VHet onafhankelijke maandblad dat aanzet tot zelfstandig kritisch denken en handelen jaargang oktober 2004 nr 396

Het onafhankelijke maandblad dat aanzet tot zelfstandig kritisch denken en handelen • jaargang 28 • 22 oktober 2004 • nr 396

Vette bonussen voor de rijken EN WIJ BETALEN DE PRIJS

Terrorismeplannen Remkes verdachte afwijkingen

pagina 2

Alternatieven voor activisme Krakers lobbyen tegenwoordig

pagina 3

Twee minuten tijdwinst De tunnel moest onder water worden gezet

pagina 3

Het recht op (zelf)censuur want doodzwijgen gaat nu niet meer

“Wat denken ze daar wel niet, zelf dertig procentbijvangen, en wij moeten langer werkeneneenfatsoenlijk pensioenkrijgen, ho maar!” De man inde trein van de FN VBouwbond, die met zijnfamilie vroeg in de ochtendoppad was kan, zittend op het t rapje op het balkonvan de trein naar Amsterdam, zijn woede nual niet meer houden. Hij wijstopzijn t-shirt met de tekst: “Hee jij daar, met je dikke kont, achter je bureau! Ga je kantoor voortaanff lekker zelf bouwen!”De grootste vakbondsdem onstratie in de Nederlandse geschi edenis trok, als je ookde mensenmeetelt die inde stadof op het stationbleven st eken en nooithet Museumplein haalden, rond de 300.000mensen. Ze kwamen van dicht bij envan heinde en verre.Vari ërend van heel oud totheel jong. Ze kwamenlopend,met de bakfiets, metde rolstoel of rollator.Niemandlietzich weerhouden. “Keer het Tij” verzorgde voor iedereen een programma opde Dam. Na afloopdaarvan trokde stoet naar het Museumplei nom aan t e sluiten bij de vakbondsactie. Eensgezindwas iedereen, boos, nee,laaiend zelfs op dit kabinet en haar plannen. De woede en de actiebereidheidkonje de hele dagvoelen. De saamhorigheidensolidariteit ook. Zalm enBalkenende t rekken intussenhunpolitieke neusjes opbij protest, terwijlhet verzet groter en breder is dan ooit. Maar wie zijnhet dan,al die vastberaden demonstranten? We spraken een aantal vanhen.

pagina 4

CSA-revisited

afbraak

Hij wist dondersgoed dat dit de bedoeling was

pagina 5

Autonoom Centrum opgeheven nauwelijks verfrissende ideeën en initiatieven

pagina 5

Samen staan we sterk zeker niet de bedoeling

pagina 6

Prepensioen? Flexwerkers worden nu al genaaid! Ophet Beursplein, een uur voor het programma opde Dam begint, verzamelt zicheengroep die zi ch ‘het fle xblok’ noemt.Ze werken in de zorg, op callcenters,als afwashulp, krantenbezorger of winkelmedewerker, legaal of illegaal. “Onze positie is al een stuk zwakker dande werknemer met een vaste baan,” zegt Thijs van studentenvereni ging Damocles van de Universiteit van Amsterdam. “Er zijnwel CAOaf spraken, maar die wordenvaakontdoken.Als flexwerker kun je wel protesteren, maar danwordje meteen nietmeer opgeroepen. Velenkijken dus wel uit om de collectieve afspraken bijde werkgever af te dwingen. En als de sociale afbraak vandeze regering zodoorgaat wordt het voor ons nog slechter.”Thijs kijkt vergenoegd naar de aanzwellende menigte die passeert richting Dam. Vooral veel jongeren scharen zich in eerste instantie bij het fle xwerkersspandoek. “Dat is niet zogek” vindt Thijs. “Veel flexwerkers zijn scholierenen studenten. De flexibilisering vande arbeidsmarkt komt veelal op hen neer. Maar er zijn velen die ookna de studie ofschool blijvenflexw erken. Deze werkvorm neemt hand over hand toe,terwijl daar op het gebied van sociale zekerheid niets tegenover st aat.Prepensioenen VUT zijn regelingenwaar flexwerkers nog niet eens van kunnen dromen. Ondert ussen is het werkwat zij doenniet zeldenzw aar of gevaarlijk. Het is tijd dat dat verandert.” H et flexblok is niet van planhet bij deze ene actie te laten.Mocht er genoeg enthousiasme zijn, willen de organisatoren vaker actie voeren. “De maatis voor ons ookvol”, aldus een strijdbare Thijs.

verpauperen

Wat wil Kleintje Muurkrant? Kleintje Muurkrant wil via het openbaar maken van gegevens en feiten, het geven van achtergrondinformatie en het plaatsen van diskussiestukken, het verzet tegen misstanden in de maatschappij aanwakkeren. Wij willen onszelf en anderen aanzetten tot zelfstandig kritisch denken en handelen, en tevens een platformfunktie vervullen voor aktiegroepen in Den Bosch en verre omgeving. Het Kleintje staat open voor een ieder die hieraan een bijdrage wil leveren. Eens in de maand stellen wij –het muurkrantkollektief– een Kleintje samen uit jullie en onze bijdragen. Deadline nr 397 is 8 november. Je kunt ons schrijven via onderstaand adres. Een abonnement kost 17,50 euro per jaar. Overmaken op giro 5349231 tnv Muurkrantkollektief Den Bosch Postbus 703, 5201 AS Den Bosch Nederland. E-mail: [email protected] Kleintje op internet: http://www.stelling.nl/kleintje/ ISSN nr: 094-7912

Ookhuurdersverenigingen warendrukaan hetfolderenin de binnenlopende menigte op de Dam.Eenvan de mensendie eenfolder aanpakte verklaart datze bangis dat ze straks niet eens meer konwonen. ‘De kosten rijzen al jarende panuit zonder dat je er iets voor terug krijgt. Sterker zelfs, de woningen worden slechter onderhouden, verpauperen, en als je voor een reparatie belt,duurt het heel lang voor er iets aan gedaan wordt; ALS er iets aan gedaan wordt .” De dame die de folders uitdeelt is het hier roerend mee eens. “De huursubsidie moet omlaag, vindt volkshuisvestingsminister Dekker. Het puntensysteem dat de kwaliteit van de woningbepaaltm oet wordenuitgehold, en huurstijgingen mogennog hoger wordendan de laatst e jarenhet geval is”,zegt ze. “En dat terwijl steeds meer betaalbare woningen wordenafgebroken omplaats te maken voor dure huur of koopwoningen.Dit kanzo toch niet langer?!” Ditkanniet langer,is de roep die dan ookover de hele Dam weerklinkt. “Dat het kabinet ons tegen elkaar wil uitspelen moeten ze zelfweten, maar ikdoe daar nietaan mee.” Dit roeptH armvan hetSociaal StudiecentrumGroningen terw ijlhij kleine flyers uitdeelt, bovende muziekvan de Eindhovense formatie Bots uit.De teksten van de verzetsliederen uit de jaren zeventig en tachtig, w aarmee de groep destijds zo populair was, zijnactueler danooit, vindt hij. Vooral die over solidariteit en niks meer pikken. Harmkan het weten. Hijfoldert voor een steunactie voor vluchtelingen, maar staat er ook voor zichzelf. “Ikhebalvijf jaar een ID- baanbij het studiecentrum die door de kabinetsplannen op de tochtstaat.Verdwijnenervan zou zo ongeveer het einde van ons cent rumbetekenen. Wij steuneneen aantalorganisaties die hul pbieden aan al dan niet uitgeprocedeerde vluchteli ngen.Dat werkwillen we absol uut voortzett en. Vluchtelingenw orden door het harde beleid van tegenw oordig nog veel harder gepaktdan ik.” En terw ijlhij verder gaat met uitdel enroept hij nog: “Wat zijn dat toch voor mensen daar in Den Haag?” Veel vakbondsmensen bli jvenstaan op de Dam en juichen luidkeels mee met de rest . Veel bijval krijgt een Duitse vertegenwoordiger die vertelt dat de acties in zijn land over precies dezelfde dingengaan. “Dit afbraakbeleid wordtin veel landen vanEuropa doorgevoerd,” zegt Gregor Valkenheim vanaf het podium. “En ookwij inDuitsland pikken het niet. Vandaag zijnin Berlijn ook honderddui zenden mensenopde been!” Luid gejuich onder de demonstranten.“Het kabinet heeftde steun van de meerderheidduidel ijkverloren” voegt voorzitt er Rene Danen vanKeer hetTij eraan toe.“Dat miljard dat is terug gedraaid klinkt leuk, maar is slechts eendoekje voor het bloeden. Nogsteeds worden in alle sectorenmensen tegen elkaar uitgespeeld en sociale zekerheiduitgehold. De rijken worden rijker, de armen armer. Maar wij gaan door met actievoeren, net zolangtot de boodschap doordringt! Dit wordt een hete herfst!” D anen roeptop28november, aanhet eindvan het Nederlands Sociaal Forum, w eer te kom endemonstreren inAmsterdam. “Er is namelijk wel degelijkeenalternatief voor dit afbraakbeleid,” voegt hij eraan toe. “Die worden inde talloze workshops van het Forumnog eens duidelijkuitgelegd. Alwuift het kabinet die ideeënarrogant van tafel.”

gepruttel ‘Arrogant’ i s een woorddat vandaagveelvuldig wordtgebruikt in combinatie met ‘kabinet’ en ‘regering’. Niet all een tijdens de toespraken maar ook onder de demonstranten. Als de meni gte van de Dam de tocht naar hetMuseumplein begint, loopteen grote groep Rotterdamse havenarbeiders, die deze dagbovendiennogstaakt,met de stoet mee.

Grote kerels die gewoonhun werkwillen doen en zichanders totaal niet met acties bezig houden.“Weetje datik pislink ben op die arrogante Haagse gasten?!” toetert een van hen, volgeplakt met ‘Nederland verdientbeter’ stickers in mijn oor. “Ik ben nog nooit in mijn leven zo kw aad gew eest op regeringsbeleid!”Onderweg gonsthet ook. Veel mensen vertel len opde route spontaan aan elkaar hoe ze door de regering wordenuitgebuit en opgelicht. “Kortgeleden ben ikop eenheel oneerlijke manier ontslagen” vertelt een man. “Steun van de regering, homaar,hoor! Als werkloze voelikme nu echt uitschot. En mijn exwerkgever lachtinzijn vuistje. Hijis mijvoor weinig geld toch immers kw ijt?” Zijnverhaal wordt overst emd door aanrollend gepruttel, gevolgd door rookwolkeneneen oorverdovende sirene.Na evenzoeken krijg ikeen kleine Arola, een 40 kilometerautootje, in het oog, met eentweewielig aanhangertje. Niet de invalidenwagen, maar het aanhangertje maakt zo’nhels kabaal! De inzittende is vakbondsman en WAO-er Harryvan Kamp,die met ruimvijftig mensen vroeg die ochtend vanui tGroningen hierheen kwam. De rest van zijngroep is hij allangkwijt, maar dat mag de pret niet drukken.”Wat achter mij aanrijdtis een mobielluchtalarm uit Denemarken. Het komt nog uit de vroegere dagen van de Koude Oorlog. Het rijdthier omdat met het beleid van deze regering de alarmfase ruimschoots is bereikt. We wordentegen elkaar uitgespeeld, terwijl de rijken vette bonussenensalarisverhogingen opstrijken. WIJ betalen daarvoor de prijs, en dat kan zoniet langer!” Ter ill ustrat ie laat hij de sirene nogmaals afgaan.“En denkmaar niet dathet de laatste keer is dat ikmeerij!” roept hij st rijdlust igvoor hij inde menigte verdwijnt. De sirene is nog lang nadat hijuit zichtis verdwenen te horen..

bijklussen Genaaid voelen velen zich. Nietalleen de flexwerkers, maar ookouderen,mensen die over maximaal een jaar of tienaan hun pensioen toe zoudenzijn. Ze zien hun welverdiende rust inrookopgaan door de regeringsplannen. Als we even na tweeën, wanneer velenal weer het Museumplein aflopen, ter plaatse aankomen, parkeert recht voor onze neus eenbakfiets met twee wat oudere dames. Een vanhen zitachter een stokoude trapnaaimachine vlaggetjes aan elkaar te naaien. Een meter oftwintig heeft ze al gedaan en ze heeft nog een hoge stapel voor zich. “Kijk,”zegt een van hen,terwijl ze rustigdoorwerkt. “We moeten nu vast beginnen met bijklussen. Want als we straks gepensioneerd zijn moeten we dat ook. Dat zegt het kabinet tenminst e. We worden genaaid waar we bijstaan,dan maar letterl ijk,hoor!” Eenhalf uur later, als we nog eens langs lopen, hebbenze weer een paar meter vlaggetjes aanelkaar genaaid. Het gaat ineenbont gekleurde sliert over het plein. Als de toespraken bijna zijn afgelopenen de Internationale Socialisten een levensgrote pop die Balkenende voorst elt, net als het standbeeld van Saddam omver heeft getrokken, passeert een grote groepambulancepersoneel inwerkkleding. Uren hebben ze ophet Museumplein rondgelopen, en naast gedemonstreerd ookAmsterdamse collega’s bijgestaan.“Alleen al ui tonze regioMi dden Nederland zijn we met vijftig mensen,”vert elt een van hen,terwijl hij met de collega’s meeloopt op zoek naar hunbus.“Normaal zijnw e helemaalniet stakerig, vooral vanw ege het soort vak dat we hebben.D eze plannen zij nechter zo erg dat de tijd nu rijp is.”Dat doen ze niet alleen voor hun eigenpositie. “De kwaliteit van de zorg gaat door al die maatregelenzover achteruit dat wij dat in ons werkmerken. De patiënt is de dupe. Ambulancepersoneel datte langentot te hoge leeftijdmoet doorwerken, betekent extra risico op fouten en ongelukken. Daarom steken wij onze nek uit!”

de maat is vol De komende weken organiseert de FN Vin verschillende sectoren acties en werkonderbrekingen uit protest tegende sociale afbraakdoor dit kabinet. Alhoewel deze protesten onvermijdelijk gepaardzullengaan met overlast en ongemak voor veelmensen, ondersteunt Platform Keer het Tij, eenbundeling vanmeer dan500 maat schappelijke organisaties, deze initiatieven. In breder verband zijn de acties gericht tegen hetbeleid van sociale afbraak vanhet kabinet Balkenende-2. Gezien de arrogantie en onbuigzaamheid waarmee vice-premier Zalm en andere leden vanhet kabinet reageren op de manifestaties van de vakbonden en vanKeer het Tij, waarbijop2 oktober inAmsterdam intotaal maar liefst 300 duizend mensende straat op gingen, is eenvoortzetting van acties en protestenniet meer dan logisch. Ondanks het feit dat ookwij bijvoorbeeld als studenten, patiënten en gebruikers van het openbaar vervoer hinder zullen ondervinden van de acties, ondersteunenwe die. Dit kabinet, dat Nederland minder sociaal maakt,het milieu niet spaart, vluchtelingen de rugtoekeert en ons land betrokken heeft bij een foute oorlog tegen Irak, moet zo snel mogelijkopstappen. Met de vakbonden zeggen wij; “Nederland verdient beter”. Wij roepen bij Keer het Tij aangeslot en organisaties op om eensteentje bij te dragenaan de acties vande vakbonden, contactopte nemen met diegenendie lokaalenregionaalde stakingen organiserenenmee te werken aan de regionale prot estbijeenkomsten. Onze boodschapvoor deze regering: Wie niet horen wil, moet voelen! Daarom deze stakingen. Meer acties zullenvolgen. Platform Keer het Tij is eenvan de initiatiefnemers van het eerste Nederlands Sociaal Forum.Van26-28 november komenduizendenmensen bij elkaar die willen latenziendat een andere wereldm ogelijk is. Ze w illen een ander Nederland,zonder afbraak,oorlog en racism e. Er zijndat weekendmeer dan100workshops endebattenin en om de Beurs van Berlage in Amsterdam. Het SociaalForum wordt opzondag 28 november om 14 uur afgesloten met eenactie inAmsterdam. De coordinat iegroep van Keer het Tij is t e bereiken via www.keerhettij.nl

het geweldige succes Optwee oktober trokkencirca driehonderdduizenddemonstrant endoor de strat envan Amsterdam.Zij gavendaarmee gehoor aan de oproepvan vakbondenen platform “Keer het Tij” te demonstrerentegende nieuwste bezuinigingenvanhet kabinet Balkenende.Hetprotest was de voorlopige climaxvaneenserie acties die door de vakbondenwas omgedoopt tot ‘hete herfst’.Het massale protest hielduiteindelijkhetmidden tusseneen politieke bijeenkomst en eenEO-familiedag.Er was voor ieder wat wils.Ophet Museumplein, waar de vakbonden hun manifestatie hielden, presenteerde Angela Groothuizeneenkeur vanNederlandse artie sten envakbondsleiders. Op het refrein van “We will rockyou” schreeuwdent ie nduizenden kelenmoordenbrandover het kabinetBalkenende II. Tegelijkertijdwerdentwee kilometer verderopde duizendendoor plat formKeer het Tij gemobiliseerde demonst rantengetrakteerd

op onder meer muziekvande zeventiger jaren protestband Bots eneenaant alsprekers van voornamelijkorganisaties uithetmaatschappelijke middenveld. De demonstranten keerden zichtegenbezuinigingen zoals die opuitkeringen, het prepensioen,de afschaffingvan hetgrijs kenteken ende verlenging vande werkweektot 40uur.D e diversiteit vande bezuinigingen kwamtotuit ingop spandoeken,borden enuitdossingen.Iedereenhadweliets wathemof haaraangingen allemaalhaddenze dezelfde vijand:Premier Balkenende.D e veelzijdigheid vanhetprotest hadwel iets weg vande andersglobaliseringsprotestenvan eenaantaljaar geleden.D aar was het alleenniet Balkenende, maar richtt e de boosheidzich voornamelijkop de Wereldhandelsorganisatie, het IMF ende Wereldbank. Wel richttenbeide vormen van protest zich opde uitwassenvanneoliberaaleconomisch beleid.Wellicht kunnen we constateren dat de globaliseringnuookinNederla ndis begonnen.Ondanks dat eenaantalvande bezuinigingeninmiddels weer is ingetrokkenofverzacht, blevener 2 oktober voldoende grieven over en werd het eenvande grootste demonstraties ooit. De bondenen Keer hetTijzijnvoor dit resultaatbehalve aanhunleden, die gratis met de trein naar Amsterdam mochten, veel dankverschuldigdaan de media. Inde wekenvoorafgaande aan2oktober werdde protestactie gehypedals ‘the place to be’. Vlakvoor de manifestatie verzorgdende meestbekeken actualit eitenprogramma’s voorbeschouwingendie bol stonden van begripvoor de protesten. Maurice de Hondhield eenpeiling metde vraag “Gaat uzaterdagnaar Amsterdam?”en weerman Erwin Krollbeloofde zonneschijnvoor de demonstranten. Het is eigenlijknogeen wonder dat hetbij driehonderdduizend demonstranten bleef! De organisatoren warenna afloop van het incidentloze protestdolenthousiast. Agnes Jongerius van het FNVsprakvan ‘een geweldig succes’ enCNVvoorzitter Doekle Terpstra ‘kreeghet er koudvan’. Volgens Keer het Tij coryfee R ene Danenblijkt uit de hoge opkomst dat ‘de mensen hetharde rechtse kabinetsbele id over de hele linie afwijzenenhet kabinetzijnsteun bij de bevolking kwijt is’. Ook PvdAvoorzitter Ruud Koole enSP partijleider JanMarijnissenlieten zichop het Keer hetTij podium ingelijke bewoordingenuit. Enthousiasme alom,maar is daar werkelijkzoveelredentoe? Om te beginnentoondende regeringspartijenzich niet echt onder de indruk. Volgens VVD fractievoorzitter Jozias van Aartsenhadden“de vakbonden hunachterban opgehitst metpla tte, st uitende teksten” en CDA-fractievoorzit ter Verhagenverklaarde dat“massale protestacties geenduurzame oplossingvoor maatschappelijke problemen bieden”.Hij voegde daar aantoe datdemonstreren ‘ouderwets’ is. Binnende regering warenookverzoenende geluidente horen. De fractievoorzittervan D66, Boris Dittrich, suggereerde dat hettijd werddat het kabineten de bondenweer met elkaar omde tafel gingen.Minister ZalmenVerhagen slotenzichdaarbijaan, al is er volgens heneigenlijkweinig omover te onderhandelen. Vande regeringspartijenmoetende demonstrantenhet dus niet hebben. Het is om deze reden datde oppositiepartijen, bonden en het pla tformKeer het Tij aandringenopverdere acties waarmee de regeringverder onder drukkanworden gezet. Voor traditionele marxistische organisaties als de Internationale Socialistenen Offensiefzijnhet goudentijden. Eerstgenoemde noemde de manifestatie van 2 oktober een‘fantastisch begin’ en steltverder dat “werkende mensen,die samen eenvuist maken, dit kabinet kunnenbreken”.Off ensief,dat er zelf prat opgaatactief te zijnbinnenbonden ende SP, stelt dat“de vakbondenleidingmoetenblijvengeven aanhet opkomende verzet”. Volgens Offensiefmoetenwe ‘nietterug naar het poldermodel’,maar moeten‘voorbereidingenwordengetroffen voor stakingsacties die leident oteen algemene staking’. Jammer voor de marxisten, maar FNVvoorzitter Lodewijkde Waalen andere vakbondsleiders zullen echternie tzohardvan stapellopen. Hen lijkt vooral dwars te zittendat zij door het kabinet Balkenende buitenspelzijngeplaatst. Met de massamanifestatie willen de bondenlaten zie n dat mennogsteeds beschiktover een mobiliseerbare achterban endatmen recht heeft op een rolinhet besluitvormingsproces,dat bepaalt waar hoeveel bezuinigdgaat worden. Want dat er fors moet wordeningegrepen inde sociale uitgaven,hebbenzowel kabinet, bondenals oppositie part ijenherhaaldelijkverklaard. Platform Keer het Tijhult zich opdit punt diplomatiek in stilzwijgen, maar wanneer we naar de sprekerslijst van zaterdag2 oktober kijken, is het duidelijkvanuit welke hoekde windwaait.De PvdA enFNV kregendaar alle ruimte te pleiten voor een alternatief bezuinigingspakket.De manifestatie was daarmee vooral eenonuitgesprokenpleidooi voor eenspoedige regeringswisseling.Doorzowel de bondenals Keer het Tij wordtindirectgesuggereerd dateenregeringgeleiddoor de PvdA beter is dande huidige. De vraag is ofeendergelijkkabinetwerkelijkde ontevredeninwoners vanNederlandten goede zal komen. De tw ee Paarse Kabinetten(1994-2002),die onder leidingvan de PvdA stonden,hebbenlatenzienwaar de PvdAvoorstaat. Inacht jaar tijdzijntal vanpublieke voorzieningen wegbezuinigd ofgeprivatiseerd.TegelijkgingNederland opslot voor wereldburgers die noodgedwongenin ons landveiligheidengelukkwamen zoeken. De netals de PvdA sociaal democratische FN Vslikte inde polder maatregelna maatregel.‘Hervormingen’,zoals de bezuinigingenop sociale voorzieningen doorgaans eufemistischworden genoemd, zijn immers ookvolgens de bondennoodzakelijk.De zeldzame kerendat moedige werknemers zichtegenhet beleidvanhunbond ende PvdA keerden, zoals enkele jarengeledende N S personeelscollect ieven,zijnzijgeridiculiseerden geïsoleerd.Infeite is het huidige ‘centrum rechtse beleid’ ophoof dlijneneen voortzet tingvan het ‘centrum linkse beleid’van de jaren negentig. En onder welke vlag deze ‘hervormingen’ ookwordenbeple it,het resultaat is altijd het zelfde: eengroei vande inkomensverschillen eneenverdere afbraakvande verzorgingsstaat.Hetterugbrengen vande PvdAen de vakbonden inhet centrum vande macht zal de ingeslagen koers niet gaan veranderen. Helaas voor de traditionele marxisten, de vakbondsbonzen, de linkse politie ke partijenen andere leiders vanhet verzet, het is nietmeer de tijdom de verzorgingsstaatterug te eisen. De nostalgische leuzentegenafbraakzoals we die zagen op 2oktoberklinkenschor enversle ten. Hetis duidelijkdatmet de huidige koers, die een linkse en eenrechtse variant kent,iedere vorm vansolidariteit wordtgebroken. De ‘confrontatie’ tussen de bondenende regering lijkt noghetmeest opeen rituele paringsdans waarbij al la ng en breedovereenstemmingbestaatover de hoofdlijnen van het beleid,maar voor de vorm nog wat wordt geharrewardover de details.De bonden willenniets liever dan terugnaar de onderhandelingstafel. ‘Als hetkabinet serieus w il onderhandelen, kanhet morgenbijons langs komen’zeide WaalophetMuseumplein. De rolvande vakbondenin hetcontrolerenenverstikkenvande creatieve onrust vandit moment kan nietworden overschat. Doekle Terpstra was hier ophet Museumpleinglashelder over:‘Er is onrustin de hele maatschappij.Wij,de vakbeweging hebben die onrustslechts gekanaliseerd.D aar zijn we voor.Wij kunnen ook, samenmet de regeringzorgen voor draagvlak’. Voor iedereen die werkelijke veranderingen wil,is het de tijdomuit het defensief te komenen niet langer de trie ste linkse leiders te volgenin hunstrijdtegende afbraak,maar met een nieuw verhaalennieuwelan in verzet te komen. Er is onrust, onvrede,eris eenonbewuste wens te ontkomenaan de fragmentatie en individualiseringvan de kapitalistische disciplinering waarin ie dereenwordgeacht zoefficiënt engemotiveerdmogelijkte producerenvande wieg tothet graf. Inde strijd vooreensolidaire samenlevingmoet nietalleen wordenafgerekend met ditrechtse kabinet,maar ookmet de nost algie vanlinks naar de verzorgingsstaaten polderoverleg.

kleintje MUURKRANT/22 oktober 2004, pag 2

➔➔➔➔Infoavond in ontspoord O p d insdag 26 oktob er, va naf 20 uur vindt e r ee n in formatie-a vond pla a ts over de "Europe se Inte gratie Top" me t tw ee spreke rs e n film s ove r he t int egra tie b ele id. Van 9 tot e n me t 11 november kom en va nuit de EUlidstat en a lle ministers in Groningen t ez am en die op dit mome nt de ve rantw oording drage n voor het huid ige migra tie en vluchte lingen be leid. Ma ar er is ook ve rzet te n opzichte van he t onmenselijke bele id va n Europa . Pla tform N10 ga a t dit verze t van

Terrorismeplannen Remkes Terwijl in kringen van Duitse terrorismebestrijders de twijfel groeit over het nut van rasterfahndung, komt minister Remkes van Binnenlandse Zaken met een voorstel om het systeem ook in Nederland in te gaan voeren. Hiermee krijgt de AIVD onbeperkt toegang tot digitale bestanden, hetgeen gevaren oplevert voor de burger.

9 tot 11 nove mbe r bie den. Er kom en workshops, deba tte n,

door Wil van der Schans (Buro Jansen & Janssen)

de monstra tie s e n ma nife st a ties . En da arover dus 26 november in Ontspoord, M aijw e g 64a in 'sHertogenbosch ee n informat ieavond. "Er be staa n ge en onw e tt ige me nse n, w el onme nse lijke wetten"

➔➔➔➔Eetcafé Knoflook Binnenkort sta rt er ee n nieuw e etca fé in Den Bosch, "Knoflook". De be doe ling is om e r om d e twe e weke nop dins dag e en ve ganistische (en zo moge lijk biologische ) ma a lt ijd

“ Goedemorgen, AIV D, m ag ik even bi nnenkom en?” Het zal niet de eers te ass ociatie zi j n bi j ni euw e vormen van geautomatis eerde data-anal yse om in een vroeg stadium mogeli jke terroristen te ontdekken. Pl annen di e m inister Johan Rem kes deze zomer bekend maakte. Toch zull en de A rie’s en Freek’s van de A IV D (Algemene I nli chtingen- en Veiligheids diens t ) na elke gevonden afw ijki ng in de gekoppelde databes t anden op pad moeten gaan. De m aatregel w erd aangekondigd na de aanslagen van 11 m aart jl . in M adri d en dri ngt diep binnen in het privé-l even van burgers . Volgens Remkes tonen de aans lagen aan dat mi nder dan voorheen bi j de ops pori ng van de daders de aandacht zich kan beperken tot bepaalde groepen en organi saties. Een analyse di e de pl ank aardi g m is l ij kt te sl aan. I n Duitsl and is gebleken dat vergaande data-analys e, ras t erfahndung (f ijnmazige opsporing), niets dan narigheid opl evert.

te koke n voor onge ve e r tw int ig me nse n. O m dit ee tca fé t e rea lise re n zijn w ij ec hte r nog op zoe k

risico

n aa r wa t keuke nge re i z oals: borde n, be st ek, g la ze n ma ar ook pa nne n, vergiet e n, e en ga sste l enz ovo orts. Dus , a ls je ke ukenspullen over hebt kun je z e brenge n naa r ve re niging Ontspoort (Ma ijw eg 64a te DenBosch alw a ar te ve ns e e n we gge efw inke l is gere alise erd), w ij zijn e r e rg blij mee !

➔➔➔➔Bossche jongerencultuur We zitten midde nin ee n re latief spa nnende fa se in de Bossc he g emee nt e-politie k. Re lat ief, a ange zien w e de a fge lope n jaren ge t uig en zijn va n ee n a dem bene me nd slaa pverw e kke nde pe riode va n droe fe nis. Arroga nt e stadsbe stuurde rs

Stel , j e belt regelm atig via het net geopende Internet Phone Centre, je huurt je videofilm s bij V i deocenter Kahn, je s t ort j e m aandelij kse bi jdrage aan je ouders via een hawal a t uss enpers oon, je bezoekt af en toe de A rrahm ane mos kee i n de A msterdams e Pijp en in de bi bli otheek l een je van tij d t ot ti j d een boek over Nederlands e archit ectuur. D ikke kans dat je profi el in de rasterfahndung opvalt en dat j e bezoek krij gt van de AIVD of de pol iti e. Als de plannen die Rem kes de afgel open zomer lanceerde uitgevoerd worden, zal de A IV D toegang krij gen tot zoveel m ogeli jk databestanden in Nederl and: banken, de IND, int ernetproviders, telecomm aats chappi jen, ledenadm inis trati es , beleggi ngsfonds en, bibli otheken, reis organi saties, vli egt uigmaats chappi jen en al les binnen de overheid zelf natuurli j k. Een bi j na onei ndige rij van regis t raties . Ras terf ahndung w ordt in D ui ts l and al s i nds de j aren zeventi g toegepas t. Het concept li jkt ook kinderl ij k eenvoudig: je doorzoekt zoveel mogeli jk databes tanden op een van tevoren vastges teld profi el van een mogel ij ke terrori s t en de computer doet de res t. Echt succes vol i n de s tri jd tegen de l inkse guerri llabewegi ng R ote Arm ee Fraktion (RA F) uit de jaren zeventig is ras terfahndung echter nooi t gewees t . Slecht s eenmaal leidde de i nspanni ngen tot een arrestatie.

re gere n de stad vrijw el zonde r inhoudelijke oppositie , a a ngestuurd door e en sla a fs uit voe-

RAF-onderzoek

re nd a mbtena re nco rps. De e ne miljoe ne n-uitga ve na de a ndere w e rd ge daa n, voorna me lijk t en goe de kome nd aa n de sta dsrege nte n ze lf. Ga ma ar ee ns kijken in he t nie uw e sta dskantoor of h et pas ve rnie uw de sta dhuis. Die miljoene n zijn dus n uop. Er zijn e r e en a a nta l a pa rt g eze t " geoorme rkt " voor ee n grote onde rgronds e pa rke erga ra ge a a nde Heke lla a n e n ee n nieuw moderne kunst muse um. De c ultuurmaffia tre kt (nog) a an be hoorlijk vee l touwt je s. Nu de e uroce nten zo 'n be etje op zijn hoor je ze kraa ien, de s ta dsrege nten e n beroe pspolitici. Jahoor, jonge renc ult uur vinden z e ook hee l be la ngrijk, ma a r ac h, de ka s is le e g, dus n ee , ge ld kun-

In 1979 zocht het Bundes K rim inal Ambt (B KA, de l andel ij ke poli ti e i n Duits land) de ontvoerders van werkgevers voorzi tter Schl eyer. M en verm oedde op grond van politi egegevens dat een aantal van hen i n de om gevi ng van Frankfurt verbleef. H et B KA vroeg vervolgens de betal ingen aan de energi ebedri jven op en f ilterde de contant-betal ende klanten uit het bestand. H et verm oeden was dat de RA F-leden op deze manier hun rekening betaal den. D it bestand w erd w eer gekoppeld aan de best anden van woni ngbouw vereni gi ngen, de kinderbij s l ag, de kentekenregistrati e en de ri jbewijs admi nistratie. Het resul taat was een f li nke rij drugsdealers en één cons pirati eve woni ng van de RA F, alwaar het RA F-li d Rudolf H eis s ler kon w orden gearresteerd. De ui t Duits land afkom stige advocate Bri tta Böhler weet zich nog goed t e herinneren dat de BKA met ras terfahndung wei ni g res ultaat boekte. “ Dat ene s uccesj e w as ook eigenli jk het gevolg van concrete aanw ijzi ngen” , vertelt Böhler. “ De RAF-l eden w aren in de om gevi ng van Frankfurt ondergedoken en bet aal den zoveel m ogelijk m et contant geld. A lle algemenere toepass ingen van rasterfahndung leverden niet s op, behalve een gri mm ige s feer van verdachtmakingen aan het adres van zo’ n beet je alles w at l inks w as. Je kunt je m et recht afvragen of zo’ n verregaande m aatregel w el proportioneel i s.”

nen z e niet bes chikb aa r ste lle n. Miljo ene n zijn e r w e gge sijp eld in colbe rtja sz akken van

aanslagen VS

Maaspoorthaleigenaren, Sportiom-e xploita nten e n w egge vloe id in bijvoorbee ld die te nt a a nde Pa ra de, tot voor kort Casino ge he te n. N u h ebbe n w e da ar d an de Ve rka de -fabriek bijge kre ge n. Op zich ha rtst ikke prac htig na tuurlijk, e n de stad ha d ze er dringe nd behoe fte a an e chte filmhuisza le n e n the a te rruimte ma a r ik voors pel ve e l ge zuc ht e nge kre un w a nnee r over ee n paa r ja re n de e xploitatieve rliez en he lder zulle n worde n. Van de ze be st uurlijke luihe id zijn de hede nda agse Bossche jong eren a l ja re nlang sla chto ffer. Jong zijn ben je ma a r ee n a anta l jare n dus het is

➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔

Nadat na 11 s eptem ber 2001 bleek dat een aantal van de kapers, onder w ie Moham med Atta, lange ti jd in Hamburg had gewoond werd in Dui ts land het s ys teem ras terf ahndung w eer uit de kas t getrokken. Een w ets wijziging i n de j aren tachti g had het doorzoeken van de com puterbestanden inmiddels legaal gemaakt. In gevallen van acute dreiging mag de BKA ras terf ahndung toepas sen. D e criteri a waarm ee de B K As eptem ber 2001 aan de s lag ging waren ruim geformuleerd. Gezocht werd naar m ens en afkoms tig ui t Afghani s tan, Saoedi-Arabië, A lgeri je, Libi ë, Irak, Iran, J ordanië, Syri ë, Egypte, K oew eit, Verenigde A rabi s che Emiraten, L ibanon, Jem en, Soedan en Pakis tan. L ater kw amen daar Bos nië, I sraël en Frankri j k bij . Het profiel bes tond verder ui t de volgende kenmerken: man, bet rokkenheid bij i s lam it ische geloof s overt uiging, l egaal verbl ijf in D uit s l and, geen ei gen kinderen, student , meertalig, geen cri minel e antecedenten, veel rei s gedrag vertonend, vi sumaanvragen, f inancieel onafhankel ij k. V ooral op de Duitse uni vers i teiten leidde de m aat regel tot veel onrust. “Een ras t erfahndung die al s centraal kenmerk voor verdenki ng de afkoms t ui t een bepaald l and neemt, leidt tot verscherpi ng van racis m e”, m el dde de Studentenbond i n Berlij n destij ds . Ook i n andere delen van het land

deelden s tudenten de zorg voor de toename van raci s me en control e door de s taat .

slechte resultaten Al vrij s nel li ep het B KA tegen het probleem op dat het dadersprof iel te specif iek w as vas tges teld. Er bleek geen enkele treffer te zij n die vol deed aan het profiel. Bovendien waren veel data-l everanci ers ni et in staat all e gevraagde gegevens te leveren, si mpel weg om dat ze ni et geregis treerd werden. Eind september 2001 werden de zoekcriteria verrui md. Ui teindelijk werden alleen al i n Berli jn de persoonsgegevens van 58.000 m ens en verzameld: 109 voldeden aan het prof iel , waarvan de politie er 77 als relevant bes chouwde. Tegen geen van deze mensen bleek een verdenki ng gerechtvaardi gd. Landeli jk verzam el den de oos terburen 8 m iljoen gegevens die leidden tot 11.000 twi jfelgevallen. Deze werden allem aal onderzocht , maar geen enkel onderzoek leidde t ot een straf vervol ging of verdenki ng. Thilo Weichert, voorzitter van de Datens chutz vereniging i n Duitsl and, verklaarde des tijds dat door rast erfahndung bui tenl anders i n Duit sl and veel onzekerder zi jn gew orden. “ Er kw amen m ensen bi j ons die zich permanent bespioneerd voel den, m et deel s traumat is che gevol gen”, al dus Weichert. In een arti kel i n de D uit s e Panorama van 8 apri l jl . schets t Wi lfried Albi shausen van de B und Deuts cher K riminalbeambter een ontnuchterend beel d van de resul taten van ras terfahndung. “ Het heeft helemaal niks opgeleverd, behalve dat heel veel poli tiemens en van hun dagelij ks e werk werden afgehouden. All een al in Nordrhei n-Westfalen werden er 600 agenten gedurende een aant al maanden voor ingezet. Resultaat w as er een flinke t oename van roofovervallen, w oni nginbraken en autodiefs tal , crim inal iteit die de gewone burgers treft .” Ook de mini st er-president van N ieders aks en constateert in Panorama dat het resultaat ni et w as om over naar huis t e schrijven. “ We moeten open en eerli jk m et zulke t hem a’s omgaan. Ik denk dat Otto Schi l ly zich verkeken heeft op het effect van rasterf ahndung.”

plannen Remkes Terwi jl in kri ngen van Duit se terrori s mebestrij ders de twijf el groeit over het nut van ras terfahndung, komt de m inister Rem kes van Binnenlands e Zaken j ui st met een voorstel om het systeem ook in Nederland in te voeren. In een eers te reactie op de aansl agen in Madrid schreef R emkes i n een brief aan de K am er dat de aandacht van de pol iti e en i nlichti ngen zi ch moest gaan ui tbreiden richting onverdacht e pers onen. “W aar daders en organi sati es zich verschui l en onder hun potentiële s l acht offers en schui l gaan achter een patroon van ogens chijnl ij k norm al e maats chappelijke act ivit eit en, zull en ook het s peuren naar inform atie, de bewaking en eventuele onderzoeken en cont roles minder geri cht kunnen zi jn” , aldus R em kes. Met het koppel en van best anden zouden verdachte afwijkingen gevonden m oeten worden. Opmerkel ijk is dat R emkes zi jn analys e (m inder gericht op bepaalde verdachten m eer op i edereen) al kl aar had op 31 maart, nog geen twinti g dagen na de aans lagen in Madrid. Op dat moment was het onderzoek nog in vol l e gang. Wie de si tuatie van de daders van het dram a in Madrid aanschouwt zal zi ch toch achter de oren krabben bi j het niveau van Remkes anal ys e. Al vrij snel na de aansl agen w erd dui delij k dat een groot deel van de verdachten l angere t ijd de aandacht van divers e inli chtingendi ens ten heeft get rokken. Er werden connecties gecons tat eerd met eerdere verdachten van de aansl ag in Casablanca, m et Al Qaeda-l eiders in Spanje en de leveranci ers van de s pri ngs tof werkten zelfs als informant voor poli tie en jus ti tie.

koppeling bestanden De vraag is of minis ter Remkes wel een degelijke analyse heeft gem aakt van de fei ten en om st andigheden die hebben geleid tot de aansl agen i n M adrid. Op basi s van dit soort openbare inf ormatie val t eerder een aantal s pecifi eke m aatregelen i n de richt ing van bepaal de net werken te verwachten, dan een algemene maatregel zoal s rasterfahndung. Toch ging Remkes door op de inges lagen weg. H alf juli l iet hij de Tweede K am er weten t e kom en met “nieuwe vormen van geautomatis eerde data-analyse, zoal s het zoeken aan de hand van profielen en het opsporen van bepaalde patronen met behul p van data-mi ning”. Als het aan de mi ni s ter ligt krijgt de AI VD zelfs rechts t reekse toegang tot gegevens die derden geaut om ati seerd t er bes chikki ng kunnen s tell en. Als het om overheids bestanden gaat m oet er vol gens Rem kes een verplichti ng komen deze beschikbaar te stellen aan de AI VD. Een aant al koppeli ngen i s al tot stand gebracht of in voorberei ding. Zo heeft de AIV D al bijna een jaar toegang t ot het gegevensbestand Basi svoorziening Vreem deli ngen. Een proj ectgroep van het m ini steri e van Jus t iti e onderzoekt of er een koppel ing te maken i s van alle databanken m et gegevens over vreemdeli ngen. Bi j de A IVD zou een kruisdatabank moeten komen m et al deze gegevens, met als doel mogel ij ke terroris ten toegang tot Nederland te kunnen weigeren of uit te kunnen zetten. Ook onderzoekt een gezam enlijke werkgroep van de AIVD en het Korps Landelijke Pol it iediens ten (KL PD) de mogeli jkheden om i nform ati e van de poli tie direct door te kunnen s luizen naar de AI VD. Voor het einde van het jaar wil men i n ieder geval het VROS (Verwi js index Rechercheonderzoeken, w aari n all e lopende rechercheonderzoeken zij n opgenomen) t oegankelij k maken voor de AIVD.

paniekmaatregelen Deskundi gen tonen zich zeer kritis ch over ras terfahndung. Jan Hol vas t , privacywatcher van het eerste uur, verbaast zich in toenemende mate over de pani ekm aat regel en di e de regering voors telt. “Er l ijkt wel sprake van een ontzettend grote machtel oos hei d en gebrek aan organis ati evermogen. Terw ijl de inzet van ras terfahndung vers trekkende gevolgen heef t.” Hol vas t: “J e graaft al s overhei d ongemerkt heel diep i n het per-

s oonl ijk leven van mensen. Het groots te probl eem i s dat je met zo’n s ys teem in fei te de bewijsl ast om draait. Iedereen di e door het systeem als mogelijke terrorist wordt gescand, moet t och zelf weer aantonen dat er ni ks met hem of haar mis is .” H et i s een s chier onoplosbaar probleem, zegt Holvas t. “D e eerst e stap bij ras t erfahndung i s het maken van een profiel met kenmerken w aarop je gaat zoeken. J e moet w el een erg goede defi nitie hebben van een mogel ijke t errorist, anders komen er erg veel look-a-li kes ui trol len.” Di e mening l ij kt ook te worden geventil eerd i n het kabi net zelf. Onder de mini sters is niet iedereen even overtui gd van het nut van het gebruik van prof ielen van t erroris ten. M inister van Vreem del ingenzaken en Integratie, Rita Verdonk, schreef i n november 2003 aan de Tweede Kam er dat bestudering van de aans lagen die de afgelopen jaren hebben pl aat s gevonden dui deli jk m aakt dat het steeds m oeili jker wordt om dergeli j ke profi el en op te stell en. De relevante categorie wordt nam elij k s teeds ruim er, zo meent Verdonk. Ook het achterhalen en hanteren van ef fectieve en eff iciënte onders cheidende indicat oren om personen te herkennen die mogel ij k bet rokken zij n bij de onders teuning of ui tvoeri ng van terrori stische activitei ten, i s volgens de mini st er moei li jk en verei st veel onderzoek. Daarnaas t bes taat het ri si co dat ris i coprofiel en en i ndicatoren kunnen lei den tot een bl ikvernauwing bij degenen di e ze hant eren.

gebrekkige kennis Bri tta Böhler zi et in het zogenaam de prof il ing een fl inke aantast ing van de burgerrechten. “Bi nnen elk opgesteld profiel val len ess ent iële burgerrechten, di e door die profil ering i n een verdacht kader worden geplaats t. N eem het recht op vrijheid van m eningsuit ing, de vrij hei d om t e gaan en s taan waar je wil t, in vri jheid te kunnen surfen op internet. R as terfahndung vereist een heel erg nauwkeurige vraagst elli ng. I edereen die gebruik maakt van een zoekmachine op i nternet, bi jvoorbeel d voor een bepaalde film met een bepaal de actrice erin, weet hoeveel onzi n er uitrol t al s je ni et de j uis t e vraag form ul eert.” V olgens Böhler is er momenteel t e weinig concrete informatie voorhanden en s prake van een groot gebrek aan deskundi gheid om ras terfahndung s uccesvol i n te kunnen zet ten. “Er i s gew oon te wei ni g bekend over m ogeli jke t erroristen. M en valt dan aut omatis ch t erug op algem eenheden zoals die worden gehanteerd i n Dui tsl and: l and van herkoms t, geloof, reis gedrag, etc. Daar komt bi j dat profi ling in Europa m aar sporadis ch wordt toegepas t. In de VS bi jvoorbeeld is het i nmiddels wel als speciali sme binnen de FBI ontwikkel d.” M aar zelfs al zou de experti s e verbeterd worden, dan nog zi et Böhler te veel negati eve aspecten aan rasterf ahndung. “ De grens schuift weer een s tapj e verder op. Het onders cheid t uss en m ensen die verdacht worden en mensen die nergens van verdacht worden, vervaagd met rasterfahndung. Iedereen die bi nnen het profi el past w ordt onderzocht. H et redel ij k verm oeden van verdenki ng verval t.”

glijdende schaal Profes sor Corien Pri ns van het Til burgs e onderzoeks centrum voor Recht , Technol ogi e en Sam enl eving (TIL T) noemt de maatregel dis proporti oneel . “ Het is de zoveels te stap die een aantas ti ng van de pri vacy opl evert. De belangri jks te vraag, of de s tap op deze m anier wel nodig en nut tig is , w ordt overgesl agen. H et is een glij dende s chaal , die hoofdzakel ij k bepaal d wordt door angs t .” Volgens Prins w ordt er te w ei nig aandacht bes teed aan de rechten van de burgers, wiens identi t eit im mers s teeds virtueler wordt. “ Privacywetgeving beperkt zi ch tot inzagerecht in enkelvoudi ge regi straties . Sta i k bij voorbeeld goed geregis treerd i n politi ebest anden, bi j de kredi etregistratie, etc?” Tegenwoordig wordt een i dentitei t s amengestel d uit verschill ende puzzelstukjes , zoal s in Remkes voorstel bij voorbeeld op basi s van bepaalde patronen. “ Deze nieuwe vormen van gegevens verzam eli ngen, patronen en ook de wijze waarop de total e puzzel tot stand komt kennen te wei nig controle. Jui s t ook de achterliggende proces sen zouden veel transparant er, toetsbaarder en control eerbaarder moeten zij n” , al dus Prins . De plannen van Remkes pass en naadloos in het st ramien van registrati e van gegevens van niet-verdachte pers onen di e zowel D onner al s Remkes bi j elk nieuw voors tel proberen door t e voeren. Ni euwe w etgeving, bij voorbeeld de W et Bi jzondere opsporings methoden, de W et vorderen gegevens financi ële i ns tel li ngen en de Wet vorderen gegevens t elecomm unicati e, openen rui ms choots de mogel ijkhei d om ook ni et-verdachte pers onen te regi streren. Wij zi gi ng van de W et Pol it ieregis ters , di e dit naj aar w ordt ingedi end, m oet just iti e de m ogelijkheid bi eden om them aregis ters op te zetten, m et alweer gegevens van niet -verdachten. Sluitstuk wordt de Wet vordering van gegevens, waarbij pol iti e en j us ti tie gegevens kunnen opei sen van bedrij ven, let wel, ook weer van niet-verdachte personen.

oostblok-praktijken “ Ook w ie ni ets te verbergen heeft , heeft veel te verl iezen”, stelde Edwi n Mac Gil lavry, die in apri l jl. promoveerde op een onderzoek naar de medew erking aan strafvordering door bedri jven. Als een ops porings am btenaar bij voorbeel d bij een bank i nform eert naar iemands financi ël e posit ie, kan dat deze pers oon verdacht maken, m et all e gevolgen van dien. M ac Gilavry ontdekte dat dit geen theorie is, m aar dagelij kse praktijk. Een D ui ts e bank hi eld de namen van maar l ief s t 350.000 klanten bi j waar navraag naar was gedaan. Gert Onne K lashors t, w oordvoerder van het Coll ege Bes chermi ng Pers oonsgegevens raakte m et zijn commentaar in het NRC H andel sblad (140904) m is s chien wel de kern van de zaak. “D it raakt het hart van de s am enlevi ng. We m oeten ons afvragen wat voor s amenl eving we wi ll en. Nu hebben we een maatschappi j w aari n we de macht kunnen control eren. Het l ij kt erop al s of de macht straks de burger controleert . Waar hebben we dat eerder gezien? Singapore, C hi na, Oost-D uit s l and. Toen de m uur vi el, wi s t iedereen precies hoe het zat. B al kenende noemt respect een bel angrijke Europes e waarde. Een overhei d die de burger volgt, l ij kt me van w einig res pect getuigen.” 

kleintje MUURKRANT/22 oktober 2004, pag 3

A

ge e n g roe p die zich langdu rig

lternatieven voor activisme

Ik heb in het verleden nogal afgegeven op activisme (1). Met name de polarisatie die acties doorgaans teweegbrengen en de inhoudelijke dialoog die acties vooral niet teweegbrengen wekken bij mij de indruk dat actievoeren een totaal onzinnige bezigheid is. Ik voel me nu ver plicht om met een alter natief te komen voor het activisme dat ik zo verguis. door Dirk Ik zou hier een aantal condities kunnen neerschrij ven waar volgens mi j een zinvolle acti e aan zou moeten voldoen, maar die condities veranderen net zo hard als de poli ti eke realiteit. D aarbij zou een dergelijke opsomming nooit volledig kunnen zij n. Nee, ik plaats van restricti es aan te wij zen in de toch al zo beperkte m iddelen waar anarchisten in hun politieke activiteit uit put ten wil i k nieuw e m iddel en presenteren. En hét politieke middel dat niet pol ariseert en onder alle omstandigheden een dialoog openhoudt is l obbyisme. En inderdaad, i k denk dat lobbyism e een effectief politiek m iddel kan zijn, ookvoor anarchist en. Lobbyisme heeft nogal een kwade reuk in anarchis ti sche kringen. Het wordt vaak gezien al s onderdanig gedrag naar macht hebbers, parlementai re politi ek en iets dat alleen door bedrijven gebeurt . Dat is het niet. L obbyi sten richten zich m eestal niet op poli tici of parlementsl eden, maar vooral op ambtenaren di e beslui ten i n wetten moeten omzetten. Maar daarbuiten richten zi j zich op zo’n beetje ieder segment in de bes luitvorm ingscascade, van m edia tot mi nisters, van parl em ents leden tot ambtenaren, op ieder bes tuurl ijk niveau, van gemeent elijk t ot europees , afhankelij kvan waar zij de meeste politi eke winst denken t e kunnen behalen. In de praktijk i s dat dus meest al bi j ambtenaren. Goede lobbyi sten brengen zorgvuldig in kaart w at er speelt in de maatschappij en wat er waar te halen valt. Zij vragen politici niet om wensen van hun opdrachtgever uit te voeren, zij wijzen poli ti ci op hun beloften en de verantw oordelijkheden di e zi j ooit op zich hebben genomen. Zij zoeken voor politici en ambtenaren ui t hoe zij volgens de opdrachtgever van de lobbyist het beste rekening kunnen houden m et zaken die voor hen belangrijkzijn. Zij oriënteren zich voor besluitvormers en zi en daarbij wat hun opdracht gever het beste uitkomt. In de hui dige maatschappij zi jn lobbyi st en onm isbaar, en ontelbaar. In het klassieke voorbeel d van lobbyi sme doen lobbyi st en s uggesties om nieuwe wett en compati bel te maken met bestaande richtlij nen of de wensen van maatschappelij ke partij en. Iedere keer als zo’n wetsvoorstel heen en weer s tuitert tussen m ini steri e en parlement kunnen lobbyisten daar weer invloed op uitoefenen, en zo worden wett en vaak geschreven volgens de wensen van lobbyorganis at ies. Het kan bi jvoorbeeld zi jn dat een m inister constateert dat er meer huis vesting m oet komen. Vervolgens zou de bouwlobbydaar bovenop kunnen duiken en zodanig aan het manipuleren gaan dat de uiteindelijke conclus ie is dat om m eer woonruimte te creëren voor l agere inkom ens, er meer huizen gebouwd moeten worden i n de hogere prij scategorie. Geen weldenkend m ens kan in een dergelijke redeneri ng ooit eni ge logica ontw aren, maar het is de praktij k in Nederland. Het is een praktijk di e je all een kunt begrijpen als je weet hoe m achtig de bouwlobby i s. Een ander voorbeeld is een m ilieuorganis atie die onderzoek doet naar de effecten van een bepaalde instantie, en tot de conclusi e komt dat die handelt in stri jd met Europese mili euwetgeving. Vervol gens s tuurt die organi satie een lobbyis t naar Brus sel die daar een ambtenaar op zi jn wenken bedient m et een mooi rapport over de milieueffect en van het beleid van de betreff ende instantie. De

ambtenaar strijkt de credit voor het onderzoek op bij zi jn baas, de instantie in kw es tie kri jgt vervel ende sanct ies en de milieuorganisatie krijgt op nationaal niveau een grotere informele m achtspositie, w ant iedereen weet dat als j e niet naar ze luistert, deze organisati e de EUen haar oerwoud van wetgeving kan mobiliseren. Dat m il ieuorgani saties via deze weg op landelijk ni veau geraadpleegd kunnen w orden en zelf s s ubsidie kunnen verwerven is natuurli jk onrechtvaardig, m aar het illustreert wel hoe effecti ef lobbyism e kan zij n.

antiglobaliseringslobbyisme Wijlen de antiglobaliserings bewegi ng was grofweg op te delen in drie vers chi llende kampen: oud-links, dat vooral op s taatsm acht uit was, de grote N GO’s die zich vooral voor speci fieke doelen inzetten (zoals het milieu of ontwikkelingswerk) en ‘ons eigen’ li bert aire deel dat vooral op radicale decentrali sering was gericht. Terugki jkend op die bew eging kunnen we zeggen dat di e geen parlementaire ruk naar links heeft teweeggebracht , noch een radicale democratis eri ng. Ookde grote NGO’s zi jn er ni et in gesl aagd het milieu of de derde wereld veili g te stel len. Toch zijn NGO’ s er wel degelijk i n geslaagd de polit ieke agenda te beïnvloeden, en al s de anti globali seringsbew eging iets teweeg heeft gebracht (het everything-but-arms-verdrag, plattelandsontwikkelingsbel eid, bergen met EU-richtlij nen di e w eer wetgeving beïnvloeden, defensieve retoriek van de wereldbank etc.), dan is dat door het lobbyism e van deze NGO’s . Je kunt kriti ek hebben op NGO’s di e gezellig met de politici rond de tafel kruipen als zelfbenoemde `leiders van de beweging`, terwijl w ij in de straten in elkaar geknuppeld worden en traangas en pepperspray mogen s nuiven, maar ef fecti ef waren ze wel. Nu de ant iglobalis eri ngsbeweging stil is komen te liggen kunnen grot e NGO’s geen beroep meer doen op een grote, demonstrerende achterban. Tevergeefs proberen de NGO’s nu met Sociale Fora en Gl obaliseringsfestivals hun pos itie i n de lobby in stand te houden, maar uiteindel ijk zull en ze tot de conclus ie gaan komen dat ze zonder woedende mens enmassa’s macht moeten gaan i nl everen. Deze steun van dem onstrerende massa’s , dit draagvlaki s de muni ti e die lobbyi sten nodig hebben om hun invloed uit te oefenen. Lobbyisten noemen dat “capacit y”. N GO’s zijn nu op zoek naar “capacity building”: campagnes die hun “capacity” vergroten. Helaas voor hen zij n ze daar zelf vres elijk slecht in. In de tij d van de antiglobal iseringsbeweging zijn het de libertai ren gew eest die met zwarte bl okken en carnavalsoptocht en de m edia dom ineerden en de NGO’s onbedoeld van “capacit y” voorzagen. Acties van mi lieudefens ie zul je niet op het journaal zien en als je ze wel t e zien krijgt, zij n ze er om politici in hun werk te ondersteunen. Daar krijgen de macht hebbers het niet benauw d van. Deze acties zijn als capaci ty building minder geschikt al s een w oedende mensenmassa di e bedwongen m oet worden. Aan de andere kant zi jn de li bertairen weer verschrikkelijk slechte lobbyisten gebleken in globalis eringszaken. Omdat ze altijd het vertrekvan m ondi ale inst ellingen eisten zij n ze zelfs nooit rond de tafel gaan zitten met machthebbers, iets w aar lobbyisme toch mee begint. Ook hebben anarchisten geen formele leiders die namens hele continenten als woordvoerder kunnen optreden, w at een goede afvaardiging zo goed al s onmogelijk maakt. Het heeft geen zin om uit te zoeken m et welke l obbystrat egie anarchisten hun doelen zouden hebben kunnen bereiken op mondiaal niveau, en of dat überhaupt mogeli jk was gew eest toen de antiglobali seringsbeweging nog i n leven was. Feit is dat die beweging dood is en de grote machtsblokken weer terugvallen op neoliberale mantra’s w aar ze daar ten tijde van de antiglobaliserings bewegi ng terughoudender in waren (2).

soonlij k denk ikdat dat kom t omdat zij bang zij n met l obbyisme machtsst ructuren t e versterken of t e legi ti meren. Ook hebben anarchis ten er een handje van om zichzelf ideol ogisch zui ver te w illen houden, en zi jn zi j bang dat ze net zulke autori taire en/of s aaie kl ootzakken worden als de politici waarmee ze rond de tafel kruipen: wie met poep speelt, krijgt vieze vingers. Vanuit hun aversieve houding t en aanzien van machthebbers gaan anarchisten niet met ze om de t afel zit ten. Het is het doel van anarchi sten om machthebbers t e bestrij den, ni et om met ze te onderhandelen. Wat heeft een anarchist dan te zoeken in het lobbycircuit? L aat ik i n de herinnering roepen dat lobbyis me zich bui ten de parlementaire politi ek afs peel t, en dat er nog geen enkel e instantie haar legitimitei t heeft gebaseerd op de grote hoeveelheden lobbyis ten die zi j aant rekt. Sterker nog, een grote invl oed van lobbyisten w ordt doorgaans (terecht) uitgelegd als een gebrek aan transparantie. Laat ik ook in herinnering brengen dat de invl oed van lobbyis ten soms verder kan gaan dan de aanvankeli jke agenda van de bes luitvormers voorschrij ft, mit s er voldoende ‘capacity’ is (denk aan het voorbeeld van de bouwlobby, de ‘capacity’ is hierbij een grote econom ische macht -vooral de rechtsere poli tici en parlementsl eden zijn daar nogal gevoelig voor- maar ‘capacity’ kan dus ook iet s anders zijn). Ikverwacht geen klas senloze samenlevi ng te bereiken door l obbyen, maar kl ei ne overwinninkjes lijken me toch zeker haalbaar. Lobbyen zou anarchi sten kunnen presenteren als s erieuze poli ti eke spelers, als we serieus genomen worden door pol itici, dan worden w e ook serieus genomen door de l uie journalisten di e hun persberichten en verklaringen letterlijk overnemen. Via een dergel ijke weg zouden we een serieuze positie in het publieke debat kunnen veroveren, iets wat we vandaag de dag niet hebben. D aarnaas t is het ook zeer goed mogelij kom macht daadwerkelijk te decentraliseren met lobbyis me. Er zijn uitzonderingen op de regel dat anarchisten niet lobbyen, en een daarvan is als het om vrijplaat sen gaat. Er is in Nederland nauwelijks een vrijplaats aan te wijzen waar niet acti ef voor gelobbyd is. Ook doen lobbyorgani saties voor vrijpl aat sen actief aan ‘capacit y building’ met supportorganisaties, acties en publieke activiteiten. Als ze het goed aanpakken i s het resul taat voor dergelijke lobbyorganisat ies dat de gemeent e een deel van haar beleid (meestal welzi jn, maar soms ook apart vrijplaatsenbeleid) decentral iseert naar de betreffende vrij pl aats. Somm ige vrij pl aats en krijgen zel fs een gemeentelijke subsidie voor hun werk zoals de grote NGO’s die ookkrijgen op nati onaal en Europees ni veau, en ik denk dat deze organisati es daar ookt rots op mogen zi jn. Krakers lobbyen tegenw oordig nog altijd act ief in rechtszal en.Vroeger lobbyden ze op gemeentelijken zelfs landelijk niveau, waarmee zij een behoorlijke dosis ‘capacity’ verzilverden. Jammer dat die ‘capacity’ tegenw oordi g tanende is en dat er wat er nog van rest niet gebruikt wordt om deze weer te doen groeien, maar het op civielrechtelijk niveau kunnen best rijden van leegstand, wat kraken in feite i s, zou ik als een decentralisat ie van macht willen beschouw en. Deze decentralis atie i s wederom via lobbyisme berei kt. Lobbyi sme i s dus een mi ddel w aarmee macht effectief te decentralis eren is, het bestaat bij grati e van gerichte en overdachte acties en je krijgt er geen vieze handen van. Het vergt vaardigheden, maar die heeft de anarchis tische bew eging al in huis. We pass en l obbyisme zelfs al toe, zi j het op de laagste bestuurli jke niveaus, waar voor andere lobbyisten het minste te halen is. We zouden eens voorzichtig kunnen proberen onze lobbyvaardigheden op andere niveaus te verkennen. We zouden ook niet kunnen proberen om te gaan lobbyen op hogere bestuursniveaus , maar de praktij k leert dat anderen dat dan namens ons gaan doen. 

e ffe ctie f kan organise ren e n dat is da n in de ze sta d ook te merke n. He el ve e l jonge re n op straa t, op pleine ne n pe rke n. En de oude re n ma ar ze ure n en pie pe n over s coot er, s ka te s e n gettoblas te r-ove rla st. Er ge be urt al ja re n gee n e ne za k hie r in dez e s ta d voor jong eren e n ook nie t voor oud ere jonge re n. En nu lijkt e r co ncurre ntie te z ijn tusse n "Blvd. 1629" - e e n groe p m ense n met spa nnend e idee ë n zoa ls e e n ska te s-hal, jonge renc entrum , tota a lc afé, band oefe nruim te s e n e e n je ugdhe rbe rgac htig initia tie f e n TR-e vent s - é én of twe e onde rnemers die de groe p Bossc he jonge re n voora l zie n als e e n w ins tge ve nde inve st ering e n voo rna me lijk a a n ee n discothe ek denke n. De sta dsbe stuurders he bben onde rtussen w e l e e n loc atie voor die jonge ren in hun hoofde n: de kop va n 't Za nd, de ruimte rondom de nie uw e Ve rka de fa brie k, na a st K oudijs, die stinkfa brie k d ie daa r toch ook e cht op korte te rm ijn za l (moet e n) ve rdw ijne n. Da ar zal to ch erge ns bij e e nge m ee nte a mbtenaa r op zijn teke nta fe l w e l e e n fra a i w oningbouw p roje ct ge pland zijn.

➔➔➔➔Wob op de helling De overhe id moet ve e l mee r informa tie a ctief ope nba a r ma ken. Dat is e e n va n de aa nbe velinge nuit e e ne va lua tie va n de We t ope nba arheid va n be stuur (Wob) die is ge ma a kt door de Unive rs ite it va nTilburg in opdrac ht van he t minist e rie va nBZK. De onde rz oeke rs co ncludere n da t de Wob goe d we rkt a ls e e n alge me en ka der dat de toega nkelijkhe id va nove rhe idsinforma tie a a n burge rs rege lt. Ma a r juis t in e e n a a nta l ge valle n w a a rin na drukke lijk e e n be roep op de Wob wordt ge da an, functionee rt zij in de pra ktijk nie t goe d. Ve el ge bruike rs va n de Wob bes chouw e n ee n be roe p op de w e t a ls e e n la a tste redm iddel: "je doe t ge e n b eroep op de Wob a ls je t evrede n be nt over de informa -

libertair lobbyen Goed, lobbyen kan dus effectief zij n, maar waarom lobbyen anarchi sten dan zo weinig? Het is moeilijk om hier een uniforme uitspraak over te doen, m aar per-

noten: 1 . “A ctiev o e re n h e eft g een zin ” In Klein tje M u u rkra nt 39 3, d at ee n re ac tie w as op “ De mo n s tr er en h eef t zin” o p e ur o d u s n ie.n l/2 00 3/0 7/1 93 .s h tml. Een rea ctie o p Dir k is g es c h reve n d o or D av id v an Eu ro d us n ie in Klein t je M u u rkra nt 39 4 me t “C yn is m e h eeft g ee n zin ”. 2 . K ijk bijv o o rb e eld een s o p euro d u s n ie.n l/2 00 4/0 8/1 26 6 .s h tml

tieve rstre kking". De onde rz oeke rs signa lere ne e n aa nta l proble me n. De ove rheid be antw oordt Wob-ve rzoe ken nie t binne n de w e tte lijke te rmijnen, be pa alde begrippen in de w e t le ve ren onduide lijkheid e n m eningsve rschille n op en me ga ve rzoe ke n z orge n voo r ee n

T

grote w e rkla st bij de ove rhe id.

wee minuten tijdwinst

In een open brief aan de gemeenteraad van DenHaag zet Joris Wijsmuller (fractievoorzitter Haagse Stadspartij) uiteen waarom hij niet meedoet aan een tramtunnelfeest op kosten van de belastingbetaler. door Joris Wijsmuller In 1996 gaf toenmal ig m ini ster Jorrit sma het start schot voor de bouw van de tramtunnel. I k was daarbij aanwezig met het spandoek “Den Haag graaft haar eigen graf”. Ruim acht jaar later gaat de huidige minister Peijs de tunnel openen. Ik wil kort uitl eggen waarom ik bij de opening zal ontbreken. Toen het idee voor het souterrain in 1993 via een publiekscampagne werd gel anceerd, stuitte het op brede maat schappelijke weerstand. De t ram- en parkeertunnel was in strijd met het voornem en om de Haagse bi nnenstad autoluw t e m aken: het openbaar vervoer werd i mmers diep onder de grond w eggestopt terwijl de centraal gelegen parkeergarage juist auto’s naar de binnenstad zou lokken. Met dit plan werd het grootwinkelbedrijf op haar wenken bediend ten koste van de kleine ondernemers. En de gehel e binnenstad zou zwaar gebukt gaan onder de jarenl ange bouw overlast. Iks loot m e aan bi j __n van de tegenstanders, de V ereniging “De Kern GeWond” met inspi rator Karel van Rijckevorsel. Na het raadsbesl uit in 1993 is de verkeerskundige noodzaak voor ondertunnel ing van het kruispunt Spui/GroteMarktst raat, één van de voorwaarden voor rijkssubsidi e, nooi t aangetoond. Openbaar Vervoer deskundige professor van Wits en heeft dit met een s tudie in opdracht van “De Kern GeWond” onderbouwd. En, bel angrijker nog, de Adviesdienst voor Verkeer en Vervoer (AV V) heeft de minister in het kader van de subsi die-beoordeli ng hierover negatief geadviseerd. Maar met een aantoonbaar rammelend rapport van een ingehuurd

adviesbureau (Witteveen en Bos) s peelden minister en gemeente mooi weer, terwij l de A VV buit enspel werd gezet. Met de bouwrisi co’s van het project verliep het ongeveer net zo. Op verzoek van “De K ern GeWond” bekeek I r. Schiebroek het bouwontwerp en waarschuwde voor de ri skante bouw methode in com binatie met het verraderlijke duinzand. En bij de aanbesteding presenteerde één van de bouwcombinaties (Zuideinde) een goedkoper en vooral minder risi covol al ternat ief. Maar de gemeent e schoof ook deze deskundigen t erzi jde en denderde st oïcijns door. Ik was nog maar am per gem eenteraadslid, toen op 8 maart 1998 het dram atische lek onts tond w aardoor er gaten in het w egdekvan de Kalvermarkt werden gesl agen. De tunnel moest onder w ater worden gezet en de bouwheeft m eer dan anderhal f jaar stil gel egen. Telkens werden er nieuw e bouwtechni sche adviseurs ingeschakeld en st eeds weer bleken gepresenteerde oplos singen onverantwoord. B ovendien bleekdat ni et all een de aannemers, maar ookde verzekeraars in een vroegtijdig stadium voor de ris ico’s van de bouwm ethode hadden gewaarschuw d. De gemeent e was de grip op het project volledig kwijt en werd door heel Nederland uitgelachen. De bouw ers van de tunnel lacht en nog het hardst, want zij zagen hun kans s choon om een gigantis che prijscorrectie toe te passen. Uiteindelijk stelde de toenmalig wethouder Meijer de Raad voor om de t unnel af te bouwen m et behulp van hoge luchtdruk, een paardenmiddel met een prijs kaartje van 145 miljoen gulden. I kstelde toen, gesteund door GroenLinks, een andere oplossi ng voor: de onbeheersbare grondwater-problemen ontstonden op grote diept e, dus waarom de tunnel niet mi nder diep afbouwen door 1 of 2 parkeerl agen t e schrappen? Deze oplossing w as naar mijn overtuigi ng sneller, veili ger en veel goedkoper. De w ethouder wei gerde echter deze oploss ing uit te werken en w erd daari n gesteund door een grote meerderheid in de raad. Veelzeggend was ook dat m ijn tegen de wethouder ingediende motie van wantrouw en door geen enkele andere fractie werd gest eund. Zelfs m et de hoge luchtdruk en het voltooiings contract doken er herhaaldelijk nieuw e probl emen en kostens tijgi ngen op. Bovendi en w as er i n het ontw erp onvoldoende rekening gehouden met de brandveil igheid, waar ik overi gens nog steeds mijn bedenkingen bij heb. Voor Randstadrail waren er eveneens dure aanpassingen noodzakel ijk. Al met al is de te krappe t unnel van slechts 1250

De ze me ga-ve rz oeke nz ijn vaa k he t ge volg va n he t on tbreke n va n be sta ndslijste n. In het ra p-

meter extreem duur geworden: van de aanvankelijk begrootte 289 m iljoen gulden zijn de kos ten opgelopen tot ruim 515 miljoen gulden (234 mi ljoen euro). Daar bovenop moet er helaas nog rekening worden gehouden m et m ilj oenen aan schadekosten die de verzekeraar niet uit wil keren. De kos ten voor de sociale veil ighei d en het beheer van de tunnel zijn bij deze opt elsom niet inbegrepen. Door de exorbitante kost enstijging is er van het ooit voorgespiegelde rendement niets meer over. Zeker niet nu duidelijk wordt dat de beloofde ti jdwinst van 4 minut en niet kan worden waargemaakt: H aaglanden gaat nu uit van m aximaal 2 minuten t ijdwinst, en doet wijselij k geen uitspraken meer over de beloof de reizigersw ins ten en efficiëntievoordel en. En wanneer de bovengrondse sporen in de Grot e M arktst raat daadwerkelijk worden verwijderd, zal bi j cal amiteit en in de tunnel het dure Randstadrail plat komen te liggen. Overi gens, ook hier weer wordt het grootwinkelbedri jf op haar wenken bedi end en slaat het gemeentebestuur de adviezen van deskundigen - ditmaal H aaglanden en de HTM - in de wind. Over het econom isch rendement valt nog geen zinnig woord te zeggen, over de opgelopen economi sche schade al s gevolg van de langdurige bouw des te meer. Duidel ijk is bijvoorbeeld dat al veel kleine ondernemers, mede door de tramt unnel, hun bi ezen hebben moeten pakken: van de 45 verschill ende bedrijven die een claim voor nadeelcompensatie hebben i ngediend, zij n er inmiddels 6 verhuisd, m aar l iefst 22 gestopt en 3 faill iet. U iteraard zijn de grootwinkelbedrijven di e ook nadeelcom pensati e hebben geclaimd buiten deze beschouwing gelaten, want in ruil voor invoering van de koopzondagen hebben zij hun cl aims weer ingetrokken. Nu i k al mi jn twijfels en bezwaren op een rij zet, merk ik opnieuw hoe moeilij khet is om het kort t e houden als het over de t ramt unnel gaat. Zo kan bi jvoorbeeld ook niet onvermeld blijven dat voorstell en voor onderzoeknaar mogelij ke bouwfraude, naar de twijfelachtige rol van de heer van Dijk als gemeenteli jk adviseur en tevens voormali g directeur van bouw er Ballast N edam, en naar de rol van de gemeente als opdrachtgever, stelselmatig zijn afgewezen. Mij n voorspelling dat D en Haag door de tramtunnel ten onder zou gaan, is gelukkig niet uit gekom en. Maar een f eestje op de goede afloop op kosten van de belas tingbetaler is, zoal s u nu wel zult begrijpen, aan mi j niet besteed. M et vriendel ijke groet, Joris Wijsmuller, fracti evoorzitter Haagse Stadspartij (6 okt ober 2004). 

port w ordt ge conclude e rd da t de Wob op z ijn minst a a n m odernise ring toe is of h ele ma al ve r-va ngen moet w orde n. Da t a lte rna tie f zou moe ten w orden ge vonde nin e en a lge m ene wet op t oega ng, toe ga nke lijkhe id e n ge bruik va n overhe ids informatie. Tege lijke rtijd moe t a ct ieve ope nba a rhe id nie t a lle e n op w e tg evingsnivea u (als hoofd re ge l voor openba a rhe id) ee n nie uw e e n zwa arde re invulling krijge n, maa r ook pra ktisch ve el be ter u it de verf komen . Hierbij moet de ove rhe idm ee r ge bruik make n va n ICT. In he t ra pport w orde nbu itenla ndse voo rbe elde n ge noemd die navolging ve rdie nen. De Ame rika anse Ele ct ronic Fre edom of Informa tion Act (EFOIA) be paa lt da t ove rhe idsinform a tie die t wee ma a l verst re kt is, op inte rne t die nt te w orden ge plaa tst. Te vens w ordt da a r inform a tie ve rst re kt over w eige ringe n op ve rzoe ke nom informa tie en de red en(e n) voor w e ige ring. De minist e rie s va n Fina ncië n e n Ec onomisc he Za ke n zijn on la ngs ge start met het online ze tten

➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔

kleintje MUURKRANT/22 oktober 2004, pag 4 va n Wob-verzoe ke n e n de verstre kte doc ume nte n. Me er info rma tie ove r w e tten e n pra ktische bez waren (re chte n.uvt.nl/simone /Wobeva luatie_def.pdf), w obve rzoe ke n ministe rie va n Financ ië n (w w w .minfin.nl) e n wob -ve rzoe ke n ministe rie va n Ec onomisc he Za ke n (www.minez.nl)

➔➔➔➔Geheim Intere ssa nt hoor die BVD-tele vis ie se rie . En da n bed oele n w e

Het recht op (zelf)censuur Censuur. Het is voorbehouden aan dictatoriale regimes. Censuur. Dat heb je in Chili, of in Rusland. Censuur komt in Nederland niet voor. Nee, de overheid pleegt hier geen censuur en heeft die repressie ook niet nodig, getuige het hierop volgend relaas.

na tuu rlijk nie t da t z inloze gedre ute l ove r de g rootste

door Joke Kaviaar

Ne derlande r. Ne e , we hebbe n he t over het ee rste dee l va n ee n film over de BVD. De voorga nge r van die c lub die ove ra l bomme n ziet ma ar er no oit ee n ka n vinden. Je vra a gt je a f w a nne e r z e in Le idsche nda m e indelijk w ee r e e ns gaa n ne uze n in he t Gla dio-handboek e n z elf voor e en pa ar Is la mit ische onve rla te n zorge n d ie hie r e n da ar ee n lon tje aa nste ke n. Of gew oo n te rade ga a n bij de dirty tric ks-desk op de Ame rikaa nse am bassa de. N et a ls in de good oldda ys toe n z e sa me n me t e en he le le gbatte rij va n de CIA de c ommie s te lijf ginge n. M et afluisterpraktijken,

M aar laat m e eerst citeren uit de brief di e door minister V erdonk aan protesterende e-mail s chrijvers wordt verzonden: “Uw e-mail heb ik in goede orde ontvangen. In uw e-m ail spreekt u uwongenoegen uit over de wijze waarop het t erugkeerbel eid i n Nederl and wordt uitgevoerd. Hiertoe hebt u mij een stukvan schri jfster Joke Kaviaar toegezonden, waarin de indruk wordt gewekt dat het terugkeerbeleid van deze regering geli jkgetrokken kan worden met het uitvoeren van deportat ies naar onveilige landen. Naar aanleiding van uwopmerkingen wil iku het volgende meedelen. Hoewel ik sympathie kan opbrengen voor de wijze waarop en de vorm waarin mevrouw Kavi aar inhoud geeft aan het grondwettelijke recht op vrijheid van m eni ngsuit ing, vind ik - om redenen di e geen betoog behoeven - de suggesti e dat de terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers naar hun land van herkomst anal oog is aan de deportaties ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, in moreel opzicht verwerpelijk. Uit het gebruik van de termen “deportaties”, “fascism e”, “kampen” en “eigen volkeerst” i n relatie tot het door de Tweede Kam er vastgestelde terugkeerbeleid, wekt mevrouwKavi aar ookm instens de indrukte beschikken over een alternatief historisch en democratisch besef. De Nederlandse regering voert een streng, m aar rechtvaardig vreemdeli ngenbeleid.”

infiltrat ies, he t verspreide n va n lulve rha len, he t be zoe ke n va n w e rkge vers, etce te ra e tce tera. Ma a r gee n cha nt age , men ee r, da t de de n w e niet. Wij w ille n e r e e n lieve duit onder ve rw edde n da t e r spranke lende filmpjes e n foto's z ijn van e en pa ndje a a n de Ams te rda ms e Spuistraa t w a a r here n z ic h konde n ma nifeste re n als kinde rvriend (z ie het artikel "Wo lff in de klem" op de Morgens te r www.stelling.nl/morgenster).

Mooi nietwaar? Al spel t de minister het w oord meningsuiting verkeerd, het is goed bedoeld: vri jheid alom. Althans, voor de geboren Nederlander. D at het asiel beleid van deze regering allesbehalve rechtvaardig is , hoef ikhier niet nog eens te zeggen. Dat ‘terugkeerbeleid’ een eufemism e van jewelste is, lijkt me ook wel duidelijk. D e enig goeie reactie op dit beleid en haar uitvoerders is acti e. Let terlijksabotage. Oeps! Nu doe ik het weer. Zou ikdat mogen zeggen? V ast wel. De vrijheid van m eningsuit ing wordt door onze overheid hoog in het vaandel gehouden, al durf ik m e te wagen aan de voorspell ing dat het snel gedaan is met die vrijheid van m eningsuit ing wanneer er teveel mensen beginnen te lui steren naar wat met conf ronterende taalprotesterende schrij vers en dicht ers of rappers te zeggen hebben, omdat het niet m eer lukt dat protest nog dood te zwijgen. Ja, vrijheid van meningsuiting i s een groot goed zol ang die meni ng kan worden genegeerd of gebagatelliseerd.

En die be elde n we rden nie t ge ma akt voor he t opsekse n va n ee n persone e ls fe estje. Buiteng ew oon boe iend w a s he t ve rha a l hoe de BVD e en splijtzwa m binne n de CPN c re ëe rde, de Socialistische We rke rs Pa rtij. In w e ze n de ba sis voor de la te re PSP . He t bre ngt je h aa st o nwille ke urig na a r ge beurte nisse n van rec ente da tum toe n plotse linge e n ka le da ndy a a n h et p olitie ke firm amen t ve rsche e n e n e en populistis che pa rtij va n de grond trok. Fina ncie el geste und door la ngs a vontuurlijke we g in goe de doe n gera akt e onde rne me rs (z ie de s erie a rtike le n "Schimmen a chter Pim" op de Kleintje Muurkra nt-a ctue el-site w ww .stelling.nl/followup). De

H oe anders wordt het met die vrijheid van meningsuit ing wanneer i keen literaire of festivalorganisatie m ededeel dat ik van zins ben om het door Verdonkhierboven ook al aangehaalde ‘Stop Deportaties - Een Statement Tegen D e Stilte’ t e willen voorlezen. D an behoudt men zich het recht voor om... D e eerste m aal gebeurde het in Delft, in april dit jaar. Daar werd onder het m om van ‘Dit is geen poëzie’ alde voordracht van Stop Deportati es tegengehouden. ‘Er is geen plaat s voor politieke stellingname’ zo heette het, en hierover in discuss ie gaan werd bes chouwd als het ‘niet serieus nemen’van de organiserende stichting Jambe. Geen moeite werd gespaard om de voordracht te verhinderen, er werd door de sti chtingleden onderling vergaderd en heen en weer ge-emaild om tens lot t e bi j het standpunt te blijven dat m en de dienst uitmaakte. Volgend op het neerleggen van kopieën van ‘Stop Deportaties’ in het café waar het nog geen 24 uur van te voren verboden optreden zou hebben plaatsgevonden, werd schri jfster dezes t enslotte zelf s deze vorm van meningsuiting onmogeli jk gemaakt. In de wurggreep ermee en weg met die last ige dichter! Om ervoor te zorgen dat bovengenoemd staaltje van censuur door niemand seri eus zou worden genomen, werden l eugens en las ter mijn deel. Ik zou zelf mijn optreden af gebeld hebben, ik zou t e laat zij n gekomen en bi jwijze van toegif t werd, om te rechtvaardigen dat ikde tent was ui tgegooi d, zelfs aangevoerd dat ikeen barmeisje gesl agen zou hebben. Ja, beste l ezer, all es in naam der edele lett eren.

da ndy, ook al e en kind ervriend, kre e ge e nform ida be le a anha ng e n voo rspe lde premier te w o rde n. Bove ndie n w a s hij m ordicus te gen de aa nsc haf va n de Ame rikaa nse Joint Strike Fight er. N ormalite r ruim voldoe nde voor ee n be etje ge heime diens t om minima a l e e ns ee n

Dacht ik al le lafheid in het literaire circuit in Nederland wel gezien te hebben, werd ikonlangs wederom m et een zelfde vorm van censuur geconfronteerd. Hoe heb i k zo naïef kunnen zi jn om de voordracht van “Stop Deportaties”aan te kondi gen! M ijn openheid werd voor de tweede m aal afgest raft. Ditmaal reageerde ikop een e-mail van de organisatie van het vrijheidsfes tival in Eindhoven van 17 t/m 19 septem ber. Men zocht nog dichters die een gedicht over vrijheid w ilden voorlezen en er was zel fs keuze uit di verse podia van niet geri nge omvang. Met andere woorden: dichter, wij zoeken u, geef u op en maak uwkeuze.

t en om een brief te schrijven waarin zij ingaat op ‘Stop Deportati es - Een stat ement t egen de stilte’? Ja, zeker wel. Het is al leen erg j ammer, dat diegenen di e enige naamsbekendheid genieten er te schijterig voor zijn om hun bekopen te trekken. J e weet wel. Geld. Roem. Populi sme. Neem nu bijvoorbeeld de Groninger Stadsdichter Bart FM Droog, die met zijn s tadsdichterschap 5000 euro per jaar verdient, en dan in een i nterview met de Volkskrant durft t e beweren dat hi jalles kan s chrijven en zeggen wat hij wil. ‘Waaromdoet hi jdat dan niet?’w as het eerste dat ikdacht. Imm ers, ruim een week voor het verschi jnen van dit interview had ikdeze s tadsdichter, s amen met andere dichters en organis at oren in den lande, bericht over de op handen zij nde manifestat ie onder het motto: Laat het je inspireren om ook zoiet s t e ondernemen. Hierop was geen reactie gekomen. N u besloot i khet anders aan te pakken en schreef de Groninger stadsdichter een open brief, die i ktevens naar de media verzond. Deze open bri ef, waarin ikhem opriep de gemeente Groningen aan te kl agen voor het uit huis zetten van ui tgeprocedeerde vlucht elingen, lag blijkbaar ook al t e zwaar op de maag om t e kunnen beantwoorden dus het zal de l ezer niet verbazen: weer geen respons van deze dichter. Een protestgedi cht dat j e eigen baas aanklaagt ? Dat kan toch niet? Publicitei t rond wat nog een levendig stukje polemiekhad kunnen worden, was er nat uurlijk ook niet bi j. D oodzwijgen is strategi e. Een onzichtbaar verhulde vorm van censuur. Je zou wel eens kunnen worden ont slagen uit je riante overheidsbaantje als schrijver! Zelfcens uur is zo di ep geworteld in de Nederlandse l iteratuur, dat men niet eens in de gaten heeft hoezeer m en zich aan de onges chreven conventi e houdt het in de li teratuur niet over politiekte hebben, laat staan te protest eren, aan te klagen, t e ageren, te provoceren, te conf ronteren. Engagement i s zo goed als taboe. Een taboe waaraan rappers gelukkig niet lijden, hetgeen er de reden voor is dat rapgroep NNTTO, l astig gevallen door de INDomdat zij de heren ambtenaren met kampbeulen hadden durven te vergelijken, als eerst e voor de manifestatie werd uitgenodigd. Wie er verder optreden, vind je op onderst aande weblink. Overbodig wel licht te zeggen dat wij niet aan censuur doen, ook al mag dat. Want Nederland heeft er een nieuw recht bij: Het recht op het plegen van (zelf)cens uur. En als wij dichters en schrijvers zelf niet het fatsoen op kunnen brengen om onze teksten te censureren, dan hebben we daar de festivals en literaire uitspatti ngen organiserende clubjes voor. En al s zi j het niet doen, dan is er altijd nog de nat ional e mediacens uur. Pas als dit al les, geheel keurig volgens ons Hollands polderm odel, niet werkt, dan i s er altijd nog het laatste redmiddel van de criminal isering. Aanklagen, arresteren en voor de rechter slepen di e hap. Hebben we nog ergens een ti entonner wet sart ikel dat zich hiervoor leent? Maar zoals ik al zei: Nederland heeft er een nieuwrecht bij, het recht op (zel f)censuur. Voorlopig hoeven we dus niet te verwachten dat we in de boeien worden geslagen (maar l aat dan wel die prop in je mond)! (de open brief aan de Groninger Stadsdichter is t e vinden op www.home.zonnet.nl/joke.kaviaar/aanbartfmdroog.html en m eer informatie over de benefietmanifestati e “Stop Deportaties NU!” op 23 oktober aanstaande i s t e vinden op www.vrijeboeken.nl/manifestatiestopdeportatiesNU.html)

Recht van spreken I n dit land wordt protest opgesl oten in stilzwijgen Zo is het dood als een deur Kan alleen van bui ten open dat stilzwijgen, een ruimtel ijke cel zonder de hardhei d van bewegingsbeperking Zonder de echt hei d van de muren Nee, de muren hier zijn van krantenpapier en de sleutelbewaarders hebben de regie over de nieuws waarde Zij zijn redacteuren i n een spreekbuis die steeds nauwer wordt en tensl otte alleen nog door het gaatje laat w at van bovenaf i n de t rechter w ordt gestort

s te vig potje te infiltre re n. En a ls he t he el ve rve lend w e rd tw ee drac ht te za aie n bin nen de nie uw e pa rtij opda t ie uit me ka a r zou donde re n. O m de a ctie va n e e n"lone nut" nog ma a r buite n be schou w ing t e late n. Da t he t zo s nel zou ga an ha d missc hie n nie ma nd ve rw a cht, m aa r de o pkom st e n nee rgang va n de LPF ve rt oont verda cht ve el trekke n van die va n de CPN . Ove r vijftig ja a r horen we ho e he t za t.

➔➔➔➔ Onterechte censuur Uit ee n onde rz oek va n Bits of Fre edom n aa r de kla chte n proc edure bij N ede rla ndse int e rne tprovid ers blijkt da t z eve n va n de tie n onge gronde kla chten honorere ne n w e bsite s ve rw ijde re n. Juist omda t provide rs me t éé n dru k op de knop te kste n kunnen blokke ren, vormt de la kse omga ng me t kla ch te ne e n ernstige

➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔

Twee dagen hoorde ikniets. De derde dag kreeg ik t e horen dat er ‘beperkingen’ waren en dat de organi satie “verant woordelijkis voor de i nhoud” en ach, wat jamm er nu, er was ook al geen plaats meer. Feitelijkweigerde de organisatie mijn voordracht van ‘Stop Deportaties’. Het ging er bij het festivaltenslotte om de vrijheid te vieren. Let op: te vieren. Een kritisch geluid was dus niet de bedoeling. M aar w as er niet om ‘een gedicht over vrij hei d’ gevraagd? Waren daar voorw aarden aan verbonden? Ikkeek het nog eens na. N ee, geen voorwaarden verbonden aan de aard van de voordracht. Mijn betoog dat het in ‘Stop Deportaties’ juist over vri jheid gaat en dan niet zozeer die van ons Nederlanders, werd niet gehoord. Althans, wel gehoord, maar het deed niet terzake. Immers , er mocht al i emand bij asiel zoekerscentrum Beatrixoord iets voorlezen tegen ons o zo humane overheidsbeleid, dus er werd wel genoeg gedaan aan protest dus wat zat ik nu t e zeuren. De e-mai lcorrespondentie eindi gde tenslott e, nadat i khad geconcludeerd dat het protest naar bui ten het stadscentrum werd verbannen in een stad waar onlangs nog de fascistische Nationale Alliantie had mogen demonstreren, en nadat iknog had gevraagd of er niet ten mins te een klein plaatsje op een kleiner podium voor deze voordracht was, En na eerst vijf dagen geen ant woord te hebben gekregen, met de st eek onder water: ‘H et geeft mij te denken waarom je zo blijft aanhouden. Zet dus j e eigen f estival op, misschien kom ik dan wel maar op dit fest ival kan ‘t niet!’ Waar de woordvoerder van deze organisati e de vooringenomenheid vandaan haalt om mij te zeggen dat hij misschien w el komt (is dat een eer?) wanneer ik zelf iets organiseer, is mij een raads el. Ik heb hem m aar laten weten dat we op 23 oktober in de Groote Weiver in Kromm enie de benefietmanifes tatie ‘Stop Deportaties NU!’ organiseren en het, voor dat moment, daarbij gelaten. Wat gebeurt er nu verder in di chtersland? Hebben meer mensen inmiddels het ini tiatief omt e ageren tegen de deportati es gevolgd? Zeker wel. Zij treden op tijdens de manifestatie. Zeker w el. Waaromzou Verdonk zich anders de moeite getroos-

I n dit land worden woorden als niet bestaand beschreven, door de onzichtbare rode pen met vrijhei d gecensureerd Welk een land van ongekende vrede dit is! Welk een land van ongekende vreugde dit i s! De onderdrukking best aat ui t ni ets m eer dan niet drukken Niet horen, niet zien H et moet een zegen zi jn voor een schrijver om in di t land te leven J a, zo i s het een paradijs voor wie voor zich zelf schrijft die de spot van een enkele lezer verdragen kan ‘Lees toch eens wat een idioot Die doet als of er hier iets te stri jden valt’ J a, dit land houdt zelfs van een dwarse schrijver als ik

w ant ik help de wereld tonen hoe liberaal dit land is en hoe groots haar gebaar is dat hier vrijheid van meningsuiting bestaat!

aanklacht van Verdonk? Sommigen van de lezers hebben het gezi en in de Volkskrant van 9 oktober. Ik niet. I kkwam erachter toen iemand mij het vol gende citaat per e-mail stuurde: “Op tafel komt een gedicht van ene Joke Kaviaar, van int ernet geplukt . Het is een “D is op het nietszeggend ik” bestaande uit 15 coupletten: “Geef me kogels om te mikken/zodat niemand hoef te stikken(....)Word je boos Verdonknu, bang?/ Nou dat duurt niet meer zo lang/want i kdoe pang! En kijk je rillen/ Ik doe pang en kijk je gillen.” Verdonk: “I kkende di t niet. Ik ga er over praten met mijn veili gheidsadviseur en zal aangif te doen als daar aanleiding toe is ...” Prompt kri jg ik vragen als ‘ben je nog niet opgepakt ?’ al s ik ergens binnenkom . Nee dus. Nee, ik ben er nog. Verdonkzal het vast anders w illen maar of het werkelijk tot een aangifte komt ? Het zal een politieke beslissi ng zijn, of er een juridische basis voor is, weegt slechts in geringe m ate mee. Jus titie probeert wat af de laat ste tijd, snoept de hoekjes van het koekje dat vrijheid van m eningsuiting heet. Maar ongetwij feld beseft onze minister dat een schri jfster laten arresteren, die al een half jaar bezig i s met een schrijfactie “Stop Deportaties” tegen haar criminele bel eid, wel eens wat ophef zou kunnen gaan geven, temeer daar die lasti ge schrijfster nog eens van alles voor elkaar begint te krijgen ook. Ach, t rouwe bezoeker van mijn webs ite, u w eet het wel. Al die initi at ieven die gewoon door zull en gaan of ze me nu in de cel laat s mijt en of niet . Weet u van niets, kijk dan maar rond op ww.home.zonnet.nl/j oke.kaviaar dan zi et u waarom minister Verdonkhet liefst die politieke besl issing neemt om me op te laten bergen, want doodzwijgen gaat nu niet meer en Balkenende st aat in zij n hemd al s hij zijn dreigende woorden ‘handen af van polit ici’ niet w aarmaakt. Intussen voorspeli kdat het dui delijk zal worden welke genocide er achter de schermen plaat svindt. Vorige weekwerden kinderen uit een school gesleurd ter deportati e. Bekend beeld? Onlangs snorde ik nog een kranteartikel op gedateerd 5 april 2004, waari n tw ee klokkenluidende IND’ers een boekje opendeden over het beleid: Dat ze all een maar bezig zi jn met het behalen van het vereiste aantal deportati es, dat naar die schrijnende verhalen niet eens wordt gel uist erd. N ooi t meer wat van gehoord natuurlijk. Indien m inister Verdonk het in haar hoofd haalt mij aan te kl agen, dan klaag ik haar aan, op al le mogelijke m ani eren. Ikkl aag haar nog m eer en nog harder aan dan ik nu al doe. En dan just itie: het openbaar ministeri e is in wezen niet ontvankelijk, w ant als je m ij aanklaagt, waarom dan niet mi nist er Verdonkwegens bedreiging, op zijn mi nst? En geen rechter heeft de bevoegdheid om over mij t e oordelen onder deze omst andigheden w ant wat ik doe is een vorm van verzet die volkomen legitiem is en wat is het nu eigenlijk meer dan een beetje burgerlijke ongehoorzaamheid? Pas nog schreef ik het stuk “Het Recht op (zelf)C ens uur”. Conclusie was dat we voorlopig niet hoeven te vrezen, en met ‘we’ bedoel ik di egenen die in niet mis te verstane bewoordingen protest eren, dat we in de boeien worden gesl agen. Misschien moet ik op die conclusie terug komen, en dat is dan wanneer mi nister Verdonk het toch niet kon laten haar w are gezicht te laten zien. Een gezi cht verwrongen van angst om niets. En waarom? Omdat de zoveelste journalist een wit voetje wilde halen met het aanhalen van een uit verband getrokken ci taat dat hij/zij op het int ernet heeft aangetroffen. Een wit voetje omwille van de primeur. Vorige keer was het NOVA, nu de Volkskrant . Uiteindeli jki s iedereen een speelbal van de media, zelfs een minister, die op deze wij ze voor het blok wordt gezet, of ze daar nu blij m ee is of niet. M aar voor de duideli jkheid; het is rijkel ijk laat. “Dis Op Het N ietszeggend I k” staat altw ee maanden op mij n website en op vel e andere sites en is bovendien gepubliceerd in Kleintje Muurkrant (nummer 394). Volgende publ icaties zijn, onderandere met de uit gave van de bundel ‘Pas poort Voor De Statel oze’ , onderweg. Mi nist er Verdonk, de trein is niet meer te stoppen. Springt u li ever opzij! 

Stem Bush! In negentien staten van de Verenigde Staten loopt een snel aan kracht winnende campagne, een campagne voor Bush. Een nieuwe campagne, geheel los van de conservatieven. Opmerkelijk is de argumentatie in deze nieuwe campagne. Niets over Bush, maar uitsluitend anti-Kerry geluiden. Fel anti-Kerry, inhoudelijk, tegen diens voorstellen, tegen diens karakter, tegen diens politieke kleur, zelfs tegen ketchup. Nog opmerkelijker is de drijvende kracht achter deze campagne: linkse democraten. Hun gedachtengang is zo simpel en zo scherp als alleen een Amerikaanse gedachtengang kan zijn. Kerry als president wordt in de ogen van die linkse democraten zo een ramp dat na vier jaar de conservatieven een mega-overwin ning boeken met de opvolger van Bush. Kerry als president wordt in hun ogen amper linkser, amper democratischer dan Bush. Nu nog vier jaar Bush betekent dat Hillary met een grote overwin ning Bush zal opvolgen. Prachtig dat land, ons democratische voorland. Voorlopig is dit soort schoonheid echter te hoog gegrepen voor onze Haagse bleekneusjes. Dus kijken wij naar De voet, De Geus en De Waal zonder ook maar ergens onze Bush, Kerry of Hillary te zien. Terug naar de VS. Er is eigenlijk maar één bedreiging voor Hillary. De Amerikaanse grondwet. Die zou kunnen verbrijzelen onder de krachten van de Terminator. En zeg nou zelf, het zou een droomfinale zijn. Het recept is sim pel: stem Bush en wacht vier jaar. Zand

kleintje MUURKRANT/22 oktober 2004 pag 5

C

be dreiging voor de vrijhe id van

SA-revisited

De kritische artikelen in eerdere exemplaren van Kleintje Muurkrant over CSA leveren nog steeds veel respons op. Op onze website buitelen voor- en tegenstanders over elkaar heen. Hieronder de ervar ingen van een nuchtere ‘buitenstaander’. door Ritchie Twee goede vrienden hebben inmiddels de CSA-training gevolgd en zijn beiden zeer enthousiast. Gelukkig voor hen! Na de basic-training vroeg een van de vrienden of een aantal vrienden en familie hem wilden ophalen, omdat dit de slotavond was en zij hem een goed gevoel zouden geven. Okay, als goede vriend maak je hier tijd voor vrij. Eerlijkheidshalve moet ik bekennen dat ik van de verhalen reeds een en ander wist, maar toen ik daar de hal binnenstapte stond ik perplex. De deelnemers stonden hand in hand in een grote kring met de ogen dicht te luisteren naar het liedje van Paul de Leeuw “heb me lief”. Op de achtergrond hoorde je een stem in het Engels wat motiverende teksten inspreken. Nuchter als ik was dacht ik: “waar is Jomanda?”. Op het moment dat de deelnemers de ogen mochten openen moest, denk ik, 99% van de mensen huilen en omhelsden hun geliefden. Ook ik moest het bekende knuffelmoment meemaken. Eerlijkheidshalve moet ik bekennen dat ik het voor hem een mooi moment vond. Na een paar maanden begon mijn vriend aan de Advanced-training (de ander had het allemaal al afgerond en is nu helemaal knuffel-proof?!). Afgelopen zaterdag kreeg ik een sms met de vraag of ik hem niet opnieuw wilde ophalen voor dezelfde reden als bij de eerste training. Ik kon niet. Daarop kreeg ik en een tweetal andere vrienden maandag meteen de vraag of wij niet meewillen naar de “slotavond”. Als argument kregen wij mee dat het voor hem wederom belangrijk was en dat wij een beeld zouden krijgen wat hij heeft meegemaakt. Ach, het is en blijft een goede vriend dus waarom niet? Ik ging alleen met hem naar Vught en daar stonden veel van zijn “buddies” van de afgelopen training. Wederom geknuffel. Ik dacht ach het zal er wel bijhoren. Prima voor ze! Toen ik plaats nam zag ik meteen twee flip-over-apparaten staan met de locatie voor de eerstvolgende training met het bijbehorende bedrag van 495 euro. De moderator nam het woord en ze was zeer blij met de hoge opkomst en zeer enthousiast over haar eigen ervaringen met wat zij had bereikt. Oja, ze gaf aan dat achterin inschrijfformulieren lagen voor de volgende training, maar hier zou ze nog wel op terugkomen (dat deed ze inderdaad nog drie keer). Vervolgens werd er gevraagd of er geïntroduceerde mensen waren die iets kwijt wilden over hun partner/vriend/kennis... en deze waren zeer te spreken over de ontwikkelingen van hun partner. Vervolgens kwamen de deelnemers zelf aan het woord en uiteraard ook alleen maar positieve verhalen. Wat had ik anders verwacht? En continue werd er geklapt voor de verhalen en eenduidig geknikt dat het inderdaad veel succes oplevert. Op een geven moment dacht ik: ik zit hier niet voor mijn vriend, maar ik zit hier in een grote

verkoopmachine om nieuwe zieltjes te winnen voor de volgende trainingen! Als ik dit had geweten was ik thuis gebleven. Ik was woedend op dat moment, maar bleef zitten. Vervolgens was er een Matrix-game waarin vier soorten rolpatronen naar voren kwamen. De game vond ik op zich leuk, maar niet bijzonder. Ja, je krijgt een boodschap mee waar je over kan nadenken. Tenslotte werd er de vraag gesteld wie zich misschien en zeker zouden aanmelden. Helaas niet wie er niet zouden deelnemen. Nee natuurlijk niet... Het mag alleen maar positief zijn... Kortom handen geteld en nu het geld maar gaan tellen. Na afloop was er de gelegenheid voor je partner om te vertellen waarom hij je had uitgenodigd en daar was ik zeer benieuwd naar. Hij kon het mij niet meteen goed uitleggen, maar dacht dat het ook wel goed voor mij zou zijn omdat ik in een dip zou zitten. Ik heb hem meteen verteld dat ik verontwaardigd was dat hij mij hiervoor heeft laten komen opdraven om te laten overtuigen door de CSA-clan. Ik voelde mij absoluut misleid en vond de gehele avond te commercieel overkomen. Nog even een drankje gedronken en toen werd ook ik een paar keer gevraagd of ik het ook wilde doen (had beter meteen weg kunnen gaan) en mijn antwoord was telkens “nee, dank je wel”. In de volle overtuiging dat het ook wel wat voor mij zou zijn begon de CSAdeelnemer(s) met een stortvloed van argumenten! Come on, give me a break. Op de terugweg goed kunnen praten met mijn vriend en hem ook verteld dat de CSA goede handvatten kan aanraken voor de mensen die dit denken nodig te hebben in hun persoonlijke ontwikkeling, maar dat de manier waarop CSA te werk gaat absoluut tegen mijn gevoel indruist en ik zeker afkeur: mensen die kwetsbaar zijn, worden met gemak overtuigd door het geloof was deze mensen willen verkopen. Hij had eerlijk naar mij moeten zijn wat mij te wachten stond. Hij wist dondersgoed dat dit de bedoeling was.

Conclusie: 1. De training zal z’n voor- en nadelen kennen 2. De deelnemers worden bijna gedwongen om andere mensen aan te brengen. (dit ook van andere deelnemer vernomen) 3. Het vertoont sektarisch gedrag 4. De CSA-deelnemers moeten zich bewust worden dat de training goed voor hen was en dat ze niet dit geloof aan iedereen moeten opdringen. 5. Commercieel zit het super in elkaar!! 6. De training komt zeer korte termijn gericht over: mensen nemen snel na de training bepaalde (soms) ingrijpende beslissingen. Hoe gaan ze hier op de lange termijn mee om? (waarschijnlijk komt er nog wel een deel vier en vijf). 7. Ik zie geen veranderingen bij beide vrienden. 8. Ik ga er niet heen en zal het andere vrienden afraden, ondanks dat ik niet heb deelgenomen. Noot van ‘t Kleintje: sinds we met kritische artikelen in ‘t Kleintje zijn begonnen is er nogal wat op gang gekomen. Na “CSA Nederland BV (DenBosch)” in Kleintje 386, “Dagboek van een afvallige” in Kleintje 389, “They are playing with people’s minds” in Kleintje 391, “De vlaggetjesweken van CSA” in

m enings uit ingo p interne t. Voor he t onde rzoe k he eft Bits of Fre e dom e en t ekst uit 1871 uit-

Kleintje 392 en “CSA-deeltje zoveel” in Kleintje 393 verschenen er veel kritische reacties op de internet-site van Kleintje Muurkrant, www.stelling.nl/kleintje en doorklikken op “ga naar de discussies”. We hebben de hele boel ook ondergebracht op www.stelling.nl/landmark

ge koze n va n Multa tuli (pse udonie m van Edua rd Douw e s De kke r) e n bij 10 verschillende provide rs online gez et. Ve rvolge ns hee ft de fictie ve ' juri-

CSA-sektarisch

disc h a dvise ur van he t E.D. De kke rs ge nootscha p' , Mr.

Het volgende stukje dient als illustratie voor de vele mailtjes en brieven die wij hier op de redactie van Kleintje Muurkrant binnenkrijgen. “In 1998 leerde ik mijn man kennen. Nog hetzelfde jaar verhuisden mijn kinderen en ik naar Den Haag, naar hem. Het was een erg goede periode. Hij kwam echter in een soort midlife crisis. Zijn eigen bedrijf was niet meer wat het was. Hij begon zelfhulpboeken te lezen, ging naar reïncarnatietherapeuten en bezocht beurzen op het gebied van het paranormale. Vervolgens bezocht hij een soort cursus in Utrecht, hoe dat instituut heet weet ik niet meer, ik weet wel dat het zich op de Baan bevond. Er werd daar actief aan auralezen gedaan enzo. En ineens kon ook mijn man aura’s lezen, en ik had natuurlijk volgens hem een gitzwarte aura. Na het aura gedoe kreeg hij het advies om naar het Instituut “Emotioneel Lichaamswerk” te gaan, eerst een cursus van een weekend, daarna allerlei terugkomdagen en vervolgcursussen. Mijn kinderen en ik zagen deze man in korte tijd veranderen. Hij had “gezien”, bijvoorbeeld, dat ik niet te vertrouwen was en dat hij geen eten van mij moest aannemen. Van lieverlee verdwenen allerlei voorwerpen uit huis, de gekste dingen: wc-borstels, kerstspullen, spiegels, handdoekrekjes, klokken, teveel om op te noemen. Hij “zag” steeds meer, zo kreeg ik midden in de nacht een flinke dreun in mijn gezicht, terwijl ik sliep. Want hij had mijn aura of zoiets dergelijks gezien. Vanaf dat moment nam het lichamelijk geweld toe. Op advies van dit instituut is de gezamenlijke koop van een huis niet doorgegaan, het ging zelfs zover dat het instituut hem adviseerde om de kinderen en mij op straat te zetten. We hebben rechtszaken gehad, uiteindelijk ben ik uit lijfsbehoud zelf vertrokken, met achterlating van zo ongeveer alles. Toen de zaken nog niet zo hevig escaleerden, ben ik zelf naar zo’n weekend gegaan. Ik begaf me dus in het hol van de leeuw. En het is inderdaad brainwash, ze maken je moe, erg moe, en dan “knapt” er op een gegeven moment iets, en uiteindelijk ga je euforisch naar huis en denk je het te heb ben gevonden. Dat beklijft uiteindelijk niet, maar ik werd wel heel wat keren gebeld om een vervolgcursus te gaan doen, tot vervelens toe. Het heeft allemaal een hoog geitenwollensokkengehalte, een hoog knuffelgehalte, tegen je zin in. Alles kan in de naam van liefde, vooral voor jezelf. Het is inmiddels twee en een half jaar geleden dat de kinderen en ik bij hem zijn weggegaan, op advies van de politie zijn we eerst min of meer ondergedoken. Hij heeft nog wel geprobeerd contact met ons op te nemen. Voor zover ik weet heeft hij recentelijk een kapitale villa gekocht, heeft financieel alles dichtgespijkerd, ik zal dus nooit mijn geld terugkrijgen. Ook al is het een tijd geleden, dit soort waanzin tekent je voor het leven. Wat ik over het “Emotioneel Lichaamswerk” weet, is dat het opgezet en geleid wordt door ene Ted Wilson en zijn discipelen. Er is ook een woongemeenschap, en seksuele vrijheid staat hoog in het vaandel. Ted Wilson is ooit afgestudeerd in de vliegtuigbouw, en is later bij de Bhagwan of zoiets dergelijks gegaan. Dat is alles wat ik ervan weet, wellicht weten jullie meer, dan hoor ik dat graag...” 

Joha n Drooglee ve r, via e e n g ra tis Hot ma il a dre s e e n klac ht ge st uurd a a n de provide rs. In 70%va n de ge va llen bleke n de provide rs de t ekst te ve rwijderen , zonde r ve rde r te kijke n na a r de pagina of de tw ijfe lac htige he rkom st va nde kla ge r. He t a uteursrec ht op w erken verstrijkt 70 jaa r na de dood va n de a ut eur. Douw e s Dekker ove rle e d in 1887. Sinds 1957 beh ore n al z ijn w e rken dus tot he t publieke domein. Dez e ba siskennis va n he t a uteursrec ht blijkt he la a s nie t a anw e zig bij de me es te interne tprovide rs. Vooral bij z ake lijke pro vide rs zou je ve rw a chten da t z ij de be lange n van hun klante n z waa r la at wege n. M aa r a lle drie de ge te ste za kelijke hostingprovide rs (Ac tive 24, iFas t e n Yourh osting) verw ijde rde n de w e bsite, __n ze lfs binnen drie uur. Ook tw e e gra tis toe ga ngsproviders, T is ca li en Wa nad oo, verw ijd erden de te kst z onder ve rdere vra ge n aa n de klage r. De drie ge te ste be ta a ld e toe gangs providers (De mon, Pla net In te rne t e n XS4ALL) hantee rden e e n proce dure me t e e n s chriftelijke vra genlijst. Demon e n Plane t Inte rnet ve rw ijde rde n de te kst na ontva ngst da a rva n. Allee n XS4ALL beke ek de w e bsite da a dw erkelijk e nc onsta tee rde dat het w erk tot he t publiek domein be hoorde . UPC liet w e te n ge en klac hte n te a cc epte ren va ne e n nie t -ve rifieerbaar Hotma il a dre s e n lie t de t ekst ook staa n. Free ler re a gee rde in he t ge he el niet op d e kla cht en de e dn ie ts. Conclusie : e en Hotma il a dre s vols ta a t dus om e e n w e bsite t e verw ijde ren. O nder Europe se re ge lge vin g hoe ven provide rs nie t a ct ie f a lle informa tie te c ontroleren , ma a r m oet e nna e en kla cht w el ze lf

A

utonoom Centrum opgeheven

De zomer is helaas voorbij. Maar andere mooie seizoenen volgen haar op. Het Autonoom Centrum (AC) is ook voorbij. Het AC zet een punt achter haar bestaan. Het is tijd voor andere wegen. We vinden dat het AC haar functie ver vuld heeft en haar ‘carrière’ nu kan beëindigen, zodat nieuwe ruimte geschapen wordt. door medewerkers Autonoom Centrum De kracht van het Autonoom Centrum te Amsterdam, dat 14 jaar heeft bestaan, lag altijd in het kollektief dat zij was, met haar politieke voelsprieten, dat in de roos wist te schieten met haar acties, campagnes, samenwerkingsverbanden, andersdenken en (onderzoeks)publicaties. Het AC was een groep mensen die elkaar goed aanvoelden en snel, scherp en creatief op de politieke ontwikkelingen inbraken, de confrontatie zoekend. Onderzoek, politieke analyse en organisatie stonden altijd ten dienste van actie ter verandering. De tijden zijn veranderd, binnen en buiten het AC. Het AC is al een tijd niet meer wat het geweest is. We vinden onszelf inmiddels teveel een geïnstitutionaliseerd kantoor met een aantal individuele deskundigen met name op het terrein van migratie, specifiek op grensgevangenissen en deportatie. En niet meer het bruisende kollektief van weleer. Uiteraard worden we op die expertise aangesproken door een bredere kring van activisten, wetenschappers, journalisten, andere deskundigen. Echter, deskundigheid is slechts tot op zekere hoogte zinnig, juist waar de broodnodige politieke voedingsbodem ontbreekt waarbinnen die kennis functioneel is. Het ontbreekt ons inziens in dit verrechtsende neo-liberale, zelfgenoegzame klimaat waar de ‘zogenaamde vrije markt’ mensen domineert en wereldwijd dicteert, aan alternatieven. Terwijl de globaliseringsbeweging een belangrijke impuls is geweest voor nieuw activisme, zie je in Nederland nauwelijks verfrissende ideeën en initiatieven die een tegenbeweging doen ontstaan. Een AC zou juist daarin een rol moeten spelen, maar dat lukt het huidige AC dus ook niet, wij hobbelen net zo hard achter de feiten aan en vissen achter het net. Het AC houdt zichzelf nu in stand terwijl we zien dat er iets anders noodzakelijk is. In de geglo-

baliseerde wereld laten bedrijven en kapitaal zich door geen grens meer beperken. Kennis en macht concentreert zich steeds meer tot enkelen. Er zijn geen nieuwe democratische structuren ontstaan die zich hier tegenover stellen. Nationale politieke partijen, vakbonden en ook veel actiegroepen voeren een verloren strijd of gaan vrijwillig dan wel gedwongen mee in door de “vrije markt” gedicteerde regels.

tijd voor verandering Het AC ondernam enkele pogingen om politiek sociale bewegingen te stimuleren om een andere politiek neer te zetten, zoals Freewhere, het idee van een politiek-sociaal podium, en De Bus. Die initiatieven sneuvelden, vooral ook omdat we als AC zelf er helaas niet hard genoeg aan trokken. En we gingen over tot de orde van de dag. Langzaam verruilden we ons kollektief voor een steeds individualistischer werkwijze met onderlinge steeds grotere inzichtverschillen. Zoals het AC nu functioneert, zou het nog heel lang kunnen ‘doorsudderen’, en dat willen we voorkomen. Juist waar we de noodzaak zien krachten te bundelen om de huidige ontwikkelingen te keren door veranderingen af te dwingen. Er zijn in Nederland veel meer mensen die ‘het anders willen’, maar het ontbreekt aan politieke analyses, ideeëngoed en rebellenclubs, die een politieke beeldenstorm kunnen veroorzaken. Het is de kunst weer te ‘dromen-durven-doen’! Iedere nu inmiddels ex-AC’er voelt op eigen wijze die ambitie en uitdaging. We onderzoeken de komende tijd hoe ieder daar vorm aan wil geven, ook zeker in samenwerking met derden. We onderzoeken eveneens welke activiteiten plaats kunnen vinden binnen de ex-AC-locatie en nieuwe setting. Concluderend anno 2004: het AC heeft in de jaren ‘90 in Nederland een belangrijke functie gehad als buitenparlementaire linksradicale actiegroep. Het AC heeft zichzelf daarna niet kunnen vernieuwen en heeft geen goede aansluiting weten te vinden met een veranderende wereld en generaties. Dit ging gepaard met individuele ontwikkelingen en interesses die geen plaats konden krijgen binnen het AC. Bovendien is het de afgelopen jaren niet gelukt nieuwe mensen aan het AC te binden. Vanuit het oorspronkelijke karakter van het Autonoom Centrum is het dan beter te stoppen waarna ex-AC’ers vanuit een vrije positie opnieuw initiatieven kunnen gaan nemen. Stoppen in plaats van te blijven doorgaan met op zich goede projecten, maar handelend vanuit het instandhouden, omdat het zonde zou zijn deze te verliezen. Natuurlijk vinden wij het ook erg het AC op te heffen, maar we voelen ook de uitdaging nieuwe experimenten aan te gaan. Het AC heeft altijd kunnen bestaan door betrokkenheid van jullie alle-

maal, ieder op eigen wijze. Het AC was natuurlijk meer dan een locatie met de vaste mensen die de zaak trokken. We willen iedereen erg bedanken voor alle getoonde betrokkenheid en inzet door de AC-geschiedenis heen. Als je meer tekst en uitleg over de AC-stop wilt, wilt reageren of anderszins wilt meedenken de politieke toekomst in: wees welkom. In afwachting van nieuwe initiatieven blijven de mailinglijst ‘AC-berichten’, de website en het kantoor bestaan. Zij kunnen eventueel gebruikt worden zoals zij de afgelopen jaren gebruikt zijn. Uiteindelijk zal bekeken worden naar welk van de nieuwe initiatieven de mailinglijst overgaat en dan kan iedereen op de lijst kenbaar maken of hij of zij erop wil blijven staan. Wil je nu al de mailinglijst verlaten, mail dat ons dan even. Ook blijven we bereikbaar op ons adres, telefoonnummer en e-mailadres. Donateurs kunnen hun donaties stopzetten of voorlopig door laten gaan als steun voor de komende tijd naar de opbouw van nieuwe initiatieven. Na verloop van tijd zullen we iedereen op de hoogte stellen van de stand van zaken. Stichting Afval en enkele projecten, zoals het beperkte opvangproject vluchtelingen en mensen zonder papieren, blijven bestaan. 

be oordele n of e e n w ebsit e onre chtm a tig is. Aa ndie beoorde lin g e n aa n de ve rde re proce dure z ijn ge en verde re re ge ls ve rbonde n. Uit he t onde rzoe k va nBits of Fre e dom blijkt nu da t de ze ze lf-re gulering in de pra ktijk le idt t ot cow boy-rec hts pra ak. Bits of Fre e dom ple it da a rom voor e e n pre cie ze a fba ke ning va nde a ans pra kelijkhe id va n providers, e n e en conc re te invulling van de kla chte n pro cedure . K ijk voor e e n ve rs la g van he t onde rzoe k op www.bof.nl/takedown

➔➔➔➔Bim Bam Zo, da t w a s eve n e e n flink ge beie r bij N etw e rk wa t w e ken ge lede n. Ve rsche e n da a r e en klokke nluide r met ee n stukje boe khoud ing da t e r niet om loog.

noot: H et AC h e ef t h aar w o rte ls in d e a ctie b ew eg in g , zij b eg o n e er s t a ls “ H ar d e Ke rn ” in een op d e n atio n a le kr aakd ag 19 86 g ek raakt e w in kel, v o rmd e late r een po litieke on t moetin g s p le k an n e x a rc hie f A BC ( Au to n o o m Bu u rt Cen t ru m ) e n w er d va n af e in d jar en ta ch tig ‘p ro f es s io n e ler ’ als A u to n o o m in f o rm atie en act ie Ce n tr um (A C) . H et AC is lan g g e w e es t w at ze zijn w ild e: een b u iten p a rle men ta ir e p o litiek e a ctie gr o e p, a ctie f o p m ee rd e re fr o n ten . H et A C h e eft vele activ iteit en o n tp lo o id , a ctie s e n c amp ag n es g e vo e rd , w a arv an e nk ele h ie r te n o e men : * v er ze t t eg e n vr ee md elin g en d e ten tie, e ers t teg en d e g re n s g ev an g e n is in 19 92 , la te r als au t on o me b ezo e kg ro e p met een v er re ike n d e s tem , u itmo n de n d in een h o o rzitt ing i.s .m . d e B alie , e n h et b o ek ‘G re n s g e van ge n e n’ * p u b lica tie v an ‘a n d er n ieu w s ’ t ijd en s d e G o lfo o r log in d e v o rm v an d e A ktieg o lfkr an tje s e n h e t o r ga n is ere n va n div ers e ac ties * d e c amp ag ne ‘S to p Is ra ëlis c h e n eder zett in g e n in P ales tin a, b o yc o t Is ra ë l’, la te r een b ezo ek a an P a les tin a * med e op r ich tin g /d ee ln ame S o lid ar iteit s N etw er k Ille g ale n N L (S N IN ) * med e -in itiat ie D erd e Kam er en tijd s c h rift O h !/Tran s it * o p r ich tin g ‘ille g ale n -in lo o pc en tr u m met v akb o nd g e d ac ht e ‘N o P e pe r s ’ * ca mp ag n e teg e n d e Ko p p elin g s w et en We t Id e n tifica tie plich t * ca mp ag n e teg e n luc h tva artma at s ch a p pije n en h u n b ijd r ag e aa n de p o rt atie s (M a rt ina ir, K LM , Tra n s a via ) * k la ch te n b u n del ma s s a-a rres ta ties Eu RO To p 1 99 7 * p ub lica tie tijd s ch r if te nr e eks ‘O p d e G r en s ’ * b ezo e ke n a a n O o s t Timo r, * g e za me nlijke o p rich t in g me n s en r e ch te nc en tr u m Viq u eq u e * d ee ln ame aa n d e Vrije R uim te -acties zo als ‘H et P aa rd v an Troje ’ en ‘Eas yc it y’ * s p re ek u ur /o p van g /s te u nv e rle n ing u itg e p ro c ed e er d en /illeg ale mig ran te n * p a mflet ‘V lu c ht n aa r Vo r en !’ o v er m ig ra tie e n to eko ms t * o n d e rzo e k te g en o p s lu itin g /d ep o rt at ie ‘O ve r d e G re n s ’ * en veel me er . Waa r s ch ijn lijk w o rd t e r o v er e en tijd je een m eer h is to r is ch p o litiek e te ru g b lik g epu b lice er d o ver h et b es taan va n h et A C; d ie k an d an in d e a n n ale n va n de a ctie ge s ch ie d en is w or d en b ijg e ze t. W eb s it e is w w w .xs 4 all.n l/~ ac

M arijke Vos m ete en st re ng kijke ne n e en hoogle ra a r rie p foei. Blijken na me lijk d e produce nte n va n be tonne n straa ts te ne n ook ge he im e prijsafs pra ken te he bbe n ge ma akt. En w ie w a re n w e e r de pine ut? Wij. Wa nt w e blijke n me t zijn allen t eve el be taa ldt e he bbe n voor hele stukke n stra a t e n stoe p. Da t ge e ft toch ee n rotge voe l als je ' s oc hte nds je hond uitla a t. Bijna e e na a nmoe digingom hem e r e e ns extra o pt e la te n schijte n. M aa r w e e s ee rlijk, he t ve rra st je he lemaa l nie t m ee r. De he le bouw is ge w oon zo corrupt a ls Berlusconi e nda t we ten we a l la ng. Krijgen w e natuurlijk op z eke r we er e e n die pga a nd

➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔

kleintje MUURKRANT /22 oktober 2004, pag 6 onde rz oek, w ordt e r hie r e n da a r e en dire ct eur op zijn vestje gesp uugd en vervolge ns kijke n w e w ee r na a r de Cha mpionsle ague . M oe t zo' n onde rz oek daa rom ma a r a chte rw e ge blijven? O m de dooie dood niet. Wij wille n ze lfs gra a g nog e ve n ee n drup je olie op het vu ur gooien e n ve rw ijze n na ar onze e e rde re be tonne n berichtge ving va n 19 fe brua ri e n 7 a pril van dit ja ar onder de t ite l "Bim Ba m" in de Kle int je M uurkra nta ctue el-rubrie k. Daa rin pa kte n w ij b esc he ide n uit over p rijs afsprake n in he t we re ldje va n produce nte n va n pre fa b betonpla te n, bo uw sta a l e n ce me nt. Bij

S

De bovenstaande uitspraak is van Ria Hartman, hoofd Klantenservice FNV Bondgenoten. Deze vakbond, het CNV en de Unie trekken gedrieën op tegen het beleid van Balkenende c.s.. Dat die samenwerking niet altijd vlekkeloos verloopt is in dit artikel te lezen, maar eerst iets over de aanleiding voor het stuk.

die la atste ca te gorie lic htten w ij naa r a a nle iding va n berichte n in

door eric zwitser

de ma instre a m pers ook nog e ven de m oge lijke rol van Rinus Pla tschorre uit. De ec htge noot van de huidige ministe r va n Ve rke er en Wa te rsta at Ka rla Ma ria He nrië tte Peijs, ex-koningin va n d e bijbaa ntje s e n grootgra a ier in Brussel. Ve rd er z ijn we nie t ge kome n. M a ar we zijn ge w e nd te gen be to nmolens te ve chte n (zie www.stelling.nl/kleintje/actueel.html)

➔➔➔➔Swingen op homohaat (reactie

Maandag 20 september tussen negen en kwart over drie reden er in Den Haag geen trams en bussen. De vakbonden kondigden de werkonderbreking tevoren keurig aan bij HTM Personenvervoer N.V.. Op de HTM-website verscheen een niet ondertekende mededeling met als uitsmijter: “HTM betreurt dat de reizigers de dupe worden van deze actie en doet er alles aan de bussen en trams na 16.00 uur zo snel mogelijk weer volgens de dienstregeling te laten rijden.” Vervolgens werden via tram en bus gedrukte mededelingen verspreid waarin deze laatste zin werd vervangen door: “De directie van HTM spreekt zich uit tegen deze staking. Desondanks kunnen wij niet tegengaan dat medewerkers tijdelijk het werk neerleggen. Wij betreuren het zeer dat wij u vandaag geen volledige dienstregeling kunnen aanbieden. Wij doen er alles aan om de overlast tot een minimum te beperken, reizigers zo goed mogelijk te informeren en de trams en bussen na 15.15 uur zo snel mogelijk weer volgens de dienstregeling te laten rijden.” Getekend: “Directie HTM”.

op he t a rtike l met dez elfde tite l uit he t vorige Kle intje) Regga e

“wij”

Sund anc e he eft zich blijkba ar w einig aa nge trokke n va n de oproe p va n de e nge lse homoorga nisa tie O utRage om a lle regga e za nge rs die a nti hom ote kste n zingen te boycot te n. OutRa ge is ge vraa gd door Ja ma ïca a nse homo's om dat te orga nise re n, omda t homo' s ze lf op Jamaïca in e e n w e inig le ve nsva tba re omge vingve rke re n. P.J. P atte rson, e e rste m in ister va n Ja ma ïca vindt he t nie t de m oeit e w a ard om ook ma ar ie ts te ze gge n ove r he t vermoorde n va n homo' s alda ar, he t hoo fd va n de politie he eft an dere prioriteit en. Wette lijk is homose xua lite it nog ste e ds e en misdaa d, w a arop 10 jaa r dwa nga rbe id

Nogal lachwekkend, want “Wij” die “er alles aan doen om de overlast tot een minimum te beperken” hebben toch zeker nog nóóit een bus of tram volgens een steeds meer af- en uitgeknepen tijdschema langs de halten gejakkerd? Integendeel, aangevoerd door algemeen directeur ir. G.A. Kaper (what’s in a name?) haalden “Wij” tot op andere continenten de media omdat “Wij” nog niet eens in staat zijn een tunneltje aan te (laten) leggen zonder dat zoiets gierend veel langer duurt en onvoorstelbaar meer kost dan gepland. Wat zégt u, ingenieur? Daarvoor bent ú niet verantwoordelijk, dat zijn ánderen?! Dat geldt zeker ook voor het totaal-debacle bij RTV West in de periode dat u vice-voorzitter van het bestuur was en er daar halve en hele euro-miljoenen aan gemeenschapsgeld werden vergooid aan afkoopsommen voor directeuren, inhuren van interimmers, aanschaffen van duur design-meubilair, kostbare vloerbedekking en er met overmatig luxe ‘bedrijfs’-auto’s reisjes naar de zon werden gemaakt?! (Voor geïnteresseerden: zie de website van Provincie Zuid-Holland www.zuid-holland.nl. Heel “geestig” daarop: “De vice-voorzitter kan zich niet herinneren wat het bestuur vond [...]”.) Op z’n minst lijkt het erop dat de heer Kaper en zijn medebestuursleden toen fl ink hebben zitten slapen, of misschien heeft hij ook “gewoon” de tijd niet gehad om zijn bestuurslidmaatschap zorgvuldig in te vullen.

sta a t. Am ne sty he eft in é én va n z ijn ra pporte n aa nge toonddat de politie ze lf ge w e lde n ma rte -

over de grens

ling toepa st op homo's e n lesbo's. Ee n aa ntal re gga e za nge rs b lijft kerosine opdit vuur s puite n: Bee nie M an, Vybz K a rtel, Buju Banton en Ele pha nt Ma n. Buju zingt w e l ie ts m e er da n a h gunshot in a h he a d, roe pt ook op om zuur op he t licha am te goo ie n en ze leve nd te ve rbra nden. Buju w ordt gez ocht (nou ge zoc ht...) door de politie a lda ar op verden king van 'ga y bashing '. O p24 juni jongstle de n w a s hij be trokke n bij het aa nvalle n e n in elkaa r s la a n va n ze s homo' s. Van he t a fstand ne me n va n zijn te kst zoa ls ve rkla ard door Kim Eikma ns van Regg ae Sunda nce , klop t niks . Inte ge nde el, Buju he eft he rha alde lijk ve rklaa rd dat e lke PR verkla ring inza ke zijn a fsta ndne me n va n de tekst

Dat tijdgebrek zou niet heel verbazend zijn gezien de overige functies van de HTM-directeur, zoals voorzitter van de Vereniging van Stedelijke Vervoerbedrijven (hélp, een heel lánd vol lekke tramtunnels?!) en het zware lidmaatschap van de Raad voor Verkeer en Waterstaat. Bijbanen van het soort dat doorgaans aardige emolumenten en hoogpolige onkostendeclaraties meebrengt, heel wat anders dan het broodtrommeltje en het fl esje melk dat mijn vader tientallen jaren meenam naar zijn werk als tramconducteur en voor heel wat van de inferieuren (zoals hij hen gezien de blaftoon van zijn oorlogsverklaring duidelijk meent te mogen beschouwen) van de heer Kaper zal daaraan nog maar weinig zijn veranderd. Vertegenwoordigt Kaper als VSV-voorzitter ook de mening van directies van andere stedelijke vervoersbedrijven? Als dat zo is belóóft dat nog wat voor de arbeidsomstandigheden in Nederland. Immers, via HTM Consultancy wordt de nodige ervaring opgedaan in gebieden waar het daarmee doorgaans niet al te best gesteld is, zoals Kaluga, Alexandrië, Krakau en Caïro (hélp, een hele wéreld vol lekke tramtunnels?!). Zou dat nog ‘n beetje schúíven, al dat soort projecten? Logisch dat Kaper zo tekeer gaat tegen zijn medewerkers die gerechtvaar digd actie voeren. Dat doet-ie júíst omdat in Nederland het noodgedwongen (wat kun je ánders nog met zo’n directie?) grijpen naar werkonderbreking een erkend recht is. Wil hij dáárom soms zo graag in elke uithoek van de wereld opereren, omdat zoiets daar zo fijn verbóden is?

onjuist is. Tijde ns live optre dens zingt hij he t e n het is re ce nte lijk opgen ome n in zijn Gre a te st Hits

‘de’ bond

album. He t conc ert da t hij e ind septe mbe r in M an che ste r z ou h ouden is door de politie a fge last, in ve rba nd me t be dre iginge n va n zijnfans a a n het a dres va n homo' s. De Stop M urd er Music Cam pa ign he e ft in Londe n demonstra tie s geo rga nise e rd. OutRa ge is e r de a fge lope n maa nde n in ge sla agd om tie nta lle n conc erte n in Europa en de VS af te la te n gela ste n e n dat ra akt de za nge rs e n hun ma na gers op hun gevoe ligs te ple k: de porte fe uille . Voor me er informa tie kun je op inte rn et outra ge.na bume dia.co m ra a dpleg en (door Ha r)

H

amen staan we sterk

Gelukkig dus maar dat De Unie, FNV en CNV samenwerken bij hun acties tegen het Balkenende-beleid, dat kan wellicht voorkomen dat we hier straks ook derdewereldtoestanden hebben. Nou ja, “samenwerken”, het moet natuurlijk niet overdreven worden. Kleintje-lezenden met goede ogen of een kopieerder met vergrotingsmogelijkheid is wellicht al eens opgevallen dat ik graag een kritische brief mag schrijven wanneer ik het ergens niet mee eens ben. Ook de directie van de HTM schreef ik aan over haar stemmingmakend pamflet. Omdat ik een afschrift van mijn brief aan de vakbonden wilde sturen maar niet beschikte over de postadressen van de vervoersbonden, stuurde ik een mailtje naar FNV Formaat (“een onafhankelijke stichting voor opleiding, begeleiding en advies voor ondernemingsraden en vakbonden”) met de toch duidelijk in het meervoud gestelde vraag naar de postadressen van “de bonden, in Nederland actief op het gebied van openbaar vervoer”. Het mailtje terug van Anneke de Ruijter getuigt niet van welk Formaat dan ook: “Hierbij geef ik u de naam en het adres door van de bond”, gevolgd door uitsluitend de gegevens van FNV Bondgenoten. Wijs geworden door decennia van dit soort contacten met zulke organisaties die elkaar het licht in de ogen niet gunnen, had ik echter ook het CNV een mailtje met dezelfde vraag gestuurd.

Daarvandaan verklaart men niet alleen de concurrerende bonden tot niet bestaand maar tevens de eigen bond, want twee etmalen later heb ik nog altijd geen antwoord gekregen.

het CNV Wat zuchtend bel ik het CNV-infonummer 0900-268.46.36, waar ik ad vijftien eurocent per minuut eerst een reclamepraatje van voorzitter Doekle Terpstra moet doorstaan om vervolgens alsnog te worden doorverbonden met Bernie Mulder. Het zal voor FNV’ster De Ruijter een openbaring zijn, maar ook het CNV blijkt een vervoersbond te hebben en vlot krijg ik de gegevens verstrekt. Het mailtje is niet beantwoord, want: “We hebben op dit moment wegens de drukte aan telefoonverkeer enige (sic! - ez) achterstand in het verwerken van de e-mail.” Én omdat om 17.00 uur de kantoordeur dichtgetrokken wordt zoals ik bij alle drie de bonden ondervond, acties of geen acties. Bij welke thans inderdaad FNV en CNV blijken samen te werken, “ook met De Unie erbij, omdat we als gezamenlijke bonden toch een vuist willen maken richting kabinet.” Ik ben benieuwd of vanuit het CNV gegevens over andere (ver voers)bonden wel worden verstrekt en vraag of mevrouw Mulder mij kan helpen aan het postadres van de FNV-vervoersbond. Dat niet, maar wel aan het telefoonnummer 0900-9690 van FNV Bondgenoten, waar personenvervoer onder valt. Ook van De Unie krijg ik het telefoonnummer.

de Unie Een medewerkster van De Unie verstrekt de postadresgegevens van degene die zich met het personenvervoer bezighoudt. Ook hier informeer ik naar andere personenvervoersbonden. “Ik kan u van FNV Bondgenoten en CNV Bedrijvenbond het adres geven, maar ik weet niet of die zich daar ook mee bezighouden.” Ook de telefoonnummers zijn geen probleem, mochten het niet de goede afdelingen zijn “dan weten ze daar ongetwijfeld waar u wel moet zijn.” Het gaat allemaal misschien niet even handig, maar net als bij het CNV is de goede wil zeker aanwezig.

nogmaals “de” bond Als CNV en De Unie zich naar de andere vakcentrales wel zo coöperatief opstellen, zou dan misschien bij het FNV Anneke de Ruijter een eenzame uitzondering zijn? Ik besluit de proef op de som te nemen en bel 0900-9690, het infonummer van FNV Bondgenoten. Voor vijf eurocent per minuut minder dan bij het CNV krijg ik ook hier eerst enige peptalk van voorzitter Henk van der Kolk te doorstaan, waarna ik een berg keuzemenu’s moet doorklimmen waarop een grote McDonald’s-vestiging nog jaloers zou zijn. Uiteindelijk beland ik bij Klantenservice aan het oor van iemand die klinkt als Swanne Liebrag. Ik vertel afschrift van een brief aan de HTM-directie naar de verschillende vervoersbonden te willen sturen. De gegevens van FNV Bondgenoten krijg ik vlot. Er wordt bevestigd dat de bonden in de acties tegen de plannen van het kabinet samenwerken. Desondanks kunnen de gegevens van De Unie en het CNV niet worden verstrekt: “Nee, dat zijn echt andere bonden.” Nadat ik voorzichtig nog wat probeerde: “Nee, dat moet u heel eventjes opvragen bij Inlichtingen, dat heb ik hier niet.” Ik: “Maar u werkt wel samen.?” Daar moet ik me niet ál te veel bij voorstellen, want: “Nou, in zoverre ... ehh ... wij zijn collega-bonden”, waarop nogmaals wordt gesteld dat ik Inlichtingen maar moet bellen: “Ik weet niet waar zij precies zitten. En er is hier waarschijnlijk ook niemand die dat wel weet.” Goh, ook lastig als je samenwerkt, maar omdat de toon van het gesprek toch al grimmiger werd heb ik dat maar niet tegen mevrouw Liebrag opgemerkt. Wel vraag ik of er een chef aanwezig is, maar tot tweemaal toe zegt zij dat zo iemand er niet is. Op mijn vraag of ik haar naam mag hebben (die was toen zij de telefoon aannam niet duidelijk te verstaan) weigert zij deze te noemen. Kennelijk omdat een klacht verwacht wordt komt er nog wel een weinig efficiënte poging om mij gunstiger te stemmen: “Ik weet dat het CNV in Houten een kantoor heeft, maar ik weet niet waar hun hoofdkantoor zit. Dat heb ik hier niet. Kan ik verder nog iets voor u doen?”, vlak daarop gevolgd door “Dan wens ik u nu een fi jne dag.” De hoorn wordt erop gegooid, waarna opnieuw de berg telefoonmenu’s zich meldt met: “Welkom bij FNV Bondgenoten.” Nou ja, wélkom?! Weliswaar heb ik niet de gegevens waarom ik vroeg, maar iets anders weet ik inmiddels wel: als het FNV ooit een vakbond voor berijdsters van bezemstelen opricht, zal Swanne daarbinnen zeker carrière maken. De volgende morgen bel ik met Hoofd Klantenservice FNV Bondgenoten Ria Hartman. De naam ‘Swanne Liebrag’ is haar bekend. Ik zeg dat ik informeerde naar adres of telefoonnummer van andere binnen Nederland actieve bonden en dat ik daarop niet de meest prettige reactie kreeg. Ik vertel ook van het eerdere FNV-mailtje. Ria Hartman is duidelijk in haar reactie: “Dat is heel vervelend en zeker niet de bedoeling, want samen staan we sterk zullen we maar zeggen.” Zij zegt toe het intern te zullen doornemen. Misschien kan er dan ook meteen een lijstje met de belangrijkste adressen en telefoonnummers van de andere bonden aan iedereen worden gegeven? 

Willem Oltmans 1925-2004

e et w a t ga ar is drink w a t kla ar is spree k w a t wa ar is

et bedrijfsleven e.o.