Verslag bijeenkomst omwonenden rondom AZC Weert d.d. 24 september 2015 Aanwezig Omwonenden AZC. Namens COA Robin van der Horst, locatiemanager AZC Weert (externe zaken); Miriam Goudberg, locatiemanager AZC Weert (interne zaken). Namens de gemeente Weert Jos Heijmans, burgemeester; Paul Sterk, wethouder. Omdat de bijeenkomst in het Stadhuis plaatsvindt heet de burgemeester iedereen van harte welkom. De heer van der Horst en mevrouw Goudberg stellen zich voor. Deze bijeenkomst is bedoeld als startbijeenkomst voor de aangemelde belangstellenden voor het omwonendenoverleg onder voorzitterschap van het COA. Omdat er signalen ontvangen waren dat er meer mensen dan de genodigden aanwezig zouden zijn, is besloten dat iedereen welkom is en het overleg te verplaatsen naar het Stadhuis. Het omwonendenoverleg heeft tot doel de relatie tussen de omwonenden en het opvangcentrum goed te laten verlopen. Het COA heeft een omwonendenoverleg in alle AZC’s opgezet en heeft ruime ervaring. De gemeente is, naast de bewoners, één van de gesprekspartners. Daarom is de burgemeester of wethouder Sterk, voorlopig, bij deze bijeenkomsten aanwezig. In het begin vinden de bijeenkomsten tweewekelijks plaats: de eerstvolgende bijeenkomst is op donderdag 8 oktober 19.30 uur in het AZC. Alle aanwezigen worden hiervoor uitgenodigd. Een agenda wordt opgesteld en vooraf toegezonden. De deelnemers kunnen agendapunten aandragen. Belangrijke thema’s voor ieder overleg zijn: stand van zaken op het AZC, rolverdeling, volksgezondheid, veiligheid en verkeer. De burgemeester deelt mede dat iedereen gebaat is bij rust en kalmte. De ingestelde taskforce houdt alle meldingen en vragen bij, deze worden zo spoedig mogelijk opgepakt. Gezien het grote aantal reacties zijn op dit moment nog niet alle vragen die gesteld zijn tijdens de informatieavond op 14 september j.l., de e-mails en brieven beantwoord. De burgemeester zegt toe dat deze op korte termijn worden beantwoord. Op dit moment is er wel een terugloop in het aantal vragen en meldingen geconstateerd. Er is behoefte aan openheid, transparantie en goede communicatie naar allen, niet alleen naar de omwonenden maar ook naar de bewoners van het AZC. De bewoners van het AZC moeten weten wat ze kunnen verwachten en wat Nederlandse gebruiken, normen en waarden zijn. Met elkaar in gesprek gaan vereist openheid van zaken: hou niets onder de pet, vertel niet alleen gouden bergen. De burgemeester zegt dit toe. Ook COA zegt toe zo transparant mogelijk te zijn. Tevens is er behoefte aan uitleg over hoe het COA werkt. Het COA geeft voorlichting, verstrekt informatie over de oriëntatie op de wijk, maar weet ook hoe het in Nederland gaat met de juridische asielprocedure. Door technische problemen is vandaag pas toegang gekregen tot de mailbox van
[email protected]. Vanwege de hectiek en de opstart is er deze week weinig tot geen tijd geweest om voorlichting te geven aan de bewoners van het AZC. Volgende week (28 september 2015) wordt hiermee gestart. Alle 22 mede-werk(st)ers van het AZC gaan dit doen. De burgemeester gaat in op de misvatting dat er 3 extra agenten voor het gebied Weert-Zuid beschikbaar zouden zijn. Hij legt uit dat voor dit gebied 3 wijkagenten volledig beschikbaar zijn. Deze richten zich in hoofdzaak op het AZC, als het daar rustig blijft zijn ze weer inzetbaar voor de wijk. Een aantal omwonenden is geschrokken van het interview met een aantal asielzoekers op 1L. Deze zender heeft een verslag gemaakt bij de poort van het AZC. In het interview geven de asielzoekers aan niet tevreden te zijn. Zo zou het AZC op een gevangenis lijken.
1
Niet iedereen mag tegelijkertijd het terrein verlaten en men moet met 12 personen op 1 kamer slapen en het sanitair delen. Ook zou er een gebrek zijn aan informatie. COA heeft aangeven hun uiterste best te doen om de vluchtelingen te helpen. De locatie in Weert is voorlopig een noodopvang en verschilt daarom met een normaal AZC.
Gestelde vragen en antwoorden. Ter vergadering zijn diverse vragen gesteld. Hieronder zijn deze vragen met daarop antwoorden opgenomen. De antwoorden zijn in het verslag verder ingevuld/aangevuld op de mondelinge beantwoording tijdens de avond. Vraag: Procedure asielaanvraag. Antwoord: Direct na binnenkomst in Nederland vangt het COA de asielzoeker op in de centrale ontvangstlocatie (col) in Ter Apel en sinds kort ook in Budel. Daarna gaat een asielzoeker naar een procesopvanglocatie (pol). Hier worden asielzoekers opgevangen die in de eerste fase van de asielprocedure zitten. Hier worden ze gescreend op gezondheid (tbc) en veiligheid. Het eerste deel van de asielprocedure (4 dagen) is de Algemene Asielprocedure. Na afloop hoort de asielzoeker van de IND of: 1. Zijn asielaanvraag is ingewilligd De asielzoeker heeft een verblijfsvergunning gekregen. Het COA koppelt hem aan een gemeente in de regio van het AZC. De gemeente zorgt voor geschikte woonruimte. De bewoner woont op het azc tot hij de zelfstandige woonruimte kan betrekken. 2. Zijn asielprocedure wordt verlengd De IND heeft meer tijd nodig om een beslissing te nemen op de asielaanvraag. De bewoner gaat de Verlengde Asielprocedure in. Tijdens deze procedure blijft hij op het azc. 3. Zijn asielaanvraag is geweigerd De asielzoeker heeft geen verblijfsvergunning gekregen. Hij heeft nu nog maximaal vier weken recht op opvang in het azc. In deze tijd kan hij zijn vertrek uit Nederland voorbereiden. De Dienst Terugkeer & Vertrek (DT&V) ondersteunt de asielzoeker hierbij. Na vier weken dient hij het land te verlaten. Vanwege de grote aanloop van asielzoekers zijn er door het hele land noodopvanglocaties ingericht. Vooruitlopend op een AZC is ook Weert ingericht als noodopvanglocatie. Dat betekent dat ze er maar korte tijd verblijven waarna ze opnieuw naar Ter Apel of Budel gaan om de procedure in te gaan. In Weert gaan volgende week (28 september) de eerste personen de procedure in. Vraag: Hoe lang verblijft een asielzoeker gemiddeld in de opvang van het COA? Wanneer moeten asielzoekers terug naar het land van herkomst? Antwoord: Dat is voor iedere asielzoeker verschillend. Een asielzoeker krijgt na zijn asielaanvraag binnen zes maanden van de Immigratie- en Naturalisatiedienst te horen of hij in Nederland mag blijven. Hebben mensen een positief besluit van de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND) ontvangen, dan start voor hen de inburgering. De asielzoeker blijft op een locatie tot er geschikte woonruimte in een gemeente in Nederland wordt aangeboden. Wanneer een asielzoeker van de IND een negatieve beslissing ontvangt op zijn asielverzoek, kan hij in beroep gaan bij de rechter. Vervolgens is hoger beroep mogelijk. Uitgangspunt van de Vreemdelingenwet is dat de asielzoeker de beslissing op het hoger beroep niet in Nederland mag afwachten en dan dus niet meer wordt opgevangen door het COA. Na afwijzing van de asielprocedure is de begeleiding gericht op terugkeer. Wanneer de gehele asielprocedure is doorlopen en er geen beroep meer mogelijk is, heeft de asielzoeker vanaf het moment van de uitspraak 28 dagen de tijd de COA-opvang te verlaten en vertrek uit Nederland of terugkeer naar het land van herkomst te regelen.
2
Vraag: Huisvesting statushouders. Antwoord: Elk jaar geeft het Rijk iedere gemeente een taakstelling voor de opvang van statushouders. Weert moet dit jaar 84 statushouders huisvesten. Vraag: Wanneer wordt de noodopvang een AZC? Antwoord: Het duurt zeker nog tot januari 2016 voordat de kazerne een AZC is. Dit is afhankelijk van de omvang en doorstroming van de stroom vluchtelingen. De burgemeester wil zo snel mogelijk dat de kazerne wordt ingericht als AZC. Hij neemt contact op met de Staatssecretaris om dit proces te versnellen. Hij hoopt hierover tijdens de volgende bijeenkomst meer duidelijkheid te hebben. Vraag: Wat is het verschil tussen noodopvang en AZC? Antwoord: In een noodopvang is sprake van urgente opvang, eerste opvang dus. Er wordt centraal gezorgd voor bed, bad en eten. De accommodatie is (nog) niet ingericht met wooneenheden. De asielzoekers delen een grote ruimte met anderen. Van werken, leren etc. is voorlopig nog geen sprake. Uitgebreide programma´s kunnen nog niet worden aangeboden. Het aantal mutaties is hoog vanwege spoedige verspreiding over andere locaties in Nederland. Zolang de toestroom van vluchtelingen in Nederland groot blijft, worden openstaande plekken direct weer met andere asielzoekers ingevuld. In een AZC wonen de asielzoekers met kleinere aantallen bij elkaar in wooneenheden. Elke wooneenheid heeft een aantal slaapkamers en een gedeelde woonkamer, keuken en sanitaire voorzieningen. Bewoners zijn zelf verantwoordelijk voor het op orde houden van hun leefomgeving. Asielzoekers krijgen van het COA wekelijks leefgeld voor eten en kleding. Volwassenen volgen programma’s en begeleidingsgesprekken, afgestemd op de fase van de asielprocedure waarin zij zich bevinden. In het kader van zelfwerkzaamheid is het mogelijk mee te werken aan terreinonderhoud, het schoonhouden van gemeenschappelijke ruimtes en dergelijke. Ook kunnen bewoners en hun kinderen meedoen aan cursussen of sporten bij de plaatselijke sportclub. Kinderen die leerplichtig zijn gaan naar school. Het aantal mutaties is laag. Vraag: Hoe lang blijft het AZC in Weert gevestigd? Is er een kans dat de bestuursovereenkomst wordt verlengd. Antwoord: Het verzoek van COA richt zich op een periode van 5 jaar. De gemeente kan natuurlijk geen garantie geven dat er nooit een nieuw verzoek van het COA komt. In de overeenkomst is echter duidelijk een periode van 5 jaar afgesproken met een opvang van 1.000 asielzoekers. Vraag: Behoort het MOB-complex van Defensie tot de mogelijkheid als eventuele extra opvang? Antwoord: Bij de gemeente is hierover niets bekend. Vraag: Demografische opbouw van de bewoners? Antwoord: 85% uit Syrië, 10% uit Eritrea en 5% overige landen. Vraag: Hoeveel mensen zitten er op dit moment in het AZC? Antwoord: 998. Vraag: Kunnen de bewoners van het AZC vrij in en uit lopen? Hoe wordt hierop gecontroleerd? Antwoord: Ja, bewoners kunnen vrij in en uit lopen. Er is geen sprake van detentie. Situatie noodopvang: De bewoners van de noodopvang zijn in het bezit van een zgn. loopbrief. Eén brief per gezin. De loopbrief, voorzien van een foto, is momenteel hun identiteitsbewijs. COA wil voorkomen dat ze met grote groepen tegelijk in en uit lopen en proberen dit te stroomlijnen middels de loopbrief. Zonder loopbrief kunnen de asielzoekers dus niet naar buiten en worden ze aan de poort geweigerd. Aan de hand van de dagelijks in te nemen eetkaarten weet het COA hoeveel asielzoekers er op het complex zijn.
3
Ook is het de taak van de beveiliging bij de poort bij te houden hoeveel asielzoekers het terrein op en af gaan. Vraag: Dagbesteding asielzoekers. Antwoord: Bewoners voorzien zelf in het dagelijkse levensonderhoud. Ook worden zij betrokken bij de dagelijkse gang van zaken op het AZC zoals schoonmaak en onderhoud. Afhankelijk van in welke fase van de procedure een bewoner zich bevindt, volgt hij programma’s en begeleidingsgesprekken. De programma’s zijn op het individu afgestemd en betreffen terugkeertrainingen of integratietrainingen. Ook krijgen bewoners Nederlandse les afgestemd op de fase van de asielprocedure waarin zij zich bevinden. Situatie noodopvang: Het COA organiseert en coördineert de dagbesteding voor vluchtelingen. Gezien de hectiek van de afgelopen week was er weinig om dit voor te bereiden. Hier wordt volgende week mee gestart. Vraag: Zijn er huisregels hoe de asielzoekers zich in en buiten de kazerne moeten gedragen? Antwoord: Er zijn basisregels, volgende week (28 september) wordt gestart met de voorlichting. Vraag: Screening op gezondheid/sluiting AZC. Antwoord: Op last van de burgemeester is het AZC Weert van donderdag 17 september 15.00 uur tot vrijdag 18 september 12.00 uur gesloten geweest. De gemeente had signalen ontvangen dat niet alle bewoners een gezondheidscheck hadden gehad. Na advies van de GGD dat het risico voor de omgeving nihil tot zeer beperkt was is door de burgemeester besloten het AZC weer open te stellen. Hierover is vooraf niet gecommuniceerd. De burgemeester zegt toe er voor zorgen dat de vluchtelingen in de noodopvang versneld worden gescreend (zowel juridisch als medisch). Vraag: Toelichting beveiliging AZC? Antwoord: Vijf medewerkers van het beveiligingsbedrijf Trigion zijn 24 uur per dag aanwezig. Ze beheren de receptie, beantwoorden de telefoon en houden toezicht. Vraag: Wat is het verloop van asielzoekers die vanuit een AZC in de illegaliteit verdwijnen? De aanwezigen spreken hun zorg hierover uit. De burgemeester moet zorgdragen voor de veiligheid van de inwoners van Weert. Antwoord: Illegaliteit is een landelijk probleem dat om een landelijke aanpak vraagt. De burgemeester en COA delen deze zorg. De burgemeester zegt toe hiervoor aandacht te vragen aan de staatssecretaris. Vraag: Omgevingsvergunning/bestemmingsplan/WOZ-waarde/hardheidsclausule om onverkoopbare huizen als gemeente op te kopen. Verzoek aan de burgemeester om de omwonenden bij te staan bij eventueel te volgen procedures. Antwoord: Voor de vestiging van het AZC is geen nieuw bestemmingsplan nodig. Wel is een afwijking van het bestemmingsplan nodig. Dit verloopt via een omgevingsvergunning waarvan de procedure is vastgelegd in de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht). Pas nadat de omgevingsvergunning onherroepelijk is geworden kan een verzoek om planschade worden ingediend. Hoe lang dit duurt is afhankelijk van eventuele juridische procedures tegen de omgevingsvergunning. De gemeente heeft geen hardheidsclausule om onverkoopbare woningen op te kopen. De nieuwe WOZ-waarde wordt bepaald met ingang van 1 januari 2016, waardepeil 1 januari 2015. De komst van een AZC wil niet automatisch zeggen dat daardoor de waarde van de panden minder wordt. Dit zal moeten blijken uit verkopen die gerealiseerd worden. De burgemeester zegt toe, op verzoek, informatie te verstrekken over planschade en andere procedures. Vraag: Stand van zaken Nelissenhofweg. Antwoord: Op dit moment bestaat er een onevenredige druk bij de in- en uitgang aan de Kazernelaan. Om meer spreiding te realiseren wordt de Nelissenhofweg open gesteld.
4
De snoeiwerkzaamheden zijn gestart, de overige werkzaamheden worden zo spoedig mogelijk uitgevoerd, ook het trottoir wordt opgeknapt. Een van de omwonenden pleit voor handhaving afsluiting Nelissenhofweg. Vraag: Wanneer is het AZC open voor belangstellenden? Antwoord: Zolang de kazerne dienst doet als noodopvang en nog in de opstartfase zit voor het inrichten van een AZC is het niet wenselijk deze open te stellen voor bezoekers. Zodra de kazerne is ingericht als AZC is het mogelijk een bezoek te brengen en een kijkje te nemen achter de schermen. Gedacht wordt aan een open dag. Vraag: Kunnen er extra vuilnisbakken geplaatst worden in de buurt van het AZC? Antwoord: De gemeente zorgt ervoor dat de prullenbakken rondom het kazernegebied dagelijks worden geledigd. Indien dit onvoldoende blijkt, worden extra prullenbakken bijgeplaatst. Vraag: Q&A’s/overzicht veel gestelde vragen en antwoorden op de website van de gemeente is niet overzichtelijk. Antwoord: Bij iedere vraag staat nu een datum van plaatsing of wijziging. Bij nieuwe vragen en antwoorden staat ook nog de aanduiding nieuw. De vragen gesteld tijdens deze bijeenkomst worden inclusief antwoord toegevoegd aan de Q&A’s. Toegezegd wordt dat dit verslag openbaar is, o.a. middels plaatsing op de website. Tot slot Aan het einde van de avond geeft de burgemeester het woord aan twee Syrische vluchtelingen die al een aantal maanden in Weert wonen. Thera Hurkmans van Punt Welzijn maakt van de gelegenheid gebruik te melden dat alle initiatieven/activiteiten met betrekking tot het AZC welkom zijn bij Punt Welzijn (
[email protected]). Met mevrouw Schoffelen van de Lidl wordt separaat een afspraak gemaakt.
Weert, 29 september 2015.
5
