Mogelijke opvang vluchtelingen in Huys Heijen Antwoorden op vragen/zorgen/aandachtspunten zoals ingebracht tijdens de bewonersbijeenkomsten van 22 en 30 maart 2016 (geactualiseerd op 7 april 2016)
A. 1.
2.
3.
4.
5.
6.
Locatie Heijen / Huys Heijen Andere locaties Waarom vindt er geen spreiding van vluchtelingen over de kernen plaats? Kleinere aantallen op meerdere locaties (bijvoorbeeld Roepaen, Picardie of steenfabriek) zou beter zijn. Per opvanglocatie wordt een aantal voorzieningen aangeboden (open leercentrum, recreatieruimte, medische post). Deze voorzieningen zijn te kostbaar om op iedere locatie te realiseren voor kleine aantallen vluchtelingen. De voorzieningen centraal inrichten zou leiden tot veel loopbewegingen en daarmee veel onrust en mogelijke overlast. Daarom is er een voorkeur voor opvang op één plaats. Het COA acht Huys Heijen geschikt voor de opvang van 150 vluchtelingen. Wat zijn de andere twee mogelijke opvanglocaties die in beeld waren en waarom zijn die niet geschikt? De andere twee locaties kunnen wij niet openbaar maken. Daarvoor hebben de desbetreffende eigenaren geen toestemming gegeven. De reden van afwijzing was de hoeveelheid investeringen die nodig waren om de locaties geschikt te maken voor het opvangen van vluchtelingen. Het gaat om een aanvullende opvanglocatie (AVO) die gekoppeld wordt aan een grotere opvanglocatie in de regio. Wat betekent dit concreet voor bijvoorbeeld de faciliteiten, ondersteuning en kwaliteit van de begeleiding? De faciliteiten, ondersteuning en begeleiding zijn op een AVO-locatie hetzelfde als op een azc. Op een AVO-locatie zorgt niet het COA maar de verhuurder van de locatie voor het inhuren van een beveiligingsbedrijf. De beveiliging moet te allen tijde blijven voldoen aan de eisen die het COA hieraan stelt. Als op Huys Heijen geen 150 vluchtelingen gehuisvest kunnen worden, komt er dan een tweede locatie? Huys Heijen is op dit moment de enige locatie in de gemeente Gennep die door het COA geschikt geacht wordt voor de opvang van vluchtelingen. De businesscase (het ondernemingsplan) gaat uit van 150 bewoners. Als dat niet haalbaar blijkt te zijn, dan is het aan het COA om te beslissen of het een kleiner aantal bewoners aanvaardbaar acht of dat een alternatief moet worden gevonden. Heijen is altijd de klos Hoe kunnen we een win-win situatie creëren, zodat de Heijense gemeenschap voordelen ondervindt van de opvanglocatie? Investeer samen met de inwoners in de omgeving, investeer in verenigingen, zodat die niet alleen de lasten, maar ook de lusten ervaren (bv. nieuw kunstgrasveld, aanpassing faciliteiten scholen etc.). Bij een besluit dat de vluchtelingenopvang op Huys Heijen doorgaat, is het mogelijk om een klankbordgroep te vormen van inwoners uit Heijen, die met name hierover zouden kunnen meedenken. Voordelen versus verplichtingen Huys Heijen Hoe hoog is de financiële vergoeding die Huys Heijen krijgt en welke voorzieningen moeten daarvoor geleverd worden?
7.
8.
9.
10.
11.
Bij voorgenomen aankoop of huur van onroerende zaken door het COA blijft het verstrekken van inzage in deze documenten, als gevolg van artikel 11 lid 1 van de WOB, achterwege. Dit betekent dat het COA geen inzage in deze documenten hoeft te verstrekken. Omdat het COA grote waarde hecht aan de transparantie van haar besluitvorming en bestuur, kunnen de documenten op verzoek toch worden verstrekt. Een aantal van de in deze documenten opgenomen gegevens zijn geanonimiseerd omdat het belang bij verstrekking ervan niet opweegt tegen de belangen die met de bescherming van deze gegevens zijn gediend. Dit vindt zijn grondslag in de artikelen 10 lid 1 onder d, en artikel 10 lid 2 van de WOB. Op dezelfde gronden worden de als bijlage bij de Businesscase behorende documenten Vastgoedrekenmodel azc en het taxatierapport niet verstrekt. Kan Huys Heijen verplicht worden om faciliteiten te bieden en activiteiten te organiseren? Het COA verzorgt de inrichting van faciliteiten zoals een Openleercentrum, fietsenwerkplaats, huiswerkruimte en een vrouwenruimte. Het COA begeleidt met haar eigen medewerkers de asielzoekers in hun dagelijks leven. Denk bijvoorbeeld aan zwemmen voor kinderen, recreatieruimte, kinderspeelzaal, basaal Nederlands /Engels, kennis van de Nederlandse maatschappij en NT2 (Nederlands als tweede taal). Daarnaast werkt het COA veel met vrijwilligers. De ervaring wijst uit, dat na enige tijd ook vanuit de omgeving spontane initiatieven voor activiteiten ontstaan. Stichting Vluchtelingenzorg Gennep heeft aangegeven graag een rol te willen spelen in de dagbesteding. Komen de inkomsten voor Huys Heijen ook weer ten goede van Heijen? Deze vraag kan de gemeente niet beantwoorden. Bebouwing Huys Heijen Is Huys Heijen wel geschikt voor vluchtelingenopvang? Hoe zit het met de (brand)veiligheid en hygiënische omstandigheden? Het terrein van het azc zal voldoen aan alle veiligheidseisen die het COA aan haar locaties stelt. De medewerkers van het COA hebben een training voor bedrijfshulpverlening (BHV)gevolgd en kunnen optreden bij calamiteiten. Buiten COA-werktijden zijn minimaal twee medewerkers van een beveiligingsbedrijf aanwezig. De op het azc aanwezige (veiligheids)medewerkers zijn dag en nacht bereikbaar en aanspreekbaar. Het COA heeft voor ieder azc een zogeheten 'bedrijfsnoodplan', waarin scenario's zijn opgenomen voor bedreigende situaties. Het bedrijfsnoodplan voor het azc is nu nog niet klaar, maar zodra dat het geval is, kan dit worden ingezien. COA-medewerkers en/of beveiligers treden in geval van calamiteiten of incidenten handelend op en schatten in of er hulpdiensten moeten worden ingeschakeld. Waarom wordt zo’n mooi gebouw opgeofferd voor vluchtelingenopvang? Het gebouw wordt op dit moment ook al benut voor de huisvesting van arbeidsmigranten. Door het gebouw te gebruiken en te exploiteren zorg je er ook voor dat het gebouw in stand wordt gehouden. Is het kasteel groot genoeg om 150 mensen te huisvesten? Hoeveel m² per persoon zijn voorgeschreven? Door de Tweede Kamer en het ministerie van Veiligheid en Justitie is vastgesteld waaraan de opvang van vluchtelingen moet voldoen. De insteek van dit beleid is sober maar humaan. Daarmee zijn alle locaties van het COA geschikt om mensen tijdelijk op een goede manier op te vangen. Eén van de kaders waarmee het COA werkt, is een richtlijn voor het aantal m² per persoon. Men gaat uit van 16 m² per persoon, inclusief 5 m² slaapruimte. Aan de hand van deze richtlijn komt men tot een aantal bewoners. Zodoende is voor deze locatie berekend dat er 150 mensen kunnen worden gehuisvest. Hierbij moet de kanttekening worden geplaatst dat er nog wel een oplossing gevonden moet worden voor de kantoor- en
12.
13.
14.
15.
16.
dagruimtes. In welk gebouw op het terrein komen de vluchtelingen? Blijft de opvang binnen de bestaande bebouwing of worden er woonunits (containers) bijgeplaatst? Bij de uitwerking van het plan kan bepaald worden of de huisvesting en de ondersteunende voorzieningen in de bestaande bebouwing kunnen worden ondergebracht of dat het nodig is om ruimtes bij te plaatsen. Huidige bewoners Wat gebeurt er met de huidige Poolse bewoners van het kasteel? Deze bewoners zullen worden geherhuisvest. Op dit moment zijn er nog ca. 17 Poolse bewoners over van de ongeveer 100 Poolse bewoners die oorspronkelijk gehuisvest waren op Huys Heijen. Bestemmingsplan en vergunningen Past de opvang van vluchtelingen in het bestemmingsplan? Welke vergunningen zijn er nodig? De opvang past momenteel niet in het bestemmingsplan, maar kan worden toegestaan met een omgevingsvergunning. Verder zal de brandweer het pand geschikt moeten verklaren voor de opvang van het geplande aantal vluchtelingen. Er vinden momenteel bouwactiviteiten plaats op Huys Heijen. Dat toont toch aan dat de zaak al beklonken is? Deze bouwactiviteiten zijn niet gerelateerd aan de mogelijke komst van vluchtelingen. Humane opvang Opvang moet humaan en veilig zijn. Hoe worden menswaardige huisvestingsomstandigheden gegarandeerd? Door de Tweede Kamer en het ministerie van Veiligheid en Justitie is vastgesteld waaraan de opvang van vluchtelingen moet voldoen. De insteek van dit beleid is sober maar humaan. Daarmee zijn alle locaties van het COA geschikt om mensen tijdelijk op een goede manier op te vangen. De locatie wordt volgens een programma van eisen en beleid opgeleverd.
B. 1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Soort bewoners Herkomst asielzoekers Zijn het oorlogsvluchtelingen, politieke vluchtelingen of economische vluchtelingen? Dit onderscheid wordt door de Nederlandse instanties niet gemaakt. Asielzoekers zijn mensen die in Nederland asiel aanvragen en - zolang hun aanvraag door de IND wordt beoordeeld recht hebben op opvang en begeleiding door de Nederlandse overheid. Het COA vangt deze mensen op en begeleidt hen tijdens de asielprocedure. Het kenmerk van deze doelgroep is dat in de asielprocedure wordt gekeken of iemand recht heeft om tijdelijk in Nederland te verblijven. Als men mag blijven, vertrekt men bij het COA naar woonruimte ergens in Nederland. Als men niet mag blijven, vertrekt men bij het COA uit de opvang terug naar het land van herkomst. Is bij de groep vluchtelingen sprake van de eerste opvang in Nederland? De bewoners van het azc zijn niet nieuw in Nederland. Zij hebben al in een tijdelijke opvanglocatie gezeten, weten hoe het gaat op straat, in winkels en hebben gereisd met het openbaar vervoer. De voorlichting bij aankomst van nieuwe bewoners richt zich vooral op de vraag: hoe doen we het hier in deze wijk? Die voorlichting wordt mede samengesteld op basis van de inbreng van omwonenden, ondernemers, onderwijs etc. Welke status hebben de vluchtelingen? Het merendeel van de vluchtelingen die op een AVO-locatie worden gehuisvest, zal reeds een verblijfsvergunning hebben gekregen. Zij zijn in afwachting van woonruimte ergens in Nederland. Voor een kleine groep geldt dat men nog vier weken bij het COA mag verblijven, voordat men onder begeleiding van de vreemdelingenpolitie naar Ter Apel vertrekt om vandaaruit terug te keren naar het land van herkomst. Screening Zijn de vluchtelingen die komen al vooraf gescreend? Alle asielzoekers worden door de vreemdelingenpolitie geregistreerd en er wordt onderzoek gedaan naar de identiteit. Verder vindt er een verplichte tbc-controle plaats. De politie neemt vingerafdrukken af en alle nieuwkomers worden gefouilleerd. Bagage mag doorzocht worden en mobiele telefoons gecontroleerd. Waar wordt op gescreend (bijvoorbeeld religieuze achtergrond) en hoe beïnvloedt dit de plaatsing? Er wordt gescreend op identiteit en gezondheid. Bij de plaatsing van asielzoekers wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met het land van herkomst, cultuur, religie en gezinssamenstelling. Hoe wordt de identiteit van vluchtelingen vastgesteld en gecontroleerd? De identificatie vindt plaats op basis van de documenten van de asielzoeker en vingerafdrukken. Al deze gegevens – land van herkomst, identiteit – worden geregistreerd ter voorbereiding op de asielprocedure. Samenstelling Kan de gemeenteraad eisen stellen aan de samenstelling van de groep vluchtelingen? In Heijen bestaat de voorkeur om gezinnen en oorlogsvluchtelingen te huisvesten, niet alleen mannen. Nee, daar heeft de gemeente geen invloed op. De plaatsing van vluchtelingen in een azc wordt door het COA gecoördineerd. In het algemeen geldt, dat circa 40% van de populatie op een azc uit gezinnen bestaat, de overige bewoners zijn alleenstaande of alleengaande mannen en vrouwen. Ongeveer 10 tot 15% van de bewoners is in de leeftijd van 0 tot 18 jaar.
8.
9.
10.
11.
12.
Angstige getraumatiseerde bewoners, daarvan moet je er niet te veel in een hokje bijeen zetten. Veel van de bewoners in een azc hebben veel meegemaakt, maar dan ben je niet per definitie getraumatiseerd. Het zijn niet allemaal kwetsbare mensen, maar mensen in een kwetsbare positie. Mochten mensen wel getraumatiseerd zijn, dan hebben de professionele opvangmedewerkers van het COA dat snel in de gaten en schakelen indien nodig medische en psychische zorg in die op iedere opvanglocatie beschikbaar is. Het voornaamste aangrijpingspunt om psychosociale problemen te voorkomen en aan te pakken is door activering en participatie weer zinvol bezig te zijn. Vandaar dat er veel aandacht is voor dagbesteding. Is er speciale psychosociale begeleiding nodig, dan verloopt de verwijzing naar de geestelijke gezondheidszorg via de huisarts. Om enerzijds laagdrempelige zorg te kunnen bieden zonder de huisarts onnodig te belasten en anderzijds onnodige verwijzingen te voorkomen, worden sociaal-psychiatrisch verpleegkundigen ingezet, zogenoemde consulenten GGZ. Deze extra ondersteuning maakt deel uit van het programma van eisen. Als er sprake is van een posttraumatische stressstoornis (PTSS ), wordt die in eerste instantie op de locatie of, als de situatie daarom vraagt, in gecontracteerde en gespecialiseerde GGZ-instellingen behandeld. De samenstelling van de populatie zou een afspiegeling moeten zijn van de populatie van Heijen. De samenstelling zal vergelijkbaar zijn met de bevolkingsopbouw van de gemeente Gennep of welke willekeurige gemeente dan ook. Cultuurverschillen Zorg om verschillende culturen en nationaliteiten Het COA is neutraal op het terrein van politiek en religie. Er zijn geen dominees, imams of andere religieuze voorgangers in dienst. Ook neemt het COA geen initiatief om religieuze bijeenkomsten te organiseren op het azc. Religie en de beleving daarvan wordt gezien als een individuele invulling. Het staat een asielzoeker natuurlijk vrij om naar gelieve en op eigen initiatief een kerk- of moskeedienst bij te wonen. Dit zal dan altijd in een reguliere moskee of kerk zijn. Met religieuze organisaties die op een azc activiteiten willen organiseren wordt een gesprek aangegaan. Het COA screent deze mensen en plekken niet: zoals dat voor heel Nederland geldt, dat is iets voor de AIVD of de politie. Deze instanties zien er in Nederland op toe dat er geen illegale activiteiten plaatsvinden. Als echter evident is dat een persoon of instantie zich niet aan de Nederlandse wet houdt, wordt de toegang tot de locatie geweigerd. Waarom geen verdeling op basis van culturen? Is makkelijker i.v.m. communicatie, taal De populatie van een azc is afhankelijk van verschillende factoren. Allereerst wisselt de nationaliteit van hen die asiel zoeken iedere periode. Op dit moment zijn er bijvoorbeeld veel Syriërs. Dat kan over een halfjaar weer anders zijn omdat er ergens anders in de wereld omstandigheden zijn waardoor mensen op de vlucht slaan. Natuurlijk houden wij bij het huisvesten van asielzoekers rekening met de verschillen per continent en zelfs met het land van herkomst, met cultuur, religie en gezinssamenstelling. Zo zullen wij gezinnen en alleenstaanden apart onderbrengen binnen een opvanglocatie. Maar dat is uit praktische overwegingen en niet vanuit het idee dat verschillende groepen of religies niet kunnen samenleven. De vluchtelingen hebben een heel andere culturele achtergrond, dat vraagt om problemen Bewoners van een azc ondertekenen bij aankomst de daar geldende huisregels. Deze zijn gebaseerd op de omgangsvormen die wij in Nederland hanteren. Het personeel ziet er op toe dat de huisregels worden nageleefd en spreekt bewoners aan op ongewenst gedrag. Daarbij is een aantal sancties mogelijk, variërend van een geldboete, overplaatsing of in het uiterste
13.
14.
15.
16.
geval beëindiging van opvang. In alle gevallen geldt dat misdragingen consequenties kunnen hebben voor de asielprocedure. Wat doet de gemeente aan educatie over onze omgangsvormen? Educatie over omgangsvormen wordt door het COA geregeld. Bewoners van een azc ondertekenen de huisregels. Daarin staat dat zij andere bewoners met respect moeten behandelen. Discriminatie mag niet in Nederland, ook niet in een asielzoekerscentrum. Personeel van het COA zorgt dat de huisregels worden nageleefd. Medewerkers spreken bewoners aan op ongewenst gedrag. Ook verstandelijk gehandicapten moeten met respect behandeld worden Uiteraard! Eén van de huisregels is dat er geen overlast mag zijn voor omwonenden van het azc. De huisregels worden doorgenomen en toegelicht, op schrift overhandigd en door de bewoner ondertekend. Dat is een overeenkomst met gewicht. Niet opvolgen van de huisregels kan uiteindelijk leiden tot uitzetting. Wat als ze niet (willen) integreren? Asielzoekers die nog geen vergunning hebben, hoeven niet in te burgeren. Sterker nog: ze mogen zelfs niet inburgeren zolang ze in de asielprocedure zitten. Zodra asielzoekers een verblijfsvergunning krijgen, gelden dezelfde regels als voor anderen: ze moeten inburgeren. Ze moeten Nederlands leren spreken en weten hoe de samenleving in elkaar zit. Voor vergunninghouders die nog niet zijn gehuisvest in een gemeente, biedt het COA, in opdracht van het ministerie, een programma aan dat hen voorbereidt op het leven in Nederland en op de inburgeringsplicht. Met het programma “Voorbereiding op inburgering” streeft het COA ernaar de beheersing van de Nederlandse taal van deelnemers op ten minste niveau A1 te brengen en hen kennis van de Nederlandse samenleving bij te brengen. Daarnaast krijgt iedere deelnemer een persoonlijk dossier mee. De inhoud van het dossier wordt gevormd in de begeleidingsgesprekken met de casemanager. Op welke wijze wordt integratie van vluchtelingen in de Heijense gemeenschap bevorderd? Aan vluchtelingen met een verblijfsvergunning wordt een inburgeringsprogramma aangeboden. Het welslagen van de integratie zal voor een deel afhankelijk zijn van de inzet van de inwoners van Heijen. Er hebben zich inmiddels al enkele vrijwilligers met initiatieven gemeld.
C. 1.
2.
3.
4.
Aantal vluchtelingen Maximaal 150? 150 vluchtelingen is te veel, zowel voor deze locatie als voor Heijen in het algemeen. Spreiding over meerdere locaties is beter. Per opvanglocatie wordt een aantal voorzieningen aangeboden (open leercentrum, recreatieruimte, medische post). Deze voorzieningen zijn te kostbaar om op iedere locatie te realiseren voor kleine aantallen vluchtelingen. De voorzieningen centraal inrichten zou leiden tot veel loopbewegingen en daarmee veel onrust en mogelijke overlast. Daarom heeft opvang op één locatie sterk de voorkeur van het COA. Heeft de gemeente (raad) invloed op het getal 150? De raad kan zich uitspreken over een minimum of maximum aantal vluchtelingen. Aantal in toekomst Vindt er op Huys Heijen ook gezinshereniging plaats en hoe verhoudt dat zich tot het maximum aantal opvangplaatsen? In een op te stellen overeenkomst wordt een maximum aantal vastgelegd. Als dat op 150 wordt bepaald, dan zal het COA zich daar aan houden. Gezinshereniging kan dus niet tot overschrijding leiden. Is 150 echt het maximum of bestaat de kans dat het er meer worden? Op dit moment is een groter aantal dan 150 niet aan de orde.
D. 1.
2.
3.
4.
Duur van de opvang Maximaal vijf jaar Wie bepaalt de maximale opvangperiode en waarom is voor vijf jaar gekozen? Kan het ook voor een kortere periode? De eigenaar van de opvanglocatie, het COA en de gemeente komen gezamenlijk de periode overeen. De raad stelt hiervoor de kaders. Als de opvang op Huys Heijen doorgaat, dan komt er na twee jaar een evaluatie. Is er een kans dat de termijn wordt verlengd en zo ja, wie bepaalt dat? De gemeente bepaalt hiervoor de kaders. Doorstroming Worden de vluchtelingen teruggestuurd naar het land van herkomst als het daar veilig is? Wie garandeert dat? Ja, als de IND (overheid) bepaalt dat een land veilig is, dan worden vluchtelingen uit dat land teruggestuurd. De vreemdelingenpolitie, AVIM, DT&V en IOM verzorgen de terugkeer. Hoe lang blijven de vluchtelingen in Huys Heijen, is er sprake van voortdurende wisseling of blijven ze er de gehele periode? Voor de binding met het dorp is langer verblijf wenselijk. Mensen kunnen dan beter integreren (taal, school, vereniging of woning als mensen statushouder worden). De kans is klein dat dezelfde vluchtelingen vijf jaar lang op deze locatie blijven. Afhankelijk van het verloop van hun procedure zal een deel een verblijfsvergunning krijgen. Een ander deel zal terug gaan naar het land van herkomst. De mensen die een verblijfsvergunning krijgen zullen bij een opvanglocatie van het COA wachten tot er woonruimte in Nederland beschikbaar komt. Dit kan in een andere gemeente zijn. Het is voor zover nu bekend niet mogelijk afspraken te maken dat de mensen zoveel mogelijk in Heijen kunnen blijven wonen.
E. 1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Veiligheid Algemeen Veiligheid is een absolute voorwaarde! Op welke wijze wordt de veiligheid gewaarborgd? Zowel uit het perspectief van de vluchtelingen en uit het perspectief van inwoners. Dus veiligheid in en buiten het azc en niet alleen in Heijen maar ook richting de omliggende dorpen. Het terrein van het azc zal voldoen aan alle veiligheidseisen die het COA aan haar locaties stelt. De medewerkers van het COA hebben een training gevolgd voor bedrijfshulpverlener (BHV) en kunnen optreden bij calamiteiten. Buiten COA-werktijden zijn minimaal twee medewerkers van een beveiligingsbedrijf aanwezig. De op het azc aanwezige (veiligheids)medewerkers zijn dag en nacht bereikbaar en aanspreekbaar. Het COA heeft voor ieder azc een zogeheten 'bedrijfsnoodplan', waarin scenario's zijn opgenomen voor bedreigende situaties. In alle azc’s vinden geweldsincidenten plaats. Hoe wordt hiermee omgegaan? In geval van incidenten binnen het azc zal het COA in eerste instantie een waarschuwingsgesprek met de betreffende bewoner(s) voeren. Mocht het nodig zijn dan kan het COA maatregelen opleggen. Waar het om strafbare feiten gaat, wordt altijd aangifte bij de politie gedaan. Wie is verantwoordelijk voor de veiligheid, het COA of Huys Heijen? Is er 24/7 een toezichthouder aanwezig? Op een opvanglocatie is 24 uur per dag beveiliging en gekwalificeerd opvangpersoneel aanwezig. In het geval van een AVO-locatie wordt de beveiliging door de verhuurder geregeld. De beveiliging moet te allen tijde voldoen aan de eisen die het COA hieraan stelt. Is er een meldpunt of vast contactpersoon voor veiligheidsincidenten? Klachten over overlast kunnen worden besproken met de locatiemanager, een medewerker van het COA, die op de opvanglocatie aanwezig is. Bij aanhoudende overlast of veiligheidsincidenten kan de politie optreden. De locatie is daarnaast 24 uur per dag telefonisch en persoonlijk bereikbaar. Veiligheid overdag/avond Naar verluidt is er tot 22.00 uur beveiliging op het azc aanwezig. Hoe wordt de veiligheid na dat tijdstip geborgd? Op een opvanglocatie is 24 uur per dag beveiliging en gekwalificeerd opvangpersoneel aanwezig. Wordt er een avondklok ingesteld? Bewoners van een azc mogen zich in beginsel vrij bewegen. Het COA heeft geen bevoegdheden om mensen in hun bewegingsvrijheid te belemmeren. Er kan dus ook geen sprake zijn van een avondklok. Er zijn nu maar twee politieauto’s voor de hele regio. Vindt hier uitbreiding plaats? Op dit moment is hier nog niets over te zeggen. De gemeente kan een aanvraag indienen voor extra politie-inzet. Kunnen de veiligheidsdiensten omgaan met de traumatische achtergrond en de cultuurverschillen? Veel van de bewoners in een azc hebben veel meegemaakt, maar dan ben je niet per definitie getraumatiseerd. Het zijn niet allemaal kwetsbare mensen, maar mensen in een kwetsbare positie. Mochten mensen wel getraumatiseerd zijn, dan hebben de professionele opvangmedewerkers van het COA dat snel in de gaten en schakelen indien nodig medische en psychische zorg in die op iedere opvanglocatie beschikbaar is.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Gezondheidsrisico’s Risico op TBC-uitbraak of andere besmettelijke ziekten Asielzoekers ontvangen kort na binnenkomst in Nederland een medische intake om hun gezondheidssituatie in kaart te brengen en, als dat nodig blijkt, een behandeling te starten. De controle is specifiek gericht op tuberculose en scabies (schurft) voor mensen uit landen waar dit veel voorkomt, en in sommige gevallen bij ziekenhuisopnamen voor de bacterie MRSA. Verder bieden we kinderen die nog niet volledig gevaccineerd zijn aanvullende vaccinaties aan om in lijn te komen met het Rijksvaccinatieprogramma. Van iedere asielzoeker wordt een medisch dossier aangemaakt. Zijn we wel goed in staat om goed met deze getraumatiseerde mensen om te gaan? Veel van onze bewoners hebben veel meegemaakt, maar dan ben je niet per definitie getraumatiseerd. Het zijn niet allemaal kwetsbare mensen, maar mensen in een kwetsbare positie. Mochten mensen wel getraumatiseerd zijn, dan hebben de professionele opvangmedewerkers van het COA dat snel in de gaten en schakelen indien nodig medische en psychische zorg in die op iedere opvanglocatie beschikbaar is. Vrouwen en kinderen Angst dat de vrouwen en kinderen niet meer veilig over straat kunnen gaan In de voorlichting aan asielzoekers wordt in woord en beeld en in één-op-één gesprekken duidelijk gemaakt wat de rechten van vrouwen in Nederland zijn en hoe die gerespecteerd dienen te worden. Dit onderwerp is opgenomen in de huisregels die door asielzoekers ondertekend moeten worden. Veiligheid kwetsbare groepen In de buurt van Huys Heijen is dagbesteding van Dichterbij gehuisvest. Het gaat hier om cliënten met een intensieve zorgbehoefte die afwijkend van de norm kunnen reageren. Hoe wordt hier richting het azc mee omgegaan, is hun veiligheid gewaarborgd? Eén van de huisregels is dat er geen overlast mag zijn voor omwonenden van het azc. De huisregels worden doorgenomen en toegelicht, op schrift overhandigd en door de bewoner ondertekend. Dat is een overeenkomst met gewicht. Niet opvolgen van de huisregels kan uiteindelijk leiden tot uitzetting. De gemeente is op dit moment al in gesprek met Dichterbij. Indien de raad besluit dat er opvang komt op de locatie Huys Heijen, dan zullen Dichterbij en het COA onderling afspraken maken om dit in goede banen te leiden. Ervaringen uit het verleden Zijn er cijfers bekend over (veiligheids) incidenten uit het verleden, toen er eerder vluchtelingen/asielzoekers zijn gehuisvest in Huys Heijen? Er is geen politieregistratie voorhanden van de eerdere periodes waarin vluchtelingen op de betreffende locatie zijn gehuisvest. Dit betekent dat we geen cijfers kunnen genereren. Bij de lokale politie is wel bekend dat er meldingen zijn geweest in die periode, maar aard en omvang zijn niet meer te achterhalen. In de periode dat Huys Heijen in gebruik was als azc is daar veel overlast van ondervonden. Zowel op straat als op school. De traumatische ervaringen van de asielzoekers zijn door gemeente en politie als excuus geaccepteerd. Er zijn bij de gemeente geen cijfers bekend over mogelijke klachten of veiligheidsincidenten.
F. 1.
2.
3.
4.
5.
6. 7.
Dagbesteding op de locatie Algemeen Hoe ziet de dagbesteding eruit en wie is daarvoor verantwoordelijk? In de opvanglocatie bereiden de asielzoekers zich voor op hun toekomst, of deze nu in Nederland ligt of in het land van herkomst. Volwassenen volgen programma’s en begeleidingsgesprekken, afgestemd op de fase van de asielprocedure waarin zij zich bevinden. In het kader van zelfwerkzaamheid kunnen bewoners meewerken aan terreinonderhoud, het schoonhouden van gemeenschappelijke ruimtes en dergelijke. Ze krijgen hiervoor een kleine vergoeding. Ook kunnen bewoners en hun kinderen meedoen aan cursussen of sporten bij de plaatselijke sportclub. Kinderen die leerplichtig zijn gaan naar school. Mogen de vluchtelingen werken of vrijwilligerswerk doen? Asielzoekers in procedure mogen onder voorwaarden tijdelijk betaald werk en/of vrijwilligerswerk verrichten. Is dagbesteding verplicht of vrijwillig? Dagbesteding is niet verplicht voor asielzoekers die geen verblijfsvergunning hebben. Het COA spreekt de asielzoekers aan op zelfstandigheid en verantwoordelijkheidsgevoel en stimuleert hen om zinvolle activiteiten om handen te hebben. Asielzoekers met een verblijfsvergunning zijn verplicht om in te burgeren. Zij moeten Nederlands leren spreken en weten hoe de Nederlandse samenleving in elkaar zit. Maar dit moet pas als men in een gemeente in Nederland woont. Tot die tijd helpt het COA met zogenaamde pre-inburgering. Hiervoor worden programma’s op locatie aangeboden. Waar vinden de activiteiten plaats, in Heijen zelf is weinig te doen. De activiteiten vinden grotendeels plaats op de opvanglocatie zelf. Het COA zorgt voor verschillende faciliteiten, zoals speelvoorzieningen voor de kinderen, een computerruimte en recreatiemogelijkheden voor volwassenen. Zijn de plaatselijke verenigingen wel berekend op een mogelijke toestroom van nieuwe deelnemers? Bij enkele (sport)verenigingen geldt een ledenstop. De gemeente kan deze vraag niet beantwoorden. Wie betaalt het lidmaatschap van verenigingen? Deze betalen bewoners zelf met gedeeltelijke ondersteuning van het COA. Voorzieningen in Heijen zijn langzaamaan wegbezuinigd, er is nu zelfs geen pinautomaat meer. Gaan die nu weer terugkomen? Dat kan een onderwerp van gesprek zijn bij het omwonendenoverleg en/of de klankbordgroep,die kan worden opgericht als de opvang er daadwerkelijk komt.
G.
Onderwijs Leerplicht 1. Wat gebeurt er met kinderen van vluchtelingen, gaan die naar school? Is dit verplicht? De kinderen die leerplichtig zijn, gaan naar school. Ongeveer 10 tot 15% van de asielzoekers die verblijven op een opvanglocatie is naar verwachting leerplichtig. 2. Naar welke scholen gaan de kinderen? Is er al contact geweest met die scholen? In overleg met het onderwijs in het dorp en de middelbare scholen in de omgeving, moet bekeken worden hoe dit het beste georganiseerd kan worden. De gemeente heeft al een eerste contact gehad met de basisschool in Heijen. Dekking van onderwijskosten 3. Heeft de gemeente (of rijk) financiële middelen ter beschikking voor het onderwijs aan kinderen van vluchtelingen, denk aan bekostiging van extra personeel, ruimte en materialen? De gemeente ontvangt via het Ministerie van Onderwijs een bijdrage voor het onderwijs aan kinderen van asielzoekers.
H. 1.
2. 3.
Vrijwilligerswerk Algemeen Hoeveel mensen staan er klaar om de vluchtelingen te begeleiden? Tijdens de openingstijden is er begeleiding en/of les van vrijwilligers die zich hiervoor hebben opgegeven. Stichting Vluchtelingenzorg Gennep heeft aangegeven hier een rol te willen spelen. Er moet een plan komen voor het opnemen in de gemeenschap. Hier kan een klankbordgroep en/of een omwonendenoverleg een belangrijke rol in spelen. In Heijen zijn veel ouderen die al zorg/ ondersteuning nodig hebben. De vrijwilligers die voorhanden zijn , zijn al ingezet voor deze doelgroep. Er zijn weinig vrijwilligers beschikbaar voor begeleiding van de asielzoekers. Ze vinden wel dat de asielzoekers hier recht op hebben. Er zijn verschillende inwoners die zich via het aanmeldformulier op de website van de gemeente hebben gemeld om iets te doen voor vluchtelingen. Stichting Vluchtelingenzorg Gennep heeft aangegeven een rol te willen spelen.
I. 1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Contact/overleg met het dorp Informatieverstrekking Waarom is informatie zo kort van te voren bekend geworden? De gemeente wil de periode van onzekerheid voor de inwoners zo kort mogelijk houden. We hebben het traject zo zorgvuldig mogelijk opgepakt. We realiseren ons echter dat de inwoners van Heijen (en van de gemeente Gennep) maar beperkte tijd hebben om aan het idee te wennen dat er mogelijk opvang komt in Huys Heijen. Waarom wordt er geen referendum gehouden over dit onderwerp? Een meerderheid van de gemeenteraad is van mening dat een referendum voor dit onderwerp niet het geschikte middel is. De raadsleden vernemen wel graag wat de vragen, zorgen en ideeën zijn van de inwoners, zodat zij deze inbreng kunnen meewegen in hun besluitvorming. Waarom heeft het COA geen gesprek gevoerd met de bewoners van Heijen? Het COA was wel vertegenwoordigd tijdens de bijeenkomsten op 22 en 30 maart en heeft toen verschillende inwoners gesproken. Wanneer gaat de heer Roovers in gesprek met de Heijense samenleving? De wens voor een nadere gesprek over dit onderwerp is aan de heer Roovers bericht. De eigenaren van Huys Heijen waren overigens aanwezig op de bijeenkomst van 22 maart. Bijeenkomsten Waarom is voor de opzet van kleine groepjes gekozen? De gemeente heeft bewust voor de opzet met kleine groepjes gekozen om de raadsleden en inwoners optimaal de kans te bieden met elkaar in gesprek te gaan. Er is een voorbereidende bijeenkomst geweest met enkele organisaties uit Heijen. Waarom waren de voetbalclub en de ouderenbond hier niet voor uitgenodigd en Destion wel? Is het verslag openbaar? Er is inmiddels een tweede bijeenkomst gepland met organisaties uit Heijen. Daar zijn de voetbalclub en de ouderenbond wel voor uitgenodigd.. Mocht de raad besluiten tot realisatie van een azc, dan zullen deze partijen ook bij de uitwerking van dat besluit betrokken worden. Het verslag van de voorbereidende bijeenkomst is, mits de deelnemende partijen daar geen bezwaar tegen hebben, openbaar. Informatie over het vervolg Hoe worden de mensen uit Heijen teruggekoppeld, dus de mensen die de inwonersbijeenkomst hebben bijgewoond. Gebeurt dit via de mail of anders? De vragen die zijn gesteld worden met de beschikbare antwoorden geplaatst op de website van de gemeente en de website van Hejje Mojjer. Daarnaast zal het overzicht van vragen en antwoorden ook worden opgestuurd naar de inwoners die de bijeenkomst hebben bezocht. Is er straks een aanspreekpunt, vanuit COA/Huys Heijen/gemeente waar de inwoner met vragen of opmerkingen over de opvang terecht kan? Liefst een contactpersoon/ telefoonnummer/mail Op de opvanglocatie komt een locatiemanager van het COA. Deze persoon is het eerste aanspreekpunt voor de omwonenden. Daarnaast is het streven om een omwonendenoverleg op te richten, waarin onder meer inwoners, ondernemers en organisaties uit Heijen zijn vertegenwoordigd. Heeft een Heijens raadslid extra verantwoordelijkheden? De verantwoordelijkheden zijn voor elk raadslid gelijk.
J. 1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Overig Kosten en opbrengsten van opvang Wel geld voor een azc maar niet voor goaltjes op het veld van Heisa… Bij een besluit dat de vluchtelingenopvang op Huys Heijen doorgaat, is het mogelijk om een klankbordgroep of omwonendenoverleg te vormen van inwoners uit Heijen die met name hierover zouden kunnen meedenken. Gaat de zorg voor vluchtelingen af van het gemeentelijke Wmo-budget? Is dit voldoende om de kosten te dekken? Aan de aanwezigheid van een azc in een gemeente is een stelsel van financiële vergoedingen verbonden. We gaan er vanuit dat dit kostendekkend is. Het COA beschikt over een eigen zorgbudget, er hoeft dus geen aanspraak gedaan te worden op gemeentelijke middelen. Worden Heijenaren gecompenseerd voor het mislopen van inkomsten? Er vindt geen compensatie plaats. Het is overigens de verwachting dat de nieuwe bewoners van Huys Heijen ook lokaal uitgaven zullen doen. Huizenprijzen Wordt de waarde van de huizen minder? De waardeverandering volgt over het algemeen hetzelfde patroon als in vergelijkbare wijken waar geen azc staat. Vragen over procedure asielzoekers Hoe ziet het traject van een vluchteling eruit? Wat is in zijn algemeenheid de procedure en wanneer is/wordt iemand statushouder? Op de website van het coa (www.coa.nl) wordt dit heel duidelijk uitgelegd. Krijgen vluchtelingen ook een weekvergoeding? Welk bedrag? Een asielzoeker krijgt bij aankomst onderdak, maaltijden en zaken zoals toiletartikelen en wasmiddel. Tijdens de asielprocedure ontvangt hij van het COA maximaal € 58 per week voor eten, kleding en andere uitgaven. De weekvergoeding is gebaseerd op de Regeling verstrekkingen asielzoekers. De hoogte van het week- of leefgeld is afhankelijk van de gezinssamenstelling en het eventuele inkomen van de bewoners. Een gezin met twee kinderen onder de 18 jaar ontvangt (in 2016) 169,50 euro per week. Daarnaast kunnen ze een eenmalige vergoeding krijgen voor bijvoorbeeld keukenspullen en reiskosten. Waarom heeft de gemeente niet zelf naar locaties gezocht, dan waren ook alle inkomsten voor de gemeente geweest. De gemeente heeft zelf geen vastgoed in eigendom dat geschikt is voor de opvang van vluchtelingen. Dit is overigens wel onderzocht in het eerste (brede) locatie onderzoek. Pas daarna is ingezoomd op de drie locaties die door het COA geschouwd zijn en waaruit Huys Heijen als enige als geschikte locatie is gekomen. De huistoewijzing is erg onterecht, vluchtelingen krijgen voorrang terwijl echte Heijenaren geen woning kunnen vinden. De gemeente is wettelijk verplicht om per jaar een aantal vluchtelingen met verblijfsvergunning te huisvesten. De druk die dat oplevert op onze sociale woningvoorraad is bij de gemeente bekend. Daarom onderzoeken we op dit moment in hoeverre er andere mogelijkheden zijn dan het gebruiken van de sociale woningvoorraad in de gemeente Gennep.
K. 1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Proces Besluitvorming Hoe worden de besluiten genomen om te komen tot een geschikte locatie? Het COA beoordeelt of voorgestelde locaties voor opvang geschikt kunnen zijn. In dat stadium is nog geen besluit van college of gemeenteraad nodig. Of een geschikt bevonden locatie – in dit geval Huys Heijen - ook daadwerkelijk voor opvang kan worden ingezet, ligt ter vaststelling aan de gemeenteraad voor. Op grond waarvan gaat de gemeenteraad een besluit nemen? De 17 individuele leden van de gemeenteraad zullen naar eer en geweten hun stem over dit onderwerp uitbrengen. Het is aan de raadsleden zelf om te bepalen welke aspecten zij bij hun overwegingen betrekken en welk belang zij daaraan toekennen. De indruk bestaat dat al besloten is dat er een azc komt. Wat is dan het doel van de bewonersbijeenkomsten? Er is nog niets over de komst besloten. Tijdens een openbare raadsvergadering op 18 april zal de gemeenteraad beslissen of de opvang er wel of niet kan komen. De bijeenkomsten voor de inwoners van Gennep zijn bedoeld om de raadsleden kennis te kunnen laten nemen van de vragen, aandachtspunten en zorgen die er onder de inwoners bestaan. Waarom moet nu alles plotseling zo snel besloten worden? We willen de periode van onzekerheid voor de inwoners van de gemeente Gennep zo kort mogelijk houden. Staan de besluiten die genomen moeten worden open voor bezwaar? Een raadsbesluit over de mogelijke komst van vluchtelingenopvang op Huys Heijen zal niet openstaan voor bezwaar. Voor de realisatie van de opvang is een omgevingsvergunning vereist. Tegen het besluit daarover kan door direct belanghebbenden wel bezwaar aangetekend worden. Waarom heeft de gemeenteraad geen onderzoek gedaan naar het draagvlak van vluchtelingenopvang bij inwoners (voordat er locaties zijn onderzocht)? De inwonersbijeenkomsten van 22 en 30 maart zijn bedoeld om het draagvlak te meten. Waarom wordt er nu zo’n brede volksraadpleging georganiseerd? Huys Heijen is toch al eerder als azc gebruikt? De raadsleden hebben aangegeven de inwoners te willen raadplegen voordat zij tot een besluit komen. Eerdere besluiten Waarom hebben de raadsleden een motie aangenomen om te zoeken naar opvanglocaties? Tijdens de openbare raadsvergadering van 9 november 2015 is door vijf partijen gezamenlijk (PvdA, SP, CDA, KERN en D66) een motie ingediend over het faciliteren van ondersteuningsinitiatieven aan vluchtelingen en statushouders. Tijdens de beraadslaging over deze motie is daar aan toegevoegd dat het college met het COA in gesprek moet gaan over mogelijkheden voor concrete opvanglocaties in de gemeente. De motie is aangenomen omdat de raad van mening was een steentje bij te willen dragen aan de opvang en ondersteuning van vluchtelingen. Informatie richting raad Hebben alle raadsleden kennis kunnen nemen van het anonieme pamflet dat inwoners in Heijen hebben ontvangen? Ja, het pamflet en de initiatiefnemers zijn bij de raadsleden bekend. De komst van een azc was geen onderwerp bij de verkiezingen. De raad heeft hier dus geen mandaat van de kiezers voor gekregen.
11.
12.
13.
Het mandaat geldt voor alle besluiten in de raadsperiode. De gemeenteraad erkent dat de mogelijke komst van een azc een gevoelig onderwerp is. De bewonersavonden zijn georganiseerd om een beeld te krijgen van het draagvlak hiervoor in de gemeente Gennep en in de kern Heijen in het bijzonder. Heeft de gemeente nog wel de vrijheid om nee te zeggen tegen het COA? Aan de gemeenteraad is de bevoegdheid gegeven om ja of nee te zeggen tegen de mogelijke komst van een azc. Als de raad afwijzend besluit, dan zal het COA dat accepteren. Hebben de raadsleden de situatie ter plaatse beoordeeld? Enkele raadsleden zijn door eerdere bezoeken aan Huys Heijen op de hoogte van de situatie, er heeft (nog) geen gezamenlijk bezoek plaatsgevonden. De leden van de raad zijn onlangs wel op bezoek geweest in het azc in Grave. Kan de gemeenteraad bepaalde randvoorwaarden stellen over de opvang? Zo ja, op welke gebieden kan dit? Voor de komst van een azc, moeten de gemeente en het COA een bestuursovereenkomst sluiten. Hierin worden afspraken opgenomen over de veiligheid op en om het azc, de inrichting van het azc, hoe om te gaan bij eventuele incidenten, eenmalige noodzakelijke maatregelen en uitkeringen om de komst van de opvanglocatie mogelijk te maken (voorbereidingskosten), de organisatie in de opvanglocatie, de instelling van een omwonendenoverleg, onderwijs aan leerplichtige asielzoekers en de communicatie met gemeenten in de omgeving.
