Veiligheidsmanagement in Rivierduinen

Veiligheidsmanagement in Rivierduinen Op zoek naar een balans tussen beheersen en toevertrouwen

Bart Bruins, klinisch psycholoog/bestuursadviseur Kennisdag risicoanalyse in de GGZ/ 20 juni 2011 Utrecht, NDC Den Hommel

“Steeds blijkt dat de verantwoordelijkheidstoedeling voor kwaliteit en veiligheid onvoldoende en te vrijblijvend is ingevuld”

De vrijblijvendheid voorbij: governance van veiligheid 

Minder plaats voor acceptatie van fouten of vergissingen: zero risk tolerance



Is de organisatie in control?



Instrumentele aanpak: nadruk op formele systemen, regelgeving en compliance aan richtlijnen



Rol voor alle partijen



IGZ: verscherpt toezicht en desnoods handhaven

Vraagtekens achter het instumentele sturingsconcept 

Werkt het wel bij complexe of ambigue risico’s?



Wordt veiligheidsmanagement zó niet te veel gericht op reductie van complexiteit?



Is het in de praktijk vaak niet juist nodig om ter wille van de veiligheid regels en procedures te passeren?



Moet er niet ook (vooral?) geïnvesteerd worden in ‘zachte’ interventies (b.v. rekenschap, voorzichtigheid) op basis van soft signals

Veiligheidsmanagement in de ggz: evenwicht zoeken  Harde én zachte veiligheid  Procedureel dichttimmeren én veiligheidsattitude/cultuur  Beheersen/ controleren én delegeren /toevertrouwen

6

Sturingsprincipes (voor veiligheid)  Processturing zorgt dat

een proces strak verloopt zoals het (op de tekentafel) ontworpen is  Resultaatsturing zorgt dat de resultaten voldoen óók als werkwijzen in de praktijk (moeten) varieren 7

Veiligheid door processturing

8



Regelkring: feed forward



Vooraf Veilig procesinput en procesverloop vastleggen in gedetailleerd procesontwerp met ingebouwde faalbarrieres (NORM)



Bij de uitvoering Monitoren van afwijkingen in procesverloop/-input



Bij afwijkingen bijstellen uitvoering naar ontwerp



VEILIGHEID: voorkomen van variatie door standaardisatie

Veiligheid door resultaatsturing

9



Regelkring: feed back



Vooraf Resultaten specificeren: wat is veilige zorg en welke adverse events wil je voorkomen (NORM)



Bij de uitvoering Monitoren van veiligheidsrisico’s of incidenten



Bij afwijkingen herstellen, problemen oplossen, leren en verbeteren



VEILIGHEID: ook bij wisselende omstandigheden door cultuur van problem solving en gecontroleerde improvisatie

Organisatie en cultuur Processturing

Resultaatsturing

Wie centraal?

Management: top down/ Professional: bottom hiërarchisch up/ professionele autonomie

Toedeling verantwoordelijkheid

Manager als opdrachtgever; rol medewerker is nauwgezet uitvoeren

Autonome professional als opdrachtnemer; rol manager is targets stellen en vervolgens goed faciliteiten

Toezicht

Uitvoering/ naleving

Resultaten (afwezigheid schade)

Managementstijl

Directief/ corrigerend/ sanctionerend

Motiverend en ondersteunend

Draagvlak

Management en stakeholders

Professionals

Voorwaarden Processturing

Resultaatsturing

Procesbeheersing

Noodzakelijk

Niet echt nodig; werkende weg

Procesinput

Homogeen moet, b.v. patientkenmerken; materialen

Heterogeen mag

Omgeving

Statisch; weinig uitzonderingen

Dynamisch, veranderende omgeving mag

Vastleggen

Actuele procesbeschrijvingen, protocollen, etc

Beoogde resultaten helder (welk nadeel/schade)

Sturen

Harde procesindicatoren Soft signals

Eisen aan uitvoerders

Discipline en vaardigheid

Probleemoplossend vermogen en deskundigheid

Sterke en zwakke kanten Processturing

Resultaatsturing

Geschikt

kritische processen & routines

heterogene doelgroepen, uitzonderingen, complicaties en beperkte proceskennis

Risico

Starheid /logheid bij veranderingen; bureaucratie en papieren werkelijkheid; schijnzekerheid

Nadeel en schade niet te voorkomen; te veel variatie in uitkomst

Geen principiele keuze: sterke en zwakke kanten juist gebruiken 

Keuze op basis van proces-/risicoanalyse



Processturing: ingewikkelde vormen van team-ketensamenwerking; hoogrisicovolle handelingen (b.v. ECT, medicatie; somatische interventies); routines (administratieve processen)



13

Resultaatsturing: zorgverlening bij complexe psychiatrische problematiek/ heterogene doelgroepen; nieuwe ontwikkelingen

Pas op! 

Gelijktijdig processturing en resultaatsturing bij hetzelfde proces kan niet: frictie/ loopt vast

Wat kan wel? 

Parallel : b.v. zorginhoudelijk RS en administratief proces PS



Serieel : b.v. intake & onderzoek PS, zorguitvoering RS;

Analyseren!        

15

Volledigheid proceskennis? Weten wij precies hoe het moet worden gedaan? Instrueerbaarheid/ documenteerbaarheid Routine? Statisch? Veel interfaces/ overdrachtsmomenten? Kritische situatie? Resultaten corrigeerbaar? Uitzonderingssituaties beperkt? Homogene input? Procesafwijkingen detecteerbaar/ controleerbaar? Procesafwijkingen corrigeerbaar?

Hartelijk dank voor uw aandacht

Vragen of reacties? [email protected]