Beknopt verslag informatiebijeenkomst AZC 6 oktober 2015 Opening. Gerrit Hofstra is onafhankelijk gespreksleider. Hij heet iedereen in de zaal welkom. Hij vertelt in het kort het programma voor vanavond en stelt de sprekers voor: - namens de gemeente: burgemeester Waanders en wethouder Boorsma - namens het COA: Aaldrik Hooiveld Na een korte inleiding is er voor de mensen in de zaal de gelegenheid hun vragen te stellen aan deze sprekers. Aanleiding. Burgemeester Waanders geeft aan blij te zijn met de grote opkomst in de zaal. Dit zal ongetwijfeld te maken hebben met het dagelijkse nieuws over de vluchtelingenstroom via de media. Veel mensen zijn uit hun land gevlucht, vanuit een onveilige situatie, om elders een veilig bestaan te kunnen opbouwen. De gemeente Dongeradeel is van mening dat ook zij haar steentje kan bijdragen als het gaat om de opvang van mensen in nood. Het COA heeft een oproep gedaan om hulp en de gemeente heeft hier positief op gereageerd. Er is niet gekozen voor een crisisnoodopvang, maar voor het bouwen van een AZC. De gemeente heeft 13 jaar ervaring; van 8-3-1996 tot halverwege 2009 heeft er een AZC gestaan op dezelfde plek. De direct omwonenden zijn eerst geïnformeerd. Deze avond is bedoeld om alle inwoners te informeren over het proces en voor het beantwoorden van vragen en het delen van ervaringen en zorgen, die er ongetwijfeld zullen zijn. De burgemeester hoopt op een goede bijeenkomst, waar ruimte is voor een gesprek met elkaar. Proces. Wethouder Boorsma vertelt in het kort iets over het proces. Het COA gaat een nieuw AZC realiseren op het voormalig AZC- terrein bij het Tolhuispark. Hier kan onderdak worden geboden aan maximaal 600 personen. Het merendeel van de mensen die zich hier straks tijdelijk vestigen, bestaat uit asielzoekers uit Syrië en Eritrea. Het AZC wordt gebouwd voor een periode van minimaal 5 jaar. Na die tijd vindt er een evaluatie plaats. Afhankelijk van de situatie kan deze periode verlengd worden met een maximum van 5 jaar. Dit heeft te maken met de planologische procedure. De bestemming van het terrein is op dit moment “groen”. Voor het vestigen van een AZC op deze locatie is een tijdelijke afwijking van het bestemmingsplan nodig en dit kan voor maximaal 10 jaar. De gemeente kiest voor integratie van de asielzoekers in de samenleving. Hiervoor is samenwerking met verschillende partijen belangrijk. Er hebben al gesprekken plaatsgevonden: o.a. met vertegenwoordigers vanuit het onderwijs, vluchtelingenwerk, verenigingen die rondom de locatie zitten en de stichting Gave. Deze stichting is een interkerkelijke organisatie van vrijwilligers voor vluchtelingen en asielzoekers in Nederland. Tijdens deze gesprekken bleek dat de meeste partijen positief zijn over de komst van een AZC en hun medewerking willen verlenen om deze integratie zo optimaal mogelijk te maken. De wethouder vraagt aanwezige organisaties vanavond, die ook graag betrokken willen zijn bij dit proces, om zich vooral aan te melden. De gemeente gaat in een bestuurlijke overeenkomst heldere afspraken maken met het
COA. Ook wil de gemeente een klankbordgroep samenstellen na vanavond. Afgevaardigden van verschillende partijen kunnen zich aanmelden voor deze klankbordgroep. Ook kunnen inwoners zich vanavond aanmelden als vrijwilliger voor het AZC. Inwoners kunnen zich na dit overleg via intekenlijsten in de foyer aanmelden. De communicatie rondom dit proces wil de gemeente zo transparant en open mogelijk insteken. Er wordt een verslag gemaakt van deze avond en samen met de vragen en antwoorden wordt dit z.s.m. gedeeld via de krant en de website. COA. Aaldrik Hooiveld spreekt zijn dank uit voor de uitnodiging van deze avond en de opstart van een AZC in de gemeente Dongeradeel. Hij is er blij mee dat de gemeente wil inzetten op integratie van de asielzoekers. Dat de nood hoog is op dit moment, is volgens hem duidelijk voor iedereen. Iedereen heeft wel de beelden op tv gezien. Het COA moet op dit moment alle zeilen bijzetten om aan al die vluchtelingen een bed en onderdak te bieden. Het meeste is al verteld door de vorige sprekers. Er zullen ongetwijfeld vragen zijn aan het COA en hij nodigt de aanwezigen uit om deze vanavond aan hem te stellen.
Vragen/knelpunten vanuit de zaal: Openbare orde en veiligheid: 1. Krijgen asielzoekers voorlichting over onze cultuur? Er zijn grote verschillen tussen hun cultuur en die van Nederland, vooral in het gedrag richting vrouwen. De heer Hooiveld legt uit dat alle asielzoekers vanaf de 1e dag geïnformeerd worden over de normen en waarden van ons land. De asielzoekers, die straks in Dokkum komen, zullen al een tijdje in Nederland wonen en zijn dus al enigszins ingeburgerd. De wachttijd voor het verkrijgen van vluchtelingenstatus is normaal gesproken ca. 12 dagen; door de grote druk op dit moment is deze wachttijd bijna 21 weken! De samenstelling van bewoners in Dokkum zal gemixt zijn. 2. Is het niet verstandig om verschillende culturen te spreiden in plaats van bij elkaar te plaatsen? Hierdoor voorkom je misschien onderlinge strijd en incidenten. Het COA geeft toe dat je in een AZC af en toe spanningen hebt. Je hebt nu eenmaal te maken met verschillende geloofsovertuigingen en nationaliteiten/culturen. Ze geven echter de voorkeur aan een mix van deze culturen. Hier hebben ze al jarenlang ervaring mee en tot nu toe gaat dit redelijk succesvol. Incidenten kun je niet voorkomen. 3. Hoe kan de gemeente de veiligheid voor de inwoners vergroten en ervoor zorgen dat vrouwen zich niet onveilig voelen op straat? Burgemeester Waanders benadrukt dat de samenwerking met de politie optimaal geregeld wordt. Er is regelmatig overleg met alle partijen. Zij begrijpt het gevoel van onveiligheid, die de komst van de vluchtelingen oproept. Het gevoel leeft bij meerdere mensen dat een AZC voor een onveilige situatie zorgt. Een gevoel is echter geen feit. En feitelijk is landelijk gezien er geen bewijs dat de komst van een AZC ook daadwerkelijk voor deze situatie zorgt. Ook zonder AZC zijn er in de gemeente incidenten; deze vinden plaats onder elke
bevolkingsgroep. In het verleden vonden er voornamelijk incidenten plaats op het eigen terrein van het AZC, maar niet zozeer buiten het terrein. Dit kun je niet voorkomen, omdat de bewoners dicht op elkaar zitten voor een langere periode, waarvan een aantal van hen een trauma heeft opgelopen. Het COA geeft ook aan dat zij, samen met de gemeente en politie, aan dit soort incidenten werken en mensen worden wel degelijk aangesproken op hun gedrag. Daarnaast wordt er een omwonendencomité gevormd, waar zij regelmatig contact mee zullen hebben. Omwonenden kunnen hier meldingen doorgeven. 4. Gaat de gemeente de omgeving ook veilig maken? Het Tolhuispark heeft nu weinig verlichting en dat geeft geen veilig gevoel. Er lopen vaak veel mensen door het park en in de vorige situatie leverde de komst van asielzoekers op die plek in het begin vooral veel angst op. Ook wordt het COA verzocht om aandacht te hebben voor de overlast van afval. Veel bewoners destijds dumpten hun afval in de omliggende omgeving. De heer Hooiveld vertelt dat er een schoonmaakploeg op het terrein is, die dit soort zaken regelt. Dit zijn voornamelijk bewoners van het AZC. Ook dit soort klachten vooral straks melden! Het COA kan de bewoners hierop aanspreken. Burgemeester Waanders geeft aan dat het veiligheidsgevoel in het proces zeker op de agenda zal worden geplaatst. Ook de verlichting in het Tolhuispark zal hierin worden meegenomen. Zij kan vanavond hierover nog geen concrete toezegging doen.
Islamisering – integratie: 1. Mensen voelen zich bedreigd door de komst van zoveel vluchtelingen en zijn bang voor de islamisering van ons gebied. Wat zal er overblijven van onze eigen christelijke cultuur en waarden? Hoe kun je zeker weten dat het hier gaat om echte vluchtelingen en geen extremisten? De heer Hooiveld legt uit hoe de procedure is van een vluchteling. Iedere persoon wordt gescreend voor hij/zij de officiële status krijgt van vluchteling. De politie, IND, AIVD doen een nauwgezet onderzoek. Het COA werkt samen met deze partijen en men is erg alert op signalen die op extremisme duiden. Tussen de vluchtelingen zitten ook christenen. Hij begrijpt de angst voor islamisering, gezien de situatie in de wereld op dit moment. Burgemeester Waanders geeft aan dat de gemeente deze angst ook niet kan wegnemen en geen antwoord kan geven op dit soort angsten en gevoelens. Het is begrijpelijk dat de komst van een grote groep mensen uit een andere cultuur gevoelens van onrust en beroering teweeg brengt. Onbekend maakt vaak onbemind. Ze roept iedereen op om straks vooral verbinding te maken met deze bewoners. Het gaat hier om mensen op de vlucht en de vraag is in hoeverre wij met zijn allen daadwerkelijk bereid zijn om hen een veilige plek te bieden in onze samenleving. Zij is van mening dat de verschillen minder groot zijn dan we denken, als we kennis met elkaar maken. Laten we waken voor het beeld dat deze vluchtelingen slechter zouden zijn dan ons. Ze verwijst naar de recente uitspraken van een columnist, een predikant, in de Leeuwarder Courant. Hij trok uiteindelijk de conclusie dat dit vooral het moment is om in daad van christen zijn te getuigen.
2. Is het mogelijk dat de vluchtelingen hier integreren, gezien de verschillen in religie en emancipatie? Is er voldoende werk in dit gebied? De heer Hooiveld vertelt dat alle bewoners onderwijs krijgen over onze cultuur en normen en waarden. Ook beginnen ze al vrij snel met taalles. Dit was in het verleden niet het geval. Verder worden bewoners ingezet voor diverse activiteiten; denk aan arbeidsinzet, zoals terreinonderhoud; welzijnswerk; sport en spel etc. Het is belangrijk dat ze iets te doen hebben. 3. Waarom zie je op tv zoveel mannen die hiernaar toe komen en geen vrouwen en kinderen? De meesten zijn in het bezit van mobiele telefoons en zien er niet uit alsof ze de noodzaak hadden om te vluchten. De heer Hooiveld legt uit dat Syrië tot voor kort een welvarend land was, met uitstekende voorzieningen. Veel mensen uit dit gebied hebben dan ook een hoge opleiding gehad en spreken uitstekend Engels. Je ziet op dit moment vooral mannen, omdat zij ervoor gekozen hebben om vooruit te gaan en op zoek te gaan naar een veilige plek. Zij lopen dan ook het risico en niet hun vrouwen en kinderen. De bedoeling is dat ze later herenigd worden met hun gezin. In Veenhuizen is een opvangplek voor “na-reizigers”, waar deze gezinsherenigingen plaatsvinden. Hier zie je vaak heftige emoties en ontdek je hoeveel deze mensen hebben moeten doorstaan. Ook is er voor sommige mannen het gevaar dat ze geronseld worden voor IS.
Proces rondom AZC: 1. Er wordt door iemand opgemerkt dat het proces al in kannen en kruiken is en dat het een gemiste kans is, dat de politiek niet eerst van onderop draagvlak heeft gecreëerd. Inwoners hebben geen inspraak meer over de komst van een AZC of een crisisnoodopvang voor vluchtelingen. Wethouder Boorsma vertelt dat de raad al in een eerder stadium heeft aangegeven om in onze gemeente opnieuw een AZC te realiseren. Het college heeft de opdracht gekregen om hiermee aan de slag te gaan. Door de huidige situatie in de wereld is dit proces in een stroomversnelling gekomen. Het college heeft een voorlopig besluit genomen. In overleg met het COA gaat de gemeente een bestuursovereenkomst opstellen, waarin kaders en randvoorwaarden worden opgenomen. De raad wordt hierover geconsulteerd. Pas daarna neemt het college definitief een besluit. 2. Hoe hard is de afspraak van maximaal 10 jaar? Het vorig AZC heeft hier 13 jaar gestaan! De gemeente kiest voor maximaal 10 jaar, omdat je anders te maken krijgt met andere juridische procedures. Een tijdelijke wijziging van het bestemmingsplan kan maar tot 10 jaar. 3. Gaat de gemeente werkzoekenden in de gemeente inzetten bij dit proces? De wethouder geeft aan dat de gemeente dit zeker van plan is. Ook het COA zal zich inzetten voor het gebruik van lokale werknemers. Ze zijn juridisch wel gebonden aan Europese aanbestedingen. Maar er liggen zeker kansen op werkgelegenheid. De heer Hooiveld schat dat het werk kan opleveren voor ca. 80 mensen. Ook
ontvangen de asielzoekers een bedrag van € 51,-- per week. Een deel hiervan zullen ze besteden aan het kopen van voeding en andere artikelen. 4. Wat kost de realisatie van het AZC de gemeente en gaat de inwoner van Dongeradeel straks de kosten betalen? Nee, de gemeente stelt als randvoorwaarde dat het de gemeenschap van Dongeradeel niets mag kosten. Naast de huuropbrengst krijgt de gemeente een bijdrage voor iedere inwoner. 5. Waarom komt hier, nu de nood zo hoog is, geen crisisopvang? De gemeente heeft ervoor gekozen om zich te concentreren op de realisatie van een AZC. Daarnaast levert zij inzet aan buurtgemeenten waar een crisisnoodopvang is, zoals op dit moment in Kollum. 6. Hoe worden de kerken betrokken bij het proces? Wethouder Boorsma heeft een gesprek gehad met de stichting Gave. Dhr. Wiersma, afgevaardigde van deze stichting, zal binnenkort een avond organiseren waar alle kerkgenootschappen voor uitgenodigd zullen worden. De inzet van deze avond is om een werkgroep met lokale kerkgenootschappen te organiseren. Mochten een aantal kerken zich hier niet bij willen aansluiten, dan kunnen zij zich ook apart bij de gemeente aanmelden. 7. Waarom kiest het COA voor 1 locatie met zoveel bedden in plaats van meerdere locaties met minder bewoners? Economisch gezien heb je minimaal 400 bedden nodig om een AZC kostendekkend te maken. 8. De voetbalclub Dokkum wil graag meedenken; waar kunnen zij zich aanmelden? Wethouder Boorsma legt uit dat de gesprekken die tot nu toe gevoerd zijn, vooral gericht waren op inwoners/verenigingen etc. in de directe omgeving. Andere organisaties zijn natuurlijk ook van harte welkom. Hij nodigt het bestuur uit om zich aan te melden via de intekenlijst in de foyer. 9. Eén aanwezige in de zaal vertelt dat hij in het verleden asielzoekers bij hem aan het werk heeft gehad. Hij heeft hier zeer positieve ervaringen mee gehad. Er was sprake van veel plezier en er zijn nog steeds goede contacten met een aantal van hen. 10. Iemand van de stichting TUMBA vertelt dat zij graag mee werken aan de integratie van de bewoners straks. Hij heeft een tijd een vluchteling in huis gehad en adviseert iedereen om inderdaad vooral de verbinding te zoeken. Je kunt veel van elkaar leren. Hij vond het juist lastig om te zien hoe wij vaak deze mensen anders benaderen, vanwege hun huidskleur. 11. Een jongere in de zaal roept de gemeente op om jongeren te betrekken bij dit proces. Hij vertelt hoe hij vroeger behoorde tot een groep extremistische jongeren, die tegen het AZC destijds was. Zij wilden toen het gebouw in brand steken. Hij had totaal geen beeld van deze mensen en wat zij allemaal hadden doorstaan. Dat zal zeker ook nu nog voor een aantal jongeren in deze omgeving gelden. Hij legt daarom de nadruk op het maken van verbindingen tussen deze jongeren en de bewoners van het AZC.
Slot. Burgemeester Waanders dankt alle aanwezigen voor hun aanwezigheid en inzet. Ze is blij met de grote bereidheid die er vanavond was van alle partijen om vooral naar elkaar te luisteren. Ze roept iedereen op om vooral straks de verbinding te gaan zoeken met de toekomstige bewoners. Bewoners van dit gebied zijn vooral nuchter en praktisch ingesteld. Iedereen realiseert zich dat er ook minder plezierige dingen zullen gebeuren. Het is belangrijk dat er ook plek is om deze onrust een plek te geven en hier begrip voor te tonen. Ze begrijpt de zorg van velen door alle toestanden op dit moment in de wereld om ons heen. Niemand kan echter overzien waar dit toe gaat leiden. Wel kunnen wij als inwoners met elkaar laten zien aan deze mensen dat het ook anders kan.
