Kwaliteit voor onze binnenstad Onze ambitie: de binnenstad van ’s-Hertogenbosch de beste van Nederland
De uitgangspositie in 2013 is goed: de binnenstad van ’s-Hertogenbosch heeft een sterke economische betekenis met een bijzondere mix van detailhandel, horeca, markten, cultuur, toerisme en bewoning. Deze mix van functies en activiteiten bepalen het succes van de binnenstad en daarmee het vestigingsklimaat voor bedrijven in de gehele stad en haar regio. Om de ambitie (en daarmee verhoging van de koopkrachtbinding, verhoging van de bestedingen en de terugkeer van de regioconsument) te bereiken zal in de binnenstad vooral gewerkt moeten worden aan versterking van de toeristische functies1, ontwikkeling en implementatie van de combinatie fysiek winkelen en internet-winkelen, en versterking van het winkelaanbod door ruimte te bieden aan grotere winkels en een kwaliteitsverbetering van de mix in al zijn facetten. We moeten ons daarvoor de komende 5 jaar vooral op onderstaande richten.
A. Samenwerking Om het gestelde doel te bereiken zullen alle ondernemers onderling en alle partijen in de binnenstad de ambitie moeten onderschrijven en samen moeten werken. Hier liggen gezamenlijke taken en een opgave voor het gemeentebestuur, het centrum- en bezoekersmanagement, de economische partners (Hartje ’s-Hertogenbosch, Koninklijke Horeca afd. ’s-Hertogenbosch, Ambulante Handel, Vereniging van eigenaren centrum ’sHertogenbosch), de toeristische partners als Citymarketing, VVV, Kring Vrienden en stichting Binnendieze, musea en de diverse evenementenorganisaties in onze stad ook het bestuur van de BZW ’s-Hertogenbosch en tevens de bewoners Vereniging ‘Leefbare Binnenstad’. Het vermarkten van de binnenstad van ’s-Hertogenbosch naar een ruimer gebied dan de regio alsook het vermarkten van de hele stad bij onze buren in België en ook Duitsland is voor elk van de samenwerkingspartners een uitdagende opgave.
B. Aanbodversterking De stad heeft met de binnenstad een gezellige Bourgondische huiskamer en een intiem karakter. Daarnaast heeft zij indrukwekkende historische ambiances als de Kathedraal van St. Jan, de Binnendieze en veel monumentale panden. We onderscheiden ons van andere steden door zowel kwaliteit als differentiatie in winkelaanbod, winkelomgeving, uitgaansgelegenheden, evenementen en cultureel aanbod. Dat moet meer worden uitgebuit. De binnenstad wint aan aantrekkelijkheid wanneer er meer ruimte wordt geboden voor kleine specialistische winkels in de verbindingsstraatjes en –steegjes tussen de hoofdverbindingsstraten. Daar ontleent de binnenstad haar kracht aan. De economische crisis vraagt om herbezinning op de voorgenomen invulling van het GZG-terrein en om een kritische beschouwing van de (her)ontwikkeling van het Burg. Loeffplein en omgeving. Er mag niet gebouwd worden voor leegstand. Bij invulling moeten kwaliteit en differentiatie voorop staan. Prioriteit moet hebben het bieden van vestigingsmogelijkheden voor nieuwe attractieve grootschalige formules en voor reeds gevestigde bedrijven die grotere winkeloppervlakten wensen. De complementaire formules moeten een aanvulling zijn op het reeds aanwezige aanbod (niet meer van hetzelfde). Daarbij heeft winkel- en horeca-aanbod dat ondervertegenwoordigde doelgroepen kan aantrekken, vooral ook de jongeren, de voorkeur. Mogelijk vrijkomende bedrijfspanden moeten benut worden om het branchepatroon evenwichtiger te maken. Hier ligt een taak voor het Functie Advies Team. Dit geldt ook voor de horeca waarbij bekeken moet worden of de substantiële invulling niet beter later (in betere tijden) kan worden gerealiseerd. Bestemmingsplanregels zullen in de aanloopstraten naar de binnenstad meer ruimte moeten bieden voor rek en krimp wat betreft de functionele invulling. Dat komt de dynamiek van het aanbod ten goede.
1
De stad ’s-Hertogenbosch trekt jaarlijks velen toeristische bezoekers maar het herhalingsbezoek valt wat tegen
Kwaliteit voor onze binnenstad Onze ambitie: de binnenstad van ’s-Hertogenbosch de beste van Nederland
Qua cultureel aanbod beschikt de stad over veel mogelijkheden. Een combinatie tussen Cultuur, toerisme, horeca/gastronomie, evenementen en detailhandel aanbieden aan gasten aan de stad is een uitdaging voor onder andere de Kring Vrienden en het VVV. Daarnaast dient het gedifferentieerde aanbod ook goed op elkaar te worden afgestemd. De locatie voor het theateraanbod is de historische binnenstad. Arrangementen voor meerdaags verblijf moeten verder ontwikkeld worden om dat verblijf te stimuleren. Daarbij moet ook de omgeving van de stad betrokken worden.
C. Sfeer openbare ruimte De bedrijven moeten er goed uit zien. Dat geldt ook voor de openbare ruimte. Door inrichting en onderhoud/beheer zal kwaliteit van de openbare ruimte verhoogd moeten worden. Het straatbeeld en de gebouwen/gevels moeten we een uitstraling geven die leidt tot een fleurige, schone en veilige binnenstad. Ondernemers en gemeente kunnen hier op een goede manier samenwerken door gebruik te maken van de mogelijkheden van een collectief ondernemersfonds. De gemeente blijft haar eigen taken uitvoeren en zorgt voor voorzieningen in, op en aan de openbare ruimte zoals extra aanlichting van gevels, feest- en sfeerverlichting (ook buiten de periode rond december) en een fleurige uitstraling. Hierbij moet ook worden gedacht aan de inrichting van de Zuid-Willemsvaart. Voor grote evenementen als het Jeroen Boschjaar en mogelijk Brabant Culturele Hoofdstad is het zeker gewenst dat de straten als eenheid worden aangekleed door verlichting en (Bossche) vlaggen c.q. banieren. De gezamenlijke ondernemers kunnen extra uitgaven voor hun rekening nemen (voor bijvoorbeeld bloembakken aan de gevels, onderhoud sfeerverlichting, extra veegrondes etc.) zodra het Ondernemersfonds operationeel is.
D. Bereikbaarheid De gemeente ’s-Hertogenbosch is, mede in overleg met centrummanagement, gestart met de actualisering van de Koersnota Hoofdinfrastructuur uit 2008 waarover de gemeenteraad later in 2013 nog om besluiten wordt gevraagd. Daarbij moet helderheid komen over onder andere de stand van zaken “bereikbaarheid binnenstad”, de eventueel noodzakelijke beleidsmutaties en de voortgang van projecten. Dit zijn daarbij onze speerpunten: 1.
2. 3.
4. 5. 6. 7.
8. 9.
voltooiing van het hoofdwegennet conform de vastgestelde Koersnota Hoofdinfrastructuur als basis voor de bereikbaarheid van de (binnen)stad, ook vanuit het noorden waar het merendeel van de inwoners wonen (Noord, Maaspoort, Groote Wielen); bereikbaarheid van de binnenstad met alle soorten van vervoer en logistieke diensten; een evenwichtige, op de functies van de binnenstad afgestemde, parkeerbalans met kort parkeren in het centrum, kort parkeerlocaties aan de rand van de binnenstad en middellang tot lang parkeren aan de randen van de stad (transferia, o.a. bij de A2); grootschalig openbaar vervoer uit de binnenstad door verschuiving naar de binnenstadsring; kleinschalig milieuvriendelijk openbaar vervoer in de binnenstad als aanvulling op het reguliere openbaar vervoer met koppeling naar grote parkeerlocaties aan de rand van de binnenstad; verdere uitbreiding van grootschalige stallingsgelegenheid voor de fiets (GZG); op zeer korte termijn studie naar Tracé Zuid-Willemsvaart i.s.m. met Hartje; uitgangspunt unieke mogelijkheid verbetering bereikbaarheid aan de noordzijde en vanuit de A2 door aanleg parkeerkelder onder het water; voor de elektronische bereikbaarheid: vrij toegankelijk Wifi voor iedereen in de binnenstad. Aanleg door gemeente (infrastructuur), beheer door ondernemers (onderhoud, te betalen uit Ondernemersfonds); dubbelgebruik straatparkeerplaatsen door en vergunninghouders en betalende bezoekers.
Zie bijlage voor nadere uitwerking/onderbouwing/toelichting
Kwaliteit voor onze binnenstad Onze ambitie: de binnenstad van ’s-Hertogenbosch de beste van Nederland
E. Innovatie Tal van toepassingen uit de ICT-technologie kunnen in praktijk worden gebracht, nu al. Onder de verzamelnaam ‘Het Nieuw Winkelen’ kan de consument een beleving geboden worden die de (winkels in de) binnenstad ook virtueel levendiger en aantrekkelijker maken. Virtueel winkelen en fysiek winkel vullen elkaar aan. Combinatie is noodzaak. Daarmee wordt ingespeeld op de toekomst .
F. Toerisme De binnenstad biedt een cultureel en toeristisch aanbod dat voor de regio, en deels voor ons hele land, uniek is. Meerdaags bezoek kan toenemen door het aanbod te verbinden/combineren en samen met theater, musea, en de horeca / gastronomie meerdaagse arrangementen aan te bieden.
G. Promotie Bezoekers aan de binnenstad waarderen de binnenstad met 7,7. Dat is een hoge score. Ook de titel meest gastvrije stad, drie jaar achter elkaar, is een mooie erkenning. Nu moeten we die mooie score en prachtige titel nog van de daken schreeuwen. Dat vraagt om een gericht promotieplan om de stad te “verkopen” in binnen- en aangrenzend buitenland (Belgie, Duitsland)
H. Financiering: Om een en ander te kunnen financieren zal de gemeente haar huidige taken moeten inventariseren en blijven uitvoeren. Daarnaast kan de gemeente de ondernemers collectief faciliteren door via een Ondernemersfonds (middels een OZB-opslag voor economische panden) middelen te generen en naar rato van de inkomsten uit die opslag ter beschikking te stellen voor kwaliteitsverbeterende investeringen en promotionele acties. Hiermede krijgen de ondernemersverenigingen als Hartje en van de Horeca en de marktkooplui meer armslag om de binnenstad te versterken en dragen zij ook zelf bij aan die verbetering. Naast het overleg en beheer door de Stichting Ondernemersfonds Centrum ’s-Hertogenbosch (SOCH) waarbij alle deelnemers zijn aangesloten en middels een raad van advies mee kunnen sturen, kan het van groot belang zijn een binnenstadsmanager aan te trekken gekoppeld aan de stichting SOCH.
’s-Hertogenbosch, april 2013
Kwaliteit voor onze binnenstad Onze ambitie: de binnenstad van ’s-Hertogenbosch de beste van Nederland
Bijlage: Onderbouwing speerpunten bereikbaarheid 1. Per vervoerwijze
A. Auto: Het streven is te komen tot een autoluwe binnenstad. Hartje verstaat daaronder dat de binnenstad geschoond moet worden van doorgaand verkeer maar wel goed bereikbaar moet blijven voor het voor het functioneren noodzakelijke autoverkeer. Concreet komt dat op het volgende neer: Een binnenstadsring die een inrichting kent die recht doet aan een goede bereikbaarheid voor het noodzakelijke autoverkeer, de fiets en het openbaar vervoer voor bezoekers, bewoners en bevoorrading (geconditioneerd). De komende jaren kunnen grote stappen gezet worden maar dan moet er wel aansluiting gezocht worden bij (grootschalige) projecten op of langs de binnenstadsring. Het gaat daarbij op korte termijn om met name het Heetmanplein, de Hekellaangarage en de GZG-locatie. Hartje wil insteken op een eerste fase aan de zuidzijde tussen Heetmanplein en Sluis Nul (periode tot 2015); Een goede match tussen het aanbod van parkeerplaatsen in en aan de rand van de binnenstad en de (specifieke) functies in de binnenstad. Het gaat daarbij voornamelijk om kort- en ultrakort parkeerplaatsen; Een goede match tussen aantal parkeerplaatsen op transferia en de functies in de binnenstad (bezoekers, die lang dan 2 uur parkeren, werkers in de binnenstad en mogelijk ook bewoners); Uitbreiding openingstijden transferia (ultieme streven is 24 uur per dag, 7 dagen in de week); Eerst plussen, dan minnen. Van belang is continu evenwicht tussen parkeervoorzieningen (aanbod) en vraag van de binnenstad; Streven naar optimaal gebruik parkeervoorzieningen (bezoekers versus vergunningen in de binnenstad en bezoekers/werkers binnenstad versus werkers bedrijventerrein); Een optimaal verwijssysteem, dat bezoekers van de (binnen)stad al bij de benadering van de stad informeert over de parkeermogelijkheden; Verhogen van het serviceniveau parkeergarages en transferia (bieden voorzieningen als toiletten en bagagekluisjes); Laden en lossen geconditioneerd in tijd en grootte. Milieuaspecten moeten daarbij een belangrijke rol spelen. de unieke kans die het tracé van de Zuid-Willemsvaart biedt moet benut worden. Een parkeergarage onder het maaiveld met toe- en afritten vanaf de A2 biedt een optimale bereikbaarheid die past bij het comfort bieden aan de toekomstige binnenstadsbezoeker. B. Fiets Streven naar een optimale toe- en doorgankelijkheid van de binnenstad voor de fiets. Veiligheid en snelheid is daarbij van belang. Ook de relatie met de voetganger in het centrale deel van de binnenstad vraagt daarbij aandacht; Gratis en bewaakte (grootschalige) stallingsvoorzieningen. Op dat gebied heeft de stad al een grote stap gezet (Kerkstraat en Wolvenhoek). De GZG-locatie moet een derde schakel vormen in het aanbod van stallingsvoorzieningen; Een goede verwijzing van de grootschalige fietsparkeerlocaties; Verhoging van het serviceniveau in de stallingen (o.a. toiletten, kluisjes, reparatieservices).
Kwaliteit voor onze binnenstad Onze ambitie: de binnenstad van ’s-Hertogenbosch de beste van Nederland
C. Openbaar vervoer Zo snel als mogelijk het grootschalige busvervoer uit de binnenstad verbannen en verplaatsen naar de binnenstadsring met haltes bij het Centraal Station, de GZG-locatie en de omgeving Zuidwal; Daarbij is aanvullend kleinschalig milieuvriendelijk openbaar vervoer belangrijk. Dat vervoer moet ook een rol gaan spelen voor de binnenstad in relatie tot de grootschalige parkeerlocaties langs de binnenstadsring en de drie hoofdhaltes. Het behouden van de elektrische busjes voor de stad moet voor de gemeente de hoogste prioriteit krijgen. Er valt geen tijd meer te verliezen. Adequate busverbindingen naar de omliggende uitbreidingswijken (Empel, Groote Wielen) moeten bewoners binding geven met de binnenstad. D Te voet: Veilige en comfortabele voetgangersvoorzieningen in het centrum; Evenwicht tussen voetganger en fietser; Minimale confrontaties met het gemotoriseerde verkeer.
2. Zuid-Willemsvaart We gaan uit van het benutten van kansen. We willen geen energie verspillen door lang stil te staan bij bedreigingen (die we wel moeten onderkennen maar die er altijd zullen zijn). Wij werken graag mee aan de nog te starten studie Tracé Zuid-Willemsvaart. Wij zien hier kansen ten aanzien van de bereikbaarheid van (de noordzijde van) de binnenstad.
3. Korte termijn acties (2013-2015) 1. 2. 3.
4.
Aanpak zuidzijde binnenstadsring (Wilhelminaplein-Sluis Nul) met directe koppeling naar actuele projecten, zoals Wilhelminapleinplein, OV-halte omgeving Zuidwal en bouw parkeergarage Hekellaan); Invoering kort parkeren in belangrijke winkelstraten in het centrum in relatie tot specifieke behoefte van de detailhandel, e.e.a. in samenhang met vergunninghouders parkeren; Overleg met gemeente en provincie over binnenkort op te stellen concessie openbaar vervoer met als doel zorg te dragen voor verschuiving grootschalig OV naar de binnenstadsring en vaststelling noodzaak aanvullend vervoer in de binnenstad (relatie met grootschalig OV en grote parkeerlocaties); Bewaking noodzakelijke kwaliteit parkeervoorzieningen (continue activiteit).
4. Elektronische bereikbaarheid/internetaankopen De technologie van internet en social media is in een snelle opmars gekomen. Internet ontplooit zich als een aanbieder voor elektronisch winkelen. De social media spelen een rol bij keuzes maken maar ook de weg vinden naar winkels, het assortiment, de eetgelegenheden met reservering, het theaterkaartje bestellen etc. Om te kunnen aansluiten bij deze snel veranderende ontwikkeling is het belangrijk dat de binnenstad een Wifi deken over haar gebied krijgt. Aanleg en onderhoud dienen door gemeente (infrastructuur) en onderhoud (ondernemers) te worden ontwikkeld. Het project ‘Het Nieuwe Winkelen’ moet gaan leiden naar een over all aanbod van de binnenstad op het gebied van detailhandel, horeca/gastronomie, evenementen, cultuur en toerisme. Dit is noodzakelijk om de bedreiging om te zetten in een kans. Juist de combinatie van Fysiek winkelen en internet shoppen maakt dat beide varianten elkaar ondersteunen. Bezoekers aan de stad, maar ook internet shoppers moeten de mogelijkheid krijgen om op Transferia en bij een centraal afhaalpunt buiten het centrum hun aankopen te kunnen afhalen. Hierdoor kan de verblijfsduur van de bezoeker worden verlengd.