Workshop: ‘Alternatieve financiering van het landschap’ Cleythil Hotel, Maldegem – maandag 15 juni 2009
1
Programma 17.00 u 17.15 u 18.30 u 19.00 u 19.45 u 20.00 u
Inleiding (Roeland Cappon) Interactieve workshop deel 1 Pauze met broodjes Interactieve workshop deel 2 Reflecties (Hans Leinfelder) Napraten bij een streekbiertje
Dit landschap wordt u gratis aangeboden door ……… 2
Kader voor de workshop MUSICAL‐project Financiering:
Federaal Wetenschapsbeleid Programma ‘Wetenschap voor een Duurzame Ontwikkeling’ (SDO)
Looptijd:
2007 ‐ 2011
Partners:
AMRP (UGent) ‐ ILVO (Merelbeke) ‐ ISEG (KU Leuven) ‐ FRW
Onderzoekshypothese: multifunctionele landbouw + territoriale identiteit
regionale ontwikkeling
Werkpakket ‘alternatieve financiering van multifunctionele landbouw’ – AMRP
‐ niet louter overheidssteun! ‐ maar ook andere partijen betrekken
‐ Landschap ‐ Toegankelijkheid ‐ Water(management) ‐ Woonomgeving ‐ Natuur
3
Kader voor de workshop • Voor 25 % van de Meetjeslanders: rust en groene omgeving = voornaamste troef van het Meetjesland • 50 stakeholders: open ruimte = belangrijkste sterkte van de regio • Meetjesland 2020: 1ste strategische doelstelling = maximaal behoud van de open ruimte 3de strategische doelstelling = toekomstige economie (toerisme, recreatie…)
Hoe investeren in de (kwaliteit van de) op en ruimte? “Valt het b eheer en inr ichting van de open ruimte enkel onder de verantwoordelijkh eid van landbouwers en overhed en?” “Of is dit ook de zorg van al wie woont, wer kt en r ecr eëert in dez e open ruimte?”
4
Kader voor de workshop Hoe werken aan de kwaliteit van de open ruimte? Structurele b ouwstenen = lange termi jn vi sie (kader)
Operatione le bou wstene n = gericht op de concrete uitvoering
* Meetjesland 2020 * Geïntegreerdegebiedsvisie of landschapsvisie?
* Inrichtingsplan Oude Kale ‐ VLM • beheersubsidies
Emancipatorische bou wste nen = informeren, inspraak rege len en netwerken (of all ianties) a angaan om doelstell ingen te bere iken
Alternatief (en complementair): financiering door samenwerking van overheden en private actoren
CREATIEF BESTUREN Omgevingskwaliteit, maak het mee!
5
Probleemstelling Wat financieren? Rivaliteit Puur publieke goederen
Club goederen
biodiversiteit
‐ jacht
Quasi publieke goederen
Puur private goederen ‐ landbouwproducten
Exclusiviteit
‐ natuur ‐ waterb eheer ‐ landschap ‐ toegankelijkheid ‐ woonomgevingskwaliteiten
Vraag QP goederen < Aanbod
‐ verkoop op boerderij ‐ streekp roducten ‐ hoevetoerisme en zorgboerderijen
Vraag Pr goederen > Aanbod
Marktfalen! 6
Probleemstelling Wie financiert? Wat is de vraag naar QP diensten? Doel
Dienst
Vraag publiek
Natuur waterbeheer Landschap toegank elijkheid woonomgevingskwaliteiten
privaat
Agrarisch natuurbeheer Waterretentie en ‐management Passend landbouwkundig gebruik van de grond Faciliteiten toegank elijkheid Passend landgebruik en inpassing aantrekk elijke elementen Publiek
Lands chap, natuur = gedeelde verantwoordelijkheid!
? Privaat
= Alternatief financieren 7
Doelstellingen van de workshop * In kaart brengen van het draagvlak voor diverse alternatieve financieringsinstrumenten in welbepaalde regio’s ‐ Meetjesland – 29 april 2008 ‐ Leievallei – 23 april 2009 (i.s.m. Leiedal + gebiedswerking West‐Vlaanderen) ‐ Meetjesland – 9 juni 2009 (i.s.m. Streekplatform) draagvlak bij locale overheden? * Zonder overheden, geen alternatieve financiering! Als actor? Als stimulator? d.m.v. heffingen & subsidies Als facilitator? d.m.v. vergunningen Als organisator?
markthandeling marktstimulering marktregulering marktstructurering
8
Inleiding Indeling investeringsvormen (Padt et al., 2002)
9
Indeling investeringsvormen Basishou ding
‘Beschermer’
‘Consument’
‘Kiezer’
Relatie tot het landschap
Fysiek en/of financieel beheer van het landschap
gebruik van het landschap
landschap = priorita ir in het be leid
Achterliggende motieven/principes
Ideologisch
Gebruiker betaalt Begunstigde betaa lt Vervuiler betaa lt
Meer publieke inbreng (via belastin gen) Bundelen van midde len
Doelste lling(en) invester ingsvormen
Maatschappelijk draagvlak
Private middelen
Effectiviteit en efficiëntie van landschapsbelei d
opgelegd
vrijwillig
10
Indeling (alternatieve) investeringsvormen
11
Inleiding Indeling Workshop Inleiding •
•
•
Pauze + broodjes •
•
(17u –17u15)
Landschapsveilingen + bijdragen uit recreatie en toerisme ‐ inleiding (10 min) ‐ bespreking in groep (20 min) ‘Rood‐voor‐Open Ruimte’ + Ontwikkelingstaksen ‐ inleiding (10 min) ‐ bespreking in groep (20 min) Plenaire bespreking deel 1
(17u45 –18u15)
(18u15 –18u30)
(18u30 –19u)
Fondsvorming + Landschap en energie (partnerships) ‐ inleiding (10 min) ‐ bespreking in groep (20 min) Plenaire bespreking deel 1
Reflecties Hans Leinfelder
(17u15 –17u45)
(19u –19u30)
(19u30 –19u45)
(19u45 –20u)
12
I. Landschapsveilingen Koper ≠ eigenaar! Wel mogelijkheden tot sponsori ng / adoptie
13
I. Landschapsveilingen 2 mogelijkheden: fysieke veiling of internetveiling
Maandag, 15 september 2007 – PERSINGEN (Nederland) * 1ste landschapsveiling ‐ bedrijven, natuurorganisaties en particulieren telden 110.000 € neer ‐ 10‐jarige contracten + 300 euro/maand voor lokale landbouwers * Intermediaire organisatie (Triple E) – vragen 15‐20 % commissie * adoptiemateriaal = ‘aaibaar’ en ‘zichtbaar’ * Tegemoetkomingen / wederdiensten (in overleg met de grondeigenaar)
14
I. Landschapsveilingen Kadert in het Lands chaps ontwikkelingsplan (LOP) van 4 gemeenten! Structurele b ouwstenen = lange termi jn vi sie (kader)
Operatione le bou wstene n = gericht op de concrete uitvoering
Emancipatorische bou wste nen = informeren, inspraak, al liant ies
* Landschapsontwikkelingsplan + meerjarig uitvoeringsprogramma
* Landschapsfonds‘ViaNatura’ + cofinanciering * Landschapsveiling = 1 v/d projecten
* communic atie * samenwerkingmet provincie, waterschappen, naburige gemeenten
☺ * zonder tussenkomst van de overheid
* impact op beperkte schaal (3 landbouwers + ± 50 ha)
* combineren met beheersubsidies
* gericht op beheer (en ontwikkeling) van attractiev e landschappen
* sterke betrokkenheid op landschap / samenwerking met landbouwers
* meer controle op doen en laten van landbouwer
* impact = lokaal + goed zichtbaar aantrekken privé‐investeerders
* begeleiding en coördinatie m.b.t. organisatie landschapsdiensten = noodzakelijk
* korte voorbereidingstijd * breed doelpubliek 15
II Bijdragen uit recreatie en toerisme ‐ toevoegen van een belevenis aan een product verhoogt zijn economische waard (= meerwaarde) ‐ landschap, natuur = belangrijke aspecten van de belevenis
‐ Een deel van de meerwaarde terug investeren in landbouw en landschap 16
II Bijdragen uit recreatie en toerisme ‐ Meerw aard e door landschap te vemarkten = productafhankelijk Relatie met landschap
Landschapsarrangement Verhalenflu isteraar Boerengo lf Boottocht / paardr ijden Bed & Breakfast Wandel‐ en f ietskaart Koffie Economische waarde
‐ Meerw aard e door landschap te vemarkten = ook contextafhankelijk voorbeeld: Krekengebied versus veldgebieden, kouter‐ en bulkenlandschap
17
II Bijdragen uit recreatie en toerisme * Verhalenfluisteraar ‐ Een combinatie van GPS, audio‐ én videogids “Hij gidst je moeiteloos door het landschap en fluistert je onderweg de mooiste verhalen over die streek in het oor” ‐ Initiatief van Toerisme Limburg ‐ 8 € (met huurfiets) of 6 € (zonder)
* Boerengolf
‐ Golf op weilanden ‐ Geen bouwvergunning (tenzij clubhuis)
18
II Bijdragen uit recreatie en toerisme * Landschapsarrangement = Verschillende acitviteiten op elkaar afstemmen om op deze manier een grotere meerwaarde te creëren * Op welke manier meerwaarde afstaan ‐ deel van inkomsten afstaan ‐ vrijwillig: visitor payback ‐ niet‐vrijwillig: toeristentaks ‐ toeslag op ‘toeristische’ producten ‐ vb. streekproducten, fietskaart, ‘koffiekwartj e’ ‐ toeslag op totaalarrang ement ‐ vb. lidmaatschap fonds Toeslag voor consumenten Vrijwillig
Afdracht voor producenten
Visitor Payback ☺ ‐ meer betrokk enheid ‐ inkomsten onzeker
Afdracht inkomen
Toeslag op streekproducten, fietskaarten
Toeristentaks ‐ meer transparantie indien doelheffing ‐ benchmarking ☺ ‐ meer middelen ‐ publieke middelen (staatsteuntoets) ‐ weinig draagvlak ‐ concurrentiepositie?
Niet‐ vrijwillig
19
II Bijdragen uit recreatie en toerisme Ook in het Meetjesland ??? • Coördinatie en afstemming van de verschillende arrangementen, recreatieve activiteiten toegevoegde waarde < landschap • Brede discussie voeren over de manier waarop men aan landschap kan bijdragen ‐ vrijwillig ↔ niet‐vrijwillig ‐ toeslag ↔ afdracht • Ondersteune n! ‐ vrijwillige bijdragen : stimuleren d.m.v. wederdiensten, labels e.a. ‐ niet‐vrijwillige bijdragen : draagvlak vergroten via informatie + transparantie !!!
20
III ‘Rood’‐voor‐’open ruimte’ (geba seerd op het concept ro od‐voor‐groen) ‘Rode ontwikkelingen’ staan in voor de ontwikkeling van ’groen’ (landschap, natuur.....) Verruimen tot ‘Nieuwe (meer dynamische) ontwikkelingen in de open ruimte staan (financieel) in voor het leveren van quasi‐publieke goederen/diensten
‐ Nieuwe verkavelingen ‐ Ontginningen Toenemende ‐ Nieuwe bedrijventerreinen ‐ Golfterreinen impact ‐ Functiewijzigingen nieuwe functies voor hoevecomplexen ‐ Ontwikkelingsmogelijkheden voor zonevreemde woningen / voor manèges
‐ Landschap ‐ Woonomgeving ‐ Toegankelijkheid ‐ Natuur ‐ Watermanagem ent
21
III ‘Rood’‐voor‐’open ruimte’ 2 Soorten: * Kostenverhaal: ‐ indien rood profiteert van aanwezigheid groen (meerwaarde rood staat in voor ontwikkelen de open ruimte) Ruimtelijke relatie staat centraal ‐ projectmatig en op basis van projectplannen (bestemmingsplannen) * Verevening: ‐ Groen laten profiteren van rode winstgevende ontwikkelingen (± compensatie voor rood + globale kwaliteitsverbetering) Financiële relatie staat centraal ‐ meestal op hoger schaalniveau + strategisch plan noodzakelijk
22
III ‘Rood’‐voor‐’open ruimte’ Voorbeelden kostenverhaal voor nie uwe ontwikkelingen: Meerstad Groningen: ‐ PPS voor een multifunctioneel gebied ‐ meerwaarde woningen (bedrijven) voor blauw‐groen ‐ visievorming! ‐ consortium van 6 overheidspartijen en diverse private partijen Rood (ha)
Groen (ha)
Verhoudi ng Rood/groen
Bijdrage aan groen
Bijdrage pe r ha rood
Bijdrage pe r ha groen
835
1455
1/1.75
20 000 €/ bouwkavel
239 500 €
137 500 €
23
III ‘Rood’‐voor‐’open ruimte’ Voorbeelden kostenverhaal voor nie uwe ontwikkelingen: ‘Nieuwe’ landgoederen: ‐ Het realiseren van ‘groene doelen’, waarin een klein beetje rood (landgoed) acceptabel is’. ‐ minimale grootte 5‐10 ha ‐ begin 2008 reeds 30 landgoederen ontwikkeld ‐ doorlooptijd gemiddeld 3 jaar ‐ fiscale voordelen + subsidies (voor beheer)
‐ Tegenprestaties ‐ 25 jaar onderhouden ‐ 90 % publiek toegankelijk
24
III ‘Rood’-voor-’open ruimte’ Voorbeelden kostenverhaal voor nie uwe ontwikkelingen: Golfbaan Gaasterland (Friesland): ‐ Eerste golfbaan in Europa met een ‘groenlabel’ ‐ PPS van overheidsinstanties, landbouw‐ en natuur‐organisaties, particulieren en het bestuur van de Stichting Golfclub Gaasterland ‐ Verhouding groen/rood = 3/1
25
III ‘Rood’-voor-’open ruimte’ Voorbeelden kostenverhaal voor functiewijzigingen: Knooperven
Hoevecomplex Gebouwen +paden + landschap
Landbouwgronden
‐ Nieuwe dynamiek op het platteland (wonen, werken en recreëeren) ‐ kleinschalige landschapsontwikkeling + schaalvergro ting landbouwbedrijven ‐ Landschapsonderhoud van knooperf = gezamelijke verantwoordelijkheid bewoners
Rol weggelegd voor autonome gemeentebedrijven (AG)?
26
III ‘Rood’-voor-’open ruimte’ Evaluatie
☺ * Verschuiving van financiële verantwoordelijkheid naar private actoren
* Opoffering open ruimte? (niet bij knooperven)
* Nieuwe dynamiek op het platteland kwaliteit van de open ruimte
* Balans tussen rood en groen = moeilijk * Veel partijen (publiek en privaat) + complexe regelgeving * Eerder gericht op gegoede mensen * Stijging grondprijzen
Vereisten: • Sturende en faciliterende rol van locale/regionale overheden! vb. ‐ wijziging bestemmingsplannen, beoordelen van bezwaren verbinden van diverse partijen.
27
III ‘Rood’-voor-’open ruimte’ Voorbeelden verevening: Ontwikkelingstaks‐ of ontwikkelingsbelasting = ± compensatie voor rode ontwikkelingen
Voorbeeld 1: Frankrijk: taks en gelinkt aan de afgifte van een bouwvergunning (in % van de totale waarde) ‐ Tace locale d'équipement – TLE = 1% ‐ Taxe départementale pour le financement des conseils d'architecture, de l'urbanisme et de l'environnement ‐ TD(CAUE) = 0,2% ‐Taxe Départementale des Espaces Naturels Sensibles ‐ TDENS – 1,8 % (max. 2 %) Enkel voor woningen gelegen in ruimtelijk kwetsbare gebieden Voorbeeld 2: Zeeuws‐Vlaanderen: 1 ha uitbreiding camping in ruil voor ‐ 2 ha recreatienatuur door zelfrealisatie ‐ of 34 000 € aan de overheid
Ontwikkelingstaks voor ontwikkelingsmogelijkheden van ‐ zonevreemde gebouwen ‐ manèges
28
IV Fondsvorming Een landscha psfonds ‐ initiatief van meerdere lokale/regionale organisaties ‐ bundelen van middelen (privaat + publiek) ‐ voor (financiële) ondersteuningvan landschap, natuur,….. op langere termijn
Dimensies • Ruimtelijk schaalniveau en looptijd • De voeding van een fonds (publieke en/of private invulling) • Doelstellingen (breed versus eng) • De manier waarop geld gegenereerd wordt uit het fonds ‐ fondsen op vermogenbasis (eenmalig gevuld – financiering d.m.v. jaarlijks rendement) ‐ fondsen op bestedingsbasis (jaarlijkse instroom: structureel of incidenteel) ‐ gemengd fonds
29
IV (Landschaps)fondsen Voorbeelden vermogensfonds : Groenfonds Midden‐Delfland (Zuid ‐holland): ‐ initiatiefnemer: gemeente Midden‐Delfland ‐ Fonds + gebiedsvisie tot 2025 (30 jaar) ‐ motieven: ‐ in stand houden en versterk en van het agrarisch cultuurlandschap (6500 ha). ‐ versterk en publieke middelen van de relatie tussen stad en platteland. ‐ (16 miljoen €) van omringende gemeenten in ruil voor uitbreidingsruimte (~ RvOR) ‐ jaarlijks 400.000 € aan rendement ‐ beheerd door financiële instelling ‐ publieke middelen onderhevig aan EU‐staatsteuneisen! daarom door EU goedgekeurd puntensysteem op basis van 5 modules (natuur, LS, toegankelijkheid..)
30
IV (Landschaps)fondsen Voorbeelden beste dingsfonds : Landschaps fonds Enschede (Overijssel): ‐ initiatiefnemer: gemeente Enschede + provincie Overijssel ‐ motieven: groene en blauwe diensten realiseren ‐ gebiedsdekkend voor het buitengebied (10 000 ha) ‐ 1 300 000 € publieke middelen beschikbaar voor pilot‐project op zoek naar 1 800 000 € private middelen ‐ Langdurig landschapsfonds (= 30 jaar) vereist in totaal 30 miljoen € ‐ contracten en controle door Stichting Landschapsfonds Enschede ‐ monitoring door provincie Overijssel ‐ proces opgestart in 2004 en goedgekeurd (door Europa) in 2008
31
IV (Landschaps)fondsen Voorbeelden beste dingsfonds : Landschaps fonds Rond d’ n duin (Noord‐Brabant) ‐ initiatiefnemer: agrarische natuurvereniging van boeren ‐ motieven: ‐ economische basis voor verbrede landbouwactiviteiten (aanvullende financiering) ‐ private middelen (20.000 €) uit bedrijfssponsoring en donaties ‐ wel overheidsgeld voor oprichting van fonds (EU‐geld) en het zoeken naar sponsoren
Landschaps fonds ‘t Boerenlandschap (West‐Vlaanderen) ‐ initiatiefnemer: vereniging van boeren en burgers ‐ motieven: landschapsbeheer (snoeien) ‐ private middelen uit donaties (die vanaf 30 € fiscaal aftrekb aar zijn) ‐ projectrek ening in de schoot van de Koning Boudewijnstichting ‐ willen momenteel doelstellingen verruimen ‐ instroom middelen
32
IV (Landschaps)fondsen Voorbeelden gemengd fonds: Horus‐fonds / streekrekening – ‘Groene Woud’ ‐ initiatiefnemer: provincie Noord‐Brabant ‐ motieven: ‐ Groene woud sinds 2004 nationaal landschap ‐ kwaliteitsvol inrichten open ruimte (33 000 ha)
‐ vermogenfonds ‐ streekrekening (of ISIS‐rekening) met marktconforme rente ‐ commissie (0.15%) van Rabobank (250 000€) + eventueel interest die spaarders afstaan
= bestedingsfonds
‐ financiële middelen uit donaties, sponsoring ...
33
IV (Landschaps)fondsen Streekrekening in Vlaanderen? ‐ Krekelsparen via Netwerk Vlaanderen bij Fortis
‐ Organisaties (Netwerk Vlaanderen, Amnesty International, Natuurpunt) bij Triodos ‐ in de nabije toekomst gelijkaardig product bij KBC?
34
IV (Landschaps)fondsen Overzicht fondse n
(Publiek)‐privaat landschap sfond s Groene Woud (Hor us‐fon ds) Publiek la ndschap sfond s En schede
Publiek la ndschap sfond s M idden‐De lfland
Landschapsfond sen ‘t Boeren landschap & Rond d’n Du in
Doelstellingen, ruimtelijke schaal, tijdsschaal, invulling (en aard) van het fonds en doelstellingen = aan elkaar gerelateerd
35
V. Landschap en energie Partnerships: « Samenwerking met een andere partij (publiek of privaat) op een commerciële basis waardoor alle partijen hun voorpgestelde ‐ eventueel gemeenschappelijke ‐ doelstellingen bereiken”
Partnership tussen locale overheid en landbouwers * ‘Gazenbois’‐project (D oornik) ‐ Verwarming (op basis van WKK) stedelijk zwembad op basis van hernieuwbare energie uit houtachtigen ‐ houtachtigen afkomstig van beheer van bestaande bossen, parken, houtkanten, KLE’s (?) van productie van 25 ha korte omloop hout (KOH) – contractteelt met lokale landbouwers (binnen een straal van 15 km)
Elektriciteit
Hout < parken, KLE’s
Warmte
KOH < landbouw
WKK‐installatie
zwembad 36
V. Landschap en energie Voor‐ en nadelen:
☺ * Ecologische en economische voordelen van KOH t.o.v. meer traditionele teelten (erosiebestrijding, waterzuivering, biodiversiteit)
* In alle ruimtelijke bestemmingen, uitgezonderd ‘ruimtelijk kwetsbare gebieden’
* Nuttige energie‐opbrengst / ha = hoog! Indien KOH + WKK
* Vanuit landschappelijk oogpunt = drastische ingreep!
* Reductie ‐ verwarmings‐ en elektriciteitsfactuur ‐ kosten verwerking groenafval ‐ CO2 ‐uitstoot * Opbrengst uit ‐ groenestroomcertificaten ‐ verkoop elektriciteit aan het net * Contractteelt = garanties voor zowel de landbouw als de afnemer van KOH
37
Reflecties m.b.t. alternatieve financiering * Overzicht alternatieve financiering van landscha p QP‐diensten Beheer Inrichting
subsidies
Publiek
Fondsen
Bijdragen uit ideologische motieven
Priv aat Bijdragen gekoppeld aan ‘gebruik’
sponsoring + adoptie landschapsveiling
arrangementen toeristentaks ontwikkelingstaks ‘rood’-voor-’open rui mte’ partnerships
38
Reflecties m.b.t. alternatieve financiering * Randvoorwaarden voor alternatieve financiering 1. Alternatieve financiering vereist en versterkt ook visievorming en draagvlakvo rming Structurele b ouwstenen = lange termi jn vi sie (kader)
Operatione le bou wstene n = gericht op de concrete uitvoering Alternatieve F inancier ing
Emancipatorische bou wste nen = informeren, inspraak, netwerk
‐ Geen fonds zonder visie… Het uitvoeren van de lange termijn (landschaps)visie vereist ook een fonds ‐ Geen landschapsveiling zonder breed draagvlak voor landschapsfinanciering … Een landschapsveiling draagt ook bij aan het maatschappelijk draagvlak 2. Alternatieve financiering: inzetten op instrumentenmix! Structurele b ouwstenen = lange termi jn vi sie (kader)
Operatione le bou wstene n = gericht op de concrete uitvoering Alternatieve F inancier ing
Emancipatorische bou wste nen = informeren, inspraak, netwerk
Inzetten op instrumentenmix! ‐ landschapsfonds (publieke en private middelen) ‐ private middelen uit landschapsveiling, landschapsarrangementen, ontwikkelingstaksen en ‘rood’‐voor‐’open ruimte’‐constructies 39
Reflecties m.b.t. alternatieve financiering * Randvoorwaarden voor alternatieve financiering 3. Voor private investeringen (of financiering) = noodzakelijk om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen vooraleer met g eld over de brug te komen! 4. De rol van de overheden = essentieel bij het tot stand komen van alternatieve financiering!
‐ STIMULATOR d.m.v. fiscale stimuli + labels Bijdragen uit ideologische motieven
fondsen
‐ STIMULATOR (fiscale stimuli) ‐ ACTOR (overheid financiert)
Bijdragen gekoppeld aan het gebruik
‐ STIMULATOR (d.m.v. heffingen) ‐ FACILITATOR (d.m.v. vergunningenbeleid) ‐ ORGANISATOR (vb. via verhandelbare ontwikkelingsrechten)
40
Reflecties m.b.t. alternatieve financiering * Verhandelbare ontwikkelingsrechten = Transferable development rights (USA)
Open ruimte
markt voor verhandelbare ontwikkelingsrechten
met beperking van ontwikkelingsmodgelijkheden = ‘sending site’
Ruimte met ontwikkelingsmogelijkheden ‘receiving site’
overheid kent ontwikkelingsrechten toe
overheid legt bezit van ontwikkelings‐ rechten als verplichting op 41
Reflecties m.b.t. alternatieve financiering * Verhandelbare ontwikkelingsrechten = Transferable development rights (USA)
Open ruimte met beperking van ontwikkelingsmodgelijkheden = ‘sending site’ (SS)
markt voor verhandelbare ontwikkelingsrechten
Ruimte met ontwikkelingsmogelijkheden ‘receiving site’ (RS)
‐ Volledig privaat ‐ Afstemming VRAAG en AANBOD ‐ Rol van de overheid: * ORGANISATOR: vaststellen regels voor vrijwillige interactie tussen private actoren (eventueel met rechtenbank als tussenschakel) * FACILITATOR: via RUP rechten toekennen in SS + verplichtingen in RS * ACTOR: zelf ontwikkelingsrechten aankopen (bv. Creëren van schaarste)
42
Vervolg onderzoek • Verslag workshop 15 juni • Informatiemoment (eind 2009 – begin 2010) resultaten ‘alt ernatieve financiering’
43
