Verslag workshop gebiedspartijen – Het Gedeelde Landschap 18 juni 2014 Aanwezig Jan van Poppel, Van der Valk Han de Groot, De Groene Kamer Gerard Berkelmans, De Groene Kamer Corné van den Boogaart, ZLTO Wim en Marianne van Zon, Edelhertenboerderij De Zonhoeve Jack Simons, bedrijfscontactfunctionaris recreatie en toerisme gemeente Gilze – Rijen Jeroen Tolboom, projectleider ruimtelijke ontwikkeling gemeente Gilze – Rijen Lilian van de Avoird, Minicamping Wilgenweide Willem-Jan Peeters, Tuinderij Peeters Piet van Beek, melkveehouder Jan Hoevenaars, De Oude Schouten Hofstad Laura de Bonth, Urban Synergy Marty van de Klundert, Spacevalue Dirk Verhagen, Urban Synergy Esther Nouws, Spacevalue Jessica Stoop, student Roy Pesman, student Afgemeld Jan Janse, Staatsbosbeheer Jan Schellekens, Kwartiermaker Vitaal Leisure Landschap Regio Hart van Brabant De Ark Animal Center, ondernemer dierenverhuur Peter von Meijenfeldt, voorzitter atletiekvereniging / raadslid Gilze – Rijen Edwin van de Wouw, Gasterij De Seterse Hoeve -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Welkom Marty van de Klundert heet iedereen welkom en licht kort toe wat het doel van de bijeenkomst van vandaag is. Tijdens deze bijeenkomst maken ondernemers en stakeholders kennis met elkaar, wordt nagedacht over hoe het gebied op de kaart gezet kan worden, hoe verbindingen gemaakt kunnen worden en wie daar een bijdrage aan kan leveren. Een eerste stap daartoe is het uitwisselen van ideeën en toekomstplannen en het benoemen van de kwaliteiten van de regio. Het Gedeelde Landschap In de periode van september tot december 2013 hebben een aantal studenten van de Fontys Academie van Bouwkunst Tilburg, op basis van analyses, straatinterviews en gesprekken met stakeholders uit het gebied, de visie “Het Gedeelde Landschap” opgesteld. Een belangrijke uitkomst uit de gevoerde gesprekken is dat het gebied bij bewoners van Breda en Tilburg nauwelijks bekend is en tevens weinig bezocht wordt. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld bewoners uit de Randstad. Er zijn echter kansen voor zowel het gebied zelf als voor beide steden om de onderlinge relatie te versterken. De visie legt kwaliteiten van het gebied bloot en laat aan de hand van vier thema’s zien, hoe kansen benut kunnen worden en daarmee kwaliteiten versterkt. Zo gaat de visie bijvoorbeeld in op het versterken van de herkenbaarheid, het creëren of versterken van recreatieve hubs, het maken van nieuwe verbindingen, het versterken en zichtbaar maken van de agrarische kwaliteiten in het gebied en een strategie om het onderscheidend karakter van de bosgebieden te vergroten. Het Gedeelde Landschap
[email protected]
15 juli 2014
Workshop april 2014 Tijdens het opstellen van de visie is vanuit een aantal gebiedspartijen, waaronder De Groene Kamer, de ZLTO en Staatsbosbeheer, met de vraag gekomen om de lokale krachten, actieve ondernemers en bewoners uit het gebied te betrekken bij de verdere uitwerking van deze visie. In april is een eerste workshop gehouden met verschillende gebiedspartijen. Een van de conclusies was dat het belangrijk is om het netwerk van betrokken partijen uit te breiden en gezamenlijk de ‘identiteit’ (“brabantse gen”) en ’entiteit’ (gebiedsgrens) van het gebied waarover we met elkaar praten te definiëren. Op hoofdlijnen kan iedereen beide benoemen, maar het nodig is om preciezer te worden. Aan het einde van de workshop is besloten een vervolgproces op te starten. Alle partijen gaan aan de slag om het netwerk uit te breiden. De aanwezigen nodigen ieder vier nieuwe partijen uit, waarvan zij denken dat ze een bijdrage kunnen leveren aan het vervolg, een concrete casus hebben of juist ideeën hebben die stokken in de uitvoering. Workshop juni 2014 Tijdens de voorstelronde hebben alle aanwezigen zich voorgesteld, hun toekomstplannen toegelicht en op kaart aangegeven waar men in het gebied gevestigd is en hoe hun netwerk eruit ziet. Jan van Poppel, Van der Valk Naast het huidige Van der Valk hotel is een extra gebouw neergezet met als doel om deze luxe appartementen te verkopen aan senioren. Senioren kunnen in dit appartementencomplex gebruik maken van de services van het hotel. Er is echter nog geen vergunning verleend voor permanent wonen. Daarnaast heeft dhr. van Poppel plannen voor het opzetten van een dogresort, een paar kilometer verderop, tussen de A58 en het vliegveld. Dit moet een luxe opvang worden voor honden. Na 8 jaar is dit project nog niet tot uitvoering gekomen. Jan Hoevenaars, De Oude Schouten Hofstad Dhr. Hoevenaars is eigenaar van een historische boerderij, waar hij gasten rondleidt en laat zien hoe de landbouw in het verleden in z’n werk ging (verbouwen streekproducten). Hij werkt samen met De Schaapsdijck en heeft meegewerkt aan De Magie van de Baronie. Zijn passie zit in het terugbrengen / zichtbaar maken van de historie en het historische landschap. Wim en Marianne van Zon, Edelhertenboerderij De Zonhoeve Op hun boerderij fokken ze herten, verkopen ze het vlees en geven ze voorlichting. Zij zijn volledig zelfvoorzienend, maar werken veel samen met andere ondernemers, o.a. met de Schaepsdyck en Dorpsbrouwerij De Pimpelmeesch. Sinds kort zijn ze met een aantal ondernemers die streekproducten produceren en verkopen, verenigd in “Het Smaakverbond van LandStad De Baronie”, waarin ze gezamenlijk producten gaan produceren en promoten. Hun toekomstplan is om zowel de bekendheid van het bedrijf, onder Nederlanders en Belgen, als het aanbod aan arrangementen te vergroten samen met andere lokale ondernemers. Corné van den Boogaart, ZLTO en agrarisch ondernemer De agrarisch ondernemer is beeldbepalend voor het landschap en daarmee zeer waardevol in het gebied. Niet alleen waar het gaat over de beeldwaarde, maar ook ten aanzien van verbreding (educatie, productie van streekproducten, recreatie, etc.). Hij is zelf op dit moment bezig om zijn agrarisch bedrijf in Gilze om te zetten naar recreatie. Hiervoor heeft hij een plan ingediend om een soort zorg-/educatieboerderij op te zetten, waarbij ook verblijfsrecreatie voor groepen wordt aangeboden. Het concept is interessant voor groepen zoals scouting, voetbalverenigingen of scholen.
Het Gedeelde Landschap
[email protected]
15 juli 2014
Jeroen Tolboom, gemeente Gilze – Rijen Momenteel wordt er een structuurvisie voor het stedelijk gebied (kernen met uitloopgebieden) opgesteld. Binnen enkele jaren moet er een nieuw bestemmingsplan voor het buitengebied opgesteld worden. De input vanuit ondernemers en bewoners, waarbij over de gemeentegrenzen heen wordt gekeken, kan een bijdrage leveren aan dit bestemmingsplan. Willem-Jan Peeters, Tuinderij Peeters Naast zijn tuinderij, verkoopt hij asperges, aardbeien en andere streekproducten aan huis. Zijn klanten komen onder andere uit de Reeshof en omgeving. Hij wil graag innoveren met zijn bedrijf door zijn aardbeien deels (circa 2 hectare) op stellingen te gaan telen. Dit past echter niet binnen het vigerend beleid, omdat het landschap ‘open’ dient te blijven. Piet van Beek, melkveehouder Heeft een Melkveehouderij in Rijen. Zijn netwerk zit met name in de primaire sector. Daarnaast zit hij in het bestuur van de ANV Baarle-Nassau e.o. Het oorspronkelijke doel van de ANV was boeren zelf natuurgebieden laten beheren en / of in overleg met natuurbeherende instanties agrarisch gebruik van natuurgebieden mogelijk maken. Inmiddels is de doelstelling verbreed tot het initiëren, stimuleren, faciliteren, ondersteunen en financieren van activiteiten in de groene ruimte ten behoeve van biodiversiteit, landschap, en ecologie. Hij heeft geen plannen om verder uit te breiden. Hij geeft aan dat de Stichting Weidemelk steeds hogere eisen stelt aan de weidegang van de koeien, wat een averechts effect zal hebben op de weidegang. Dit heeft ook direct effect op de beeldwaarde van het landschap (geen koeien meer in de wei). Lilian van de Avoird, Minicamping Wilgenweide Samen met haar man runt ze gedurende het seizoen een minicamping in het buitengebied van Molenschot. De camping telt 25 plaatsen en is van april tot oktober geopend. Gasten bezoeken de omgeving en een deel komt specifiek voor een bezoek aan de Efteling. Ze bieden op dit moment arrangementen zoals huifkartochten, boerengolf, bezoek van openluchtdagen, etc. Ze geeft aan dat er in deze regio veel meer te vinden is dan iedereen denkt. Omdat er geen VVV meer in de gemeente is, vervullen de ondernemers nu die functie. In de nabije toekomst willen ze het sanitairgebouw op de camping vernieuwen en het aanbod aan arrangementen uitbreiden. Han de Groot en Gerard Berkelmans, De Groene Kamer De Groene Kamer is een landgoed, bestaande uit vier boerenerven. Het concept zet in op de overgang van productie- naar consumptielandschap. De thema’s waar op de boerenerven op ingezet wordt zijn voedsel, plant en dier, sport / evenementen en welness. Het streven is om de eerste fase (voedsel en plant en dier) in 2017 te openen. Op dit moment zijn ze bezig met het aantrekken van een kwartiermaker en op zoek naar verbreding. De kwartiermaker gaat onderzoek doen naar mogelijke samenwerkingsverbanden met o.a. de agrarische sector, zorg en onderwijs. Jack Simons, gemeente Gilze – Rijen Jack is voorzitter van de LTA en vanuit die positie medeverantwoordelijk voor de ’glossy’ over de recreatieve kwaliteiten en mogelijkheden van het gebied. Dit informatieve blad wordt breed gewaardeerd. Bij de gemeente is hij het aanspreekpunt voor toeristisch recreatieve ondernemers. De gemeente is enthousiast over deze spontane bijeenkomsten en is bereid hierin te faciliteren.
Het Gedeelde Landschap
[email protected]
15 juli 2014
Inspiratielezing In een korte inspiratielezing worden voorbeelden getoond van manieren waarop een gebied nog meer op de kaart gezet kan worden. Bij Landgoed Twickel is dit gebeurd door een wandelpad over het landgoed, waarbij gebruik is gemaakt van aantrekkelijke poorten’, subtiele verblijfsplekken en herkenbare routing / bordjes. De bekendheid van Park Lingezegen is vergroot door het realiseren van snelle verbindingen door het gebied, gebruik te maken van een herkenbaar beeldmerk en door het organiseren van de Landschapstriënnale 2014. Bij Park De Hoge Veluwe is het gebied exclusief gemaakt voor bezoekers, door het gebied af te sluiten, entreegeld te vragen en de entrees nadrukkelijk vorm te geven. Iedereen kent daarnaast het beeld van de witte fietsen, welke je op verschillende plekken kan meenemen en weer terug kan zetten. Dit zou je voor Het Gedeelde Landschap kunnen vertalen naar bijvoorbeeld elektrische fietsen die je op verschillende punten kunt huren en inleveren. Het vergroot de actieradius van bezoekers en bekendheid van het gebied. Waterland heeft het gebied op de kaart gezet door herkenbare architectuurelementen op verschillende punten, zoals bij bushaltes, terug te laten komen en zichtbaar te maken. Daarnaast hebben ze alle interessante punten digitaal op kaart gezet en wordt er een “Waterlandbon” verkocht. Samenvattend kan het imago van het gebied meer op de kaart gezet worden door zowel fysieke ingrepen (bereikbaarheid, herkenbare routes, poorten maken) als door niet fysieke ingrepen (digitaal verbinden, gebied een naam geven, verhaal van een gebied uitdragen, organiseren evenement en netwerk van bedrijven). Uitkomsten / ideeën uit de brainstormsessie • Bord langs de snelweg waarop aangegeven staat “Welkom in de Leistreek”, als voor beeld van hoe je een gebied een gezicht kan geven; • Bij een lodge in London wordt 5% van de inkomsten voor koffie ingezet voor de ontwikkeling van het gebied; • Campinadagen breder benutten. Komen zeer veel bezoekers op af, is een goede reclame voor de agrarische sector; • Zorg voor verdienpotentie van de regio; • Promoot het verhaal van de regio (zoals bijvoorbeeld de verhalen over smokkelroutes over de grens in Baarle); • Zet nog meer in op de kernkwaliteiten van de regio: het vliegveld met de Lucht machtdagen en het groen in de omgeving; • Het (fiets)padennetwerk kan nog veel meer verbeterd worden. De bereikbaarheid van met name het middengebied vraagt om een flinke verbetering; • De identiteit van het gebied is de gastvrijheid / volksaard van de mensen. Deze kwal iteiten moeten meer benadrukt worden: “het Vlaamse hart van Brabant”, “het meest Vlaamse stukje Brabant”; • Het landschap kan ’geladen’ worden. Dit kan o.a. door mensen te laten zien / leren hoe een boer werkt. Educatie en recreatie als verbindend element?; • Vanuit recreatieondernemers moet er nog veel meer samengewerkt worden; • De actieradius van bezoekers kan vergroot worden door het aanbieden van elek trische fietsen; • Opwaarden van de Historische Vlucht en de Traditiekamer tot een tweede Av iodome; • Zelfde ideeën, werken vanuit een collectief, dit proces coördineren (voorbeeld Het Smaakverbond van LandStad De Baronie); • Het landschap is in deze regio niet zo spectaculair, wel de verscheidenheid aan on dernemers in het gebied; • Exclusief maken van de regio (naar voorbeeld van Park De Hoge Veluwe) past niet zo bij deze regio. Het voorbeeld van Waterland past veel beter; • Voorbeeld Campina boerderijdagen, komen 200.000 mensen op af en promoot de identiteit en het agrarische karakter van de regio; • Identiteit moet je wel hebben, anders blijft het los zand. Deze onderliggende laag moet eerst goed in beeld worden gebracht, zodat je een gezamenlijk ‘gevoel’ kunt uitstralen met elkaar.
Het Gedeelde Landschap
[email protected]
15 juli 2014
Vervolg Het creëren van een ‘gedeeld landschap’ is een proces, waarin je met betrokkenen de koers bepaald van waar je over 10 jaar wilt staan. Een gebied een identiteit geven staat of valt met het gezamenlijke gevoel dat je met z’n allen uitstraalt. Gerard Berkelmans raadt aan om met elkaar ook na te denken over de lange termijnopgaven, te proberen ambitieus te blijven en om hierbij ook de jonge(re) mensen uit de omgeving te betrekken. Daarnaast wordt aangegeven dat het goed is om deze dynamiek vast te houden, in te zetten op verbreding door meer en verschillende ondernemers uit te nodigen (Alphen-Chaam en Baarle-Nassua) en proberen meer draagvlak te creëren voor Het Gedeelde Landschap (werktitel). Een van de genodigden geeft aan dat het nu meer een ‘verdeeld landschap’ is. Om te komen tot een ‘gedeeld landschap’ moet je niet alleen inzetten op het uitbreiden van het netwerk van ondernemers, praten over de identiteit van de regio, maar is het ook belangrijk om concreter te worden. Alle aanwezigen geven aan enthousiast te zijn over de huidige opzet en graag in de toekomst bij het project betrokken te blijven. De komende weken werken Spacevalue en Urban Synergy aan een plan van aanpak voor het vervolg met als streven om eind september een vervolgbijeenkomst te beleggen. In de zomerperiode zullen we alle aanwezigen regelmatig informeren over de stand van zaken. Als er in de periode tot september vragen zijn, kunnen jullie contact opnemen met: Dirk Verhagen
[email protected] 06 17476159 Esther Nouws
[email protected] 06 52553924
Het Gedeelde Landschap
[email protected]
15 juli 2014
