het Tijdschrift
voor de Politie i ei sj nvi zn wg T r e n d s e n COennt twr iukmk evl oi no gr ePno li in t iOe ns dt ue dr m
Jaarcongres van het Tijdschrift voor de Politie Dag van de Ondermijning: de signalen, impact en aanpak 7 november 2014, Hoofdbureau Politie, Den Haag
Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
aul onsaers
27/10/201
1
1. Georganiseerde criminaliteit Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
Georganiseerde Criminaliteit
• Het planmatig plegen van misdrijven die elk op zichzelf of in hun totaliteit van aanzienlijke betekenis zijn; • vanuit het streven naar winst of macht; • waarbij meer dan twee betrokken personen samen handelen; • gedurende een vrij lange of onbepaalde periode; • met verdeling van taken waarbij: ₋ gebruik gemaakt wordt van commerciële structuren; en/of ₋ toevlucht wordt genomen tot geweld of andere intimidatietechnieken; en/of ₋ waarbij invloed wordt uitgeoefend op het politieke leven, de media, het openbaar bestuur, de justitie of het bedrijfsleven
27/10/201
2
1. Georganiseerde criminaliteit Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
B v. B e l a n g r i j k s t e d o m e i n e n ( V e r h a g e , 2 0 1 1 ) Drugs: druggerelateerde criminaliteit, narcotica Eigendom: diefstal, illegale trafiek wagens, inbraak, heling Economie: investeringsfraude, subsidiefraude, betalingsfraude Geweld: gewapende overval, geld beschermen, kidnapping Nachtleven: illegaal gokken, prostitutie, mensenhandel Wapens: nucleair, doorbreken van embargo
Wapens 20%
Drugs 40%
Nachtleven 10%
Geweld 5%
Economie 15% 27/10/201
Eigendom 10% 3
2. Ondermijning van het bedrijfsleven … Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
B v. C r i m i n e l e O r g a n i s a t i e s
Crime in business
Business in crime
White Collar Crime
Criminele Organisatie
Organisatie Criminaliteit Blue Collar Crime
‘Criminaliteit die gepleegd wordt door leden van een organisatie, terwijl de organisatie zelf legaal is’ 27/10/201
‘Criminaliteit met behulp van een organisatie, met de intentie criminaliteit te plegen’
4
2. Ondermijning van het bedrijfsleven … Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
B v. C r i m i n e l e O r g a n i s a t i e s Georganiseerde Criminaliteit
White Collar Crime
Criminele Organisatie
Organisatie Criminaliteit Blue Collar Crime
Tegengaan van “ondermijning” impliceert het tegengaan van het instrumentaliseren van het bedrijfsleven
27/10/201
5
2. Ondermijning van de economie … Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
B v. W i t w a s
Het onderliggend misdrijf Aard van de inbreuk
Strijd tegen
27/10/201
in % Ha ndel i n verdovende mi ddel en 54,39% Wa penha ndel 3,51% Mens enha ndel 1,75% Ontvoeri ng en gi jzel i ng 0,88% Afpers i ng 0,88% Terrori s me 1,75% Di efs ta l met gewel d 0,88% Ha ndel i n ges tol en cheques 0,88% Opl i chting (en pogi ng) 7,02% Onwetti g a a ntrekken va n openba re s pa a rgel den 2,63% Beurs del i cten 0,88% Mi s brui k va n vertrouwen 1,75% BTW-ca rrous el 4,39% Doua nefra ude 2,63% Fi s ca l e fra ude (pers ./venn.) 1,75% Na ma a k 0,88% misdrijven witwas is tegengaan van onderliggende Bedri egl i jke ba nkbreuk 0,88% intoxiceren van de legale economie Ni et va s tges tel d of ni et gekend 12,28% 100,00% TOTAAL
en het
6
2. Ondermijning van het openbaar bestuur … Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
B v. C o r r u p t i e ( D o r m a e l s , 2 0 1 4 )
Perceptie van corruptie Diversiteit naargelang status & beroepsgroep
Maatschappelijke reactie
Aanpak van corruptie
Exposure? Meldgedrag? Spijtoptant - Getuige
Preventie Vervolging
• Lagere beroepsgroepen zijn toleranter tav. kleine vormen van corruptie
• Hogere beroepsgroepen zijn toleranter tav. ernstige vormen van corruptie
• Politiemensen zijn het minst tolerant, maar grote ≠ in perceptie
• Gespecialiseerde bestrijders zijn selectiever in beoordeling (StrWet)
Anti-corruptieprogramma’s moeten zich richten op “empowerment” van specifieke groepen tegen “ondermijning”
27/10/201
7
2. Ondermijning van de buurt … Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
B v. S l a c h t o f f e r s c h a p e n o n v e i l i g h e i d s g e v o e l ( P a u w e l s & Hardyns, 2010)
Extreemrechts stemgedrag
Omgevingsoverlast
Slachtofferschap
Criminele overlast
Onveiligheidsgevoelens
Sociale overlast Buurtaanpak moet zich richten op bestrijding van criminele overlast en tegengaan van dreigende “ondermijning” Institutioneel wantrouwen 27/10/201
8
2. Ondermijning van het samenleven … Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
B v. R a d i c a l i s e r i n g ( N o p p e , 2 0 1 2 )
Radicalisering als dynamisch proces → Radicalisering als proces → Radicalisering als organisatie → Radicalisering als crisismoment
GEWELDADIG
Terrorisme
FINALISERING
Extremisme
INDOCTRINERING
Buurtaanpak moetRadicalisme zich richten op preventie van geweld SPOTTING (voedingsbodem), rekrutering en alert reageren in crisismomenten VOEDINGSBODEM GEWELDLOOS
27/10/201
9
2. Ondermijning van het leefmilieu … Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
B v. T r a n s p o r t v a n e - w a s t , h a r d h o u t ( B i s s c h o p , 2 0 1 4 )
Land 1
Land 2
Legaal
Illegaal
Land 3
Legaal
Bestrijding van milieucriminaliteit wordt gehinderd door gebrek aan internationale afstemming, hetgeen ondermijnend werkt 27/10/201
10
3. De bestrijding ervan … Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
B v. S a m e n w e r k i n g m e t i n s p e c t i e d i e n s t e n
Strafrechtscodex
27/10/201
Bijzondere Strafwetten
Eén strafcodex: “Ultieme bewaarder van sociale waarden”
Diversiteit aan bijzondere strafwetten: “Regulering van de sociale interactie”
• Moord, • Geweldpleging, • Diefstal, •Verkrachting, •Hold-up, …
• Sociale zekerheid, • Arbeid, • Landbouw, • Leefmilieu, • Handel, …
Normatief, waardegedreven, eeuwig, voorgegeven, …
Regulerend, ordenend, tijdelijk, menselijk product, …
Mala in se
Mala prohibita
“Het kwaad an sich”
“Het verboden kwaad”
11
3. De bestrijding ervan … Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
B v. S a m e n w e r k i n g m e t d e p r i v a t e s e c t o r ( c o m p l i a n c e )
Rechtbank
Recherche parket/politie
Financiële Investigation Unit (FIU)
Rapportering verdachte transacties > compliance officer
Monitoring verplichting, financiële instelling
27/10/201
12
3. De bestrijding ervan … Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
Publiek onderzoek
Feit
Privaat onderzoek
Politie
Parket
Capaciteit? Prioriteit?
Recherche
Personeelszaken
Vervolging?
Rechtbank 27/10/201
13
3. De bestrijding ervan …
Sociaal en preventief dispositief
Sociaal en preventief dispositief
het Tijdschrift
voor de Politie i ei sj nvi zn wg T r e n d s e n COennt twr iukmk evl oi no gr ePno li in t iOe ns dt ue dr m
Jaarcongres van het Tijdschrift voor de Politie Dag van de Ondermijning: de signalen, impact en aanpak 7 november 2014, Hoofdbureau Politie, Den Haag
Trends en Ontwikkelingen in Ondermijning
aul onsaers
27/10/201
15
