VERGRIJZING: VAN BEDREIGING NAAR OPPORTUNITEIT ?! Koen Claus DKV Belgium S.A./ N.V. bd Bischoffsheimlaan 1-8 1000 Bruxelles / Brussel Tel.: + 32 2 287 64 11 Fax: + 32 2 287 64 12 www.dkv.be Une entreprise du groupe d’assurances MUNICH HEALTH Een onderneming van verzekeringsgroep MUNICH HEALTH
KVK 12 juni 2012
Inhoudstafel
1. Vergrijzing 2. Bevolkingsevolutie 3. Pensioenen 4. Gezondheidszorg
5. (Ouderen)Zorg
Disclaimer Bronnen: KCE, Itinera, Dr. Piet Calcoen (gezondheidszorg), e.a.
2
1. Vergrijzing
Mannen
- 1 januari 1881 Vrouwen
Structuur van de bevolking per leeftijdsklasse van 5j. en voor 10.000 inwoners Bron : NIS (Nationaal Instituut van de Statistiek) – 15/11/2004 • http://statbel.fgov.be/figures/d21_fr.asp 3
1. Vergrijzing
Mannen
- 1 januari 1921 Vrouwen
Bron : NIS (Nationaal Instituut van de Statistiek) – 15/11/2004 • http://statbel.fgov.be/figures/d21_fr.asp 4
1. Vergrijzing
Mannen
- 1 januari 1948 Vrouwen
Bron : NIS (Nationaal Instituut van de Statistiek) – 15/11/2004 • http://statbel.fgov.be/figures/d21_fr.asp 5
1. Vergrijzing
Mannen
- 1 januari 1971 Vrouwen
Bron : NIS (Nationaal Instituut van de Statistiek) – 15/11/2004 • http://statbel.fgov.be/figures/d21_fr.asp 6
1. Vergrijzing
Mannen
- 1 januari 1991 Vrouwen
Bron : NIS (Nationaal Instituut van de Statistiek) – 15/11/2004 • http://statbel.fgov.be/figures/d21_fr.asp 7
1. Vergrijzing
Mannen
- 1 januari 2004 -
Vrouwen
Bron : NIS (Nationaal Instituut van de Statistiek) – 15/11/2004 • http://statbel.fgov.be/figures/d21_fr.asp 8
1. Vergrijzing
Mannen
- 1er januari 2008 -
Vrouwen
Bron : NIS (Nationaal Instituut van de Statistiek) – 15/11/2004 • http://statbel.fgov.be/figures/d21_fr.asp 9
1. Vergrijzing
VERGRIJZING Gevolg voor de komende 20 jaar: -
ziektelast zal toenemen
-
zorggebruik zal stijgen
-
met 40% of meer
Vraag naar meer zorg, ook andere zorg: van genezing naar verzorging
10
1. Vergrijzing
EN DAARNA?
Bron: Brussels armoederapport 2008 van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn 11
2. Bevolkingsevolutie
12
2. Bevolkingsevolutie
Immigratie brengt aantal inwoners België op 11 miljoen
www.dewereldmorgen.be 13
2. Bevolkingsevolutie Immigranten lopen in België grootste risico op armoede vrijdag 09 maart 2012 om 12u10 België is het Europese land waar het verschil tussen de inkomens van immigranten en niet-immigranten het grootst zijn en waar immigranten het meeste risico lopen om in armoede te verzeilen. (Belga)
14
2. Bevolkingsevolutie Vergrijzing en verkleuring Onze demografische evolutie is als de ijsberg waarvan alleen de tip van de vergrijzing zichtbaar is geworden. Als we onze koers niet tijdig aanpassen dan wordt aanvaring onvermijdelijk en zal de averij potentieel desastreus zijn. Als we daarentegen ons huiswerk maken, dan kan de bevolkingsgroei een motor van economische ontwikkeling worden en dan kan immigratie deels de vergrijzing helpen oplossen. “Winwin” of “lose-lose”: aan ons de keuze. Marc De Vos 22/03/2012
15
2. Bevolkingsevolutie Opportuniteit: Investeren in opleiding Tewerkstelling: van 2D naar 3D (www.jefstaes.be)
‘If you put fences around people, you get sheep.’ (vb. Intouchables) 16
3. Pensioenen Bijna 70.000 gepensioneerden meer dan in vijf jaar Gemiddeld penioen 2010: Werknemer: 953 eur Zelfstandige: 756 eur
Trends 08/02/2011
17
3. Pensioenen
18
3. Pensioenen
Gezondheidsuitgaven in acht jaar tijd met 60 procent gestegen vrijdag 23 september 2011 om 13u33 (Belga) Tussen 2001 en 2009 zijn de totale gezondheidsuitgaven in België toegenomen van 23,2 miljard euro tot 36,9 miljard euro, of een stijging van 60 procent in acht jaar tijd. Dat heeft Assuralia, de beroepsvereniging van verzekeringsondernemingen, bekendgemaakt op basis van cijfers van de Nationale Bank en de federale overheidsdienst Sociale Zekerheid.
19
3. Pensioenen
Staatsschuld inclusief toekomstige uitgaven gezondheidszorg en pensioenen
Bernd Raffelhüschen 2011 20
3. Pensioenen
Staatsschuld: om 96% te behouden is een besparing van 5,3% van het bbp nodig = 19 miljard Voorziene maatregelen Di Rupo: 11,3 miljard in 2012 22 miljard in periode 2012 – 2014 Maar: -Maatregelen moeten onverkort uitgevoerd -Geen eenmalige maatregelen -Economische groei moet blijven 21
Verhouding nettopensioen/netto-inkomen (alleenstaande, 1998)
3. Pensioenen
Vervangingsratio
22
3. Pensioenen Achter het gemiddelde bedrag van het wettelijk pensioen (de eerste pijler van het Belgische pensioensysteem) gaan grote verschillen schuil. In de laagste pensioeninkomensgroep gaat het over nog amper 485 euro netto per maand, terwijl de 10 procent gepensioneerden met de hoogste uitkeringen op gemiddeld 2102 euro kunnen rekenen. Voorts is het heel moeilijk om de verschillen tussen mannen (gemiddeld 1269 euro) en vrouwen (944 euro) niet te zien. Ambtenaren kunnen rekenen op een veel hoger gemiddeld pensioen (1599 euro), dan werknemers (994 euro) en zelfstandigen (663 euro). (Prof Berghman KU Leuven) 23
3. Pensioenen
Aanvullend pensioen vangt inkomensdaling op 65 jaar Wettelijk
Aanvullend
totaal
Kader
40%
41%
81%
Bediende
62%
24%
86%
Arbeider
74%
9%
83%
Kader
38%
25%
63%
Bediende
62%
15%
76%
Arbeider
70%
6%
76%
60 jaar
24
3. Pensioenen
Lage rente weegt op aanvullende pensioenen Werknemers hoeven voorlopig niet te vrezen
25
3. Pensioenen
Omgekeerde hypotheek -Slapend vermogen van woning beschikbaar maken -Niet werkzaam in België -Opletten met schatting waarde huis -Extra woning van ouders -Achter de hand houden voor rusthuisopname
26
3. Pensioenen De twaalf werken volgens Itinera: 1. 2. 3. 4.
ABS voor pensioenen Meer en langer werken (pensioenbonus) Kost oudere werknemer aanpakken Demografische wissel aanwenden voor financiering vergrijzing 5. Deeltijds pensioen 6. Fiscale neutraliteit: belasting pensioen = arbeid 7. Quota voor gelijkgestelde perioden 8. Notionele rekeningen 9. Aanvullend pensioen en negatieve hypotheek 10. Rente en annuïteiten 11. Inclusie van senioren 12. Individualisering van pensioenrechten 27
4. Gezondheidszorg
28
4. Gezondheidszorg
Meer dan 22,8 miljard euro voor geneeskundige verzorging (25 % van de sociale uitgaven) Bijna 6,9 miljard euro voor uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid, fysieke letsels en handicap (7 %) Bijna 7,8 miljard euro voor werkloosheid (9 %) Meer dan 4 miljard euro voor het arbeidsmarkt- en werkgelegenheidsbeleid (4 %) Meer dan 25,5 miljard voor ouderdom (28 %) Meer dan 6,4 miljard euro voor overleving (namelijk de overlevingspensioenen) (7 %) Meer dan 5,6 miljard euro voor het gezin (6 %)
29
4. Gezondheidszorg
30
4. Gezondheidszorg
31
4. Gezondheidszorg Out-of-pocket expenditure on health (2009, OECD)
% of total expenditure on health
20
20,0
Out-of-pocket expenditure on health (2009; UK: 2007)
15
13,1 11,6
11,4
10
7,3 5,7 5
OECD Health Data 2011 UK: OECD Health Data 2009 0
Belgium
France
Germany
Luxembourg
Netherlands United Kingdom
In 2009, additional health insurance covered €1,8 billion expenditure on health and €7,4 billion was paid for out-ofpocket in Belgium.
32
32
4. Gezondheidszorg Additional health insurance (2009) Belgium versus France 16% 14%
2,4%
12%
Corporations Private insurers
10%
3,4%
Mutualities
8% 6% 4%
0,2% 2,2%
7,6%
2%
2,5% 0%
Belgium
France
Source: Assuralia (Belgium); DREES: Comptes nationaux de la santé, http://www.sante.gouv.fr/IMG/pdf/er773.pdf (France)
33
33
4. Gezondheidszorg 6
Millions of insured persons in Belgium 5,2
5
Millions of insured
4
private insurance companies sickness funds 3
2
2,7
2,7
1,8
1
0
January 1, 1997
January 1, 2009
34
4. Gezondheidszorg € 1.800
€ 1.600
€ 1.400
€ 1.200
€ 1.000
€ 800
€ 600
€ 400
€ 200
€0
Out-of-pocket Additional health insurance
General hospitals
Elderly care
€ 250 € 750
€ 1.682 €0
Outpatient dental care € 818 € 40
Ambulatory medicines € 1.750 € 50
Psychotherapy € 225 €5
Glasses and other vision products € 278 € 15
35
4. Gezondheidszorg
Opportuniteit: 1. 2. 3. 4. 5.
Zorgverzekering Verzekering Tandzorg Ambulant plan Psychotherapie Brillen en lenzen
1 miljard vandaag verzekerd 5 miljard nog te verzekeren…
36
5. (Ouderen)Zorg
Vision Care Sector Preventive Pre-curative
Curative
Aftercare Home care
care
diagnosis
treatment 2010 anywhere
emergency
surgery
I.C. rehab
2020 home 20
37
5. (Ouderen)Zorg Kost voor thuiszorg - niet-medische zorgkost: bij zwaar zorgbehoevenden *: gemiddeld 394 EUR/maand, tot 600 EUR/maand tot 680 EUR/maand incl. medische kost - 6 op 10 kans in de laatste 5 levensjaren**
Kost voor rustoord - van 1200 EUR/maand tot 2000 EUR/maand - 1 op 3 kans voor laatste 4 levensjaren - 4 op 10 van de vrouwen eindigen in rustoord** IEDEREEN zal dus zorg nodig hebben in zijn laatste levensjaren! *J.Pacolet **CM/MC 38
5. (Ouderen)Zorg J. Pacolet:
In België liggen de private uitgaven voor gezondheidszorg tussen de 25 à 30%, terwijl voor de ‘long term care’ deze tussen de 30 à 55% liggen
39
5. (Ouderen)Zorg Wettelijk pensioen - gemiddeld pensioen (2008)*: - man werknemer: 1077 EUR/mnd - vrouw zelfstandig: 550 EUR/mnd - in 2016 is 4 op 10 van 75+ers arm - Arm = minder dan 860 EUR/maand - evolutie van de pensioenen?
* SCvV 06/2008 40
5. (Ouderen)Zorg
Vermogen - 1 op 2 koppels besteedt zijn volledig vermogen aan zorg - 75% van de alleenstaanden besteden hun volledig vermogen aan zorg - wat voor wie achterblijft?
5.3. Eigen woning - ultieme financiële zekerheid. - opeethypotheek?
41
5. (Ouderen)Zorg
HLN 2/6/2008 42
5. (Ouderen)Zorg
DeStandaard 2/6/2008 43
5. (Ouderen)Zorg
Rusthuis aan 80 euro per dag voor zwaar zorgbehoevenden? HLN 23 feb 2012
44
5. (Ouderen)Zorg Rusthuis vandaag… • 30% geen familie,30% 1x bezoek, 40% regelmatig bezoek • 40% komt binnen zonder keuze • bezettingsgraad: 98 tot 100% • tekort: in Vlaanderen: assistentiewoningen: niet gratis! • druk op budget sociale zekerheid: valoriseren eigen woning (25/25/25/25) • kinderen van rustoordbewoners zijn zelf 65+ • 1 van de 2 in rusthuis = familiaal drama • levensloop: is er gespaard voor de leeftijd van 65? • culturele verandering: fingerfood, pizza, .. • nieuwe taak overheid: kwaliteitscontrole • rustoordprijs op basis van inkomen/vermogen 45
5. (Ouderen)Zorg
Thuiszorg vandaag… • personeel en organisatie • mantelzorg, vrijwilligers, zorgburen • Het verhaal van Rob en zijn dochter: « wij hebben het geluk dat wij niet met twee moeten gaan werken om rond te komen. Mijn vrouw had een goede job, maar heeft die opgezegd. Zij neemt een groot deel van de zorg op zich » • Het verhaal van Davy en zijn moeder • 15 à 20% is jonger dan 65 jaar ! • Slechts 16% spaart bewust voor oude dag
46
5. (Ouderen)Zorg Kwalitatieve zorg voor veel ouderen onbetaalbaar en ontoereikend Een groep Belgen is ook bereid om financieel een bijdrage te leveren: van alle Belgen is 37 procent bereid om gemiddeld 172 euro aan extra belastingen per jaar te betalen voor de verbetering van de langdurige ouderenzorg. Binnen de hoogste sociale klassen is 41 procent bereid een gemiddeld bedrag van 189 euro aan extra belastingen per jaar te betalen. De overgrote meerderheid van alle Belgen (63 procent) staat echter afwijzend tegenover extra belastingen voor verbetering van de ouderenzorg (jongeren 18-29 jaar: 73 procent). (www.gezondheid.be)
47
5. (Ouderen)Zorg
De Standaard 12/6/2008
Wat nodig op 75 jaar
1000 eur/maand (geïndexeerd)
1500 eur/maand (geïndexeerd)
15 jaar
175.000 eur
225.000 eur
20 jaar
275.000 eur
350.000 eur
48
5. (Ouderen)Zorg
Opportuniteiten 1. Zorgverzekering Betalen van vergoeding bij zorgbehoefte - Residentiële zorg - Thuiszorg Zorgmanager Zorg in natura na ziekenhuisopname 49
5. (Ouderen)Zorg
2. Financial planning en beheer - in combinatie met zorgverzekering eenmalige premie - gecombineerd met overlijdensverzekering - advies en begeleiding: „syndicus van de familie‟
3. Immobiliën -Begeleid omschakelen van woning naar assistentiewoning -Omgekeerde hypotheek
4. IT & technologie - Cubigo in Turnhout - Nuvonet in Sint-Niklaas 50
5. (Ouderen)Zorg
5. Service -Advies: bv voedingsadvies Sana Passion for Health -Butler: bv SiSenior -Diensten: poetsen, tuin, … bv Smile -Vertrouwenspersoon voor administratieve en financiële zaken
51
Besluit
We krijgen er niet alleen gezonde jaren bij, maar ook ongezonde… (I.Leus, CM)
Dé vraag van de toekomst zal zijn…
Wie gaat voor mij zorgen? Wie gaat het betalen?
52
De beste zorgen. Levenslang.
www.dkv.be
53