Verslag bijeenkomst voor omwonenden locatie De Borgh Zuidhorn betreffende opvang vluchtelingen Datum Plaats
: donderdag 7 april 2016 : gemeentehuis Zuidhorn
Tijd : 18.30 ‐ 20.45 uur Aanwezig: Namens gemeente Zuidhorn : burgemeester Bert Swart, wethouders Bert Nederveen, Fred Stol Henk Bakker en raadsleden Namens COA : Henk Wolthof (unitmanager regio Noord) en Marcel Elfrink Onafhankelijk gespreksleider : Derk Eimers Omwonenden De Borgh‐ locatie Media
Inleiding Onafhankelijk gespreksleider, de heer Eimers, opent de bijeenkomst en heet de aanwezigen welkom. Het programma van deze avond is als volgt: eerst zal burgemeester Swart een toelichting geven hoe het college, in samenspraak met de raad en het COA is gekomen tot het voorstel m.b.t. de opvanglocatie. Daarna wordt het woord gegeven aan Henk Wolthof voor een toelichting van de zijde van het COA, vervolgens is er gelegenheid tot het stellen van vragen en tot slot kunnen de aanwezigen in gesprek gaan met de heren Wolthof en Elfrink van het COA en de college‐ en raadsleden. Na deze informatiebijeenkomst vertrekken de collegeleden en een deel van de raadsleden naar Het Anker vanaf 21.00 uur een informatiebijeenkomst plaatsvindt. De aanwezige journalisten (van RTV Noord, DvhN, de Streekkrant en Welkom in Zuidhorn) stellen zichzelf kort voor. Toelichting gemeente Burgemeester Swart heet de aanwezigen van harte welkom en schetst kort hoe het college tot het voorstel is gekomen met betrekking tot de opvang van vluchtelingen in Zuidhorn. Het gemeentebestuur ziet het als haar maatschappelijke en humanitaire verantwoordelijkheid het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) te helpen met een goede voorziening. Ook vanuit de samenleving is er medeleven en vragen zowel inwoners als maatschappelijke organisaties om zorg voor en opvang van vluchtelingen. Begin september 2015 heeft het COA de gemeente verzocht mee te werken aan de opvang van vluchtelingen. De gemeenteraad heeft het college half september 2015 de opdracht gegeven te onderzoeken hoe onze gemeente hierbij kan helpen. De afgelopen zeven maanden zijn de mogelijkheden zorgvuldig onderzocht. Daarbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: aantal vluchtelingen: maximaal 300 (kleinschalig); duur van de opvang: maximaal 5 jaar; een verantwoorde verhouding tussen het aantal inwoners en het aantal vluchtelingen; nabij voorzieningen (onderwijs, winkels en openbaar vervoer) voor een goede integratie. 1
Samen met het COA zijn de verschillende mogelijkheden bekeken en uiteindelijk is gekozen voor twee locaties in het dorp Zuidhorn: het terrein van de voormalige basisschool De Borgh aan de Boslaan 20a voor de huisvesting voor vluchtelingen (maximaal twee bouwlagen) en de voormalige basisschool Het Anker aan de Geert Waldastraat 2 als diensten‐ en activiteitencentrum voor het COA. Waarom zijn deze locaties geschikt? Locatie De Borgh ligt op korte afstand van de voorzieningen zoals winkels, scholen en openbaar vervoer. De locatie ligt bovendien in het dorp, wat een belangrijke voorwaarde is voor integratie in onze gemeenschap. Locatie Het Anker is een voormalig schoolgebouw en daarmee uiterst geschikt voor dagbestedingsactiviteiten en kantoorruimte. Andere locaties die bekeken zijn, zijn het terrein achter het gemeentehuis, het terrein van het oude zwembad, het terrein waar eerder de Westerburcht stond, terrein aan de Gaikingalaan en de Oostergast. Om diverse redenen zijn deze locaties afgevallen en is gekozen voor het terrein van de Borgh en Het Anker. Aan een stedenbouwkundig bureau is gevraagd om met een aantal schetstekeningen te komen wat op het terrein mogelijk is. Deze schetsontwerpen zijn zo dadelijk te bekijken en hierover willen wij graag met de omwonenden in gesprek. Wat betreft het proces: het college heeft een voorgenomen besluit genomen over de opvang van vluchtelingen in de kern Zuidhorn. De komende weken worden de reacties van onze inwoners verzameld. Deze reacties worden, samen met het voorstel, voorgelegd aan de gemeenteraad. De gemeenteraad vergadert hierover 6 juni aanstaande.
Toelichting COA Vervolgens wordt het woord gegeven aan Henk Wolthof, unitmanager van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Om de vluchtelingenstroom op te vangen is het verzoek aan gemeenten gedaan om locaties beschikbaar te stellen. In eerste instantie was het voor het COA financieel alleen mogelijk om grootschalige opvang (400 – 500 vluchtelingen) te realiseren, maar onlangs is een bestuursbesluit genomen en zijn financiële middelen beschikbaar gesteld waardoor ook kleinschalige opvang (minimum van 300 vluchtelingen) mogelijk is geworden. In Nederland vragen mensen met diverse nationaliteiten asiel aan. In 2014 en 2015 kwam het merendeel van de vluchtelingen uit Syrië, Eritrea en Libië. Een paar jaar eerder waren het voornamelijk Irakezen, Somaliërs en Afghanen. Op basis van de huidige instroom van vluchtelingen in Nederland worden de vluchtelingen evenredig over de locaties verdeeld. In de opvang worden zowel gezinnen als alleenstaanden gehuisvest. In de opvang verblijven de vluchtelingen in afwachting van de volgende stap in hun asielprocedure: dat kan zijn of wachten op een geschikte (zelfstandige) woning of zich voorbereiden op terugkeer naar land van herkomst. Het COA begeleidt de vluchtelingen en geeft programma’s over kennis van de Nederlandse samenleving met aandacht voor omgangsvormen, gewoontes en gebruiken, en taallessen. Voor een toelichting op de schetstekeningen wordt het woord aan de heer Elfrink gegeven. In het voorstel zoals het nu voorligt, komt op de Borghlocatie de opvang en een dienstengebouw voor medewerkers van het COA en de beveiliging. In de voormalige school Het Anker komt de dagbesteding, de gezondheidsdienst en leslokalen. Door een stedenbouwkundig zijn schetsen en inrichtingstekengingen gemaakt van mogelijke woningbouw op het terrein van de Borg. Daarbij wordt uitgegaan van 2 bouwlagen. Deze tekeningen zijn zo dadelijk te bekijken. 2
Vragen en antwoorden Vervolgens stelt de heer Eimers de aanwezigen in de gelegenheid tot het stellen van vragen: Vraag Waar komt de ingang? Aan de Hanckemalaan of aan de Boslaan? Antwoord COA In de schetsen zoals die nu voorliggen, is de ingang aan de Boslaan gesitueerd. Vraag Hoe wordt de veiligheid van bewoners en vluchtelingen gewaarborgd i.v.m. veel heen en weer geloop? Antwoord bgm Bewoners van de opvang zijn vrij zich te bewegen. Er zullen (burgemeester) verschillende looprichtingen ontstaan: naar Het Anker, het centrum en naar het station, maar er is niet de verwachting dat het veel onveiliger zal worden. Voor de veiligheid op het terrein is het COA verantwoordelijk, daarbuiten de politie. Vraag In de Koperwiek zijn speeltuintjes en sloten. Hoe gaan jullie om de veiligheid m.b.t. sloten? De kinderen zijn waarschijnlijk niet gewend aan water en ze moeten niet verdrinken of door het ijs zakken. Antwoord COA De zorgen die mevrouw heeft, hebben wij ook. Vanaf het begin worden de vluchtelingen voorgelicht over de risico’s in de omgeving, de verkeerssituaties, aanwezigheid water, enz. Er wordt veel aandacht besteed aan verkeerslessen en regelgeving en voor water hebben wij heel veel aandacht. Aan verkeersveiligheid wordt veel aandacht besteed. Vraag Waarop baseert u de indruk dat de veiligheid er niet minder door wordt? Antwoord bgm Die indruk is gebaseerd op gesprekken die gevoerd zijn met het COA. En uit eigen ervaring vanuit de gemeente Winsum, waar destijds een opvangcentrum voor 500 vluchtelingen was. Hij heeft die periode niet ervaren als een veel onveiliger situatie. Aanvulling COA Bevestigt het beeld van de burgemeester. Er zal wel eens wat voorvallen, maar dat is ook het geval onder de huidige bevolking. Op de opvanglocatie zijn dag en nacht medewerkers van de beveiliging aanwezig. De veiligheid op het terrein wordt door het COA gewaarborgd en zij treden waar nodig ook op in de omgeving. Indien nodig, zoeken zij contact met de politie.
Vraag Antwoord COA
Op de locatie zijn getraumatiseerde mensen. In hoeverre is daar begeleiding voor? De vluchtelingen hebben inderdaad vaak heel wat mee gemaakt, het is niet niets om je huis en haard zo maar te verlaten. Het is echter niet zo dat 90% van de vluchtelingen getraumatiseerd is. In het
3
Gezondheidscentrum Asielzoekers wordt bekeken of specialistische opvang nodig is. Hier is veel expertise aanwezig. Er is ook contact met Stichting ‘40‐‘45, ook hier is veel expertise aanwezig. Op de opvanglocatie is gespecialiseerde hulp aanwezig. Vluchtelingen die te ernstig getraumatiseerd zijn, worden opgenomen in een speciale opvang. Vraag Antwoord bgm
Vraag Antwoord bgm Vraag Antwoord COA Vraag Antwoord COA Vraag
Uit ervaring weet ik dat er ’s nachts weinig politie is. Als ik de politie bel, verwacht ik dat ze snel komen. Er rijdt maar 1 auto rond in hele regio. Hoe snel kan politie ter plaatse zijn?. De bezetting is inderdaad niet heel ruim, er zijn nu plm. 2 auto’s voor de regio. In Zuidhorn is het hoofdkantoor van het district West van de politie gevestigd. Dit is een verschil met omliggende plaatsen en heeft gevolgen voor de bezetting. Provinciebreed wordt steeds gekeken of er voldoende politiebezetting is en wordt vinger aan de pols gehouden. Ik wil keiharde garanties qua veiligheid. Ook nu heb ik af en toe overlast van de jeugd en het is heel lastig om dan de politie er bij te krijgen. Er komen nu 300 mensen bij, dus nogmaals de vraag hoe de veiligheid gewaarborgd wordt. In Noord‐Groningen is regelmatig driehoeksoverleg waar ook dit soort vraagstukken worden besproken. Wat betreft het geven van garanties merkt de burgemeester op dat hij geen garanties geeft, aan niemand, dat kan en dat hij wil niet. Wel probeert hij de veiligheid van alle inwoners zo goed mogelijk borgen. Een opvangcentrum valt niet onder woongebouwen, de regelgeving die voor een opvangcentrum geldt, is totaal anders dan voor woongebouwen. De eisen aan woningen zijn ook anders. Zo mag er niet binnen gerookt worden, bewoners moeten buiten roken. Dat geeft ons overlast en daardoor worden wij belemmerd in onze woonsituatie. We houden het goed in de gaten. Bewoners krijgen huis‐ en leefregels en zij moeten daarvoor ook tekenen. Mocht de omgeving overlast hebben, dan kan dat gemeld worden bij de opvang. Ook wil het COA graag een omwonendenoverleg instellen om juist ook over dit soort onderwerpen met elkaar in gesprek te gaan. Welk bedrijf gaat de beveiliging doen? Uit eigen ervaring weet ik dat geschoold personeel soms instructies krijgt om zich bij calamiteiten uit eigen veiligheid terug te trekken. Beveiliging wordt uitgevoerd door Trigion. En het klopt inderdaad dat het soms voorkomt dat een beveiligingsambtenaar zich voor zijn eigen veiligheid terugtrekt. In zo’n geval wordt de politie gealarmeerd. Eigen veiligheid gaat altijd voor, dit geldt ook voor beveiligers. Beveiliging zet zich maximaal in en zo nodig wordt de politie ingeschakeld. Hoe laat moet het ’s avonds rustig zijn? Ik moet ’s ochtends op tijd aan 4
Antwoord COA Vraag Antwoord COA Aanvulling bgm Vraag Antwoord COA Aanvulling bgm Vraag Antwoord bgm Aanvulling COA Vraag Antwoord COA Aanvulling bgm Vraag
het werk. Er is geen avondklok, maar is wel beveiliging die ook tegen geluidsoverlast optreedt. Bovendien zijn er ook kinderen op de opvang die ook op tijd naar bed gaan. De Boslaan is nu al een doorgaande route voor jeugd naar de kroeg en het centrum. Hoe gaan jullie om met jeugd die elkaar daar tegenkomt met alcohol op enz.? Dit is ook een onderdeel van de omgangsvormen. Als er sprake is van duurzame overlast dan wordt het opgepakt in het kader van orde en veiligheid. We hopen juist dat de jeugd elkaar tegenkomt, in positieve zin natuurlijk. Overlast is van alle tijden, als de overlast gericht is op het AZC dan wordt daar op de gebruikelijke wijze opgetreden. Het speeltuintje in de Poortkampen is nu al redelijk bezet. Worden de speeltuintjes nu aangepast aan de aantallen, dus vergroot of hoe dan ook? Op de opvanglocatie komt ook speelgelegenheid waar kinderen vanuit het dorp welkom zijn. Het dorp krijgt er een speelgelegenheid bij en wel op de opvanglocatie. Dit is een onderwerp die ook in een buurtoverleg aan de orde kan komen: welke aanpassingen kunnen we doen b.v. ook aan speeltuinen. Daar is ook wel wat geld voor beschikbaar. Wat als de asielzoekers drugs gaan gebruiken? Daarvoor gelden dezelfde regels als voor de huidige inwoners. Voor de vluchtelingen gelden dezelfde regels als voor ons. Tegen overlast wordt opgetreden. Ik ben zeer verbaasd dat ik geen uitnodiging voor deze informatieavond heb ontvangen, juist omdat steeds gezegd wordt dat communicatie zo belangrijk is. Ik vind dat de hele Koperwiek en Poortkampen uitgenodigd hadden moeten worden. Het terrein is niet groter dan 80 x 80, hoeveel ruimte blijft er over voor speelplaatsen e.d.? Er zijn wat inrichtingsschetsen gemaakt. Na de pauze zijn deze schetsen te zien en kunt u zien dat er nog ruimte is voor speelplaatsen e.d. zijn. Wat betreft de uitnodigingscriteria: de direct omwonenden die op de locatie uitkijken zijn uitgenodigd. Wij willen juist met u als direct betrokkenen spreken. Volgende week (12 april) wordt een algemene informatiemarkt gehouden waar iedereen welkom is. Vanavond hebben we ons geconcentreerd op de directe omgeving. Wat betreft overlast: is het een idee dat het COA iemand aanstelt die wekelijks langs de omwonenden gaat om te vragen of er overlast is? 5
Antwoord COA Vraag Antwoord COA Vraag Antwoord COA Aanvulling bgm Vraag Antwoord COA Vraag Antwoord bgm Vraag Antwoord COA Vraag Antwoord COA
Het is een prima suggestie om een buurtoverleg te organiseren. Er komen dus containers, 2 hoog. Wij hebben straks het uitzicht op 2‐ laags containers voor een periode van 5 jaar. Wat als je huis wilt verkopen? Gaat de gemeente ons dan compenseren? Of wat als het huis helemaal niet meer verkoopbaar is? Wat betreft de containerbouw: na de pauze zijn op de inrichtingsschetsen ook wat voorbeelden gegeven van mogelijke containerbouw. Wat betreft de planschade: er is een wettelijke planschade regeling. De bewijslast ligt bij de bewoner: die moet kunnen aantonen dat het huis minder waard is door het AZC. De verkoop van woningen in de Koperwiek loopt nu heel goed. Wie moet aantonen dat de verkoop nu minder gaat? De makelaar? De uitspraak van een planschadeaanvraag is aan een onafhankelijke commissie, een commissie die los staat van de gemeente. Uw vraag leeft bij veel mensen. Wij hebben op voorhand advies gevraagd van de commissie en wij hebben daar een rapport van ontvangen. Een kopie van het rapport kan beschikbaar worden gesteld. Wij wonen in een klein dorp, de Koperwiek genaamd, en er komt nu een heel centrum in, op een hele kleine plek, wat inhumaan is, ook voor de vluchtelingen. Aantallen zijn altijd punt van discussie. Het COA hanteert een programma van eisen, de inrichting voldoet aan de minimale eisen. Straks kan aan de hand van de tekeningen gekeken worden welke mogelijkheden er in kaart zijn gebracht. De gemeente krijgt er behoorlijk wat geld voor, maar wij zijn 3x de pisang: we betalen belasting, we worden in ons woongenot beperkt en we krijgen ook nog geen compensatie. Verdienen we dik hieraan? Nee, de begroting gaat uit van kostenneutraliteit. Ik stoor mij eraan dat het COA wat bagatelliserend spreekt over de daling van de waarde van de woning. Ik bied mijn excuses aan als ik bagatelliserend overkom. Het voorbeeld wat ik aanhaalde, was bedoeld om uit te leggen wat planschade is. Nogmaals excuses dat het verkeerd is overgekomen. Tot nog toe is er nog nooit planschade toegekend en ik heb geprobeerd om daarover eerlijk te zijn. De in‐ en afstroom in een opvangcentrum is gigantisch groot. Er is dus helemaal geen sprake van integratie. De gemiddelde verblijfstijd in een AZC is één tot anderhalf jaar. Een deel van de bewoners hebben een verblijfsvergunning gekregen en zijn in afwachting van een woning. Een deel van groep zit nog in de 6
Vraag Antwoord bgm
Vraag Antwoord bgm Vraag Antwoord COA Vraag Antwoord bgm Vraag Antwoord bgm Vraag Antwoord bgm Vraag
procedure en wordt voorbereid op integratie en een deel zal teruggaan naar land van herkomst Waarom zijn de andere locaties afgevallen? De keuze voor de locaties is voor het college behoorlijk ingewikkeld geweest. De volgende locaties zijn om diverse redenen afgevallen: ‐ voormalig zwembad: i.v.m. de nieuwe spoorbrug is dit gebied de komende 2 jaar een bouwput; ‐ terrein achter het gemeentehuis: is bestemd voor de uitbreiding van het transferium en er komt een derde spoor (keerspoor) voor een kwartierdienst naar Groningen; ‐ terrein van voormalig Westerburcht: terrein is van een ontwikkelaar. Gaickingalaan: wordt door Wold&Waard gebouwd; ‐ Oostergast: zijn belangrijke ontwikkelingen op gebied van woningbouw en waar verplichtingen zijn aangegaan met bouwbedrijven en ontwikkelaars. We hebben een politieke afweging gemaakt en op basis daarvan een keuze bepaald. Hoe zit het met de omgevingsvergunning? Is de opvang maximaal voor 5 jaar? Hoeveel garantie geeft u? De afspraak is gemaakt dat de opvang geldt voor een periode van vijf jaar. Hoe zit het met het groene kruisgebouw, wordt dat er weggehaald? Of het Groene Kruisgebouw blijft bestaan hangt af voor welke optie er wordt gekozen. Het lijkt nu goedkoper om te slopen om zo ook meer ruimte te creëren maar er is ook wel iets voor te zeggen om het gebouw te handhaven. Welke garantie krijgen wij m.b.t. de 5 jaar en hoe zit het met de integratie in de buurt? Hoe hoelang blijven de vluchtelingen in deze opvang? Er komt iedere keer nieuwe instroom, dus steeds opnieuw integreren, hoe gaat de instroom? Vijf jaar is vijf jaar. Dat is een vaste afspraak. Hoe gaat nu de procedure en wat is de verdere communicatie? Dit is het voorstel van het college aan de raad. Als college denken wij een afgewogen keuze gemaakt te hebben. Het besluit is echter aan de raad. Op 12 april wordt een informatiemarkt georganiseerd voor alle inwoners van de gemeente Zuidhorn. Hoe zit het met de omgevingsvergunning? Het traject gaat in als de raad een besluit heeft genomen. Als de raad het besluit genomen heeft, hoe lang duurt het dan nog voor de vluchtelingen komen? 7
Antwoord COA Als alles gaat zo als nu voor ligt, dan gaan de deuren einde dit jaar, begin volgend jaar open. Mailadres In verband met de tijd wordt de aanwezigen gevraagd om eventuele vragen te stellen via het mailadres:
[email protected]. Inrichtingsschetsen De inrichtingsschetsen zijn inmiddels op de muur gehangen. De aanwezigen worden uitgenodigd om de schetsen te bekijken.
8
