__lichamelijke.schade2014.book Page v Friday, February 7, 2014 8:34 AM
v
Verantwoording
Verantwoording Advocaten, huisartsen, sociaal assistenten en uiteraard ook deskundigen, de zogenaamde ‘medische experten’, worden dagelijks geconfronteerd met schadegevallen betreffende de lichamelijke menselijke schade en moeten vragen kunnen beantwoorden over vastgestelde percentages (arbeids)ongeschiktheid en hoe er nu en in de toekomst eerst hersteld en dan vergoed kan worden. In dit boek trachten we de lezer een helder overzicht te geven van de verschillende evaluatietechnieken die hierbij aan bod komen. De begrippen invaliditeit1, handicap en arbeidsongeschiktheid komen in het Belgisch recht in zeer verspreide rangorde ter sprake. Als leidraad in dit labyrint worden in dit naslagwerk een schema en een logica aangeboden om zich terug te vinden in de evaluatie van deze begrippen. Het werk is dan ook voor zowel artsen als voor juristen bestemd en voor iedereen die in ziekenfondsen, vakbonden, als sociaal assistent… hierover geraadpleegd wordt door slachtoffers. Er wordt toelichting verstrekt bij de evaluatie in de verschillende en zeer uiteenlopende stelsels: Hoe, door wie en op welke manier worden die zaken behandeld en gecontroleerd? Is er tegenspraak mogelijk en hoe wordt die dan behandeld? De schadebehandeling volgens de verschillende wetten en regels wordt bekeken in het gemeen recht (Burgerlijk Wetboek), het strafrecht, na verkeers- en medische ongevallen, in de sociale zekerheid en op andere diverse plaatsen en volgens de aard van de veroorzaakte schade. De evaluatie en de vergoeding van lichamelijke schade is een zeer complexe aangelegenheid die van situatie tot situatie moet worden bekeken en meestal afhankelijk is van de specifieke wetgeving waaronder het slachtoffer valt, zijn sociale status (rechthebbende als zelfstandige, werknemer, ambtenaar of niet) en of de geleden schade integraal dan wel forfaitair vergoed wordt. Vandaar ook dat de uitkomst van een schadevergoedingsclaim van een lichamelijk schadegeval heel vaak als onrechtvaardig en wispelturig beschouwd wordt. Onrechtvaardig, want wisselend volgens de context (arbeidsongeval privéongeval autoongeval, enz.). Wispelturig want afhankelijk van de subjectieve appreciatie van de arts die het schadegeval te beoordelen krijgt. Er wordt een overzicht geboden van de situatie en de evaluatie als slachtoffer van verkeersongevallen, als zwakke weggebruiker, van agressie wegens geweldpleging en terrorisme, van asbest, van arbeidsongevallen, beroepsziekten, medische fouten, in gemeen recht wegens de aansprakelijkheid van derden. 1
Recent vervangen door het begrip ‘persoonlijke ongeschiktheid’.
LARCIER
__lichamelijke.schade2014.book Page vi Friday, February 7, 2014 8:34 AM
vi
Verantwoording
Er wordt dieper ingegaan op de vereiste kwaliteiten van de arts-deskundige, de interne keuken van zijn manier van werken en hoe er moet worden omgesprongen met het beroepsgeheim. Enkele speciale topics komen aan bod: de schade bij kinderen, bij bejaarden en als gevolg van hersentrauma’s. De lezer krijgt ook de uitleg waarom de resultaten van de evaluaties van de lichamelijke schade niet kunnen worden doorgetrokken van het ene naar het andere stelsel. Ook al zijn de verschillende stelsels als het ware communicerende vaten, toch kan men het bekomen percentage arbeidsongeschiktheid in het ene stelsel daarom nog niet doen gelden in het andere.
LARCIER
__lichamelijke.schade2014.book Page vii Friday, February 7, 2014 8:34 AM
vii
INHOUDSTAFEL Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .i Gebruikte afkortingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii Verantwoording. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v Hoofdstuk 1 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Hoe schade oplossen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Wie moet wat bewijzen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Hoe het causaal verband bewijzen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Waarom een deskundig onderzoek? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 De sectorale evaluatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 De structuur van dit boek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Hoofdstuk 2 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7.
Algemene principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Welke schade kan worden vergoed? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het principe van de integrale vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . Kan men het onherstelbare herstellen? . . . . . . . . . . . . . . . . . Zal men vergoed worden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De cumul en het subrogatierecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De schadebeperkingsplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geen oog om oog of tand om tand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15 15 22 24 25 26 27 28
Hoofdstuk 3 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7. Afdeling 8. Afdeling 9. Afdeling 10. Afdeling 11.
Het arbeidsongeval en de beroepsziekte . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Definitie van een arbeidsongeval en beroepsziekte . . . . . . . . Het vermoeden van causaal verband . . . . . . . . . . . . . . . . . . Huidige situatie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wettelijke referenties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De formele vereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De erkenningsprocedure van een arbeidsongeval . . . . . . . . . De evaluatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Beroepsziekten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Een kritische noot over het huidige vergoedingssysteem . . . .
29 29 30 30 31 32 33 34 42 44 49 54
Hoofdstuk 4 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4.
Schade door geweldpleging en terrorisme . . . . . . . . . . . . . . . Principe en voorwaarden tot schadevergoeding . . . . . . . . . . Integrale doch geplafonneerde schadevergoeding . . . . . . . . . Procedure en vervaltermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
57 57 57 59 61
LARCIER
__lichamelijke.schade2014.book Page viii Friday, February 7, 2014 8:34 AM
viii
De evaluatie en de vergoeding van lichamelijke schade
Hoofdstuk 5 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7. Afdeling 8. Afdeling 9. Afdeling 10. Afdeling 11. Afdeling 12.
Verkeersongevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Algemene regels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De zwakke weggebruiker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vergoedingsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De strafrechtelijke procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De burgerlijke procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De exclusieve bevoegdheid van de politierechtbank . . . . . . . Administratieve stappen na een (dodelijk) ongeval? . . . . . . . Het Gemeenschappelijk Motorwaarborgfonds (GMWF) . . . Informatieopdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vergoedingsopdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Slachtoffer van een autoaccident in het buitenland . . . . . . . .
Hoofdstuk 6 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7. Afdeling 8. Afdeling 9. Afdeling 10.
De medische fout en het medisch ongeval. . . . . . . . . . . . . . . 89 De medische fout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 De verplichting om de veiligheid te garanderen . . . . . . . . . 111 Het medisch ongeval en de medische fouten . . . . . . . . . . . . 113 Het Fonds voor Medische Ongevallen . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Een inspannings- of een resultaatsverbintenis? . . . . . . . . . . 143 De verplichting tot voorlichting en informatieverstrekking. 146 Een verplichte aansprakelijkheidsverzekering? . . . . . . . . . . 148 De ombudsdiensten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 De vergoedingsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
Hoofdstuk 7 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6.
De asbestbesmetting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 Vergoeding door het Fonds voor Beroepsziekten . . . . . . . . 156 Vergoeding door het Asbestfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Vergoeding door de aansprakelijke van de asbestbesmetting 165 De verantwoordelijkheid van de overheid? . . . . . . . . . . . . . 168 Conclusie: zeer beperkte vergoeding! . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
Hoofdstuk 8 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7. Afdeling 8.
Het oorzakelijk verband tussen schade en letsel . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De verschillende causaliteitstheorieën . . . . . . . . . . . . . . . . . Toepassing van de equivalentieleer bij arbeidsongevallen . . De reële oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De causaliteit en de graad van ernst van de schade . . . . . . . De causaliteit en de ‘aansprakelijke’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . De vooraf bestaande toestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het oorzakelijk verband en het verlies van een kans. . . . . .
LARCIER
63 63 64 64 73 75 77 79 79 82 83 84 86
169 169 170 174 177 179 181 183 192
__lichamelijke.schade2014.book Page ix Friday, February 7, 2014 8:34 AM
ix Hoofdstuk 9 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7. Afdeling 8. Afdeling 9.
De verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De verjaring in gemeen recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De verjaring in het strafrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Medische ongevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verjaring bij het Fonds voor Medische Ongevallen . . . . . . Verkeersongevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De verjaring bij arbeidsongevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De verjaring en verzekeringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De verjaring van de reserves . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hoofdstuk 10 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. len? Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7. Afdeling 8. Afdeling 9.
Het deskundig onderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Waarom is een medische expertise nodig? . . . . . . . . . . . . . 229 Hoe letsels, ongeschiktheden, invaliditeit en handicaps beoorde234 Typologie van de verschillende expertises. . . . . . . . . . . . . . 241 De hoofdrolspelers bij een deskundig onderzoek . . . . . . . . 251 Het verloop van de expertise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 De verzoeningsopdracht van de deskundige . . . . . . . . . . . . 268 Het medisch beroepsgeheim bij expertises . . . . . . . . . . . . . 268 De burgerlijke aansprakelijkheid van de arts-deskundige . . 271
Hoofdstuk 11 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7. Afdeling 8. Afdeling 9. Afdeling 10. Afdeling 11. Afdeling 12. Afdeling 13. Afdeling 14. Afdeling 15. Afdeling 16. Afdeling 17. Afdeling 18. Afdeling 19. Afdeling 20. Afdeling 21.
De vereiste kwaliteiten van elke deskundige . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Algemene regels van het deskundig onderzoek . . . . . . . . . . Onpartijdigheid en vermijden van belangenconflicten . . . . De tegensprekelijkheid van de procedure . . . . . . . . . . . . . . Het respecteren van een redelijke termijn . . . . . . . . . . . . . . De deskundige moet eigenhandig zijn onderzoek uitvoeren De deskundige geeft een medisch en geen juridisch advies . De deskundige moet zich aan zijn opdracht houden . . . . . . Theoretische en praktische kennis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aan een redelijke kostprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het statuut en de rol van de gerechtsdeskundige . . . . . . . . De deskundige en zijn intrinsieke vaardigheden . . . . . . . . . De opleiding tot deskundige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bijscholing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Regelmatige contacten met de andere beoefenaars . . . . . . . De ervaring van de deskundige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De vereisten van een goed deskundig verslag . . . . . . . . . . . Een grote luisterbereidheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nut van bijkomend advies? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Welke onderzoeken mogen niet gebeuren? . . . . . . . . . . . . . Simulatie en aggravatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LARCIER
201 201 203 209 211 211 213 213 220 223
275 275 277 278 280 283 285 285 285 286 286 287 287 288 290 291 291 292 294 295 298 299
__lichamelijke.schade2014.book Page x Friday, February 7, 2014 8:34 AM
x Afdeling 22.
De evaluatie en de vergoeding van lichamelijke schade
Afdeling 23.
Zijn gerechtelijke expertiseopdrachten te verzoenen met een privépraktijk?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 De wraking of de vervanging van de deskundige . . . . . . . . 301
Hoofdstuk 12 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7. Afdeling 8. Afdeling 9. Afdeling 10.
De medicolegale technieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het bepalen van de verschillende schadeposten . . . . . . . . . De lichamelijke schade in gemeen recht . . . . . . . . . . . . . . . Hoe schade oplossen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wie moet wat bewijzen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . In concreto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Overzicht van enkele schadeposten . . . . . . . . . . . . . . . . . . De Indicatieve Tabel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het barema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De consolidatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het herval, de verergering en de reserves . . . . . . . . . . . . . .
305 305 309 310 311 313 315 316 324 328 330
Hoofdstuk 13 Het beroepsgeheim en de patiëntenrechten . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Het beroepsgeheim in de zin van artikel 458 van het Strafwetboek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Het beroepsgeheim en de arts-deskundige . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Het beroepsgeheim in Code Geneeskundige Plichtenleer . . Afdeling 5. Het beroepsgeheim en de arbeidsovereenkomst . . . . . . . . . Afdeling 6. De bescherming van persoonlijke gegevens in de sociale zekerheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 7. Wetgeving over privéverzekeringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 8. De wet betreffende de rechten van de patiënt van 22 augustus 2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 9. De persoonlijke notities blijven geheim . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 10. Het beroepsgeheim en privéverzekeringen . . . . . . . . . . . . . Afdeling 11. De Wet Medische Ongevallen (WMO) . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 12. De Vreemdelingenwet en het beroepsgeheim . . . . . . . . . . . Afdeling 13. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
333 333
Hoofdstuk 14 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5.
De verschillende actoren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De rechter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De advocaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De verzekeraar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De rol van de huisarts of de bijstandsarts . . . . . . . . . . . . . . De collectieve solidariteitsfondsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
369 369 370 372 373 377
Hoofdstuk 15 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3.
De manieren van vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding: rente of kapitaal? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De geïndexeerde rente is de meest volledige . . . . . . . . . . . . Kapitalisatie en splitsingsmethode . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
379 379 380 380
LARCIER
340 345 347 349 349 353 355 359 360 362 363 366
__lichamelijke.schade2014.book Page xi Friday, February 7, 2014 8:34 AM
xi Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7. Afdeling 8. Afdeling 9. Afdeling 10. Afdeling 11.
Sterftetafels en levensduur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De forfaitaire vergoeding per punt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ernstige persoonlijke ongeschiktheid zonder BAO (en omgekeerd). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het bruto- of het nettoloon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwaar gehandicapte personen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Macro-economisch kader van lage rentes . . . . . . . . . . . . . . Toekomstige inflatie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De derde betaler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
384 385 389 390 392 393 394 395
Hoofdstuk 16 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7. Afdeling 8. Afdeling 9. Afdeling 10. Afdeling 11. Afdeling 12. Afdeling 13. Afdeling 14. Afdeling 15. Afdeling 16. Afdeling 17. Afdeling 18.
De verschillende schadeposten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De persoonlijke ongeschiktheid als ‘morele schade’ . . . . . . De arbeidsongeschiktheid als materiële schadepost. . . . . . . De huishoudschade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De esthetische schade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het quantum doloris (pijnen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Extraprofessionele of postlucratieve schade . . . . . . . . . . . . De genoegenschade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De seksuele schade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De schade door geen gezin meer te kunnen stichten . . . . . . De noodzaak aan prothesen en de vernieuwing ervan. . . . . Genegenheidsschade of schade door weerkaatsing . . . . . . . De successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De hulp van derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het verlies van een schooljaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Schade wegens een gemiste kans. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Schade bij overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Andere bijzondere morele schade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
397 397 401 403 415 419 428 431 431 432 438 439 441 442 443 461 467 467 469
Hoofdstuk 17 Afdeling 1. Afdeling 2. Afdeling 3. Afdeling 4. Afdeling 5. Afdeling 6. Afdeling 7. Afdeling 8.
Enkele speciale topics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De evaluatie van het kind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De evaluatie van de bejaarde persoon. . . . . . . . . . . . . . . . . Hersentrauma’s (HT’s) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kinderen met hersentrauma’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hersentrauma’s bij de bejaarde persoon . . . . . . . . . . . . . . . De vergoeding na hersentrauma’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Behandeling en hulp van derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Evaluatie in het geval van blijvend coma . . . . . . . . . . . . . .
471 471 486 488 505 506 506 507 508
Hoofdstuk 18 De rol van de bijstandsdokter. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513 Afdeling 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513 Hoofdstuk 19 Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515 Afdeling 1. Synthese van de verschillende stelsels . . . . . . . . . . . . . . . . . 515
LARCIER
