CONCEPT MEMO Aan Van Project Betreft Datum
: : : : :
Deelnemers kennistafel buisleidingen Merle de Lange en Simone van Dijk kennistafel buisleidingen Agenda kennistafel buisleidingen 13 oktober november 2015
Verslag kennistafel buisleidingen 13 oktober Deelnemerslijst Naam
Organisatie
Tel-nummer
E-mail
Rogier Wegerif
Omgevingsdienst Midden-Holland
+31182545762
[email protected]
Kees Aarts
Regionale Milieudienst West-Brabant
(0) 165 58 20 43
[email protected]
Edwin Pirson
Gemeente Sittard-Geleen
046 4778707
[email protected]
x
Kerstin Probst
Omgevingsdienst Groningen
06-52761556
[email protected]
x
Hans Vergouwen
Gemeente Roosendaal, afd. beleidsrealisatie
0165 579 495
[email protected]
x
Roel Friesen
Gemeente Sittard-Geleen
046 477 86 15
[email protected]
x
Wil Kovács
Gemeente Rotterdam
010 489 47 57
[email protected]
x
André Lindenbergh
RUD Zeeland
0115 745122
[email protected]
Sjaak Verburg
Havenbedrijf Rotterdam N.V.
010 252 19 09
[email protected]
Sjoerd Post
DCMR
010 246 85 04
[email protected]
Margreet
Afw. x
x
Spoelstra
(vervangen
door
collega Gerald Laheij) RIVM (CEV)
030 274 75 58
[email protected]
Dina Rezvanova
06-54361571
[email protected]
x
Infomil
Verona Visser
Infomil
[email protected]
x
Paul Kassenberg
Gasunie
050 521 31 15
[email protected]
x
Marc Schalkx
Petrochemical Pipeline Services B.V.
046 7224027
[email protected]
x
Bas Chiaradia
Petrochemical Pipeline Services B.V.
046 722 4042
[email protected]
Maarten Jongerius
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
078 770 30 89
[email protected]
Simone Buddemeijer Veiligheid van het Stadsgewest Haaglanden
015 362 65 42
[email protected]
Hans Spobeck
010 446 87 60
hs.platformtransportveiligheid.nl
gemeente
Pijnacker-Nootdorp
/Bureau
Externe
Programmabureau Platform Transportveiligheid
x
Stefan Musch
Omgevingsdienst Noordzeekanaal gebied
023-5678 786
[email protected]
Mandy Fan
Brandweer Zaanstreek-Waterland
075 681 18 25
[email protected]
Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V
0592 363 137
[email protected]
Pieter-Tjeerd Westra Gemeente Nijkerk
14033
[email protected]
Johan Braker
Marie-Désirée van Herwijnen
x
x
x x
050 367 47 26
[email protected]
Marcel Scherrenburg Omgevingsdienst Regio Arnhem
Brandweer Regio Groningen
026-3771675
[email protected]
x
Jo Janssen
Gemeente Rotterdam
06 5132 3630
[email protected]
Dave van der Gaag
DPO
0610425324
[email protected]
x
Stan Koevoets
LSNED
06 135 378 66
[email protected]
x
Annemieke Doomen
LSNED
0165 542 916
[email protected]
x
Naam
Organisatie
Tel-nummer
Mark-Olaf Sorkale
Veiligheidsregio Groningen
050 367 47 35
Josine Smit
Veiligheidsregio Hollands Midden
E-mail
Afw.
[email protected] [email protected]
x
Inge de Vries
Adviseur Bureau Externe Veiligheid Fryslân
0566 750 432
[email protected]
x
Klaas Winters
AFS
020 406 82 00
[email protected]
x
Frans Driessen
Velin
0610340750
[email protected]
Guido van der Meij
ILT
050 - 599 27 00
[email protected]
Freddy Koetse
Air Products Nederland B.V.
010 2961339
[email protected]
Leo Doornbos
Veiligheidsregio Noord-Holland Noord
x x
Peter Meijer
Veiligheidsregio Noord-Holland Noord
Harm Musch
Veiligheidsregio Groningen
[email protected]
x
Kees Theune
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
[email protected]
x
Ferry El-Aaïdi
Brandweer Amsterdam-Amstelland
[email protected]
x
x
Anja Brouwer
DPO
Simone van Dijk
Royal HaskoningDHV
088 348 29 25
[email protected]
Merle de Lange
Royal HaskoningDHV
088 348 34 79
[email protected]
Tineke Woudenberg
Omgevingsdienst West-Holland
071-4083368
[email protected]
x
Ester van Aalst
Provincie Zuid Holland (relevant)
[email protected]
x
Karel Stijkel
Omgevingsdienst Groningen
[email protected]
x
Marijke Koek
Omgevingsdienst Midden-Holland
[email protected]
x
Hubert Klerkx
Regiobureau brandweer Noord- en Midden-Limburg 077 35 98 843
[email protected]
x
Agenda lid
Samenvatting Starttijd
Eindtijd
10:00 10:00
10:30
Onderwerp
Samenvatting
Opening
Simone van Dijk heet iedereen welkom.
Actualiteitenrondje
•
Frans: Uit de klankbordgroep windturbines blijkt dat het nog onduidelijk is in hoeverre de Handleiding risicozonering windturbines onderdeel uit gaat maken van het Omgevingsveiligheidsbeleid. Zo ja, dan krijgt de Handleiding meer status. De meningen hierover zijn verdeeld.
•
Frans: Er wordt gekeken of in het rekenmodel Carola ook andere buisleidingen dan gasleidingen opgenomen kunnen worden. Voor de andere buisleidingen dienen op dit moment nog berekeningen in het programma Safety-NL uitgevoerd te worden. Daarnaast wordt er gekeken of het mogelijk is om de impact van windturbines in het rekenmodel op te nemen.
•
Frans: Frans heeft wil graag van de kennistafel weten of zij voorstander is van het opnemen van de Handleiding in het Activiteitenbesluit (wettelijke status).
•
Margreet: Het onderzoek naar de rekenmethodiek uitzonderlijke situaties loopt nog. Wanneer de resultaten beschikbaar zijn (op zijn vroegst volgend jaar) geeft Margreet hierover een presentatie.
•
Stefan: Actualisatie van het externe veiligheidsbeleid binnen zijn
november 2015 -2-
Starttijd
Eindtijd
Onderwerp
Samenvatting regio. Er wordt meer gekozen voor het uitsluiten van kwetsbare groepen binnen de 100% letaliteit. •
Marcel: Het is onduidelijk of voor kleine wijzigingen aan buisleidingen een RO-procedure doorlopen moet worden. Het zou van toegevoegde waarde zijn als dit onderdeel gaat uitmaken van de vernieuwde Handboek ‘buisleidingen in bestemmingsplannen’.
•
Guido: ILT is met het RIVM bezig met de voorbereidingen van het inventariseren van de saneringen chemische buisleidingen.
•
Mark-Olaf: bij hem komen regelmatig vragen binnen over de impact van de aardbevingen in Groningen op de staat van de buisleidingen en daarmee de risico’s. Vast staat dat hiermee bij de aanleg van buisleidingen geen rekening is gehouden. Het debat over het onderwerp loopt nog volop.
•
Bas: PPS heeft alle gemeenten (25)
bezocht waar
hun
buisleidingen liggen. Dit is als positief bevonden. •
Bas: België heeft een tool ontwikkeling voor het inventariseren van de risico’s van een windturbine nabij een buisleiding. agendapunt voor de volgende bijeenkomst.
•
Anja: Door Agentschap Telecom is een brief naar gemeenten gestuurd met daarin de mededeling dat wanneer onderzoek wordt gedaan
naar
plaatsvinden
explosieven er
ook
voor
en
er
deze
graafwerkzaamheden activiteiten
gaan
een Klic-melding
uitgevoerd moet worden. •
Cees: onduidelijkheid over de QRA van een overige stof leiding van Shell Pernis. Advies is dat Cees hierover contact opneemt met het ILT (Guido).
10:30
11:00
Aanpassingen
Wil Kovács heeft een presentatie gehouden over de wijzigingen aan de
Leidingenverordening
leidingenverordening van de gemeente Rotterdam. De ondergrond wordt
Rotterdam
gezien als een publiek domein en heeft daarmee een hoge waarde (kapitale waarde van 40 miljard). Deze visie op de ondergrond heeft aanleiding gegeven om de regels voor
kabels en leidingen in de
ondergrond te actualiseren. Ten opzichte van de oude verordening (2006) zijn op basis van ervaring redactionele aanpassingen gedaan. De belangrijkste wijzigingen zijn: •
Kabels en leidingen mogen onder bomen liggen (afstand aanhouden van ongeveer 3.5 m) tenzij de veiligheid van leiding in het geding komt. Bijvoorbeeld door mantelbuizen of diepere ligging. Alleen boven leidingtroken zijn geen bomen toegestaan.
•
Bovengrondse objecten (bijvoorbeeld kastjes) die deel uitmaken van de ondergrond maken nu ook onderdeel uit van het beleid.
•
Aan de zorgplicht uit het Bevb werd invulling geven door aan de voorkant van het proces te toetsen. Dit bleek echter een stengere regel te zijn dan de wet voorschrijft. Om deze reden is in de nieuwe verordening het toetsmoment verplaatst naar de achterkant. Dit heeft tot gevolg dat vooraf in het proces de verantwoordelijkheid nu meer bij de exploitant ligt. Als uit de toetsing blijkt dat de exploitant zich niet aan de regels heeft gehouden, kan een consequentie zijn de leiding uit de ondergrond gehaald moet worden.
november 2015 -3-
Starttijd
Eindtijd
Onderwerp
Samenvatting
11:00
11:30
Aanpassingen NTA 8000
Frans Driessen heeft een presentatie gegeven over de aanpassingen NTA
naar NEN 3655
8000 naar NEN 3655. •
Deze norm beperkt zich niet tot stalen buisleidingsystemen, maar is
•
Aansluiting bij NEN-EN 16348 voor de gasinfrastructuur
•
Van Risicomanagementsysteem uit de NTA 8000 wordt in de NEN
ook van toepassing op buisleidingsystemen van andere materialen.
3650 overgegaan naar een Veiligheidsbeheerssysteem (VBS) + Pipeline integrity management system (PIMS) •
Geen informatieve bijlagen als voorbeelden meer. Dit heeft wellicht wel tot gevolg dat er nieuwe discussies komen en vraag naar best practices.
•
De norm is klaar en de verwachting is dat deze medio december 2015 wordt gepubliceerd.
•
Met de inwerkingtreding van de NEN 3655 wordt de NTA 8000
•
De Velin heeft kruistabellen gemaakt voor de omzetting van RMS
ingetrokken. naar VBS. Deze levert Frans aan, zodra deze definitief zijn. Zie voor meer informatie de presentatie op de website van Relevant. 11:30
11:45
Pauze
11:45
12.15
Meerlaagsleggen
Sjaak Verburg heeft een presentatie gegeven over het onderzoek naar het meerlaagsleggen van buisleidingen: In het Rotterdamse liggen al veel leidingen naast elkaar met een minimale afstand van 40 cm. Maar er is behoefte aan meer capaciteit, de ondergrond moet nog voller worden. Een mogelijke oplossing hiervoor is het stapelen van buisleidingen. Maar wat zijn de consequenties? Wat is de onderlinge beïnvloeding? Uitdagingen bij het meerlaagsleggen zijn: • Verschillende expliotanten • Niet alle leidingen worden in één keer gelegd. • Overgang van eenvoudig naar meervoudig Bij Multicore hebben ze ervaring met meerlaags leggen, dit zijn echter allemaal leidingen in eigen beheer. Bedrijven kunnen deze leidingen vervolgens huren voor transport. Daarnaast zijn deze leidingen in één keer aangelegd. Dat is een groot verschil tov de huidige ondergrond in Rotterdam. Een volgende keer het rapport van dit onderzoek agenderen. Zie voor meer informatie de presentatie op de website van Relevant.
12:15
13:00
13:00
14:00
Lunch Interactieve sessie - Een
Hugo Witteveen (projectleider ingenieursbureau Rotterdam) geeft een
probleem uit de realiteit:
toelichting op de casus ‘aanleg Blrankenburg verbinding’. Door de nieuwe
Blankenburgverbinding
verbinding moeten huidige leidingen (Shell/Team Terminal) worden verlegd naar een traject in een primaire waterkering en met een lastige aansluiting bij de Botlekweg. Problematiek is: 1.
Capaciteit ten behoeve van (Kabels en) Leidingen in de zeer drukke
2.
De noodzakelijke verlegging van leiding(en) van Shell/Team Terminal
ondergrond van Rotterdam in relatie tot de eisen en voorwaarden van het Waterschap Hollandse Delta Aan de hand zijn hiervan zijn twee stellingen bedacht en in groepjes nader
november 2015 -4-
Starttijd
Eindtijd
Onderwerp
Samenvatting besproken. Zie voor meer informatie de presentatie op de website van Relevant.
14:00
14:30
14:30
15:30
Reistijd Bezoek
aan
warmtehub bij de AVR
de
De leden van de kennistafel hebben een rondleiding gekregen door de warmtehub van AVR. Het Warmtebedrijf Rotterdam heeft een netwerk aangelegd dat restwarmte uit de Rotterdamse haven naar huishoudens en bedrijven in de regio transporteert. De Warmtehub is een centraal punt dat pieken
en
dalen
opvangt
in
deze
warmtedistributie.
Het
warmtetransportnetwerk van Warmtebedrijf Rotterdam bestaat uit een aanvoer- en een retourleiding. Samen vormen ze een gesloten systeem. Beide
leidingen
hebben
een
lengte
van
26
kilometer
en
een
binnendiameter van 400 of 500 millimeter. Het systeem is opgebouwd uit stalen leidingen, een laag PUR-isolatie en een PE-buitenmantel. 15:30
16:00
Reistijd
16:00
17:00
Borrel en afsluiting
Simone sluit de bijeenkomst en dankt Jo en Stanly voorhun belangrijke bijdrageaan deze dag en de prachtige locatie.
november 2015 -5-
