&Verantwoording. Verantwoordelijkheid

jaar verslag



&

Verantwoordelijkheid

Verantwoording

St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg Hilvarenbeekseweg 60 Postbus 90151 5000 LC Tilburg tel. (013) 539 13 13 fax. (013) 539 03 55 www.elisabeth.nl

jaarverslag 

Profiel

Inhoud

Het St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg is een groot topklinisch

Profiel

opleidingsziekenhuis en verzorgt een gebied van 435.000 inwoners.

Inleiding

4

Hiervan zijn voor de basiszorg ongeveer 215.000 inwoners op

Toegankelijkheid van zorg

6

het St. Elisabeth Ziekenhuis georiënteerd. Patiënten uit de regio

Vertrouwen in kwaliteit van zorg

10

Midden-Brabant kunnen er voor vrijwel alle specialismen terecht.

Goed werkgeverschap

24

Samenwerking met externe partijen

32

Doelmatigheid

36

Financieel beheer

40

Bijlagen

44

Specialismen Het ziekenhuis heeft een aantal bovenregionale functies voor

binnen via de Medische Boulevard waarin winkels met een zorggerela-

Neurochirurgie, Traumatologie, Aids, In-Vitrofertilisatie (IVF), Dialyse,

teerd aanbod zijn gevestigd. Ook is er een aantal ziekenhuisvoorzienin-

Plastische Chirurgie, Maag-Darm-Leverziekten en Bijzondere Tandheel-

gen te vinden, die zijn gericht op informatie voor patiënten en op onder-

kunde. Het specialisme Neurochirurgie verzorgt een gebied van meer

wijs en sociaal beleid voor medewerkers. Het St. Elisabeth Ziekenhuis

dan 2 miljoen inwoners. Voor de functie Radiochirurgie (Gamma Knife)

beschikt samen met het Revalidatiecentrum Leijpark over een Ronald

komen patiënten uit heel Nederland naar Tilburg omdat dit de enige

McDonald Huis.

functie van die aard in Nederland is. De revalidatiezorg is ondergebracht bij Revalidatiecentrum Leijpark, dat is gevestigd naast het ziekenhuis. In totaal zijn 28 specialismen in het ziekenhuis aanwezig.

Opleidingen Het verzorgen van medisch-specialistische, verpleegkundige en paramedische opleidingen en het verrichten van toegepast weten-

Medewerkers/faciliteiten

schappelijk onderzoek zijn belangrijke taken van het St. Elisabeth Zie-

Circa 2.700 medewerkers, 120 vrijwilligers, 140 medisch specia-

kenhuis. Samen met andere topklinische opleidingsziekenhuizen levert

listen en 120 arts-assistenten zetten zich in om de patiënten zo goed mo-

het ziekenhuis daarmee een essentiële bijdrage aan de vernieuwing van

gelijk te behandelen, te verzorgen en te begeleiden. Jaarlijks bezoeken

de gezondheidszorg. In 2004 verzorgde het St. Elisabeth Ziekenhuis in

281.000 patiënten de poliklinieken, waarvan er 121.000 voor de eerste

samenwerking met een aantal universitaire centra de opleiding voor 16

keer komen. Op de Spoedeisende Hulp melden zich 25.000 patiënten.

specialismen. Het St. Elisabeth Ziekenhuis is initiatiefnemer en partner

Het St. Elisabeth Ziekenhuis neemt jaarlijks 41.000 patiënten op, waarvan

van de Brabant Medical School.

16.000 in dagbehandeling. Patiënten en bezoekers komen het ziekenhuis 3

jaarverslag 

Inleiding

jaarverslag 

“Wij willen het ziekenhuis van keuze zijn”

Als slogan koos het St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg in 2004 voor ‘verantwoordelijkheid en verantwoording’. Deze keuze heeft niet alleen betrekking op de verantwoordelijkheid voor en de maatschappelijke verantwoording over het zorgproduct, maar ook op de bestuurlijke verantwoordelijkheden op elk managementniveau en de verantwoording voor de resultaten; dus ook de financiële. Deze slogan is ook die van het jaarplan 2004 en fungeert als rode draad voor het jaarverslag. Ook dit jaar is voor de indeling van de verslaglegging het Zorghandvest van de NVZ vereniging van ziekenhuizen als uitgangspunt gekozen.

4

Een belangrijk gezicht van het St. Elisabeth Ziekenhuis verdween dit jaar van het toneel. Na tien jaar Raad van Bestuur ging dr. Jan Jongerius in september met pensioen. Het vinden van een opvolger was volgens prof.mr. Marc Groenhuijsen, voorzitter van de Raad van Toezicht “zonder twijfel de belangrijkste beslissing die wij hebben moeten nemen dit jaar. Omdat het zo’n cruciale factor is bij de koers van het ziekenhuis de komende jaren.”

D

e nieuwe bestuurder moest iemand zijn met een hoog ambitieniveau en iemand die werkelijk gelooft in de bijzondere bestuursvorm van dit ziekenhuis: een tweehoofdig, gelijkwaardig en collegiaal bestuur. “Met Bart Berden hebben we een energiek persoon met uitgesproken ambities. Hij straalt van kruin tot tenen competentie uit en is een goede match met Wim van der Meeren”, vindt Groenhuijsen. Drs. Wim van der Meeren beaamt dat volmondig. “Met Jan Jongerius heb ik zes jaar een fantastische tijd gehad. Ik maakte me eerlijk gezegd best zorgen of het weer zou lukken met iemand zo’n goed team te vormen. Die zorgen zijn voorbij. Bart Berden geeft

een nieuwe impuls en nieuwe energie.’ Dr. Bart Berden zelf is zeer gecharmeerd van zijn nieuwe werkplek, terwijl hij toch aardig wat vergelijkingsmateriaal in de ziekenhuiswereld heeft. “Dit ziekenhuis heeft een heel speciale cultuur die ik vooral als ‘positief ’ wil omschrijven. Het is ongelooflijk hoe landelijke, complexe ontwikkelingen hier heel snel van de grond komen. Ook de trots op het werk, op elkaar en op het ziekenhuis is hier in huis meer dan gemiddeld.” ‘Goed zijn, beter worden’ oewel Bart Berden pas officieel op 1 november in dienst trad, werd hij al eerder betrokken bij de belang-

H

rijke beslissing om mee te gaan doen aan ‘Sneller Beter’. Voor dit landelijke programma zijn acht ziekenhuizen geselecteerd die bereid zijn grondig te kijken hoe de zorg beter en vernieuwender kan. “Voor ons is deelname hieraan een heel belangrijke stap omdat het staat voor onze ambitie Goed zijn, beter worden”, zegt Wim van der Meeren. Innovatie is daarbij het sleutelwoord. “Dat moet onze business worden, het moet in onze genen gaan zitten. Innovatie in de gezondheidszorg ging lang bijna alleen om medische technologie. Nu gaat het vooral om processen. Het leuke is dat iedereen in de organisatie daar bij betrokken is. ‘Sneller Beter’ zien we als een platform voor innovatie”, vult Berden aan.

5

prof.mr. Marc Groenhuijsen

drs. Wim van der Meeren

dr. Bart Berden

Bonus voor prestaties en innovatieve instelling wordt financieel helaas nog niet altijd beloond. “Maar dat is voor ons geen reden om daardoor conservatiever te zijn. De professionals die hier werken, willen gewoon goede zorg verlenen, soms ondanks de financiering”, stelt Van der Meeren vast. “Met de invoering van de DBC’s is de relatie tussen wat je doet en wat je krijgt al duidelijker geworden. En zorgverzekeraars hebben ook steeds meer oog voor de kwaliteit. Als ziekenhuis hebben we dit jaar een bonus gekregen voor de goede prestaties. De kerngedachte achter DBC’s en de dit jaar ook ingevoerde prestatie-indicatoren is goed. Maar we vinden

het ook belangrijk mee te praten op het hoogste niveau over de knelpunten die je daarbij tegenkomt. We hebben ook dit jaar regelmatig kamerleden en hoge ambtenaren hier laten zien wat we goed doen en wat de knelpunten zijn. Die moeten eerst erkend worden, voor ze worden opgelost.” In de lijn van invloed uitoefenen past ook dat Wim van der Meeren dit jaar bestuurslid is geworden van de NVZ vereniging van ziekenhuizen.

wijze. Daar horen ook doelmatigheid en gepast gebruik bij. Wij hopen dat op basis hiervan de patiënt, de huisarts en de zorgverzekeraar voor ons ziekenhuis kiezen.”

E

H

et begrip ‘marktwerking’ is het sleutelwoord in de gezondheidszorg de komende jaren. “In heel veel opzichten is dat nog een leeg begrip. Voor ons gaat het meer om de patiënt ofwel het doen van de juiste dingen op de juiste

jaarverslag 



jaarverslag 

Toegankelijkheid van zorg Het St. Elisabeth Ziekenhuis spant zich tot het uiterste in om de zorg toegankelijk te houden en binnen de Treeknormen en mogelijk nog kortere wachttijden te verlenen.

Toegangstijden

Aan de poort zijn er ruim 18.000 meer contacten op de poliklinieken en

De gestegen vraag naar zorg in het St. Elisabeth Ziekenhuis

Spoedeisende Hulp geweest dan in 2003. Een steeds groter aandeel van

heeft niet geleid tot een langere wachtlijst en de toegangstijd voor de

deze contacten betreft nieuwe ziektegevallen (32% in 2004) en vanuit

poliklinieken daalde over het algemeen bij de meeste specialismen in

deze aanwas wordt de wachtlijst gevuld. Het aantal nieuwe ziektegeval-

2004. Het betreft hier steeds reguliere nieuwe patiënten zonder spoedin-

len steeg in 2004 met 9%.

dicatie van hun verwijzer.

Door de groei op de OK, het Behandelcentrum en de poliklinieken werd men desondanks relatief sneller geholpen als men eenmaal op de wachtlijst stond voor een behandeling. Werd in 2003 51% van de niet-spoed-

Toegankelijkheid poliklinieken

patiënten op de wachtlijst binnen 5 weken geholpen, in 2004 steeg dit

Gemiddeld onder de landelijke Treeknorm (binnen 3 weken) blij-

percentage naar 54%.

ven de (deel)specialismen Heelkunde, Kindergeneeskunde, Longziekten,

Veruit het grootste deel van de patiënten wacht 0 tot 3 maanden; het deel

Urologie, Oogheelkunde, de zwangerenpoli van Gynaecologie, Orthope-

dat 6 maanden of langer op de wachtlijst staat daalde van 22% in januari

die en Kaakchirurgie.

naar 15% in december. Het betreft hier voornamelijk patiënten voor Plas-

Een gemiddelde toegangstijd tussen de 21 en 30 dagen hebben de speci-

tische Chirurgie.

alismen Neurochirurgie, Psychiatrie-volwassenen, Hart- en Vaatziekten, Interne Geneeskunde, Anesthesiologie en Neurologie. Meer dan 30 dagen toegangstijd gemiddeld hebben de specialismen

Allergologen binnen ziekenhuismuren

Maag-Darm-Leverziekten, KNO, Gynaecologie, Huidziekten, Psychiatrie-

Het St. Elisabeth Ziekenhuis hecht eraan alle patiënten toegang

jeugd, Reumatologie, Plastische Chirurgie, Allergologie en Gynaecolo-

te bieden en in alle zorg te voorzien, ook voor patiënten met een aller-

gie-IVF.

gologische zorgvraag. In 2004 is de toegankelijkheid vergroot door uit-

Ten opzichte van 2003 is bij deze groepen specialismen de toegangstijd

breiding met het specialisme, en dus ook een zorgeenheid, Allergologie.

aanmerkelijk verbeterd en wel onder meer bij Plastische Chirurgie (van

De zorgeenheid is gevestigd in het Allergologisch Diagnostisch Centrum

102 naar 52 dagen), Maag-Darm-Leverziekten (van 57 naar 31 dagen) en

aan de Bredaseweg in Tilburg. De maatschap bestaat uit twee allergo-

bij Orthopedie van 36 naar 14 dagen.

logen, Theo Roovers en Joke Oostenbrink. In september 2005 krijgt de zorgeenheid een eigen onderkomen in het ziekenhuis. Tot de inhuizing (intramuralisatie) een feit is, wordt de organisatie van het Allergologisch

Wachtlijst kliniek en dagverpleging

Diagnostisch Centrum op die van het ziekenhuis afgestemd. Een voor-

De totale wachtlijst van het St. Elisabeth Ziekenhuis was in de-

beeld hiervan is een aantal polikliniekassistentes dat met de allergologen

cember 2004 vrijwel gelijk aan december het jaar daarvoor (2689 in 2004,

meekomt. Dankzij deze afstemming en uitbreiding kan de overgang in

2671 in 2003). In augustus 2004 was de wachtlijst op zijn hoogst (2830)

2005 zo soepel mogelijk verlopen.

waarna weer een daling plaatsvond. 6

7

jaarverslag 

jaarverslag 

Bergland Kliniek Tilburg: zorg op maat samen met het Elisabeth Verbetering parkeervoorzieningen

Een privé-kliniek binnen een ziekenhuis. Dat is de Bergland Kliniek Tilburg die in september van start ging op de eerste verdieping van de Medische Boulevard. Een vreemde combinatie? Voor de initiatiefnemers, bedrijfskundig manager drs. Johan Dorresteijn en medisch manager dr. Henk Oostvogel, is het vooral een logische stap door een optelsom van heel veel ontwikkelingen.

Door de stijgende productie neemt het aanbod van auto’s van patiënten, bezoekers en medewerkers almaar toe. Het aantal beschikbare parkeerplaatsen is daar niet op berekend en het ziekenhuis treft regelmatig noodvoorzieningen in afwachting van een structurele oplossing. drs. Johan Dorresteijn

dr. Henk Oostvogel

Zo kwamen er extra plaatsen voor auto’s van medewerkers bij de Spoedeisende Hulp en achter en opzij van het ziekenhuisgebouw. Desondanks kan een steeds groeiende groep auto’s geen plekje vinden en wordt er

“H

et idee ontstond toen de wachtlijsten opliepen. Juist de mensen met aandoeningen die relatief goedkoop te behandelen zijn en dus geld opleveren, bleken naar andere ziekenhuizen te gaan en zelfs over de grens te trekken. Er zijn steeds meer zorgvragen die niet verzekerd zijn maar waar mensen wel zelf voor willen betalen. Er is waanzinnig veel dure apparatuur die in het ziekenhuis na 17.00 uur ongebruikt blijft, terwijl de behoefte om ook buiten kantoortijden naar een arts te kunnen, groeit”, somt Henk Oostvogel op. “Toen de overheid meer ruimte bood om als ziekenhuis te gaan ondernemen zijn we dit concept gaan uitwerken. Eigenlijk was de keus: wach-

ten we af tot andere partijen in de regio een kliniek beginnen of springen we zelf met ons ziekenhuis en onze medische specialisten in dat gat?”, vult Johan Dorresteijn aan. Bovendien kan zo ingespeeld worden op de ondernemingsdrang van specialisten. Het zijn specialisten uit het St. Elisabeth Ziekenhuis die ook voor de Bergland Kliniek Tilburg werken. Net zoals ook Oostvogel (als chirurg) en Dorresteijn (als zorggroepmanager) voor zowel het ziekenhuis als de privé-kliniek werken. Producten n de eerste maanden bood de Bergland Kliniek Tilburg vijf zorgproducten aan: stoppen met roken, snurkbehandeling, huidtherapie (waaronder

I

ontharen), 20-weken echo’s bij zwangeren en MRI-scans. Deze producten zijn onderdeel van de zorgproductgroepen Male Care, Female Care, Company Care en Care for All. De komende tijd zal dat aanbod groeien. Er is ook al een stijlvol pand gehuurd aan de Berglandweg in Tilburg, dat in 2005 waarschijnlijk opengaat speciaal voor Female Care, een van de pijlers van de kliniek. Nauwe band met EZ oor de nauwe band met het ziekenhuis is het de bedoeling dat de Bergland Kliniek wel de voordelen, maar niet de nadelen van een privé-kliniek in zich heeft. Privé-klinieken zouden volgens

D

8

een rapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg bijvoorbeeld te weinig veiligheidswaarborgen hebben bij complicaties. “Wij hebben de kwaliteit en veiligheid van het ziekenhuis achter ons staan. Bovendien is de noodzaak om goede zorg te leveren extra groot omdat je anders de goede naam van het EZ afbreekt”, stelt Henk Oostvogel. Het ministerie van VWS en de zorgverzekeraars steunen het Tilburgse initiatief.

reclame loopt het meteen met de nu al geboden producten goed. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat we beginnen met wachtlijsten in de privékliniek.”

wild geparkeerd. Medio 2005 wordt weer een interim-voorziening gerealiseerd. Op de voormalige schapenwei achter het Ronald McDonald Huis komen tijdelijk 200 extra parkeerplaatsen voor het personeel. Tevens is het vergunningentraject opgestart om een parkeerdek voor 400 – 600 auto’s te bouwen op het ziekenhuisterrein. Het geplande parkeerdek heeft een zodanige constructie dat het in de toekomst vrij eenvoudig is uit te breiden met extra verdiepingen. Een en ander krijgt gestalte conform de ruimtevisie van het St. Elisabeth Ziekenhuis en de structuurnota van de Gemeente Tilburg van eind 2004. Zodra de benodigde vergunningen binnen zijn gaat de eerste spa de grond in. Parallel aan deze acties werken de Cliëntenraad, de Gemeente Tilburg en het busbedrijf Connexxion aan een betere busroute van en naar het ziekenhuis en aan een aanpassing van de bushaltes. Ook op deze wijze zal de ‘druk’ op de parkeerplaatsen wat afnemen.

I

n 2004 is nog niet veel publiciteit aan het initiatief gegeven. “Dat is een bewuste keuze. We willen de kliniek langzaam opbouwen en vanaf het begin optimale zorg kunnen leveren”, zegt Dorresteijn. “Ook van mond-tot-mond-

9

jaarverslag 



jaarverslag 

Vertrouwen in kwaliteit van zorg Voor het voeren van het kwaliteitsbeleid maakt het St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg gebruik van het managementmodel van het Instituut Nederlandse Kwaliteit (INK). Veel afdelingen en zorgeenheden voeren de EZ Quality Scan alsook zelfevaluaties uit. Deze leiden tot de nodige verbeterprojecten. In 2004 zijn de meeste protocollen digitaal beschikbaar gekomen op EZ-Intranet. Tevens is besloten een NIAZ-accreditatie te gaan voorbereiden.

Start hartfalenpoli

Cliëntgericht communiceren met Liesje

Begin oktober is binnen de zorgeenheid Hart- en Vaatziekten

Patiënten zijn niet langer alleen zieken die voor een behande-

een geavanceerde hartfalenpolikliniek opgestart. Op deze poli worden

ling naar het ziekenhuis komen, maar ook cliënten die steeds mondiger

hartpatiënten gezien en begeleid door een hartfalenverpleegkundige.

worden. Zij laten hun oordeel over de zorg meewegen in de keuzes die zij

Deze heeft tijdens het spreekuur ruim tijd voor de hartpatiënt. Op zijn

maken en nemen vaker de regie zelf in handen. Bij de afweging over de

beurt kan de patiënt vaker op controle komen. Op deze wijze wordt de

geboden zorg kijken zij tevens hoe zij als klant behandeld worden. De zie-

patiënt beter begeleid en krijgt hij meer steun bij het leren begrijpen en

kenhuisprojectgroep patiëntvriendelijke bejegening is daarom een com-

toepassen van de nodige aanpassingen in leefgewoonten. De hartfalen-

municatieproject gestart dat de ziekenhuismedewerkers leert de patiënt

verpleegkundige heeft een grote mate van zelfstandigheid. Onder super-

steeds meer als cliënt te gaan zien en anders met hem om te gaan. Om

visie van een cardioloog kan hij beslissen over het optimaliseren van het

deze cultuurverandering te bewerkstelligen heeft het project de gedaan-

medicatiebeleid. Ook vraagt de hartfalenverpleegkundige de nodige on-

te aangenomen van Liesje, het zusje van het landelijk bekende fenomeen

derzoeken aan en verwijst door naar andere disciplines en specialismen.

Loesje. De projectgroep heeft Liesje op 1 april in het personeelsrestau-

Indien nodig kan hij de patiënt ook thuis begeleiden.

rant op ludieke wijze op de wereld gezet. Bij haar komst zijn beschuiten

Naast de hartfalenverpleegkundige spelen op de hartfalenpoli andere

met muisjes uitgedeeld. Liesje is op de afdeling Heelkunde in pilotvorm

disciplines een belangrijke rol in de zorg voor de patiënt. Zo kan de pa-

aan de slag gegaan. Zowel voor Heelkunde als voor Liesje een leerzame

tiënt bijvoorbeeld worden doorverwezen naar een diëtist voor informatie

ervaring. Liesje ontdekte dat ze nog wat verbeterd mocht worden en dat

over voeding, dieet en vochtbeperking. De diëtist geeft groepsvoorlich-

een aantal ziekenhuismedewerkers bijgeschoold moest worden om haar

ting, maar begeleidt ook individueel. Tevens kan de patiënt worden door-

nog meer grond onder de voeten te geven. Aldus nog beter toegerust

verwezen naar Medisch Maatschappelijk Werk of Medische Psychologie.

kon Liesje op andere zorgeenheden aan de gang met haar communica-

Met de nieuwe poli is opnieuw een grote stap gezet in de verbetering van

tietrainingen. De deelnemers zijn doorgaans erg enthousiast over haar.

zorg aan hart(falen)patiënten.

Net als haar landelijke voorbeeld laat Liesje vooral ludiek van zich horen via korte bondige uitspraken op posters in huis. Ook in Monitor kreeg Liesje volop aandacht. Naast de posters is een waaier ontwikkeld met nog meer communicatieve handvatten en andere handige tips en telefoonnummers die de medewerkers kunnen gebruiken om de onderlinge contacten zo goed mogelijk te laten verlopen en vooral om de veiligheid en het plezier in het werk te vergroten. In 2005 krijgt het project meer vaste vorm. Liesje wil op termijn uitgroeien tot een volwassen meid. De verwachting is dat bijna het hele ziekenhuis de kans krijgt Liesje beter te leren kennen.

10

11

jaarverslag 

jaarverslag 

Elan medische staf komt goed van pas in 2004 Cliëntenraad zorgt dat cliënt centraal blijft staan De Cliëntenraad van het St. Elisabeth Ziekenhuis heeft conform de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen volop gebruik gemaakt van zijn bevoegdheid de Raad van Bestuur gevraagd en on-

“Er heerst een elan in dit ziekenhuis bij dokters dat je zeker niet overal ziet”, zegt dr. Jan Marcelis die per 31 december de voorzittershamer van het stafbestuur neerlegde. In de vier jaar die hij in het stafbestuur zat, is hij onder de indruk geraakt van zijn collega’s.

dr. Jan Marcelis

gevraagd advies te geven. Daarnaast is regelmatig gesproken met het Bestuur van de Vereniging Medische Staf en het management van het ziekenhuis. De Cliëntenraad doet alles vanuit de visie: Iedere patiënt heeft belang bij optimale zorg. De patiënt voert waar mogelijk zelf de regie, is waar mogelijk leidend en niet lijdend voorwerp. Het is de taak van het ziekenhuis deze zorg op een kwalitatief hoog niveau te realiseren en daarbij al het nodige en mogelijke te doen om de eigen regievoering van de patiënt te realiseren. Vanuit het patiëntenbelang adviseert en stimuleert de Cliëntenraad de ziekenhuisorganisatie bij de uitvoering van de zorg en de regievoering die de patiënt geboden wordt. In 2004 zijn onder meer als speciale aandachtsgebieden gedefinieerd: kwaliteit van zorg, nieuwbouwprojecten en verbouwingen, parkeerproblematiek, bejegening van de cliënt, veiligheid, voeding, hygiëne, klachtenregeling en benoeming leden Raad van Toezicht. Bijzondere aandacht kregen de benoeming nieuw lid Raad van Bestuur en de start van de Bergland Kliniek Tilburg. De 9 vrijwilligers waaruit de Cliëntenraad bestaat, komen allen uit het verzorgingsgebied van het St. Elisabeth Ziekenhuis. Zij voelen zich betrokken bij de groep cliënten maar zijn wel onafhankelijk van het ziekenhuis. Vanuit dit gevoel wil de Cliëntenraad de gemeenschappelijke belangen van de cliënten blijven behartigen en ervoor zorgen dat het belang van de cliënt centraal blijft staan in het ziekenhuisbeleid. Dit houdt in dat de gegeven zorg en de medische behandeling zoveel mogelijk worden afgestemd op de behoefte van de cliënt. De Cliëntenraad brengt een eigen jaarverslag uit en heeft een eigen pagina op de zieken-

“A

rtsen zijn hier heel sterk bereid om buiten hun eigen specialisme te kijken. Ze nemen het reilen en zeilen van het hele ziekenhuis ter harte. De bereidheid om binnen het eigen vakgebied extra verantwoordelijkheid te dragen door bijvoorbeeld in commissies plaats te nemen of aan opleiding te doen, is groot. Het is niet moeilijk om mensen actief te krijgen, ook al worden ze er geen cent beter van.” Reglement mogelijk disfunctionerende specialisten n 2004 kwam die houding menigmaal goed van pas. Want er was een aantal noten te kraken die rechtstreeks aan de positie van artsen raak-

I

ten. Dat gold vooral voor het ‘reglement mogelijk disfunctionerende specialisten’ dat er kwam. “Dat is in de kern een bedreigend document. Daarmee stellen de specialisten zich kwetsbaar op. Ze geven aan zich door hun collega’s te willen laten toetsen en daar ook de gevolgen van te willen aanvaarden. Het is niet bedoeld om specialisten de deur uit te krijgen, maar een duidelijk beschreven procedure om collega’s die op een bepaald vlak niet professioneel handelen, daar op aan te kunnen spreken. Ik ben er trots op dat de staf dit unaniem heeft gesteund. Zover zijn nog maar weinig ziekenhuizen.”

huiswebsite. 12

13

Ondernemingsdrang e Brabant Medical School kreeg in 2004 letterlijk een gezicht met de vele studenten die het ziekenhuis bevolkten. Na een paar jaar van voorbereiding bleek nu hoeveel inzet dat vraagt van de betrokken specialismen die deze studenten opleiden. Ook bij het ontstaan van de Bergland Kliniek, een privékliniek binnen het St. Elisabeth Ziekenhuis, speelde de Medische Staf een belangrijke rol. “Het is interessant dat dit niet als bedreiging is opgepikt, maar als een kans die in het tijdsbeeld past, waarbij ook voor het Elisabeth veel winst te behalen is. Specialisten met ondernemingsdrang kunnen daar buiten de reguliere zorg om hun ei kwijt en dingen

D

doen die ze in het gewone ziekenhuis niet kunnen. We hebben ook heel sterk meegedacht hoe we kunnen zorgen dat de goede naam van het ziekenhuis bij dit initiatief wel gebruikt wordt, maar geen gevaar loopt. Het wordt nu echt als iets ‘van ons’ gezien.”

E

én nadeel kan de scheidende stafvoorzitter bedenken bij het heersende elan. “Goede ideeën zijn er altijd volop. Het nadeel is dat iedereen goede ideeën heeft en zo enthousiast is, dat die allemaal speerpunt zouden moeten worden. Ik zeg wel eens gekscherend: ‘we hebben een spijkerbed van speerpunten hier’.”

jaarverslag 

jaarverslag 

Patiënt wordt (nog) ‘Sneller Beter’ Zichtbaar Beter op weg naar NIAZaccreditatie

Dit jaar heeft het St. Elisabeth Ziekenhuis een belangrijke stap gezet om de zorg nóg veiliger en patiëntvriendelijker te maken. Het ziekenhuis is één van de acht ‘uitverkoren’ ziekenhuizen om mee te doen aan het landelijke project ‘Sneller Beter’, een initiatief van de minister van VWS.

Het St. Elisabeth Ziekenhuis wil laten zien dat het goede en veilige zorg levert. Dat het voldoet aan een aantal door de ziekenhuisbrandrs. Hilde Meijs

ir. Marjolijn Kalsbeek

che nauwkeurig omschreven normen. Daarom is besloten om het ziekenhuis te laten accrediteren. Het Nederlands Instituut voor Accreditatie van Ziekenhuizen (NIAZ) zal daartoe in 2006 afdelingen bezoeken en toetsen.

R

uim dertig ziekenhuizen wilden graag meedoen. Bij de keuze voor het St. Elisabeth Ziekenhuis heeft zeker meegespeeld dat het ziekenhuis al heeft bewezen zeer bereid te zijn de eigen organisatie onder de loep te nemen als dat tot verbeteringen kan leiden in de zorg. Nek uitsteken eedoen aan ‘Sneller Beter’ brengt veel extra werk met zich mee. Toch hebben we genoeg afdelingen gevonden die hun nek uit willen steken. Het is ook van groot belang de zorg waar dat kan te verbeteren. Waar mogelijk hebben we geprobeerd plannen die er toch al waren, hiermee daadwerkelijk in gang te zetten. In sommige geval-

“M

len zijn er echt nieuwe ideeën gekomen. Door mee te doen aan dit programma krijgen we ondersteuning vanuit het CBO, het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg, het Instituut Beleid en Management van de Erasmus Universiteit en de Orde van Medisch Specialisten. Ook hebben we eenvoudig toegang tot de kennis en ervaring die er elders in het land al is”, zeggen zorggroepmanager en programmacoördinator drs. Hilde Meijs en programmamanager ir. Marjolijn Kalsbeek.

nen vrouwen met een verdacht knobbeltje in hun borst sneller geholpen worden) en patiëntveiligheid (bijvoorbeeld projecten om het aantal postoperatieve wondinfecties terug te dringen, medicatie veiliger te maken en de kans op decubitus te verkleinen). De projecten lopen één tot twee jaar, al binnen een paar maanden moeten de eerste resultaten zichtbaar zijn. Snelle successen moeten het enthousiasme en de inzet voeden. Eind 2006 wordt het programma formeel afgerond.

Zichtbare eerste resultaten n totaal gaat het bij ‘Sneller Beter’ om 13 projecten op het gebied van patiëntenlogistiek (bijvoorbeeld hoe kun-

Cultuuromslag aar dan is het voor het ziekenhuis niet af. Dan zullen we de successen uit gaan dragen binnen en buiten het ziekenhuis. Dat werkt,

I

“M

hebben we gezien bijvoorbeeld bij het project Werken zonder Wachtlijst waaraan de poliklinieken Orthopedie en KNO eerder mee hebben gedaan. Oogheelkunde is, gebruikmakend van de ervaringen van Orthopedie en KNO, ook al voortvarend bezig. Bij Orthopedie en KNO zelf is het niet opgehouden na het project. Het heeft gezorgd voor een cultuuromslag: het is bijna een tweede natuur geworden om te kijken waar dingen te verbeteren zijn en je af te vragen of bepaalde werkwijzen wel logisch zijn.”

D

at is precies ook wat met ‘Sneller Beter’ de bedoeling is en tegelijkertijd is het een antwoord op de veranderende omgeving. Bij dit

omvangrijke project is dit keer ook ‘leiderschap en organisatieontwikkeling’ een onderdeel om te zorgen dat deze veranderde cultuur vast onderdeel van de hele organisatie wordt.

Om daarvoor klaar te zijn, zijn eerste stappen gezet. In juni zijn startbijeenkomsten gehouden voor betrokken afdelingen en medewerkers. In november is op de te accrediteren afdelingen een nulmeting gehouden. Daarmee hebben de afdelingen een vrij goed beeld van de afspraken die er binnen een zorgeenheid of afdeling zijn op het gebied van processen in relatie tot wat er zou moeten zijn op basis van de NIAZ-normen. De volgende stap wordt het doorvoeren van verbeteringen. Op de initiële accreditatieafdelingen zijn kwaliteitsfunctionarissen aangesteld. Zij ondersteunen het managementteam en begeleiden de afdeling op weg naar accreditatie. Er zijn vier werkgroepen geformeerd te weten: Zelfevaluatierapport, Zelfevaluatie op zorgeenheid/afdelingsniveau, Geautomatiseerd documentbeheersysteem en Intern auditsysteem, om dit proces te ondersteunen.

EZ Quality Scan nieuwe stijl Tijdens de startbijeenkomsten van de NIAZ-accreditatie is door de werkgroep zelfevaluatie op zorgeenheid/afdelingsniveau de aangepaste EZ Quality Scan gepresenteerd. Want in het al enkele jaren in het St. Elisabeth Ziekenhuis gebruikte instrument zijn de afdelingsnormen van het NIAZ geïntegreerd. De scan is het eerste wat afdelingen gaan doen in het kader van de accreditatie. Zo is voor iedere zorgeenheid/

14

15

jaarverslag 

jaarverslag 

Honderden protocollen digitaal beschikbaar afdeling duidelijk wat er precies geregeld moet worden. Het hoge ab-

Klachten

stractieniveau van het onderdeel processen van de EZ Quality Scan is concreter gemaakt. De kwaliteitsfunctionarissen gaan na wat er op de

Het aantal klachten nam in 2004 toe tot 543. Dit is een stijging

verschillende afdelingen in eerste instantie op het gebied van processen

ten opzichte van 2003. Evenals in voorgaande jaren zijn in 2004 relatief

is geregeld en of dit verbetering behoeft.

veel klachten ingediend over het vaktechnisch handelen. Binnen de ca-

Honderden protocollen zijn sinds dit jaar in het St. Elisabeth Ziekenhuis digitaal te raadplegen. Vooral voor de talloze protocollen die niet voor één afdeling gelden maar voor het hele ziekenhuis, is dat grote winst.

tegorie vaktechnisch handelen vallen klachten over medisch-technisch

Jef Geerts

handelen en aanverwante handelingen, zoals diagnose, onderzoek, ge-

Zorgeenheid Dialyse gecertificeerd

nees- en hulpmiddelen, verwijzing, keuring, hygiëne en weigeren van behandeling. Daarnaast worden klachten over informatie en toestem-

De Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de zorgsec-

ming ook onder ‘vaktechnisch handelen’ geregistreerd. Dit risico blijkt

tor heeft de zorgeenheid Dialyse gecertificeerd. Getoetst is of proces-

groot bij de ‘snijdende specialismen’. Teleurstellende behandelresulta-

sen en procedures binnen de zorgeenheid zo zijn ingericht en beheerst,

ten zijn voor patiënten vaak aanleiding een klacht in te dienen. In de prak-

dat de organisatie aan de cliënt levert wat zij zegt te kunnen leveren en

tijk van de klachtbehandeling blijkt dat het uiten van een klacht veelal

wat met de cliënt is overeengekomen. Al in 2002 is de zorgeenheid met

gezien wordt als een mogelijkheid om een teleurstelling bespreekbaar te

dit traject begonnen. Na een externe scholing hebben twee dialysever-

maken en een vraag om uitleg, soms meer dan als een ‘aanklacht tegen

pleegkundigen samen met het hoofd zorgeenheid een kwaliteitsmanage-

de behandelend arts’. Uit het zeer geringe percentage klagers dat wel

mentsysteem ontwikkeld en vastgelegd in een handboek. Een speciaal

een oordeel wil en zich daarvoor wendt tot de Klachtencommissie, blijkt

ingestelde ‘watercommissie’ heeft een handboek voor de waterkwaliteit

dat een goede klachtenbemiddeling een belangrijke rol speelt in het pro-

opgesteld. Tevens zijn deze verpleegkundigen geschoold in het houden

ces van voorkoming van verdere escalatie en veelal leidt tot herstel van

van interne audits. Het kwaliteitsmanagementsysteem leverde vele voor-

vertrouwen en daarmee continuering van een behandelrelatie.

delen op, maar het dagelijks in de praktijk brengen had even tijd nodig. Het in kaart brengen, vastleggen, uitvoeren, controleren en bijsturen van alle werkprocessen heeft geleid tot een nog meer heldere en inzichtelijke

Klachten

organisatie. Daarin weten medewerkers wat hun rol is, waar hun verantwoordelijkheden liggen, welke problemen waar kunnen ontstaan en hoe

2004

2003

die voorkomen of opgelost kunnen worden. Bij de certificering is een

Aantal klachten (aspecten*)

543

447

aantal aandachtspunten vastgesteld en in het voorjaar van 2005 zullen

Aantal klagers

467

392

deze onderdelen opnieuw getoetst worden. Daarna gebeurt dit jaarlijks.

* Het is mogelijk dat een klager in een klacht meerdere aspecten aan de orde stelt.

Zo kan de zorgeenheid Dialyse aantonen dat het kwaliteitsmanagementsysteem onderhouden wordt en dat de zorgeenheid zich blijft ontwik-

“D

aarbij gaat het bijvoorbeeld om afspraken rond het gebruik van cytostatica, reanimeren en de visie van het ziekenhuis op euthanasie. Tot voor kort stonden protocollen vrijwel alleen op papier. Bij iedere aanpassing moest je er zeker van zijn dat alle papieren varianten die in omloop zijn, vervangen werden”, zegt projectmedewerker Jef Geerts, die de afgelopen twee jaar bezig is geweest met de digitalisering.

O

ok verschilden de protocollen nogal van opzet, wat het raadplegen lastig maakte. “De presentatie is heel belangrijk. Alle protocollen moeten nu dezelfde opbouw hebben met een standaard

lay-out om te zorgen dat iedereen makkelijk kan vinden wat bijvoorbeeld het doel is van het protocol, de bevoegdheden, werkwijze, contra-indicaties, bronnen enzovoort.” Pc-dichtheid et nut van de digitalisering is niet omstreden, de uitvoering ervan in de praktijk zorgt nog wel voor wat obstakels. “Veel verpleegkundigen moeten eraan wennen dat ze de computer moeten raadplegen in plaats van een map uit de kast te trekken. Juist daarom hebben we het afgelopen jaar getracht te voorkomen dat er ook nog papieren versies in omloop waren. Zo dwing je mensen gebruik te maken van de digi-

H

kelen en verbeteren. 16

17

tale versie. Dat zorgt soms nog wel voor praktische problemen. Niet op iedere afdeling is de pc-dichtheid even groot of zijn de mensen even goed vertrouwd met de computer. De kok in de keuken, bijvoorbeeld heeft ook met protocollen te maken, maar heeft voor zijn werk verder geen computer nodig. Je kunt pas honderd procent digitaal gaan als de randvoorwaarden kloppen.” Webmasters ok rond het beheer van de protocollen is er nog werk te doen. Wie op zoek is naar een protocol, moet op de individuele website van de zorgeenheid kijken die het protocol onder zijn hoede heeft. Jef Geerts: “Er zijn niet voldoende mensen die voor

O

hun afdeling ‘webmaster’ kunnen zijn om de protocollen actueel te houden. Maar de gebruikte software is te ingewikkeld om daar zonder scholing mee aan de slag te gaan. Daarom zullen de decentrale webmasters de komende tijd trainingen moeten krijgen als er geen eenvoudigere software komt.”

H

et probleem is al een stuk minder als er in 2005 een digitaal documentbeheersysteem komt voor het hele ziekenhuis. “Daarin zijn alle protocollen overzichtelijk gedocumenteerd en is het beheer goed geregeld.”

jaarverslag 

Aard van de klachten

jaarverslag 

Schadeclaims

Prestatie-indicatoren

20%

Er werden 23 schadeclaims naar de verzekeraar doorgeleid, in aantal

Vaktechnisch handelen Relatie

percentage

2004

2003

2004

2003

259

205

47,7%

43,0%

2003 waren dat er 32. De schadeclaims onder het eigen risico van e 1500

Evenals vorig jaar wil het St. Elisabeth Ziekenhuis laten zien

zijn niet in de telling meegenomen. Het zijn zaakschades, die worden

hoe het presteert en daarom zijn prestatie-indicatoren verzameld en ge-

afgehandeld door de betreffende zorgeenheden in het ziekenhuis.

publiceerd. Op papier ten behoeve van de Inspectie, op de ziekenhuiswebsite (www.elisabeth.nl) en in de databank kwaliteit van de NVZ voor

72

61

13,3%

12,8%

143

134

26,3%

28,1%

Financiën

37

17

6,8%

3,6%

Klachtencommissie

indicatoren zijn gedefinieerd door de Inspectie voor de Gezondheidszorg

Aansprakelijkstellingen

23

32

4,2%

6,7%

De (patiënten) Klachtencommissie van het ziekenhuis heeft uit-

in samenwerking met de Orde voor Medisch Specialisten, de NVZ ver-

9

28

1,7%

5,8%

543

477

100%

100%

Organisatie (o.a. wachtlijsten)

Anders Totaal

15%

bredere externe verantwoording over de geleverde zorg. De prestatie-

spraak gedaan in 5 zaken.

10%

eniging van ziekenhuizen en de Nederlandse Federatie van Universitaire Medische Centra. Het doel van de openbaarmaking van de prestatie-indicatoren is het af-

Aard van de klachten

leggen van verantwoording over de geleverde zorg aan de maatschap-

5%

pij in het kader van het maatschappelijk ondernemerschap dat het Vaktechnisch handelen

ingediend in 2004

ingediend in 2003

St. Elisabeth Ziekenhuis wil voorstaan. Zo kunnen belanghebbenden

18

8

zoals patiënten, verwijzers en zorgverzekeraars gefundeerde keuzes

Relatie arts-patiënt

3

2

Organisatie

4

4

25

14

Totaal

maken.

Voor de zevende opeenvolgende keer nam het St. Elisabeth

aanleiding voor was zijn door het ziekenhuis adequate maatregelen ge-

Ziekenhuis deel aan het landelijk decubitusprevalentieonderzoek onder

18

Graad 1 is niet

6,3

2,2

2,1

0,4

0,8

9,9

regie van de faculteit Gezondheidswetenschappen van de Universiteit

wegdrukbare rood-

Maastricht.

heid van de (intacte)

Met dit onderzoek is nagegaan of de inspanningen om doorligwonden

huid. Graad 2 tot en

tegen te gaan het gewenste effect opleveren en of bijstelling van het be-

met 4 zijn gradaties

leid gewenst is. De uitkomst van het decubitusonderzoek laat zien dat het

van diepte van de

St. Elisabeth Ziekenhuis in 2004 een decubituscijfer had van 9,9% (4,4%

doorligwonden.

zonder graad 1*). 19

18,9

0%

graad 2

decubitus EZ

klaard en 20 klachtonderdelen ongegrond zijn verklaard. Wanneer daar *

1,8

graad 3

graad 4

totaal

decubitus landelijk gemiddelde algemene ziekenhuizen

onderdelen besproken, waarvan 5 klachtonderdelen gegrond zijn ver-

nomen.

9,8

graad 1

Decubitusprevalentieonderzoek op verpleegafdelingen

In totaal zijn derhalve door de Klachtencommissie 25 klacht-

5,5

jaarverslag 

Beïnvloedingsfactoren lage prevalentiecijfer

Meting postoperatieve infecties neurochirurgie

jaarverslag 

Meldingen Incidenten Patiëntenzorg De Commissie Meldingen Incidenten Patiëntenzorg kreeg in

de inzet van decubituscontactpersonen

Het St. Elisabeth Ziekenhuis zit al enkele jaren in het landelijk

2004 515 meldingen waarvan er 2 niet ontvankelijk zijn verklaard. Zes

steeds vaker werken volgens het preventie- en behandelprotocol

netwerk PREventie van ZIEkenhuisinfectie door Surveillance (PREZIES)

keer werd een calamiteit bij de Inspectie gemeld. Het vorige verslagjaar

aanschaf en juiste inzet van de verschillende antidecubitusmatrassen in het ziekenhuis:

meer aandacht voor decubitus in het ziekenhuis.

om meer inzicht te krijgen in het ontstaan van ziekenhuisinfecties en ze

bedroeg het aantal MIP-meldingen 404. Er is dus sprake van een flinke

• traag foam matrassen voor alle ziekenhuisbedden

zo te voorkomen. Al vanaf 2003 neemt het specialisme Neurochirurgie

stijging. Een nadere analyse van de oorzaken van deze toename is nog

• 2 proficare matrassen

deel aan dit netwerk met een project voor postoperatieve wondinfecties.

niet mogelijk omdat het MIP-registratiesysteem middenin een conver-

• 1 vicair matras

Aangezien landelijk geen inzicht is in infectiepercentages voor specifieke

sietraject zit van handmatig registreren en analyseren naar een digitaal

minder ligdagen patiënten

neurochirurgische ingrepen is het ziekenhuis gestart met dit project. Op

systeem. Zodra ook alle gegevens van 2004 digitaal zijn ingevoerd is een

eerder mobiliseren patiënten

deze wijze kan voor het eerst in Nederland een norm worden gesteld.

gefundeerde analyse te geven. Dit zal in 2005 het geval worden.

afdelingsgebonden activiteiten, zoals invullen Nortonscore (decubitusrisicoscorelijst) bij opname en pijnbestrijding

Omdat risicofactoren voor infecties na neurochirurgische ingrepen an-

Naar aanleiding van de meldingen zijn diverse structurele maatregelen

scholing decubituspreventie en -behandeling in het Skillslab

ders zijn dan voor de meeste andere operaties, zijn eveneens risicofacto-

tot verbetering getroffen. Eén ervan is dat voortaan ook ponsplaatjes

ren geregistreerd specifiek voor dit specialisme. Na een jaar registratie

kunnen worden gemaakt op enkele andere afdelingen dan de afdeling

en analyse van de gegevens, is in februari 2004 besloten uitsluitend een

Opname. Dat kan bijvoorbeeld wanneer de Opname gesloten is of bij

selecte groep neurochirurgische ingrepen te blijven volgen, omdat deze

grote drukte op afdelingen zoals de Verloskamers of Kindergeneeskun-

een relatief hoog infectieprecentage lieten zien. Dit waren alle ingrepen

de. Een andere maatregel is dat op de afdeling Radiologie in spoedgeval-

waarbij het schedeldak gelicht wordt, de hersentrauma’s, de tumoren in

len foto’s gemaakt mogen worden zonder patiëntnummer. Verder zijn er

Dit cijfer ligt ruim onder het landelijke gemiddelde van 18,9% (resp.

de rug, de laminectomieën en het plaatsen van een inwendige shunt. Alle

sluitende afspraken gemaakt om de opnameprocedures aan te passen

9,1%). Het percentage hoogrisicopatiënten is 57,1%. Het landelijk gemid-

overige neurochirurgische ingrepen lieten geen of een verwaarloosbaar

ten behoeve van het vermelden van MRSA-gegevens wegens verblijf in

delde in algemene ziekenhuizen ligt op 55,3%.

klein infectiepercentage zien. Uit de analyse eind 2004 kwam naar voren

het buitenland. Enkele protocollen van het Laboratorium Klinische Pa-

Dit goede resultaat is te danken aan de inzet van de wond- en decubi-

dat significante risicofactoren waren: het plaatsen van een duraplastiek

thologie zijn gewijzigd. Het protocol voor het overtillen van patiënten

tusverpleegkundigen en de decubituscontactpersonen. Op de afdelingen

en externe drain, wondklasse >1, een hoge asa-klasse, liquorlekkage, een

met een catheter is verbeterd. De techniek voor bloedafname zal uniform

wordt de decubituszorg steeds meer een vast onderdeel van de basis-

heroperatie en reïncisie (zelfde operatie binnen 24 uur). In het voorjaar

gemaakt worden. De ziekenhuisreanimatiecommissie controleert de ap-

zorg. Door het enthousiasme, de inzet en de coaching on the job van

van 2005 wordt in vervolg op de twee jaar surveillance mee gedaan aan

paratuur op crashkarren frequenter en de afdeling Kindergeneeskunde

de decubituscontactpersonen vindt een goede preventie en behandeling

het project ‘Sneller Beter’. De tijd is nu rijp om veranderingen in te voe-

heeft aangepast materiaal op de crashkar gekregen. De MIP-commissie

van decubitus op de afdelingen plaats. Met de verbeterplannen die de

ren en het effect daarvan te meten.

hoopt dat de meldingsbereidheid blijft stijgen waardoor het mogelijk is

decubituscontactpersonen voor hun afdeling hebben opgesteld en door

steeds verbeteringen door te voeren.

deelname van de IC en afdeling Longziekten aan het ‘Sneller Beter’-project is een goed begin gemaakt. Het St. Elisabeth Ziekenhuis zal trachten

MIP-meldingen

het decubituscijfer in 2005 te handhaven en mogelijk nog te verbeteren.

Totaal aantal

20

2004

2003

2002

2001

515

404

399

339

21

jaarverslag 

Uitbreidingen binnen METC

Bouwen en verbouwen

jaarverslag 

Energiecentrale uitbesteed in PPS-vorm

Technisch Tactische Tip is het opheffen van tocht op patiëntenkamers. Om de patiënten voor tocht te behoeden bedachten verpleegkundigen

De Medisch Ethische Toetsingscommissie (METC) van het

Op basis van het Lange Termijn Huisvestingsplan van 2002 is er

De energiecentrale van het St. Elisabeth Ziekenhuis dateert

soms zelf een creatieve oplossing die tot een storing van het ventilatie-

St. Elisabeth Ziekenhuis, die medisch wetenschappelijk onderzoek met

weer veel bijgebouwd en het nodige verbouwd. Een van de grootste uit-

uit 1982. Het was dus hoog tijd om deze te gaan vervangen. Technisch

systeem zou kunnen leiden. Dankzij de nieuwe wijze van voorlichting

mensen, zoals bedoeld in de Wet medisch wetenschappelijk onderzoek

breidingen in 2004 betreft de nieuwe polikliniek en afdeling Dagbehan-

onderzoek had uitgewezen dat gezien de aangescherpte wettelijke mi-

wordt dit soort storingen voorkomen. De medewerkers van de zorgeen-

(WMO), toetst, is versterkt met een klinisch farmacoloog. Door zijn komst

deling van de Interne Geneeskunde/Maag-Darm-Leverziekten, de nieuwe

lieueisen rond de uitstoot van stikstofoxide en het verbod op het ge-

heden blijken deze vorm van voorlichting te waarderen.

mag de METC voortaan Investigational Medicinal Product Dossiers

poliklinieken Allergologie en Reumatologie en de uitbreiding van de be-

bruik van freon in koelinstallaties renovatie onvoldoende zou zijn. Ook

(IMPD’s) inhoudelijk beoordelen.

staande polikliniek Hart- en Vaatziekten. Deze nieuwbouw bereikte op

de toenemende vraag van het alsmaar uitbreidende ziekenhuis deed een

In het verslagjaar heeft de METC 14 WMO-oordelen uitgebracht: 11 over

1 september het hoogste punt en op die bouwlaag ging de nieuwbouw

grote aanslag op de capaciteitsmogelijkheden van de centrale. Gezien

protocollen die in 2004 zijn ingediend en 3 nog van 2003. Verder zijn 32

van de Intensive Care van start. De nieuwe IC zal 24 patiëntenkamers

de kosten van een geheel nieuwe centrale in de economisch zuinige tij-

adviezen lokale uitvoerbaarheid uitgebracht: 26 over 2004 en 6 nog over

hebben, waarvan 16 IC-kamers en 8 Medium Care-kamers zijn. De op-

den werd besloten tot een Publiek Private Samenwerking (PPS). Doel van

over onderzoek

2003. Tenslotte nog 10 adviezen die niet onder de WMO vallen, maar

levering van de nieuwbouw wordt in april 2005 verwacht. Daarna kan

een PPS is kosten te besparen en kwaliteit te verbeteren door publieke

waarvoor een

wel door deze commissie moeten worden getoetst, zoals bijvoorbeeld

de verbouwing van de huidige Intensive Care en Medium Care en van

partijen te laten samenwerken met private partners. Zodoende is een

andere METC de

statusonderzoek of vragenlijstenonderzoek.

de poliklinieken Interne Geneeskunde en Reumatologie beginnen. Voor

contract gesloten met het GTI. Dit installatiebedrijf neemt de investering,

WMO-oordelende

In het kader van deskundigheidsbevordering zijn enkele leden van de

de BMS-studenten en voor alle andere opleidingsactiviteiten is de bouw

renovatie, het beheer, onderhoud en de exploitatie voor zijn rekening. De

commissie was.

METC bijgeschoold bij het Nationaal Opleidingstraject Medisch-Ethische

van een centrum voor kennis en vaardigheden gepland, dat in de tweede

kosten van de investering zijn ondergebracht bij een leasemaatschappij.

Toetsing. Met het oog op de aanstaande inwerkingtreding van de Euro-

helft van 2006 klaar zal zijn.

Het ziekenhuis blijft eigenaar van de grond en het gebouw. In 2006 zal de

pese richtlijn Goede Klinische Praktijken zijn de toetsingsprocedures nog

Verder zijn in 2004 opgeleverd de verbouwde poliklinieken KNO-Logope-

oplevering van de totale nieuwe centrale plaatsvinden.

beter gestroomlijnd. Deze richtlijn brengt de beoordelingstermijn voor

die, Huidziekten, Kaakchirurgie en Plastische Chirurgie, de nieuwbouw

geneesmiddelenonderzoek terug naar maximaal 60 dagen.

polikliniek en behandelcentrum Urologie. Begin september is op de eer-

In 2004 is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de Universi-

ste verdieping van de Medische Boulevard de Bergland Kliniek Tilburg,

teit van Tilburg, op basis waarvan de METC van het St. Elisabeth Zieken-

het zelfstandig behandelcentrum van het St. Elisabeth Ziekenhuis, in ge-

huis als WMO-oordelende commissie kan fungeren voor onderzoek dat

bruik genomen. Nieuwe ontwikkelingen zoals de groei van het verzor-

De sector Techniek geeft de medewerkers op zorgafdelingen

door de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de UvT wordt opgezet

gingsgebied, de groei van de productie, het toenemend aantal spreek-

technische voorlichting door de zorgeenheden regelmatig een memo

en dat daar of elders wordt uitgevoerd.

uren van nurse practitioners en gespecialiseerde verpleegkundigen en

te sturen met de titel Technisch Tactische Tip. Met deze tips krijgen de

de uitbreiding van de opleidingsfuncties maakten dat alweer een actua-

zorgmedewerkers op eenvoudige wijze informatie over technische on-

lisatie van het huisvestingsplan ter hand is genomen. Net rond de jaar-

derwerpen die ze zelf in de praktijk van alledag kunnen toepassen. Zo

wisseling was het gereed en begin 2005 is het naar de diverse organen

zijn er onder meer instructies gegeven om storingen aan apparaten en

gegaan ter advisering.

installaties zelf op te lossen. Op verzoek komt de sector Techniek op

*

Dit betreft advies

*

Technische voorlichting zorgafdelingen

maat gesneden instructies geven over verwarming, koeling, ventilatie, wasmachines, stroomvoorziening en verlichting. Een voorbeeld van een 22

23

jaarverslag 

3

jaarverslag 

Goed werkgeverschap Het St. Elisabeth Ziekenhuis wil zich gedragen als een

Opleiding

goede werkgever. Opleiding, onderzoek, sociaal beleid en

Hoge score in landelijke enquête

preventie zijn speerpunten.

huizen om ze enthousiast te maken voor toetreding tot de BMS. Begin februari bracht minister drs. H. Hoogervorst een werkbezoek aan de BMS in het St. Elisabeth Ziekenhuis. Hij werd daarbij vergezeld door de Com-

In het jaarlijkse onderzoek van het Onderzoeks- en Adviesbureau

missaris van de Koningin in Noord-Brabant, mw. H. Maij-Weggen. Op

Peter Lagendijk in samenwerking met het weekblad Elsevier kwam het

haar beurt bracht een delegatie van het BMS-bestuur een bezoek aan

St. Elisabeth Ziekenhuis als beste grote algemene ziekenhuis uit de bus.

een gezamenlijke vergadering van kamercommissies van de ministeries

In de enquête zijn de aspecten topzorg, opleidingen en onderzoek on-

van OC&W en VWS.

derzocht. In de vergelijking van alle algemene ziekenhuizen haalde het St. Elisabeth Ziekenhuis de tweede plaats. In de categorie bovengemiddeld presterende specialismen haalden de chirurgen, de neurochirurgen

Co-assistenten

en de neurologen van het ziekenhuis de eerste plaats. Ook in de cate-

Het aantal opleidingsplaatsen voor co-assistenten in het

gorieën verpleegkundige zorg, medische zorg en management stal het

St. Elisabeth Ziekenhuis is uitgebreid naar 50 per jaar. Deze co-assisten-

St. Elisabeth Ziekenhuis de show, in de bewoordingen van Elsevier.

ten zijn alle afkomstig van de Erasmus Universiteit Rotterdam. De inhoud van de opleiding is in overleg met het Erasmus Medisch Centrum kwalitatief verbeterd. De co-assistenten worden regelmatig door hun begelei-

Brabant Medical School krijgt gestalte

ders geobserveerd en de beoordeling van de competenties is gestroom-

Met de komst van directeur drs. Henk Hendrix heeft de werkor-

lijnd. Met het Erasmus Medisch Centrum is een affiliatieovereenkomst

ganisatie van de Brabant Medical School (BMS) gestalte gekregen. Als

gesloten. Daarin zijn de kwaliteitseisen en de financiële vergoeding voor

missie van de BMS is vastgesteld: het uitbreiden van de bestaande op-

de medische opleiders vastgelegd. In totaal hebben in 2004 277 studen-

leidingen in de zorg door het aanbieden van klinische werkplaatsen voor

ten hun co-schap in het St. Elisabeth Ziekenhuis gedaan.

artsen en medisch specialisten, in het binden van de aldus opgeleide toe-

In samenwerking met het Erasmus Medisch Centrum is gestart met een

komstige artsen aan de regio Brabant en in het creëren van opleidingen

trainingsprogramma (volgens de methode Teach the Teachers) voor de

voor een aantal nieuwe beroepen in de zorg. De ‘core business’ van de

medische opleiders die optreden als praktijkdocenten.

BMS is dus praktijkopleiding. De missie en core business zijn vastgelegd in een Position Paper. Om een en ander verder gestalte te geven is een

24

werkgroep Opleidingen van start gegaan. In deze werkgroep worden de

Nurse practitioners

beleidsvoornemens en resultaten van de BMS-participanten besproken

In het kader van de BMS bekostigen twee ministeries vanaf het

en zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Dit betreft met name de ontwik-

cursusjaar 2004/2005 jaarlijks 50 opleidingsplaatsen voor de opleiding

kelingen in de opleiding van de co-assistenten, arts-assistenten en nurse

tot nurse advanced practitioner (NAP). VWS betaalt een vergoeding voor

practitioners.

de salarisderving van de aangestelde nurse advance practitioners in

Er zijn oriënterende gesprekken gevoerd met andere Brabantse zieken-

opleiding en OC&W financiert de opleidingskosten. In het St. Elisabeth

25

jaarverslag 

Ziekenhuis zijn 9 medewerkers de opleiding tot nurse practitioner gaan

jaarverslag 

Onderzoek

volgen. Dit betreft de specialismen Anesthesiologie (2), Interne Geneeskunde (3), Hart- en Vaatziekten (1), Intensive Care (1), Huidziekten (1) en

Onderzoeken, publicaties en promoties

Heelkunde (1). Een nurse practitioner mammacare is aan haar tweede

De medisch specialisten, arts-assistenten en ook steeds meer

en tevens laatste jaar begonnen. De eerste nurse practitioner van het

verpleegkundigen nemen deel aan wetenschappelijke onderzoeken en

St. Elisabeth Ziekenhuis studeerde in 2004 af in het specialisme Reuma-

publiceren regelmatig in toonaangevende tijdschriften, ook internatio-

tologie.

naal. Een voorbeeld van belangrijke publicaties zijn vier artikelen over klinisch onderzoek van de neurologen in het toonaangevende Amerikaanse tijdschrift ‘Neurology’. Het onderzoek naar screening van borstkanker Investeren loont

van chirurg dr. Anne Roukema is gepubliceerd in het Amerikaanse tijd-

Het investeren in opleiden blijft zijn vruchten afwerpen. In 2004

schrift ‘Cancer’. Daarnaast onderzocht medisch psychologe drs. Sandra

zijn er 3 leerlingen operatieassistent Anesthesiologie gediplomeerd en

Veenstra ‘The effect op ‘Eye Movement Desensitization and Reproces-

eveneens 3 nieuwe leerlingen gestart.

sing’ on chronic phantom limb pain’ en zal daarover in 2005 publiceren.

Bij de leerlingen operatieassistent Heelkunde zijn er in 2004 6 gediplo-

Floris Udink ten Cate, arts-assistent Kindergeneeskunde, promoveerde

meerd en 4 nieuwe leerlingen gestart.

op 16 januari op het proefschrift ‘Congenital complete artrioventricual block - fromfetal life tot diagnostic and therapeutic aspects’. Orthopedisch chirurg Taco Gosens promoveerde op 18 november op het proefschrift

Visitaties en erkenning opleidingen

‘The mallory-head hydroxyapatite coated femoral prosthesis’. Voormalig

Om de specialistenopleidingen te verkrijgen of de kwaliteit op

EZ-arts-assistent neurologie Roy Beekman, nu werkzaam in het Atrium

peil te houden vinden regelmatig visitaties plaats. De opleiding Ortho-

Medisch Centrum in Heerlen, promoveerde op het onderzoek dat hij in

pedie is voor de eerste keer erkend als P-3 opleiding. Verder zijn her-

het St. Elisabeth Ziekenhuis deed samen met neuroloog dr. Leo Visser

nieuwd de erkenningen voor de opleidingen Neurologie, Heelkunde,

naar ‘De waarde van echografie bij perifere zenuwaandoeningen’.

Kaakchirurgie, Klinische Pathologie, Revalidatiegeneeskunde, Psychia-

Chirurg dr. Jaap Hamming werd hoofd Heelkunde en opleider Heelkunde

trie en Kindergeneeskunde en de vervolgopleidingen Vaatchirurgie en

in het Leids Universitair Medisch Centrum. Sinds september werkt uni-

Gastro-intestinale chirurgie. Dr. Dik Meeuwis is erkend door de Huisarts-

versitair hoofddocent Medische Psychologie dr. Jolanda de Vries van de

en Verpleeghuisarts Registratie Commissie als coördinator/opleider in

Universiteit van Tilburg in het kader van een samenwerkingsovereen-

het kader van de opleiding tot huisarts. Erkenning kregen ook de specia-

komst in het St. Elisabeth Ziekenhuis. Haar taak is langlopende onder-

listische vervolgopleidingen voor kinderverpleegkundige, obstetrisch en

zoekslijnen op te zetten met een raakvlak tussen geneeskunde en Me-

gynaecologisch verpleegkundige en dialyseverpleegkundige.

dische Psychologie. Haar eerste bijdrage is aan een onderzoek van de maatschap Heelkunde naar de kwaliteit van leven. Op www.elisabeth.nl staat uitgebreide informatie over de wetenschap26

27

jaarverslag 

jaarverslag 

“Alle ruimte uit CAO benut” Top 4: Grootste verbeteringen vergeleken met 2001

pelijke onderzoeken waaraan het ziekenhuis deelneemt alsmede de publicaties en voordrachten. Alle publicaties zijn eveneens vermeld in een apart bij het ziekenhuis op te vragen deeljaarverslag.

Sociaal Beleid

2004

2001

Personeelsbezetting

6,7

5,97

Leiderschapsstijl

6,8

6,11

Personeelsvoorziening

6,9

6,21

Arbeidsvoorwaarden

6,8

6,31

In 2004 kreeg de Concernstaf Sociaal Beleid een heel nieuwe vorm. “Alles wat met personeel te maken heeft zit nu bij elkaar en dat heeft veel voordelen. We hadden alle deskundigheid eerst ook in huis, maar nu weten we elkaar gemakkelijker te vinden en versterken we elkaar”, zegt Ilse Harings, stafmanager Sociaal Beleid.

Ilse Harings

Arbeidsbeleving scoort hoger De uitkomsten van het landelijk arbeidsbelevingsonderzoek

D

laten zien dat het St. Elisabeth Ziekenhuis op de meeste punten hoger

Ziekteverzuim spectaculair laag dankzij

scoort dan andere ziekenhuizen en dat het ziekenhuis is vooruitgegaan.

reïntegratiebeleid

Ziekenhuismedewerkers zijn meer tevreden dan in 2001, ook in vergelij-

Het ziekteverzuimcijfer van het St. Elisabeth Ziekenhuis heeft in

king met de collega’s in het land. Communicatie en overleg vindt men

2004 een laagterecord bereikt. Het is uitgekomen op 4,59%. De daling bij

het meest belangrijk. Daarnaast wordt veel belang gehecht aan het soci-

het St. Elisabeth Ziekenhuis is veel sterker dan in de gehele gezondheids-

ale klimaat, zoals de onderlinge samenwerking, de mate van conflicten

zorg en het ziekenhuis heeft wederom het laagste verzuimcijfer ten op-

en spanningen, alsmede de gezamenlijke visie op de wijze van werken.

zichte van de andere topklinische ziekenhuizen. De belangrijkste oorzaak

Ook de leiderschapsstijl en het gebruik van de eigen capaciteiten staan

van de daling is het steeds intensievere ziekenhuisbeleid ten aanzien van

hoog op de prioriteitenlijst van de medewerkers. De hoogste rapportcij-

de reïntegratie van zieke medewerkers. Zodra het zeker is dat een zieke

fers hebben onder andere betrekking op het kunnen afstemmen van de

medewerker niet meer kan terugkeren op de eigen werkplek zoeken de

werktijden op het privé-leven en een beroep kunnen doen op collega’s

afdelingshoofden, de personeelsadviseurs en de bedrijfsarts direct een

bij emotionele problemen. De vijf onderdelen van werkaspecten waarop

tijdelijke of blijvende andere geschikte werkplek. Dit voorkomt langdurig

medewerkers van het St. Elisabeth Ziekenhuis het laagst scoren, gaan

verzuim en de zieke medewerker keert weer snel in het werkproces terug

onder andere over de informatie over (personeels)beleid en de invloed

en er is ook geen sprake meer van dreiging van WAO en/of WW. In 2005

die uitgeoefend kan worden op de eigen werkdruk.

hoopt het St. Elisabeth Ziekenhuis onder de 4% uit te komen.

Uit de tabel rechtsboven blijkt dat onder andere de personeelsbezetting en de leiderschapsstijl ten opzichte van 2001 duidelijk hoger gewaar-

Ziekteverzuimpercentage

deerd worden. Aspecten als voldoende personeel om het werk goed te

Percentage WAO-instroom/aantal medewerkers die 1 jaar ziek zijn

kunnen doen en een beroep kunnen doen op de leidinggevende bij pro-

in 2001

5,6%

0,9%

blemen spelen hierbij een rol. De uitkomsten zijn vertaald in aandachts-

in 2002

5,3%

0,8%

punten waarmee het ziekenhuis in 2005 en daarna aan de slag gaat om

in 2003

5,1%

0,5%

een volgende keer nog beter te scoren.

in 2004

4,59%

0,38%

28

e vernieuwde afdeling (waar de oude afdelingen Opleiden en Organisatieontwikkeling, Onderwijs en Onderzoek, het Arbo- en Verzuimbureau en de personeelsadviseurs onder vallen), is in ieder geval met veel daadkracht van start gegaan. Zo is EZ-Flex ingevoerd, een systeem waarbij medewerkers flexibel met hun arbeidsvoorwaarden kunnen omgaan. Het is mogelijk om meer te werken voor extra verlof later of voor een aanvullend pensioen of een fiets. Een ander wil misschien liever salaris inleveren voor meer vrije dagen of sparen voor extra scholing. Ook dat kan.

Flexibeler omgaan met pieken eer flexibiliteit is ook het sleutelwoord bij het jaarurensysteem dat dit jaar werd ingevoerd. “Daarbij gaat het niet meer om hoeveel uur iemand per week werkt, maar hoeveel uur per jaar. Daardoor kun je flexibeler omgaan met pieken in het werk maar ook met privé-omstandigheden. Of dat ook werkelijk dat effect heeft, moet volgend jaar duidelijk worden.” Ook is het Persoonlijk Ontwikkelingsplan ingevoerd en is er een nieuwe kinderopvangregeling gekomen. “Alle ruimte die de CAO biedt voor gunstige personeelsregelingen, hebben we benut.” Er is een personeelshandboek gemaakt waarin alle regelingen terug te vinden zijn. Volgend

M

jaar kunnen medewerkers bijvoorbeeld ook zelf eenvoudig berekenen wat ze nodig hebben om bepaalde keuzes te maken. Die mogelijkheid is onderdeel van een compleet en nieuw HRM-informatiesysteem, waarvoor de voorbereidingen in volle gang zijn. Ziekteverzuimcijfer lager dan landelijk gemiddeld at het St. Elisabeth Ziekenhuis op het gebied van sociaal beleid goed bezig is, is indirect ook weer terug te zien in het ziekteverzuimcijfer. Dat is verder gedaald tot 4,59 procent (excl. zwangerschap). In de hele gezondheidszorg daalde het ziekteverzuim, maar het St. Elisabeth Ziekenhuis zit weer duidelijk onder het

D

29

landelijke gemiddelde. Ilse Harings schrijft dat toe aan de aandacht die verzuim krijgt in het ziekenhuis en de betrokkenheid van de medewerkers. “We hebben leidinggevenden die goed getraind zijn in het omgaan met verzuim en de drempel bij medewerkers om zich ziek te melden is hoog.” De kans dat mensen zich ziek melden door conflicten op de werkvloer, privé-problemen thuis of door psychische problemen is ook weer een stukje kleiner geworden. Een proef met de inzet van een bedrijfsmaatschappelijke werker bij dit soort problemen bleek heel succesvol. “In alle gevallen is het verzuim korter geweest dan vooraf was verwacht of het werd zelfs voorkomen. We nemen dan ook als een van de

weinige ziekenhuizen zelf een bedrijfsmaatschappelijk werker in dienst.”

U

it een landelijk onderzoek naar de tevredenheid onder medewerkers in de zorg, Personeel in Beeld, bleek dat de medewerkers van het St. Elisabeth Ziekenhuis gemiddeld meer tevreden zijn dan collega’s elders in het land.

A

l met al een hectisch jaar voor de Concernstaf Sociaal Beleid. “Dingen afwerken geeft weer nieuwe energie”, relativeert Ilse Harings.

jaarverslag 

jaarverslag 

Arbothemaweek ‘Aan mijn lijf geen polonaise’

omgang met ziekteverzuim van het Ministerie van Sociale Zaken en

voerd. De ergonomische balie is gepresenteerd op de Manifestatie Veilig

In november organiseerde het Arbo- en Verzuimbureau de

Werkgelegenheid. De ontwikkeling naar landelijk voorbeeld is begonnen

Bouwen van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en

themaweek ‘Aan mijn lijf geen polonaise’. Met presentaties van de Be-

bij de kanteling van de organisatie. Daardoor is de regelvrijheid van de

het Arboplatform Nederland tijdens de Europese Week voor de Veilig-

Gemiddeld

2004

2003

drijfshulpverlening in het kader van veiligheid op het werk en een lezing

medewerkers rond het primaire proces groot. Leidinggevenden hebben

heid en Gezondheid op het Werk en dong mee naar de Goede Praktij-

Aantal fte’s

2061

1994

over Omgaan met agressie op het werk. Een dag werd besteed aan de-

geleerd zelf hun knelpunten op te lossen. De combinatie van een sociale

ken Prijs van het ministerie. Het ziekenhuis eindigde daarbij op de vierde

Aantal instroom

319

417

monstraties stoelmassage, cholesterolbepalingen, bloeddrukmetingen

en zakelijke insteek bij het verzuimbeleid wierp vruchten af. Wettelijke

plaats van de dertien inzendingen maar was wel het hoogst eindigend

Aantal uitstroom

236

287

en gewichtscontroleadviezen, en haptonomie met als motto Lekker in

verplichtingen zoals de Wet verbetering poortwachter waren aanleiding

als zorginstelling.

je vel. De week werd besloten met demonstraties tilhulpmiddelen om

om een eigen Arbo- en Verzuimbureau in te richten en een eigen bedrijfs-

Verzuim

2004

2003

fysieke belasting te verminderen. De week werd omlijst door muzikale en

arts in dienst te nemen. Door verwijzing naar deskundige behandelaars

Percentage incl. gravida

5,77

6,33

theateroptredens en met het op speelse wijze verspreiden van informatie

waarmee het ziekenhuis goede ervaringen heeft, nam de duur van het

Percentage excl. gravida

4,59

5,10

over arbozaken.

verzuim af. Werkhervattende werknemers hebben voorrang bij interne

Gem. frequentie

1,6

1,7

vacatures. Het ziekenhuis doet op basis van een arboconvenant veel aan

Duur in dagen

10,8

10,7

2004

2003

139

140

Personeel

voorlichting, verbetering van arbeidsomstandigheden, werkplekonderPreventie door sporten

zoek en risico-inventarisaties. Met de uitkomsten van risico-inventarisa-

Samenstelling personeel (per 31.12)

De Ondernemingsraad en de Concernstaf Sociaal Beleid heb-

ties wordt daadwerkelijk wat gedaan. Dit alles leidde tot zeer lage ziekte-

Medisch specialisten

ben zich samen beijverd om de gezondheid van de medewerkers in het

verzuim- en WAO-instroomcijfers en bleef dus extern niet onopgemerkt.

Arts-assistenten

121

107

2699

2626*

Vrijwilligers

118

120

2004

2003

algemeen te bevorderen. Daartoe zijn met enkele sportbedrijven in Til-

Overige medewerkers

burg en omgeving afspraken gemaakt over kortingen voor de ziekenhuismedewerkers en allerlei uiteenlopende bedrijfsspecifieke facilitei-

Ergonomische polikliniekbalies op landelijke

ten zoals individuele en groepsfitnesslessen, bewegingsadviezen en

manifestatie

In opleiding

deskundige begeleiding van fysiotherapeuten en diëtisten. Daarnaast

Bij de vele verbouwingen en met name de uitbreidingen en re-

Arts-assistenten (agio’s)

ondersteunt het St. Elisabeth Ziekenhuis al enkele jaren initiatieven van

novaties van de poliklinieken is ook het arbo-aspect van de balies onder

Co-assistenten (voor periode van 4 tot 6 weken)

individuele en groepen medewerkers om mee te doen aan onder meer

de loep genomen. In overleg met de gebruikers van de balies is een

Leerling operatieassistenten Anesthesiologie

de Tilburg Ten Miles, het TweeSteden Voetbaltoernooi en de Nijmeegse

proefbalie ontwikkeld die voldoet aan de huidige arbo-eisen. Daarbij is

Leerling operatieassistenten Heelkunde

Vierdaagse.

gekeken hoe de werkzaamheden achter de balie verricht worden, staand

Leerlingverpleegkundigen mbo (BOL-ers en BBL-ers)

of zittend, en bij welke werkzaamheden men klachten kreeg. De proefba-

Leerlingverpleegkundigen hbo

lie is in twee poliklinieken uitgetest. Naar aanleiding daarvan zijn verbe-

Leerling IC- + MC-verpleegkundigen

Voorbeeldfunctie goede arbopraktijken

teringen aangebracht. Door het proces van inspraak van de gebruikers

Leerling radiologisch laboranten

85

80

277

210

10

10

11

16

130

122

7

42

14

22

8

7

Het Arbo- en Verzuimbureau heeft een landelijke voorbeeld-

en de samenwerking tussen de bouwcoördinator van het ziekenhuis, de

Overige leerlingen

19

16

functie veroverd. Zo is het arbo- en verzuimbeleid als best practice

binnenhuisarchitect en het Arbo- en Verzuimbureau is het vernieuwings-

Stagiaires van diverse opleidingen (fte’s)

61

70

beschreven in het casestudie-onderzoek Goed werkgeverschap inzake

proces erg effectief gebleken en op alle nieuwe poliklinieken doorge-

* = gecorrigeerd

30

31

jaarverslag 

4

jaarverslag 

Samenwerking met externe partijen Het handelen van het St. Elisabeth Ziekenhuis is erop gericht om in een goede samenwerking met andere partijen het verlenen van zorg aan te laten sluiten op de van belang zijnde ontwikkelingen in de sector ziekenhuizen, in de voor ziekenhuizen aanpalende sectoren en de gezondheidszorg in het algemeen.

Samenwerkingsovereenkomst opleiding SEH-artsen Drie jaar geleden begon het St. Elisabeth Ziekenhuis een specifieke opleiding voor SEH-artsen. In het verslagjaar is op dit terrein samenwerking gezocht met het TweeSteden ziekenhuis in Tilburg. Doel is intensief inhoudelijk samen op te trekken om te komen tot een volwaardige opleiding in de beide Tilburgse ziekenhuizen. Met instemming van de zorgverzekeraars is een samenwerkingsovereenkomst gesloten waarin zaken zijn geregeld als het opleiderschap, de coaching en de supervisie. SEH-artsopleider dr. Dik Meeuwis van het St. Elisabeth Ziekenhuis is plaatsvervangend opleider in het TSz geworden en omgekeerd is de opleider van het TSz, dr. D. Wouters, plaatsvervanger van dr. Meeuwis. Dit betekent dat beide specialisten een (bijzonder) staflidmaatschap in elkaars ziekenhuis hebben. Beide ziekenhuizen leiden in dit kader ruim 24 SEH-arts-assistenten op waarvan er 9 stage lopen in de beide locaties van het TSz. De opleiders zijn verantwoordelijk voor de structuur en organisatie van de medische zorg die door de groep SEH-artsen in opleiding wordt gegeven. Daartoe hebben de opleiders gezamenlijke afspraken, protocollen, richtlijnen en procedures opgesteld. Dit waarborgt dat er voldoende eenheid van opleidingsbeleid is op de afdelingen Spoedeisende Hulp van de beide Tilburgse ziekenhuizen. De verwachting is dat de opleiding tot SEH-arts in 2005 de landelijke erkenning zal krijgen.

Pilot oudere verwarde patiënten met fractuur De kwaliteit van leven van patiënten met cognitieve stoornissen en een fractuur is flink toegenomen dankzij een project met het Zorgcentrum Tilburg Zuid. Ook het TweeSteden ziekenhuis en Stichting de Wever participeerden. De ligduur in het ziekenhuis is hierbij fors teruggebracht en een hoger niveau met snelle revalidatie binnen een gestructureerd proces bleek haalbaar. Bij oudere patiënten met een fractuur is vaak sprake van comorbiditeit. Daardoor is de ligduur door postoperatieve 32

33

jaarverslag 

jaarverslag 

Transferpunt voorbeeld voor anderen complicaties langer dan gemiddeld. Patiënten waarbij naast de fractuur

Precies tien jaar bestond het Transferpunt dit jaar in het St. Elisabeth Ziekenhuis. Een jubileum dat het waard was om te vieren. In de tien jaar dat het Transferpunt de nazorg regelt voor patiënten, is de manier van werken in Tilburg voor veel andere ziekenhuizen een voorbeeld geworden.

ook (forse) cognitieve stoornissen aanwezig zijn, kunnen daardoor niet naar huis. Ze bleken vaak 6 tot 12 weken in het ziekenhuis te verblijven voordat ze konden worden overgeplaatst naar een verpleeghuis, met negatieve gevolgen voor het afdelingsklimaat en de doorstroming van de afdeling. Maar bovenal met als gevolg dat deze patiënten uiteindelijk

Mandy Brants

definitief in een verpleeghuis werden opgenomen. Het doel van de pilot was te bewerkstelligen dat deze patiënten binnen 2 weken postoperatief

“D

e werkwijze in het ziekenhuis hier is efficiënt en klantvriendelijk omdat we niet alleen kijken wat voor zorg iemand nodig heeft na ontslag, maar ook zelf de indicatie stellen en vervolgens de zorg regelen”, zegt Mandy Brants, één van de vier transferverpleegkundigen. Best practice ij hebben ons altijd ingezet om al die fasen zelf te kunnen blijven doen. We zijn zelfs van werkgever veranderd om zo te kunnen blijven werken. In het begin waren we in dienst van de Thuiszorg. Toen de Thuiszorg zelf de indicaties niet meer mocht doen zijn we in dienst gekomen bij het Regionaal Indicatie Orgaan.

“W

Mogelijke kritiek op deze constructie, waarbij alle fasen van ontslag in één hand zijn, is dat we niet helemaal onafhankelijk zijn. Maar het zorgt er wel voor dat de zorg zowel voor de patiënt als voor de vervolginstelling goed geregeld wordt en dat is volgens mij de essentie van onze functie. Het is ook de manier van werken die in landelijk onderzoek als ‘best practice’ uit de bus komt.” Symposium p een symposium ter gelegenheid van het jubileum lieten cijfers het succes ook zien. “Landelijk duurt het regelen van de nazorg gemiddeld 4,4 dagen. Bij ons wordt op de dag van aanvraag een afspraak gemaakt voor een gesprek. Het gebeurt zelden

O

dat iemand langer in het ziekenhuis moet liggen omdat er nog geen thuiszorg beschikbaar is of geen plek in het verpleeg- of verzorgingshuis. Dat bevordert de doorstroming.” De verpleegkundigen van het Transferpunt doen ook meer indicaties (667 per formatieplaats) dan het landelijk gemiddelde (428). “We zien alle patiënten zelf. Dat maakt het gemakkelijker om in te schatten hoe het thuis zal gaan”, is de ervaring van Mandy Brants.

P

atiënten blijken die aanpak zeer te waarderen. “We horen veel terug van patiënten dat ze verrast zijn dat ze met één formulier hun indicatie en zorg kunnen regelen en voor inhoudelijke vra-

gen maar met één persoon te maken hebben. Buiten het ziekenhuis is dat vaak zo ingewikkeld, hebben de meeste patiënten al ooit ondervonden. Het is bijna verleidelijk om via een kleine ingreep in het ziekenhuis de benodigde zorg te krijgen.”

in het verpleeghuis met het revalidatieproces zouden kunnen starten en dat hen zodoende de maximale kans zou worden geboden weer naar de oorspronkelijke thuissituatie terug te kunnen keren. Dat is voor 23 patiënten gelukt. De pilot zal worden omgezet in een structureel traject.

Toch geen kliniek Tandheelkunde bij EZ Er is een einde gekomen aan het gemeenschappelijk initiatief van het St. Elisabeth Ziekenhuis en het UMC St Radboud te Nijmegen om een kliniek Tandheelkunde te openen op het terrein van het St. Elisabeth Ziekenhuis. De derde participant, de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN), zag af van verdere deelname aan dit project. De belangrijkste aanleiding voor de HAN om van beleidsvoornemen te veranderen was dat het UMC St Radboud niet de garantie kon geven dat de Tilburgse kliniek de komende tien jaar voldoende patiënten zou krijgen. Voorts was er onzekerheid of de overheidsfinanciering voldoende zou zijn om dit initiatief ook op termijn te kunnen betalen. Daarom achtte de HAN het niet verantwoord een langjarige huurverplichting aan te gaan. De HAN onderzoekt nu mogelijkheden om een kliniek te bouwen op de campus van de HAN in Arnhem. De kliniek Tandheelkunde in Tilburg was bedoeld voor de opleiding van studenten Tandheelkunde van het UMC St Radboud en hbo-studenten Mondzorgkunde van de HAN. De plannen waren al vergevorderd. In september 2004 zou de eerste spade de grond in zijn gegaan.

34

35

jaarverslag 

5

jaarverslag 

Doelmatigheid Het St. Elisabeth Ziekenhuis streeft ernaar de beschikbare publieke en private middelen toetsbaar en zo doelmatig mogelijk in te zetten. Deelname aan het landelijk project ‘Sneller Beter’ is een voorbeeld van verbetering van de doelmatigheid op het gebied van patiëntenlogistiek en patiëntveiligheid. Op deze wijze wil het ziekenhuis zich zo

Meer verpleegkundige spreekuren

Inkoop via elektronische veiling

Het aantal verpleegkundige spreekuren is behoorlijk uitgebreid.

Al jaren zorgt de ziekenhuiscommissie Verbruiksmaterialen

Een bijzonder spreekuur is dat voor het poliklinisch verpleegkundig con-

voor een standaardisatie en dus voor uniformiteit, hogere kwaliteit, ef-

tact op de PAAZ-afdeling. Dit houdt in kortdurende intensieve begelei-

ficiency en kostenbesparing van de vele in het ziekenhuis gebruikte arti-

ding van een psychiatrische patiënt bij de overgang naar een vervolg-

kelen. De nieuwste methode waar de commissie en dus ook de afdeling

behandeling of naar huis. Deze vorm van begeleiding wordt geboden

Inkoop gebruik van maakt, is de elektronische veiling. In samenwerking

door B-verpleegkundigen en of HBO-V-verpleegkundigen onder leiding

met de NVZ vereniging van ziekenhuizen heeft het St. Elisabeth Zieken-

van een sociaal psychiatrisch verpleegkundige.

huis zijn eerste elektronische inkoopveiling gehouden, een zogeheten E-Auction. Met deze nieuwe werkwijze is het mogelijk om door elektronisch on line te onderhandelen het inkoopproces efficiënter en transparanter te structureren en nog meer kosten te besparen. Als eerste in-

Nieuwe verpleegkundige spreekuren in 2004

kooptraject via E-Auction werd het artikel vouwbare lenzen gekozen. Met

goed mogelijk voorbereiden op de komende marktwerking.

behulp van www.nvz-inkopers.nl zijn, onder begeleiding van de medisch Mammacare door nurse practitioner bij Heelkunde

inkoper, door het specialisme Oogheelkunde 36 objectieve en meetbare

Parkinsonpatiënten bij Neurologie

inkoopcriteria vastgesteld. De criteria zijn voorzien van wegingsfactoren.

Kinder- en Jeugdpsychiatrie spreekuur door sociaal pedagogisch hulpverlener bij Kindergeneeskunde

In totaal werden 7 internationaal erkende leveranciers benaderd en ge-

Nacontrole patiënten dagbehandeling bij Kindergeneeskunde

vraagd om hun vergelijkende gegevens digitaal aan te leveren, resulte-

Geurtherapie bij Kindergeneeskunde

rend in een helder beeld van de markt. Van juni tot en met september

Obstipatie bij Kindergeneeskunde

werden testen uitgevoerd met 5 van de 7 geselecteerde leveranciers. De

Kinderdiabetes bij Kindergeneeskunde (in samenwerking met het TweeSteden ziekenhuis Tilburg).

leveranciers die positief uit de testperiode kwamen, werden uitgenodigd

Hartfalen bij Hart- en Vaatziekten

voor deelname aan de uiteindelijke on line-inkoopveiling op 10 novem-

Hypertensie bij Hart- en Vaatziekten

ber. De afdeling Inkoop, medisch specialisten en management van het

Hartrevalidatie bij Hart- en Vaatziekten

ziekenhuis woonden de noviteit bij. De aanwezigen waren onder de indruk van de hele procesgang en het resultaat (25% prijsdaling). De afdeling Inkoop gaat de E-Auction voor meer trajecten inzetten.

Productie gestegen In 2004 zijn meer patiënten behandeld dan in 2003, zowel poliklinisch als klinisch. Deze productiestijging is tot stand gekomen met 3% procent meer perso36

37

jaarverslag 

jaarverslag 

Eerste elektronisch verpleegkundig dossier in Nederland neel. Mede door een lager ziekteverzuim dan het voorgaande jaar is met

Beddencapaciteit

2004

2003

deze formatiestijging een beduidende productiegroei gerealiseerd.

Gemiddelde aanwezige bedden

528

533

In 2004 werden 121.022 patiënten met bijna 315.000 contactmomenten

Totaal aantal erkende bedden (inclusief 24 PAAZ-bedden)

673

673

in poliklinische setting gezien inclusief de Spoedeisende Hulp. Dit is een stijging van 6% ten opzichte van het voorgaande jaar. Daarnaast zijn 41.494 patiënten opgenomen geweest, in dagbehandeling, voor een po-

Productie

2004

verschil

2003

liklinische of klinische cytostaticabehandeling, wat ten opzichte van 2003 een stijging met 10% is.

Poliklinische contacten

De groei is het sterkst bij de groep die in dagbehandeling werd behan-

Eerste polikliniekbezoeken

121022

6,4%

113709

deld (+12%) en bij de poliklinische cytostatica (+35%). De gemiddelde

Totaal poliklinische consulten

281655

5,0%

268160

verpleegduur van de opgenomen patiënten is verder gedaald van 6,6

Herhalingsfactor

2,0

2,1

dagen in 2003 naar 6,2 dagen in 2004 (-6%). Wanneer de gemiddelde verblijfsduur van alle opgenomen patiënten in kliniek en dagverpleging

Opnames

vergeleken wordt met voorgaand jaar is de daling zelfs 9% (van 4,4 naar

Totaal

41494

10,0%

37690

4,0 dagen).

waarvan in dagbehandeling

15886

12,4%

14138

Het aantal patiënten waarbij een ingreep plaatsvond op de operatieka-

waarvan met toediening cytostatica

3353

35,0%

2487

16971

6,0%

16006

6501

10,7%

5870

23472

7,3%

21876

mers of in het Behandelcentrum, steeg met 1.596 (+7%) ten opzichte van voorgaand jaar.

Operaties (=zittingen)

In 2004 zijn er op verschillende verbouwde poliklinieken goed uitgeruste

Klinische OK

behandelkamers gekomen waar eveneens kleine ingrepen direct gedaan

Behandelcentrum

kunnen worden die voorheen op een later tijdstip in het Behandelcen-

Totaal

trum plaatsvonden. IC-verpleegdagen Beademingsdagen

3379

7,6%

3139

Niet-beademingsdagen

3602

22,3%

2946

Totaal IC-verpleegdagen

6981

14,7%

6085

37

-59,3%

91

214

-7,0%

230

IC-stops Dagen beademingsstops Totaal geweigerde patiënten

38

“We kunnen en willen niet meer terug naar papieren dossiers”, klinkt het beslist uit de monden van medisch manager dr. Job Juttmann en verpleegkundige Pieter van Gog van de zorgeenheid Interne Geneeskunde. Samen met verpleegkundige Isabelle van den Assem en enkele enthousiaste IT-medewerkers hebben ze twee jaar lang gewerkt aan de ontwikkeling van het Elektronisch Verpleegkundig Dossier (EVD). Sinds juni werken de dokters en verpleegkundigen van afdeling H2 van Interne Geneeskunde er uitsluitend mee.

B

ij aanvang van zijn dienst hoeft Pieter geen stapel mappen meer door te nemen. “Nu druk ik één toets in en krijg meteen het EVD-scherm voor mijn neus. In één oogopslag zie ik de rapportages over de patiënten en hun medicatiegebruik. Ik kan meteen aan de slag. De opdrachten van de artsen zijn niet meer met de hand geschreven en leiden niet tot misverstanden. De kwaliteit van de overdracht en dus de zorg is enorm verbeterd.” Het elektronische dossier is beter beveiligd dan het papieren. “Voorheen kon je nog wel eens iets met Tippex veranderen maar nu is door de afdeling IT te traceren wie wanneer wat heeft veranderd. Ook zal er bij ziekenhuisbrede invoering nog uniformer

gewerkt gaan worden want dan krijgen we een standaard overdracht.” Beste ambassadeurs oor de verpleegkundigen op de afdeling was de automatisering een grote stap. “Verpleegkundigen, met name de oudere, zijn meer gewend hun handen te gebruiken aan het bed en niet om een muis te hanteren. We hebben ze echter allemaal goed geschoold in het gebruik van het EVD. Nu zijn zij het meest enthousiast. Omdat wij de eerste in Nederland blijken te zijn die het hele verpleegkundig dossier hebben geautomatiseerd, worden wij regelmatig benaderd met vragen van andere ziekenhuizen hoe we dit gedaan hebben.

V

Studenten uit het hele land bellen om er een scriptie over te schrijven. Dan laat ik altijd de oudere collega’s hun ervaringen vertellen, want zij zijn onze beste ambassadeurs.” In eigen beheer ok wij dokters zijn helemaal ingesteld op het EVD. Wij gebruiken het bij onze visites en onze opdrachten aan verpleegkundigen doen wij hier op afdeling H2 helemaal geautomatiseerd”, beaamt Juttmann. Een flink aantal specialismen van het St. Elisabeth Ziekenhuis beschikt overigens al enige jaren over Elektronische Medische Dossiers (EMD’s). Juttmann: “Wij zijn het enige ziekenhuis in Nederland dat

“O

39

Pieter van Gog

de EMD’s en het EVD helemaal in eigen beheer heeft ontwikkeld. Daarbij hebben we natuurlijk wel gelet op de eisen die landelijk aan elektronische patiëntendossiers worden gesteld. Dus kunnen we straks naadloos overgaan op het landelijke elektronisch patiëntendossier dat de minister op 1 januari 2006 verplicht wil gaan stellen.“ Behalve voor Interne Geneeskunde heeft het St. Elisabeth Ziekenhuis EMD’s voor Maag-DarmLeverziekten, Longziekten, Hart- en Vaatziekten, Verloskunde en Gynaecologie, Urologie, Neurologie, Heelkunde en de Spoedeisende Hulp. Voor Neurochirurgie, Huidziekten en Plastische Chirurgie zijn ze in ontwikkeling.

dr. Job Juttmann

E

r zijn koppelingen naar het Miradorsysteem waarmee de uitslagen van de laboratoriumonderzoeken en pathologie te bekijken zijn, en ook naar het digitale röntgensysteem PACS en de verslaglegging en beeldopslag van de endoscopieën via Endoview. De persoonlijke gegevens van de patiënten zitten in het EMD/EVD alsook het afsprakensysteem. Nu heeft alleen H2 van Interne Geneeskunde nog een EVD. Maar in 2005 volgen H1 en H3, daarna Neurologie en Orthopedie en naar verwachting steeds meer verpleegafdelingen.

jaarverslag 

6

jaarverslag 

Financieel beheer Verkorte balans per 31 december 2004

Het St. Elisabeth Ziekenhuis zet de middelen zo toetsbaar

x e 1.000,–

mogelijk in.

Vaste activa *

Vlottende activa –

Werkkapitaal*

2004

Verkorte resultatenrekening over 2004

2003

x e 1.000,–

112.412

112.333

Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten

(7.562)

(39.608)

Subsidies

kortlopende schulden en overlopende

104.850

2003

141.764

134.885

994

1.888

12.804

12.920

155.562

149.693

Personele kosten

89.996

85.847

Overige bedrijfskosten

49.180

46.582

Overige financiële kosten

15.110

14.616

154.286

147.045

1.276

2.648

Overige bedrijfsopbrengsten Totaal

2004

72.725

passiva.

Totaal baten Gefinancierd met: Langlopende schulden Voorzieningen/egalisatierekening Eigen vermogen

84.918

56.062

3.347

3.040

16.585

13.623

Totaal lasten

Resultaat

40

41

jaarverslag 

Toelichting op de financiële situatie

jaarverslag 

De stijging van de automatiseringskosten wordt veroorzaakt door de implementatie van een ERP-systeem. Alle consultancy-uren en licenties

Verkorte resultatenrekening

zijn ten laste van het resultaat 2004 gebracht. Dit ERP-systeem zal naar

Het boekjaar is afgesloten met een positief resultaat van

verwachting in de tweede helft van 2005 operationeel zijn.

e 1.276.000. Dit resultaat is voornamelijk het gevolg van de hogere productie en enkele meevallers aan de inkomstenkant, zoals de personele prijscompensatie die aanzienlijk hoger is dan verwacht. Daarnaast is in 2004

Verkorte balans

een substantiële productiestijging gerealiseerd, terwijl de kostenstijging

In 2004 is voor ruim e 17 mln. geïnvesteerd in renovatie en in-

gelijke tred gehouden heeft met deze productiestijging. Dit is echter alleen

standhouding van de gebouwen in het kader van het Lange Termijn Huis-

gerealiseerd omdat diverse dure ingrepen gemaximeerd zijn.

vestingsplan en voor circa e 2 mln. in medische en overige inventaris. Evenals in 2003 heeft in 2004 een mutatie rechtstreeks in het eigen ver-

Het extern budget voor aanvaardbare kosten 2004 is ten op-

mogen plaatsgevonden. Deze mutatie is het gevolg van de overheveling

zichte van 2003 toegenomen met ruim e 6,8 mln. Deze stijging wordt

van een deel van het eigen vermogen van de Stichting Gasthuis in ver-

voor het grootste deel veroorzaakt door de toegenomen productie. De

band met de afbouw van de financieringsfunctie van deze stichting. In

gerealiseerde productie 2004 is in geld uitgedrukt e 3,9 mln. hoger dan

2005 zal nog een slotuitkering plaatsvinden.

de productie 2003. Daarnaast wordt deze stijging veroorzaakt door de

Als gevolg van de afbouw van de financieringsfunctie van de Stichting

prijsaanpassing van de loon- en materiële kosten (e 1,6 mln.) en is het

Gasthuis was het noodzakelijk nagenoeg de gehele leningportefeuille te

extern budget met e 0,3 mln. gestegen als gevolg van erkenningsuitbrei-

herfinancieren. In 2004 is het laatste deel van de leningportefeuille geher-

dingen.

financierd. Hierdoor is de aflossingsverplichting leningen 2004 extreem hoog (e 21 mln.). De aflossingsverplichting leningen 2005 bedraagt e 8 De personele kosten zijn in 2004 met 4,8% gestegen. Deze stij-

mln. Op basis van de regels voor de jaarverslaggeving dient de aflos-

ging is niet alleen het gevolg van het toegenomen aantal fte’s, maar ook

singsverplichting in mindering gebracht te worden op de langlopende

het gevolg van de jaarlijks uit te keren periodieken.

leningen en gepresenteerd te worden onder de kortlopende schulden en overlopende passiva. Als gevolg hiervan is er ten opzichte van de jaar-

De stijging van de overige bedrijfskosten wordt veroorzaakt

rekening 2003 een verschuiving zichtbaar van kortlopende schulden en

door de patiëntgebonden kosten en de automatiseringskosten. De pa-

overlopende passiva naar langlopende leningen.

tiëntgebonden kosten stijgen jaarlijks aanzienlijk. In 2004 bedraagt deze

De mutatie in het werkkapitaal ten opzichte van 2003 wordt aan de ene

stijging ruim 7%. De patiëntgebonden kosten stijgen niet alleen door een

kant veroorzaakt door een toename van de vorderingen en overlopende

hogere productie en inflatie maar vooral door meer kostbare behande-

activa en een incidenteel hoog saldo liquide middelen en aan de andere

lingen met dure kunst- en hulpmiddelen en geneesmiddelen, zoals pace-

kant door een afname van overige kortlopende schulden en overlopende

makers, neuro-embolisaties en cytostaticabehandelingen.

passiva als gevolg van de lagere aflossingsverplichting 2005. 42

43

jaarverslag 

Bijlage

Raad van Toezicht

Raad van Bestuur

Secretaris Raad van Bestuur

Samenstelling geledingen op 31 december 2004 prof.mr. M.S. Groenhuijsen, voorzitter mw.mr. A.M. van Blerck, lid prof.dr. H.W. van den Borne, lid drs. J.M.A. Schalken, lid ir. P.J.A. van Schijndel, lid

Cliëntenraad

dr. H.J.J.M. Berden MBA drs. W.A. van der Meeren

G.A.C.M. van Engelen, voorzitter A.A.A.M. Cools, vice-voorzitter mw. M.J. de Monyé, secretaris Th.C. van den Broek R. Buursink mw.drs. B. Feldbrugge H.S. Freen T. Struycken P. Verschure

mw.drs. J.A.P. Zijp Mutaties

Management

Bestuur Vereniging Medische Staf

Ondernemingsraad

dr.ir. R.L.P. van den Bosch, manager Opleidings- en Onderzoekscentrum mw.drs. E.C.M. Doeve, zorggroepmanager drs. J.J. Dorresteijn, zorggroepmanager mw. E.M.B. Harings, stafmanager Sociaal Beleid A.G.J.F. van de Laar MFM, manager Facilitair Bedrijf drs. M.H.L. Laus, zorggroepmanager mw.drs. H.A.T.W. Meijs, zorggroepmanager mw.drs. A.J.A. Regouw RA, stafmanager Financiën en Economie vacature manager Informatie- en Adviesbedrijf dr. J.A. Roukema, voorzitter J.H.M. van Laarhoven, vice-voorzitter J.F.M. Bruinenberg, secretaris dr. A. Kropveld, penningmeester dr. P.J.M. Kil, lid H.G. van Middelkoop, lid mw.dr. S. van Veen, lid

Raad van Toezicht

Raad van Bestuur

Managers

mw. B. de Ruijter, voorzitter mw. K. van Zundert, vice-voorzitter mw. J. Bargeman W. de Beer M. Domevscek B. van der Hoorn P. Hulsinck J. Jansen mw. M. Jansz mw. C. Jongejans R. Keijzers mw. M. Nouwens mw. C. Smid M. Verhoeven F. van Wijk

Bestuur Vereniging Medische Staf (VMS)

Ondernemingsraad

44

jaarverslag 

Bijlage

Samenstelling Vereniging Medische Staf op 31 december 2004 Erelid

Gewone en buitengewone leden

prof.dr. C.B.A.J. Puylaert

Anesthesiologie R.C. Bremer F. van Eijs A.W.G. van den Hurk H.G. van Middelkoop G.J. Noordergraaf mw. J.M.C. Rottier H.A. Schilderspel J.T. Schaffers

De heer drs. F.J.M. van Kalmthout legde het lidmaatschap van de Raad van Toezicht per 1 januari neer. De heer ir. P.J.A. van Schijndel werd per dezelfde datum benoemd als lid van de Raad van Toezicht. Op 24 april overleed de heer drs. M.F.A.Th. Jaspers, oud-bestuurslid van medio 1963 tot medio 1995.

Allergologie mw. J.H. Oostenbrink M.H.W.M. Roovers

De heer dr. J.A.C. Jongerius, directeur resp. lid Raad van Bestuur sinds 1 oktober 1994, heeft per 1 oktober zijn functie neergelegd in verband met vervroegde uittreding. Bij gelegenheid van zijn afscheid werd hij benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. In de opvolging van de heer Jongerius werd per 1 november voorzien door de benoeming van dr. H.J.J.M. Berden MBA.

Apotheek mw.dr. P.M.L.A. van den Bemt mw.drs. M. Duisenberg-van Essenberg* prof.dr. A.C.G. Egberts* mw.drs. L. van Hout-Mourad* drs. A.W. Lenderink dr. J.M. Verzijl

De heer dr.ir. R.L.P. van den Bosch werd per 1 januari benoemd als manager Opleidings- en Onderzoekscentrum. Per 1 mei werd de heer drs. M.H.L. Laus benoemd als zorggroepmanager. Mevrouw ir. M. Kalsbeek legde haar functie als manager Informatie- en Adviesbedrijf neer per 1 maart. De vacature voor deze functie was aan het eind van het jaar nog niet ingevuld. De heer H.G. van Middelkoop trad per 3 juni toe tot het bestuur VMS, in de vacature die was ontstaan door het aftreden van de heer P.C.G. Nijssen per 1 januari. In de ledenvergadering van 2 december werd de heer dr. J.A. Roukema benoemd tot voorzitter, ter opvolging van de heer dr. J.H. Marcelis. In dezelfde vergadering werd de heer J.H.M. van Laarhoven benoemd tot vice-voorzitter. Mevrouw C. van der Meijden heeft het lidmaatschap en voorzitterschap van de Ondernemingsraad per 1 juni neergelegd; tot nieuwe voorzitter werd gekozen mevrouw B. de Ruijter. Ook de heer W. van Tuijl, vice-voorzitter, trad per 1 juni af; in zijn plaats werd gekozen mevrouw K. van Zundert. Tussentijds trad voorts af de heer B. Maas (6 januari); hij werd opgevolgd door mevrouw C. Jongejans.

Hart- en Vaatziekten dr. W.R.M. Hermans N.J. Holwerda G.R. van Leeuwen P.G. Melman dr. B.M. Szabó P. Zijnen Heelkunde dr. D.P. van Berge Henegouwen mw. D.H.C. Burger T. van Egmond dr. C.J.H.M. van Laarhoven dr. J.D. Meeuwis dr. H.J.M. Oostvogel dr. J.A. Roukema dr. M.H.J. Verhofstad

Huidziekten J.T. Altena F.H.J. Koedijk Intensive Care P.J. Bijlstra M.J. Blans mw. D.H.C. Burger mw.dr. N. van der Lely J.T. Schaffers dr. B. Speelberg Interne geneeskunde dr. A.J. Apperloo dr. C. van der Heul dr. J.R. Juttmann mw. M.E.E. van Kasteren mw. W.A.C.M. Nieuwlaat dr. P.L. Rensma mw. J.M.G.H. van Riel mw.dr. S. van Veen Kaakchirurgie J. Hes J.P.O. Scheerlinck A. van Veen S.J.T. Warringa Keel-Neus-Oorheelkunde T. Godthelp dr. A. Kropveld F.J.M. Vijverberg Kindergeneeskunde J.F.M. Bruinenberg dr. P.J. van Dijken MBA mw. C.C.A. de Kezel mw. A.C. Nissen dr. W.H. Puijn mw. C.G.M. Reijnen mw. J.J. Schermer mw. C.J.M. Smeets

45

Klinische chemie mw.dr. B.S. Jakobs dr. A.A.J. van Landeghem dr. W.P. Oosterhuis dr. L.W.J.J.M. Westerhuis dr. E.M. van Wijk Klinische fysica dr. W. de Jong Klinische pathologie dr. C.E.M. Blomjous mw. A.M. Croonen mw. R.E.M. Fleischeuer J.F.M.M. Miseré dr. J.L.J.M. Teepen mw.dr. A.A.M. van der Wurff Longziekten Th. Macken F.M.L.H.G. Palmen J.H.E.M. Schijen Maag-Darm-Leverziekten mw.dr. M.J.A.L. Grubben dr. A.W.M. van Milligen de Wit W.N.H.M. Stuifbergen Medische Microbiologie dr. A.G.M. Buiting dr. P.J. Kabel dr. J.H. Marcelis dr. M.F. Peeters R.G.F. Wintermans* Medische Psychologie mw.drs. V.A.J.M. Boelaars mw.drs. A.C. Veenstra mw.drs. M. van der Velden

Neurochirurgie G.N. Beute dr. P.R.A.M. Depauw S.T. Lie H.D. Mayer J.C. de Nie prof.dr. J.J. van Overbeeke dr. H.B. Verheul I.T.H.J. Verhagen Neurologie dr. G.F.J. Brekelmans dr. P.L.M. de Kort* P.C.G. Nijssen R.L.L.A. Schellens H. Stroink dr. C.C. Tijssen dr. L.H. Visser Oogheelkunde mw. C.A.M. van Gool mw.dr. C.W.T.A. Lardenoije mw. F.S. Tukkers H.G.N. Veraart Orthopedie M. Bonnet J.J. Caron C.H. Diekerhof dr. T. Gosens dr. J. de Waal Malefijt Plastische Chirurgie mw. C.M.W. Baert dr. A.L.W.A.M. Damen dr. B. van Nimmen

jaarverslag 

jaarverslag 

Bijlage

Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen

Mutaties Psychiatrie/PAAZ C.J.J.L. van Dijck J.H.M. van Laarhoven P.J.H. Notten V.J. van Petegem J.J.D. Tilanus mw.drs. B.M. Baeten, psycholoog mw.drs. N. van der Veer, psycholoog Radiologie dr. L.E.H. Lampmann dr. P.N.M. Lohle prof.dr. W.J.J. van Rooij M.C. Schoemaker dr. K.H. Schuur dr. M. Sluzewski A.J. Smeets G.F.A.J.B. van Tilborg Reumatologie W. Hissink Muller dr. M.J.H. Wijnands*

Radiotherapeuten Dr. Bernard Verbeeten Instituut P.E.J. Hanssens* dr. R.L. Poorter* Th. Veninga* Revalidatieartsen Revalidatiecentrum Leijpark I. Bongenaar* M. Geerts* mw. I. Kortland E.J. Schouten mw. M. Schreibers

Gekomen

Vertrokken

dr. T. Gosens, orthopedisch chirurg, per 1 januari mw. C.C.A. de Kezel, kinderarts, per 1 januari dr. P.R.A.M. Depauw, neurochirurg, per 19 januari J.J.D. Tilanus, psychiater, per 1 maart dr. B. van Nimmen, plastisch chirurg, per 1 juli M.J. Blans, intensivist, per 1 oktober mw. J.H. Oostenbrink, allergoloog, per 1 oktober W. Roosenburg, plastisch chirurg, per 1 januari D. Wijnalda, neurochirurg, per 1 januari dr. J.F. Hamming, chirurg, per 1 mei J. Oldenhof, anesthesioloog, per 1 mei dr. M.D.E. Koopmann, plastisch chirurg, per 1 november mw. J.J.P.M. Pieters, gynaecoloog, per 1 december

Verpleeghuisarts Zorgcentrum Tilburg Zuid A.W. de Man* V.G.G. Vanneste* Klinisch geneticus KGCN dr. L.B.A. de Vries*

Alysis Zorgroep Ziekenhuis Rijnstate Postbus 9555 6800 TA Arnhem tel. 026 378 88 88

Bureau STZ Postbus 9696 3506 GR Utrecht tel. 030 273 94 14 fax 030 273 97 80 [email protected] www.stz-ziekenhuizen.nl

Atrium Medisch Centrum Postbus 4446 6401 CX Heerlen tel. 045 576 66 66 Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Postbus 9015 6500 GS Nijmegen tel. 024 365 76 57 Catharina-ziekenhuis Postbus 1350 5602 ZA Eindhoven tel. 040 239 91 11 Deventer Ziekenhuis Postbus 5001 7400 GC Deventer tel. 0570 64 66 66

Urologie dr. P.J.M. Kil dr. G.J. Montagne dr. J.H. van Roijen J.J.M. Schroeder

Isala Klinieken Postbus 10400 8000 GK Zwolle tel. 038 424 50 00

Verloskunde en gynaecologie dr. P.F. Boekkooi dr. R.S.G.M. Bots dr. H.J.H.M. van Dessel* A.P. Drogtrop* mw. C.A. Fiedeldeij dr. J. de Graaff mw. C.M. van Oirschot dr. P.J.H.M. Reuwer dr. H.A.M. Vervest

Jeroen Bosch Ziekenhuis Postbus 90153 5200 ME ’s-Hertogenbosch tel. 073 699 20 00 Martini Ziekenhuis Postbus 30033 9700 RM Groningen tel. 050 524 52 45 *

46

buitengewoon lid van de Vereniging Medische Staf

Máxima Medisch Centrum Postbus 7777 5500 MB Veldhoven Postbus 90052 5600 PD Eindhoven tel. 040 888 80 00

Medisch Centrum Alkmaar Postbus 501 1800 AM Alkmaar tel. 072 548 44 44

Medisch Centrum Haaglanden Postbus 432 2501 CK ’s-Gravenhage tel. 070 330 20 00

Medisch Spectrum Twente Postbus 50000 7500 KA Enschede tel. 053 487 20 00

Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Postbus 95500 1090 HM Amsterdam tel. 020 599 91 11

Reinier de Graaf Groep Postbus 5011 2600 GA Delft tel. 015 260 30 60

St. Antonius Ziekenhuis Postbus 2500 3430 EM Nieuwegein tel. 030 609 91 11

47

St. Elisabeth Ziekenhuis Postbus 90151 5000 LC Tilburg tel. 013 539 13 13

Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Postbus 9243 1006 AE Amsterdam tel. 020 510 89 11

Ziekenhuis MCL Postbus 888 8901 BR Leeuwarden tel. 058 286 66 66 Ziekenhuis Leyenburg Postbus 40551 2504 LN ’s-Gravenhage tel. 070 359 20 00

jaarverslag 

Colofon Werkgroep Jaarverslag

Teksten

Eindredactie en coördinatie

Fotografie

Vormgeving

Drukwerk

48

Aan het algemeen jaarverslag van het St. Elisabeth Ziekenhuis werkt een werkgroep ten behoeve van het bepalen van de inhoud en de highlights uit het verslagjaar. In de werkgroep hebben zitting: Marcel Boonen, hoofd zorgeenheden Orthopedie en Oogheelkunde Mariëlle Leermakers, adviseur Kwaliteit Arvid Kropveld, KNO-arts Gaby Wertenbroek, medewerker PR & Communicatie Angela Zijp, secretaris Raad van Bestuur (voorzitter) Ingeborg Möller (interviews) Gaby Wertenbroek (1 interview + overige tekst) Dymph van der Lee, secretaresse Raad van Bestuur Gaby Wertenbroek Angela Zijp Marc van Geijn, medisch fotograaf Ellen den Ouden, medisch fotograaf Ida Rouwenhorst, [email protected] Amsterdam De Volharding Amsterdam