VERKENNING VAN DE BRUSSELSE BINNENSTAD

VRIJ TECHNISCH INSTITUUT • GROTE HULSTSTRAAT 28 • 8700 TIELT TEL. 051 40 05 68 • FAX 051 40 76 36 • WWW.VTI-TIELT.BE E-MAIL: [email protected]

VERKENNING VAN DE BRUSSELSE BINNENSTAD

EXCURSIEBUNDEL Marie-Leen Sagaert

Opdrachten studiereis “Brusselse binnenstad” – M.L.Sagaert 1 __________________________________________________________________________________________

1. Schrijf hier je naam en klas.

2. Omcirkel met rood op het stratenplan het Centraal Station.

3. Volg met een rode kleur op het stratenplan de wandeling doorheen de Brusselse binnenstad. (fig. 1)

Figuur 1. Het stratenplan van de Brusselse binnenstad.

2

Opdrachten studiereis “Brusselse binnenstad” – M.L.Sagaert __________________________________________________________________________________________

4. Situeer op het stratenplan (door middel van het fotonummer) de volgende foto’ s ( foto 1 tot 18) en noteer onder elke foto ook de naam van het gebouw of monument.

Foto 1:

Foto 2:

Foto 3:

Foto 4:

Foto 6:

Foto 5:


Foto 7:

Foto 8:

4


Foto 9:

Foto 11:

Foto 10:

Foto: 12:


Foto 13:

Foto 14:

Foto 16:

Foto 15:

6


Foto 17:

Foto 18:

Foto 20:

Foto 19:

Foto 21:


Leerling 1 : Het Warandepark: geschiedenis en ligging 5. Bekijk aandachtig onderstaande reliëfkaart van Brussel. (fig. 2) Situeer met kleur op de reliëfkaart het traject “Centraal Station – Warandepark”. Met welk reliëfdeel van de Zennevallei valt deze wandeling samen ? (kies: valleiwand, plateau, heuvel, valleibodem) …………………………………….. Noteer hieronder de hoogteligging van het Warandepark. ………….. meter boven de zeespiegel

Figuur 2. Reliëfkaart van Brussel (de hoogte t.o.v. de zeespiegel).

6. Op de volgende bladzijde vind je twee kaartjes met de lokalisering van de vroegere stadsmuren. (fig. 3 en 4) Teken met een rechthoek de lokalisatie van het huidige park op figuur 4. Waar bevindt het Warandepark zich t.o.v. de verdwenen stadsmuren ? …………………………………………………………………………

8


Figuur 3. De eerste omwalling uit de twaalfde eeuw.

Figuur 4. Ontstaan en uitbreiding van de twaalfde tot veertiende eeuw.


Leerling 2: Paleis der Naties: geschiedenis, federaal parlement, Belgisch politiek systeem 7. Hieronder vind je een “blinde” kaart (onderstaande rechthoek) van het Warandepark. Je krijgt maximaal 15’ om deze rechthoek aan te vullen met terreininformatie zodat je een echte kaart van het Warandepark bekomt. (tip: verdeel het werk !) - meet lengte en breedte van het park op en schrijf deze op de juiste plaats - teken op de kaart (met een pijl) de noordrichting - construeer in de rechthoek de hoofdlanen van het park - teken op de juiste plaats : 2 fonteinen ( F ), een kiosk( K ), het “Theatre Royal du Parc” ( TRP ) en het monumentje “Verdwenen kinderen” (VK) - schrijf naast het park op de juiste plaats “Koninklijk Paleis” en “Paleis der Naties” lengte :

breedte :

LEGENDE

F = fontein TRP = Theatre Royal du Parc K = kiosk VK = monument “Verdwenen kinderen”

Figuur 5. Mijn kaart van het Warandepark.

10


Leerling 3: Koninklijk Paleis en de Belgische dynastie Figuur 6. De Koudenberg. Het Paleis der Hertogen van Brabant in 1550.

8. Bovenstaande tekening toont je de Koudenberg in 1550, dus voor de verwoestende brand van 1731. Situeer met kleur op de tekening (fig. 6) : - de plaats waar je nu staat - het Warandepark. - de Aula Magna ( waar in 1555 Keizer Karel er troonsafstand deed) Wat is er in het huidige straatbeeld nog te herkennen van het Paleis der Hertogen van Brabant? Noteer hier je antwoord:

Leerling 4: Art Nouveau: kenmerken van de kunststijl en het gebouw van het


Muziekinstrumentenmuseum

Figuur 7. Zicht op de Brusselse benedenstad.

9. In welke richting (windstreek) is deze foto (fig. 7) genomen? …………………………………………. Schrijf op de foto ( fig. 7) door middel van een cijfer : 1. valleibodem van de Zenne 2. valleiwand van de Zenne 3. benedenstad 4. bovenstad Waar bevinden we ons nu t.o.v. de verdwenen stadsmuren ? (zie bladzijde 7 ) ………………………………………………………………………………………………... Tot welk gebouw behoort de toren in het midden van de foto? …………………………………………. Hoeveel bedraagt het hoogteverschil tussen de basis van dit gebouw en de plaats waar wij nu staan? (zie bladzijde 6, fig. 2 ) ………………………………………….

10. Hoeveel betaal je in de St. Hubertusgalerij voor een handtas ?

………………………

12


Welk soort winkels tref je aan in de St. Hubertusgalerij? ………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………….

Vergelijk het straatbeeld van de St. Hubertusgalerij met deze van de Rue des Bouchers en noteer hieronder de verschillen in uitzicht.

St. Hubertusgalerij

Rue des Bouchers

Leerling 5: St. Hubertusgalerij en de Beenhouwerstraat: geschiedenis en functies

Leerling 6: Grote Markt en Stadhuis: geschiedenis en bombardement van1695


11. Spreek op de Grote Markt van Brussel een toerist(e) aan en stel hem/haar de volgende vragen (noteer de antwoorden telkens onder de vraag): a) Woont u in Brussel? Zoniet, waar dan wel?(stad, land)

b) Werkt u in Brussel?

c) Kom je vaak naar Brussel? Zo ja, waarvoor?

d) Welk gevoel geeft Brussel je? Waarom?

e) Welke kleur geef je aan Brussel? Waarom?

f) Denk je dat de culturele verscheidenheid een invloed heeft op Brussel? In welke zin?

g) Uit welke periode van de geschiedenis zijn de gebouwen die je hier ziet?

h) Welke functie hadden deze gebouwen in het verleden?

i) Kan je enkele bekende historische Brusselse personen opnoemen?

j) Wie is de figuur op de top van de toren van het Brusselse stadhuis? (tip: patroonheilige van Brussel)

Leerling 7: De geschiedenis van Manneken Pis

14


11. On the Grote Markt (Central Square) of Brussels you address a tourist and ask the following questions. Write his/her answers under the questions: a)Do you live in Brussels? If no, where do you live? (city, country)

b) Do you work in Brussels?

c) Do you often come to Brussels? If so, what is the reason of your visits?

d) What feeling does Brussels give you? Why?

e) What colour would you give to Brussels? Why?

f) Do you think that the cultural diversity has an influence on Brussels? In what sense?

g)In which historical period do you situate the buildings you see here?

h) What functions did these buildings have in the past?

i)Can you name some well known historical people from Brussels?

j) Who is the figure on top of the tower of the Brussels city hall? (tip: patron saint of Brussels)


11. Spreek op de Grote Markt van Brussel een toerist(e) aan en stel hem/haar de volgende vragen (noteer de antwoorden telkens onder de vraag): a)Vous habitez à Bruxelles? (Si non) Où habitez –vous ?

b) Travaillez – vous à Bruxelles?

c) Venez – vous souvent à Bruxelles? (si oui) Pourquoi ?

d) Quel sentiment la ville de Bruxelles vous donne-t-elle? Pourquoi ?

e) Quelle couleur donnez-vous à Bruxelles ? Pourquoi?

f) Pensez-vous que la diversité culturelle ai tune influence sur Bruxelles? Dans quel sens?

g) De quelle période datent les bâtiments que vous voyez ici?

h) Quelle était la fonction de ces bâtiments dans le passé ?

i) Pourriez-vous citer, nommer quelques personnages bruxellois historique?

j) Savez-vous qui se trouve au sommet de l’hôtel de ville ?

Leerling 7: De geschiedenis van Manneken Pis

16


12. Op welke hoogte bevinden we ons hier? (zie pagina 7, fig. 2) ………………… meter boven de zeespiegel Waar bevinden we ons t.o.v. de verdwenen stadsmuren? (zie pagina 8) ………………………………………………………………………………… Hoe zag deze plaats er uit een 1000 jaar geleden? ………………………………………………………......................................................... Noteer hieronder minstens drie redenen waarom Brussel juist hier ontstond. ……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………..

Wat was de oorspronkelijke functie van dit gebouw?

Welke bestemming heeft het gebouw nu?

Figuur 8. Gebouw op het St. Goriksplein.

Leerling8: St. Goriksplein: geschiedenis (het ontstaan van Brussel) Leerling9: De rivier “de Zenne” en het historische belang voor Brussel


13. In welke richting (windstreek) is onderstaande foto (fig. 9) genomen? ………………………. Op welke hoogte staan we hier? (zie pagina 6, figuur 2) zeespiegel.

……………………. m. boven de

Waar bevinden wij ons t.o.v. de middeleeuwse stad? (zie bladzijde 7) ………………………………………………………………………………………...... ………………………………………………………………………………………….. Wat was dit plein tot de tweede helft van de 19de eeuw? ………………………………………………………………………………………….. Zoek hiervoor in de onmiddellijke omgeving een aantal overblijfselen die wijzen op de vroegere functie van deze plaats en noteer ze hieronder.

Figuur 9. De oude haven van Brussel. Welke stedelijke functies komen hier nu geconcentreerd voor? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

18


Figuur 10. Brussel in 1576.

Situeer met kleur op de bovenstaande kaart (fig. 10) de oude haven van Brussel.

Situeer met een andere kleur de ligging van de huidige St. Katherinakerk. Noteer je besluit hier onder.

14. Vooraleer we aan het Muntplein arriveren, steken we de Anspachlaan over (Anspach was burgemeester van Brussel in de tweede helft van de 19de eeuw en was één van de grote voortrekkers van vernieuwende stedenbouwkundige projecten zoals de overwelving van de Zenne). Deze laan is dus nog niet zo oud en tot in 1869 was dit …………………………………… De Anspachlaan zou, indien de plannen van Vandenboeynants halfweg de jaren ’60 ooit waren uitgevoerd, nu de autosnelweg E19 (van Stockholm tot Lissabon) zijn. In de ideeën van bepaalde politici zou de stad er in de toekomst heel anders uitzien: voetgangers zouden op 13 meter hoge sokkels lopen, met daaronder de autosnelweg.


15. De Muntschouwburg zelf is een neoklassiek gebouw, dat in de Belgische geschiedenis een belangrijke rol heeft vervuld. Lees onderstaande tekst aandachtig en los de vraagjes daaronder op.

De Muntschouwburg Achtergrondinformatie : Nadat Napoleon door een coalitie van Europese grootmachten te Waterloo definitief was verslaan, werd de kaart van Europa op het Congres van Wenen grondig hertekend. De Europese grootmachten wilden, na ruim een kwarteeuw chaos, revolutie en oorlog op het Europese continent, de orde herstellen en het revolutionaire gedachtegoed opbergen. Restauratie van het Ancien Régime werd de boodschap en her en der kregen de vorsten meer macht en kon de vorst opnieuw op een despotische wijze regeren. De democratische krachten werden aan banden gelegd. De grootmachten bundelden de krachten en richtten een “grote alliantie” op, een bondgenootschap dat tot doel had revoluties in Europa in de kiem te smoren. De Zuidelijke Nederlanden (tot aan de Franse Revolutie behorend tot het Habsburgse Keizerrijk) werden op datzelfde congres van Wenen bij de Noordelijke Nederlanden gevoegd. Op deze wijze werden wij, na eeuwenlange scheiding, opnieuw samengevoegd bij onze noorderburen. De hereniging verliep echter niet van een leien dakje. Het noorden was voornamelijk protestants, wat botste met het toch overwegend katholieke zuiden. Bovendien was het Noorden hoofdzakelijk Nederlandstalig en dit botste dan weer op verzet vanwege de Franstalige bevolking en Franstalige burgerij. De spanningen bleven aanslepen en kwamen tot een uitbarsting in augustus 1830 toen doorheen gans Europa een revolutionaire golf liep. Op 25 augustus 1830 wordt de vertoning in de muntschouwburg van de opera “de stomme van Portici” het startschot tot rebellie en revolutie tegen de Nederlandse dominantie. De Nederlandse koning doet beroep op de Grote Alliantie om de Belgische opstand neer te slaan. De Grote Alliantie beslist dat Rusland troepen moet sturen naar de Zuidelijke Nederlanden om er de opstand neer te slaan. Maar net op dat moment komt de Poolse bevolking (toen nog niet onafhankelijk maar wel deel uitmakend van het Russische keizerrijk) in opstand tegen de Russische overheersing. Rusland zal zijn troepen inzetten in Polen (Poolse opstand wordt neergeslaan door Russen). De revolutie in de Nederlanden kan dus verdergaan en heeft als uiteindelijk gevolg dat België onafhankelijk wordt.

Figuur 9. Leestekst “De Muntschouwburg”. Welke gebeurtenis vond hier namelijk plaats op 26 augustus 1830? ………………………………………………………………………………………………. Hoe komt het dat wij Belgen, de Poolse bevolking dankbaar mogen zijn?

………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………….

Leerling 10: De Muntschouwburg en de Belgische Revolutie

20


14. De Sint-Goedele kathedraal of Sint-Michielskathedraal Waar bevinden we ons hier t.o.v. het reliëf? (zie pagina 6, fig. 2 ) ……………………………………….. Waar bevinden wij ons t.o.v. de middeleeuwse stad? ( zie pagina 7 ) ………………………………………………………………………………………...... Lees onderstaande tekst aandachtig.

De Sint Goedele kathedraal Misschien onder de Merovingers, maar zeker onder de Karolingers was er op deze oostelijke helling van de Zennevallei een kerk toegewijd aan een zekere Sint Michiel. Toen rond 1050 de graaf van Leuven de gebeenten en de relieken van de Heilige Goedele vanuit Sint Goriks overbracht, werd dit bedehuis toegewijd aan zowel Sint Michiel als aan Sint Goedele. De meest typische en indrukwekkendste schepping van de middeleeuwse kunst is de kathedraal. Vandaar dat men al vlug besliste om de kleine Sint Michielskerk om te bouwen tot een grotere kathedraal. Alle takken van de kunst en alle rangen en standen droegen er het hunne toe bij om van de kathedraal een meesterwerk te maken. Wanneer de ene generatie verdween, zette de andere het werk voort. Zo’n kathedraal bouwen was trouwens een werk van lange adem en nam jaren, soms eeuwen in beslag. Ook aan de Sint Goedele kathedraal (zoals die er nu ongeveer uitziet) werd begonnen rond ca. 1225 en was het bouwen af ca. 1450. Meerdere vorsten vonden in de Sint Goedelekathedraal de laatste rust (oudste zoon van Leopold I, bastaardzonen van Filips de Goede, …). Eigenlijk vormt de hele kathedraal één enorme begraafplaats. Zowel in de middenbeuk als in de zijbeuk en zijkapellen werden mensen begraven, althans diegenen die een zeer dure concessie konden kopen. Kun je nu de uitspraak “stinkend rijk” verklaren ?

Figuur 10. Leestekst “De Sint Goedele kathedraal”. Waarom worden voor dit gebouw beide namen gebruikt? ………………………………………………………………………………………………. Leid uit de onderstaande gegevens en foto’s af of de Sint Goedele kathedraal een Romaanse al dan niet een Gotische kathedraal is.

kenmerken Romaanse kunst (1000 tot ca. 1150)

kenmerken Gotische kunst (eind 12de E tot ca.1500)

Massieve muren kleine ramen Rondbogen horizontaal verlopende lijnen

geraamtebouw Glasramen Spitsbogen Verticalisme

tongewelf en kruisgewelf

kruisribgewelf

Figuur 11. Kenmerken van Romaanse en Gotische kunst.


Welke kenmerken vind je terug op deze foto’s? Noteer ze hieronder.

BESLUIT : de Sint Goedele kathedraal is een ….…………….kathedraal.

22


Wat draagt Sint Goedele in haar hand ? ……………………………………………….

Welke historische gebeurtenis wordt hier links afgebeeld? Waarvoor staan de staf en de bol ?

Leerling 11: De St. Goedelekathedraal: geschiedenis en inplanting in de Middeleeuwse stad

VERKENNING VAN DE BRUSSELSE BINNENSTAD

Recommend Documents