Selectieve toegang binnenstad Delft. Verkenning mogelijkheden toepassen kentekenherkenning

Selectieve toegang binnenstad Delft Verkenning mogelijkheden toepassen kentekenherkenning

Definitieve conceptversie Delft, september 2014

Inhoudsopgave 1

Inleiding ........................................................................................................................................... 3

2

Beschrijving huidige situatie............................................................................................................ 4

3

4

5

6

2.1

Waarom selectieve toegang binnenstad? ............................................................................... 4

2.2

Beleid selectieve toegang ........................................................................................................ 4

2.3

Ervaringen met het pollersysteem .......................................................................................... 6

2.4

Conclusie: afscheid nemen van pollers ................................................................................. 10

Selectieve toegang in de toekomst ............................................................................................... 11 3.1

Is selectieve toegang noodzakelijk? ...................................................................................... 11

3.2

Trends en ontwikkelingen digitalisering................................................................................ 12

Kentekenherkenning voor toegangscontrole ................................................................................ 13 4.1

Inleiding ................................................................................................................................. 13

4.2

Kentekenherkenning versus pollers ...................................................................................... 13

4.3

Hoe werkt toegangscontrole met kentekenherkenning? ..................................................... 14

4.4

Globale Systeemarchitectuur en functionaliteit ................................................................... 14

4.5

Handhaving en privacy .......................................................................................................... 17

4.6

Aandachtspunten kentekenherkenning ................................................................................ 18

Afstemming stakeholders.............................................................................................................. 19 5.1

Interne afstemming ............................................................................................................... 19

5.2

Presentatie SCMD.................................................................................................................. 20

5.3

Conclusie ............................................................................................................................... 20

Kostenraming ................................................................................................................................ 21 6.1

Huidige kosten pollersysteem ............................................................................................... 21

6.2

Kostenraming kentekenherkenning ...................................................................................... 21

7

Conclusie ....................................................................................................................................... 24

8

Vervolgstappen ............................................................................................................................. 25 8.1

Go/No-go ............................................................................................................................... 25

8.2

Uitvoering pilot...................................................................................................................... 25

8.3

Vervolgfase ............................................................................................................................ 26

Bijlage 1: Referenties toepassen kentekenherkenning ......................................................................... 27 Bijlage 2: Monitoring gebruik pollers .................................................................................................... 28 Bijlage 3: Veel gestelde vragen kentekenherkenning ........................................................................... 29

Selectieve toegang binnenstad Delft

2

1 Inleiding De Delftse binnenstad is autoluw. Een deel van de binnenstad is voetgangersgebied, het zogeheten autoluwplusgebied. Het verkeer wordt in dit gebied gereguleerd of afgesloten voor motorvoertuigen door middel van pollers. Bepaalde gebruikersgroepen hebben de mogelijkheid om een ontheffing aan te vragen. Deze ontheffinghouders hebben op bepaalde tijden toegang tot het gebied middels een pas, transponder of via aanmelding bij de aanmeldzuil. De pollers in de binnenstad en blockers op de Rijksstraatweg en Buitenwatersloot zijn aan het einde van hun levensduur en moeten worden vervangen. In de programmabegroting 2014-2017 zijn in het kader van de hervormingsen bezuinigingsopgave een aantal richtinggevende maatregelen opgenomen. Eén daarvan is dat er ten behoeve van de vervangingsinvestering van het huidige pollersysteem in de binnenstad in de meerjarenbegroting geen investeringsmiddelen beschikbaar zijn gesteld. Daarom is er onderzoek gedaan naar alternatieve mogelijkheden op het gebied van selectieve toegang van de binnenstad. Een voorwaarde daarbij is dat dit alternatief financieel gezien moeten passen binnen de bestaande budgetten van beheer en onderhoud. Uit een eerder uitgevoerde analyse bleek een alternatief voor het huidige pollersysteem een systeem waarbij met behulp van kentekenherkenning geautoriseerd toegang wordt verleend. In deze notitie worden de mogelijkheden van kentekenherkenning ten behoeve van selectieve toegang binnenstad nader uiteengezet. In dit memo wordt eerst een beschrijving gegeven van de huidige situatie in paragraaf 2. In deze paragraaf worden de ervaringen met de huidige pollers beschreven door middel van een sterktezwakte analyse. Vervolgens wordt in paragraaf 3 aangegeven waarom we een vorm van selectieve toegang in de binnenstad noodzakelijk achten en waarom we afscheid nemen van het huidige pollersysteem. In paragraaf 4 worden de mogelijkheden van kentekenherkenning als selectieve toegangscontrole beschreven. In deze verkenningsfase heeft afstemming plaatsgevonden met de belangrijkste interne en externe betrokkenen, waar in paragraaf 5 een samengevat van is opgenomen. In paragraaf 6 volgt een kostenraming. Afgesloten wordt in paragraaf 7 met de conclusies en in hoofdstuk 8 met de vervolgstappen.


3

2

Beschrijving huidige situatie

2.1

Waarom selectieve toegang binnenstad?

Vanaf 2000 zet de gemeente Delft actief in op een kwaliteitsverbetering van de Delftse binnenstad. Met deze kwaliteitsverbetering van de binnenstad werden onder andere de volgende doelen nagestreefd: -

Het behouden en versterken van de historische kwaliteit; Het verbeteren van het woon-, leef- en verblijfsklimaat; Het versterken van het economisch functioneren;

Als onderdeel van deze kwaliteitsverbetering is ervoor gekozen de binnenstad van Delft autoluw te maken. Vanaf 2001 is dit zogeheten autoluwplusgebied gefaseerd uitgebreid tot wat het vandaag de dag is. In het autoluwplusgebied wordt uitsluitend toegang verleend als er sprake is van het laden of lossen van goederen, indien het rijden door het gebied noodzakelijk is om een privéparkeerplaats te bereiken of om bijzondere redenen (calamiteiten, trouwstoet, et cetera). Bij het betreden van de autoluwe binnenstad is de auto te gast. In het autoluwplusgebied is het nergens toegestaan te parkeren. Het autoluwplusgebied heeft ervoor gezorgd dat de automobiliteit in de binnenstad is teruggedrongen en heeft daarmee een bijdrage geleverd aan het bereiken van de bovengenoemde doelstellingen. Voor de economische vitaliteit van zowel winkels als horeca en voor de leefbaarheid in de binnenstad is het in stand houden autoluwplusgebied van groot belang. Zonder (selectieve) afsluiting zullen de verkeersintensiteiten in de binnenstad toenemen. Dit tast de economische vitaliteit en leefbaarheid in de binnenstad aan. De selectieve toegang tot de binnenstad heeft geleid tot de goed functionerende binnenstad die het nu is.

2.2

Beleid selectieve toegang

De basis voor het beleid van selectieve toegang van de binnenstad is de Verordening ontheffingverlening autoluwplus Delft 20051. Nadere regels, in de vorm van specifieke criteria en voorwaarden op basis waarvan toegang tot het autoluwplusgebied kan worden verstrekt, zijn beschreven in de Beleidsregels voor het verlenen van ontheffing voor het autoluwplusgebied2. In tegenstelling tot veel andere steden in Nederland3 is de selectieve toegang in Delft 24 uur per dag, 7 dagen per week, actief. Delft heeft hiermee een gastvrij beleid. Ontheffingen gelden niet op locaties en tijden van warenmarkten/evenementen en tijdens vastgesteld bloktijden, tenzij in bijzondere gevallen een ontheffing is verleend4. Deze bloktijden zijn:  

Vrijdag van 18:00 tot 21:00 uur Zaterdag van 11:00 tot 17:00 uur

1

Deze verordening geeft de juridische randvoorwaarden en instrumenten ter realisatie van het met dat besluit ingezette beleid. Laatstelijk gewijzigd bij raadsbesluit van 25 november 2010. 2 Laatstelijk gewijzigd bij collegebesluit van 15 mei 2012. 3 Over het algemeen geldt dat steden vaste venstertijden kennen waarbinnen het voor iedereen is toegestaan het gebied te betreden om te laden en te lossen. 4 Een uitzondering hierop zijn bijvoorbeeld de bewoners van de Oude Delft. Zij mogen tijdens bloktijden met een motorvoertuig alleen op de Oude Delft komen.


4

In deze beleidsregels wordt een onderscheid aangebracht tussen doelgroepen en vaste en incidentele ontheffingen. Vastgesteld is dat er een diversiteit aan doelgroepen in het beleid is opgenomen. 2.2.1

Actualisatie ontheffingenbeleid

Actualisatie/herziening van het huidige beleid omtrent selectieve toegang van de binnenstad is nodig om meer eenduidigheid in het beleid te creëren. Deze actualisatie staat los van het vervangen van het toegangscontrolesysteem. Uitgangspunt is dat het toekomstige toegangscontrolesysteem het ontheffingenbeleid ondersteunt en vice versa. De actualisatie van het ontheffingenbeleid is een traject dat in de loop van 2014 separaat wordt opgestart. Bij deze actualisatie wordt rekening gehouden met het toekomstig selectieve toegangssysteem. 2.2.2

Vaste ontheffingen

Vaste ‘gebruikers’ van het autoluwplusgebied kunnen ontheffing aanvragen om het autoluwplusgebied in te rijden. Deze zogeheten vaste ontheffingen voor het autoluwplusgebied worden verstrekt aan:     

Bewoners en ondernemers in het gebied; Eigenaren of huurders van een privéparkeervoorziening in het gebied; Vaste leveranciers in het gebied; Bewoners in het gebied die een motor, scooter of brommer hebben; Overige bijzondere doelgroepen (uitvoerige lijst met uitzonderingsgevallen)

Conform de verordening ontheffingverlening autoluwplus zijn deze ontheffingen in de vorm van passen (mifare) kentekengebonden5. Voor bewoners en bedrijven in het gebied is de ontheffing gratis6. Voor andere doelgroepen is de prijs € 80,80 per kalenderjaar (prijspeil 2013). De hulpdiensten (ambulance, politie, brandweer) en het openbaar vervoer beschikken over een transponder om de poller te activeren. In totaal zijn voor het autoluwplusgebied 1.992 vaste ontheffingen actief7. Deze zijn onder te verdelen naar de doelgroepen in onderstaande tabel. Ontheffingtype Bewoner/bedrijf met privé pp Bewoner (geen pp) Bedrijf in binnenstad (geen pp)

Aantal 120 196 368

Prijs €0 €0 €0

Inkomsten €0 €0 €0

Vaste leverancier Gemeentelijke diensten Huisarts/zorginstellingen/zorgpraktijken Leverancier verswaren Taxi gehandicaptenvervoer Ambulance

492 100 12 79 20 150

€ 80,80 €0 €0 € 80,80 €0 €0

€ 39.754 €0 €0 € 6.383 €0 €0

Brandweer Politie Overige

187 117 151

€0 €0 € 80,80

€0 €0 € 12.201

Totaal

1.992

ca. € 55.000,-

Tabel 1: Overzicht actieve vaste ontheffingen 5

In de praktijk is 43% van de ontheffing gekoppeld aan een kenteken. De overige worden uitgegeven op naam of adres. 6 Exclusief een borg voor de pollerpas van € 25,-. 7 Peildatum december 2013.


5

2.2.3

Incidentele ontheffingen

Incidentele ontheffingen worden verstrekt als iemand die goederen van enige omvang wil laden en lossen of ingeval iemand opgehaald/gebracht moet worden die slecht ter been is toegang tot het gebied wil. Incidentele ontheffingen worden verstrekt aan de aanmeldzuil bij de poller. De incidentele ontheffing wordt bij de aanmeldzuil geprint in de vorm van een bonnetje die de bezoeker (ontheffinghouder) zichtbaar achter de voorruit van de auto moet neerleggen. Het beleid gaat ruimhartig om met het verstrekken van toegang aan incidentele bezoekers. Aan zakelijke belanghebbenden (leveranciers e.d.) wordt een incidentele ontheffing verstrekt met een maximum van 6 keer per half jaar. Wil men vaker toegang tot het gebied dan dient men een vaste ontheffing te beschikken. Deze administratie wordt vanuit de pollercentrale gevoerd. Particulieren die incidenteel de binnenstad bezoeken hebben onbeperkt toegang voor vervoer van personen of goederen als dat alleen per auto mogelijk is.

2.3

Ervaringen met het pollersysteem

Bij het tot stand komen van het autoluwplusgebied rond het jaar 2000 was de voorkeursoplossing voor het selectief afsluiten van de binnenstad het gebruik van kentekenherkenning8. De techniek was destijds niet voldoende betrouwbaar en het openbaar ministerie stond het nog niet toe om via kentekenherkenning (geautomatiseerd) een boete op te leggen. Deze bezwaren bestaan vandaag de dag niet meer. Een pollersysteem was destijds het meest voor de hand liggende en toegepaste middel voor selectieve toegang. Het huidige autoluwplusgebied in de Delftse binnenstad is weergegeven in onderstaande afbeelding. Het gebied is te bereiken via één van de zes ingangen waar een of meer poller zijn opgesteld. De pollerlocaties waar het verkeer de binnenstad inrijdt beschikken over een aanmeldzuil. Uitrijden vindt plaats door activeren van de detectielussen op basis waarvan de poller naar beneden wordt gestuurd. In de binnenstad staan totaal 19 pollers9. Ontheffinghouders hebben op vastgestelde momenten toegang tot het autoluwplusgebied (zie par. 2.2).

Afbeelding 2: Locaties pollers binnenstad Delft en blockers Buitenwatersloot/Rijksstraatweg

Daarnaast zijn er blockers aanwezig op de Buitenwatersloot en de Rijksstraatweg. Deze blockers hebben als doel sluipverkeer tegen te gaan. De blocker op de Buitenwatersloot bevindt zich op een 8

Rapport ‘Een bereikbare binnenstad’ – Parkeerbeleid sleutel tot autoluw (plus), Delft, 19 april 2000. Op twee locaties zijn de uitgangen met dubbele pollers uitgevoerd (Vrouw Jutteland en Oude Langendijk west) 9


6

busbaan en is continue in werking. Het openbaar vervoer heeft toegang middels een transponder. De blocker op de Rijksstraatweg is elke maandag tot en met vrijdag tussen 16:00 en 19:00 uur in werking. Voor de Rijksstraatweg komen belanghebbenden in aanmerking voor een ontheffing. Op dit moment beschikken ca. 150 personen over een ontheffing om deze blocker tijdens spitstijd te kunnen passeren. 2.3.1

Sterkte-zwakte analyse

Het toepassen van pollers voor selectieve toegang binnenstad heeft sterke en zwakke punten. Om de ervaringen met het pollersysteem inzichtelijk te krijgen is een SWOT-analyse uitgevoerd, met als doel een strategie te formuleren voor de toekomst. De SWOT-analyse bestaat uit de externe analyse en de interne analyse. Sterke en zwakke punten maken deel uit van de interne analyse, terwijl bij de externe analyse kansen en bedreigingen van het huidige pollersysteem kaart zijn gebracht. Sterktes

Zwaktes

- Maakt selectieve toegang tot de binnenstad mogelijk - Flexibiliteit in toekennen toegangsrechten middels mifare passen, incidentele bezoekers via intercomfunctie - Fysieke afsluiting binnenstad

-

Kansen

Bedreigingen

- Andere nieuwe (beproefde) technologieën beschikbaar voor selectieve toegang - Meer functionaliteiten, waaronder managementinformatie - Goedkopere systemen beschikbaar

- Beperkte financiële middelen - Geen vlotte afwikkeling van verkeer - Toenemend risico gemeente voor vergoeding aanrijdschades

Hoge exploitatiekosten Beperkt managementinformatie beschikbaar Filevorming Aanrijdschades en negatief imago Betrouwbaarheid

Tabel 3: Sterkte-zwakteanalyse huidig pollersysteem

Toelichting kwadranten: 2.3.2

Sterktes

Het autoluwplusgebied heeft bijgedragen aan het bereiken van de doelstellingen uit de Nota Bereikbare binnenstad 2000 (zie par. 2.1). Middels de selectieve toegang met pollers is de automobiliteit in de binnenstad teruggedrongen. Het systeem zorgt ervoor dat de binnenstad wordt afgesloten voor ongewenst autoverkeer en dat bepaalde gebruikers(groepen) worden gefaciliteerd middels de selectieve toegang. Iemand zonder rechten (ontheffing) wordt geweerd middels een poller, en juist hierin schuilen de zwaktes en bedreigingen. 2.3.3

Zwaktes

Hoge (exploitatie)kosten Een fysieke afsluiting in de vorm van een poller is een mechanische installatie en mede daarom kostbaar in aanschaf en operatie. Ook het verplaatsen van pollers is kostbaar. Dit maakt het systeem inflexibel. Alhoewel er momenteel geen sprake is van het aanpassen van het autoluwplusgebied binnenstad, zijn de afgelopen jaren veel middelen besteed aan het (ver)plaatsen van pollers. Managementinformatie Het huidige pollersysteem beschikt niet over een managementsysteem. Daardoor is het onduidelijk hoeveel storingen zich voordoen, hoeveel en wanneer transacties plaatsvinden, wanneer de pollers Selectieve toegang binnenstad Delft

7

naar beneden staan, et cetera. Beperkte managementinformatie komt beschikbaar door handmatige registraties vanuit de pollercentrale. Filevorming Uit onderzoek blijkt dat de poller op de Nieuwe Langendijk meer dan de helft van alle inkomend verkeer van de binnenstad ‘verwerkt’ (zie bijlage 2). Een poller heeft tijd nodig om naar beneden en boven gestuurd te worden. In de praktijk blijkt daarnaast dat het aanmeldproces van incidentele bezoekers tijd kost, mede omdat er aan de paal een bonnetje geprint moet worden. In het proces om te komen tot het verbeterplan Nieuwe Langendijk is de filevorming (geluids- en stankoverlast) ter hoogte van de poller als één van de grootste ergernissen van bewoners en ondernemers naar voren gekomen.

Afbeelding 4: Filevorming bij poller Nieuwe Langendijk

Aanrijdschades en negatief imago De ervaring leert dat de kans op aanrijdschade met een poller groot is. De totale schade als gevolg van de pollers in de binnenstad bedraagt over een periode van 10,5 jaar (2001-2012) ca. € 261.000,-. Aanrijdingen vinden vooral plaats bij de entree op Nieuwe Langendijk. Op de andere locaties functioneert het pollersysteem redelijk en doen zich beperkt aanrijdingen voor. Tot op heden is een belangrijk deel van de schades verhaald op de veroorzaker. Op de Nieuwe Langendijk zijn alleen al in 2013 totaal 32 aanrijdingen met de poller geweest. Ook in de eerste helft van 2014 is het beeld helaas niet anders. De pollers verslechteren het imago van een gastvrije Delftse binnenstad. Het imago van de pollers in Delft is zelfs zo slecht dat naast de berichtgeving in lokale en landelijke media (nu.nl), op websites bezoekers worden gewaarschuwd voor de pollers in de Delftse binnenstad. Betrouwbaarheid Op de momenten dat de poller naar beneden staan is er geen (selectieve) binnenstadsafsluiting. Los van het feit dat er zich in het huidige systeem storingen voordoen en de politie geregeld een verzoek doet om de pollers naar beneden te zetten, is er alleen al vanwege onderhoud gemiddeld genomen 2,5% van de tijd sprake van buitenwerkingstellen van de poller. Op de momenten dat de poller naar beneden staat is er geen selectieve afsluiting van de binnenstad. Daarnaast hebben ontheffinghouders geen toegang tot het gebied ingeval van calamiteiten (aanrijden) en onderhoud aan de poller.


8

2.3.4

Kansen

Het in stand houden van de selectieve toegang middels het pollersysteem biedt, behoudens een optimalisatie op specifieke onderdelen, geen wezenlijke mogelijkheden om de genoemde zwaktes te verhelpen. De laatste jaren zijn er nieuwere technologieën beschikbaar gekomen voor selectieve toegang van gebieden. Een voorbeeld hiervan is een selectieve toegang met behulp van kentekenherkenning. Uit een quick scan blijkt dat een dergelijk systeem met kentekenherkenning goedkoper is dan het een pollersysteem. Daarnaast biedt een dergelijke systeem een oplossing voor de zwaktes die een pollersysteem kent. Alternatieve haalbare oplossingen zijn niet aanwezig. 2.3.5

Bedreigingen

Beperkte financiële middelen Het huidige verouderde systeem kan niet meer operationeel gehouden worden en is in 2015 aan vervanging toe. De vervangingsinvestering van een pollersysteem is geraamd op € 1,7 MIO. In de meerjarenbegroting zijn geen middelen gereserveerd voor de vervangingsinvestering van een pollersysteem. Geen vlotte afwikkeling van verkeer Automobilisten moeten volledig tot stilstand komen en zichzelf kenbaar maken (pollerpas of via contact met de pollercentrale). Incidentele bezoekers dienen vervolgens aan te geven met welke reden zij het autoluwe gebied in willen en wordt er een ontheffing aan de aanmeldzuil geprint. Naast dit aanmeldproces kost het naar beneden en boven sturen van de poller tijd. Daarnaast komt het geregeld voor dat automobilisten de aanmeldzuil voorbij gereden zijn en voor de poller blijven wachten. Dit maakt dat, naast enkele beperkte efficiency-slagen, het proces van toegang verlenen tot de binnenstad met pollers nauwelijks sneller kan worden georganiseerd. Dit veroorzaakt filevorming op de drukste entree van de binnenstad, de Nieuwe Langendijk. Toenemend risico gemeente voor vergoeding aanrijdschades In jurisprudentie omtrent het kostenverhaal rondom aanrijdschades hanteert de rechter als uitgangspunt dat op de gemeente een plicht rust er voor te zorgen dat de toestand van de weg de veiligheid van personen en/of zaken niet in gevaar brengt. In dat kader heeft de gemeente de verplichting om voldoende veiligheidsmaatregelen te treffen om schade bij een poller te voorkomen. Er is jurisprudentie dat wegbeheerders toch (gedeeltelijk) verantwoordelijk worden gehouden voor verkeersonveilige situaties en daaruit voortvloeiende schades als zich meermaals ongelukken hebben voorgedaan10. Regelmatig zijn er aanpassingen uitgevoerd in de bebording en bestrating om duidelijk te maken dat er een poller aanwezig is. Deze maatregelen hebben een beperkt effect gehad. Naast immateriële en imagoschade riskeert de gemeente in toenemende mate dus ook financiële schade. Het Waarborgfonds Motorverkeer heeft per 1 september 2013 het beleid op pollerschade aangepast. De reden van deze beleidsverandering is het feit dat sommige pollers vaker dan gemiddeld worden beschadigd. Daaruit heeft het Waarborgfonds de conclusie getrokken dat in deze gevallen schadepreventie tekort schiet. Het Waarborgfonds, in de toekomst mogelijk gevolgd door verzekeraars, vergoeden daarom niet meer standaard de schade aan pollers. Voor gemeenten betekent dit dat het belangrijk is de schadepreventie van de pollers goed op orde te hebben. Indien 10

Rechtbank ’s-Gravenhage (LJN: BQ9786, d.d.16-06-2011): De kantoorrechter is van mening dat de gemeente, gelet op het totaal aantal aanrijdingen met de poller in jaar X, in casu niet in voldoende mate aan zijn verplichting heeft voldaan en eist een vergoedingsplicht van 50% van de totale schade.


9

effectieve verkeersmaatregelen tekort schieten lopen gemeenten het risico dat pollerschade niet meer (volledig) wordt vergoed. De ervaringen in Delft en andere steden leren dat, ondank diverse preventieve maatregelen die de laatste jaren zijn genomen, aanrijdingen met poller onontkoombaar blijken. Bovenstaande sterkte-zwakteanalyse is reden te meer om na te denken over een andere, veiligere en gastvrijere oplossing voor Delft.

2.4

Conclusie: afscheid nemen van pollers

Het huidige pollersysteem dateert uit 2001 en is aan het einde van zijn levenscyclus. Vanwege de verouderde techniek (zowel software als hardware matig) wordt het steeds lastiger om onderdelen voor het noodzakelijk onderhoud te verkrijgen. Leveranciers kunnen bepaalde onderdelen niet meer leveren en doordat maatwerkoplossingen moeten worden gevonden nemen de onderhoudskosten verder toe11. Ook het huidige identificatiemiddel voor de vaste ontheffinghouders is een verouderde techniek. De pollerpassen en de transponders (voor o.a. hulpdiensten/openbaar vervoer) zijn niet meer leverbaar. De afdeling Stadsbeheer heeft enkele pollerpassen in voorraad genomen, waarmee het pollersysteem voorlopig operationeel kan worden gehouden. Deze voorraad reserve onderdelen is voldoende om het systeem operationeel te houden tot uiterlijk eind 2015. De vervangingsinvesteringskosten voor de pollers in de binnenstad en blockers daarbuiten zijn geraamd op € 1,7 MIO. De ‘pollerexploitatie’ is onderdeel van de doelstelling Delft Bereikbaar onder valt onder het product Beleidsvoorbereiding en uitvoering verkeer. In het kader van de hervormingsen bezuinigingsopgave zijn ten behoeve van de vervangingsinvestering van de selectieve toegang in de binnenstad in de meerjarenbegroting geen investeringsmiddelen beschikbaar gesteld. Pollers hebben gezien de geconstateerde nadelen van het systeem niet de voorkeur. Een goedkopere oplossing wordt gevonden in een selectieve toegang met het toepassen van kentekenherkenning.

11

Voorbeeld: Bij vervanging van een defecte camera zal een analoge camera geïnstalleerd moeten worden, waar de markt volledig is voorbereid op digitale camera’s.


10

3

Selectieve toegang in de toekomst

3.1

Is selectieve toegang noodzakelijk?

Op 29 juni 2000 heeft de gemeenteraad besloten de nota “Bereikbare binnenstad, parkeerbeleid sleutel tot autoluw(plus)” van 19 april 200012 als leidend principe en richtinggevend kader waarbinnen het proces van autoluw (plus) maken van de binnenstad zal plaats vinden, vast te stellen. Dit besluit is één van de pijlers waarop het gehele proces van binnenstadsmanagement rust. Dit proces heeft ten doel de historische kwaliteit en het kleinschalig karakter van de binnenstad te behouden en te versterken; het woon - en leefklimaat te verbeteren; het bieden van een gastvrije omgeving voor een breed scala aan functies; het realiseren van een aangenaam verblijfsklimaat; en het versterken van het totale economisch functioneren. Het in de nota geformuleerde beleid is gericht op het in de binnenstad terugdringen van het autoverkeer en is geformuleerd op basis van drie uitgangspunten13:  



de gehele binnenstad is autoluw met de mogelijkheid voor bewoners en specifieke belanghebbenden om te parkeren; het kernwinkelgebied en delen van de binnenstad die van bijzonder cultuur historisch belang zijn, zijn autoluwplus. Zij blijven wel bereikbaar voor autoverkeer dat vanuit sociaal -, economisch - en/of veiligheidsoogpunt essentieel is; bezoekers van de binnenstad parkeren in goed bereikbare parkeergarages aan de rand van de binnenstad;

De in deze nota gestelde uitgangspunten zijn anno nu nog steeds van toepassing. In de recente Nota Binnenstad Vitaal en Gastvrij (visie en agenda binnenstad 2020) is één van de uitgangspunten het versterken van het economisch klimaat van de binnenstad. Delft is de zesde monumentenstad van Nederland en de binnenstad is uniek en historisch gezichtsbepalend. Daar past een autoluwe binnenstad bij. De selectieve toegang van de binnenstad heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het terugdringen van het autoverkeer in de binnenstad. Een alternatief is niets doen. Dat wil zeggen: ontheffinghouders hebben toegang tot de binnenstad, maar er is geen toegangscontrole bij het betreden van de binnenstad en de controle vindt plaats door gemeentelijke toezichthouders. Uit observaties vanuit de pollercentrale blijkt dat op het moment dat de pollers naar beneden staan, en er dus geen toegangscontrole is, er een forse toename van verkeer in de binnenstad is. De route door de binnenstad vormt tevens een aantrekkelijk alternatief als sluiproute van west naar oost. Het afschaffen van de toegangscontrole bij de entrees van de binnenstad betekent dat de handhavingsinspanning op straat fors omhoog moet (24x7). Omdat ook een forse uitbreiding van de handhavingsinspanning op staat nooit zal leiden tot een ‘honderdprocentscontrole’, wat we wel bereiken met het toepassen van kentekenherkenning, betekent dit dat de hoeveelheid verkeer in de binnenstad toeneemt. Dit is ongewenst.

12

Met inbegrip van de wijzigingen daarop; alsmede de nota van wijzigingen op genoemde nota, van 31 mei 2000, met inbegrip van de brief met bijlagen van de wethouder duurzaamheid de dato 22 juni 2000 tot herziening op onderdelen van het voorstel. 13 Citaat blz. 4 nota Bereikbare binnenstad, 19 april 2000.


11

3.2

Trends en ontwikkelingen digitalisering

De afgelopen jaren is door overheidsinstanties hard gewerkt aan digitale dienstverlening. Het brengt de overheid eveneens kostenbesparing (minder fysieke handelingen) en een betere dienstverlening. Bovendien sluit het aan bij de maatschappelijke ontwikkelingen waarbij steeds meer mensen hun zaken vanuit de ‘luie stoel’ kunnen regelen zonder gebonden te zijn aan de openingstijden. En waar men dat bij de bank en de reisorganisatie kan, verwacht men dit ook van de overheid. Ook in Delft is het digitaliseren van de parkeerketen een belangrijke ontwikkeling. De nadruk wordt hierdoor steeds minder gelegd op betalen en meer op dienstverlening. Belangrijk in de digitalisering betreft de noodzakelijke (geautomatiseerde) koppelingen binnen een elektronisch parkeerplatform. Delft krijgt daarom een nieuw vergunningensysteem met koppelingen met het GBA en RDW, voorzien van een e-loket, zodat vergunning-/ontheffinghouders zoveel mogelijk zelf hun administratie kunnen bijhouden (bv. het wijzigen van een kenteken). Ook een database met parkeeren verblijfsrechten op basis waarvan handhaving op een uniforme wijze kan plaatsvinden en de financiële afwikkeling van parkeertransacties kan plaatsvinden op basis van kenteken, wordt momenteel geïmplementeerd. Het verstrekken van digitale parkeer- of verblijfsrechten (ontheffingen) is een ontwikkeling die momenteel binnen veel gemeenten speelt. Het identificatiemiddel is daarbij het (unieke) kenteken van het voertuig. Het verstrekken van toegangsrechten voor de binnenstad op basis van het kenteken van het voertuig past in deze trend. De afdeling Toezicht en Handhaving van de gemeente Delft en/of camera’s met kentekenherkenning kunnen deze rechten verifiëren. Delft als technologiestad naar verhouding veel ‘early adaptors’ van nieuwe digitale technologieën en draagt dit actief uit. Gezien de beleidsuitgangspunten is het voortzetten van een autoluwe binnenstad, waarbij wordt ingezet op nieuwe digitale technologieën op basis van kentekenherkenning, een logische (vervolg)stap.


12

4

Kentekenherkenning voor toegangscontrole

4.1

Inleiding

Kentekenherkenning is een techniek waarmee kentekens met behulp van camera’s automatisch worden gelezen. De kentekens worden vervolgens vergeleken met één of meer referentiebestanden. In het geval van selectieve toegang is het referentiebestand de lijst met ontheffinghouders. Het systeem van kentekenherkenning is al jaren actief op de Nederlandse snelwegen14, maar wordt meer recent ook ingezet voor andere toepassingsmogelijkheden. In diverse steden wordt kentekenherkenning ingezet voor uiteenlopende doeleinden, zoals het voorkomen van misbruik van busbanen, het weren van sluipverkeer of zwaar vrachtverkeer, toezien op milieuzonering en selectieve binnenstadsafsluiting (zie bijlage 1).

4.2

Kentekenherkenning versus pollers

Op het moment dat kentekenherkenning als selectief toegangscontrolesysteem wordt geïmplementeerd, wordt er geen fysieke barrière opgeworpen zoals bij een pollersysteem. Juist deze fysieke barrière komt tot uiting in de zwaktes van het huidige pollersysteem. Door de bewegende delen van een fysieke barrière zijn de exploitatiekosten hoog, ontstaat filevorming omdat moet worden gewacht en blijken aanrijdschades onontkoombaar. Aanrijdschades resulteren per definitie in een slecht imago, en daar maakt Delft geen uitzondering in (zie paragraaf 2.4). Daarnaast is het opwerpen van een fysieke barrière ook niet nodig om het gewenste gedrag te bereiken. Een systeem met kentekenherkenning kent geen fysieke barrière. De voordelen ten opzichte van fysieke afsluiting zijn: -

Lagere investerings- en onderhoudskosten; Geringe kans op aanrijdschades en hieruit voortvloeiende kostbare juridische procedures; Minder belasting van de beheerders; Minder stagnatie op de weg (door installatie, onderhoud of aanrijdingen) en filevorming op de Nieuwe Langendijk; Milieuvriendelijker (minder optrekkend en stilstaan verkeer); Gegarandeerde toegang voor bevoegde kentekens en hulpdiensten; Een fraaier straatbeeld bij de entrees van de binnenstad15; Gastvrijer (winkeliers/bewoners kunnen zelf bezoekers aanmelden); Flexibel in verplaatsen bij aanpassing van begrenzing autoluwplus gebied.

Met het toepassen van kentekenherkenning verdwijnt de poller als fysieke barrière, wordt de doorstroming en veiligheid bevorderd en wordt ongewenst gebruik vastgelegd en ‘beboet’. Zonder daadwerkelijk te hoeven stoppen kunnen voertuigen de binnenstad in- en uitrijden om te kunnen laden en lossen. Doordat stapvoets kan worden doorgereden wordt de luchtverontreiniging verminderd. Omdat het niet de bedoeling is dat de verkeersintensiteit in de binnenstad toeneemt, dient men voor de toegang tot de binnenstad over een (incidentele) ontheffing te beschikken. Om dezelfde redenen als in Delft zijn diverse steden in Nederland de mogelijkheden van kentekenherkenning voor binnenstadsafsluiting aan het verkennen en/of implementeren. Sinds

14

Kentekenherkenning wordt zeer vaak gebruik als selectiemiddel bij (traject)controles. Het betreft bijvoorbeeld een openstaande boete, een gestolen voertuig of een rijontzegging. Bron: Hits en hints, de mogelijke meerwaarde van kentekenherkenning voor de opsporing, DPS-groep, 18 november 2011. 15 De pollers worden weggehaald. De camera’s worden waar mogelijk gemonteerd aan bestaande kunstwerken, portalen, masten of uithouders en vallen nauwelijks op.


13

enige periode is een dergelijk systeem voor binnenstadsafsluiting in de gemeente Tholen (Zeeland) en Zeist actief.

4.3

Hoe werkt toegangscontrole met kentekenherkenning?

Vaste en incidentele bezoekers die de autoluwe binnenstad inrijden worden op basis van het kenteken geïdentificeerd. Ingeval er geen ontheffing is afgegeven zal bij het rijden langs het toegangscontrolesysteem het kenteken tijdelijk op een ‘blacklist’ worden opgeslagen. Als later alsnog een ontheffing voor het betreffende kenteken wordt aangevraagd16, wordt het kenteken van deze lijst afgehaald. De kentekens waarvoor geen ontheffing is aangevraagd komen in aanmerking voor een boete. Hoe werkt een systeem met kentekenherkenning? 1. De camera’s fotograferen de kentekens van alle voertuigen die de autoluwe binnenstad inrijden. 2. Een database vergelijkt deze kentekens met de kentekens van de ontheffinghouders. Zodra een voertuig zonder ontheffing wordt geregistreerd, slaat het systeem het kenteken (versleuteld) op. Deze gegevens worden verstuurd naar het centrale managementsysteem (CMS). Vanuit het CMS stuurt het systeem het kenteken van dat voertuig met foto naar de handhavingsafdeling. 3. De gemeentelijke handhavers controleren de foto’s van overtreders. 4. Als er sprake is van een overtreding kan de keuze worden gemaakt de overtreder een informatiebrief te sturen hoe hij in het vervolg in aanmerking kan komen voor een ontheffing. Een andere mogelijkheid is het doorsturen van de overtreding naar het CJIB voor verdere afhandeling. 5. De overtreder krijgt deze informatiebrief van de gemeente of een boete van het CJIB thuisgestuurd.

4.4

Globale Systeemarchitectuur en functionaliteit

Op dit moment wordt gewerkt aan de digitalisering van de parkeerketen. Onderdeel hiervan is een nieuw vergunningensysteem. In het vergunningensysteem is rekening gehouden dat naast parkeervergunningen, ook toegangsrechten voor de binnenstad in dit pakket worden geadministreerd (ontheffing autoluw) en de parkeerontheffing autoluw (aannemersdagkaart). Toegangsrechten voor de autoluwe binnenstad (ontheffingen) worden op dezelfde wijze verkregen en geadministreerd als parkeervergunningen, zowel voor bewoners als voor bedrijven. Op basis van vastgestelde uitgiftecriteria (beleidsregels) kunnen vaste gebruikers of incidentele bezoekers in een webshop (E-loket) de juiste producten aanschaffen. Toegangsrechten worden net als parkeerrechten gekoppeld aan het kenteken van het voertuig. Deze toegangsrechten worden automatisch via een koppeling doorgezet naar het centrale managementsysteem (CMS) van het toegangscontrolesysteem. In onderstaande afbeelding 5 is de globale systeemarchitectuur van de digitale parkeerketen afgebeeld, inclusief de toepassing kentekenherkenning.

16

Het aanvragen van een (incidentele) ontheffing kan achteraf, uiterlijk binnen 24 uur na passeren van het toegangscontrolesysteem, gebeuren.


14

Afbeelding 5: Globale systeemarchitectuur toegangscontrole met kentekenherkenning (KTH)

In de digitale parkeerketen wordt via de PRDB een koppeling gelegd tussen het vergunningensysteem en de handhavingsmodule. Vanuit deze handhavingsmodule worden overtredingen doorgestuurd naar de verwerkende instanties, zoals het Centraal Justitieel Incassobureau of de Regionale Belastinggroep. Het toegangscontrolesysteem met kentekenherkenning (CMS/Backoffice KTH en camera’s op straat) kan als separate functionaliteit worden aangesloten op de digitale parkeerketen. De camera’s ten behoeve van de kentekenherkenning en het CMS (Backoffice KTH) dienen ter vervanging van de pollers en de pollercentrale. Marktpartijen bieden steeds vaker webapplicaties aan als internetdienst, waardoor geen softwarepakket, maar uitsluitend licenties aangeschaft hoeven te worden (SAAS-oplossing). De verdere uitwerking van het systeem met kentekenherkenning wordt in het vervolgtraject opgepakt. Functionaliteit Hoofddoel van de selectieve toegangscontrole is en blijft het verbeteren van het verblijfsklimaat door het reguleren van het verkeer in de binnenstad. Een gastvrije toegang tot de binnenstad van Delft en gebruiksgemak van de bezoeker staat hierbij centraal. Dit betekent dat vaste en incidentele toegangsrechten voor de binnenstad eenvoudig kunnen worden aangevraagd/gewijzigd. In deze paragraaf volgt een beknopte weergave wat het systeem van selectieve toegang met kentekenherkenning functioneel moet kunnen ten aanzien van toegangsrechten en managementinformatie. Toegangsrechten vaste gebruikers: Vaste ontheffingen worden net als in de huidige situatie op kenteken van het voertuig verstrekt. Op het moment dat iemand zijn toegangsrecht verkregen heeft


15

kan hij hiervan direct gebruik maken17. Tevens ontstaat de mogelijkheid om meerdere kentekens te koppelen aan een account. De ontheffinghouder kan zelf zijn gegevens (waaronder kenteken) wijzigingen via zijn persoonlijk pagina (e-loket). Bijzondere doelgroepen, waaronder de hulpdiensten18, worden op basis van kenteken in het vergunningensysteem met vaste ontheffinghouders geplaatst. Toegangsrechten incidentele bezoekers: Voor het verstrekken van toegangsrechten aan incidentele bezoekers is de ontvangende partij primair verantwoordelijk. Het bedrijf of de persoon waar spullen worden opgehaald of afgeleverd (laden en lossen) zal zijn leverancier of bezoek moeten aanmelden. Deze aanmelding kan achteraf plaatsvinden (tot maximaal 24 uur na de toegang tot de binnenstad). Aanmelden van bezoek kan via de persoonlijk pagina (e-loket), per telefoon of met behulp van een app. Het kan ook voorkomen dat bezoekers zelf hun toegangsrecht willen aanvragen. Ook deze mogelijkheid dient te worden geboden19. Middels het e-loket van de gemeente Delft (en/of app) bestaat de mogelijk om dit toegangsrecht aan te vragen. Daarnaast moet het mogelijk zijn om achteraf (max. 24 uur na het binnenrijden) alsnog een ontheffing aan te vragen. Een kenteken bevat daarnaast informatie over het type voertuig. Lijnbussen en bijvoorbeeld de touringcars op de Nieuwe Langendijk kunnen op basis van hun kenteken worden geïdentificeerd en automatisch een ontheffing krijgen voor het inrijden van de binnenstad. Managementgegevens: Managementinformatie moet door de beheerders eenvoudig op te vragen zijn in tabellen en grafieken. Per locatie dient minimaal inzicht te ontstaan in: -

Aantal en tijdstip passages vaste ontheffinghouders; Aantal en tijdstip passage incidentele ontheffinghouders; Aantal en tijdstip overtredingen; Aantal en tijdstip passage bijzondere doelgroepen (hulpdiensten, lijnbus, touringcars); Verblijfsduur ontheffinghouders in de binnenstad; Werking systeem (down-time, storingen, conditierapportage, klachten, camera hitrate, et cetera);

Sancties bij overtreding: Het toegangscontrolesysteem maakt het mogelijk in plaats van een bekeuring, een waarschuwingen te versturen naar de overtreder. Gekozen kan worden voor een constructie waarbij men ingeval van een overtreding thuis informatie ontvangt over de wijze waarop bij een volgend bezoek aan Delft een toegangsrecht kan worden aangevraagd. Bij voorkeur ontvangen bezoekers in de introductie- en gewenningsperiode bij een overtreding een waarschuwings- en informatiebrief. Het is denkbaar en mogelijk dat als ‘standaard’ werkwijze een eerste overtreding niet direct resulteert in een boete, maar altijd als waarschuwing wordt afgedaan. Deze beleidsmatige aspecten worden in de actualisatie van het ontheffingenbeleid betrokken. Aanvullend aan deze functionaliteiten dient te worden nagedacht over de technische uitgangspunten en randvoorwaarden van het systeem. Het gaat bijvoorbeeld over de wensen en eisen ten aanzien van de kentekenherkenningscamera, -software, dataopslag en -beveiliging,

17

In de huidige situatie zal men enkele dagen moeten wachten tot de transponderpas wordt toegestuurd of deze moeten afhalen bij de publiekbalie. 18 Het betreft de kentekens van hulpdiensten als brandweer, regionale ambulancedienst, veiligheidsregio Haaglanden, politie Haaglanden, maar bijvoorbeeld ook de kentekens van gemeentelijke diensten, Avalex, Delftse taxicentrale. 19 Op basis van het huidige beleid kan maximaal 6x per half jaar ontheffing worden verstrekt aan bedrijven.


16

communicatieapparatuur, koppelingen tussen systemen, userinterfaces, energievoorziening, installatie-eisen, et cetera.

4.5 4.5.1

Handhaving en privacy Handhaving

Een camera met kentekenherkenning kan worden aangemerkt als handhavingsinstrument. In plaats dat een parkeercontroleur actief kentekens scant met de handtermininal, worden kentekens van auto’s gescand bij het langsrijden. Indien iemand toegangsrechten heeft om de autoluwe binnenstad in te rijden, betekent dit niet dat daar ook geparkeerd mag worden. Vaste en incidentele bezoekers mogen alleen de binnenstad betreden voor het laden en lossen20. Net als in de huidige situatie met pollers handhaaft de afdeling Toezicht en Handhaving in de binnenstad van Delft op de parkeerfunctie. Het uitgangspunt is dat een selectieve toegangscontrole met kentekenherkenning geen zwaardere handhavingstaak op straat met zich meebrengt. Voordat een boete wordt doorgestuurd naar het CJIB voor verdere afhandeling zal een bevoegd gemeentelijke handhaver (BOA) hier een controle op moeten uitvoeren. De afdeling Toezicht en Handhaving zal capaciteit moeten leveren voor het fiatteren van overtredingen die door kentekenherkenning worden gedetecteerd. Daarnaast zal er rekening mee moeten worden gehouden dat ingeval de boete resulteert in een bezwaar21, door het CJIB een nadere toelichting (tijdsinspanning) van de BOA wordt gevraagd. Inkomsten uit boetes vloeien weg naar het rijk. Onderzocht zal worden hoe en op welke wijze de inkomsten uit boetes kunnen worden aangewend voor bekostiging van het systeem. 4.5.2

Privacy-aspect

Net als bij de digitaliseringsoperatie van parkeren is het uitgangspunt dat de gemeente volledig voldoet aan alle geldende privacy weten regelgeving. De kern: Persoonsgegevens mogen niet herleidbaar zijn op basis van kenteken. Bij een systeem met kentekenherkenning is geen sprake van live videobeelden. Het betreft uitsluitend kentekeninformatie (fotomateriaal). Uitsluitend overtreders komen voor beperkte tijdsduur op een ‘overtrederslijst’. Andere kentekeninformatie wordt niet opgeslagen22. De gemeente legt specifieke eisen bij de leveranciers van de diverse aan te schaffen applicaties voor wat betreft werkwijze en beheer. Het betreft bijvoorbeeld de versleuteling van gegevens en het niet langer bewaren van kentekengegevens dan noodzakelijk. Dit wordt vastgelegd in het Programma van Eisen van het systeem dat wordt aanbesteed. Partijen worden hier specifiek op beoordeeld. Leveranciers en beheerders zullen een geheimhoudingsverklaring moeten tekenen en als organisatie voldoen aan de meest recente normen (NEN ISO 9001 en ISAE3402). De gemeente heeft uiteindelijk een toetsende rol die contractueel wordt vastgelegd (Service Level Agreements). Voor het ‘live’ gaan van het systeem is er een testperiode waar ook een Privacy Impact Assessment (PIA) wordt uitgevoerd, zodat vooraf is onderzocht welke risico’s er zijn op het gebied van privacy en welke risicobeheersende maatregelen eventueel dienen te worden getroffen.

20

Met een parkeerontheffing binnenstad, zoals de aannemersdagkaart, mag wel in de binnenstad worden geparkeerd als het voertuig nodig is voor de werkzaamheden en zolang het voertuig de doorgang niet versperd. 21 Op basis van ervaringscijfers in Delft blijkt dat ca. 10% van de boetes resulteert in een bezwaar. 22 Voor de managementinformatie wordt wel geteld hoeveel ontheffinghouders de binnenstad inrijden, maar dit is niet herleidbaar op basis van kentekeninformatie.


17

4.6

Aandachtspunten kentekenherkenning

Een systeem met kentekenherkenning heeft enkele aandachtspunten. Omdat met het toepassen van kentekenherkenning geen fysieke belemmering op straat is, is het risico dat bezoekers onbedoeld de binnenstad inrijden. Daarnaast is in andere steden de bescherming van pollers tegen ramkraken als aandachtpunt naar voren gekomen. Herkenbaarheid autoluwe binnenstad Een aandachtspunt betreft vooral hoe te voorkomen dat onbekende gebruikers de binnenstad zullen inrijden, zonder dat ze zich realiseren dat ze een overtreding begaan. De ervaring leert dat bezoekers verkeersborden weleens over het hoofd zien. Vooral onbekende en (buitenlandse) toeristen zijn ‘zoekende’ in het gebied23. Nu is het In de huidige situatie is de poller het fysieke middel om aan te geven dat toegang tot de binnenstad gereguleerd wordt. Het wegprofiel en de uitstraling van de weg verandert nauwelijks bij het betreden van de autoluwe binnenstad. Bezoekers die de autoluwe binnenstad inrijden hebben daardoor niet direct het gevoel dat ze zich in een gebied met een bijzondere status bevinden. Voorgesteld wordt om de herkenbaarheid van de autoluwe binnenstad te vergroten door attentie verhogende maatregelen bij ‘ de poort’ aan te brengen. Naast de (juridisch) noodzakelijke bebording, worden de volgende maatregelen voorgesteld: -

-

Afwijkend straatprofiel bij de entrees van de binnenstad (bijvoorbeeld iets versmald), bijvoorbeeld met toepassen ander bestratingsmateriaal over een beperkte lengte (kleur en type), eventueel aanbrengen belijning en straatmeubilair (bv. plantenbakken, paaltjes, lichtobjecten, e.d.); Communicatie op website over autoluwe binnenstad en toegangsrechten; Informatievoorziening richting vaste ontheffinghouders (bewoners, vaste leveranciers, etc.); Invoegen in navigatiesystemen/apps, zodat automobilisten worden gewaarschuwd en niet de binnenstad inrijden (pop-up melding);

Het aandachtpunt betreft vooral de belangrijke entree op de Nieuwe Langendijk, omdat hier het meeste verkeer de binnenstad inrijdt24. Dit is tevens een entree met een breed wegprofiel, mede vanwege de toegang voor lijnbussen en touringcars Bescherming tegen ramkraken In een andere steden is door winkeliers als aandachtspunt naar voren gebracht dat de pollers tevens een fysieke ‘bescherming’ bieden tegen ramkraken. Dergelijke pollers voor binnenstadsafsluiting hebben echter als doel het verkeer in de binnenstad te reguleren en zijn niet bestemd om en geschikt voor bescherming tegen mogelijke ramkraken25. Daarbij komt dat in Delft een soepel toegangsbeleid heeft en bij het uitrijden de poller automatisch naar beneden wordt gestuurd als een voertuig aan komt rijden. Conclusie De selectieve toegang van de binnenstad biedt nu en in de toekomst geen bescherming tegen eventuele ramkraken. Ondersteunende maatregelen bij het inrijden van de binnenstad moeten, naast de bebording, voorkomen dat automobilisten onbedoeld de binnenstad inrijden.

23

Dit zien we ook terug in het aandeel aanrijdingen met buitenlandse voertuigen met de pollers. De Nieuwe Langendijk verwerkt circa 60% van het binnenrijdend verkeer in de binnenstad (en 65% van de incidentele bezoekers). 25 Een poller die bescherming biedt tegen ramkraken is een andere uitvoering dan in Delft. De pollers in Delft zijn hier niet tegen bestand. 24


18

5

Afstemming stakeholders

Een systeem met kentekenherkenning heeft niet alleen gevolgen voor de eindgebruiker, maar ook voor de interne organisatie. In het kader van deze verkenningsfase voor het toepassen van kentekenherkenning voor selectieve toegang binnenstad heeft afstemming plaatsgevonden met interne afdelingen. Daarnaast is het toepassen van kentekenherkenning besproken in een vergadering van Stichting Centrum Management Delft (SCMD). In deze paragraaf volgen de uitgangpunten en opvattingen van deze partijen.

5.1

Interne afstemming

Afdeling Stadsbeheer: Stadsbeheer is verantwoordelijk voor het beheer van het pollersysteem. Gezien het verouderde systeem en de hierdoor verwachte problemen dringen zij aan op een spoedige vervanging van het toegangscontrolesysteem. Uiterlijk tot eind 2015 zijn reserve onderdelen in de vorm van pollerpassen, transponders, e.d. aanwezig. Op dat moment dient het systeem te zijn vervangen, om de selectieve toegang binnenstad in de binnenstad te behouden. De afdeling Stadsbeheer heeft een demonstratie van het systeem bekeken bij een leverancier en heeft een werkbezoek afgelegd bij een gemeente waar kentekenherkenning voor selectieve toegang operationeel is. De afdeling Stadsbeheer is enthousiast over het toepassen van kentekenherkenning voor selectieve toegang binnenstad en ziet dit als goede en volwaardige oplossing voor de selectieve toegang van de Delftse binnenstad. Afdeling Toezicht en Handhaving: Toezicht en Handhaving heeft als uitgangspunt dat er met een selectieve afsluiting met kentekenherkenning geen zwaardere handhavingsinspanning nodig is in de binnenstad, tenzij hier de middelen voor beschikbaar komen. Zij verwachten dat met het toepassen van kentekenherkenning voor de selectieve toegangscontrole de wijze en intensiteit van handhaving op straat in de binnenstad niet verandert. In de kostenraming en verdere uitwerking van het project wordt rekening gehouden met extra inzet van BOA-capaciteit ten behoeve van fiatteren overtredingen en bezwaarprocedures die worden vastgelegd met kentekenherkenning. Afdeling geld/inkoop: De financiële paragraaf is afgestemd met Ruimte Bedrijfsvoering Geld en de Afdeling advies en expertise geld. Klant Contact Centrum: Het KCC verstrekt ontheffingen voor het autoluwplusgebied. Bekend is hoeveel tijd zij besteden aan het verstrekken van het totaal aan vergunningen, maar er wordt niet bijgehouden hoeveel tijd hiervan aan het verstrekken van ontheffingen wordt besteed. In de praktijk blijkt dat tekortkomingen in het huidige systeem een efficiëntere werkwijze van het KCC ‘in de weg staan’. Geregeld komt het voor dat actieve passen niet functioneren en dat hiervoor nieuwe passen moeten worden aangemaakt. Het aanmaken en administreren van pollerpassen kost tijd. In het kader van het digitaliseringsproject parkeren wordt een nieuw vergunningensysteem aangeschaft wat ten goede komt aan de efficiëntie in de bedrijfsvoering. Het KCC is voorstander de beleidsregels en de uitvoeringsregels zo simpel mogelijk te houden. Houd het zo simpel mogelijk om voor iedereen zoveel mogelijk duidelijkheid te creëren. Parking Delft B.V.: Parking Delft verricht in opdracht van de gemeente de dienstverlening in het kader van de bediening van de pollers. Deze dienstverlening richt zich in belangrijke mate op de bediening van de pollers zelf, het klantcontact met incidentele bezoekers via de intercom en de registratie hiervan vanuit de meldkamer. Jaarlijks ontvangt zij hiervoor van de gemeente Delft een Selectieve toegang binnenstad Delft

19

vergoeding. De noodzaak van een meldkamer, en daarmee de vergoeding, komt met een systeem met kentekenherkenning te vervallen. Parking Delft ziet het toepassen van kentekenherkenning voor selectieve toegang binnenstad als een mogelijke (vervolg)stap, als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Zij wijst daarbij op de volgende aandachtspunten: Als afscheid wordt genomen van de fysieke afsluiting van de binnenstad valt of staat het succes van kentekenherkenning voor selectieve toegang met de communicatie en bekendheid en een goedwerkend systeem van ontheffing verlening26. Daarnaast wijst zij op het punt hoe om te gaan met de buitenlandse kentekens die de binnenstad van Delft geregeld aandoen, bijvoorbeeld buitenlandse touringcars (zie bijlage 3, vraag 12). Het wegvallen van de vergoeding voor het beheer van de pollers heeft impact op de bedrijfsvoering van Parking Delft. Dit heeft onlosmakelijk consequenties voor de bemensing van de pollercentrale. Dit betekent dat afscheid zal moeten worden genomen van personeel. Parking Delft ziet een relatie tussen de uit te voeren dienstverlening omtrent de pollers en de scenario’s Integraal Exploitatie Bedrijf in relatie tot de rol van Parking Delft. Beide hebben impact op de bedrijfsvoering van Parking Delft en kunnen daarom niet los van elkaar gezien worden.

5.2

Presentatie SCMD

Op 31 januari 2014 is tijdens een bestuursvergadering van het SCMD een inleidende presentatie gegeven over de denkrichting over de toekomstige selectieve toegang in de binnenstad. Bij deze bijeenkomst met het SCMD zijn de volgende wensen en aandachtspunten naar voren gebracht: 





5.3

Het SCMD heeft kennisgenomen van het feit dat het huidige pollersysteem aan het einde van zijn levensduur is. De SCMD vindt het goed dat er ook naar andere systemen wordt gekeken, als vervanging. Essentieel is dat dit een gastvrij systeem is. Het SCMD constateert dat er veel vrachtverkeer de Delftse binnenstad inrijdt. Dit heeft geen relatie met het toegangscontrolesysteem. Het bundelen van deze vervoersstromen om het aantal verkeersbewegingen terug te brengen heeft de aandacht in het gemeentelijk project stadsdistributie. Het SCMD geeft de volgende adviezen: 1. Zorg ervoor dat een nieuw systeem echt gastvrij is. Leg pas een boete op als iemand aantoonbaar de regels overtreedt. 2. Werp geen onnodige drempels op voor vaste ontheffinghouders of incidentele bezoekers, maar faciliteer ze. 3. Betrek bewoners en ondernemers van de binnenstad in het vervolgtraject. 4. Wees helder in de communicatie naar belanghebbenden in de binnenstad en de bezoekers van Delft.

Conclusie

Op basis van deze verkenning blijkt dat de stakeholders positief zijn over de toepassing van kentekenherkenning voor selectieve toegang van de binnenstad, mits nagedacht wordt over en een oplossing wordt gevonden voor de genoemde aandachtspunten. In het vervolgtraject zal meer in detail afstemming plaatsvinden met de interne/externe stakeholders.

26

Iedereen die toegang zou moeten hebben staat ook in het systeem als ontheffinghouder.


20

6 6.1

Kostenraming Huidige kosten pollersysteem

Momenteel zijn de jaarlijkse kosten van de pollers/blockers als volgt begroot: Exploitatiekosten pollers/blockers Onderhoud en energiekosten: Pollers binnenstad Blockers Uren stedelijke team Stadsbeheer

kosten € 209.000 € 26.900 € 25.000

Gemiddelde jaarlijkse kosten gemeente aanrijdschade

€ 4.000

Bediening pollercentrale

€ 175.000

Jaarlijkse afschrijving huidige pollers*

€ 29.380

Ontheffingen autoluwplus Kosten verstrekken ontheffingen KCC Inkomsten ontheffingen

PM -

Totaal € 469.280 *De huidige in de begroting opgenomen afschrijving laat door de verschillende momenten van investering een dalende lijn zien. De jaarlijkse afschrijving is gebaseerd op jaar 2014 t/m 2016. Tabel 6: Overzicht exploitatiekosten pollers/blockers (2013)

De jaarlijks begrote exploitatiekosten van de pollers bedragen ca. € 470.000,- per jaar. In dit overzicht zijn geen kosten gespecificeerd voor de ambtelijke organisaties KCC, Ruimte Advies en juridische ondersteuning. Het vervangen van de selectieve toegang binnenstad heeft geen negatief effect op de inspanning van deze interne afdelingen. Het huidige pollersysteem is in 2015 technisch afgeschreven, maar kent dan nog een boekwaarde van € 86.730,-27. Deze boekwaarde zal in 2015 in één keer moeten worden afgeschreven. Ingeval gekozen wordt voor van het één-op-één vervangen van het pollersysteem is de vervangingsinvestering geraamd op ca. 1,7 MIO. Hiervoor is geen reservering opgenomen in de begroting. 6.2

Kostenraming kentekenherkenning

Camera’s en systeem kentekenherkenning Een systeem met kentekenherkenning (camera’s, software, (web)interfaces, e.d.) zal bij een leverancier/dienstverlener worden aangeschaft. De voorkeur gaat uit naar een constructie waarbij met de dienstverlener een TCO-overeenkomst (Total Cost of Ownership) wordt afgesloten. Met een dergelijke overeenkomst wordt de gemeentelijke organisatie maximaal ontzorgd en biedt maximale zekerheid over de kosten. In een dergelijke overeenkomst zitten naast de initiële investering in de hardware (camera’s voor kentekenherkenning), ook kosten voor installatie, software-updates,

27

Boekwaarde d.d. 31 december 2015. Het huidige pollersysteem is economisch volledig afgeschreven in 2019.


21

onderhoud, et cetera.28. Hierdoor ontstaat voor de gemeente zekerheid over de kosten voor selectieve toegang in de toekomst. Voor het vervangen van de huidige pollers in de binnenstad en de blockers in het buitengebied zijn naar schatting 21 camera’s benodigd29. De kosten van een TCO-overeenkomst het kentekenherkenningssysteem worden geraamd op maximaal € 350.000,- per jaar30. Uren Toezicht en Handhaving Voordat boetes worden opgelegd moet een beëdigd BOA de gemaakte foto’s controleren en ter afdoening doorsturen naar het CJIB. Daarnaast wordt een beroep gedaan op een BOA voor een toelichting in geval van bezwaar en beroep. De inschatting is dat dit een capaciteit vergt van ca. één dag per week. Dit betekent dat rekening moet worden gehouden voor jaarlijkse extra kosten voor Toezicht en Handhaving van ca. € 25.000,- per jaar. Kosten infrastructurele aanpassingen en voorbereidingsbudget Een eenmalige investering is nodig in de infrastructurele aanpassingen op straat. Het verwijderen van de pollers kost totaal € 120.000,-31. Daarnaast wordt rekening gehouden met een budget voor infrastructurele aanpassingen om de herkenbaarheid van de autoluwe binnenstad bij het inrijden te vergroten (zie par. 4.7). Daarbij verdient de entree op de Nieuwe Langendijk extra aandacht als belangrijkste entree van de binnenstad. In totaal worden deze infrastructurele aanpassingen geraamd op € 130.000,- euro. Daarnaast wordt rekening gehouden met het voorbereidingsbudget van € 63.000,- (mensuren aanbesteding, implementatie en communicatie). Het benodigde investeringsbudget voor infrastructurele aanpassingen en voorbereidingsbudget bedraagt € 315.000,- en wordt afgeschreven over een periode van 25 jaar. Dit leidt tot jaarlijkse kapitaallasten van € 12.600,-. Afschrijving huidige pollers Het huidige pollersysteem is volledig economisch afgeschreven in 2019 en kent in 2015 een boekwaarde van € 86.730,-. De versnelde afschrijving van de pollers worden opgevangen binnen de bestaande budgetten van beheer en onderhoud.

28

Kosten bebording, opleiding, preventief en correctief onderhoud, gebruikslicenties, schade/molest, communicatiekosten, ondersteuning (b.v. juridische bijstand). 29 Dit aantal is gelijk aan het huidige aantal pollers in de binnenstad (19) en blockers in het buitengebied (2). 30 De werkelijke kosten zijn afhankelijk van een aantal nu nog onbekende aspecten, waaronder de exacte uitwerking van de functionaliteit voor het verlenen van toegang aan incidentele bezoekers en het exacte aantal benodigde camera’s. Deze raming is gebaseerd op informatie uit eerdere trajecten en moet gezien worden als een maximum. De aanbesteding valt mogelijk voordeliger uit. 31 Geen rekening wordt op dit moment gehouden met eventuele sanering vanwege vervuilde grond door aanrijdingen die hebben plaatsgevonden.


22

De jaarlijkse kosten voor kentekenherkenning bedraagt per jaar maximaal € 385.000,-. Dit kan worden opgevangen binnen de bestaande budgetten van beheer en onderhoud. Jaarlijkse kosten kentekenherkenning

Kosten per jaar

TCO-overeenkomst kentekenherkenningssysteem (maximumbedrag) Afschrijving investering verwijderen huidige pollers/blockers/bebording, infrastructurele aanpassingen entrees binnenstad en voorbereidingsbudget (afschrijvingstermijn 25 jaar)

€ 350.000 € 12.600

Uitbreiding urenbudget Toezicht en Handhaving Totaal Tabel 7: Overzicht resumé jaarlijkse kosten kentekenherkenning

€ 25.000 € 387.600

6.3

Resumé

Uit de kostenraming blijkt dat een TCO-overeenkomst met een marktpartij voor een kentekenherkenningssysteem, het jaarlijks aanvullend urenbudget voor T&H en de afschrijving van de investeringskosten in infrastructuur maximaal ca. € 387.600,- per jaar bedraagt. De jaarlijkse kosten voor kentekenherkenning kunnen worden opgevangen binnen de bestaande budgetten van beheer en onderhoud van de pollers, waarbij een deel van het budget ‘vrijvalt’. De versnelde afschrijving van de huidige pollers (€ 86.730) wordt gedekt uit het vrijgevallen onderhoudshoudsbudget in 2016. De jaarlijkse besparing in de huidige budgetten door toepassen van kentekenherkenning bedraagt vanaf 2017 tenminste ca. € 71.500,- en structureel vanaf 2020 ca. € 52.300,- per jaar32.

huidig

Meerjarenoverzicht kosten Begrote exploitatiekosten huidige pollers (excl. kapitaallasten) Kapitaallasten huidige pollers

toekomstig

Totaal Geschatte jaarlijkse exploitatiekosten kentekenherkenning Kapitaallasten infrastructurele maatregelen Uitbreiding urenbudget Toezicht en Handhaving Totaal

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

€ 439.900

€ 439.900

€ 439.900

€ 439.900

€ 439.900

€ 439.900

€ 439.900

€ 29.380

€ 19.116

€ 19.116

€ 19.116

€0

€0

€0

€ 469.280

€ 459.016

€ 459.016

€ 459.016

€ 439.900

€ 439.900

€ 439.900

€ 350.000

€ 350.000

€ 350.000

€ 350.000

€ 350.000

€ 350.000

€ 350.000

€ 12.600

€ 12.600

€ 12.600

€ 12.600

€ 12.600

€ 12.600

€ 12.600

€ 25.000

€ 25.000

€ 25.000

€ 25.000

€ 25.000

€ 25.000

€ 25.000

€ 387.600

€ 387.600

€ 387.600

€ 387.600

€ 387.600

€ 387.600

€ 387.600

€ 81.680

€ 71.416

€ 71.416

€ 71.416

€ 52.300

€ 52.300

€ 52.300

Delta

Tabel 8: Overzicht meerjarenbegroting selectieve toegang

32

De aanbesteding kan mogelijk voordeliger uitvallen, wat de jaarlijkse besparing vergroot.


23

7

Conclusie

De binnenstad van Delft is door middel van pollers selectief afgesloten voor autoverkeer. Uitsluitend vaste en incidentele ontheffinghouders krijgen toegang tot de binnenstad om te kunnen laden en lossen. Het huidige pollersysteem dateert uit 2001 en is technische aan het einde van zijn levenscyclus. Vanwege de verouderde techniek wordt het steeds lastiger om onderdelen voor het noodzakelijk onderhoud te verkrijgen en dient de vervanging van het systeem in 2015 plaats te vinden. Voor het één-op-één vervangen van het huidige pollersysteem en de blockers in het buitengebied (geraamde kosten € 1,7 MIO) is in de begroting geen vervangingsinvestering opgenomen. Daarom is onderzoek uitgevoerd naar alternatieven systemen op het gebied van selectieve toegang. De huidige selectieve toegang van de binnenstad heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het terugdringen van het autoverkeer in de binnenstad. Deze autoluwe binnenstad is een belangrijke ondersteuning aan het economisch klimaat en de leefbaarheid in de binnenstad. Het behouden van de autoluwe binnenstad is in lijn met de uitgangspunten in de Nota Binnenstad Vitaal en Gastvrij. Het afschaffen van een toegangscontrolesysteem bij de entrees van de binnenstad zal, ondanks een mogelijke extra handhavingsinspanning op straat, leiden tot meer verkeer in de binnenstad. Dit is een ongewenste situatie. De uitgevoerde sterkte-zwakteanalyse van het huidige pollersysteem is reden om na te denken over een goedkopere, veiligere en gastvrijere oplossing voor Delft. Het toepassen van kentekenherkenning (zonder pollers) is een meer modernere manier van het organiseren van de selectieve toegang binnenstad, dat past bij de ambities van Delft als technologiestad. Het systeem sluit aan op het digitaliseringstraject parkeren, waarbij parkeeren verblijfsrechten op kenteken worden uitgegeven en gecontroleerd. De voordelen ten opzichte van de huidige fysieke pollers zijn: -

Lagere investering en onderhoudskosten; Geringe kans op aanrijdschades en hieruit voortvloeiende kostbare juridische procedures; Minder belasting van de beheerders; Minder stagnatie op de weg (door installatie, onderhoud of aanrijdingen); Milieuvriendelijker (minder optrekkend en stilstaan verkeer); Gegarandeerde toegang voor bevoegde kentekens en hulpdiensten; Een fraaier straatbeeld bij de entrees van de binnenstad; Gastvrij systeem (winkeliers/bewoners kunnen zelf bezoekers aanmelden); Flexibelere verplaatsing bij aanpassing autoluw gebied binnenstad.

Met het toepassen van kentekenherkenning verdwijnt de poller als fysieke barrière, wordt de doorstroming bevorderd, de economische vitaliteit en leefbaarheid in de binnenstad gewaarborgd en wordt ongewenst gebruik vastgelegd, beboet en voorkomen. Met het toepassen van kentekenherkenning, in combinatie met duidelijke bebording, infrastructurele maatregelen bij de entrees van de binnenstad en overige informatievoorziening, wordt voorkomen dat automobilisten onbedoeld de binnenstad inrijden. Uit het onderzoek blijkt dat een systeem met kentekenherkenning jaarlijks een besparing op de bestaande budgetten van beheer en onderhoud oplevert. Onderzocht zal worden in hoeverre en op welke wijze de inkomsten uit boetes kunnen worden aangewend voor bekostiging van het systeem. Daarnaast zal worden onderzocht in hoeverre de milieuzonering met kentekenherkenning kan worden gehandhaafd.


24

8

Vervolgstappen

8.1

Go/No-go

Op basis van voorliggende notitie naar de verkenning van kentekenherkenning neemt het college een Go/No go beslissing voor het uitvoeren van een pilot (zie par. 8.2) en het opstarten van de vervolgfase van het toepassen van kentekenherkenning voor selectieve toegang (par. 8.3).

8.2

Uitvoering pilot

Het toepassen van kentekenherkenning is nog relatief nieuw. De gemeente Delft heeft nog geen ervaring met een systeem van kentekenherkenning. Voorgesteld wordt daarom een pilot met het toepassen van kentekenherkenning uit te voeren op de locaties Buitenwatersloot en Rijksstraatweg. Deze selectieve toegang heeft tot doel het sluitverkeer te weren. Gedurende de pilot worden de blockers buiten werking gesteld en zal de controle op basis van het kenteken plaatsvinden. Door het uitvoeren van de pilot voor de duur van ca. 1 jaar doen we ervaring op met het toepassen van kentekenherkenning. Dit moet resulteren in de volgende inzichten: -

Opdoen ervaringen met de techniek van toepassen van kentekenherkenning: hitrate camera, kwaliteit foto’s, inrichtingsvereiste in relatie tot toepassen kentekenherkenning, et cetera; Inzicht in effecten op straat. Hoe reageren automobilisten erop? Wat is de effectiviteit van het toepassen van kentekenherkenning in Delft?; Werken met de backoffice: denk hierbij aan gebruiksgemak en userinterface voor de BOA. Maar ook het aanmaken van gebruikersrecht door het KCC en een mogelijke koppeling met een bestaand vergunningenpakket.

De pilot moet ons beter in staat stellen om de functionaliteit en de specificaties voor toepassing van kentekenherkenning te kunnen definiëren. De opgedane ervaringen dienen als input voor de aanbesteding selectieve toegang in Delft. Daarnaast is voor het toepassen van kentekenherkenning goedkeuring van het openbaar ministerie nodig. Het uitvoeren van de pilot biedt meer garantie voor het goedkeuren van het toepassen van kentekenherkenning ten behoeve van de selectieve toegang binnenstad. Enkele uitvoeringaspecten: Vanwege het traject digitalisering parkeerketen wordt het KCC tijdelijk belast met extra werkzaamheden. De werkzaamheden in het kader van deze pilot moeten voor het KCC daarom beperkt blijven. Op de Buitenwatersloot is de selectieve toegang uitsluitend voor het weren van verkeer over de busbaan. Hiervoor zijn geen ontheffingen verstrekt. Voor de Rijksstraatweg zijn ca. 150 ontheffingen verstrekt. Deze 150 ontheffingen zullen worden gemigreerd naar het systeem van de kentekenherkenning. Voor deze pilot wordt een TCO overeenkomst afgesloten met een marktpartij voor een periode van 12 maanden. Na deze periode worden de pilotlocaties geïntegreerd in de totaaloplossing voor selectieve toegang in Delft. De kosten van de uitvoering van de pilot wordt opgevangen binnen de bestaande begroting van de pollers. Relatie met knip Harnaschpolder Vorig jaar heeft de gemeenteraad ingestemd met de realisatie van een selectieve knip met toepassing van kentekenherkenning in de Harnaschpolder. De knip Harnaschpolder heeft als doel sluipverkeer over deze route te voorkomen en heeft daarmee hetzelfde doel als de pilotlocaties. Deze knip moet rond de zomer van 2015 in bedrijf zijn. Ervaringen opgedaan in de pilot worden gebruikt voor het realiseren van de knip Harnaschpolder. De insteek is om kentekenherkenning te integreren in de totaaloplossing die ten behoeve van de binnenstad wordt aanbesteed. Selectieve toegang binnenstad Delft

25

8.3

Vervolgfase

Het huidige pollersysteem kan tot uiterlijk eind 2015 operationeel gehouden worden. Op dat moment dient het systeem te zijn vervangen om onoplosbare technische problemen voor te blijven. In de vervolgende fase wordt het systeem van kentekenherkenning functioneel en technische uitgewerkt en vindt nadere afstemming plaats met de interne/externe stakeholders. De fasering ziet er globaal als volgt uit: -

-

September 2014: Collegebesluit GO-beslissing kentekenherkenning en informeren gemeenteraad; September/oktober 2014: Definiëren en uitwerken pilot, selectie leverancier. November 2014: Start pilot selectieve toegang. December 2014 – februari 2015: Opstellen eisen en wensen kentekenherkenningssyteem en afstemming externe/interne stakeholders. Maart 2015 – juli 2015: Aanbesteding: o Marktconsultatie o Opstellen functioneel PvE o Aanbestedingsprocedure en selectie marktpartij Augustus 2015: Communicatie (intern/extern) over toegangscontrolesysteem (uitvoering en functionaliteit). September/oktober 2015: Infrastructurele aanpassingen entrees binnenstad ten behoeve herkenbaarheid autoluwplusgebied. November 2015: SAT en ingebruikname kentekenherkenning November/december 2015: gefaseerd weghalen pollers

Separaat aan de uitwerking van kentekenherkenning vindt er een actualisatie van het ontheffingenbeleid autoluwplusgebied binnenstad plaats. Planning op hoofdlijnen: Vervanging selectieve toegang binnenstad Versie: 1.4 Datum: 08-sep-14 j

f

m a

m j

2014 j a

Onderdeel Uitvoeren verkenningsfase Go/no go beslissing college Uitvoeren pilot kentekenherkenning Definiëren en uitwerken pilot Uitvoeren pilot selectieve toegang Voorbereiding project vervanging selectieve toegang Opstellen eisen en wensen en interne/externe afstemming Marktconsultatie en voorbereiding Opstellen Programma van Eisen (functionele en technische vereisten) Aanbestedingsprocedure en selectie marktpartij Realisatie en uitvoering Communicatie (intern/extern) over kentekenherkenning voor selectieve toegang Infrastructurele aanpassingen entrees binnenstad Ingebruikname selectieve toegang kentekenherkenning binnenstad Weghalen huidige pollers binnenstad

Tabel 9: Planning vervanging selectieve toegang binnenstad op hoofdlijnen

Gemeente Delft Delft, 8 september 2014


26

s

o

n

d

j

f

m a

m j

2015 j a

s

o

n

d

Bijlage 1: Referenties toepassen kentekenherkenning Gemeente Zeist: Zeist is de eerste gemeente in Nederland waar sinds december 2012 een centrumafsluiting wordt bereikt met behulp van kentekenherkenning in plaats van fysieke obstakels. De gemeente Zeist is positief over de omzetting van hun pollers naar kentekenherkenning. In totaal hebben vijf camera’s de inzinkbare pollers vervangen. De gemeente heeft bewust gekozen voor kentekenherkenning omdat dit het meest efficiënte systeem is. Ook blijkt dit systeem het minst storingsgevoelig (tot nu toe hebben zich geen storingen voorgedaan) en daarmee het meest betrouwbaar. Aanvankelijk waren er enkele tientallen overtredingen per dag, ondanks de waarschuwingen middels bebording bij de toegangen. Enkele weken na introductie is dat afgenomen tot enkele overtredingen per dag. De gemeente Zeist adviseert een waarschuwingsperiode te hanteren. Ook de ervaringen met het bedrijf dat de camera’s installeert en de dienstverlening levert zijn goed.

Gemeente Tholen: De gemeente Tholen heeft ook kentekenherkenning toegepast in de vorm van kentekenherkenning. Per 1 april 2013 sturen zij overtreders een bekeuring. Gemeente Amersfoort: De gemeente Amersfoort heeft in de binnenstad pollers. Zij hebben in 2013 de keuze gemaakt over te stappen op een systeem met kentekenherkenning voor stadsafsluiting/selectieve toegang. Begin 2014 zetten zij een tender in de markt. Gemeente Zaanstad: In Zaandam wordt kentekenherkenning toegepast voor het tegengaan van sluipverkeer tijdens spitsuren over een brug. Op deze tijden geldt een geslotenverklaring (C01) en mag alleen de lijnbus gebruik maken van de brug. Gemeente Rijswijk In de gemeente Rijswijk wordt kentekenherkenning gebruikt om de milieuzone te monitoren en handhaven.


27

Bijlage 2: Monitoring gebruik pollers In het kader van het Verbeterplan Nieuwe Langendijk is een quick scan uitgevoerd naar de verkeersintensiteiten bij de pollers. In deze quick scan is vanuit de pollercentrale gemonitord wat de verschillende in- en uitgaande bewegingen zijn in het autoluwplusgebied voor een dinsdag en donderdag (resp. 9 en 11 juli 2013). Daarbij is een registratie per kwartier uitgevoerd, met een onderscheid in personenauto, vrachtauto, touringcar, lijnbus en bedrijfswagen. Tevens is onderscheid aangebracht tussen incidentele bezoekers die zich melden bij de aanmeldzuil (1) en ontheffinghouders (2).

totaal 216 95 211 totaal (SOM ingaand 1 en 2)) 311 Perc. beweging per loc. (op totaal) 75%

3% 33 3%

4%

10 1 11 11 3%

30 3%

8% 28

3% 61

8%

37 3%

100 45 40 8 78 40 145 48 32% 12% 77 26 34 12 75 48 103 46 25% 13%

20 2% 21 2%

1 2

48 1 28 49 11% 39 14 38 53 13%

Uit deze quick scan blijkt dat er gemiddeld op een weekdag (tussen 9:00 en 18:00 uur) ca. 550/600 voertuigen het autoluwplusgebied inrijden. De verdeling tussen de locaties is niet evenwichtig. De Molslaan (nr. 3) ‘verwerkt’ ca. 20 voertuigen per dag (in- en uitrijdend), terwijl de Nieuwe Langendijk (nr. 1) in dezelfde tijdsduur ruim 500 voertuigen verwerkt. De Nieuwe Langendijk verwerkt dan ook de helft van het totaal aan ingaand verkeer in de autoluwe binnenstad. Dit komt neer op gemiddeld 9 voertuigen per kwartier. Wat daarnaast opvalt is dat er op de Nieuwe Langendijk bovengemiddeld veel incidentele bezoekers inrijden (ca. 65% van het totaal) en dat er op deze locaties touringcars en lijnbussen de autoluwe binnenstad inrijden.


28

uitgaand

38

ingaand

62

1 2

uitgaand

28

2

uitgaand

uitgaand

45

ingaand

uitgaand

5 2 6 7 2%

1

uitgaand

ingaand (lijnbus)

38

uitgaand

totaal 182 102 219 totaal (SOM ingaand 1 en 2)) 284 Perc. beweging per loc. (op totaal) 69%

1 2

uitgaand

2

uitgaand

1

uitgaand

Ontheffinghouders (1) / Incidentele bezoekers (2)

ingaand

2 3 4 5 6 8 9 10 Beesten- Molslaan Kruis- Oude Langendijk Wijnha- Oude Delft Voorstraat Choor- Vr. Juttenmarkt straat west (a) ven (b) straat land

ingaand

1 Nieuwe Langendijk

ingaand

Locatienummer Naam locatie

Bijlage 3: Veel gestelde vragen kentekenherkenning Vragen over toegangscontrolesysteem/functionaliteit Vraag 1: Gaat er een voldoende regulerende werking uit van het systeem als er geen fysiek obstakel (poller) is? Moeten we ervoor vrezen dat het drukker wordt in de binnenstad? Er gaat voldoende regulerende werking van het systeem uit. Een dergelijk systeem voorkomt dat bezoekers die geen rechten hebben het autoluwplusgebied inrijden. Feitelijk verandert er met een nieuw toegangscontrolesysteem niets aan het ontheffingenbeleid en daarmee het aantal verkeersbewegingen in de binnenstad. Vraag 2: Is het wel duidelijk voor bestuurders dat ze niet zomaar de binnenstad in mogen rijden? Bij iedere ingang staat duidelijke bebording. Daar waar nodig worden infrastructurele aanpassingen doorgevoerd, waardoor duidelijk wordt dat de automobilist de autoluwe binnenstad binnenrijdt. Vanwege het aantal buitenlandse bezoekers wordt de bebording ondersteund in het Engels (bv Access prohibited - Admission required) Vraag 3: Kunnen ontheffinghouders de binnenstad blijven inrijden? Ja, in feite verandert er niets aan de toegangsrechten/ontheffingen. Bewoners/ondernemers die over een ontheffing beschikken kunnen binnen de vastgestelde tijden de binnenstad inrijden om te laden en te lossen. Het verschil is dat zij zich niet meer aanmelden met een pas bij aanmeldzuil, maar zichzelf identificeren met het kenteken. Vraag 4: Hoe wordt toegang geboden aan incidentele bezoekers van de binnenstad? Deze functionaliteit wordt verder uitgewerkt, maar de volgende mogelijkheden zijn daarvoor denkbaar: -

-

De ontvangende partij (winkelier/bewoner) is verantwoordelijk voor het aanmelden van zijn/haar bezoek. Doorgeven van het kenteken aan het systeem kan door middel van internet met persoonlijke inloggegevens, app of per telefoon (via servicedesk); Daarnaast wordt de mogelijkheid geboden dat de bezoeker zelf zijn kenteken (met opgaaf van reden) doorgeeft aan het systeem. De wijze waarop zal verder worden uitgewerkt, maar de voorkeur heeft een digitale wijze (via website/app)

Het verkrijgen van een incidentele ontheffing hoeft niet te gebeuren voordat men de Delftse binnenstad inrijdt. Een incidentele ontheffing kan ook achteraf (ná het betreden van de binnenstad) worden aangevraagd. Vraag 5: Is het toegangssysteem wel gastvrij zoals bij de Delftse binnenstad hoort? Met het huidige pollersysteem zijn veel problemen die het imago van Delft als gastvrije binnenstad geen goed doen. Een toegangssysteem met kentekenherkenning kent deze tekortkomingen niet. Met de juiste functionaliteit en configuratie is het systeem met kentekenherkenning gastvrijer. Het succes Selectieve toegang binnenstad Delft

29

van de selectieve toegang wordt mede bepaald door bekendheid met en informatievoorziening over het systeem. Vraag 6: Hebben hulpdiensten toegang tot het gebied? Degene die toegang hebben tot het gebied is omschreven in de Beleidsregels voor het verlenen van ontheffing voor autoluwplusgebied. Conform het beleid hebben hulpdiensten en andere bijzonder doelgroepen recht op een toegang middels een ontheffing. Ten opzichte van het huidige pollersysteem is het voordeel dat hulpdiensten een gegarandeerde en snelle toegang tot de binnenstad hebben. Vragen over privacy Vraag 7: Kan ik straks nog wel anoniem met de auto het autoluwe gebied inrijden? Met een kentekenherkenningscamera zullen bestuurder, passagiers of andere personen niet op een foto-opname voorkomen, of in ieder geval niet herkenbaar, omdat de camera staat afgesteld om het kenteken zo goed mogelijk weer te geven. Bij het ruimer ‘afstellen’ van een camera, om bijvoorbeeld ook personen herkenbaar te fotograferen, stijgt de kans op een foutmelding ten aanzien van het kenteken. Dit in tegenstelling tot de camera’s die nu staan opgesteld bij de pollerlocaties die alle beelden registreren en voor een bepaalde duur opslaan. Daarnaast worden kentekengegevens op een versleutelde manier voor de duur die maximaal nodig is voor het functioneren van het systeem opgeslagen. Hiermee wordt voldaan aan de regelgeving omtrent privacy. Vraag 8: Is de privacy van bezoekers/bewoners gewaarborgd? Ten aanzien van het opslaan van kentekengegevens wordt voldaan aan de wettelijke kaders voor de bescherming van privacy. Dit betekent dat kentekens een maximale wettelijke periode op een versleutelde wijze bewaard zullen blijven. Vraag 9: Wat doet de gemeente met de kentekens? Ontheffingen en vergunningen worden verstrekt op basis van het kenteken van het voertuig. Het kenteken is het unieke identificatiemiddel van een voertuig. Bij het verlenen van toegang tot het gebied is voor de gemeente niet van belang te weten wie de binnenstad betreedt. Vandaar dat kentekengegevens versleuteld worden opgeslagen. Het toegangscontrolesysteem checkt door middel van camera’s met kentekenherkenning of iemand een toegangsrecht tot de binnenstad heeft. Vragen over boetes en bezwaren Vraag 10: Volgen bij het toepassen van kentekenherkenning veel boetes? Iedereen in overtreding kan daarvoor een boete krijgen. Het opleggen van boetes is echter geen doel op zich. Het doel is het bereiken van een autoluwe binnenstad. Er zijn oplossingen denkbaar waarbij in de beginperiode alleen informatiebrieven (waarschuwing) naar overtreders worden gestuurd. Op deze wijze wordt iedereen geïnformeerd over het nieuwe systeem. Het is denkbaar en mogelijk dat iedereen één keer ‘in de fout mag gaan’ en vervolgens met een informatiebrief wordt geïnformeerd hoe zij in het vervolg een ontheffing kunnen aanvragen. Hiermee zorgen we ervoor dat niemand onterecht wordt geconfronteerd met een boete. Selectieve toegang binnenstad Delft 30

Vraag 11: Ontloopt een voertuig met valse kentekenplaten een sanctie? Het vervalsen van kentekens is geen verkeersovertreding, maar een misdrijf. Dit misbruik wordt in Nederland zwaar bestraft. Een overtreder loopt bij een staande houding of 100 procent controle tegen de lamp. Vraag 12: Kunnen boetes ook aan buitenlandse kentekens worden opgelegd? De verwerkende instantie van boetes, het CJIB, draagt boetes van buitenlandse kentekens over aan instanties in andere EU-lidstaten. Die instanties nemen dan de inning van de boete over. Vraag 13: Wat kost een boete? Een boete voor het rijden door een geslotenverklaring zonder geldige ontheffing bedraagt € 90,(2014, feitcode R550a) Vraag 14: Wat betekent kentekenherkenning voor de handhaving in de binnenstad? De handhavingsinzet in de binnenstad verandert niet door het toepassen van kentekenherkenning. De handhaving controleert en handhaaft in de huidige situatie in de binnenstad op parkeren (men mag in het gebied alleen laden en lossen als men niet over een parkeerontheffing binnenstad beschikt). Dit zal met een systeem van kentekenherkenning niet anders worden. Vraag 15: Kan iemand in bezwaar gaan tegen een boete, zo ja bij wie en hoe kan worden bewezen dat er een ontheffing was? Bezwaar maken tegen een boete is mogelijk. Daarvoor dient men zich te wenden tot de instantie (CJIB) die de boetes en bezwaarprocedures afhandelen. Het is niet mogelijk dat iemand die over een toegangsrecht (ontheffing) beschikt een boete ontvangt. Er volgt immers pas een boete op het moment dat geconstateerd is dat iemand niet over een toegangsrecht beschikt. Vraag 16: Wat gebeurd er als een kenteken verkeerd op ‘gescand’? Krijg iemand dan onterecht een boete? In uitzonderlijke situaties kan voorkomen dat een kenteken niet goed gescand wordt. In dat geval wordt het kenteken als ‘ onherkenbaar’ kenteken geregistreerd en volgt er geen boete. Vragen over ontheffingenbeleid Vraag 17: Wat kost een ontheffing? De kosten voor ontheffingen zijn conform het ontheffingenbeleid. Het actualiseren van dit ontheffingenbeleid staat los van het traject van introductie kentekenherkenning. Vraag 18: Worden er meer ontheffingen voor de binnenstad verstrekt? Nee, het ontheffingenbeleid binnenstad verandert niet met de introductie van een nieuw toegangscontrolesysteem.


31

Vragen over vervolg/implementatie Vraag 19: Wanneer is het systeem operationeel? Implementatie van de nieuwe selectieve toegang is voorzien in de tweede helft van 2015. Vraag 20: Hoe worden belanghebbenden geïnformeerd? Via de gebruikelijke kanalen. Daarnaast vindt in het voortraject afstemming plaats met stakeholders en wordt een informatieavond georganiseerd voor ontheffinghouders (belanghebbenden). De exacte uitwerking van de communicatie wordt nog vormgegeven, maar hier wordt veel aandacht aan besteed. Vraag 21: Is inspraak vanuit de binnenstad(partners) mogelijk? Er is reeds gesproken met het SCMD. Op het moment dat de exacte functionaliteit van het toegangscontrolesysteem wordt bedacht, zal opnieuw met de binnenstadpartners in overleg getreden worden.


32

Selectieve toegang binnenstad Delft. Verkenning mogelijkheden toepassen kentekenherkenning

Recommend Documents