Verslag rondetafel dak en thuisloosheid 1 december 2011 Gent

1 december 2011

RONDETAFEL DAK- EN THUISLOOSHEID IN GENT

Verslag rondetafel dak en thuisloosheid 1 december 2011 – Gent (gecoördineerde tekst met het verslag van het Armoedeforum van 4 oktober 2011 in Gent partim wonen; en signalenbundel LSB Gent 2011 - partim wonen / daken thuislozen) Aanwezigen : Ivo Blancke (WoninGent), Eric Dirikx (Stad Gent), Désirée Derksen (Intercultureel Netwerk Gent vzw), Kris De Vos (Welzijnsoverleg Regio Gent), Freek Spinnewijn (Feantsa), Jan Balliu (Integratiedienst Stad Gent), Geraldine Serras (OCMW Gent), Steven Gillis (Dienst straathoekwerk), Desmet Martine (sociale dienst Az Jan Palfijn Gent), Blomme Carine (sociale dient AZ Jan Palfijn Gent), Maarten Davelaar (Verwey-Jonker Instituut), Zaila Van der steen (CAW Archipel), Lyn Minnaert (CAW Archipel), Dieter Vandenbroeck (CAW Archipel), Tom Van Nieuwenhove (Stad Gent), Willem Gobeyn (Stad Gent), Alexander Delplace (Gentinfo), Koen Philippeth (Kabinet Schepen Reynebeau), Leen Verplaetse (MSOC), Dirk Demolder (VZW Hadron ), Leen BAEKE (CAW Visserij), Simonne Auman (CAW Artevelde), Tijl Meheus (Dienst straathoekwerk), Stijn Boudry (OCMW Gent), Veerle Ronsmans (CAW Archipel), Nicolien De Vrieze (CAW Archipel), Ans Houben (CAW Archipel), Edwin Vanhollebeke (CAW Archipel), Ilse De Dier (Caw Artevelde, inloophuis Pannestraat), klara beyst (sociale dienst az jan palfijn), Karel Thys (CAW Artevelde), Werner Van de Weghe(Huize Triest - Gemeenschapshuis Tabor), Els De Vos (Stad Gent), Hans Bodyn (Dienst straathoekwerk), Ria Roosens (KRAS vzw), Roel Boonen (CAW Archipel), Nathalie Mertens (CAW Archipel), Melissa Peeters (CAW Archipel), Joris Beaumon (OCMW Gent), Dirk Meesen (PC Sleidinge), Nancy Adam (Stad Gent) Voorstudie : materiaal bruikbaar voor de discussie i.k.v. de optimalisering van het (door de werkgroep gecoördineerde) bestaande daken thuislozenbeleid in Gent is geel gearceerd.

Workshop 1 - dakloosheid, migratie en huisvesting. Uitdagingen 1. Probleem van de immigratie (vooral uit Oost – Slowakije, maar ook andere landen en steden). Hoewel dit in essentie een probleem is dat ten gronde federaal en Europees moet worden aangepakt, kunnen we hier in Gent de instroom van mensen uit OostEuropa zonder enig perspectief op een integratie in onze maatschappij niet negeren. Eén enkele aanpak zal niet volstaan om dit probleem in te dijken. We werken op meerdere sporen gaande van gericht ontraden in de thuislanden, valse verwachtingen ontkrachten, en als mensen hier toch komen, sterk aansporen tot integratie (onderwijs, opleiding, tewerkstelling, inburgering, A) en humanitaire dienstverlening. Ook immigratie vanuit andere Vlaamse Steden is een probleem voor de leefbaarheid van Gent. Migratiebewegingen van daken thuislozen naar Gent moeten vermeden worden. In GH Luxemburg is dit jaar een nieuwe wet van kracht waardoor alle steden en gemeenten noodopvang moet voorzien in de strijd tegen

1

1 december 2011


daken thuisloosheid. Het POC (Plaatselijk Overlegcomité inzake intra-Europese migratie) coördineert deze aanpak. 2. Strijd tegen leegstand. Woningen die leegstaan, en door daken thuislozen als bruikbaar gepercipieerd worden, vormen een probleem. Soms gaat het om echt onbewoonbare woningen, en moet de toegang dicht getimmerd worden omwille van de veiligheid. Maar ook evengoed zijn er heel wat woningen die leeg staan, en mits enige aanpassingen, of garanties voor de eigenaar, kunnen worden gebruikt of gehuurd. 3. Preventie van uithuiszettingen. We moeten kost wat kost vermijden dat mensen omwille van financiële problemen (o.a. huurschulden, boetes, afbetalingen, A) of omwille van tijdelijke stress situaties (bijv. echtscheiding, verlies van job, A) gedwongen worden hun huis te verlaten. Begeleiding is een oplossing, zeker ook in geval van eerder gedragsmatige problemen. 4. Alternatieve woonvormen. Voor sommige daken thuislozen is het niet mogelijk om samen met anderen te leven. Zij hebben een eigen manier om met de dingen om te gaan. Reguliere huisvesting en woningen zijn voor hen niet geschikt, woning is na enkele jaren uitgeleefd. Er wordt onderzocht of goede praktijkvoorbeelden van andere landen en steden overdraagbaar en toepasbaar zijn in de Gentse context. Verslag en bespreking Woonmarkt in beweging brengen - huurders en verhuurders sensibiliseren rond realistische huur en verhuurprijs (cf. mediaan op kadaster). Contactpersoon: Geraldine Serras OCMW - bestrijden van leegstand (boven winkels, samenwerking met spoorwegen, kerkfabrieken). Contactpersoon: Freek Spinnewijn - huurprijzen koppelen aan EPC. Contactpersoon: via Ivo Blancke - Samenhuizen, samenhuren mogelijk maken (Steven Gillis, Geraldine, Kris) - Tijdelijk verlagen van de bezettingsnorm (geen consensus, controversieel idee) Preventie van uithuiszettingen - brugteams als good practice verder ontwikkelen en bekend maken - meer samenwerking tussen justitie en hulpverlening - meer ketenbenadering ifv signaleren en vroegdetectie - veel hoop op effecten mobiele GGZ teams (artikel 107) op preventie van uithuiszettingen - opstarten Community land trust Housing first als beleidsidee verder ontwikkelen en uitwerken in Gent. Hoger coördinerende overheid moet initiatief nemen. - gemeenschappelijke visie en ambitie vormen - gebaseerd op cijfers en niet enkel op anekdotes - overtuigd van de noodzaak en meerwaarde van samenwerking - op lokaal niveau best door schepen van wonen laten trekken (freek) Werken aan toegankelijkheid van huisvesting betaalbaarheid en kwaliteit, vermijden van uithuiszetting

2

1 december 2011


Uitbreiden van bestaande effectieve sociale woonvormen (begeleid zelfstandige wonen, begeleid wonen, beschut wonenA) en doorgroeimogelijkheden vanuit die werkvormen naar reguliere en sociale woonvormen. Losse ideeën en brainstorm Migratie IEM mogelijkheden blijven geven om terug te keren IEM blijven informeren over mogelijkheden hier en ginder Blijvend aandacht vragen voor oplossingen in thuisland Kinderen horen niet op straat te slapen

Leegstand - Eisen dienst stedenbouw verlagen voor (sociale) huisvesting Ter beschikking stellen als alternatief voor heffing leegstand Uithuiszetting - Wooncoöperatie CLT - Preventie - Sensibilisering huurprijzen private huurmarkt. Betere bekendmaking aanbod bijstandsteam / brugteam en andere vormen van begeleiding (oa AZIS) Alternatieve woonvormen - SVK voor thuislozen - Schepen van wonen sensibiliseren - Samenwonen wettelijk regelen - Verlagen normen vlaamse wooncode - Domiciliëring ruimer mogelijk maken - Tijdelijke ontheffing van bewoningsnormen voor IEM (bv. wel 4 kinderen in 1 slaapkamer) Sociale verhuurkantoren nemen grotere woningen in hun aanbod op - Containers - Start maken van housing First (in voorbereiding). Lopende acties : • •

•

Integratiedienst Stad Gent - Specifiek rond migratie is er een werkgroep wonen actief binnen het permanent overleg comité Intra-Europese Migratie. Integratiedienst Stad Gent - Er zijn twee IEM-consulenten in dienst bij de Integratiedienst. Zij hebben als doel ervoor te zorgen dat verschillende stadsdiensten efficiënter, effectiever en meer preventief optreden bij IEM-overlastdossiers.IEMconsulenten worden ook betrokken bij het meldpunt en case-overleg precaire grote gezinnen. Transithuis : Het Transithuis biedt eerstelijnshulpverlening aan vreemdelingen, vluchtelingen, asielzoekers, mensen zonder papieren... die in Gent verblijven ongeacht hun verblijfsstatuut. Het Transithuis biedt ook juridische hulpverlening.

3

1 december 2011 •

• •

• •

• • • • •


INGENT : Intercultureel Netwerk Gent vzw organiseert jaarlijks informatie- en oriëntatiecursussen voor niet-inburgeraars. Deze cursus kadert binnen het project SenO (Samenleven en Oriënteren). Het doel is mensen zonder wettig verblijf en precaire verblijvers te informeren en te oriënteren over diverse thema's: verblijfsrecht, gezondheidszorg, vrijwillige terugkeer... Straathoekwerk : Occasioneel bemiddelen tussen eigenaars en gebruikers van leegstaande panden inden deze laatse door onze dienst gekend zijn. AGSOB : verhuur van onteigende woningen in afwachting van sloop. Het is één van de taken van AGSOB om in afwachting van projectrealisatie zoveel mogelijk panden tijdelijk te verhuren en leegstand/sluikstort te vermijden. De doelgroep van huurders bestaat hoofdzakelijk uit de voormalige eigenaars/huurders van het pand, bewoners die aangebracht worden door stadsdiensten en socio-culturele vzw’s. Het AG SOB gaat in opdracht van de Stad Gent een concrete samenwerking aan met het Sociaal Verhuurkantoor van OCMW Gent en het Sociaal Verhuurkantoor vzw Woonfonds. De doelstelling hiervan is om een groter aanbod van veilige, kwaliteitsvolle en energiezuinige huur- en transitwoningen te creëren. Dienst Wonen OCMW Gent en Woonfonds vzw : sociaal verhuurkantoor. Dienst Wonen – OCMW Gent : Intensieve woonbegeleiding voor precaire huurders (o.a. ex- daklozen), bemiddeling bij huurachterstand van twee maanden in de sociale huisvesting, huurbegeleiding via sociaal verhuurkantoor, samenwerkingsprotocol daklozen, CAW Artevelde : begeleid zelfstandig wonen. Straathoekwerk: Bemiddelen tussen eigenaars en gasten die bij de dienst gekend zijn. Dienst Wonen – OCMW Gent : 29 noodwoningen ter beschikking voor onvoorziene omstandigheden, pensionwonen De Baai (20 personen), CAW Artevelde : nachtopvang plus. A. (volledig overzicht van het woonbeleid Stad Gent : zie ook http://www.kenniscentrumvlaamsesteden.be/kennisbank/instrumentenlokaalwoonbele id/Pages/Gent.aspx

Workshop 2 - dakloosheid, opvang en begeleiding. Uitdagingen 5. Noodopvang. Winteropvang is blijvend noodzakelijk. Zowel in de vorm van noodwoningen als acute nachtopvang. Deze moeten efficiënt ingezet worden. De (perverse) effecten van het gebruik van de noodopvang op de maatschappelijke integratie van mensen moeten verder onderzocht worden. Het dichtslibben van de noodopvang door chronisch gebruik moet vermeden worden. Acute nachtopvang moet een opstap zijn naar reguliere hulpverlening en maatschappelijke integratie. 6. Integrale trajectbegeleiding. Dakloosheid is geen probleem van huisvesting alleen. Andere problemen zijn mede verantwoordelijk voor het ontstaan van dakloosheid, maar ook voor het langer verblijven in opvangcentra voor daklozen. Een individueel traject voor daklozen m.b.t. tot het geheel van problemen waarmee ze te maken

4

1 december 2011


hebben, zal niet voor iedereen per definitie succesvol zijn, maar biedt toch wel de beste kansen voor een geslaagde en definitieve stap uit de dakloosheid. Shoppinggedrag moet worden ontmoedigd. Oneigenlijk gebruik van voorzieningen moet worden tegengegaan. Een traject op maat van de dakloze kan hierin een structurele oplossing bieden. Opvolging van daklozen gezinnen met veel kinderen is nuttig. De verder uitbouw van het meldpunt is nodig. 7. De ene dakloze is de andere niet. Een meer gedifferentieerde aanpak in de strijd tegen daken thuisloosheid is wenselijk. Alleenstaande mannen (met honden), vrouwen met kinderen, drugsverslaafden, en werkende daklozen, chronische daklozen, psychisch gekwetsten, maar ook ‘gewone’ daklozen, net ontslagen, of net uit hun thuis ontvlucht omwille van intrafamiliaal geweld of ontslagen uit een instelling. Een gedifferentieerde aanpak is noodzakelijk om een menselijke en effectieve aanpak uit te werken. Voorzieningen inzake opvang en voedselbedeling kunnen beter aansluiten bij de specifieke problemen en vragen van bijzondere doelgroepen. 8. Administratieve en juridische ondersteuning. Hoewel de meeste daklozen administratief in orde zijn, blijft het gebruik van een aantal voorzieningen onderbenut. Leefloon, verhoogde tegemoetkoming, derde betalersregeling, medische kaart, identiteitspapieren A. Groepssessies waarin daklozen wegwijs worden in de administratieve en juridische procedures en documenten is nuttig. 9. Dagopvangcentra zijn niet voor alle doelgroepen even toegankelijk. Gezinnen met kinderen bijv. maken nog maar relatief weinig gebruik van de bestaande voorzieningen. Ook voorzieningen die niet specifiek naar daken thuislozen gericht zijn, kunnen hun doelpubliek verruimen en zo voor een grotere toegang tot adequate dienstverlening zorgen. 10. Zelfbeheer. Zelf verantwoordelijkheid nemen en zorg dragen voor een aantal zaken die hen rechtstreeks aanbelangen en waarmee ze geconfronteerd worden, kunnen daken thuislozen sterken in hun eigenwaarde, kunnen het begin zijn van een nieuwe impuls om zelf met hun probleem van daken thuisloosheid aan te slag te gaan. Die verantwoordelijkheid en zorg moeten gestimuleerd en gewaardeerd worden. Kleine experimenten moeten de mogelijkheden duidelijk maken. Verslag en bespreking -

Finaliteit van begeleiding is het aantal gebruikers die nood hebben aan noodopvang te doen dalen. Ambitie moet zijn om de noodopvang overbodig te maken. Nu maken teveel mensen gebruik van de noodopvang. We moeten daarom anders omgaan met de mensen die nachtopvang vragen. Hulpverleners moeten meer de baan op. Er moet meer gewerkt worden op basis van het verhaal van mensen. (Simonne)

-

Nachtopvang moet beter aansluiten op de dagopvang: dus zonder tussentijden. Daklozen moeten een plek hebben waar ze kunnen verblijven. (24/24 7/7). Dit kan gelinkt worden aan begeleid wonen. (Tijl)

-

Meer persoonlijk traject voor daklozen is nodig, traject op maat. (Tijl)

5

1 december 2011


-

Aanmelden voor de nachtopvang moet ook kunnen voor mensen die werken. (Alexander)

-

Opnames in ziekenhuizen (Jan Palfijn) die niet medisch zijn moeten vermeden worden. (draaideurpatiënten). Hiervoor is een casemanager voor elke dakloze nodig. Via een individuele trajectbegeleider kan een gecoördineerde hulpverlening verder uitgebouwd worden. Client-overleg tussen hulpverleners is zeer arbeidsintensief. (Klara)

-

Ontslag uit instellingen blijft een grote instroom van daklozen. Betere afspraken tussen sociale diensten en OCMW is wenselijk. (Stijn)

-

Zorgvermijders moeten eenmaal in de zorg, bijgehouden worden. Daklozen mogen eenmaal ze een hulpvraag stellen, niet meer aan hun lot overgelaten worden. (Stijn)

-

Afstemming tussen gevangenis en MSOC kan beter (Leen)

-

Continuïteit tussen hulpverlener en cliënt is een meerwaarde. Kan de hulpverlener de cliënt niet volgen ? Dan is coördinatie vanzelf gerealiseerd. (Tijl) Buddies (geen hulpverleners) voor daklozen. Peer support. (Edwin)

-

Verdraagzaamheid voor andere levenswijzen is nodig. Hoe kan dit gepromoot worden. Daklozen hebben een zelfbeschikkingsrecht. (Simonne)

-

Hoge huurprijzen moeten aangepakt worden. Overleg met eigenaars om in ruil voor onderhoud en huur een goedkopere huurprijs te vragen : SVK model beter promoten. Individuele afspraken maken met eigenaars. Rechtsteeks betaling van OCMW aan eigenaars (Tijl)

-

Instroomhuis met geïntegreerde werking (Opvangcentrum nacht en dag, WGC, GGS, MSOC, A) en een verruimde toegankelijkheid. (Tijl)

-

Activiteitencentrum ip.v. dagcentrum (Edwin)

-

Zelfbeheer: hoe meer mensen het gevoel hebben hun leven zelf te beheren/beheersen, hoe beter ze zich zullen voelen over zichzelf. Het is zaak mensen daartoe aan te zetten (en niet zoals vaak gebeurt in hulpverlening, voor mensen denken, voor hen handelen.. zeker niet waar men het mits ondersteuning of aanmoediging zeker zelf kan - of mits vallen en opstaan iets kan bereiken). de inhoud kan heel praktisch zijn, maar waarom niet gelijktijdig de meer introspectieve zaken aanpakken? bv. wat vinden mensen zelf belangrijk in hun leven? en daarmee aan de slag gaan. (inspiratie: onderzoek binnen MSOC gent vanuit UGent - Jessica De Mayer) (Leen)

-

Oprichten van een vereniging van daklozen (Simonne)

Lopende acties :

6

1 december 2011

• • • • •

• • •

• • • • •


CAW Artevelde en Huize Triest : acute nachten winteropvang OCMW Gent Dienst Thuislozenzorg : integrale hulpverlening daken thuislozen. CAW Artevelde : meldpunt en case-management precaire grote gezinnen Samenwerking 8-tal partners : verplicht contact met (en zo mogelijk begeleiding door) professionele toeleiders als voorwaarde voor gebruik van de nachten winterovpang. Straathoekwerk : Op tempo van de doelgroep tracht Straathoekwerk een relatie op te bouwen met die groepen en individuen die door de andere diensten niet of niet op de gepaste manier bereikt worden. Op basis van deze relatie en de thema’s die de cliënten aangeven proberen hun sociale en proffessionele netwerken te versterken. CAW Artevelde en CAW Visserij : diverse gedifferentieerde daklozencentra. KRAS-diensten : focus van vrijwilligers op afgebakende doelgroep (naast zonering) Straathoekwerk : Op tempo van de doelgroep tracht Straathoekwerk een relatie op te bouwen met die groepen en individuen die door de andere diensten niet of niet op de gepaste mannier bereikt worden. Op basis van deze relatie en de thema’s die de cliënten aangeven proberen hun sociale en proffessionele netwerken te versterken. CAW Artevelde : info en begeleidingssessies in daklozencentra Dienst Wonen OCMW Gent : intensieve woonbegeleiding ex-daklozen (zie ook preventie uithuiszetting) CAW Artevelde : Service- en ontmoetingscentrum oude Houtlei, inloopcentrum Pannestraat. Huize Triest : Inloopcentrum Huize Triest. AA.

Workshop 3 - dakloosheid, voeding en gezondheid Uitdagingen 11. Daklozen en voeding. Het hebben van een bed voor de komende nacht is één zaak, weten waar en hoe je aan geschikte voeding geraakt is even belangrijk. Alleen wanneer de primaire zoektocht naar overleven wegvalt, komt er tijd vrij om aan de problemen ten gronde iets te veranderen. Daarnaast is er natuurlijk nog steeds het humanitair perspectief. Een optimalisatie van de voedselbedeling voor daklozen is mogelijk. 12. Gezondheid en hygiëne. Medische verzorging is een mensenrecht. Er zijn al afspraken met de wijkgezondheidscentra om daken thuislozen te behandelen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt zelfs dat in Gent daklozen meer kans hebben om bij een huisarts langs te gaan dan de doorsnee burger. Dit geldt ook voor de andere medische voorzieningen. Hygiëne is vaak wel nog een probleem. Niet alle daklozen nemen het even ernstig, of krijgen geen toegang tot de nodige voorzieningen. Het vergroten van de toegang tot sanitaire voorzieningen is een stap vooruit. 13. Samenwerking geestelijke gezondheidszorg. Het is geen verrassing dat heel wat daken thuislozen psychisch gekwetst zijn. De hervorming van de geestelijke gezondheidszorg (art. 107) biedt nieuwe kansen om voor deze bijzondere doelgroep een geschikt beleid op te zetten vanuit de strijd tegen de daken thuisloosheid. Experimenten ter preventie van dakloosheid zijn nodig.

7

1 december 2011


Verslag en bespreking 1. Gezonde voeding • • • • •

Nood aan gezonde en aangepast voeding Belang van kleinschaligheid van verdeling/verdeelpunten Best betalend (af van caritatieve) (opm:= standpunt Werner, volgens werner is de doelgroep van Kras ed eerder mensen in eenzaamheid) WAARDIGHEID Ook leren omgaan met voeding Conclusie: nood aan extra aanbod volgens bovenstaande criteria

Spanningveld: bedeling vs zelfredzaamheid, maar dat staat dan weer in spanning met het recht op onvoorwaardelijke hulpverlening en recht op vrije keuze 2. Hygiëne • • • •

Te weinig douchegelegenheid Te weinig wasgelegenheid (wasmachines) Opm: nog steeds probleem met overgang dag en nachtopvang Geen makkelijk thema: nood aan nabijheid, vertrouwen om te kunnen aankaarten (cfr SHW)

Conclusie Nood aan extra aanbod, kleinschalig en specifiek voor doelgroep (categoriale werking is noodzakelijk) Idee: concept ‘straatverpleegkundingen’ eventueel in tandem met SHW kunnen alle thema’s aanhalen en bewaken (voeding, hygiëne, kleine verpleegkundige ingrepenA) Joris neemt mee naar gezondheidsraad + kreeg contactinfo van Zaila van staathoekwerk Diogenis : 02/265 33 00, Sandrine, Laetitia, ann, Celine) 3. Geestelijke gezondheid Vaststelling Dirk: meer en vnl zwaardere problemen buiten dan binnen de psych Problemen: • Uitholling rol beschut wonen • ‘omgekeerde doorverwijs’ naar onthaaltehuizen (rolverwarring) • Doorverwijzing kan enkel na ‘labeling’ en dan nog best max 1 label • Vitayacultuur: voor alles moet er een oplossing zijn • Nood aan meer diversiteit: voorwaardelijke én onvoorwaardelijke aanbod HV cfr SMES (psy-mobiel). Aanbod bij psychiatrie daalt •

Samenwerking met centra GGZ + We moeten eigenlijk allen meer multidisciplinair werken in onze setting

8

1 december 2011


4. Lichamelijke gezondheid: • nood aan tijdelijke opvang mogelijkheden voor zieke daklozen • probleem met dringende hulp (spoed en 100 weigeren soms adequate hulp (registratie?)) Conclusie: een verhaal van lange adem, maar de Stad moet NU meer haar verantwoordelijkheid opnemen in de evolutie ihkv artikel 107 (fact-teams). Er is al input in de werkgroepen, maar dit moet meer gestructureerd; nood aan een aanspreekpunt. Belangrijk is hierbij ook de link met AZIS !! (Dirk wil mee input geven). Lopende acties : • • • • • • •

• • • • •

Huize Triest : inloopcentrum met broodjeszaak voor daklozen Kras-diensten : verdeling droge voeding Atelier vzw, Wijkresto, oud Postje, A. : sociale restaurants Wijkgezondheidscentra : toegankelijk voor verzekerde daklozen. SOC Oude houtlei en Huize Triest : gebruik van douches. OCMW Gent – Medische kaart (dringende medische hulp). Straathoekwerk : Op tempo van de doelgroep tracht Straathoekwerk een relatie op te bouwen met die groepen en individuen die door de andere diensten niet of niet op de gepaste mannier bereikt worden. Op basis van deze relatie en de thema’s die de cliënten aangeven proberen hun sociale en proffessionele netwerken te versterken. Daarnaast is de dienst nauw betrokken bij art. 107 en de komende FACT-teams CAW Artevelde (bijstandsteam) : aanklampende hulpverlening Poco-loco : dagen avondcentrum voor psychisch gekwetsten AZIS : aanklampende hulpverlening voor psychisch gekwetsten Experimenten vermaatschappelijking psychiatrisch zorg (Art 107) AA

Voorstellen aangebracht vanuit het forum armoedebestrijding van 4 oktober 2011 • • • • • • • • • • •

Huurmap provincie Woonbegeleiding vanuit woonwinkels Sollicitatietraining voor huren Collectieve vorming rond huisvesting Label duurzaam verhuren Open dialoog over huurprijzen Solidair woonlabel voor samenwonen Studenten inschakelen bij onderbewoning Onderzoek naar nuancering bij opdeling eensgezinswoningen Flexibele toewijs in sociale huisvesting Sensibilisatie bij onderbewoning

9

1 december 2011 •


Info over huursubsidie bij overbewoning

Voorstellen aangebracht vanuit de signalenbundel LSB 2011 Steun na onbewoonbaar/ongeschikt verklaard Heel wat huurders kunnen geen kant op na de onbewoonbaar- of ongeschiktverklaring van hun woning. Ze hebben nood aan informatieverstrekking over de gevolgen van de maatregel, over hun rechten als huurder en begeleiding bij verdere stappen indien ze dit wensen: hun zoektocht naar een nieuwe woning, inschrijving bij een sociale huisvestingsmaatschappijen (hoe, wanneer in orde, waar), ... Kraakpanden te huur De schrijnende woonsituatie van de nieuwe EU-burgers werd in de Signalenbundel 2009 reeds aangehaald. De woonsituatie is er in het voorbije jaar echter danig op achteruit gegaan. Heel wat van deze gezinnen kraken gebouwen om alsnog onderdak te vinden. Nu is de druk op de kraakmarkt danig gestegen, dat kraakpanden nu ook “verhuurd” worden. Naar schatting 300 tot 500 mensen (veelal gezinnen met kleine kinderen en niet alleen nieuwe EUburgers) wonen in kraakpanden. De veiligheidssituatie in deze panden is veelal slecht: amper elektriciteit en stromend water en vaak overbewoond. Alternatieve woonvormen Het toewijzingsbeleid van bepaalde sociale huisvestingsmaatschappijen roept vragen op: concentratieverhuur van de meest kwetsbare huurders neemt merkbaar toe en er is gebrek aan alternatieve woonvormen en ondersteuning van huurders. Sommige mensen slagen er gewoon niet in samen te leven volgens de wooncultuur of regels van de sociale huisvesting. Zij worden zodoende genoodzaakt gebruik te maken van nachtopvang, leegstaande panden te kraken of op straat te slapen. In Scandinavië en Nederland lopen tal van succesvolle projecten die woningen op maat voorzien (meer info: www.sev.nl ). Camping Sneppebrug Na uithuiszetting blijven sommige bewoners rondhangen in de hoogbouwsites omdat het bijzonder moeilijk is voor hen om een nieuwe woonst te vinden. Soms kunnen ze tijdelijk intrekken bij iemand (bvb. vrienden of ouders), wat niet altijd wettelijk is, want ze kunnen zich niet inschrijven of zoeken naar andere woonvormen. Het “kampeerterrein” aan de Sneppebrugstraat zit duidelijk in de lift. Steeds meer mensen zetten daar hun caravan en wonen daar (al dan niet tijdelijk).

Nachtopvang meer volzet De nachtopvang voor daklozen in Gent werd in 2010 uitgebreid. Uit de cijfers blijkt dat steeds meer mensen een slaapplaats wensen in de Nachtopvang. De Nachtopvang blijkt ook steeds frequenter volzet te zijn. Sedert de sluiting van de winteropvang (15 maart 2011) en het drukken van de signalenbundel (april 2011) tekende het meldpunt nachtopvang na 22u al 99 weigeringen op.

10

1 december 2011


Winteropvang in de zomer voorbereiden? De winteropvang van daklozen (van 15 december tot 15 maart) moest 2 weken vroeger dan gepland geopend worden wegens de vrieskou. Dit is dankzij de vrijwillige medewerking van personeelsleden van de CAW’s, Straathoekwerk en OCMW gelukt. Het is te verwachten dat ook de komende jaren de vrieskou niet wacht op het opengaan van het winteropvanginitiatief. Minderjarigen in een precair statuut Minderjarigen die illegaal met hun ouders op het grondgebied verblijven en van wie de staat van behoeftigheid door het OCMW is vastgesteld, moeten opgevangen worden door Fedasil (Federaal Agentschap voor de opvang van Asielzoekers). Het opvangnetwerk van Fedasil is echter dichtgeslibd. Daarom heeft Fedasil besloten om deze groep niet langer op te vangen. Het reguliere opvangcircuit is echter niet toegankelijk voor illegalen. Het enige waar deze mensen dan nog kunnen op terugvallen is de Nachtopvang. Deze is slechts beperkt toegankelijk (5 nachten per 14 dagen) en geregeld volzet. Bovendien is de Nachtopvang er niet op voorzien om gezinnen met jonge kinderen op te vangen (geen aparte ruimte voor gezinnen met kinderen in nachtopvang, ook basisveiligheid is niet gegarandeerd). Materiële hulpverleners signaleren een dringende behoefte aan noodhulp, luiers, babyvoeding, ... Zorgwonen voor vrouwen Zorgwonen voor mannen bestaat al enige tijd in Gent. De vraag naar langdurige zorg/opvang voor thuisloze vrouwen ouder dan 45 jaar, die niet meer de mogelijkheden of de intentie hebben om opnieuw zelfstandig te wonen, stijgt echter merkbaar. In Oost-Vlaanderen bestaat er op dit moment echter nog geen voorziening die zorgwonen voor vrouwen aanbiedt. De Stad Gent beheert wel een complex waar specifiek aan vrouwen verhuurd wordt (het studiocomplex Charles de l’épéeplein). Tot op vandaag valt dit complex nog onder het privaat huurstelsel (stedelijk verhuurreglement), maar eens het project overgaat naar de Gentse fusiemaatschappij (in oprichting), valt ook dit onder het nieuw sociaal huurkaderbesluit. Vanaf dan kan er niet meer uitsluitend aan vrouwen verhuurd worden, tenzij daar een doelgroepenplan voor geschreven wordt. Thuisloze jongeren Jongeren vinden moeilijk een woonst op de privé-markt. Bovendien kunnen ze bij dakloosheid niet terecht in een opvangcentrum voor jongeren. Hierdoor komen ze terecht in het volwassenencircuit dat niet voldoet aan hun zorgen op maat. Daarenboven is het niet aangewezen dat jonge daklozen zich mengen met de chronische daklozen. “Versnelde” toewijs voor daklozen Na 6 maand dakloosheid (bewezen door verblijf in opvangcentrum of gekend door OCMW als “op straat levende”), is een aanvraag tot versnelde toewijs voor een sociale woning bij het OCMW mogelijk. OCMW Gent doet het sociaal onderzoek en de toewijs aan een sociale huisvestingsmaatschappij. Deze sociale huisvestingsmaatschappij zet die cliënt dan als eerste in de wachtrij voor een woning. Het wachten hierop duurt nog altijd een hele tijd en het is niet altijd zeker dat er een aangepaste plaats vrijkomt. Wat na zorgwonen? Cliënten uit het zorgwonen (= een vorm van langdurige zorg/opvang voor thuislozen) die te zorgbehoevend worden en baat hebben bij een doorverwijzing, kunnen niet altijd geholpen

11

1 december 2011


worden. Een doorverwijzing naar een woon-zorgcentrum, een psychiatrisch verzorgingstehuis of beschut wonen is niet vanzelfsprekend. De cliënt blijft en er ontstaat extra druk op het team en de rest van de bewonersgroep. Aangezien er geen verplegend personeel in het zorgteam zit, kunnen sommige noden van de cliënt onvoldoende aangepakt worden. Op deze manier moet de begeleiding steeds zijn grenzen verleggen. De 6-maanden-dakloosheid-regel De voorwaarde van 6 maanden thuisloosheid om te kunnen inschrijven op bovenvermelde wachtlijst geeft een probleem voor de opvangcentra, gezien de maximum verblijfsduur daar meestal slechts 6 maanden is. Na de inschrijving dient de cliënt nog een lange termijn te wachten voor de uiteindelijke toewijs. Toch willen cliënten liever wachten dan zelf nog op zoek te gaan naar een alternatief. Het is daarenboven soms moeilijk om de cliënt gemotiveerd te krijgen om te zoeken op de duurdere private huurmarkt. Cliënten die niet meer in een opvangcentrum kunnen blijven, gaan soms terug op straat of bij vrienden wonen om toch maar hun recht op de versnelde toewijs niet kwijt te raken. Als zij niet meer dakloos zijn, dan verliezen ze immers hun recht daarop. Woonbegeleiding: goede praktijk in Gent Er bestaat een goed aanbod voor mensen die langdurig thuisloos zijn en/of blijven. Als daklozen (al dan niet na een versnelde toewijs) een sociale woning kunnen betrekken, krijgen ze gedurende een langere tijd verplichte intensieve woonbegeleiding door het OCMW van Gent. Dit systeem werkt goed. Het verdient aanbeveling om de woonbegeleiding uit te breiden naar alle dakloze cliënten die een woning betrekken na een verblijf in een opvangcentrum en geen begeleiding konden krijgen bij begeleid wonen (soms is er geen plaats of soms komen ze niet in aanmerking). Aansluiting dagopvang/nachtopvang Een aantal diensten biedt dagopvang aan op verschillende momenten en plaatsen. In de ideale omstandigheden zou de dagopvang georganiseerd worden op verschillende bereikbare plaatsen in de stad, met openingsuren die op elkaar aansluiten en bovendien aansluiten op de nachtopvangmogelijkheden. Tot op vandaag is dit echter niet het geval en is er een voelbaar gebrek aan opvang voor 21.00u ‘s avonds (dan start de nachtopvang). Vooral in de wintermaanden is dit problematisch omwille van de kou. Installatiepremie - Huursubsidie voor daklozen Wanneer je vanuit een opvangcentrum voor daklozen naar een nieuwe woning verhuist en je voldoet aan alle voorwaarden voor een huursubsidie voor daklozen, moet je ook kunnen aantonen dat je een installatiepremie ontving van het OCMW. Uit info van VVSG blijkt dat de mogelijkheid om als dakloze in aanmerking te komen voor een Vlaamse huursubidie, gekoppeld is aan het feit of men van het OCMW al dan niet een installatiepremie als dakloze krijgt. Wanneer de huurder deze installatiepremie niet krijgt van het OCMW is het niet mogelijk om, op basis van dakloosheid, een aanvraag te doen voor de Vlaamse huursubsidie. Deze koppeling heeft als gevolg dat de daklozen die (bvb. omdat ze ooit al beroep deden op de installatiepremie) geen recht hebben op de door het OCMW uitgekeerde installatiepremie dus ook geen toegang hebben tot de Vlaamse huursubsidie.

12

1 december 2011


Navraag bij OCMW bevestigt dat mensen die in het verleden reeds een installatiepremie hebben ontvangen of er geen recht op hebben, tevens geen huursubsidie kunnen ontvangen. Dementerende daklozen Een aantal opvangcentra hebben problemen met zwaar dementerende mensen. Ze blijven echter in het opvangcentrum wonen omdat er geen andere oplossing is (zijn fysiek nog “te goed” voor opname in een rust- en verzorgingstehuis). De opvangcentra hebben echter niet de middelen om extra mensen in dienst te nemen om met deze specifieke groep mensen te werken. Basispakket buitenslapers Er is een stijgende vraag naar dekens, slaapzakken, matrassen voor mensen die op straat de nacht moeten doorbrengen. Waar kunnen mensen hiervoor terecht? (basispakket voor buitenslapers naar analogie met voedselpakket?)

13

Verslag rondetafel dak en thuisloosheid 1 december 2011 Gent

Recommend Documents