Naam: Datum:
2
3
INHOUD Pagina:
Onderwerp:
3
Inhoud
4
Inleiding
5
Koraalrif
7
Bonaire
8
Saba
9
Molukken
10
Groot Barrière Rif
11
Bescherming / bedreiging
12
Boekenlijst
4
INLEIDING Ik heb als onderwerp voor dit werkstuk koraalriffen gekozen. Het koraalrif spreekt mij aan door haar bonte verzameling kleuren, de prachtige vissen die er rondzwemmen en de interessante, exotische vormen. Ik hoop dat je veel plezier beleeft aan het lezen en bekijken van mijn werkstuk.
5
KORAALRIF Het koraalrif is “het regenwoud van de zee”. Met haar enorme verzameling dieren en planten is het koraalrif zeer kleurrijk. Nu eerst het ontstaan van een koraalrif. Het begint als er een paar poliepen in het water komen (poliepen zijn anemoonachtige dieren). Poliepen hebben een voet waarmee ze op de bodem van de zee staan en die een kalkskelet voor hen maakt. Als een poliep doodgaat, blijft het kalkskelet achter. Op dat kalkskelet komt dan weer een nieuwe poliep en dus ook een nieuw kalkskelet. Al die kalkskeletten hopen zich op tot bergen, heuvels en plateaus. Hier op groeien ook kleurige wieren en koralen. Zo ontstaat een koraalrif. Het duurt heel lang voor een koraalrif gevormd is, want poliepen groeien maar één centimeter per jaar. Een koraalrif ontstaat meestal vanaf een eiland of vanaf de kust (het koraalrif heet dan een franjerif). Als een koraalrif groeit terwijl het eiland langzaam verdwijnt, krijg je een lagune die het rif van het zinkende eiland scheidt (het koraalrif heet dan een barrièrerif). Als het eiland helemaal verdwijnt, houd je een atol over. Een atol is een ring van koraalrif rond een lagune. Als koraalriffen heel groot en hoog worden, kunnen ze op den duur zelfs nieuwe eilanden vormen.
6 Koraalriffen komen voor in warme, tropische wateren van hoogstens negentig meter diep. Dieper in de zee is niet genoeg De mandarijnvis of de pitvis.
licht en warmte. Koraal groeit op rotsen, scheepswrakken en zelfs op neergestorte
vliegtuigen. Koraalriffen zijn heel waardevol voor onder andere kustbescherming, wetenschap, visserij en recreatie. De bewoners van een koraalrif zijn zeer van elkaar afhankelijk en daarom is het een kwetsbaar eco-systeem (zie ook het hoofdstuk Bescherming / Bedreiging).
Een voorbeeld van de pracht van het koraalrif. De dieren en het rif leven nauw samen in een complex ecosysteem
Deze kleurige clownsvissen leven in symbiose met anemonen: de anemonen beschermen de vissen met hun tentakels (de clownsvissen zijn als enige immuun tegen het gif) en de vissen verzorgen de anemonen.
Een stukje van het onder paradijs water rond het eiland Curaçao, dat tot de Nederlandse Antillen behoort.
Atol
7
BONAIRE Nu worden een aantal
gebieden
met koraalrif apart
Grote baarzen zijn rond Bonaire niet zeldzaam.
besproken. Die gebieden zijn: Bonaire, Saba, Molukken en tenslotte het Groot Barrière Rif. Bonaire behoort tot de Nederlandse Antillen. Het eiland ligt voor de kust van Zuid Amerika. Bonaire heeft een mooi, goed toegankelijk en direct aan de kust grenzend koraalrif rond het gehele eiland. Bonaire heeft toerisme nodig, dus ook snorkel- en duiktoerisme. Dit is op zich niet erg, maar het moet niet ten koste gaan van het koraalrif. Daarom is er in 1979 een onderwaterpark ingesteld tot zestig meter diepte rond Dankzij het speervisverbod zijn de vissen zo tam dat ze uit de hand eten.
het gehele eiland (zie voor het onderwaterpark
van
Bonaire ook het hoofdstuk Bescherming / Bedreiging). Bij de koraalriffen van Bonaire zwemmen veel grote baarzen en zeepaardjes.
Hier zwemt een fraai gekleurde vis langs het koraalrif rond Bonaire, op zoek naar voedsel.
8
SABA Saba behoort net zoals Bo-
Het onderwaterpark rond Saba.
naire tot de Nederlandse Antillen, maar Saba ligt veel verder naar het noordoosten. Saba is een klein eiland, maar heeft toch prachtige koraalriffen. Op Saba is nog geen overbevissing, want vissen is alleen toegestaan onder zeer nauwkeurige voorwaarden. Bij Saba is, net zoals bij Bonaire, een onderwaterpark ingesteld, maar bij Saba zijn er kijkzones. Een kijkzone is een gebied in een onderwaterpark waar mensen Rond Saba is heel veel te zien. De koraalriffen worden steeds meer bezocht door toeristen.
naar het koraalrif mogen kijken. Voor dit onderwaterpark komt elk jaar fl 25.000,- op tafel. Per duik gaat er $ 1,ofwel fl 1,80 naar het onder-
waterpark. Eén van de beheerders van het onderwaterpark is een Groninger.
Op dit kaartje zie je het Caribische gebied met Saba en Bonaire.
Een ontmoeting met een triggerfish.
9
MOLUKKEN De eilandengroep Molukken is een provincie van Indonesië. De Molukken liggen ten oosten van Borneo, voor de kust van Nieuw-Guinea. De provincie Molukken bestaat voor tachtig procent uit water. De hoofdstad Ambon ligt op het gelijknamige eiland Ambon. De totale kustlijn van Indonesië bedraagt 81.000 kilometer; een groot deel daarvan is begrensd met koraalrif. De koraalriffen zijn bij de Pombo-
Koraalrif bij Ambon.
eilanden en bij de Kasa / Babi-eilanden beschermd. Op het koraalrif komen ook doornenkroonzeesterren voor. Deze zeesterren eten het koraal op en dus mogen er niet te veel doornenkroonzeesterren zijn. Voorts zijn er doopvontschelpen, namelijk bij de eilanden Ambon en Klein Kei, maar ook in mindere mate bij de Aru-eilanden. DoopvontschelEen doornenkroonzeester die zich voedt met acropora-koraal.
pen kunnen één meter breed worden en ruim honderd jaar oud. De doopvontschelpen worden weggevist voor hun schelp en hun vlees. Bij de Aru-
eilanden worden de grootste exemplaren gevonden, die zijn bij Ambon en Klein Kei al weggevist. Doopvontschelp.
Het eilandenrijk der Molukken.
10
GROOT BARRIÈRE RIF Het Groot Barrière Rif strekt zich uit over tweeduizend kilometer, van de noordoostkust van Australië, van de Lady Elliott Eilanden bij Zuid-Queensland tot de golf van Nieuw-Guinea. Het Groot Barrière Rif bestaat uit een heel vlechtwerk van riffen, dus eigenlijk zou het Groot Barrière Riffen moeten heten. Het heeft 18 miljoen jaar geduurd voor het Groot Barrière Rif eruit zag zoals het nu is. De riffen liggen tussen de 15 tot 200 kilometer van de kust en hebben samen een oppervlakte van 230.000 vierkante kilometer. Als je het aantal riffen dat onder het Groot Barrière Rif gerekend wordt zou tellen, kom je uit op ongeveer 2.100, plus de 540 dicht onder de kust gelegen eilandjes omgeven door ringriffen. In het Groot Barrière Rif komen kalkroodwieren voor. Kalk-roodwieren zien
eruit
als
rozerode
verfdruppels. Ze produceren kalk die het rif steviger
Op dit kaartje zie je de Molukken en het Groot Barrière Rif.
maakt. Andere roodwieren, die aan de rifkanten leven, maken een soort mortel die de sedimentvlakken aan elkaar kit.
Verder komt er ook veel hoornkoraal voor. Hoornkoraal ziet er prachtig uit en heeft een zeer gecompliceerde bouw. Doornenkroonzeesterren hebben verschillende delen van het Groot Barrière Rif beschadigd.
11
BESCHERMING / BEDREIGING Koraalriffen worden op vele manieren bedreigd. Ten eerste zijn de bewoners zeer van elkaar afhankelijk. Het ecosysteem is zo kwetsbaar dat zelfs een storm het koraalrif zo kan schaden, dat het wel een jaar duurt voor het weer in de oude staat is. Er zijn vele andere, menselijke bedreigingen: vissen met Ankerschade
dynamiet, speervissen, vissen met gif, vervuiling, te veel toerisme (op koraal
gaan staan, koraal wegtrekken, enz.), koraal of schelpdieren verzame-
Toeristen moeten niet op het koraal gaan staan.
len. Ook een teveel aan zee-egels en zeesterren kan het koraalrif bedreigen, want deze dieren eten graag levend koraal. Vroeger werd in Sri Lanka, Bali en Indonesië koraal opgeblazen voor huizen- en wegenbouw of cement. Dat is nu aan banden gelegd. Ook is het wegvangen van exotische vissen verboden. Tegen schepen die ankeren op het koraalrif zijn speciale ankerblokken geplaatst. Om er op toe te zien dat alles goed gaat, moeten riffen beheerd worden. Dat rifbeheer houdt het volgende in: er op toe zien dat het toenemende gebruik niet leidt tot overexploitatie, in het oog houden dat het gebruik van koraal voor sieraden niet ten koste gaat van de populatie en Het plaatsen van betonankers.
eventueel procesverbalen opmaken tegen overtreders.
Ook kan het rifbeheer een ‘Duikgids’ uitgeven voor mensen die zelfstandig willen duiken.
Ankerboeien plaatsen.
12
BOEKENLIJST Titel:
Schrijver(s):
1. Zeeën en Oceanen (Serie ‘Natuurwijzers’)
Clint Twist
2. De Wereld in Woord en Beeld
Robin Kerrod, Dougal Dixon, Clint Twist, Brenda Walpole en John Stidworsky
3. Het Koraalrif (Serie ‘Dicht Erbij’)
Jane Burton en Barbara Taylor
4. Encyclopedie voor de Jeugd
Ann Kramer e.a.
