Verslag Rondetafel Gesprek - stadhuis Dinsdag 8 februari 2011 Aanwezig: Baptistengemeente De Rank: Familiekerk De Fakkel: Kerkboerderij De Hoef/ PKN Leidsche Rijn-Oost: CLC Utrecht NGK Rijnwaarde: NGK Rijnwaarde: ChristenUnie CDA: CDA: D66: VVD: PvdA: PvdA: ChristenUnie bestuur: ChristenUnie Wijkmanager:
Rinze van der Waal Niels IJpma Rob van Mourik Kees van Velzen Tjebbe van Oostenbruggen Maurits Terpstra Mirjam Bikker Cees Bos Erika Nap Lars Roodenburg Dimitri Gilissen Bart Beerlage Marleen Haage Maarten de Vries Machteld Vergunst Paul Hartman
Met kennisgeving afwezig: Raad van Kerken GKV Leidsche Rijn
Lida Langendijk Ronald Visscher en Udo Veenstra
Opening Mirjam Bikker (ChristenUnie) opent de bijeenkomst en heet iedereen welkom waarna alle aanwezigen zich kort voorstellen. Leidsche Rijn is inmiddels al weer meer dan tien jaar in aanbouw. Wat betreft de kerkvoorzieningen werd verondersteld dat mensen naar bestaande kerken in bijvoorbeeld Vleuten of De Meern zouden gaan. Hierdoor is er in de bestemmingsplannen geen rekening gehouden met een vraag naar ruimte vanuit kerken/religieuze instellingen, waardoor er in de loop van de jaren een probleem optrad. Dit geldt ook voor andere maatschappelijke voorzieningen en bijvoorbeeld scholen. De ChristenUnie heeft een aantal jaren geleden aandacht gevraagd bij de wethouder voor de zoektocht van kerken. Er is een sociaal makelaar gekomen bij DMO die kerken kon helpen in het vinden van geschikte ruimte. Het tekort aan voorzieningen werd steeds knellender en is in april 2010 nog eens uitgebreid besproken in de gemeenteraad. De ChristenUnie heeft toen bij de wethouder bedongen dat kerken ook onder maatschappelijke voorzieningen zouden vallen, zodat ook zij gebruik konden maken van de ruimte die in de bestemmingsplannen was gereserveerd voor maatschappelijke voorzieningen. Bovendien heeft de wethouder toegezegd om toekomstige plannen in Leidsche Rijn goed tegen het licht te houden of er niet meer maatschappelijke voorzieningen terecht konden. Al met al dachten we aardig op weg te zijn, niet om de problemen morgen opgelost te hebben, maar wel een goed overleg en zicht op uitkomsten. Toen verscheen het artikel in het ND, waaruit bleek dat het probleem nog verre van opgelost was. Uit het artikel bleek ook frustratie over de houding van de Gemeente Utrecht. Het artikel is in de ChristenUnie fractie besproken waarna het idee kwam om met de kerken te gaan spreken. Uit zo'n gesprek zou moeten blijken waar de knelpunten op dit moment nog liggen en wat er aan gedaan kan worden, ook vanuit de gemeente. Hierbij moet vooraf gezegd worden dat de gemeente natuurlijk niet alles kan doen. Vervolgens vraagt Mirjam Bikker de kerken zich te introduceren, hun kerkelijke gemeente te schetsen en ook aan te geven hoe de zoektocht naar geschikte ruimte tot dit moment is verlopen. Op de vraag of anderen hier wat aan toe te voegen hebben vraagt Lars Roodenburg (D66) zich af waarom de kerken niet in de oude dorpskerken/bestaande kerken terecht kunnen. Bart Beerlage (PvdA) zou graag horen in hoeverre de kerkgangers ook zelf uit Leidsche Rijn komen of dat zij ergens anders wonen. En Dimitri Gilissen informeert verder naar waar de kerken hun financiële middelen vandaan halen.
Verslag rondetafel gesprek kerken Leidsche Rijnv3(maggie)
Introductie kerken Kees van Velzen (City Life Church Utrecht) geeft aan dat de leden van zijn kerk met name bestaan uit normale Nederlandse gezinnen. De kerk is tussen de 100 en 140 man groot. Naast de zondagse bijeenkomst organiseert CLC ook andere maatschappelijke activiteiten, zoals vrouwen-events of programma's om eenzaamheid bij ouderen tegen te gaan. Op dit moment heeft CLC geen standaard kerkgebouw. Dit is wel een tijdlang gebeurd maar was niet meer wenselijk omdat de activiteiten die CLC organiseert hier niet goed plaats konden vinden. Bovendien was dit gebouw oud en verlept. CLC zoekt een eigen gebouw waarbij mogelijkheden voor multimedia aanwezig zijn. Het liefst zien ze iets met theater-allure. Op dit moment huizen ze in De Weide Wereld. Er is gekeken naar Utrecht Centrum voor Kunst, maar hier konden zij niet iedere zondag een zaal huren. Het is echter wel nodig elke zondag op dezelfde plek te zijn, want als kerk moet je een bepaalde zichtbaarheid hebben, waarbij een vaste locatie noodzakelijk is. In de zoektocht naar een nieuw gebouw zijn de bestemmingsplannen ingezien. Er zijn twee serieuze koopopties geweest, maar deze zijn beide niet doorgegaan. Waarbij wijziging van het bestemmingsplan hier één keer de reden van was. Er is ook contact geweest met Projectbureau Leidsche Rijn om inzicht te krijgen in wat er mogelijk was voor kerken in de kernen: hierbij werd er veelvuldig doorverbonden en kreeg CLC steeds te horen dat er niets voor hen betekend kon worden. Een belofte om terug te bellen werd niet nagekomen. CLC is een jonge, groeiende gemeente. De financiële middelen komen voornamelijk uit giften vanuit de leden. Er bestaat hieromtrent een motiverende en vrijgevige houding. Op de vraag hoe lang de zoektocht op dit moment duurt, antwoord Kees van Velzen dat dit nu zo'n 3 á 4 jaar is. Het probleem is minder lang bekend bij de gemeente. Rinze van der Wal (De Rank) geeft aan dat zijn kerk nu zo'n twee en een half jaar in Leidsche Rijn aanwezig is. De kerk heeft zo'n 130 leden. Er is een tijdje gezocht naar bouwmogelijkheden. Een optie was in Parkwijk, waar nu de moskee gehuisvest wordt. Er moest een combinatie komen van een appartementencomplex en een kerk. Dit bleek echter uiteindelijk financieel niet haalbaar. Toen bouwmogelijkheden geen optie meer bleek te zijn, is gezocht naar huurmogelijkheden. Er wordt nu gehuurd in een schoolgebouw. Heel ideaal is dit echter niet aangezien elke zondag opnieuw alles geïnstalleerd moet worden, alle spullen van zolder gehaald moeten worden (schade) en er sprake is geweest van diefstal. Maar over het algemeen bevalt het goed, er zijn ook vier nevenruimten die gebruikt kunnen worden. Voor de komende tijd kunnen zij hier goed mee leven maar op de lange termijn is De Rank op zoek naar iets meer permanents, waar ook doordeweeks activiteiten georganiseerd kunnen worden. Voor doordeweekse activiteiten kan men nu terecht in een gehuurd kantoor op de Vliegend Hertlaan, onder andere samen met Stichting Present. Qua financiën is ook De Rank volledig afhankelijk van giften. Omdat er al heel wat jaren wordt gezocht naar een eigen pand, is er inmiddels een aardig potje opgebouwd. Een hypotheek afsluiten zou op zich geen problemen opleveren. Kees van Velzen (CLC) vult hierbij aan dat ook zij ambitie hebben gehad voor een eigen pand, maar hierbij liep men vooral tegen de bestemmingsplannen aan. Rinze van der Waal (De Rank) beaamt dit. Niels IJpma (De Fakkel) sluit zich aan bij de vorige sprekers. Er is bij door De Fakkel ook samenwerking gezocht met welzijnsorganisaties en zorgorganisaties, maar hieruit bleek dat die niet geïnteresseerd waren in samenwerking met kerken. Hierbij wordt Aveant genoemd. In de zoektocht is De Fakkel begonnen bij de wethouder, die de kerk ook heeft geopend en heeft geadviseerd zelf iets te ontwikkelen. Op dit moment verloopt dit allemaal nog positief. De Fakkel is klein gestart, en heeft op dit moment zo'n 100 leden. Zij zijn begonnen in gasterij De Buurvrouw, wat helaas al snel te klein werd. Nu kerken zij in cluster Voorn Langerak. Een geschiktere locatie vinden blijkt een lastige opgave. De kerk bestaat uit veel ondernemers, jonge gezinnen, en er zitten ook een aantal projectontwikkelaars in de gemeente. Er is dus veel potentie om zelf iets te ontwikkelen, maar het blijft natuurlijk een neven-activiteit.
Men is in gesprek gegaan met Projectbureau Leidsche Rijn om een locatie in het centrum van Leidsche Rijn te vinden. Deze gesprekken zijn soepel verlopen. Vanuit het Projectbureau werd hen gezegd dat zij zelf altijd nog zelf iets konden ontwikkelen. Men is nu zo ver dat er wordt gekeken naar hoe de exploitatie rondgekregen kan worden. In Leidsche Rijn centrum kan De Fakkel nu een nieuwbouwproject ontwikkelen. Hierbij zal op eigen titel aannemers moeten worden aangenomen en het hele traject doorlopen moeten worden. Dit vergt veel werk en heeft bovendien een heel hoog risico voor de uitvoerende partijen. Dit zorgt voor zorgen. De kerk wordt zelf projectontwikkelaar, dat is pittig. Op dit moment is men bezig met ontwikkeling in het centrum. Dit gaat hopelijk goedkomen, maar zeker is dit niet. De fakkel uit zijn zorgen omtrent de ontwikkelingen rondom ASR en de rest van het centrumplan. De grondprijs is te duur om voor een kerk zo’n project financieel rond te kunnen krijgen. Cees Bos (CDA) vraagt wat er vanuit de Fakkel van de gemeente wordt verwacht. Niels IJpma antwoordt hierop dat vanuit de Fakkel vooral de zorgen die er zijn uitgesproken worden. Het is nog steeds onzeker of het hele plan niet afgetikt gaat worden, en hierin kan de gemeente meer duidelijkheid verschaffen. De Fakkel is nu vier jaar bezig met het zoeken naar een eigen locatie. Er zijn weinig alternatieven, het loopt nu goed maar hoe het verder gaat is nog erg onzeker. Dit heeft met name te maken met de vraag of er zometeen voldoende eigen vermogen zal zijn. Hierop wordt door Cees Bos concluderend gezegd dat er vanuit de gemeente dus om goedkope grond wordt gevraagd. Rob van Mourik (PKN Leidsche Rijn-Oost) begint met te zeggen dat er op dit moment eigenlijk geen probleem meer is voor hun gemeente. Dit echter pas na veel verwikkelingen. Samen met de Katholieke Parochie is men gestart in De Hoef, waar zij op een later moment alleen verder zijn gegaan. De PKN LR-Oost kreeg toen de volledige huur voor de kiezen. Dit is iets wat niet wenselijk is, het kan door één kerkgemeente niet opgebracht worden, dus er werden meerdere participanten gezocht. Toen werd het bestemmingsplan van Hoge Weide verder ontwikkeld. De bestemming voor De Hoef zat goed; de kerk mocht blijven. Later echter bleek dit toch niet zo te zijn, want de kerk zou geen wijkgerichte bijdrage hebben. De PKN LR-Oost kon het Projectbureau niet overtuigen van de relevantie van een kerk voor de wijk. Er werden ook allerlei andere problemen aangedragen, zoals parkeerproblemen ed. De problemen van de kerk zijn toen tijdens een Raadsinformatieavond (RIA) naar voren gebracht, waarna het balletje ging rollen. Uiteindelijk is van wethouder Bosch de toezegging ontvangen dat de PKN LR-Oost te zijner tijd als eerste het recht heeft om De Hoef te kopen. Financieel gezien moet dit echter wel haalbaar zijn. De zoektocht naar participanten gaat nu verder en er worden plannen gemaakt met onder andere een uitvaartmaatschappij, kinderopvang, en flexplekken. Wat hun rol precies gaat worden is nog niet zeker: exploitanten/huurder lijkt een goede optie). De vraag wordt gesteld of de gemeente is benaderd. Hierop antwoordt Rob van Mourik dat er vier jaar geleden is gepraat met wethouder Bosch. Deze gaf aan ook vooral te gaan praten met woningcorporaties. De mogelijkheden hierbinnen zijn echter uiterst beperkt/ niet aanwezig. Over vier jaar kan de Nieuwe Hoef in gebruik worden genomen; dus over een half jaar kan worden begonnen met de onderhandelingen. De PKN LR-Oost is nog steeds groeiende. Er zijn 900 leden, waarvan 450 actieve leden en waarvan zo'n 50 á 60 trouwe kerkgangers. De financiële middelen worden met name betrokken uit de Actie Kerkbalans, dit is een vrijwillige bijdrage vanuit leden. Dit is niet genoeg om zichzelf te bedruipen, daarom wordt de PKN LROost op dit moment nog gesteund door de gemeenten in Vleuten en De Meer en vanuit de landelijke kerk. Tjebbe van Oostenbrugge (NGK Rijnwaarde) geeft aan dat Rijnwaarde een initiatief is geweest van 5 kerken om Leidsche Rijn heen. In 2002 waren er 22 gezinnen, nu zijn dit er al 90. Leidsche Rijn is bijna af en nog wekelijks komen er leden bij. De gemiddelde leeftijd is 26. Rijnwaarde is op zoek naar een multifunctionele ruimte. Op dit moment huist men in het schoolgebouw van de Bonte Berg. Bij diensten komen er zo'n 175 á 200 man in de aula, en ook de ruimtes hieromheen worden dan intensief gebruikt. Vooral met betrekking tot kinderruimtes is er een probleem, want de klaslokalen mogen niet worden gebruikt. Er zijn naast de kerkdiensten veel andere activiteiten; ook 's avonds, dus bij een nieuwe ruimte moet hiervoor ook de mogelijkheid zijn. Daarnaast moet de kerk bij voorkeur op fietsafstand zijn. Het eigen vermogen van de kerk bedraagt enkele tonnen, maar er is alleen niets te koop. Er is gekeken naar een aantal locaties; ook daar waar nu het islamitisch centrum zit. Toentertijd was het voor Rijnwaarde echter
nog niet mogelijk dit te kopen (22 gezinnen). Er is gekeken naar het huren van ruimte in een basisschool. Ten eerste was de huurprijs echter absurd hoog. Ten tweede moest er een beheerder in de arm genomen worden wat ook veel geld gaat kosten (bij een normale kerkdienst is men al zo'n twee á drie uur van tevoren bezig met voorbereiden). Ten derde was één van de voorwaarden dat er na de kerkdienst koffie werd afgenomen van de gemeente voor zo'n €1.5 per kopje. Gesprekken liepen dus vast. Ook werd huur door een christelijk genootschap niet wenselijk geacht. De school wilde zijn kleur niet laten vertroebelen door zich te laten linken met een kerkelijke instelling die er wekelijks komt. Toen is er gekeken naar de huur van een ruimte bij Bo-Ex. Hierbij was de casco huur alleen al €120.000, waardoor de totale kosten veel te hoog zouden worden. Rijnwaarde is ook in gesprek geweest met de gemeente over het eventueel overnemen van infocentrum Leidsche Rijn, waar de gemeente afstand van gaat doen. Hierin was men zeer geïnteresseerd en de gemeente vertelde dat ze het pand graag aan een religieuze instelling wilden verkopen. Er is tijdens een bezoek een toezegging gedaan aan Rijnwaarde dat zij het infocentrum mochten overnemen. Hiervoor is het voor Rijnwaarde wel noodzakelijk inzicht te hebben in de kosten, waarbij taxaties, technische tekeningen, bestemmingsplannen en dergelijk nodig zijn. Deze stukken zouden worden toegezegd, maar dit is nooit gebeurd. Vanaf november is Rijnwaarde bezig geweest met proberen aan het bezoek een vervolg te geven, maar tot op heden is dit niet gelukt. Afspraken werden door de gemeente niet nagekomen. Rijnwaarde zou worden gebeld – niet gebeurd, stukken zouden worden gestuurd – niet gebeurd, mensen geven niet thuis en ook is men teruggekomen op de toezegging. Op de vraag wat Rjinwaarde van de gemeente verwacht, is daarom ten eerste belangrijk dat de gemeente zijn afspraken nakomt. Daarnaast is het op dit moment niet mogelijk voor zo'n grote groep aan afdoende ruimte te komen in Leidsche Rijn. Wat betreft de financiële inkomstenbron; ook Rijnwaarde is hierin afhankelijk van giften. Maar kerken draaien daarnaast ook als geen ander op vrijwilligers, wat niet onderschat moet worden. Gesprek Hierna komt een discussie op gang over het verschil tussen de huur- en koopprijzen. Er wordt aangegeven dat deze in geen verhouding tot elkaar staan. Er wordt vervolgd met te zeggen dat eigenlijk iedereen op dit moment wel een plek heeft, om met het goede nieuws te beginnen. Maar het blijft voor iedereen zoeken; kunnen we blijven, hoe lang kunnen we nog blijven? Alle kerken groeien in deze wijk. Bij de gemeente is het lastig om tot eigen bouwplannen te komen, er wordt geïnformeerd of de gemeente verder nog kavels open heeft liggen. Maar dit was niet het geval; alles ligt vast. Een aanwezige oppert dat er een verschuivingbeweging in gang kan worden gezet; kerken die te groot worden en een pand verlaten, kunnen worden opgevolgd door kleinere gemeenten. Hierop wordt aangevuld dat samenwerking sowieso een goede optie is, ook met welzijnsorganisaties, of andere maatschappelijke voorzieningen. Hierop wordt door de kerken echter geantwoord dat er bij welzijnsorganisaties (Portes, Cumulus) slechts een matige bereidwilligheid bestaat om in zee te gaan met kerkelijke instellingen. Er wordt aangedragen dat kerken de sociale cohesie zeker wel verstevigen, en dat hierin een organisatie als Cumulus de omslag zou moeten maken. Ook de discussie over de school die niet aan een kerk wilde verhuren komt hiermee op gang. Er wordt aangegeven dat dit ook te maken heeft met hun stichtingsvoorwaarde, die ze door structureel verhuren in het weekend dreigen kwijt te raken. De opties in samenwerking met makelaars en/of bedrijventerreinen worden ook besproken. Ook hier blijkt dit lastig te liggen. Makelaars willen garanties voor ontwikkeling, terwijl de kerk die pas kan geven op het moment dat ze zeker weten dat ze tot koop over kunnen gaan. Leegstand aan de overzijde van het kanaal en in omliggende dorpskernen is ook geen optie. Bijna alle kerken zijn al gevuld. Vervolgens wordt geïnformeerd naar de bereikbaarheid van de sociaal makelaar en of deze voor kerken te vinden is geweest. Dit is niet geval geweest. Wijkmanager Vleuten-De Meern en Leidsche Rijn Paul Hartman neemt hierbij ook het woord en geeft aan dat er bij Economische Zaken meer mogelijk is dan misschien gedacht, en bij veel andere gemeentelijke diensten instanties ook. Hij biedt aan als contactpersoon te willen fungeren voor de kerken en geeft aan dat het goed is met de partijen die hier nu zitten de fouten uit het
verleden recht te zetten en heel praktisch te kijken naar wat er nu nog mogelijk is in de wijk. De sociaal makelaar Thieu Schwitzner zit hierbij in een lastig parket, niet alles is mogelijk en het is woekeren met ruimte. Sluiting Samenvattend wordt aangegeven dat er duidelijk voor het voetlicht is gekomen wat de kerken allemaal doen om aan geschikte ruimte te komen en tegen welke moeilijkheden ze hierbij aanlopen. Ook is er gebleken wat de kerken allemaal doen voor de sociale cohesie in een wijk. Er zal contact komen met Paul Hartman, wijkmanager voor Vleuten-De Meern en Leidsche Rijn. Daarnaast zal er vanuit de politiek ook wat terugkomen. De raadsleden zullen kijken naar mogelijkheden voor bijvoorbeeld een RIA, of een andere formele weg naar de gemeenteraad. Er wordt vervolgens nog kort de mogelijkheid geboden tot het stellen van laatste prangende vragen. Hierbij vraagt Kees van Velzen (CLC) naar de wijze waarom andere partijen naast de ChristenUnie naar de problematiek kijken. Hierop antwoorden de vertegenwoordigers van de aanwezige partijen waaruit blijkt dat het probleem door alle partijen zeker serieus wordt genomen. Na het officiële gedeelte is er nog de gelegenheid informeel door te praten.
