Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant vzw Justus Lipsiusstraat 71 3000 Leuven - tel 016 301730 - fax 016 301731 – www.kindermishandelingleuven.be
Inhoud Voorwoord .............................................................................................................................................. 3 1 Algemene informatie over het vertrouwenscentrum in 2013 .......................................................... 4
2
1.1
Raad van bestuur ..................................................................................................................... 4
1.2
Medewerkers .......................................................................................................................... 5
1.3
Vorming voor het team ........................................................................................................... 6
Overzicht en conclusies van de meldingsregistratie 2013 .............................................................. 8 Vooraf: ................................................................................................................................................. 8 2.1
Meldingen op het VK Vlaams-Brabant .................................................................................... 8
2.2
Wie meldt er in 2013? ............................................................................................................. 9
2.3
Aangemelde problematiek ...................................................................................................... 9
2.4 Woonplaats van gemelde kinderen ............................................................................................ 10 3
Regiowerking Halle-Vilvoorde ....................................................................................................... 10
4
1712: de hulplijn bij geweld, misbruik en kindermishandeling ..................................................... 11
5
Activiteiten in het kader van beleidsvorming, samenwerking en ................................................. 11 5.1
Voorbereiding start Decreet Integrale Jeugdhulp ................................................................. 11
5.2
Samenwerking en overleg op sectorniveau .......................................................................... 12
5.3
Experimenteel project 1712 – Aanpak misbruik van volwassenen in gezagsrelaties ........... 12
5.4
Samenwerking Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant en VAPH ........ 13
5.5
Samenwerking en overleg met regionale partners ............................................................... 13
5.6
Sensibilisatie .......................................................................................................................... 14
5.6.1
Informatiedagen ............................................................................................................ 14
5.6.2
Vorming gegeven door teamleden ................................................................................ 15
5.6.3
Andere initiatieven ........................................................................................................ 16
Voorwoord In 2013 werd de kanteling doorgezet naar wat op termijn moet uitgroeien naar een vernieuwde format van wat een gespecialiseerd centrum voor kindermishandeling kan zijn. De voorzichtige opstart van een centraal meldpunt 1712 kreeg zijn vastere plek. De piek meldingen over misbruik door hulpverleners was een voorbeeld hoe publiek gericht kan worden en nieuwe thema’s stem krijgen. Dat er kritisch meegekeken wordt vanuit gebruikers hoe kwaliteitsvol 1712 functioneert is een goede zaak. Er bestaat geen twijfel dat er nog heel wat moet gebeuren om het doel echt te bereiken: een onderbouwd antwoord op iedere geweld-gerelateerde vraag door een geolied en ervaren adviesteam. Anderzijds kondigde 2013 de realisatie van Integrale Jeugdzorg aan, de proefprojecten in Oost-Vlaanderen werden aandachtig gevolgd. Er is interesse in het team voor wat de nieuwe functie van Maatschappelijke noodzaak zal brengen, maar ook ongerustheid over het verlies van transparantie in beleid. Trauma vindt steeds beter een taal in Vlaanderen. De deelname aan werkgroepen over historisch misbruik en misbruik door hulpverleners, maar ook de nieuwe dynamiek rond de situatie in Noodinternaten; overal werd door teamleden deelgenomen. Dat we dit combineerden met een tijdelijke zijsprong van de teamcoördinator Kristof Desair was een grote investering van het team in solidariteit, en loopt tot half 2014. Het geloof de nodige inspanningen te moeten doen om kindermishandeling steeds betere antwoorden te geven, heeft bij momenten een voelbare kostprijs. Belangrijk zal de toetsing zijn of dit op termijn ook effectief kwaliteitsverbetering van zorg geeft. In dezelfde zin zonden we een medewerker naar Nederland, en werkte Elisabeth Vanderveken drie maanden in het team van Kinder- en Jeugdtraumacentrum (KJTC) in Haarlem. Dialoog om eigen werking af te toetsen aan buitenlandse standaarden is belangrijk. Zoals gewoonlijk brengen we in dit jaarverslag de verwerking van onze cijfers. Globaal zijn er geen verrassende bevindingen, en gaat het eerder om stabiliteit. Door de werking van 1712 gaat het nu nog zo goed als uitsluitend om meldingen van hulpverleners. Burgers worden consequent naar 1712 doorgeschakeld. We hopen dat eindelijk werk gemaakt zal worden van een dynamische presentatie van de registratiegegevens van de Vertrouwenscentra, en er een einde komt aan de redelijk simplistische overname door de media van een percentage naar boven of beneden in het aantal aanmeldingen. De focus moet naar de inhoud, naar werkelijk gestelde diagnosen, eerder dan naar wat in eerste aanzet verteld werd. We kijken uit naar de evolutie die Kind en Gezin hierin wil brengen. Ten slotte breken we een lans voor een herzien van het personeelskader. Nieuwe taken worden toegeschoven en ook maatschappelijke ontwikkelingen beïnvloeden de aard van het werk. Zo doen we vaker gezinsinterventies in andere talen, vooral in het Frans. En evolueert de juridische complexiteit wat de inschakeling van een criminoloog/jurist zou moeten mogelijk maken. Opnieuw moesten we in 2013 een kinderarts laten vertrekken. Dat is de derde op rij, wegens onvoldoende perspectief op termijn en de ongelijke bezoldiging in vergelijking met de privé sector.
Peter Adriaenssens
1 Algemene informatie over het vertrouwenscentrum in 2013 1.1 Raad van bestuur Mevr. Marianne Vael
Directeur Personeelsbeleid UZ Leuven Voorzitter Raad van Bestuur
Prof. Dr. Peter Adriaenssens
Kinderpsychiater - Vertrouwensarts, Directeur Vertrouwenscentrum, Kliniekhoofd Kinder- en Jeugdpsychiatrie UZ Leuven Secretaris Raad van Bestuur
Dhr. Alfons Bosmans
Stafmedewerker Algemene Directie UZ Leuven Jurist
Dhr. Mark Charlier
Verantwoordelijke Financiële Dienst UZ Leuven Verantwoordelijke Boekhouding
Dhr. Ludo Govaerts
Directeur Ziekenhuisschool UZ Leuven
Mevr. Karin Jiroflée
Gedeputeerde Welzijn Provincie VlaamsBrabant
Prof. Dr. Jozef Peuskens
Directeur UPC K.U.Leuven, Kortenberg
Dr. Wim Tambeur
Klinisch Directeur Vrouw en Kind UZ Leuven
Prof. Dr. Chris Van Geet
Diensthoofddirecteur Kindergeneeskunde UZ Leuven
1.2 Medewerkers Team Prof. Dr. Peter Adriaenssens Dhr. Joël Bartholomé
Functie/discipline Kinderpsychiater – vertrouwensarts, directeur Psychiatrisch verpleegkundige
Mevr. Joke Bodvin
Orthopedagoge
Dhr. Kristof Desair
Sociaal werker – coördinator Orthopedagoge Maatschappelijk werkster Klinisch psychologe Orthopedagoog Psychiatrisch verpleegkundige Orthopedagoge
Mevr. Carla Ivens Mevr. Liesbet Smeyers Mevr. Sofie Snoeck Dhr. Bart Vanbeckevoort Dhr. Kristof Lisson Mevr. Elisabeth Vanderveken Mevr. Patsy Verhaert Mevr. Ilke De Vos Mevr. Astrid Du Four Mevr. Lauren Claes Dr. Renate Zeevaert
Maatschappelijk werkster Orthopedagoge Maatschappelijk werkster Maatschappelijk werkster Kinderarts – vertrouwensarts
Secretariaat Mevr. Anne Crabbé Mevr. Monique Lemmens
Tewerkstelling 60 % 50 %
Onderhoud Mevr. Nadia Berckmans
Tewerkstelling 15 u/week
Stages Sara Janssens Sien Janssens Nicole Keppens Alexandra Tureluren
Studierichting Master Orthopedagogiek Bachelor Sociaal werk Master Pedagogische Wetenschappen Bachelor Criminologie
Jobstudenten Jolien Dejonckheere Helena Vanderveken
Periode 01/07/2013 – 31/07/2013 01/08/2013 – 30/05/2013
Tewerkstelling 50 % 100% (20% loopbaanvermindering) 100 % (uit dienst 15/02/2013) 100% (op 1/10/13 naar Kabinet WVG) 100% (20% tijdskrediet) 100 % 50 % 100 % 100 % 100% 80% 100% (in dienst 01/02/2013) 100% (in dienst 03/06/2013) 100% (in dienst 03/06/2013) 50 % (01/04/201331/10/2013)
Periode Vanaf 26/08/2013 04/02/2013 – 14/06/2013 Tot 04/01/2013 18/02/2013 – 09/05/2013
1.3 Vorming voor het team Studiedagen, congressen, symposia … :
18-2-2013
19-4-2013 4-3-2013 7-3-2013
Vroeg detectie van kindermishandeling in kinderdagverblijven IZIKA Startdag Signs of Safety
8-3-2013
Viering 15 jaar I.T.E.R.: “The long and winding road”. 15 jaar op weg met plegers van seksueel grensoverschrijdend gedrag NBBM, Integrale Vlaams-Brabant
19-4-2013
Studiedag ‘Recht en Welzijn’
22-4-2013 29-4-2013 30-052013
Workshop ‘spreken met ouders’ Workshop ‘spreken met kinderen’ Voorstelling boek: “Helpende handen in de hulpverlening”
6-6-2013 20-6-2013 28-6-2013
Minisymposium Parel Eerste intervisievoormiddag 1712 Tweede intervisievoormiddag 1712 Derde intervisievoormiddag 1712 Inleefdebat vrouwen en alcoholisme, Socialistische Vrouwen Vereniging (VIVA) 9de Vlaams Congres voor kinder- en jeugdpsychiatrie en -psychotherapie De (on)deugd van tegenwoordig.
4-7-2013 11-9-2013
19-9-2013
16 en 1710-2013
16-122013
Informatie ivm MANO procedure
Studiedag VK Brussel
Astrid Du Four
VAC, Leuven Brussel
Ilke Devos Ilke Devos, Kristof Lisson Elisabeth Vanderveken
Leuven
Bart Vanbeckevoort Joël Bartholomé
Commissie Juridische Bijstand, Leuven IJH IJH De Wurpskes
Astrid Du Four Astrid Du Four Liesbet Smeyers, Astrid Du Four Ilke Devos Astrid Du Four Astrid Du Four
Brussel
Astrid Du Four Ilke Devos, Astrid Du Four
Campus Drie Eiken, Wilrijk
Sofie Snoeck
Studiedag VK Limburg
Ilke Devos, Astrid Du Four, Bart Vanbeckevoort, Joël Bartholomé Liesbet Smeyers
Brussel
Langdurige opleiding : Sofie Snoeck volgde in 2013 de opleiding Cognitieve gedragstherapie aan de Universiteit Gent. Specialisatie Nederland In de start van 2013 werden de eerste contacten gelegd met het Kinder- en Jeugdtraumacentrum (KJTC) in Haarlem, Nederland. In februari ging een ‘Belgische delegatie’ op visitatie om een voorstel te bespreken rond een uitwisseling tussen het VK van Brussel en dat van Vlaams-Brabant en dit traumacentrum. Vanuit de VK’s werd als doel gesteld om diagnostiek rond trauma verder uit te werken, en hierin werd het KJTC gezien als een interessante partner. Dit maakte dat in het najaar van 2013 Elisabeth Vanderveken van het VK van Vlaams-Brabant en Liselot Desmet van het VK van Brussel werkzaam waren in het KJTC. De medewerkers participeerden aan de intakeprocedure van het KJTC, waarin traumadiagnostiek sterk aan bod komt. Daarnaast heeft het KJTC veel ervaring in groepsmethodieken rond trauma en kindermishandeling. De medewerkers begeleidden één van deze groepstherapieën, met name de kindergroep Geweld in het Gezin (lagere school leeftijd) gebaseerd op de Horizonmethode .In de zijlijn kwamen zij ook in contact met de groepstherapieën rond seksueel misbruik en vechtscheidingen (deze laatste in samenwerking met het Lorentzhuis in Haarlem). Qua thematieken en doelgroep zijn er grote gelijkenissen tussen het werken binnen de Vertrouwenscentra en binnen het KJTC. Daarnaast werkt ook het KJTC in de grijze zone tussen vrijwillige en gedwongen hulpverlening. Een grote groep van de gezinnen die begeleid worden door het KJTC worden ook begeleid door andere organisaties: het Bureau Jeugdzorg of het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling. De vechtscheidingengroep werkt zelfs specifiek op verwijzing van deze diensten. Qua positionering is er wel een duidelijk verschil in die zin dat het KJTC heel duidelijk kiest voor de insteek ‘therapie’, waar de VK’s eerder in een voortraject mensen richting hulpverlening proberen oriënteren (of ingrijpen wanneer deze hulpverlening vastloopt). Het KJTC zoekt partners wanneer de veiligheid van kinderen mee moet worden opgevolgd. Zo is het KJTC betrokken in het samenwerkingsproject Veilig Sterk en Verder met het Bureau Jeugdzorg en de Polikliniek De Waag (volwassenentherapie). Doel is om binnen dit project veiligheid te kunnen garanderen voor kinderen en een therapeutische begeleiding te bieden. De medewerkers legden ook contacten met andere diensten die werken rond kindermishandeling in de regio van Haarlem, zijnde het Bureau Jeugdzorg, het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling, het Multidisciplinair Centrum Kindermishandeling Kennemerland (MDC-K; een project naar het voorbeeld van de Child Advocacy Centers in de Verenigde Staten), de Academische Werkplaats Kindermishandeling (AWK) en het Landelijk Opleidingscentrum Kindermishandeling (LOK). Ter afsluiting van deze uitwisseling gaven de medewerkers van de VK’s op 21 november 2013 een presentatie over de Vertrouwenscentra Kindermishandeling tijdens een minisymposium over de aanpak van kindermishandeling. Dit minisymposium werd georganiseerd door het Landelijk Opleidingscentrum Kindermishandeling (LOK) in het kader van de Week van Kinderen Veilig .
2 Overzicht en conclusies van de meldingsregistratie 2013 Vooraf: 1712 – een nieuwe werkvorm van het VK met impact op het cijferoverzicht: Sinds de opstart van 1712, de hulplijn voor geweld, misbruik en kindermishandeling, worden alle niet-professionele melders die contact nemen met het VK bij voorkeur beluisterd op 1712. VK Vlaams-Brabant vangt hierdoor dus bijna uitsluitend meldingen op vanwege professionelen (88,5% van het totaal aantal unieke meldingen). Voor 2012 gebeurde gemiddeld 1 op 3 meldingen op het VK vanuit de primaire omgeving van het kind. In 2013 is dat in 1 op 10 meldingen het geval. Hierdoor is de traditionele vergelijking in onze werkingsverslagen tussen verschillende jaren voorlopig niet zinvol. Hieronder geven we de situatie anno 2013 weer, zonder vergelijking met de voorgaande jaren, op de algemene lange termijn evolutie van het aantal meldingen na (zie 2.1.). Gedetailleerde rapportage uit het e-dossier via Kind & Gezin vormen de basis voor het cijferoverzicht: De VK ’s werken ondertussen al een aantal jaren met een elektronisch dossier. De meldingsregistratie is volledig geïntegreerd in deze toepassing. De achterliggende databank kan anoniem en centraal geanalyseerd worden door Kind & Gezin. Voor het werkjaar 2013 leverde Kind & Gezin gedetailleerde overzichtstabellen die we hieronder verwerkt hebben. Dit betekent een duidelijke winst aan efficiëntie en uniformisering tussen de VK ’s.
2.1 Meldingen op het VK Vlaams-Brabant In 2013 kwamen er op het VK Vlaams-Brabant 1123 meldingen toe over 1562 unieke personen, waarvan er 93% minderjarig zijn. Deze aantallen zijn nagenoeg gelijk aan de situatie in 2012, waarin er 1122 meldingen over 1540 unieke personen (89% minderjarig) geteld werden. Figuur 1: Evolutie aantal meldingen en aantal gemelde personen 2100 2000 1900 1800 1700 1600 1500 1400 1300 1200 1100 1000 900 800
1958 1727 1608
1540
1562
1122
1123
1401
1329
1244 1115
907 2008
2009
2010
aantal meldingen
2011
2012
aantal gemelde personen
2013
2.2 Wie meldt er in 2013?
303 meldingen (27%) gebeuren door de schoolse voorzieningen, meer bepaald door CLB’s en door leerkrachten en medewerkers van scholen. 271 meldingen (24%) zijn afkomstig vanuit gezondheidszorg, voornamelijk vanwege regioverpleegkundigen van Kind & Gezin en huisartsen. De hulplijn 1712 verwees in 2013 115 situaties (10%) naar het VK. Het aandeel van de primaire omgeving blijft aanwezig in 2013, maar daalt ten opzicht van 2012. Zo zijn 133 meldingen (12%) door gezinsleden, familieleden, buren en kennissen (2012: 195 meldingen (17%)). De biologische moeder meldt binnen deze groep het meest frequent. De overige 292 meldingen zijn afkomstig van welzijnsorganisaties, de bijzondere jeugdzorg, voorschoolse voorzieningen en justitie. Bij negen meldingen is de melder onbekend voor het VK.
2.3 Aangemelde problematiek
Tabel 1: Aantal gemelde personen op het VK Vlaams-Brabant volgens gemelde hoofdproblematiek Gemelde problematiek Emotionele mishandeling Emotionele verwaarlozing Lichamelijke mishandeling Lichamelijke verwaarlozing Seksueel misbruik - intrafamiliaal Seksueel misbruik - extrafamiliaal Seksueel misbruik - onbekend Risico op verwaarlozing/mishandeling
338 224 254 156 128 58 74 200
% 20% 14% 15% 9% 8% 3% 4% 12%
135
8%
Verwerking van mishandeling in het verleden
26
2%
Grensoverschrijdend gedrag / geweld door minderjarige Geen probleem geregistreerd
65
4%
1
0%
1659
100%
Onbekend welke mishandeling / ander probleem
TOTAAL
Aantal unieke personen
Nagenoeg een derde van de personen wordt gemeld omwille van een vermoeden van emotioneel geweld. Bij een kwart van de gemelde personen betreft het lichamelijke kindermishandeling of verwaarlozing. Bij 15% van de gemelde personen betreft het ongerustheid over seksueel geweld. Iets meer dan 1 op 10 gemelde personen loopt volgens de melder een risico op emotionele, fysieke of seksuele kindermishandeling.
2.4 Woonplaats van gemelde kinderen
90% van alle personen die in 2013 gemeld werden op het VK Vlaams-Brabant, wonen op het moment van de melding in de provincie Vlaams-Brabant. Tabel 2 geeft de verdeling weer over de arrondissementen. Acht procent komt uit de vier andere Vlaamse provincies en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Eén procent betreft kinderen die in Wallonië wonen. Bij ongeveer één procent van de gemelde personen is de woonplaats niet geregistreerd.
Tabel 2: Spreiding van het aantal gemelde personen wonend in Vlaams-Brabant volgens arrondissement Arrondissement Leuven Halle-Vilvoorde Arrondissement onbekend TOTAAL Vlaams-Brabant
Aantal personen
% 833 501 160 1494
55% 34% 11% 100%
3 Regiowerking Halle-Vilvoorde
Sedert geruime tijd formuleert het VK een nadrukkelijker aanbod voor de ganse regio HalleVilvoorde. Door de vestiging in die regio kan er lokaal ingespeeld worden op de advies- en hulpvragen. In 2013 investeerden we qua personeel opnieuw 3 voltijds equivalenten in het arrondissement Halle-Vilvoorde. In functie van de regiowerking maakt het VK gebruik van een vestigingsplaats in Halle (bij CGG De Poort – Ahasverus) en een vestigingsplaats in Merchtem (lokalen in het regiohuis van Kind&Gezin). We blijven de directie en het personeel van CGG Ahasverus, vestiging De Poort in Halle, uiterst dankbaar. De regiowerking nam reeds jaren geleden een eerste aanloop, mede dankzij de inzet van het CGG. In 2013 gebeurde een grondige opfrissing van de lokalen in Halle. We danken ook onze ‘huispartners’, de regioverpleegkundigen en hun verantwoordelijken van het regiohuis Kind & Gezin in Merchtem.
4 1712: de hulplijn bij geweld, misbruik en kindermishandeling In maart 2012 startte 1712, de hulplijn bij geweld, misbruik en kindermishandeling. De hulplijn is een plek waar elke burger met vragen over geweld, misbruik en kindermishandeling terecht kan (zie www.1712.be). In elke provincie en in het Brussels hoofdstedelijk gewest is er een meldpunt, dat bereikbaar is via het gratis nummer 1712. Sinds de opstart wordt de hulplijn in Vlaams-Brabant georganiseerd en bemand door medewerkers van het CAW Oost-Brabant en het VK Vlaams-Brabant. In het najaar van 2013 hebben we initiatief genomen om nauwer samen te werken en de krachten te bundelen met de Brusselse 1712. Meer bepaald nemen medewerkers van het Brusselse VK deel aan het casusoverleg en worden permanenties waarvoor zijn verantwoordelijk zijn in Brussel deels opgenomen in Vlaams-Brabant. Naast een permanent zoeken en evalueren van de werking van 1712 organiseerden we in 2013 ook een evaluatie- en teamvormingsmoment met het 1712-team (bestaande uit CAW-medewerkers en VK-medewerkers). Daaruit bleken meerwaarde en verrijking, voor de cliënt, de 1712medewerker, VK en CAW, sleutelaspecten te zijn van de werking. CAW en VK ervaren en leren van elkaars competenties, en de eerste tekenen van een gemeenschappelijke competenties en een 1712expertise tonen zich: de 1712 (1+1=3). Concrete ervaringen leren dat 1712 kantelmomenten creëert in geweldsituaties. Vanuit het VK investeerden we in 2013 1,5 voltijds equivalenten in de Vlaams-Brabantse 1712. Daarnaast werkten we aan de verdere uitbouw van de hulplijn op het Vlaamse niveau, via de Task Force 1712 en de intervisiemomenten voor de 1712-medewerkers op Vlaams niveau.
5 Activiteiten in het kader van beleidsvorming, samenwerking en Sensibilisatie Naast de hulpverlening in concrete situaties, bouwde het VK in 2013 een aantal activiteiten en projecten (verder) uit op vlak van beleid, samenwerking en kennisverspreiding. Hieronder volgen een aantal van deze activiteiten.
5.1 Voorbereiding start Decreet Integrale Jeugdhulp In 2013 startte het Regionaal Projectteam Vlaams-Brabant en Brussel in aanloop naar het in werking treden van het Decreet Integrale Jeugdhulp op 1 maart 2014. Dit projectteam begeleidt de implementatie van het decreet binnen Vlaams-Brabant en Brussel. De regioverantwoordelijke van het Ondersteuningscentrum Jongerenwelzijn en de sociale diensten van de jeugdrechtbank van Vlaams-Brabant en Brussel leidde dit overleg, daarnaast participeerden in 2013 de medewerkers van het team Integrale Jeugdhulp van de afdeling Beleidsontwikkeling, het Vlaams Agentschap van Personen met een Handicap, Kind & Gezin en het Vertrouwenscentrum van Brussel en VlaamsBrabant aan dit overleg.
De Vertrouwenscentra namen deel vanuit de nieuwe opdracht als gemandateerde voorziening. Na de start van het decreet zal het Intersectoraal Regionaal Overleg Jeugdhulp (IROJ) de taken van dit tijdelijk projectteam overnemen.
5.2 Samenwerking en overleg op sectorniveau De zes Vertrouwenscentra Kindermishandeling behoren tot de sector Kind & Gezin. Ze werken onderling samen en in overleg met het Agentschap Kind & Gezin om te ontwikkelen op korte en lange termijn. Deze samenwerking heeft ook als doel het Vlaams welzijnsbeleid voor te bereiden op vlak van kindermishandeling. In functie van de onderlinge samenwerking en afstemming komen de leidinggevenden van de vertrouwenscentra op regelmatige basis samen in het ‘Forum van de Vertrouwenscentra Kindermishandeling’. Het contact met Kind & Gezin verloopt hoofdzakelijk via het sectoroverleg. De rode draad op de forumvergaderingen en het sectoroverleg in 2013 is uiteraard het nieuwe decreet Integrale Jeugdhulp, met in het bijzonder de aspecten in verband met de rol van de Vertrouwenscentra als gemandateerde voorzieningen. Daarnaast zijn in 2013 meerdere werkgroepen actief geweest rond specifieke topics. Elk vertrouwenscentrum wordt vertegenwoordigd in deze werkgroepen. Voorbeelden van deze werkgroepen zijn: -
werkgroep Vorming VK: uitwisseling van goede vormingsinitiatieven, uitwerken van studiedagen voor alle medewerkers van de vertrouwenscentra werkgroep Mishandeling en Handicap werkgroep Registratie en e-dossier werkgroep m.b.t. de website www.kindermishandeling.be
5.3 Experimenteel project 1712 – Aanpak misbruik van volwassenen in gezagsrelaties In oktober 2012 brachten de media (kranten, televisie, …) een aantal situaties van misbruik in een therapeutische relatie aan het licht. De media-aandacht leidde ertoe dat slachtoffers van dit soort misbruik en hun familieleden hulp zochten bij 1712. Als gevolg hiervan hebben de meldpunten een verhoogd aantal oproepen over misbruik in zorgrelaties ontvangen. Vragen en meldingen van slachtoffers van misbruik door therapeuten blijken echter niet makkelijk te beantwoorden. Voor meldingen over misbruik van minderjarigen kan beroep gedaan worden op de vertrouwenscentra kindermishandeling die zowel het luik slachtofferzorg als de aanpak ten aanzien van de vermeende pleger uitstippelen. Deze mogelijkheid bestaat echter niet voor meerderjarige slachtoffers. De 1712-task force heeft deze situatie gesignaleerd en besproken. Op lange termijn zal een beleid uitgestippeld worden waarin dit probleem en aanverwante problemen ten gronde behandeld zullen worden, in het bijzonder voor meerderjarigen. Jo Vandeurzen, de minister van Welzijn, volksgezondheid en gezin, nam daarnaast ook op korte termijn initiatief om de reeds binnengekomen meldingen aan te pakken. Hiervoor maakte hij middelen vrij om het “Experimenteel
Project 1712 - Aanpak misbruik van volwassenen in gezagsrelaties” uit te werken, met het oog op een zorgvuldige opvolging van deze meldingen. De leiding van het project werd toevertrouwd aan het VK Vlaams-Brabant. Het project wordt aangestuurd door een stuurgroep bestaande uit het kabinet Vandeurzen, het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Kind en Gezin, het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk en vertegenwoordigers van de CAW en de Vertrouwenscentra Kindermishandeling. Het project werkt met hulpverleners die ruime ervaring hebben in de zorg voor slachtoffers en de hulp ten aanzien van plegers van misbruik. Alle projectmedewerkers zijn verbonden aan een Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (Limburg en Oost-Brabant) of een Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (Brussel, Limburg en Vlaams-Brabant). De teamleden laten zich bijstaan door drie experten vanuit juridische, deontologische en medische hoek. Het project liep van 1/01/2013 tot 31/10/2013. De werking van het project en de beleidsaanbevelingen die eruit voortvloeien staan beschreven in een verslag dat gedownload kan worden via www.1712.be (onder ‘nieuws’).
5.4 Samenwerking Vertrouwenscentrum Kindermishandeling VlaamsBrabant en VAPH In 2013 werd het samenwerkingscontract verder gezet tussen het VK Vlaams-Brabant en het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). In dit contract engageert VK Vlaams-Brabant zich om extra aandacht en middelen te besteden aan het organiseren, uitvoeren en optimaliseren van hulpverlening in situaties waarin personen met een (verstandelijke) handicap slachtoffer zijn van een vorm van mishandeling. Het samenwerkingscontract omvat drie aspecten. Het klinische aspect betreft de ondersteuning en coaching van hulpverleners en voorzieningen, rechtstreekse hulpverlening aan personen met een handicap en hun gezin en telefonisch advies. Het vormingsaspect bestaat uit vorming op maat en vorming op initiatief van VK, waar nodig. Het administratieve aspect houdt in dat de activiteiten die passen in het samenwerkingscontract geregistreerd worden en dat er een jaarverslag wordt gemaakt. Het VAPH stelt hier een financiële vergoeding tegenover die overeenstemt met de verloning van 20% VTE.
5.5 Samenwerking en overleg met regionale partners Overleg Kindermishandeling - Justitie De parketten Jeugdzaken, de jeugdrechters, de verwijzers van de bijzondere jeugdzorg, het CAW en de politiediensten van de arrondissementen Leuven en Brussel komen geregeld samen in de Arrondissementale Raad Kindermishandeling om te reflecteren op samenwerking, gemeenschappelijke thema’s en knelpunten. Het VK wordt daarbij vertegenwoordigd door Peter Adriaenssens en Kristof Desair. In 2013 liep dit overleg verder. Kristof Desair nam in 2013 deel aan het overleg van het Vlaams Forum Kindermishandeling.
Integrale Jeugdhulp Het Vertrouwenscentrum werkt mee aan de uitbouw van de Integrale Jeugdhulp. In dat kader participeren we aan: - Crisisnetwerken Leuven en Halle-Vilvoorde: een dragend aanbod binnen de modules crisisinterventie en crisisbegeleiding voor die situaties waarbij er sprake is van een vermoeden van kindermishandeling en voor die situaties waarbij ambulante hulpverlening op het Vertrouwenscentrum haalbaar is. De netwerkstuurgroep crisishulp wordt opgevolgd door Bart Vanbeckevoort. - Netwerken Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp: deelname aan het praktijkoverleg van al de netwerken in de regio Vlaams-Brabant. - Regionale Stuurgroep Integrale Jeugdhulp Vlaams-Brabant (Kristof Desair, vertegenwoordiger sector Kind & Gezin). - Platform Kind & Gezin Vlaams-Brabant en Brussel: het sectoroverleg binnen Kind & Gezin met de instanties die actief zijn in de regio’s Brussel en Vlaams-Brabant. Dit platform stuurt de sectorvertegenwoordigers aan in beide regionale stuurgroepen.
Overleg met de Centra voor Leerlingbegeleiding Op basis van een eerder afgesloten samenwerkingsengagement vindt er een tweemaandelijks overleg plaats tussen een vertegenwoordiging van de Vlaams-Brabantse CLB’s en het VK. Overleg met provinciale afdeling van Kind & Gezin - Provinciale Afdeling Vlaams-Brabant en Brussel. Jaarlijks wordt de samenwerking tussen het VK en regioverpleegkundigen geëvalueerd en wordt er wederzijds kennis en informatie uitgewisseld.
5.6 Sensibilisatie 5.6.1
Informatiedagen
Het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant organiseert regelmatig vormingsvoor- of namiddagen voor studenten middelbaar en hoger onderwijs. Een teamlid geeft uitleg over het thema kindermishandeling en de werking van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling. We gebruiken ook de film ‘Kindersurprise’. Nadien is er ruimte om vragen te stellen. Deelname is gratis. Deze voor- of namiddagen worden ongeveer één keer per maand gegeven. Naast deze infomomenten hebben we gezien de grote vraag nog een aantal extra namiddagen verzorgd voor de studenten van het Sint-Franciscusinstituut voor verpleegkunde (Leuven).
5.6.2
Vorming gegeven door teamleden
17-1-2013
21-1-201 tot 25-12013 11-3-2013 22-4-2013
29-4-2013
21-5-2013 24-5-2013 24/05/2014
6-6-2013 12-7-2013
19-9-2013
3-10-2013
4-11-2013 7-11-2013
MANO (IJH) vorming voor hulpverleners “praten met kinderen” Congres seksueel geweld – presentaties en workshop VLIR project KU Leuven Vormingsdag VCLB Halle MANO (IJH) vorming voor hulpverleners “praten met ouders” MANO (IJH) vorming voor hulpverleners “praten met kinderen”
VAC, Leuven
Liesbet Smeyers
Universiteit Cuenca, Ecuador
Liesbet Smeyers
Sint-Pieters-Leeuw VK Leuven
Liesbet Smeyers Liesbet Smeyers
VK Leuven
Liesbet Smeyers
Netwerkstage voor studenten huisartsen Netwerkstage voor studenten huisartsen Studiedag over kindermishandeling voor regioverpleegkundigen van Kind & Gezin, in samenwerking met de provinciale afdeling van Kind & Gezin Vorming team MPI Ter Bank Presentatie over positie kind in het VK
VK Leuven
Joël Bartholomé
VK Leuven
Joël Bartholomé
K&G Academie, Brussel
Kristof Desair, Carla Ivens, Sofie Snoeck, Bart Vanbeckevoort, Elisabeth Vanderveken Liesbet Smeyers Liesbet Smeyers
MANO (IJH) vorming voor hulpverleners “praten met kinderen” MANO (IJH) vorming voor hulpverleners “praten met ouders” Presentatie ‘Child Protection Policy’ Workshop studiedag drughulpverlening
Heverlee Congres Kinderen en Spiritualiteit, VK Leuven VK Leuven
Liesbet Smeyers
VK Leuven
Liesbet Smeyers
European School, Ukkel VK Leuven
Liesbet Smeyers Liesbet Smeyers
5.6.3
Andere initiatieven
- Bijdrage tot Bijzondere Opleiding Jeugdrecht: Organisatie Vlaamse Balie, communicatie jeugdadvocaten met jongeren: theorie en praktijkoefeningen. Deelname door 9 groepen van 15 jeugdadvocaten, gespreid over 2012. Theorie: Peter Adriaenssens, Praktijktraining: Liesbet Smeyers. - VLIR-UOS project Leuven - Cuenca (Ecuador): Human Sexuality and Sexual Violence: Samen met Professor Paul Enzlin, coördinator is Liesbet Smeyers vanuit het VK betrokken als Northteam member. De interuniversitaire uitwisseling en ondersteuning gaat concreet over het oprichten van een master in de seksuologie , het oprichten van een referentiecentrum m.b.t. dit thema gerelateerde onderwerpen en de vorming van netwerken voor ondersteuning en opleiding. Een belangrijk pijler in dit project is het omgaan met en preventie van seksueel geweld. Jaarlijks wordt er opleiding ter plekke verzorgd in dit thema. Een volgende fase is de omgekeerde beweging. Een delegatie van beleidsmakers komt van 23 tot 27 september 2013 naar Leuven voor uitwisseling. We organiseren lezingen met de focus op beleidsbeslissingen en werkkaders. Daarnaast brengen we ook verschillende werkbezoeken ivm dit thema om hen ook te laten kennismaken met de vertaling van een beleid op de werkvloer. Kristof Desair en Peter Adriaenssens participeren in deze uitwisseling en verzorgen een presentatie. Leden van de delegatie: Juana Bersosa (Council member of the Municipality of Cuenca), Maria Sol Roura and Mery Cabrera (Member of the Gender Department of the Municipality of Cuenca), Maria Jose Vasquez (Council of Health, secretary of the Network of Sexual and Reproductive Rights), Juan Jaramillo (Chief of the Department of community policing), Monserrath Jerves (UCuenca Humsex), Jessica Castillo (UCuenca Humsex), Silvia Lopez (UCuenca Humsex) en Bernardo Vega (UCuenca Humsex). - De uitbouw van een outreachend ondersteuningsaanbod vanuit de VK ’s t.a.v. de opvangcentra van het GO! In de mededeling van de Vlaamse Regering inzake transitie van de opvangcentra
en de internaten van het GO! wordt de opdracht geformuleerd om een outreachend ondersteuningsaanbod uit te werken voor de internaatsmedewerkers en de kinderen en jongeren van de opvangcentra en de internaten. In 2013 werken de vertrouwenscentra een voorstel uit om deze opdracht op te nemen.
