe en Kanaalzone Provinciale Commissie Omgevingsbeleid Periodiek Verkeer- en Vervoersoverleg Werkgroep Goederenvervoer Provinciale Klankbordgroep Uitvoeringsprogramma Energie- en Klimaatbeleid (UPEK) Partnerkring MKB Stuurgroep Integrale visie Kanaalzone Stuurgroep OP-Zuid

C. Achterban en het thema Transitie via Milieu en Economie Oprichting bedrijvenwerkgroep De ZMf kent een aantal vrijwilligers dat betrokken wil zijn bij het bedrijvenbeleid van de vereniging. De ZMf brengt hen in een werkgroep bijeen en betrekt hen bij vergunningverlening, standpuntbepaling en studie van bedrijfsgerelateerde onderwerpen. Resultaat:

Bedrijvenwerkgroep waarvan de vrijwilligers hun specifieke kennis en kunde inzetten om het bureau van de ZMf te ondersteunen.

4

2. Ruimtelijke kwaliteit van de Zuidwestelijke Delta A. Door Provincie gefinancierde projecten Natuur in de witte gebieden Educatie bescherming kleine landschapselementen De ZMf heeft samen met haar achterban een toets ontwikkeld om kleine landschapselementen te kunnen beschermen. Op dit moment bevat elk bestemmingsplan een zogenaamd aanlegvergunningenstelsel. Aanlegvergunningenstelsels zijn over het algemeen ingewikkeld van opzet, criteria zijn niet duidelijk en het systeem is slecht handhaafbaar. Deze toets kan de aanlegvergunningenstelsels vervangen. De nieuwe toets is rijp om onder de aandacht gebracht te worden van gemeenten en gebruikers van het buitengebied. Daartoe werken ZMf, Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) en IVN Consulentschap Zeeland samen. Resultaat:

De bescherming van kleine landschapselementen krijgt middels de nieuw ontwikkelde toets een betere invulling. De toets is bij tien gemeenten en bij de ZLTO (de grootste gebruiker van het buitengebied) onder de aandacht gebracht en één gemeente gebruikt de toets bij de beleidsvoorbereiding.

Coalitie biodiversiteit: adopteer een soort In december 2010 ondertekenden vele Zeeuwse overheden en bedrijven de Coalitie Biodiversiteit. De concrete activiteiten blijken in onze provincie echter nog achter te blijven. In samenwerking met hen stelt de ZMf in 2012 concrete acties voor waarmee de coalitiepartners typisch Zeeuwse flora en fauna onder de aandacht kunnen brengen en ondersteunen. De bewezen aanpak ‘adopteer een soort’ wordt vervolgd, waarmee het abstracte begrip biodiversiteit een gezicht krijgt. De doelgroep is breed: overheden, bedrijven, organisaties, samenwerkende particulieren etc. Resultaat:

De ZMf faciliteert de ambitie van de Coalitie Biodiversiteit met concrete voorstellen. In 2012 en 2013 stelt de ZMf in samenwerking met Stichting Landschapsbeheer Zeeland, Stichting Het Zeeuwse Landschap en coalitiepartners vijf uitvoeringsplannen op voor Zeeuwse soorten.

Planologie ZeeBrAnt safari In 2011 heeft de ZMf samen met de Brabantse Milieufederatie, de Bond Beter Leefmilieu (Vlaanderen) en Benegora een toekomstgerichte visie over de grensstreek Zeeland, Brabant en Antwerpen opgesteld: ZeeBrAnt. Welke oplossingen de organisaties hebben ontwikkeld om ruimtelijke afbraak tegen te gaan, zal worden gecommuniceerd naar overheden, bedrijven, bewoners en recreanten in het gebied. We noemen dit initiatief de ZeeBrAnt-safari.

5

Resultaat:

Er zijn drie communicatietrajecten gerealiseerd: één voor overheden, één voor bedrijven/ondernemers en één voor bevolking en gebruikers (recreanten) in het grensgebied van Zeeland, Brabant en Antwerpen.

B. Representatie achterban binnen het thema Ruimtelijke kwaliteit De ZMf neemt namens haar achterban deel aan de volgende provinciale overleggen: Bestuurlijk Consortium Vitaal Platteland Provinciale Commissie Groene Ruimte (PCGR) Dagelijks en Algemeen bestuur van het Nationaal Park Oosterschelde (NPO) Gebiedscommissie West-Zeeuws-Vlaanderen Stuurgroep Veerse Meer Bestuurlijk Overleg Westerschelde (BOWS) Visserij Initiatief Zeeland Klankbordgroepen voorontwerp Omgevingsplan

C. Achterban en het thema Ruimtelijke kwaliteit Planologie en de achterban De ZMf ondersteunt sinds jaar en dag de regionale achterban bij haar werk op het gebied van ruimtelijke ordening in de eigen regio, en blijft dat doen. Het loopt uiteen van advies bij het opstellen van visies en zienswijzen tot educatie over wet- en regelgeving. Resultaat:

in 2012 en 2013 krijgen zes regio’s de gewenste ondersteuning: West-ZeeuwsVlaanderen, Oost-Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren, Noord- en Zuid-Beveland, Schouwen-Duiveland en Tholen/Sint Philipsland.

Coördinatie Overleg De ZMf coördineert voor alle, grote aangesloten organisaties, inclusief Staatsbosbeheer, Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) én IVN Consulentschap Zeeland, afstemming, strategie, besluitvorming en uitvoering ten behoeve van behoud en versterking van natuur en landschap. Resultaat:

tien Coördinatie Overleg-vergaderingen per jaar.

6

3. Samenwerking A. Door Provincie gefinancierde projecten Samenwerking met achterban en collega organisaties in de Delta De ZMf is de vertegenwoordiger van het ecologisch domein. De ZMf spreekt namens aangesloten organisaties, leden en (tijdelijk) betrokkenen. Kortom: de ZMf spreekt namens haar achterban. Bij overleg op lokaal en provinciaal niveau zal de ZMf spreken namens deze achterban. Daarbij wordt deze eerst geconsulteerd, waarna de ZMf zitting zal nemen in overleggen, klankbordgroepen, e.d. Resultaat:

a. Gemeenten hebben voor advies omtrent natuur en milieu behoefte aan één stem. De ZMf kan en wil aan deze wens voldoen door te zorgen voor een goede en tijdige afstemming met haar achterban. Bij lokaal overleg wil de ZMf locale groepen ondersteunen.. Deze werkwijze zal met de gemeenten worden besproken. b. Vier maal per jaar worden de regio’s met de daarin actieve achterban bezocht; actuele thema’s worden met hen besproken en taken worden in onderling overleg verdeeld. Twee maal per jaar wordt de Algemene Ledenvergadering georganiseerd waarin ook ruim plaats is voor het bespreken van actualiteiten. c. De Zuidwestelijke delta vormt in vele opzichten een natuurlijke eenheid, waar bestuurlijke grenzen doorheen lopen. Vergelijkbare vraagstukken liggen voor in de verschillende provincies, over één water gaan meerdere provincies, en de oplossingen voor ecologische problemen liggen vaak over de provinciegrens. Dit maakt dat goede afstemming tussen, en bij gelegenheid ook representatie namens, de natuurorganisaties van de delta, nodig is en efficiënter werkt. Daartoe bestaat het Delta Overleg. De strategische focus ligt op de provinciegrensoverschrijdende gebieden en overkoepelende zaken zoals het Deltaprogramma. De ZMf voert ook in 2012 de coördinatie van dit samenwerkingsverband tussen de professionele natuurorganisaties van de Zuidwestelijke delta. Minimaal driemaal per jaar is er vergadering, in de tussentijd afstemming en representatie door de coördinator.

Samenwerking IVN De ZMf intensiveert de samenwerking met de groene organisaties in het algemeen en het IVN Consulentschap Zeeland in het bijzonder. Er is voor gekozen om de samenwerking met het IVN uit te bouwen met drie gezamenlijke, inhoudelijke werkoverleggen per jaar en met gezamenlijke projecten. In 2012 worden twee grote projecten geformuleerd waarvoor financiële middelen worden gezocht. Resultaat:

Drie gezamenlijke werkoverleggen en twee geformuleerde gezamenlijke projecten.

Samenwerking op het thema duurzaamheid met Scoop en Impuls Zeeland Het Zeeuwse maatschappelijke middenveld leunt op drie belangrijke peilers: de economische, de sociaal-culturele en de ecologische. Gedrieën zullen zij in 2012 hun samenwerking

7

versterken en zullen zij één groot gezamenlijk project ontwikkelen dat een bijdrage moet leveren aan de realisatie van duurzame ontwikkeling in onze provincie. Resultaat:

Eén gezamenlijk uit te voeren project.

Samenwerking met gemeenten Met de B&W’s van de vier grote steden en vier kleinere gemeenten heeft de ZMf in 2012 één overleg waarin de belangrijkste kansen voor samenwerking binnen het thema Transitie via milieu en economie worden verkend. Waar mogelijk worden nadere afspraken over samenwerking gemaakt. Resultaat:

Zes inhoudelijke overleggen over samenwerking met B&W’s van Zeeuwse gemeenten.

8

4. Transitie via Milieu & Economie A. Extern gefinancierde projecten Het Zon Effect (looptijd januari 2011 - juni 2012) Het Zon Effect maakt onderdeel uit van het Europees samenwerkingsproject LoCaRe (Low Carbon Region). In dit project werken vijf verschillende landen (Zweden, Denemarken, Italië, Slovenië en Nederland ) aan het terugdringen van de CO2 uitstoot. Dit kan natuurlijk op vele manieren. In Zeeland hebben we voor de insteek van meer zonne-energie gekozen. In de uitvoering werkt de ZMf samen met Zeeuwind. Met dit project gaan we vooral op zoek naar de kansen in Zeeland op zonne-energiegebied. Resultaat:

Het stimuleren en faciliteren van initiatieven die leiden tot meer opwekking van zonne-energie in Zeeland. Het project zal bewerkstelligen dat deelnemers in Zeeland zich meer bewust worden van de voordelen van het gebruik van zonneenergie, zoals CO2 reductie.

Boer zoek buur (start in 2012) Naar aanleiding van het project Het Zon Effect is de ZMf voornemens om samen met de Zeeuwse Agrarische Jongeren (ZAJK) een pilot op te zetten met boeren die willen investeren in zonne-energie. Het bijzondere is dat burgers meefinancieren in ruil voor boerenproducten. Resultaat:

Verkenning Zeeuwse invulling ‘Boer zoekt buur’ en formulering van een gezamenlijk project.

Energiebesparing bij bedrijven (looptijd oktober 2011 – april 2013) Zowel bij werkgevers als bij werknemers groeit het bewustzijn over het belang van energiebesparing. De ZMf wil aan de slag met energiebesparing door werknemers. Er zijn verschillende manieren om werknemers bewust te maken van het energieverbruik op de werkplek en thuis. Hiervoor zijn reeds verschillende concepten uitgewerkt en in de praktijk gebracht. Het doel is concrete energiebesparing door werknemers zodat ze zich ook op hun werk verantwoordelijk voelen voor het energieverbruik. Dit zal leiden tot meer inzicht en bewustwording bij het verbruiken van energie, zowel op de werkvloer als thuis. Resultaat:

Tijdens vijf tot tien bijeenkomsten bij bedrijven geeft de ZMf voorlichting over energiebesparing aan werknemers.

Energiebesparing (looptijd januari 2012 – juni 2013) DELTA en ZMf willen samen werk maken van energiebesparing. Het doel is bewustwording en concrete energiebesparing door werknemers zowel op de werkvloer als thuis. Doelgroepen zijn bedrijven met tien tot vijftien medewerkers in diversen sectoren. Het gaat om bedrijven met een kantooromgeving, zoals accountantskantoren en ICT-bedrijven. Resultaat:

in totaal hebben vier tot zes bedrijven met behulp van innovatieve technieken hun medewerkers kunnen bewegen om concreet energie te besparen en zij zullen dit ook in de toekomst voortzetten.

We Generate (looptijd november 2011 – december 2013) De ZMf brengt alle lokale energie-initiatieven (bestaand en in oprichting) in Zeeland in kaart en verbindt ze met elkaar. De lokale initiatieven krijgen gerichte informatie en leren van elkaar.

9

Met activiteiten/bijeenkomsten brengen we de ondersteuningsbehoefte van de lokale initiatieven in beeld. Er zal een selectie plaatsvinden van kansrijke initiatieven die voor verdere ondersteuning in aanmerking komen. Resultaat:

Er zal minimaal één succesvol initiatief tot wasdom worden begeleid.

De CO2 ambitie (looptijd april 2012 – december 2013) De succesformule van de CO2 ambitie willen we voortzetten bij grote en minder grote bedrijven in Zeeland. We onderzoeken wat de kansen zijn bij MKB-bedrijven voor het realiseren van een aanzienlijke CO2 reductie. Daarnaast kijken we ook naar de innovatiekansen voor het bedrijfsleven, risico’s die bedrijven willen nemen en hun ambitie om CO2 reductie te behalen. Resultaat:

In samenwerking met twee tot vijf Zeeuwse bedrijven zal een aanzienlijke CO2 reductie worden gerealiseerd.

Het Klimaatneutrale dorp (looptijd 2012 – 2013) Het gaat hier om een Europees (Interreg NWE) project ACE (Academy of Champions for Energy). Het doel van het project is om een impuls te geven aan een duurzame energiehuishouding door een bottum-up aanpak waarbij lokale gemeenschappen de initiatiefnemers zijn om energie te besparen en meer duurzame energie op te wekken. In Zeeland is Het Zeeuws Klimaatfonds de trekker van de Zeeuwse pilot voor klimaatneutrale dorpen. De ZMf is gevraagd om hier een bijdrage aan te leveren. Het klimaatneutraal maken van één dorp binnen een gemeente kan hierbij gezien worden als een tussenstap naar een compleet klimaatneutrale gemeente. Het project richt zich in eerste instantie op het ontwikkelen van een dorpsplan. Het dorpsplan moet tot stand komen door een samenspel en een goede samenwerking tussen bewoners, gemeenten, maatschappelijke organisaties, en bedrijven. Het project krijgt de vorm van een competitie tussen de deelnemende dorpen. Resultaat:

Dorpen aanzetten te komen tot een klimaatneutraal dorpsplan.

Korte Keten van Land naar Klant (looptijd 2009 - 2012) Doel is om samen met zorginstelling Ter Reede, De Grote Verleiding, een groentensnijderij en biologische boeren een korte keten op te zetten voor biologische aardappelen, groenten en fruit uit de regio. Bij succes zullen we ook andere (zorg)instellingen interesseren voor het gebruik van biologische aardappelen, groenten en fruit uit de regio. Ook de Zeeuwse supermarkt Agrimarkt is een potentiële afzetmarkt, die verkend wordt. Het streven is om half 2012 het equivalent van 5.000 biologische maaltijden per dag uit te zetten. Dit komt overeen met ongeveer 50 hectare biologisch landbouwareaal. Door voeding uit de eigen regio ook in eigen streek af te zetten, wordt veel CO2 bespaard. Als ZMf verzorgen we de coördinatie van het project. Resultaat:

Ervaring opdoen met de levering van regionale biologische AGF in de zorgsector en deze kennis breed uitzetten. Verkenning van de levering aan de Agrimarkt.

Voeding uit de regio en renderend landschap (start 2012) Momenteel wordt er een projectvoorstel voorbereid door De Natuur en Milieufederaties in overleg met de Landbouwuniversiteit (Wageningen UR/PPO). Zij doen onderzoek naar voedselstrategieën en stadslandbouw. Momenteel zijn er geen steden in Nederland die een voedselstrategie hebben uitgewerkt, maar ze willen dit graag met milieufederaties oppakken (naar het voorbeeld van New York). Als consumenten, instellingen, bedrijven en overheden een voedselstrategie ontwikkelen, gericht op duurzaamheid kan er veel milieuwinst behaald

10

worden. Bovendien sluit de relatie voeding en ruimtelijke ordening heel goed aan bij de kerntaak van de Natuur en Milieufederaties. Resultaat:

Formuleren van een gezamenlijk project waarbij ontwikkeling van een voedselstrategie en de implementatie hiervan bij verscheidene doelgroepen in de regio centraal staan.

Nacht van de Nacht en Laat het donker donker Nacht van de Nacht 2012 wordt de achtste Nacht van de Nacht. Het gaat om bewustwording van de waarde van duisternis voor mens en natuur bij het Zeeuwse publiek. Ervaring leert dat herhaling werkt, als het om bewustwording gaat. Bovendien wordt er wederom aandacht gevraagd voor het onderwerp lichthinder. De ZMf zal de gemelde lichthinder via de Lichthinderkaart 2011 onder de aandacht brengen van Zeeuwse gemeenten en waar mogelijk een bijdrage leveren aan het oplossen van de geconstateerde lichtvervuiling. Resultaat:

In 2011 op minimaal tien locaties in Zeeland in samenwerking met andere maatschappelijke organisaties nachtactiviteiten organiseren om de schoonheid van de nacht te vieren en een bedrage te leveren aan het oplossen van lichthinderknelpunten.

Smaakvol / Week van de Smaak (looptijd 2010 - 2013) Het project Smaakvol is opgebouwd uit twee pijlers: het onderwijsonderdeel Weet wat je Eet, uitgevoerd door het IVN Consulentschap Zeeland, en het consumentendeel Week van de Smaak uitgevoerd door de ZMf. De contacten met zorginstellingen en het regionale bedrijfsleven die voortkomen uit de Week van de Smaak worden ingezet voor de praktijklessen (smaaklessen) in het onderwijs onder de vlag van Weet wat je Eet. Doel van de Week van de Smaak is om meer bewustzijn te creëren over de consumptie van gezond en duurzaam voedsel uit de regio. Dit doen we door de beeldvorming van gezond en duurzaam voedsel te veranderen richting smaakvol, puur, kwalitatief en streekeigen en met weinig voedselkilometers. Vanuit de ZMf zal met name het verhaal rondom regionale voeding en CO2 reductie worden gecommuniceerd. Resultaat:

In 2012 tijdens de Week van de Smaak zullen minimaal twintig smaakactiviteiten worden georganiseerd. Ook wil de ZMf een inhoudelijk seminar organiseren.

Duurzaamheidsscan (PPP-scan) Verschillende Zeeuwse gemeenten werken aan een beleidsplan duurzaamheid. Bij de beleidsvoorbereiding van specifieke besluiten stoeien bestuurders vaak met de vraag: hoe duurzaam is de beslissing? De PPP-scan is op de eerste plaats een reflectie-instrument. Namelijk een instrument dat deelnemers dwingt na te denken over de duurzame effecten van besluiten. Het is een leerinstrument waarbij de betrokkenen hun projecten vanuit verschillende invalshoeken bekijken. De scan kan daarom een goede rol spelen bij visie- en beleidsvorming, maar ook bij concrete activiteiten. De PPP-scan is dan ook niet te vergelijken met een duurzaamheidsmonitor of milieubarometer. Resultaat:

De introductie van de PPP-scan bij twee Zeeuwse gemeenten, met als gevolg dat zij de scan als een beleidsondersteunend hulpmiddel gaan inzetten.

Duurzaamheid en Zeeuwse gemeenten Om Zeeuwse gemeenten te helpen duurzaamheid op lokaal niveau handen en voeten te geven, wil de ZMf in 2012 gemeenten een symposium aanbieden dat dient ter inspiratie en ter lering.

11

Twee Brabantse gemeenten die vergevorderd zijn met het incorporeren van duurzaamheid in hun beleid, zullen laten zien hoe duurzaamheid is geconcretiseerd. Resultaat:

Een leersymposium over concrete duurzame maatregelen op lokaal niveau.

Actualiteiten Met het budget dat we genereren via deze extern gefinancierde projecten zullen we aandacht schenken aan relevante, actuele onderwerpen. We zullen in 2012 in ieder geval onze overtuigingskracht aanwenden om de tweede kerncentrale te voorkomen en we zullen inzetten op de realisatie van een windpark voor de Zeeuwse kust met het Zeeuwse ZOWP. Verder willen we inzetten op duurzame mobiliteit. Waar kansen zijn voor verbetering van het fietsnetwerk en opschaling van de deelauto, zullen we die grijpen.

12

5. Ruimtelijke kwaliteit van de Zuidwestelijke Delta A. Extern gefinancierde projecten Visserij Vlakte van de Raan (looptijd januari 2011-2012) De Vlakte van de Raan is aangewezen als Natura 2000-gebied. Visserij en natuur hebben daarbij twee gedeelde problemen: kennis van het gebied is minimaal, wat maatwerk in de maatregelen moeilijk maakt. Draagvlak voor natuurbeheersmaatregelen in de Vlakte van de Raan onder vissers is te laag voor succesvolle implementatie straks. Beide problemen willen ZMf en Productschap Vis samen helpen oplossen door het gevoel van gedeelde verantwoordelijkheid voor het gebied onder vissers en natuurorganisaties te vergroten, kennis van het gebied samen te leggen, en vooruitlopend op het beheerplanproces samen na te denken over maatregelen. De resultaten waarover we als natuur- en visserijsectoren overeenstemming kunnen bereiken, dienen als input voor het beheerplan dat in 2012 vastgesteld dient te worden, en sluiten aan op het traject-Heijkoop. RWS en het ministerie van EL&I ondersteunen dit project. Resultaat:

Kennis van, en zo mogelijk begrip voor elkaars belang. Gedragen bouwstenen voor het Natura 2000-beheerplan.

Blueport Oosterschelde (looptijd 2011-2012) Blueport is een initiatief van ZMf, De Oestervisser, Roem van Yerseke, Prins & Dingemanse, Machinefabriek Bakker, United Fish Auctions, en ook Economische Impuls Zeeland, Provincie Zeeland, Gemeente Reimerswaal, De Zeeuwse Tong, Wageningen Universiteit/LEI Wageningen, en het Nederlands Instituut voor Oecologisch Onderzoek. Het is een verbindend platform waarin ondernemers de voortrekkersrol hebben om de Oosterschelde op de kaart te zetten als economisch en ecologisch vitaal gebied, waar duurzaamheid en innovatie voorop staan. Naast het opstarten van dit platform, werken we concreet aan de Blueport Oosterschelde met een drietal pilotprojecten, gefinancierd vanuit het Visserijfonds. Maar niet alleen voor de visserij wordt actie gezocht. De ambitie strekt zich ook uit naar de domeinen Natuur & Landschap en Recreatie & Toerisme. Resultaat:

Twee projecten die bijdragen aan verduurzaming van het gebruik van Nederlands grootste Nationaal Park.

Natuur in de witte gebieden Natuur – tijdelijk welkom (looptijd 2012-2014) Inrichting van voor economische ontwikkeling bestemde terreinen laat vaak jaren op zich wachten. In de tussentijd komen daar vaak planten en dieren terecht die leefruimte tekort komen. Doordat deze terreinen zeldzame omstandigheden bieden, gaat het vaak om zeldzame en dus beschermde soorten. Dat levert met enige regelmaat conflicten op tussen economische ontwikkeling en natuurbescherming, die jaren kunnen voortslepen. Steeds vaker worden conflicten voorkomen door terreinen regelmatig te vergraven of anderszins ongeschikt te

13

maken voor zeldzame soorten. Dit is geen efficiënt ruimtegebruik, en juist deze soorten kunnen nauwelijks elders terecht. De afgelopen jaren is perspectiefrijke jurisprudentie ontstaan, die mogelijkheden biedt om zeldzame soorten tijdelijk de ruimte te geven, en om wanneer het eenmaal zo ver is toch met de grond te kunnen doen waarvoor ze bestemd was. De ZMf wil nu samen met natuurorganisaties, zoals Stichting Landschapsbeheer Zeeland, handvatten ontwikkelen om bedrijven en overheden te helpen en over te halen om biodiversiteit te behouden door middel van tijdelijke natuur op bedrijventerreinen. Resultaat:

Jurisprudentie op gebied van tijdelijke natuur, behoeften van zeldzame Zeeuwse soorten op dergelijke plaatsen, en kansrijke locaties in Zeeland zetten we op een rij. Met dit document enthousiasmeren we bedrijven en overheden om op minimaal één pilot-locatie aan de slag te gaan met tijdelijke natuur. De effecten en ervaringen worden vervolgens gecommuniceerd met andere potentiële uitvoerders.

Planologie Krimp 2.0 (looptijd 2012-2013) ‘Demografische en economische verschillen zullen steeds meer leiden tot hoge en lage drukgebieden, waarbij economische kerngebieden tegenover een verstilde periferie komen te staan. De uitdaging ligt in het voorkomen dat een lage drukgebied zich laagwaardig ontwikkelt.’ Zeeland staat voor een aantal uitdagingen tegelijk; een krimpende beroepsbevolking, bezuinigingen op allerlei vlak en de schreeuw om innovaties. De ZMf denkt samen met landschapsarchitectenbureau Bosch Slabbers en de ZLTO meer vliegen in één klap te kunnen slaan door innovaties in kleinschalige energietransities te combineren met verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. Zo kan de landbouw onderscheidend innoveren en wordt het decor van de recreatie verfraaid. Een meerjarig project. Resultaat:

Een inventarisatie van succesvolle dan wel mislukte projecten. De succes- en faalfactoren op een rij. Een advies voor initiatiefnemers en een aantal pilots om te testen of het systeem werkt.

Ruimtelijke plannen (looptijd doorlopend) De ZMf adviseert in ruimtelijke plannen op provinciaal en gemeentelijk niveau. Dat gebeurt zo veel mogelijk proactief door aan de voorkant mee te denken. Met name plannen in de ZMfspeerpuntgebieden (Nationale Landschappen en Gouden Randen van de Delta) krijgen hierbij voorrang. Zij vertegenwoordigt daar de achterban. Resultaat:

De ZMf adviseert in minimaal vier ruimtelijke plannen in het voortraject.

Langs de Gouden Randen van de Delta (looptijd 2012) ZMf en IVN willen in het kader van het Jaar van het Water 2012 een groot evenement organiseren waarin we de Zuidwestelijke Delta met haar gouden randen in volle glorie willen communiceren. Een langeafstandswandeling langs de Oosterschelde, waarbij de deelnemers langs allerlei gebieden en posten zullen komen, vormt hierbij de leidraad. Onderweg wordt kennis gemaakt met, gesproken en gediscussieerd over, uitgewisseld en geleerd over belangrijke thema’s die in het gebied spelen. Het ervaren en beleven van het gebied zal hierbij een belangrijk uitgangspunt zijn. De doelgroep is breed en kan langs het traject op verschillende manieren worden betrokken bij de Zuidwestelijke Delta. Resultaat:

Een groot evenement in september 2012 met activiteiten langs de Oosterschelde.

14

Groene Tafels (looptijd 2012 – 2013) Samen met het IVN Consulentschap Zeeland worden workshops georganiseerd voor bedrijven over de vraag ‘Wat kan ik als ondernemer met de Gouden Randen van de Delta?’. Promotie tot wederzijds belang. Bedrijven die daar al goed mee bezig zijn, worden aan het woord gelaten ter inspiratie. Meerjarig project. Resultaat:

Ieder jaar vier workshops in verschillende regio’s met circa tien bedrijven. Deze bedrijven gaan vervolgens aan de slag met concrete projecten.

Evaluatie recreatienatuur Cletemspolder (looptijd 2011-2012) Recreatienatuur is opgenomen in het Gebiedsplan West Zeeuws-Vlaanderen ‘Natuurlijk Vitaal’. Daarbij was de Cletemspolder een pilot. Het gebied ligt er nu 10 jaar. Een goed moment om te kijken of het gebied functioneert zoals bedoeld is en welke lessen te leren zijn uit de pilot. Het project dient om inzicht te krijgen in, of en hoe de Cletemspolder voldoet aan de functie recreatienatuur en tegen welke problematiek men aanloopt. Het is de bedoeling dit inzicht/deze kennis te gebruiken bij het realiseren van toegankelijke natuur in West-Zeeuws-Vlaanderen in welke vorm dan ook (bestaande/nieuwe (recreatie)natuurgebieden). Resultaat:

Rapport over het functioneren van de Cletemspolder als pilot van een recreatienatuurgebied en een advies aan de Gebiedscommissie over vervolg recreatienatuur/toegankelijke natuur met aandacht voor (financiële) haalbaarheid van het advies.

Actualiteit Met het budget dat we genereren via deze extern gefinancierde projecten zullen we in 2012 reageren belangrijke, actuele onderwerpen die betrekking hebben op landschap en natuur.

15

6. Communicatie Ambitie in communicatie. Dat heeft de ZMf. In 2012 wil de ZMf zich nog meer profileren. We willen onze achterban vergroten en verbreden. De zorg om het milieu gaat dwars door alle generaties heen, maar die groepen moet je ook op verschillende manieren mobiliseren. We willen andere nieuwe groepen aanspreken zonder onze traditionele aanhang van ons te laten vervreemden. Social media zijn uitermate geschikt om dat spel tussen oud en nieuw te spelen. We moeten blijven communiceren waarom we doen wat we doen; de positieve boodschap benadrukken. Niet ‘de ZMf is tegen’ maar ‘de ZMf is voor’. We blijven open, transparant en integer in onze communicatie. Nieuwsstroom versterken In 2012 wil de ZMf nog meer en breder gaan communiceren over de dingen die zij doet. De ZMf is in sterke mate afhankelijk van ‘free publicity’ berichten in externe media. We willen in 2012 gemiddeld één keer per week persberichten versturen naar deze media. Om zoveel mogelijk mensen op de hoogte te brengen van datgene wat de ZMf doet en wil uitdragen, worden deze berichten, soms in verkorte vorm, ook verstuurd naar geïnteresseerde leden (zij hebben hun interesses aangegeven in het ledenonderzoek), gemeenten, provinciale fracties, de Provincie Zeeland, directies en communicatiemensen van grote bedrijven en het MKB. De berichten worden ook verstuurd via de social media Twitter en Facebook. Groene Peiler De Groene Peiler is een enquête die af en toe wordt gebruikt om een groep van tweehonderd bij natuur en milieu betrokken Zeeuwen te vragen naar hun mening. Die input is van belang voor de keuzes die de ZMf in het werk maakt. De Groene Peiler zal in 2012 twee keer worden ingezet. Social media De ZMf heeft eind 2011 een plan van aanpak voor de strategische inzet van social media opgesteld. Dat zal als leidraad worden gebruikt om social media actief in te zetten om de belangen waar onze organisatie voor opkomt nog meer onder de aandacht te brengen van publiek, overheden en bedrijfsleven. Op deze manier kunnen we ook horen waar de behoeften van mensen liggen. Bij social media gaat het om de conversatie, om het delen van ervaringen. Je praat er niet tegen, maar met mensen. Zo werken we ook aan de herkenbaarheid van onze organisatie. De infrastructuur achter het loket van de social media moet goed worden opgezet. Het Communicatieoverleg binnen de ZMf zal verantwoordelijk worden voor de activiteiten op social media. We streven ernaar dat in 2012 alle stafmedewerkers van de ZMf een LinkedIn-account hebben met daarop een uitgewerkt profiel en een bijbehorend netwerk. De Facebook-pagina van de ZMf wordt elke werkdag ververst en er gaat ook zeer regelmatig een Twitter-bericht uit. Incidenteel willen we filmpjes op You Tube en onze eigen website zetten. Website De website krijgt een update in 2012. Dat moet wel in deze tijd waarin de ontwikkelingen in ICT-land alles behalve stilstaan. Op onze nieuwe website krijgen de social media een prominente plaats. Daarnaast is er volop ruimte voor beeldmateriaal zoals filmpjes en foto’s. De website wordt ook regiogerichter doordat er bijvoorbeeld een overzichtelijke kaart komt met alle lidorganisaties en hun projecten. Op www.zmf.nl moet elke doelgroep het overgrote deel van de gewenste informatie kunnen vinden. Het moet duidelijk te zien zijn waar de ZMf op dat moment mee bezig is en wat voor resultaten zij heeft behaald. Voor bestuurders, bedrijven en burgers moeten dossiers worden gevuld met

16

allerhande informatie en standpunten. Daarnaast moeten de projecten zichtbaarder op de website komen te staan. Ledenonderzoek De ZMf is een vereniging met allerlei verschillende leden. Van grote lidorganisaties, tot kleine verenigingen, planologiewerkgroepen, individueel betrokkenen en ‘gewone’ leden. In 2012 willen we een goed overzicht hebben van activiteiten en interesses die leden van onze organisatie hebben. Als we onze leden goed in beeld hebben, kunnen we kijken in hoeverre we hen kunnen inzetten om te participeren in projecten, hen kunnen informeren met op maat afgestemde nieuwsberichten, via hen nieuwe leden kunnen werven. Het volgende doel willen we in 2012 behalen: Een onderzoek naar de motieven, wensen en behoeften van onze potentiële doelgroep(en). Met de resultaten hiervan kunnen we een klantgeoriënteerde aanpak toepassen bij de invulling/uitwerking van ons aanbod. Dit onderzoek houden we onder onze reeds bestaande doelgroepen, zoals de Groene Peiler-leden, huidige achterbanleden, nieuwsbrieflezers, bezoekers website, etc. Nieuw ledenregistratiesysteem Aan de hand van het onderzoek komt in het nieuwe ledenregistratiesysteem te staan welke activiteiten/interesses/behoeften een geïnteresseerde in onze organisatie heeft. Zoals bijvoorbeeld: Lid Wantij redactie, Informerend abonnee van de nieuwsbrief. Promotieteam ZMf. Organisatieteam (Nacht van de Nacht, Week van de Smaak, etc). Voorlichting en educatie (steeds meer vragen over spreekbeurten, projectgroepjes, samenwerken van scholen komen bij de ZMf binnen). Financieel lid (geen acties, maar een financiële bijdrage aan). Website-team van de ZMf of social media team. Werkgroepen waar behoefte aan blijkt te zijn. Geïnteresseerd in alle berichten over kernenergie, zonne-energie e.d. Heeft behoefte aan meer informatie over … Nieuwsbrief veranderen De nieuwsbrief wordt korter en krachtiger met veel verwijzingen naar de website. Ook de vormgeving wordt aangepast aan de vernieuwde website. Belangrijk punt is dat het minder tijdrovend wordt om de nieuwsbrief te maken. Daarnaast komen er ook korte nieuwsflitsen die naar geïnteresseerden worden toegestuurd. Afhankelijk van het onderwerp kunnen de ontvangers van deze nieuwsflitsen bestaan uit een selectie van gemeenten, provinciale fracties, de Provincie, directies en communicatiemensen van grote bedrijven en het MKB, en leden die deze interesse hebben aangegeven in het ledenonderzoek. Wantij Vooralsnog kiest de ZMf ervoor om in 2012 door te gaan met haar ledenblad Wantij. Wel merken we in tijden van bezuiniging dat Wantij een flinke kostenpost is, maar daar staat natuurlijk veel informatie en leesplezier voor onze leden tegenover. In 2012 zal Wantij driemaal verschijnen.

17

7. Financiën Begroting 2012 Tijdens de najaarsbijeenkomst 2011 van de Algemene Ledenvergadering van de ZMf werd de begroting 2012 vastgesteld. Daarna werd deze toegezonden aan subsidieverstrekkers als Provincie Zeeland en de gemeenten. De begroting 2012 wordt gepubliceerd in de jaarrekening over 2011. Reserves De bestemmingsreserves worden gevormd voor bedragen waarvoor nog geen verplichtingen zijn aangegaan, maar waarvoor door het bestuur wel bestemmingen zullen worden aangegeven. De continuïteitsreserve betreft een reserve voor calamiteiten. Het maximum van deze reserve is gesteld op 1,5 maal de organisatiekosten (afgerond € 300.000,-). Deze reserves worden door de Algemene Ledenvergadering van de ZMf vastgesteld in de jaarrekening over 2011.

18

8. Bureau en medewerkers Het bureau is gevestigd aan het Ravelijn de Groene Jager 5, 4461 DJ Goes. Telefoonnummer: 0113 23 00 75 E-mail: [email protected], website: www.zmf.nl Medewerkers per 1 januari 2012: Staf: (7,24 fte) Tjeu van Mierlo Janneke Donkers Saskia Freericks

Directeur [email protected] Communicatie Coördinator [email protected] Communicatie Coördinator (tot 16 januari 2012 tijdelijke vervanger Janneke Donkers) Lineke Keizer Managementassistent/communicatie [email protected] [email protected] Melissa Ernst Beleidsmedewerker Geertje van der Krogt Beleidsmedewerker [email protected] [email protected] Annelies Luteijn Beleidsmedewerker Ilse Pama Beleidsmedewerker [email protected] Leo Vorthoren Beleidsmedewerker [email protected] Graciëlla van der Heyde Projecten en financiën [email protected] Secretariaat: (1,56 fte) Elly Geelhoed Fateme Hashemi Ellen Hendrikse Tilly Kats

Secretaresse [email protected] Administratief/financieel medewerker [email protected] Administratief/financieel medewerker (tot 2 januari 2012 tijdelijke vervanger Fateme Hashemi) Administratief/secretarieel medewerker [email protected]

19

9. Afsluiting De ZMf zal zich tot het uiterste inspannen om al deze activiteiten tot een goed einde te brengen. Mocht u behoefte hebben aan nadere informatie, of vragen over specifieke onderdelen van het werkplan, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. Dat kan per telefoon: 0113-23 00 75 of per mail: [email protected].

20

Het werk van de ZMf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nationale Postcodeloterij en de Provincie Zeeland.

Organisatie De ZMf werkt, samen met haar achterban, aan een schoon milieu, een rijke natuur en een mooi landschap in Zeeland. De ZMf staat middenin de samenleving en werkt ook aan de Zeeuwse economie, met als uitgangspunt natuur en milieu. Dit levert verrassende groene verbindingen en resultaten op. Achterban Onze achterban bestaat uit bijna 1.000 individuele leden en 23 regionale en in de regio actieve landelijke natuur- en milieuorganisaties. De ZMf is een onderdeel van een brede natuur- en milieubeweging in Nederland, waarbij zo’n duizend vrijwilligersorganisaties zijn aangesloten. Lid worden?! Wilt u helpen om te werken aan een mooi en duurzaam Zeeland? Dat kan! U bent al lid vanaf 16 euro per jaar. U ontvangt dan ook ons blad Wantij. Kijk op www.zmf.nl voor meer mogelijkheden. Op de hoogte blijven? Via onze website kunt u zich abonneren op digitale nieuwsbrief. Zo blijft u maandelijks op de hoogte van de ontwikkelingen, nieuws en projecten van de ZMf. Aanmelden kan op www.zmf.nl

21

(Deze advertentie wordt nog vervangen door de meest recente versie)

22