Verslag bijeenkomst voor omwonenden Het Anker Zuidhorn betreffende opvang vluchtelingen Datum : donderdag 7 april 2016 Plaats : Het Anker, Geert Waldastraat 2 in Zuidhorn Tijd : 21.00 – 22.15 uur Aanwezig: Namens gemeente Zuidhorn : burgemeester Bert Swart, wethouders Bert Nederveen, Fred Stol Henk Bakker en raadsleden Namens COA : Henk Wolthof (unitmanager regio Noord) en Marcel Elfrink Onafhankelijk gespreksleider : Derk Eimers Omwonenden Het Anker Media
Inleiding Onafhankelijk gespreksleider, de heer Eimers, opent de bijeenkomst en heet de aanwezigen welkom. Het programma van deze avond is als volgt: eerst zal burgemeester Swart een toelichting geven hoe het college, in samenspraak met de raad en het COA is gekomen tot het voorstel m.b.t. de opvanglocatie. Daarna wordt het woord gegeven aan Henk Wolthof voor een toelichting van de zijde van het COA, vervolgens is er gelegenheid tot het stellen van vragen en tot slot kunnen de aanwezigen in gesprek gaan met de heren Wolthof en Elfrink van het COA en de college‐ en raadsleden. Vooraf aan deze informatiebijeenkomst zijn de omwonenden van De Borgh‐locatie op het gemeentehuis over de plannen geïnformeerd. De aanwezige journalisten (van RTV Noord, de Streekkrant en Welkom in Zuidhorn) stellen zichzelf kort voor. Toelichting gemeente Burgemeester Swart heet de aanwezigen van harte welkom en schetst kort hoe het college tot het voorstel is gekomen met betrekking tot de opvang van vluchtelingen in Zuidhorn. Het gemeentebestuur ziet het als haar maatschappelijke en humanitaire verantwoordelijkheid het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) te helpen met een goede voorziening. Ook vanuit de samenleving is er medeleven en vragen zowel inwoners als maatschappelijke organisaties om zorg voor en opvang van vluchtelingen. Begin september 2015 heeft het COA de gemeente verzocht mee te werken aan de opvang van vluchtelingen. De gemeenteraad heeft het college half september 2015 de opdracht gegeven te onderzoeken hoe onze gemeente hierbij kan helpen. De afgelopen zeven maanden zijn de mogelijkheden zorgvuldig onderzocht. Daarbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: aantal vluchtelingen: maximaal 300 (kleinschalig); duur van de opvang: maximaal 5 jaar; een verantwoorde verhouding tussen het aantal inwoners en het aantal vluchtelingen; nabij voorzieningen (onderwijs, winkels en openbaar vervoer) voor een goede integratie.
1
Samen met het COA zijn de verschillende mogelijkheden bekeken en uiteindelijk is gekozen voor twee locaties in het dorp Zuidhorn: het terrein van de voormalige basisschool De Borgh aan de Boslaan 20a voor de huisvesting voor vluchtelingen (maximaal twee bouwlagen) en de voormalige basisschool Het Anker aan de Geert Waldastraat 2 als diensten‐ en activiteitencentrum voor het COA. Waarom zijn deze locaties geschikt? Locatie De Borgh ligt op korte afstand van de voorzieningen zoals winkels, scholen en openbaar vervoer. De locatie ligt bovendien in het dorp, wat een belangrijke voorwaarde is voor integratie in onze gemeenschap. Locatie Het Anker is een voormalig schoolgebouw en daarmee uiterst geschikt voor dagbestedingsactiviteiten en kantoorruimte. Andere locaties die bekeken zijn, zijn het terrein achter het gemeentehuis, het terrein van het oude zwembad, het terrein waar eerder de Westerburcht stond, terrein aan de Gaickingalaan en de Oostergast. Om diverse redenen zijn deze locaties afgevallen en is gekozen voor het terrein van De Borgh en Het Anker. Aan een stedenbouwkundig bureau is gevraagd om met een aantal schetstekeningen te komen wat op het terrein mogelijk is. Wat betreft het proces: het college heeft een voorgenomen besluit genomen over de opvang van vluchtelingen in de kern Zuidhorn. De komende weken worden de reacties van onze inwoners verzameld. Deze reacties worden, samen met het voorstel, voorgelegd aan de gemeenteraad. De gemeenteraad vergadert hierover 6 juni aanstaande.
Toelichting COA Vervolgens wordt het woord gegeven aan Henk Wolthof, unitmanager van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Om de vluchtelingenstroom op te vangen is het verzoek aan gemeenten gedaan om locaties beschikbaar te stellen. In eerste instantie was het voor het COA financieel alleen mogelijk om grootschalige opvang (400 – 500 vluchtelingen) te realiseren, maar onlangs is een bestuursbesluit genomen en zijn financiële middelen beschikbaar gesteld waardoor ook kleinschalige opvang (minimum van 300 vluchtelingen) mogelijk is geworden. In Nederland vragen mensen met diverse nationaliteiten asiel aan. In 2014 en 2015 kwam het merendeel van de vluchtelingen uit Syrië, Eritrea en Libië. Een paar jaar eerder waren het voornamelijk Irakezen, Somaliërs en Afghanen. Op basis van de huidige instroom van vluchtelingen in Nederland worden de vluchtelingen evenredig over de locaties verdeeld. In de opvang worden zowel gezinnen als alleenstaanden gehuisvest. In de opvang verblijven de vluchtelingen in afwachting van de volgende stap in hun asielprocedure: dat kan zijn of wachten op een geschikte (zelfstandige) woning of zich voorbereiden op terugkeer naar land van herkomst. Het COA begeleidt de vluchtelingen en geeft programma’s over kennis van de Nederlandse samenleving met aandacht voor omgangsvormen, gewoontes en gebruiken, en taallessen. In het voorstel zoals het nu voorligt, komt op De Borghlocatie de opvang en een dienstengebouw voor medewerkers van het COA en de beveiliging. In de voormalige school Het Anker komt de dagbesteding, de gezondheidsdienst en leslokalen. Door een stedenbouwkundige zijn schetsen en inrichtingstekeningen gemaakt van mogelijke woningbouw op het terrein van De Borgh. Daarbij wordt uitgegaan van 2 bouwlagen. 2
Vragen en antwoorden Vervolgens stelt de heer Eimers de aanwezigen in de gelegenheid tot het stellen van vragen: Vraag U gaat uit van een aantal van 300 personen voor de duur van vijf jaar. Geeft u daar keiharde garanties voor? Antwoord bgm Het plan wat nu voorligt, gaat uit van een opvanglocatie waar (burgemeester) maximaal 300 personen worden gehuisvest voor de duur van vijf jaar. Dat zijn de afspraken met het COA. Vraag Ik heb uitzicht op het schoolterrein. Hoe gaat het met de activiteiten? Wanneer zijn de activiteiten en hoe komen de mensen hier? In busjes? Komen ze in groepen? Antwoord COA De activiteiten vinden verspreid over de dag plaats. Naast activiteitenbegeleiding is ook het plan om het geneeskundig centrum in Het Anker een plek te geven. De activiteiten zullen met name overdag plaatsvinden en incidenteel ’s avonds en ook in het weekend. De mensen komen lopend of fietsend vanaf de opvanglocatie naar Het Anker. Het parkeren wordt voor het grootste deel op De Borghlocatie opgevangen, het parkeren bij Het Anker zal minimaal zijn. Vraag Hoeveel personen komen er in totaal te werken? Antwoord COA In totaal zullen, op beide locaties samen, ongeveer 50 mensen komen te werken. Dit zijn vooral medewerkers van het COA en van de beveiliging. Vraag Wat gaat er op schoolplein plaatsvinden? Antwoord COA In het plan zoals het voorligt, dient Het Anker puur als dienstengebouw en vinden de activiteiten binnen plaats. Het speelterrein is op de andere locatie. Vraag Op dit moment is de afrastering om terrein van Het Anker ondeugdelijk. Hoe wordt dat straks geregeld? Antwoord COA Het terrein wordt zodanig ingericht dat het voldoet aan de eisen van het COA. Het COA wil daarover graag in overleg met omwonenden en zou daarom graag een klankbordgroep op willen richten waar dit soort onderwerpen besproken kunnen worden. Vraag Moet het bestemmingsplan worden gewijzigd? Antwoord bgm Op dit moment ligt de bestemming ‘school’ op dit terrein, als die bestemming gewijzigd moet worden dan zal dat via de gebruikelijke procedure gaan. Vraag Kunnen burgers ook planschade aanvragen? Antwoord bgm Planschade wordt alleen verkregen als er iets wordt gebouwd wordt van structurele aard. Planschade lijkt hier niet voor de hand te liggen omdat het schoolgebouw blijft, zoals die er nu staat. Of er sprake is van planschade wordt beoordeeld door een onafhankelijke commissie. 3
Wij hebben op voorhand advies gevraagd van de commissie en hebben daar een rapport van ontvangen. Een kopie van het rapport kan beschikbaar worden gesteld. Vraag Antwoord bgm
Vraag Antwoord COA
Vraag
Antwoord COA
Vraag Antwoord COA Vraag Antwoord COA
Vraag
Antwoord bgm
Vraag
Voor planschade is toch juist het gebruik van wezenlijk belang? De aanvraag wordt door de commissie getoetst en daarbij wordt ook kritisch beoordeeld op de functie die er uitgevoerd wordt. Dit is meegenomen in het rapport. Als er overdag ca. 40 kinderen naar school gaan, kan het dan zijn dat de andere 240 mensen hier gelijktijdig zijn? Nee, dat is niet het geval. Er zullen verschillende programma’s voor de vluchtelingen zijn, een deel zal ook aan vrijwilligerswerk gaan doen of andere werkzaamheden uitvoeren bv. groenonderhoud. In het dienstengebouw zullen de lessen groepsgewijs worden aangeboden en dat wordt gereguleerd over de verschillende dagen. U zegt dat de vluchtelingen mogelijk in groenonderhoud gaan werken, maar is er wel groen aanwezig op de locatie van De Borgh als daar 300 mensen gehuisvest worden? Er zijn inrichtingsschetsen gemaakt en daarop is te zien dat er voldoende open ruimte is en groen langs de randen. Er is daar dan wel zeker groen te onderhouden. Waar komt de ingang van dit gebouw? Op dit denken wij aan Geert Waldastraat, maar dat staat nog niet vast en daarover willen wij ook graag met de buurt in overleg. Wat is de samenstelling van de groep die hier komt? Op basis van de instroom worden de vluchtelingen over de opvanglocaties verspreid. Op dit moment komen veel gezinnen met kinderen, de zgn. na‐reizigers, maar ook alleenstaanden. Er komt een eerlijke mix. Waarom zijn niet alle bewoners van De Bongerd uitgenodigd? Als er straks activiteiten worden georganiseerd dan zullen er meerdere mensen uit de Bongerd hier last van hebben en dus zou het goed zijn om hun er vanaf het begin bij te betrekken. Wat is het uitnodigingscriterium? Er is nu wel heel krap uitgenodigd. We hebben nu alleen de mensen uitgenodigd die dicht op de locatie wonen. Op 12 april wordt een algemene informatieavond gehouden waarvoor alle inwoners van de gemeente Zuidhorn een uitnodiging hebben ontvangen. Er blijven toch wel veel onduidelijkheden: wat voor activiteiten worden hier nu georganiseerd, hoeveel geluid gaat dat produceren, waar wordt
4
Antwoord COA
Vraag Antwoord COA Vraag Antwoord COA
Vraag
Antwoord COA
Vraag Antwoord COA
Vraag
Antwoord COA
Vraag
geparkeerd, hoeveel bezoekers komen hier, wat is de routing, wordt dit pand verbouwd of blijft het in deze staat? De locatie Het Anker zal voornamelijk op de daguren tussen 8.00 en 17.00 uur open zijn en, beperkt ook, in het weekend. Maar het is allemaal nog niet in beton gegoten en het COA wil hierover heel graag in gesprek met de omwonenden. Wat betreft het parkeren: medewerkers van het COA dienen zoveel mogelijk bij de opvanglocatie te parkeren en lopend of fietsend naar Het Anker te gaan. Deze afstand bedraagt ca. 900 meter en dat is lopend of fietsend prima te doen. Er komt een mix van nationaliteiten, dat leidt tot veel onrust. Hoe wordt hiermee omgegaan? Onze ervaring is juist dat de mix van nationaliteiten het beste werkt en leidt tot minder onrust. Komt hier ook beveiligingen en wat houdt dat dan in? Tijdens activiteiten zal hier personeel van het COA en beveiliging aanwezig zijn. In principe is er 1 beveiliger aanwezig, maar het COA personeel is ook getraind op incidenten. Bij calamiteiten wordt zo nodig de politie ingeschakeld. Afgelopen december heeft hier een camerazuil gestaan. De camera gaf een heel vervelend groen licht af wat tot in de slaapkamer merkbaar was. Krijgen we die weer? Als we al camera’s zouden gaan gebruiken, dan die niet. Het is echter nog een vraag of we dat gaan doen want wij doen het liever niet omdat het soms ook ten koste gaat van de privacy. Mochten we hiertoe wel overgaan dan doen we dat in overleg met u, maar wat het COA betreft liever geen cameratoezicht. Is hier ‘s nachts iemand aanwezig? Nee. Als de activiteiten afgelopen zijn dan is hier niemand aanwezig. Ook geen beveiliging. Als er aanleiding is, zullen we surveillance aanvragen. Ik ben nog niet helemaal gerust op het parkeren van personeel. Er zijn nu 6 parkeerplaatsen op het terrein van de school, de rest van de auto’s komen op straat te staan. Dat creëert een onveilige situatie. Ik blijf bij mijn toezegging dat hier niet wordt geparkeerd. De medewerkers zijn in onze dienst en moeten op de opvanglocatie parkeren. Eventueel bieden wij hun fietsen aan of wat dan ook. Als u wel ziet dat hier geparkeerd wordt, dan kunt u dit aan ons doorgeven. Wordt dit terrein helemaal afgesloten? Uit ervaring weet ik dat er ‘ s avonds erg veel gerommeld wordt. Ik zou hier graag een groot hek omheen willen hebben. 5
Antwoord COA Vraag Antwoord COA
Vraag
Antwoord bgm
Aanvulling COA
Vraag Antwoord COA
Vraag Antwoord COA
Vraag
Antwoord COA Vraag
Antwoord bgm
Het lijkt mij goed om daar samen over te hebben. Wat voor activiteiten worden hier straks aangeboden? Het zal voornamelijk gaan om educatieve lessen, voorlichting, kinderactiviteiten en de medische dienst. Hopelijk ook activiteiten samen met mensen uit het dorp. Ik wil graag de toezegging dat hier na 17.00 uur geen activiteiten meer zijn. Wij willen graag onze rust behouden, ook in het weekend. Ik hoor nu dat hier alle dagen activiteiten zijn en bij hoge uitzondering ook ‘s avonds. Ik wil dat hier om 17.00 uur de deur dicht gaat en het hek op slot. Ik kan u niet iets toezeggen wat ik niet waar wat kan maken. We moeten met elkaar in overleg hoe we dit in detail kunnen regelen. Het COA is in principe verantwoordelijk en die geeft aan dat incidenteel er ’s avonds wel eens een activiteit kan zijn. Deze activiteit betreft dan niet een disco ofzo. De kinderen gaan overdag naar school en kunnen daar spelen en ook op de opvanglocatie is speelgelegenheid. Moet de geneeskundige dienst op zaterdag en zondag open? Het kan soms gebeuren dat sommige diensten in het weekend kortdurend open zijn. In praktijk zal dit waarschijnlijk heel erg meevallen, maar ik wil die mogelijkheid wel open houden. Is er vanuit COA al een tekening of plattegrond? Ja, er zijn schetsen hoe de opvanglocatie er mogelijk uit zou kunnen zien. Deze schetsen zijn op de site in te zien. Aan de locatie Het Anker is nog niet geschetst. In principe verandert er aan de buitenkant niet veel. De wettelijke regelgeving is aangepast waardoor opvang voor 300 vluchtelingen mogelijk is. Waarom kan het aantal niet nog meer naar beneden geschaald worden zodat alles gecentreerd kan worden op 1 locatie. Het aantal van 300 is voor ons ondergrens. De gemeente krijgt een vergoeding per vluchteling om de kosten te compenseren. Ik heb begrepen dat de gemeente te weinig krijgt van het rijk. Dus de inwoners van deze gemeente moeten dan opdraaien voor de kosten die er over blijven. Daar heb ik veel moeite mee. De begroting gaat uit van kostenneutraliteit. De gemeente krijgt wel meer inkomsten uit het gemeentefonds, dat gebaseerd is op het aantal inwoners. Maar hier staan ook weer kosten tegenover. De overige kosten worden vergoed door het COA, zoals ambtelijke voorbereidingskosten en verdere organisatiekosten tijdens de periode van 5 jaar. 6
Vraag Antwoord COA
Vraag Antwoord bgm
Vraag Antwoord COA Opmerking
Wat is het beleid van mensen die zich niet aan de Nederlandse regels houden? Wij spreken de mensen er op aan, kunnen sancties opleggen en kunnen overplaatsing toepassen. Als er sprake is van een wetsovertreding dan schakelen wij de politie in. Komt er ook meer politie bij? Provinciebreed wordt steeds gekeken of er voldoende politiebezetting is en wordt vinger aan de pols gehouden. Eens in de 6 weken is een driehoeksoverleg waar dit soort vraagstukken steeds aan de orde komt. Komen er in dit activiteitencentrum alleen voor mensen uit het AZC of ook uit omgeving en andere opvangcentra? Nee, dit dienstencentrum is alleen bedoeld voor bewoners van de opvanglocatie in Zuidhorn. Ik wil het gemeentebestuur bedanken voor de organisatie van deze avond. Ik heb zelf ervaringen met vluchtelingen en ben daar zeer positief over. Ik heb er vertrouwen in. Mooi dat het gemeentebestuur zo humaan is op vluchtelingen op te vangen.
Na deze woorden sluit de heer Eimers de bijeenkomst en nodigt de aanwezigen uit om nog even na te praten met de aanwezige college‐ en raadsleden. Zoals eerder gezegd is op 12 april een algemene informatiebijeenkomst waar iedereen ook weer van harte welkom is. Mochten de aanwezigen nog vragen en/of opmerkingen hebben, dan kunnen die gesteld worden via het mailadres:
[email protected].
7
