Werkingsverslag 2014 Vertrouwenscentrum kindermishandeling Oost-Vlaanderen
Werkingsverslag 2014
1
2
Inhoud Inleiding __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ p. 4 Structuur van het centrum _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ p. 5 25 jaar VK Oost-Vlaanderen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ p. 7 Het Meldpunt 1712 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ p. 9 Werking in cijfers __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ p. 11 De VK als gemandateerde voorziening __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ p. 27 Samenwerkingsverbanden _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ p. 32 Vorming __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ p. 35 De toekomst? _
________________________________
p. 38
3
Inleiding Bijna niet te geloven dat ons centrum vorig jaar zijn 25 jarig bestaan heeft gevierd. Hoe het centrum is gegroeid van een baby naar een ferm uit de kluiten gewassen jongvolwassene werd door onze voorzitter mooi verhaalt in haar welkomstwoord. We openen dit werkingsverslag dan ook met haar tekst en willen alle aanwezigen nogmaals danken om dit samen met ons te willen vieren. We hadden ook gekozen voor een creatieve formule: geen academische zitting maar een toneelstuk over een thema dat ons natuurlijk sterk aanbelangt: seksueel misbruik. Compagnie Blauwtong bracht een krachtige voorstelling die beklijfde. Het paneldebat achteraf hielp om de emoties te kanaliseren. We blijven in dit werkingsverslag ook wat meer stilstaan bij de 2 belangrijkste veranderingen van het voorbije jaar: enerzijds de vernieuwde werking van het 1712 team, en anderzijds onze rol als gemandateerde voorziening. 1712 heeft eigenlijk de laagdrempelige toegang voor de burger overgenomen van het VK, maar dit heeft niet geresulteerd in een afname van de contacten, integendeel, wat ons enigszins geruststelt. En anderzijds stellen we vast dat aan het andere einde van het continuüm van onze hulpverlening de opdracht om verontrustende situaties te onderzoeken op hun maatschappelijke noodzaak, een aanvulling betekent op onze gewone (reguliere) werking in die situaties waar we op onze grenzen aanlopen. Dat die reguliere werking echter nog steeds de corebusiness is van ons VK mag blijken uit de cijfers. Professionals doen steeds meer beroep op ons, in alle fasen van een hulpverleningstraject: van detectie over diagnostiek tot hulpverlening. We eindigen met een blik in de toekomst die we met nog veel onopgeloste vragen maar met volle vertrouwen tegemoet zien. En zoals gewoonlijk sluiten we dit voorwoordje met een dank aan allen die betrokken waren bij onze voorbije werking: onze bestuursleden en onze medewerkers, alle hulpverleners uit zoveel sectoren waar we constructief mee samenwerken, en last but not least de kinderen en hun ouders die samen met ons zochten naar een positiever manier van samen leven. Paul Van den Bossche
4
Structuur van het centrum Inrichtende macht: VZW Kindermishandeling Oost-Vlaanderen Brugsesteenweg 274A 9000 Gent Tel: 09/216.73.30. Fax: 09/216.73.39. E-mail:
[email protected]
Leden van de algemene vergadering Paul ARTEEL Lieve BRIJS Leen CHRISTIAENS Rita DE CROOCK Jacques DE DECKER Nicole DE VOS Luc DE VREESE Patrick D’OOSTERLINCK Roselinde GEIRLANDT René GOOSSENS Jo MAES Dirk MATTHYS Dhr.MEYVAERT Raf OPSTAELE Paul PATAER Dirk REMY Rosa TRUYEN Liliane VAN GYSEGEM Jacques VAN HOVE Marijke VAN IMPE Luc VERMEYLEN Ann VERRIJCKT Markus VINDEVOGHEL
5
Leden van de Raad van Bestuur Jaques DE DECKER Nicole DE VOS Luc DE VREESE Patrick D’OOSTERLINCK René GOOSSENS, secretaris Jo MAES Dhr.MEYVAERT Raf OPSTAELE, penningmeester en tweede ondervoorzitter Paul PATAER Dirk REMY Rosa TRUYEN, eerste ondervoorzitter Liliane VAN GYSEGEM voorzitter en gedelegeerd bestuurder Dr.Ann VERRIJCKT
Team Valerie BARDYN, lic. psychologie Katrien BEKAERT, lic. psychologie Kristel BOVIJN, maatschappelijk assistente Jessica CORNELIS, secretaresse Sarah CORNELIS, lic. psychologie Ann DE REU, maatschappelijk assistente Sofie DE SMET, criminologe, maatschappelijk assistente Joris DE WISPELAERE, lic. psychologie Jan GEEROMS, maatschappelijk assistent Fabiola GODU, secretaresse Régine MARTEIN, lic. psychologie Ilse PERSIJN, maatschappelijk assistente An SCHILLEMANS, pediater-vertrouwensarts Gordana STEVANOVIC, onderhoud Paul VAN DEN BOSSCHE, lic. psychologie, directeur Leen VERSTRAETEN, maatschappelijk assistente Barbara VAN BUGGENHOUT, maatschappelijk assistente Katrien VEHENT , maatschappelijke assistente (uit dienst sedert jan 2015)
6
25 Jaar Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Oost-Vlaanderen Dames en heren genodigden, in al uw hoedanigheden en functies, van harte welkom,in deze prachtige Minardschouwburg ,voor de viering van 25 jaar Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Oost-Vlaanderen. Voor het ter beschikking stellen van deze locatie gaat mijn eerste dankwoord dan ook naar het Stadsbestuur en de directeur van de Minard. 25 jaar met een stukje voorgeschiedenis. Want in 1987 werd Kind en Gezin door de Vlaamse Executieve belast met de erkenning, de controle en de inspectie van de centra voor hulpverlening inzake kindermishandeling. Per provincie kon één centrum erkend worden , dat een heel jaar, 24 uur op 24, beschikbaar zou zijn voor die hulpverlening. Op 28 september van dat jaar heeft de stichtingsvergadering plaats van de vzw Kindermishandeling Oost-Vlaanderen als organiserend bestuur van “ Kind in Nood”. De eerste Raad van Beheer werd benoemd op 18 januari 1988. De vijftien raadsleden verkozen onmiddellijk een dagelijks bestuur met prof.dr. Jules Leroy als voorzitter, Marc Vindevogel als eerste ondervoorzitter, Dr. Leo Blancke als tweede, Raf Opstaele als secretaris en Marcel Rogiest als penningmeester en afgevaardigd-beheerder. In dat jaar 1988 zijn er enkel voorbereidende vergaderingen. De opdracht is immers niet minnetjes: op provinciaal vlak een samenwerking uitbouwen tussen private of openbare instellingen voor maatschappelijke, medische en psychosociale hulpverlening. Meer bepaald de Comités voor Bijzondere Jeugdzorg, de ziekenhuizen, de OCMW’s, de diensten voor geestelijke gezondheidszorg en de centra voor maatschappelijk werk. Het doel is om, ook via samenwerkingsverbanden met andere voorzieningen en instellingen, de betrokkenheid van de eerstelijns-hulpverleners te vergroten en hen daarbij deskundig te ondersteunen, maar ook desgevallend andere betrokkenen bij te staan en hulp te verlenen. Daarbij mag ook de sensibilisering voor de problematiek in de betrokken sectoren niet worden vergeten. Op 24 mei 1989 werden wij erkend. Kind en Gezin kende ons een jaarlijkse forfaitaire toelage toe van 5,5 miljoen frank , net geen 140.000 €. “Kind in nood” startte zijn eerste werkingsjaar 1989 met een halftijdse arts, één psycholoog en één maatschappelijk werker. In dat jaar werden 193 noodsituaties gemeld waarbij 253 kinderen betrokken waren. Het jaar daarop werden 272 noodsituaties gemeld, een stijging van 41 % met 345 betrokken kinderen, een stijging van 36 %. Opvallende stijgingen die wel enigszins konden verwacht worden ondanks het feit dat het Centrum zich nog in een aanloopfase bevond. Het Vertrouwenscentrum was gestart in de Abdisstraat nr 2 in enkele lokalen die de Provincie gratis ter beschikking had gesteld. We zijn de provincie trouwens nog altijd dankbaar voor deze ,oh zo nodige, materiële steun in een soms moeilijke beginfase. Maar de toename van het aantal dossiers en de daar bijhorende uitbreiding van het team maakten een verhuis onvermijdelijk. Daarvoor dienden we een burgerwoning te huren in de Koning Albertlaan. In 1999 konden we de gebouwen waarin we momenteel werken, aankopen van de Stad Gent. De renovatie ervan is een zeer intensieve periode geweest maar,
7
het principe van de goede huisvader indachtig, zijn we erin geslaagd die renovering binnen de termijn en vooral binnen de budgettering tot ieders voldoening af te ronden. Van bij het begin heeft het VK zich geprofileerd als een aanmeldpunt. Een aanmeldpunt voor zowel individuele burgers als professionelen in de sector. En dit voor alle vormen van kindermishandeling met een klemtoon op intrafamiliale vormen . Het doel is en blijft hulp bieden aan gezinnen waar het fout of moeilijk loopt. Onze visie daarbij is dat kinderen niet uit het gezin moeten, dat de ouders niet moeten worden gestraft maar dat daarentegen het gezin moet ondersteund worden. Dat kunnen wij als VK natuurlijk niet alleen. De samenwerking met andere hulpverleners is daarom nodig, in dringende gevallen ook met justitie. We weten allemaal dat na Dutroux alles in een stroomversnelling is gekomen. Er werd niet alleen meer geld gevonden voor de VK’s, Kind in Nood werd Vertrouwenscentrum Kindermishandeling en de samenwerking met Justitie werd duidelijk beter. Alle hulpverleners kregen een grotere verantwoordelijkheid. De nieuwe aanpak en invulling heeft het proces versneld en voor het zomerreces van 2013 keurde het Vlaams Parlement het Decreet Integrale Jeugdhulp goed. De voorstart, zeg maar proefperiode, gebeurde in onze regio OostVlaanderen. Het decreet is nu van kracht in heel Vlaanderen en hertekent het landschap van de jeugdhulp volledig. De VK’s krijgen niet enkel meer erkenning maar ook een belangrijke bijkomende opdracht: op vraag van andere hulpverleners onderzoeken of in de aangemelde situatie hulpverlening maatschappelijk noodzakelijk is en van daaruit ook een mandaat tot aanmelding bij het parket. Voor onze diverse taken hebben wij vandaag een gemotiveerd team van 16 personeelsleden olv directeur Paul Van den Bossche : één arts, 12 hulpverleners en twee administratieve krachten . Zij verwerkten in 2013 niet minder dan 1588 meldingen van noodsituaties waarbij 2085 kinderen betrokken waren. We zien daarbij een verschuiving in de aanmeldingen : de professionele sector neemt een steeds groter aandeel voor zijn rekening. Wellicht heeft dit vooral te maken met de steeds grotere bekendheid van het meldpunt 1712. Het meldpunt wordt door de burger immers meer en meer ervaren als HET aanspreekpunt voor alle vormen van geweld, misbruik en kindermishandeling. Wij spelen daar natuurlijk ook op in. Zo zullen we dit jaar onze hulpverleners uitzenden om, samen met enkele mensen van CAW – OostVlaanderen, in Dendermonde een 1712- team te gaan vormen. En ook die praktische beslommeringen zullen we wel weer opvangen. Dames en Heren, U bent allen in meerdere of ietwat mindere mate betrokken bij de problematiek. We weten allemaal dat de problemen maar ook de voldoening die wij kunnen ervaren moeilijk met woorden te vatten zijn. Daarom wil ik graag besluiten met een beeld dat op mijn netvlies blijft gebrand : dat van de fruitteler ,die in de strijd tegen de laatste vrieskou ,alle mogelijke middelen aanwendt om zijn bloesems te beschermen en zijn oogst te vrijwaren. Laten we verder de bloesems beschermen…Ik dank dan ook al diegenen die zich daar al jarenlang voor inzetten. De Compagnie Blauwtong brengt nu in “Onderhuids” een verhaal over de zoektocht naar waarheid, naar de liefde en het verwerken van een jeugdtrauma van Simon, Arne en Timo. Een jeugdtrauma van kindermisbruik. Drie aangetaste bloesems, niet uitgegroeid tot een normale vrucht. Liliane Van Gysegem voorzitter
8
Meldpunt 1712
hét meldpunt voor de burger voor alle vormen van geweld, misbruik en kindermishandeling
1
WERKING Vanaf 1 mei 2014 hebben wij samen met het CAW Oost-Vlaanderen een vernieuwde werking van het meldpunt 1712 opgestart. Voorheen nam het onthaalteam van het CAW Gent-Eeklo deze opdracht op zich en was onze rol beperkt tot ondersteuning van dit team via vorming en supervisie. Door een fusie van alle CAW in O-Vl tot één CAW en op uitdrukkelijke vraag van het kabinet werd een nieuw 1712-team gevormd samengesteld uit hiervoor deeltijds vrijgestelde medewerkers van zowel CAW als VK. Concreet delegeren wij 3 medewerkers (waarvan 2 iedere week 1 dag en 1 medewerker 1dag om de 2weken) naar dit 1712-team dat is gelokaliseerd in Dendermonde. Het CAW delegeerde oorspronkelijk medewerkers uit verschillende deelwerkingen (onthaal, slachtofferhulp, cel partnergeweld, team ouderenmisbehandeling) maar heeft recent hun 1712 werking meer geïntegreerd in het onthaalteam van de regio Waas en Dender. Naast voorstelling van de verschillende deelwerkingen werden er ook intervisiemomenten gepland om de specificiteit en professionaliteit van dit 1712 team verder uit te bouwen. Hoe dan ook wordt de 1712 lijn steeds bemand met 2 professionele medewerkers die hiervoor zijn vrijgesteld om samen de oproepen te beantwoorden. Vraagverheldering en informeren van de beller zijn belangrijke opdrachten. Zij schatten de risico’s in van de situatie en geven advies rond acties die kunnen ondernomen worden. Op zijn vraag kan de beller onmiddellijk worden doorverwezen naar de gepaste hulpverlening. Alleen bij acute gevaarsituaties zal het 1712 team , na overleg, eventueel zelf actie ondernemen en bvb een melding doen aan het parket.
9
2
CONCRETE SAMENWERKING VK – 1712 Aangezien we als VK nu effectief participeren in het 1712 team hebben we ook beslist om vanaf 1 mei 2014 alle burgers die nog rechtstreeks met het VK contact nemen door te verbinden met het 1712 nummer. Ons secretariaat verbindt dan de beller automatisch met een 1712 medewerker. Alleen zij die na vraagverheldering door een andere professional naar ons zijn doorgestuurd worden door ons secretariaat nog doorverbonden met de VK medewerker van permanentie. De tijdsinvestering van 3 medewerkers op 1712 wordt aldus gecompenseerd. Omgekeerd is met het 1712 team een lijst van criteria ontwikkeld waarop zij zich kunnen baseren om al of niet een “melding” op 1712 door te geven aan het VK. Op deze manier worden alle adviezen aan burgers die bellen met een bezorgdheid rond een situatie van kindermishandeling nu opgenomen door het 1712 team. Ook heel wat bellers die contact nemen met 1712 i.h.k.v. een (v)echtscheiding komen niet meer door naar het VK. Alleen die oproepen waarvan het 1712 team oordeelt dat ze ernstig genoeg zijn en/of dat er voldoende concrete aanwijzingen zijn dat er verder actie moet ondernomen worden, worden aangemeld bij het VK. Dit gebeurt niet rechtstreeks maar wel via een PDF van hun registratie. Een medewerker van het VK zal dan, indien nodig, zelf de melder contacteren om de situatie verder te bevragen en zal dan op basis van deze info ofwel een exploratie starten (= info inwinnen bij betrokken professionals), ofwel de gemelde ouders rechtstreeks uitnodigen voor een confrontatiegesprek.
3
CIJFERS Voor de concrete cijfers van het aantal en de soort oproepen op het 1712 nummer baseren we ons op het jaarverslag van het CAW Oost-Vlaanderen. Dank zij een intensieve bekendmakingscampagne door het 1712 team van O.Vl. én de directe doorschakeling van burgers door het VK naar 1712, is het aantal oproepen in onze provincie vorig jaar enorm gestegen en hadden we het hoogste aantal oproepen in verhouding tot de andere provincies. Van de 4.924 oproepen over heel Vlaanderen werden er 1.426, of 28,9% , gericht aan het meldpunt in O.Vl. 63% van deze oproepen komen vanuit de omgeving van het slachtoffer of het slachtoffer zelf. Slechts in 1,5% (= 21) van de oproepen zoekt de dader hulp. En ook al is het 1712 nummer expliciet voor de burger in het leven geroepen , toch zijn er ook nog 5,4% (= 76) professionelen vanuit verschillende sectoren (onderwijs, cultuur, sport, welzijn, justitie) die bellen naar 1712. Belangrijk voor het VK is het aantal meldingen rond kindermishandeling: in 2014 werd 45,2% van de oproepen door de medewerkers van 1712 geregistreerd met als hoofdproblematiek kindermishandeling, ofwel 534 op 1181 geregistreerde problematieken. Daarnaast waren er ook nog 72 oproepen waarvan men de problematiek registreerde als partnergeweld samen met kindermishandeling, en nog 17 oproepen rond de problematiek geweld tussen minderjarigen onderling. Op basis van onze eigen registratie weten we dat van de 606 als kindermishandeling geregistreerde oproepen er “slechts” een kwart (= 148) (terug?) werden doorverwezen naar het VK. We kunnen echter geen onderscheid maken tussen burgers die rechtstreeks naar het 1712 nummer hebben gebeld versus diegenen die door ons zijn doorverbonden. Hoe dan ook is het geruststellend dat stillaan het 1712 nummer de rol van het VK als rechtstreeks aanspreekpunt voor situaties van kindermishandeling overneemt. Dit heeft natuurlijk zijn weerslag op het aantal geregistreerde meldingen op het VK zelf, maar daar gaan we in het volgende hoofdstuk verder op in.
10
Werking in cijfers 1
ANALYSE VAN DE MELDINGEN A. Belangrijkste bevindingen Zoals in het vorige hoofdstuk reeds aangegeven hebben wij vanaf 1/05/2014 alle burgers die nog met het VK contact namen, doorverbonden met het 1712 nummer. Dit verklaart natuurlijk de daling van het totale aantal meldingen in 2014. Want als we alleen de meldingen vanuit professionele hoek optellen zien we zelfs een lichte stijging van 1007 naar 1020. Anderzijds hebben wij in het eerste kwartaal wel nog meldingen en adviesvragen door burgers rechtstreeks opgenomen, en werden bij de 148 verwijzingen van burgers door het meldpunt ook nog de originele beller als burger op het VK geregistreerd. Dit maakt dat we toch nog aan 387 meldingen komen vanuit de primaire omgeving van het kind. Volgend jaar zal deze groep waarschijnlijk volledig verdwijnen omdat er tussen de VK is afgesproken dat bij verwijzingen door het meldpunt 1712 het meldpunt als melder zal worden geregistreerd, en niet meer de originele beller. Tenslotte: als we de 458 (606 – 148) oproepen rond kindermishandeling die door het 1712 team zelf zijn behandeld optellen bij de meldingen op het VK, komen we op een totaal van 1892 adviezen en meldingen kindermishandeling, VK en 1712 samen. Dit betekent dan toch een ernstige stijging t.a.v. vorig jaar en is een indicatie dat het 1712 nummer een extra aanspreekpunt is geworden voor de burger. Juist door de ontwikkelingen met het 1712 team is het echter moeilijk om in de volgende tabellen een correcte vergelijking te maken met het voorgaande jaar. Eigenlijk zouden we alleen de gegevens over de meldingen door professionelen moeten kunnen vergelijken, maar dit is met onze rapportagemodule verbonden aan het elektronisch dossier niet mogelijk. Voor de volledigheid hebben wij toch voor de voornaamste items de cijfers naast elkaar gezet en stellen we vast dat er eigenlijk weinig of geen fundamentele veranderingen zijn op te merken. Één detail willen we toch meegeven: bij de professionele melders zien we een verdubbeling van het aantal meldingen door het parket. Dit heeft natuurlijk te maken met onze opdracht als gemandateerde voorziening, maar daar komen we in het volgend hoofdstuk op terug.
11
B. Tabellen Meldingen Het aantal meldingen en hermeldingen
Tabel 1
Aantal meldingen Meldingen Hermeldingen Totalen
2013 1300 288 1588
% 81.9% 18.1% 100%
2014 1165 272 1437
% 81.1% 18.9% 100%
Totalen 2013 90.7% 1% 2.8% 5.5%
2014 83.7% 5.2% 2.6% 8.5%
100%
100%
Hoe en wanneer wordt er gemeld?
Tabel 2
Telefonisch Schriftelijk Persoonlijk E-mail onbekend
Binnen kantoor 2013 2014 83.2% 89,9% 5.2% 0,9% 2.5% 2,8% 8.4% 5,4% 0.1%
99%
99.4%
Buiten kantoor 2013 2014 0.4% 0,8% 0% 0,1% 0.1% 0% 0.1% 0,1%
1%
0.6%
Wie zijn de melders?
Tabel 3
12
Bijzondere jeugdzorg Gezondheidszorg Justitiële instanties Schoolse ,voor- & buitenschoolse voorziening Meldpunt Welzijnsorganisaties Primaire omgeving van het kind Onbekend / andere / niet ingevuld
Eindtotaal
%
2013
%
2014
4.7% 17.9% 1.3%
75 284 20
4.8% 20.7% 2.8%
70 297 40
22.3%
354
23.2%
333
1.2% 16% 35.4% 2.4%
19 255 562 38
2.6% 16.9% 27% 2.1%
37 243 387 30
100%
1588
100%
1437
Tabel 4
Gedetailleerde lijst melders Bijzondere jeugdzorg Comité voor bijzondere jeugdzorg en bureau voor bijzondere jeugdbijstand Niet-residentiële voorzieningen voor BJB (dagcentrum, thuisbegeleidingsdienst, begeleid zelfstandig wonen Sociale dienst voor bijzondere jeugdbijstand bij de jeugdrechtbank Voorziening voor plaatsing en begeleiding : gemeenschapsinstellingen voor bijzondere jeugdbijstand, pleeggezinnendiensten en andere residentiële voorzieningen Gezondheidszorg Kind en Gezin (huisbezoeken door regioverpleegkundigen, consultatiebureaus) Andere preventieve gezondheidszorg Curatieve gezondheidszorg Huisarts thuisverpleging Andere curatieve gezondheidszorg(oa wijkgezondhcentrum) C.G.G. Algemeen C.G.G. andere C.G.G. : kinderdienst C.G.G.:volwassenen Kinderpsychiater niet verbonden aan een ziekenhuis Andere (privé-therapeut,…) Psychiatrie Kinderpsychiatrie Ziekenhuisarts (geen psychiatrie, volwassenen) Arts van kinderziekenhuis/pediatrie Sociale dienst van het ziekenhuis (volwassenen) Sociale dienst van het kinderziekenhuis/pediatrie Ander ziekhuispersoneel Justitiële instanties Jeugdrechtbank Parket Justitiehuizen (justitieassistenten, slachtofferonthaal op de parketten,…) Federale en lokale politie Sociale dienst politie, jeugdbrigade Advocaat Primaire omgeving van het kind Het slachtoffer van de mishandeling Vader en moeder van het kind Biologische moeder Stiefmoeder Partner van de biologische vader Vader van het kind Biologische vader Stiefvader Partner van Biologische mama
70 7 21 3 39 297 56 5 1 39 2 11 1 1 17 4 2 33 9 15 3 41 8 41 8 40 1 28 3 2 4 2 387 12 1 103 7 1 48 1 7 1
13
Grootouders - inwonend Ander gezinslid (niet behorend tot de vorige categorieën Grootouders - niet inwonend Ander familielid Buren, personen uit woonomgeving van het slachtoffer Kennissen Ander persoon uit de primaire omgeving van het kind Schoolse en buitenschoolse voorziening Gewoon onderwijs Buitengewoon onderwijs C.L.B. Andere schoolse voorziening Buitenschoolse voorziening Kribbe, peutertuin Onthaalgezin Andere voorschoolse voorziening Meldpunt Meldpunt
2 4 53 43 54 37 13 333 45 25 234 2 3 12 3 9 37 37
Welzijnsorganisaties 243 Autonoom centrum voor algemeen welzijnswerk (C.A.W.) (algemeen) 13 C.A.W. : Hulpverlening aan slachtoffers van misdrijven 3 C.A.W. : Ambulante hulpverlening aan jongeren (J.A.C.) 13 C.A.W. : Crisisopvangcentrum (algemeen, minderjarigen,… 10 C.A.W. : Residentiële opvang (algemeen, vluchthuizen, jongeren,…) 7 C.A.W.: Begeleid zelfstandig wonen 1 Ander algemeen welzijnswerk 5 O.C.M.W. 23 Andere tel hulpverlening 1 Andere algemene sociale dienstverlening 8 Residentiële opvang van gehandicapten 29 Niet-residentiële dienstverlening aan gehandicapten 39 Centrum kinderzorg en gezinsondersteuning (C.K.G.) 22 Ander vertrouwenscentrum kindermishandeling 21 Diensten voor private gezinsplaatsing (Oikonde, vzw Opvang…) 4 Centra voor integrale gezinszorg (C.I.G.) 1 Niet ingevuld 22 Eigen vertrouwenscentrum 21 Buitenlandse dienstverlening 4 Andere instelling voor bijzondere opvang (vb. internaat) 1 Jeugdvereniging 2 sportvereniging 1 Andere dienstverlening ten aanzien van kinderen/jongeren 3 (speelpleinwerking,…) Child Focus 3 Buurtwerk / straathoekwerk 1 Opvoedingswinkel 1 drughulpverlening (Centrum Alcohol- en Drugpreventie, MSOC, De Sleutel,…) 5
14
Onbekend, andere , niet ingevuld Onbekend Niet ingevuld Persoon uit omgeving van de dader
30 19 4 7
Eindtotaal
Tabel 5
1437
Kenmerken van de meldingen
Meldingen binnen echtscheidingsproblematiek Meldingen buiten echtscheidingsproblematiek Meldingen echtscheiding onbekend
2013 % aantal 16.1% 256 67.1% 1065 16.8% 267
2014 % aantal 15% 216 67.1% 964 17.9% 257
1588
1437
1248 79.3% 114 6.8% 1.2% 25 7% 83 118 5.4% 0.3%
1140 97 17 101 78 4
1588
1437
2013 % aantal 1,1% 17 0,9% 15 0,7% 11 37,5% 595 18,3% 290
2014 % aantal 0.1% 2 2.7% 38 4% 57 33% 474 18.5% 266
40,7%
647
41.1%
591
0,8% 0,06%
12 1
0.3% 0.3%
5 4
100%
1588
100%
1437
Totaal Intrafamiliaal Extrafamiliaal Beiden Onbekend (intra of extra) Niet van toepassing / geen kindermishandeling Niet ingevuld
78.6% 7.2% 1.6% 5.2% 7.4%
Totaal
Tabel 6
Wat vraagt de melder?
Enkel melding zonder hulpvraag MANO Consult MANO Onderzoek Enkel verzoek om advies Vraag naar ondersteuning van de hulpverlening Vraag naar actief optreden – opstarten hulp door het centrum Andere vraag Niet ingevuld Totalen
15
Tabel 7
Verdeling van de meldingen volgens bestuurlijk arrondissement Oost-Vlaanderen Aalst Dendermonde Eeklo Gent Oudenaarde Sint-Niklaas (leeg)
2013 1538 192 137 75 515 109 184 326
2014 1389 98 89 65 311 54 122 650
Andere provincies Wallonië Buitenland (leeg)
33 3 8 6
34 4 2 8
1588
1437
Wie wordt er gemeld? / Leeftijdscategorie (unieke kind registraties) % 2013 % 0 < 3 jaar 17.5% 374 17.6% 3 < 6 jaar 16 % 340 17.6 % 6 < 12 jaar 32.8% 701 34.3% 12 < 18 jaar 25,9% 554 24.7% 18 en ouder 3.4% 72 2.0% verlengd minderjarig 0.1% Onbekend 4.1% 88 3.3% Ongeboren 0.3% 7 0.4%
2014 326 325 643 456 37 2 61 7
Eindtotaal
1848
Eindtotaal
Tabel 8
16
100%
2136
100%
Tabel 9
Welke problematiek (1) wordt er gemeld? (unieke kindregistraties) Problematiek Emotionele mishandeling Getuige van geweld Emotionele verwaarlozing Grensoverschrijdend gedrag door minderjarige GG dr MJ lichamelijke mishandeling GG dr MJ seksueel misbruik – extrafamiliaal GG dr MJ Seksueel misbruik – incest GG dr MJ emotionele mishandeling Lichamelijke mishandeling LM Geïnduceerde gefalsificeerde aandoening LM Niet-accidenteel (intra)cranieel letsel Lichamelijke verwaarlozing Seksueel misbruik - extrafamiliaal Seksueel misbruik - incest Seksueel misbruik (ongekend of het incest is) Verwerkingsproblematiek Risicosituatie Onbekende/onduidelijke/andere problematiek niet ingevuld Eindtotaal
Tabel 9bis
2013 203 113 308 9 7 39 17 1 347 5 2 285 71 114 63 32 338 176 5 2136
2014 182 95 223 19 5 21 11 / 319 14 7 221 71 105 60 21 309 143 22 1848
Problematiek(1) bij aanmelding / geslacht (unieke kind registraties) Problematiek Emotionele mishandeling Getuige van geweld Emotionele verwaarlozing Grensoverschrijdend gedrag dr MJ GG dr MJ Lichamelijke mishandeling GG dr MJ Seksueel misbr – geen incest GG dr MJ Seksueel misbr- incest Lichamelijke mishandeling Geïnduceerde gefalsificeerde aandoening Niet-accidenteel (intra)cranieel letsel Lichamelijke verwaarlozing Seksueel misbruik Seksueel misbruik - incest Seksueel misbruik – geen incest Risicosituatie Verwerkingsproblematiek Onbekende/onduidelijke/andere problematiek niet ingevuld Eindtotaal
man vrouw 86 86 41 38 102 99 11 8 4 1 17 3 10 1 152 140 4 10 4 2 105 96 15 45 17 83 21 46 104 127 9 11 51 62 6 16 759 874
0nb. 10 16 22
1 27 1 20 5 4 78 1 30 215
totaal 182 95 223 19 5 21 11 319 14 7 221 60 105 71 309 21 143 22 1848
17
Problematiek (1) bij aanmelding / leeftijdscat (ALLE kind registraties – alle M bij elk K)
Tabel 9bis
Problematiek Lichamelijke mishandeling Geïnduceerde gefalsificeerde aandoening niet-accidenteel (intra)cranieel letsel Lichamelijke verwaarlozing Emotionele mishandeling Getuige van geweld Emotionele verwaarlozing Seksueel misbruik Incest Geen incest Risicosituatie Verwerkingsproblematiek Onbekende/Onduidelijke/Andere problematiek Grensoverschrijdend gedrag door minderjarige zelf Lichamelijke mishandeling Seksueel misbruik - Incest Seksueel misbruik - Geen incest Niet ingevuld Eindtotaal
18
verl. 6 < 12 12 < 18 minderj. onb. 130 89 1 18
0<3 44
3<6 43
1
1
9
6 70 13 32 28 1 5 2 125 1 21
totaal 330
3
14
50 34 21 53 19 27 10 49
1 72 92 36 85 22 41 21 81 4
35 45 16 62 19 41 37 48 12
31
54
32
10
5
2
11
1
4 10 13
5 7 10 3
1 4
4 353
> 18 5
348
677
475
7 2
2 4
7
2 2 4 2 6 4
7 236 190 105 237 63 119 74 321 21
4
152
1 2 11
1
19
1 1
2
59
37
5 11 22 25
1951
2
ANALYSE VAN DE GEVOLGGEVING A. Belangrijkste bevindingen Het verleggen van de instroom van burgers naar 1712 heeft evident als gevolg dat het aantal adviezen en/of ondersteuning van familie sterk gedaald is. Anderzijds is dit t.a.v. hulpverleners juist heel sterk gestegen, wat zeker een gevolg is van het expliciet promoten van onze consultfunctie t.g.v. de implementatie van de IJH. Ook het aantal actieve tussenkomsten, zowel op korte als op lange termijn, is duidelijk gestegen, wat zeker te maken heeft met onze opdracht als gemandateerde voorziening (zie volgend hoofdstuk). Opmerkelijk is wel dat het aantal diagnosestellingen niet is toegenomen. Dit kan echter te maken hebben met de onduidelijke omschrijving van het begrip diagnose binnen onze registratie. Anderzijds zien we wel dat het aantal dossiers waarbinnen we een face to face gesprek hebben met het kind beduidend is toegenomen. Ook een gevolg van de implementatie van de IJH is het sterk toegenomen aantal dossiers waarin we samen werken met andere hulpverleners. Vooral met de CLB en een aantal welzijnsorganisaties, zoals de CKG, wordt veel intenser samengewerkt. We hebben in deze tabellen geen gegevens opgenomen van de onderzoeken maatschappelijke noodzaak. Hiervoor verwijzen we naar het volgend hoofdstuk.
19
B. Tabellen
Tabel 10
Aard van de gevolggeving
20
Advies en/of ondersteuning aan familie en niet HV’s ja nee (leeg)
2013 821 1310 5
2014 509 1417 0
Totaal
2136
1926
Advies aan en/of ondersteuning van de HV’s bij de behandeling bij de diagnosestelling bij de diagnosestelling en behandeling niet van toepassing (leeg)
2013 783 44 197 807 5
2014 767 56 426 665 12
Totaal
2136
1926
Coördinatie van de hulpverlening met tussenkomst in het gezin door het Centrum zonder tussenkomst in het gezin door het Centrum niet van toepassing (leeg)
2013 333 94 1704 5
2014 369 121 1424 12
Totaal
2136
1926
Behandeling Op korte termijn, crisisopvang Op lange termijn, begeleiding Op korte en lange termijn niet van toepassing (leeg)
2013 111 81 142 1797 5
2014 160 69 164 1521 12
Totaal
2136
1926
Tabel 11
Tabel 12
Diagnosestelling / Opvolgingsacties Diagnosestelling Door een derde samen met het Centrum Door het Centrum Totaal diagnoses Geen diagnosestelling (leeg)
2013 231 203 434 1697 5
2014 176 181 357 1517 52
Eindtotaal
2136
1926
Opvolgingsacties Face to face gesprek met het kind Face to face gesprek met directe betrokkene (binnen gezin) Face to face gesprek met de (mede)pleger Opname in een ziekenhuis Doorverwijzing nr HV Samenwerking met HV Melding bij het parket Andere Niet ingevuld
2013 127 366 164 9 850 631 21 82 /
2014 152 349 145 10 778 875 23 123 24
Eindtotaal
2249
2479
Belangrijkste problematiek bij diagnose Door een derde samen met het Centrum 01.0 Lichamelijke mishandeling 01.1 Geïnduceerde gefalsificeerde aandoening 01.2 Niet-accidenteel (intra)cranieel letsel 02.0 Lichamelijke verwaarlozing 03.0 Emotionele mishandeling 03.1 Getuige van geweld 04.0 Emotionele verwaarlozing 05.0 Seksueel misbruik – onbekend of incest is 05.1 Incest 05.2 Geen incest 06.0 Risicosituatie 08.0 Onbekende/Onduidelijke/Andere problematiek 09.0 Grensoverschrijdend gedrag door minderjarige zelf 09.2 GG dr MJ Lichamelijke mishandeling 09.3 GG dr MJ Seksueel misbruik - Incest 09.4 GG dr MJ Seksueel misbruik - Geen incest 07.0 Verwerkingsproblematiek Niet ingevuld
2013 231 17 / 2 21 15 15 51 1 11 9 36 42
2014 176 27 1 4 11 17 11 24 4 15 5 30 22
1 4 3 3 5
21
Tabel 13
Tabel 13bis
Een diagnosestelling door het Centrum 01.0 Lichamelijke mishandeling 02.0 Lichamelijke verwaarlozing 03.0 Emotionele mishandeling 03.1 Getuige van geweld 04.0 Emotionele verwaarlozing 05.0 Seksueel misbruik 05.1 Incest 05.2 Geen incest 06.0 Risicosituatie 07.0 Verwerkingsproblematiek 08.0 Onbekende/Onduidelijke/Andere problematiek 09.0 Grensoverschrijdend gedrag door minderjarige zelf 09.3 Seksueel misbruik - Incest 09.4 Seksueel misbruik - Geen incest Niet ingevuld
203 13 14 25 4 55 2 7 6 33 5 31 3 2 1 1
181 20 11 10 21 24 4 10 5 34 4 28 1 6 1 2
Eindtotaal diagnoses
434
357
Doorverwijzing / sector Bijzondere Jeugdzorg Gezondheidszorg Justitiële instanties Schoolse en buitenschoolse voorz. Welzijnsorganisaties
2013 162 213 151 100 224
2014 107 150 105 139 277
Eindtotaal
850
778
2013 162 3
2014 107 1
98
58
8
17
49
19
4
12
Detail doorverwijzing Bijzondere jeugdzorg Bemiddelingscommissie voor bijzondere jeugdbijstand Comité voor bijzondere jeugdzorg en bureau voor bijzondere jeugdbijstand Niet-residentiële voorzieningen vr BJB(dagcentrum, thuisbeg., beg zelfs wonen) Sociale dienst voor bijzondere jeugdbijstand bij de jeugdrechtbank Voorziening voor plaatsing en begeleiding (gemeenschapsinstellingen voor bijzondere jeugdbijstand, pleeggezinnendienst en andere residentiele voorzieningen
22
Gezondheidszorg Andere (privé-therapeut,…) Andere algemene gezondheidszorg Andere preventieve gezondheidszorg C.G.G. : andere C.G.G. : kinderdienst C.G.G. : volwassendienst C.G.G.: algemeen C.G.G.: daderhulp Andere Curatieve gezondheidszorg Daderhulp binnen C.G.G. Geneesheerspecialist, niet verbonden aan een ziekenhuis Huisarts Kind en Gezin (huisbezoeken door regioverpleegkundigen, consultatiebureaus) Kinderpsychiater niet verbonden aan een ziekenhuis Kinderpsychiatrie Psychiatrie Psychiater niet verbonden aan een ziekenhuis Sociale dienst ziekenhuis (volwassenen) Sociale dienst kinderziekenhuis Thuisverpleging Ziekenhuisarts, verbonden aan het VK-ziekenhuis Ziekenhuisarts (kinderarts) Ziekenhuisarts (geen psychiatrie, volwassenen )
213 13 1
/ 3 2
4 3
Justitiële instanties Advocaat Andere justitiële instanties Federale en lokale politie Jeugdrechtbank Justitiehuizen (justitieassistenten, slachtofferonthaal op de parketten,…) Parket Sociale dienst politie, jeugdbrigade
151 47 6 47 4
105 33 4 20 9
14
10
22 11
17 12
Schoolse en buitenschoolse voorziening Buitengewoon onderwijs Gewoon onderwijs C.L.B. Andere schoolse voorziening Buitenschoolse voorziening
100 1 8 87 1 3
139 1 6 130
9 76 19 /
150 23 3 2 34 9 2
1 4 1 26
26
32
32
2 23 / / 1
1 7 2
1 1
2
23
24
Welzijnsorganisaties Ander vertrouwenscentrum kindermishandeling Algemeen welzijnswerk Andere instelling voor bijzondere opvang (vb. internaat) Andere telefonische HV (druglijn, zelfmoordpreventie…) Autonoom centrum voor algemeen welzijnswerk (C.A.W.) (algemeen) C.A.W. : Ambulante hulpverlening gezin, relaties en seksualiteit C.A.W. : Ambulante hulpverlening aan jongeren C.A.W. : Begeleid zelfstandig wonen C.A.W. : Crisisopvangcentrum (algemeen, minderjarigen,… C.A.W. : JAC C.A.W. : Residentiële opvang (algemeen, vluchthuizen, jongeren,…) C.A.W.: Hulpverlening aan seksueel delinquenten C.A.W. : Scheidingsbemiddeling C.A.W.: HV slachtoffers van misdrijven C.A.W.: HV ex gedetineerden en nabestaanden C.I.G Centra voor integrale gezinszorg Diensten voor private gezinsplaatsing Andere dienstverlening t.a.v. jongeren Meldpunt Drughulpverlening Zelfhulpgroep Opvoedingswinkel Hulpverlening DRUG Eigen VK Buurtwerk , Straathoekwerk Integrale jeugdhulpverlening (vb. crisisnetwerk) Kinderrechtswinkel Residentiële opvang van gehandicapten Niet-residentiële dienstverlening aan gehandicapten Centrum kinderzorg en gezinsondersteuning (C.K.G.) Buitenlandse dienstverlening Jeugdvereniging Child focus S.O.S Enfants O.C.M.W.
224 29 3 1 /
277 22 2
11
14
23
9 10 1 4
6
85 2 11 2 3 11 42 2 1 2 9 6
Eindtotaal
850
778
1 2 8 1 14 5 1
2
4 2 7 7 3 2 1 10 1
1 1 5 76 / 5 3 1 11 25
1
Tabel 14
Samenwerking / sector Bijzondere jeugdzorg Gezondheidszorg Justitiële instanties Schoolse en buitenschoolse voorziening Welzijnsorganisaties Eindtotaal
Tabel 14bis
2013 43 250 18 240 80
2014 81 263 13 374 144
631
875
2013 43
2014 81
15
27
Samenwerking detail Bijzondere jeugdzorg Comité voor bijzondere jeugdzorg en bureau voor bijzondere jeugdbijstand BM voor bijzondere jeugdbijstand Niet-residentiële voorzieningen voor BJB (dagcent thuisbeg, beg zelfst wonen) Sociale dienst voor bijzondere jeugdbijstand bij de jeugdrechtbank Voorziening voor plaatsing en begeleiding (gemeenschapsinstellingen voor bijzondere jeugdbijstand, pleeggezinnendiensten en andere residentiële voorzieningen Gezondheidszorg Andere (privé-therapeut,…) Andere gezondheidszorg Arts van kinderziekenhuis/pediatrie C.G.G. : kinderdienst C.G.G: volwassendienst C.G.G. : daderhulp Huisarts Thuisverpleging Geneesheerspecialist , niet verbonden aan een ziekenhuis Kind en Gezin (huisbezoeken door regioverpleegkundigen, consultatiebureaus) Kinderpsychiatrie Psychiatrie Kinderpsychiater niet verbonden aan een ziekenhuis Sociale dienst van het kinderziekenhuis/pediatrie Sociale dienst van het ziekenhuis (volwassenen) Ziekenhuisarts (geen psychiatrie , volwassenen) Ander ziekenhuispersoneel Andere curatieve gezondheidszorg
1 7
37
12
12
8
5
250 8 3 7 25 / 1 40
263 10
/
17 16 8 1 51 2 2
137
104
8 5
13 5 1 11 8 3 2 9
7 4 / 4 1
25
Justitiële instanties Federale en lokale politie Parket Justitiehuizen Jeugdrechtbank Sociale dienst politie, jeugdbrigade
1 2 9
13 4 2 1 2 4
232 13 8 199 20 3 1 4
374 6 7 336 1 3 4 2
Welzijnsorganisaties Ander vertrouwenscentrum kindermishandeling Andere algemeen welzijnswerk Autonoom centrum voor algemeen welzijnswerk Buurtwerk, straathoekwerk Buitenlandse dienstverlening C.A.W.: Crisisopvangcentrum C.A.W.: Ambulante hulpverlening aan jongeren C.A.W. : Ambulante hulpverlening gezin, relaties en seksualiteit C.A.W. : Hulpverlening aan seksueel delinquenten C.A.W. : Hulpverlening aan slachtoffers van misdrijven C.A.W. : JAC C.A.W. : Begeleid zelfstandig wonen C.A.W.: Residentiële opvang (alg, vluchthuizen, jongeren…) Drughulpverlening (de sleutel..) Andere instelling voor bijzondere opvang (internaat) Andere dienstverlening tav jongeren C.I.G centrum integrale gezinszorg Centra voor vluchtelingen Eigen VK Buurtwerk , straathoekwerk Drughulpverlening Centrum kinderzorg en gezinsondersteuning (C.K.G.) Diensten voor private gezinsplaatsing (vzw Opvang, Oikonde, …) Niet-residentiële dienstverlening (revalidatiecentra …) Kinderrechtswinkel SOS Enfants O.C.M.W. Residentiële opvang van aan mensen met een handicap
80 2 7
144 4 3 2
/ 8 18
32 1 1 25 18
Eindtotaal
631
875
Schoolse en buitenschoolse voorziening Buitengewoon onderwijs Buitenschoolse voorziening C.L.B. Gewoon onderwijs Kribbe, peutertuin onthaalgezinnen Andere voorschoolse voorziening
26
18 6
/ 2
4 1 2 1 1 / 1 1
1
9
2 3 2
2 2 2 2 1 5 2 8 27
2 20
VK als gemandateerde voorziening In het decreet betreffende de integrale jeugdhulp (12 juli 2013) krijgen de VK als gemandateerde voorzieningen er 2 opdrachten bij: 1) het verlenen van consult aan hulpverleners die te maken hebben met verontrustende situaties waar er een vermoeden is dat het aanbieden van jeugdhulpverlening maatschappelijk noodzakelijk is; 2) bij aanmeldingen door hulpverleners en bij kennisgevingen door het openbaar ministerie onderzoeken als hulpverlening maatschappelijk noodzakelijk is en die situaties dan ook opvolgen. Hoe wij ons voorbereid hebben op deze opdrachten hebben wij toegelicht in het vorig werkingsverslag. Dit jaar willen wij vooral een evaluatie maken van hoe wij in 2014 onze rol als gemandateerde voorziening hebben ingevuld, zowel inhoudelijk als kwantitatief.
1
DE CONSULTFUNCTIE Al snel bleek dat deze consultfunctie nauw aanleunde bij de vroegere adviesfunctie van de VK. Ook vroeger belden hulpverleners vrij frequent voor ondersteuning in de aanpak van een situatie van kindermishandeling waar zij zelf mee werden geconfronteerd. En waar we in het begin nog een onderscheid maakten en een mano-consult specifiek registreerden als er een vraag was van een hulpverlener om al of niet aan te melden voor een mano-onderzoek (zie de cijfers in tabel 6), zijn we daar in de loop van het jaar van af gestapt. In de nieuwe registratie wordt nu wel een onderscheid gemaakt tussen een adviesvraag en een vraag naar coaching/ondersteuning. Dit wordt echter niet meer specifiek gekoppeld aan onze rol als gemandateerde voorziening, maar zien wij als een inherent onderdeel van onze totale werking. Deze historisch gegroeide invulling van die functie verschilt voor een deel van hoe de OCJ dit tot nu toe hebben ingevuld. Wij proberen dichter en actiever aan te leunen bij de zoekende hulpverlener, ook al rust de uiteindelijke zorgverantwoordelijkheid bij hem/haar. In het kader van de “informatieplicht” die door de privacywetgeving wordt voorgeschreven spreken wij met de consultvrager ook goed af dat wij geen identificatiegegevens van de cliënt noteren en dus ook zelf geen actie zullen ondernemen. Voor een verdere analyse en toelichting van hoe deze functie wordt ingevuld door VK en OCJ verwijzen wij naar het artikel “Consulting: een nieuwe praktijk in de jeugdhulp”, dat is verschenen in het 4e cahier van het Handboek Integrale Jeugdhulp met als thema “Verontrusting” (uitgeverij Politeia, maart 2015).
27
2
DE OPDRACHT ONDERZOEK MAATSCHAPPELIJKE NOODZAAK Inhoudelijke evaluatie Dit is wel degelijk een nieuwe opdracht voor de VK. Na meer dan een jaar ervaring, de voorstart mee gerekend, kunnen we zeggen dat we onze uitgangsvisie zoals we die in het vorig werkjaar hebben geformuleerd, trouw zijn gebleven. We blijven de mano-procedure zien als een aanvulling op onze gewone (reguliere) werking, die we pas inzetten in die situaties waar we binnen de vrijwilligheid op onze grenzen lopen. Een interne werkgroep o.l.v. onze arts heeft dan ook een nota uitgewerkt om die verhouding tussen onze gewone werking en de mano opdracht te omschrijven met als sprekende titel: “Het continuüm van zorg in het werken met KMH op VK Gent” . We citeren een passage uit deze nota: “Onderzoek maatschappelijke noodzaak is een nieuwe manier om een krachtiger kader aan te wenden. Opnieuw met als enige doel: het kind als cliënt de zorg bieden die het nodig heeft. De voorwaarden om in te stappen in een “onderzoek maatschappelijke noodzaak” bestaan eruit dat het moet gaan over zorgen waarbij kinderen belangrijke schade oplopen (lees: niets doen is geen optie). Daarnaast betreffen het situaties waar andere hulpverleners al behoorlijk hun tanden op stuk gebeten hebben (lees hulp mijdende gezinnen).” Procedureel maken we echter een duidelijk onderscheid tussen de 2 werkingen. We citeren opnieuw uit die interne nota: “Om onze reguliere werking, nl. hulpverlening bij kindermishandeling, te vrijwaren, kozen we er in Oost-Vlaanderen voor om een duidelijk onderscheid te maken met het onderzoek maatschappelijke noodzaak. Enkel door de procedure maatschappelijke noodzaak zo strikt te onderscheiden, kan de reguliere werking regulier blijven, vinden we. En leren we ook beter en beter de grenzen én de mogelijkheden van deze reguliere werking kennen. We kunnen namelijk die tijd nemen die we nodig achten, hetgeen vaak onontbeerlijk is, om een hulpverleningstraject te kunnen aangaan, namelijk een vertrouwensband op te bouwen met ouders om vandaar uit samen verder te werken. Maar ook wanneer we op onze grenzen stuiten biedt de procedure verdere mogelijkheden, want i.t.t. vroeger kunnen we nu wel in chronisch ernstige situaties verdere stappen zetten…. Door een strikt onderscheid te maken tussen reguliere dossiers en onderzoek maatschappelijke noodzaak kiezen we ook voor duidelijke communicatie t.a.v. ouders. We willen heel duidelijk communiceren aan het gezin wanneer we in een stadium (lees: procedure) komen waarbij wijzelf het mandaat krijgen om indien de hulp voor het kind niet gevrijwaard is, de zorg door te geven aan een hoger echelon, nl. het jeugdparket. Bij deze eerlijke communicatie hoort ook de keuze om te schakelen naar 2 nieuwe mensen bij een interne schakeling. Maar ook hier is onze motivatie : we willen in een dossier dat vastloopt een eerlijke, nieuwe (en laatste kans) geven, bij nieuwe medewerkers. De schakeling op zich kan een belangrijk “wakkerschudmoment” zijn voor ouders.”
28
Kwantitatieve analyse van alle manodossiers vk o.Vl. In 2014 Inleiding: aantal aanmeldingen of aantal kinderen? Een aanmelding via een Mdoc moet in principe voor elk kind uit hetzelfde gezin apart gebeuren, maar soms worden andere kinderen pas meegenomen in de loop van het onderzoek mano. Bij een kennisgevingen van het parket en bij interne schakelingen van een eigen VK dossier naar mano maken we maar 1 ED op per aanmelding, ook al zijn hier meerder kinderen in betrokken. Om correcte vergelijkingen te maken baseren we ons dus best op cijfers over het aantal gemelde kinderen. Indien mogelijk (bij parket en bij VK) zullen we ook het aantal aanmeldingen vermelden.
Totale aantal kinderen betrokken in mano-onderzoeken tussen 01/01/2014 en 31/12/2014 en de gevolggeving: In totaal werden 116 kinderen aangemeld voor een mano-onderzoek. Één gezin met 2 kinderen werd twee maal aangemeld (eerst interne schakeling en nadien kennisgeving door parket) zodat er dus eigenlijk 114 unieke kinderen zijn aangemeld, op een totaal van 75 aangemelde gezinnen (waarvan 1 gezin dus twee maal).
De aanmelders: Parket: Eigen VK: CLB: CKG: K&G: Ander VK: Pediatrie: VAPH: Andere: BJB:
45 kinderen (= 29 aanmeldingen) 36 kinderen ( = 22 aanmeldingen) 20 kinderen 3 kinderen 3 kinderen 2 kinderen 2 kinderen 2 kinderen 2 kinderen 1 kind
Totaal:
116 kinderen
29
Resultaat van de onderzoeken op datum van 05/02/2015: • 6 kinderen nog in onderzoek. • Bij 17 kinderen (9 aanmeldingen) werd onderzoek niet opgestart om verschillende redenen (reeds OCJ dossier (4), verhuis van cliënten naar andere regio nog voor de start van het onderzoek (3), reeds hulpverlening aanwezig en ouders voldoende gemotiveerd (1), reeds mano (1), enz). • Voor 93 kinderen is er effectief een volledig mano-onderzoek doorlopen met als gevolggeving: • bij 8 vonden we hulpverlening niet maatschappelijk noodzakelijk, • bij 85 kinderen vonden we hulpverlening wel maatschappelijk noodzakelijk, waarbij • 32 kinderen werden opgevolgd via interveniërend casemanagement, • 21 via observerend casemanagement, • en 32 werden doorverwezen naar het parket.
Is er een verband tussen de aanmelder en het resultaat van het mano-onderzoek? Opvallend is verhoudingsgewijs het aantal doorverwijzingen naar het parket bij de 3 belangrijkste aanmelders: • parket als aanmelder: 9 kinderen op 45 (= 1/5); • VK als aanmelder: 11 kinderen op 36 (= bijna 1/3); • CLB als aanmelder: 7 kinderen op 20 (= 1/3). Er stromen dus duidelijk verhoudingsgewijs meer dossiers door naar het parket die zijn aangemeld vanuit de hulpverlening dan bij die dossiers die via een kennisgeving van het parket komen. Dit is qua opzet van de IJH ook logisch: voor hulpverleners kan de manoprocedure maar opgestart worden als de vrijwillige hulpverlening bijna is uitgeput, terwijl bij een kennisgeving van het parket hulpverlening soms nog volledig moet worden opgestart. In dezelfde lijn stellen we vast dat 16 van de 17 kinderen waarbij er geen onderzoek mano is opgestart ook aangemeld zijn via het parket. Dikwijls is het parket onwetend dat het OCJ en/of andere hulpverlening reeds betrokken is, en soms is er ook onduidelijkheid rond het domicilie of verhuizen cliënten tijdens de aanmelding.
30
Aangemelde problematiek binnen de mano dossiers 01.0 Lichamelijke mishandeling 01.1 Geïnduceerde gefalsificeerde aandoening 02.0 Lichamelijke verwaarlozing 03.0 Emotionele mishandeling 03.1 Getuige van geweld 04.0 Emotionele verwaarlozing 05.0 Seksueel misbruik 05.1 Incest 05.2 Geen incest 06.0 Risicosituatie 07.0 Verwerkingsproblematiek 09.0 Grensoverschrijdend gedrag door minderjarige zelf 09.4 Seksueel misbruik - Geen incest
20 1 14 18 15 30 1 5 3 6 1 1 1
Totaal:
116
Dossiers die worden aangemeld voor onderzoek mano zijn dikwijls chronische situaties. Het is dus ook niet verwonderlijk dat lichamelijke en emotionele verwaarlozing samen meer dan 1/3 (44 op 116) van de aanmeldingen vormen. Ook situaties waarbij kinderen getuige zijn van geweld of slachtoffer zijn van emotionele mishandeling hebben dikwijls reeds een chronisch karakter. Opmerkelijk is ook dat slechts 11 kinderen die slachtoffer zijn van een of andere vorm van seksueel misbruik (nog geen 10%) zijn aangemeld voor een onderzoek mano. Dit is beduidend lager dan het aandeel van die problematiek in onze gewone werking, waar die vorig jaar nog 15% bedroeg. Al van oudsher hebben de VK een expertise ontwikkeld in aanpak van seksueel misbruik en zullen hulpverleners hiervoor nog steeds beroep doen op onze “reguliere” werking.
31
Samenwerkingsverbanden 1
STRUCTURELE SAMENWERKINGSVERBANDEN OP BELEIDSNIVEAU > Engagementen van het VK in de Integrale Jeugdhulpverlening (IJH). Het VK maakt deel uit van de Provinciale Stuurgroep IJH die vanaf 01/03/2014 is omgevormd tot IROJ = Intersectoraal Regionaal Overleg Jeugdhulp. Dit is het overkoepelend provinciaal bestuursorgaan IJH dat de opdrachten van de IJH moet in goede banen leiden. Daarnaast heeft O.Vl. ook altijd gewerkt met 3 sub regionale netwerken (Waasland, Zuid-OostVlaanderen en Deinze-Eeklo-Gent). Wij participeren tot nu toe enkel aan de stuurgroep van de grootste regio , nl DEG. In 2014 is er ook een Provinciale Stuurgroep Crisisnetwerk opgericht, waarin we ook participeren. En tenslotte proberen we in een tweemaandelijks bilateraal overleg af te stemmen met de collega’s van de OCJ’s, en samen hebben we ook nog een 6 maandelijks overleg met de parketmagistraten en jeugdrechters. > Raden voor Kindermishandeling in de drie afdelingen van het gerechtelijke arrondissementen O. Vl. Deze raden zijn bedoeld als regionaal overlegplatform tussen hulpverlening en justitie, specifiek rond de problematiek van kindermishandeling. > Regionaal Welzijnsoverleg Meetjesland (RWOM). We maken deel uit van het Vast Bureau van het RWOM dat samenwerking tussen verschillende regionale partners wil bevorderen. > Provinciaal Sectoroverleg K&G: 2 maal per jaar organiseert de provinciale administratie van K&G een overleg met alle Oost-Vlaamse partners.
32
2
STRUCTUREEL OVERLEG OP CASUSNIVEAU In vier regio’s zijn er platforms actief : > Het Team Kinderzorg in Dendermonde (TKD): maandelijks overleg met vaste partners uit de hulpverlening in Dendermonde. Hier worden concrete casussen besproken en opgevolgd om een zo goed mogelijk netwerk van hulpverlening uit te bouwen voor de betrokken gezinnen. > Het Platform Kind In Nood in Oudenaarde: maandelijks overleg met hulpverleners uit de regio. Hier worden casussen ingebracht i.f.v. intervisie. De verantwoordelijkheid voor de opvolging van eventuele cases gebeurt door de betrokken partners. > Werkgroep Kindermishandeling St-Niklaas: tweemaandelijks overleg met hulpverleners uit de regio. Ook hier intervisie via anonieme casusbesprekingen.> Werkgroep – Werkgroep Kindermishandeling AZ Lokeren: twee maal per jaar wordt op initiatief van de pediatrie van het AZ Lokeren een casusoverleg gehouden met verschillende partners uit de regio rond zorgwekkende situaties die zijn aangemeld in het AZ.
3
EVALUATIE VAN DE SAMENWERKING MET ANDERE PARTNERS We hebben vorig jaar met onderstaande partners rond de tafel gezeten om onze samenwerking te evalueren en uit te bouwen: > de Centra Ambulante Revalidatie; > Suggnomé; > Unit Zedenpolitie Gent; > Het Columbusproject.
33
4
HET FORUM EN HET SECTOROVERLEG Het Forum = het maandelijks overleg tussen de 6 coördinatoren/directeurs met als doel de structurele en inhoudelijke werking van de VK op elkaar af te stemmen, en om gemeenschappelijke standpunten en visies te ontwikkelen. Sedert september 2013 wordt het voorzitterschap waargenomen door Erik Van Dooren, directeur van het Brussels VK. Ondertussen zijn de werkgroepen die vanuit het Forum werden opgericht in 2014 wel verder actief gebleven, zij het met een wisselende frequentie en intensiteit. Deze werkgroepen zijn meestal samengesteld met teamleden uit ieder VK en buigen zich over een gemeenschappelijk thema: > de werkgroep “website” beheert onze site en past die aan aan nieuwe ontwikkelingen; > de werkgroep “elektronisch dossier” die de implementatie van het ED in de concrete werking van de VK opvolgt. Deze werkgroep is in 2014 gestart met een grondige update van het ED; > de werkgroep vorming werkt de jaarlijkse VK-dag uit en probeert vormingsinitiatieven over alle VK heen op elkaar af te stemmen. In 2014 hebben zij in januari de “Start to Mano 2” georganiseerd, en in oktober stond het thema “vechtscheidingen” op het programma. Justine van Lawick heeft ons toen op een zeer boeiende manier laten kennis maken met het therapeutisch groepsprogramma “Kinderen uit de knel”. Het Sectoroverleg = het tweemaandelijks overleg tussen de dienst preventieve gezinsondersteuning van de administratie van K&G en het Forum. K&G geeft hier toelichting bij sectorspecifieke ontwikkelingen of steunt de VK in verduidelijken van beleidsontwikkelingen die van invloed zijn op de VK. Verder wordt er ook overleg gepleegd rond gemeenschappelijke acties. Vanuit dit overleg is eind 2014 ook het initiatief genomen om een nieuw regelgevend kader voor de VK uit te werken. Maar hierover meer in het laatste hoofdstuk.
34
Vorming Overzicht van de gegeven vorming in 2014 Voor diensten uit de hulpverlening en welzijnssector DATUM
THEMA
Jan Wat is KM? + werking VK 21 en 29 jan Werking van de Gemandateerde Voorzieningen 28/1/2014 Workshop 2de MANO DAG 4/02/2014 Panelgesprek rond IJH 6/2/2014 Werking VK voorstellen + MaNo 11/2/2014 18/2/2014
18/2 & 25/2 5/3/2014
6/3/14 11/3/2014
22/4/2014 9/5/2014 6/5/2014 8/5/2014
9/5/2014 28/05/2014 5/06/2014 7/10/2014
12/11/2014 17 & 27/11/2014 3/12/2014 8/12/2014 9/12/2014
Voorstelling werking – stappen signalen eerste handelingen Studiedag opleiding kindertherapie ‘getuigenissen uit de praktijk Voorstelling VK , KM en hoe ermee omgaan cfr 2013 Preventie van, detectie en de reactie op grensoverschrijdend gedrag van begeleiders tav kdn in opvang Clusterring: voorstelling VK Studiedag : intra familiaal geweld voor de 0de en 1ste lijn Voorstelling VK, KM en hoe ermee omgaan cfr 2013 Politionele slachtofferbejegening Voorstelling VK, KM en hoe ermee omgaan cfr 2013 Werking VK met klemtoon op nieuwe mandaat als gemandateerde voorziening + werking OCJ en aanverwante diensten Politionele slachtofferbejegening Wat is KM? + werking VK Casustafels IJH Signalen , stappen, grens qua bevoegdheden, oorzaken, ondersteuning, rol VK met praktische voorbeelden Voorstelling van de dienst SGG tussen kinderen onderling en in gezinscontext van de kinderen Panelgesprek na tentoonstelling en film Voorstelling van de dienst Voorstelling van de dienst en rol van VK als GV
DOELGROEP
PLAATS
MEDEWERKER
Familiezorgmedewerkers Jeugdmagistraten
Gent Brussel
Katrien Bekaert Paul
VK medewerkers CLB medewerkers Crisisopvang De Schelp –CAW medwerkers Laatstejaars Gezondheids wetenschappen Hv’s, psychologen en therapeuten (in opleiding) die met kdn werken CLB medewerkers GO
Brussel Sint Niklaas Elyseese Velden, Gent Oostende
Dr.An en Valerie Paul Kristel en Sarah
Geuzenhuis Gent Sarah
Vk Gent
Medewerker Kasteelken Kinderdagverblijf St.Jozef Warande, Wetteren Minderjarigenzorg HV en zorg –provincie Oost Vl dienst preventie
Kristel
Kristel en Joris Sarah (+Ibel)
CLB medewerkers GO
Geuzenhuis Gent Valerie en Sarah Gent Paul, Kristel, Régine, Katrien Vehent, Dr An VK Gent Kristel en Joris
Politie hulpverleners CLB medewerkers GO
OPAC Gent VK Gent
Kristel Kristel en Joris
advocaten
Dendermonde
Paul
Politie hulpverleners Familiezorgmedewerkers Jeugdhulpverleners HV sociaal huis Waasmunster
OPAC Gent Gent Gent Waasmunster
Kristel + Sarah Katrien Bekaert Paul Kristel
Landelijke kinderopvang CKG medewerkers
Aalter CKG Nazareth
Stad Ninove en team partnergeweld CAW Waas en Dender Politie Gent Zeden
Ninove
Kristel Kristel en Katrien Bekaert Jan
Sint-Niklaas Gent
Kristel Kristel en Paul
35
Voor het onderwijs DATUM
THEMA
24/1/2014
Wat is KM en hoe werkt een Vk?
10/2/2014 11/2/2014 2/4/2014 18/11/2014 16/12/2014
DOELGROEP
Stud Verpleg Artevelde Hogeschool Wat is KM en werking Vk , rol van Huisartsen in opleiding de HA 7de jaar Voorstelling VK , KM en hoe ermee Laatstejaars gezondheidswetenschappen omgaan cfr 2013 Vorming studieweek rond trauma 3de Bachelors (werking VK, KM en gevolgen) Orthopedagogiek UGENT Voorstelling van de dienst HoGent opleiding MW 1ste jaars Gastspreker specifieke zorgvragen: Hogeschool kleuters en km Kleuteronderwijs
PLAATS
MEDEWERKER
Gent
Dr An
VK Gent
Kristel
VK Gent
Sarah
Gent
Jan
Gent
Kristel
Voor medische werkgroepen DATUM
THEMA
DOELGROEP
PLAATS
MEDEWERKER
16/1/2014
Casusbespreking – fysische letsels PICU Lunch Casusbespreking – fysische letsels PICU Lunch Werking VK + casusbespreking Werking VK PICU Lunch Werking VK
Ass. Pediatrie
Gent
Dr An
Ass. Pediatrie
Gent
Dr An
Huisartsen Artsen Artsen ASZ Aalst
WGC De Sleep UZ Gent Aalst
Dr An + Kristel Dr An + Joris Dr.An + Paul
27/1/2014 3/6/2014 2/10/2014 25/11/2014
36
Overzicht gevolgde vorming in 2014 MEDE WERKER Dr Schillemans
DATUM 28 jan 3 feb 3 maart 19 sept 19 sept 25 sept 29 sept 21 okt 22 okt
THEMA
ORGANISATIE -SPREKERS
PLAATS
MANO dag deel 2 Kdn met autisme Hoogbegaafdheid Normale en problematische ontwikkeling bij lagereschool kdn 25 Jaar cos Lok groep brandwonden Vrouwelijke genitale verminking Vechtscheidingen Symposium : arts in nood
VK Oost-Vlaanderen Arteveldehogeschool SIG Kinderpsychiatrie
Brussel Gent Gent Antwerpen
PAC Zuid LOK Groep UZ Gent VK Brussel Orde der Geneesheren UZ Gent
Gent Gent Gent Brussel Gent
Kristel
28 jan okt/nov/dec 10 vrijdagen
MANO dag deel 2 Bemiddeling en Mediation
VK Oost-Vlaanderen Interactie Academie
Brussel Antwerpen
Ilse
28 jan 16 oktober
MANO dag deel 2 Vraagkracht congres
VK Oost-Vlaanderen
Brussel Nederland
Katrien V
14/5-4/6-18/9-16/1019/11-20/11-12/12 28 jan 16 oktober
Opleiding new VK mdwks
Vormingscel VK’s
Vk’s
MANO dag deel 2 Vraagkracht congres
VK Oost-Vlaanderen
Brussel Nederland
jaaropleiding counselor 24 juni
Interactieacademie
interactieacademie
Antwerpen
Beroepsgeheim
Kinderrechtswinkel
Gent
Katrien B
28 jan
MANO dag deel 2
VK Oost-Vlaanderen
Brussel
Barbara
14/5-4/6-18/9-16/1019/11-20/11-12/12 28 jan 7/10,23/10 en 6/11
Opleiding new vk mdwks
Vormingscel VK’s
VK’s
MANO dag deel 2 Suîcidepreventie voor jongerenbegeleiders I.A. Jaaropleiding: Hulp bij complexe verwerkingsprocessen en trauma
VK Oost-Vlaanderen CGG Eclips
Brussel Gent
Interactie Academie
Antwerpen
MANO dag deel 2 Kindertherapie getuigenissen uit de praktijk Burn out or fade away Sociaal werk en politie: moeilijke ontmoeting
VK Oost-Vlaanderen Faculteit mens en samenleving KATHO Kortrijk HoGent fac mens en welzijn – centrum voor politiestudies
Brussel Gent
MANO dag deel 2 Suîcidepreventie voor jongerenbegeleiders
VK Oost-Vlaanderen CGG ECLIPS
Brussel Gent
Sofie
nov en dec
Ann
28 jan 18 feb 14 nov 11 dec
Leen
28 jan 7/10,23/10 en 6/11
Kortrijk Gent
37
MEDE WERKER Paul
DATUM 28 jan 2 feb 2 mrt 28 mei 3 okt 21 okt
Joris
28 jan 16 okt 27 nov 2 dec 19 dec
38
THEMA
ORGANISATIE -SPREKERS
PLAATS
MANO dag deel 2 Cliëntgebonden overleg WelzijnPolitie-Justitie Infosessie Informatiebeveiliging Infosessie Veiligheidsbeleid 10 Jaar Kinderpsychiatrie UZ Gent VK dag Vechtscheidingen
VK Oost-Vlaanderen Prof Put
Brussel Drongen
Steunpunt Jeugdhulp K&G UZ Gent Werkgroep Vorming VK
Gent Brussel Gent Brussel
MANO dag deel 2 Opleiding dag 1 Veiligheidsconsulent Opleiding dag 2 Veiligheidsconsulent Preventieadviseur: Refresh Day Opleiding dag 3 Veiligheidsconsulent
VK Oost-Vlaanderen K&G ism Cranium
Brussel
Securex K&G ism Cranium
Zwijnaarde Brussel
K&G ism Cranium
Regine
28 jan
MANO dag deel 2
VK Oost-Vlaanderen
Brussel
Jan
28 jan 11 dec
MANO dag deel 2 Sociaal werk en politie: moeilijke ontmoeting
VK Oost-Vlaanderen HoGent fac mens en welzijns centrum voor politiestudies
Brussel Gent
Valerie
28 jan 23 apr 24 juni
MANO dag deel 2 E-mail hulpverlening Beroepsgeheim
VK Oost-Vlaanderen JAC Dendermonde Kinderrechtswinkel
Brussel Dendermonde Gent
Sarah
28/1/2014
VK dag Bxl: MANO
K&G academie
De toekomst? In de aanloop naar de verkiezingen van 25 mei 2014 had het FORUM een adviesnota ontworpen waarin we onze visie weergaven over de toekomstige ontwikkeling van de VK. We legden de klemtoon op een verdere professionalisering, kwaliteitsverbetering via vorming en wetenschappelijk onderzoek, en een goed uitgebouwde afstemming met justitie. Evident vroegen we natuurlijk ook boter bij de vis, en werden er bijkomende middelen gevraagd om dit alles te kunnen realiseren. Deze nota werd zowel aan onze administratie bezorgd als aan vertegenwoordigers van alle Vlaamse partijen, en belandde dus ook op het nieuw gevormde kabinet dat eigenlijk een voortzetting was van het voorgaande. Vraag naar overleg met dit nieuwe kabinet liet op zich wachten, maar ondertussen kreeg onze administratie wel de opdracht om samen met de VK een nieuwe regelgeving uit te werken. Het huidige erkenningsbesluit van de Vlaamse Regering dateert van mei 2002 en is niet meer aangepast aan zowel de nieuwe opdrachten van de VK alsook de subsidiëring, die nu bestaat uit niet minder dan 7 sub-subsidies. Op 17 oktober gaf K&G de eerste aanzet met het oprichten van een “Stuurgroep Nieuwe Regelgeving”. K&G, FORUM VK en een vertegenwoordiger van het kabinet moeten via een intensief traject tegen eind 2015 de huidige en toekomstige (?) opdrachten van de VK omschrijven. Dit heeft ondertussen al geleid tot een gemeenschappelijke nota: “het DNA van de VK”, als een “herbevestiging en herwaardering van de bestaande kernopdrachten en profilering van de VK”. Nadien komt de veel moeilijker opdracht om ook de nieuwe subsidieregels te gaan omschrijven, en dit alles moet dan een juridisch sluitende vertaling krijgen en resulteren in een nieuw Besluit Van de Vlaamse Regering (BVR) tegen eind 2016 dat dan in werking moet treden vanaf 1 januari 2017. Ondertussen bleven de VK echter op de werkvloer geconfronteerd met een steeds grotere werkbelasting en is het FORUM blijven aandringen op een overleg met het kabinet om de eerste nood te lenigen. Op 7 april 2015 werden wij dan eindelijk ontvangen door de kabinetschef, waar wij te horen kregen dat bijkomende middelen ook het herbekijken van de organisatiestructuur van de VK inhield. Als antwoord hierop werd door de directeurs, in overleg met de voorzitters, een conceptnota uitgewerkt met als titel: “Naar versterkte teams én een efficiënte bovenbouw voor de VK”. Op 1 juni werden wij (directies en voorzitters) opnieuw ontvangen op het kabinet, maar nu door de minister zelf. Die liet duidelijk verstaan dat hij de conceptnota qua voorstellen rond overkoepelende organisatiestructuur te zwak vond. Hij eist een overkoepelende vzw. Ondertussen zijn de eerste aanzetten gegeven voor de oprichting van deze “koepel-vzw”. Het moge duidelijk zijn dat deze 2 ingrijpende ontwikkelingen ook wel wat onrust teweeg brengen. Anderzijds kunnen we rekenen op een nauwe samenwerking en ondersteuning van onze administratie, en op een constructieve houding tussen de VK onderling. We vertrouwen er dus ook op dat dit proces zal resulteren in een versterking en versteviging van de positie van de VK in het hulpverleningslandschap.
39
40
