VASTHOUDEN EN DOORPAKKEN Bestuur van Bouwend Nederland is klaar voor Thema: Vooruitblik 2014 MET UITNEEMBAAR PRAKTIJK- KATERN DEC

HET LEDENMAGAZINE VAN BOUWEND NEDERLAND

Thema: Vooruitblik 2014 Vernieuwend Verbinden

“VASTHOUDEN EN DOORPAKKEN” DEC

2013

Bestuur van Bouwend Nederland is klaar voor 2014

T ME BAAR M NEE TIJKT I U RAK P TERN KA

Cover Fotografie René van den Burg

HET LEDENMAGAZINE VAN BOUWEND NEDERLAND

UITGELICHT

Op de voorgrond:

Of het nu een ‘doorhobbel’-jaar wordt of een jaar waarin de lijn omhoog eindelijk weer gevonden gaat worden: duidelijk is dat 2014 opnieuw een uitdagend jaar wordt voor de toch al veelgeplaagde bouw- en infrabedrijven. In dit nummer een vooruitblik op het nieuwe jaar, de kansen die de markt daarin te bieden heeft, en de ondersteuning die u van Bouwend Nederland kunt verwachten. Ook een verslag van het rondetafelgesprek tussen de voorzitters van Bouwend Nederland, Aedes en NVM over de woningmarkt, en een aantal nieuwe leden aan het woord over het waarom van hun keuze voor Bouwend Nederland. Verder in dit laatste nummer van 2013: Hans Siep over het Actieplan Vernieuwend Verbinden, George Raessens over de cao-onderhandelingen, en meer informatie over de inzet van Bouwend Nederland in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014.

Thema: Vooruitblik 2014 Vernieuwend Verbinden

Maxime Verhagen (voorzitter); daarachter Henk Bol, vice-voorzitter en Barend van Kessel; op de derde rij: Marten Cornel, penningmeester,

“VASTHOUDEN EN DOORPAKKEN”

Martijn Smitt, Ton en Dick Verhoeven.

Bestuur van Bouwend Nederland is klaar voor 2014

T ME BAAR M KNEE UIT RAKTIJ P TERN KA

INHOUD DEC

2013

Borst, Teus de Wit

bNL1310_1-32.indd 1

04 VERNIEUWEND VERBINDEN Hans Siep: “Bouwend Nederland heeft begrepen waar de pijnpunten zitten”

06 KWALITEITSBORGING

Tekst Ank Benko BEELD René van den Burg

ACTIEPLAN

HANS SIEP, VOORZITTER REGIO OOST:

“NAAR HET MALIEVELD; EN DAN?”

Hij proefde al enige tijd lichte wrevel bij sommige leden in de regio Oost. Reden om de 22 afdelingen bijeen te roepen met een prikkelende stelling. De opkomst overtrof zijn verwachting, evenals de positieve inzet van de leden in het kringgesprek. “Het is tijd dat we wakker worden”, luidt dan ook de conclusie van Hans Siep, voorzitter van de regio Oost en lid van het Algemeen Bestuur.

D

irecte aanleiding waren twee brieven van afdelingen aan het bureau in Zoetermeer. De ene verwoordde het ongenoegen over de ‘stille diplomatie’, de andere had betrekking op lidmaatschapskosten. “Beide brieven werden in Zoetermeer afgedaan als niet-opportuun. Toen ik dat hoorde, realiseerde ik me dat we als vereniging op de verkeerde weg zaten. De afstand dreigde te groot te worden, het ‘trotse gevoel om het samen te doen’ bladderde af. Ik heb een vergadering met afdelingsbestuurders belegd waar maar liefst 70 mensen op af kwamen, mede getackeld door de prikkelende stelling in de uitnodiging dat we allang op het Malieveld hadden moeten staan.” In het kringgesprek kwam de discussie goed los. Als bestuur in Zoetermeer waren we te druk bezig met zenden en vergaten we te luisteren, zo oordeelde men. Siep kon ze daar niet helemaal ongelijk in geven, maar hield de deelnemers ook voor: en wat als we wel op het Malieveld hadden gestaan? Was er dan iets veranderd? Als bestuurder moet je ook minder plezierige standpunten durven uitdragen.”

ACTIEPLAN VERNIEUWEND VERBINDEN De komst van Maxime Verhagen heeft het vervolg positief beïnvloed, oordeelt Siep. “Hij heeft zich supersnel in de materie ingewerkt en begrepen waar de pijnpunten zitten, zo oordelen ook de leden. Dat is vertaald in het Actieplan Vernieuwend Verbinden. Het is nu een kwestie van vasthouden en doorpakken. De afstand tussen leden en bestuur móét kleiner. Niet alleen bij Bouwend Nederland, maar algemeen. Kijk maar naar de afstand tussen kiezer en politiek. In elk geval gaan

“NIEUWE WERKELIJKHEID VRAAGT OM NIEUWE BENADERING” 4

TEKST Eric Harms BEELD René van den Burg

%

E

spannend, maar we zijn bezig met flink wat aanbestedingen.” En juist voor onderwerpen als aanbesteden en contracteren zoekt Nexus ondersteuning bij het lidmaatschap van Bouwend Nederland. “Op de Aanbestedingswebsite vinden we bijvoorbeeld veel antwoorden op onze vragen. En als we die daar niet vinden, kunnen we altijd bij de medewerkers van het regiokantoor en Zoetermeer terecht. Kortom: je

16 DENNIS VERHOEVEN “Kwaliteitsniveau bepalend voor onze mate van succes”

06 AANBESTEDINGSINSTITUUT EMVI beleeft explosieve groei

17 HANS STIL “opdrachtgever wil vooral een geolied bouwproces”

11 ZORGVASTGOED Goede perspectieven voor bouwbedrijven

24 INFRAMARKT Problematische kunstwerken scherper in beeld gebracht

12 BIJEENKOMSTEN De agenda van uw vereniging in de regio

28 BOUW IN BEELD Watertoren Noord, Groningen

13 VEILIG EN GEZOND WERKEN Samenwerken aan duurzame inzetbaarheid

30 BOUWEND NEDERLAND DIGITAAL Haal online meer uit uw lidmaatschap

14 MAXIME VERHAGEN Uiteenlopende acties voor de vereniging

VERHAGEN

TEKST Eric Harms BEELD René van den Burg / Rijkswaterstaat

COLUMN

E

ind november hield het Aanbestedingsinstituut in het Bouwhuis een bijeenkomst over de Aanbestedingswet, die per 1 april 2013 in werking is getreden. Circa honderd opdrachtgevers en opdrachtnemers deelden bij die gelegenheid hun eerste ervaringen met de nieuwe wet. Nu het principe ‘EMVI, tenzij…’.leidend is geworden is de vraag vooral in hoeverre publieke opdrachtgevers dit principe van aanbesteden op kwaliteit in de eigen aanbestedingspraktijk toepassen. Op verzoek van het Aanbestedingsinstituut heeft het EIB onderzoek gedaan naar het gebruik van het gunningscriterium Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI) bij aanbestedingen van werken. Vragen daarbij waren onder andere welke aspecten een rol spelen, welk gewicht krijgen deze aspecten, en op welke manier en volgorde worden ze gecombineerd met de prijs om tot een gunningsoordeel te komen?

JASPER NIEUWKOOP EN MARTIJN DUBBELDAM:

terium eindelijk de aandacht die het verdient en heeft een haast explosieve groei gemaakt van 23 naar 79 procent. We zien dat vooral gemeenten en provincies het EMVI-criterium veel meer hanteren. Door het verhogen van de aanbestedingsgrens zien we ook dat er minder openbaar wordt aanbesteed. Ook dat is een positief signaal, omdat de marktkosten van aanbestedingen daardoor lager zijn. Er wordt meer onderhands aanbesteed.” Fijneman plaatste wel een kritische kanttekening: “De kosten van al die EMVI zijn wel een stuk hoger, terwijl de meerwaarde in veel gevallen maar beperkt blijkt. Met name het MKB heeft nog moeite met EMVI-aanbestedingen.” Ga naar bit.ly/1aL9Szz voor de EIB-publicatie ‘Emvi tenzij…’

POSITIEVE VERANDERING

ZORGELOOS ZAKENDOEN MET ZZP-ERS Begin december is in het Bouwhuis een nieuwe website gelanceerd, waar bouw- en infrabedrijven veilig, eenvoudig en transparant zaken kunnen doen met zzp’ers: www.zzpvakmensen. nl. Het digitale vraag- en aanbodplatform is opgericht door Bouwmensen (de vereniging van bouw- en infra-opleidingsbedrijven) met steun van Bouwend Nederland en Zelfstandigen Bouw (ZBo). Op zzpvakmensen.nl kunnen professionele opdrachtgevers en zzp-ers elkaar vinden. Geregistreerde bouw- of infrabedrijven hebben via het platform inzicht in de identiteit, het vakmanschap en de beschikbaarheid van de zzp-ers die hier hun diensten aanbieden. Andersom kan de zzp-er zijn vakmanschap laten toetsen, maar ook uitbreiden via het aanbod van opleidingsmodules. Om mee te mogen doen, moeten bouwbedrijven een kopie aanleveren van hun inschrijving bij de Kamer van Koophandel. Uitzendbureaus of detacheerders kunnen er geen gebruik van maken. www.zzpvakmensen.nl

“De nieuwe wet is een heel positieve verandering”, vatte Joost Fijneman, manager Aanbestedingsinstituut de bevindingen samen. “EMVI krijgt als gunningscri-

“ADVIEZEN WAAR WE WAT AAN HEBBEN”

Nederland is uit de recessie! Weliswaar met een

Planning 2013: start (voorbereidende) werkzaamheden. 2020: werkzaamheden gereed.

minimaal plusje van 0,1%, maar toch. Daarmee zijn we er nog niet, de onderlinge cijfers zijn nog overwegend negatief. Echter, al minder negatief dan een aantal maanden geleden.

A

ldus Jasper Nieuwkoop, mede-eigenaar van aannemingsbedrijf Dubbeldam Nieuwkoop in Amsterdam. “Voorheen werkten we uitsluitend met een vaste ploeg zzp´ers en onze onderaannemers. Dat gaat naast onze nieuwe jongens natuurlijk gewoon door. De eerste samenwerking tussen Martijn en mij dateert van 2003. In 2009 hebben we samen dit aannemersbedrijf opgericht.”Nieuwkoop Dubbeldam richt zich op totaalrenovatie van panden en woonhuizen, monumenten, nieuwbouw houtskeletwoningen, funderingsherstel, aanbouwen en maatwerkmeubelen. Voor het houtskelethuis (uiterlijk hooischuur/kaakberg) dat ze nu bouwen

december 2013

5

december 2013

4

D

e CAO voor de Bouwnijverheid 2012 werd met een jaar verlengd. Maar de bouwwerkgevers hebben deze cao al in mei opgezegd, zodat er nu een nieuwe cao moet komen. Wat Bouwend Nederland betreft een cao met ingrijpende veranderingen, maar zo ver zijn de vakbonden nog niet. Zij stellen voor te komen tot een tussen-cao. Het is een standpunt waarmee Raessens, die zeer recent de voorzittershamer aan werkgeverskant overnam van John Knoester, onder voorwaarden akkoord kan gaan. “Géén cao lost op de lange termijn ook niets op”, zegt hij. Forse kostenverhogingen als gevolg van vakbondsvoorstellen ziet hij echter niet zitten. Eerder gaf hij al aan dat “als je koek wilt verdelen, moet er wel eerst koek zijn.”

bit.ly/1daZnID www.saaone.com

Deze conclusie geldt ook voor ondernemers in de bouwsector. De uitkomsten van de CBS conjunctuurenquête sluiten daarmee aan op de aarzelende economische groei in het derde kwartaal. Dat wil nog niet zeggen dat de omslag van ‘minnen naar plussen’ al is gerealiseerd. Eerder is sprake van ‘afnemende minnen’. Maar het sentiment na de zomervakantie is nadrukkelijk verbeterd. Het lijkt erop dat we met z’n allen crisismoe zijn

JOOST FIJNEMAN [email protected]

en vooral weer perspectief willen. We willen door, we gaan ook door. De markt is ondertussen echter

INSCHRIJVING DAG VAN DE

in Oudendijk, hebben ze onlangs een workshop Lean bouwen georganiseerd. “Alle betrokken partijen waren daarbij aanwezig om tot ketensamenwerking te komen. Het was een mooie en enerverende dag, waarbij we veel welwillendheid hebben ondervonden, en waarbij we aan het eind van de dag gezamenlijk een geïntegreerde planning hebben opgesteld. De uitkomst is een startklaar bouwteam dat dit project in een extreem korte doorlooptijd wil realiseren”, aldus Dubbeldam. De orderportefeuille voor Dubbeldam Nieuwkoop is vol tot de bouwvakvakantie. Toch streven ze er niet naar om een omvangrijk bedrijf te worden. “Dat betekent vooral meer management en minder directe relatie met de werkvloer. Dat is niet onze bedoeling”, aldus Nieuwkoop. Met het regiokantoor Randstad Noord van Bouwend Nederland hebben ze intussen goed contact. Dubbeldam: “Ik denk dat er voor ons nog meer uit het lidmaatschap te halen valt. In elk geval volgen we de informatie op de website, in de sociale media en in het ledenblad. En op een volgende afdelingsvergadering gaan we zeker eens kijken.”

George Raessens MBA heeft zijn eerste onderhandelingsronde als voorzitter van de werkgeversdelegatie voor de cao in de bouwnijverheid er net op zitten. Het viel hem niet tegen, maar hij is zo reëel om vast te stellen dat “zolang het over algemene zaken gaat, we het gemakkelijk eens worden met de vakbondsvertegenwoordigers. Maar voor een volledige vernieuwing van de cao is er nog geen applaus.”

Opdrachtnemer SAAOne, consortium bestaande uit VolkerWessels, Boskalis, Hochtief en DIF. Voor het werk is een DBFMcontract (Design, Build, Finance and Maintain) gesloten met een looptijd van circa 30 jaar.

wel veranderd. Ja, we zijn meer vraag gedreven

“We hebben net onze eerste werknemer aangenomen, samen met een leerjongen van het opleidingscentrum SPB. We vonden dit het moment om lid te worden van Bouwend Nederland. Adviezen, bemiddeling, ledenvoordelen, informatie over loonadministratie en cao: allemaal zaken waar we wat aan hebben.”

GEORGE RAESSENS, VOORZITTER WERKGEVERSDELEGATIE CAO:

“GÉÉN CAO LOST OP DE LANGE TERMIJN OOK NIETS OP”

Opdrachtgever Ministerie van Infrastructuur en Milieu / Rijkswaterstaat

UITKIJKEN NAAR 2014

NIEUWS

Tekst Ank Benko / Eric Harms BEELD René van den Burg

BOUW IN BEELD

Doordat de nieuwe Aanbestedingswet het principe EMVI tenzij hanteert, heeft de toepassing van dit gunningscriterium een haast explosieve groei doorgemaakt van 23 naar 79 procent.

hoeft het wiel niet zelf opnieuw uit te vinden. Het lidmaatschap heeft voor ons een duidelijke meerwaarde.” Wijnen heeft ook al een blik op het Actieplan Vernieuwend Verbinden geworpen. “Goed dat we met z’n allen kritisch kijken naar de vereniging en waar nodig vernieuwen. Zoals de communicatiestrategie. Maar ik hoop wel dat BouwendNL als papieren versie blijft bestaan. Toch iets anders dan door een e-mailbericht scrollen.”

DOORSTROMEN? GRAAG!

A1/A6: Diemen – Almere Havendreef Wegverbreding over 23 kilometer en aanleg van 60 kunstwerken als onderdeel van de weguitbreiding tussen Schiphol, Amsterdam en Almere (SAA).

IN HET TWEEDE EN DERDE KWARTAAL VAN 2013 IS DE BOUWPRODUCTIE VOOR HET EERST SINDS 2008 WEER TWEE KWARTALEN OP RIJ GEGROEID. DAT MELDT ING ECONOMISCH BUREAU IN ZIJN KWARTAALBERICHT BOUW. DE GROEI IS TE DANKEN AAN DE HERSTEL- EN VERBOUWMARKT, WAAR ONDER ANDERE HET TIJDELIJK VERLAAGDE BTW-TARIEF OP ARBEID EEN EXTRA DUWTJE IN DE RUG HEEFT GEGEVEN.

ZANDWAGENS MARKEREN BEGIN VERBREDING A1/A6

geworden en ja, we maken steeds meer tailormade confectie. Daarnaast zie je dat duurzame producten en duurzamere processen geen marketingtool zijn, maar steeds meer een vereiste. Dat heeft ook versneld nieuwe samenwerkingsverbanden gelegd. In deze laatste BouwendNL van 2013, laten we enkele leden aan het woord over hun bedrijf. Hoe komen zij goed de crisis door? Welke keuzes maken ze wel en welke juist niet? Ik hoop dat deze verha-

Met een druk op de knop stuurde minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) op 4 december 2013 de eerste vrachtwagen met zand op pad voor de wegverbreding van de A1 en A6 tussen Diemen en Almere.

len u inspireren voor het nieuwe jaar en u met een goed gevoel de feestdagen laat beleven. Ik wens u en uw naasten fijne feestdagen en een gezond 2014 toe.

6

december 2013

december 2013

5 6

8

7

7

H

et project A1/A6 is na de start van de werkzaamheden aan de A10 Oost/A1 Diemen het tweede deelproject van de weguitbreiding tussen Schiphol, Amsterdam en Almere (SAA), die tot doel heeft de bereikbaarheid en de leefbaarheid in de regio rond Amsterdam te vergroten. De A1 en A6 tussen knooppunt Diemen en de nieuwe aansluiting Almere Havendreef wordt over een lengte van 23 km verbreed met extra rijstroken. Zo krijgt het verkeer op de A1 én de A6 tot aan de Hollandse Brug de beschikking over 2x5 rijstroken. De A6 krijgt vanaf de Hollandse Brug tot Almere Havendreef 2x2 rijstroken voor doorgaand verkeer en

2x3 rijstroken voor lokaal verkeer. Op het gehele traject A1/A6 komt een wisselbaan van twee rijstroken. De uitbreiding van de A1/A6 voorziet verder in een verbindingsboog van de A9 naar de A1 in knooppunt Diemen met een nieuwe brug over het Amsterdam Rijnkanaal en het aquaduct bij de Vecht. Daarnaast komt er een nieuwe spoorbrug ter hoogte van Muiderberg, wordt het knooppunt Muiderberg aangepast en de Hollandse Brug uitgebreid tot 2x4 rijstroken. Tussen Almere Stad-West en Almere Haven komt een nieuwe aansluiting: Almere Havendreef. In totaal worden er 60 nieuwe kunstwerken gebouwd, Het aquaduct bij de Vecht wordt met

een breedte van 65 meter het breedste aquaduct van Europa. Als eerste worden nu de noodzakelijke voorbereidingen getroffen en grondwerkzaamheden vericht. Voor de wegverbreding wordt er de komende periode alleen al negen miljoen kuub zand aangebracht. Een eerste opmerkelijk werk werd daarvoor al verricht: de verplaatsing over circa 400 meter van de Vechthoeve, een houten villa uit 1899, die onderdeel uitmaakt van de Stelling van Amsterdam en moest wijken voor de verbreding van de A1.

de woningmarkt. Er diende zich een koper aan van ons huis,

De komende decennia moeten meer dan een half miljoen woningen zorgvriendelijk worden gemaakt. Daarnaast stijgt de behoefte aan kleinschalig zorgvastgoed en moet de leegstand van grootschalig zorgvastgoed worden bestreden. Zorgvastgoed biedt bouwbedrijven kortom uitstekende perspectieven.

dat nu bijna 3 maanden te koop staat. Tegelijkertijd zagen wij

D

at bleek tijdens een goedbezochte studiemiddag over particulier zorgvastgoed in het Bouwhuis voor de leden van Bouwend Nederland. De feiten en cijfers over de markt van het zorgvastgoed werden gegeven door Martijn Verwoerd, beleidsmedewerker Economische en Verenigingszaken van Bouwend Nederland en Feddo Bosveld van DTZ Zadelhoff. Beiden wezen erop dat sprake is van een groeimarkt. Oorzaken zijn de vergrijzing (het aantal 65-plussers is in 2040 opgelopen tot 4,6 miljoen mensen), de veranderende zorgbehoefte (van grootschalig en collectief naar kleinschalig en particulier), en de gewijzigde kijk op de zorg zelf (diensten richten op het zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen).

GEEN COWBOYS OP DE MARKT “We moeten in elk geval voorkomen dat er in een cao-loos tijdperk cowboys op de markt komen. Dat is niet goed voor de bouw: niet voor de werkgevers, niet voor de werknemers, maar ook niet voor opdrachtgevers”, stelt Raessens – in het dagelijks leven directeur Concerndienst HRM bij Heijmans - vast. Eén van de belangrijkste onderwerpen voor een nieuwe cao ligt wat de werkgevers betreft op het vlak van de werktijden. “We moeten kunnen werken wanneer onze opdrachtgevers werk hebben. Dat is ook in het belang van werknemers. We willen een cao die weer over werken gaat en niet over niet werken (vakantiedagen, roostervrije dagen, kort verzuim, seniorendagen en bijzonder verlof). Hier moeten we echt eens kritisch naar kijken. Een cao die zich richt op niet werken leidt tot werkloosheid. We moeten ons realiseren dat salarissen uitsluitend betaald kunnen worden als daar voldoende werk, productiviteit en winstgevendheid tegenover staat.” Raessens: “Het verleden komt niet terug. We zullen dus een cao tot stand moeten brengen die recht doet aan de toekomst. Met flexibeler werktijden en met moderne arbeidsovereenkomsten. In een gezamenlijke aanpak met de vakbonden moeten we tot iets nieuws komen. De wil daartoe is van beide kanten uitgesproken, maar over het verleden heen stappen is nog niet voor iedereen zo gemakkelijk, merk ik.”

Geschikt & verzorgd wonen: opgave in beeld Prognose tekort geschikte en verzorgde woningen 2015

2020

-49.986

2030

-87.753

2040

-132.300

-352.055

-560.860 -636.340 Geschikt

Verzorgd

Dit leidt tot een driedelige opgave. Een toenemend aantal grote verzorgingshuizen komt leeg te staan en zal moeten worden herontwikkeld. Een groot deel van de bestaande woningvoorraad moet ‘zorgvriendelijk’ worden gemaakt. Voor meer dan een half miljoen woningen vergt de noodzakelijke aanpassing een investering van 10.000 tot 65.000 euro per verbouwing. En er komt meer behoefte aan kleinschalig ‘huiselijk’ zorgvastgoed, waarbij de wensen en mogelijkheden van de cliënt centraal staan (dit laatste valt onder particulier zorgvastgoed).

Leden kunnen op de website van Bouwend Nederland de vorderingen rond de cao-onderhandelingen volgen: log in op bouwendnederland.nl en klik op het speerpunt

9

december 2013

8

10

december 2013

LEDENPANEL ZORGVASTGOED Bouwend Nederland wil een ledenpanel in het leven roepen, dat zich specifiek zal gaan richten op de wereld van het zorgvastgoed. Wilt u deelnemen? Meld dit dan bij Martijn Verwoerd via [email protected].

VRUCHTEN PLUKKEN Het bouwend bedrijfsleven kan hiervan zeker de vruchten plukken, zo stelde Alinda Boeve van Noordersluis Bouwgroep, een bouwbedrijf dat zich nadrukkelijk op de zorgsector richt. Maar het is dan wel zaak zich goed te verdiepen in de behoeften van zowel de zorgaanbieders als hun klanten en er een stevige marktstrategie voor te ontwikkelen. “De zorg is misschien wel een softe sector, maar zeker geen naïeve sector. Je moet als bedrijf een goed verhaal hebben en laten zien dat je de mensen aan de zorgkant in hun behoefte kunt voorzien. Dat vergt allereerst een investering van jezelf in kennis en de relatie, voordat zij bereid zullen zijn om te investeren in jouw bouwprojecten. Daarnaast moet je zeer zorgvuldig je ketenpartners uitzoeken.” Dat laatste bleek ook uit het relaas van exploitant Tessa Corduwener en aannemer Erik Batenburg over hun ervaringen met de realisatie van de zorgvilla Jacobahof in Oostvoorne. Een geslaagde business case, zo bleek, maar dat was vooral ook te danken aan de goede relatie tussen beide partijen. Batenburg: “Wees je dus goed bewust van de partij met wie je in zee gaat. De kwaliteit van zijn inbreng is essentieel voor het welslagen van een project.”

akkoord. Je weet nu eenmaal dat je je huis nu ‘niet goed kan verkopen’ en een zeker verlies hebben we ingecalculeerd.

HELEN VISSER [email protected]

11

december 2013

11

HANS STIL VAN AANNEMERSBEDRIJF HANS STIL:

Marktkennis wordt bepalend voor succes in 2014

H

ans Stil komt uit een aannemersfamilie, hij is de vijfde generatie. Zelf is hij als klusbedrijf begonnen en heeft vervolgens de benodigde diploma’s behaald om officieel aannemer te worden. “Ik concentreer mijn werkzaamheden op particulieren in de stad Utrecht. Het gaat dan vooral om kleine verbouwingen.”

RECLAME VOOR DE TOEKOMST

18 MARC VAN DER HEIJDEN

Bedrijfsnaam: Bouw- en Onderhoudsbedrijf Theo Verhoeven bv, Uden Start bedrijf: 1989 Medewerkers: circa 20

V

ader Theo Verhoeven startte 25 jaar geleden een eenmanszaak. Intussen is het bedrijf uitgegroeid tot een bedrijf met een kleine 20 medewerkers, een eigen werkplaats en een magazijn. Nieuwbouw, aan-, op- en verbouw en onderhoud vormen de corebusiness. “De meeste van onze opdrachtgevers zijn particulieren. Dat vraagt een specifieke aanpak. Bijvoorbeeld in flexibiliteit in werkuren, maar ook van ons personeel. Je moet ze bij wijze van spreken graag aan je keukentafel willen hebben. Negen van de tien nieuwe klanten krijgen we door mond-tot-mondreclame. Dat wil toch wel wat zeggen”, stelt Verhoeven met gepaste trots.

“Ketensamenwerking: transparantie, betrouwbaarheid, veel 16

12

13 14

15

“DE BETROUWBAARHEID VOOR DE KLANT HERSTELLEN” Pallets met bouwmateriaal, een tencomplex op een locatie met weinig ruimte voor een groot bouwterrein binnenterrein met alle benodigdheden met opslagmogelijkheden.” SBL beperkte zich bij dat eerste project tot de afbouwfase. Door intenvoor het storten van beton. Het is wel sieve samenwerking en het veelvuldig uitvoeren van projecten is de het laatste dat je verwacht bij een – afgelopen drie jaar de kennis en kunde geëvolueerd. De huidige logistieke van oorsprong – verhuisbedrijf. Toch organisatie verzorgt nu integraal de centrale coördinatie, organisatie, planning en uitvoering van de logistiek van ruwbouw tot afbouw, met de is deze ‘HUB’ het tastbare bewijs van bouwplanning als leidraad en rekening houdend met de belangen van alle de geslaagde samenwerking tussen ketenpartners vanaf productie tot aan recycling. verhuizer UTS en bouwbedrijf BAM. MEERWAARDE

Geen advertenties in lokale bladen, geen sportsponsoring, een eenvoudige website en veel mond-tot-mondreclame. Ziedaar de marktbenadering van éénpitter Hans Stil van het gelijknamige aannemersbedrijf in Utrecht. Maar de ambities reiken verder: samen met een architect wil hij z’n klanten een ‘geolied bouwproces’ aanbieden.

Hij voegt eraan toen: “Maar ook dat houdt ons scherp. Wat we nu presteren, is onze reclame voor de toekomst. Aan het begin van de crisis hebben we ons serieus afgevraagd wat we zouden moeten doen om te overleven. Voor ons was dat: zorgen dat de omzet ieder jaar toch een beetje groeit. En dat is tot nu toe gelukt. Bovendien zijn we erin geslaagd goed personeel tot onze beschikking te houden en nieuw aan te trekken. Want ook dat is essentieel.” Verhoeven verwacht dat de markt in 2014 ‘doorhobbelt’, zoals hij het uitdrukt. Geen enorme verbeteringen, maar slechter zal het ook niet worden. “We kunnen weloverwogen blijven investeren in bedrijf en personeel. En op die manier zijn we toch verder dan vóór de crisis. Naast de particuliere sector gaan we ons ook meer richten op bedrijven. Dus we voorzien nog steeds enige groei.”

NIEUWE PRODUCTEN Hij merkt de laatste tijd dat het drukker wordt. Een goed moment, zo oordeelt hij, om naar de toekomst te kijken. Samen met een architect bezint hij zich op het aanbieden van nieuwe producten. “In de eerste

plaats op- en aanbouwen bij woningen die zich daar bij uitstek voor lenen. Maar ook het samen aanbieden van een volledig bouwtraject in de vorm van een geolied bouwproces. Dus niet de architect en de aannemer tegenover elkaar, maar juist naast elkaar. Een samenwerking om je klanten met een gerichter product te bedienen en het bouwproces voor ze te vereenvoudigen. Je zit toch anders met een opdrachtgever aan tafel als je praat over een totaalproces dan wanneer je alleen de spijkers en de latjes met ze bespreekt.” Stil denkt zich ermee te kunnen onderscheiden. “Als je één van de dertien bent, blijf je op prijs concurreren en dat levert weinig continuïteit op. Een open en eerlijke relatie met een dienstverlenend karakter is de manier om op te vallen. We zijn nu aan het brainstormen en gaan onze plannen komend jaar uitrollen.”

W

aar veel vormen van ketensamenwerking tussen bedrijven binnen en buiten de bouw nog in het tekentafelstadium verkeren, hebben de initiatiefnemers van SBL al de nodige praktijkervaring achter de rug. Marc van der Heijden, grondlegger van SBL, legt een indrukwekkende lijst van projecten op tafel. COOL63, Rabobank Utrecht, De Rotterdam, Stationshal/Stadskantoor Delft (ook wel Spoorzone Delft), Haagse Poort. Het is slechts een greep uit de intussen 23 gerealiseerde of in uitvoering zijnde projecten.

VRAAG ONDER DE VRAAG “Mensen vragen ons wel eens hoe we er zo op gekomen zijn. Het antwoord is simpel: vanuit de praktijk, in de bouwkeet. Niet denken vanuit je èigen oplossing, maar de vraag onder de vraag zoeken. Zo ben ik samen met Chris Pronk van BAM in 2010 met het eerste project gestart. Meteen in de praktijk, met de Laan van Meerdervoort 211 in Den Haag. BAM verbouwde de voormalige huishoudschool tot een luxe appartemen-

HOLLEN OF STILSTAAN Of deze werkwijze zal aanslaan bij zijn opdrachtgevers zal de tijd leren. Maar ondanks de crisis ziet hij het werk toenemen. “Het is het laatste halfjaar een stuk drukker dan de twee jaar daarvoor. Het is soms hollen of stilstaan. Of dat komt doordat ik goed werk lever? Dat zou je m’n klanten moeten vragen. Ze geven mijn naam in elk geval door aan anderen. Mijn toekomstige klanten zoeken toch op ervaring van anderen een aannemer.” Stil is al zeker een jaar of acht lid van Bouwend Nederland, zit in het bestuur van de afdeling Utrecht en ook in het bestuur van de sectie klein. “Ik zie de voordelen van zo’n lidmaatschap. Bijvoorbeeld in de vorm van juridische ondersteuning bij bepaalde vraagstukken. En zonder Bouwend Nederland was de tijdelijke regeling van 6% btw voor verbouw en onderhoud er vast niet gekomen. Het lidmaatschap geeft een betrouwbaarheidsimago naar buiten.”

LID VAN BOUWEND NEDERLAND Tot samenwerking met andere bedrijven is het tot nu toe weinig gekomen. “Maar we staan er wel voor open. We werken vrijwel nooit als onderaannemer. Dat beperkt de risico’s. We hebben in het verleden wel eens een collega geholpen door hem personeel uit te lenen. Maar dat bedrijf is failliet gegaan. Het openstaande bedrag was gelukkig te overzien, maar het geeft wel de risico’s aan.” Het bedrijf is sinds 1 oktober lid van Bouwend Nederland. “We willen als bedrijf groeien. Dan kan bredere informatie alleen uit onze directe omgeving van belang zijn. We hebben er al eerder over gedacht, maar toen vonden we de contributie een belemmering. Nu willen we als bedrijf telkens een stukje verder. Daar kan Bouwend Nederland ons bij helpen, denken we.”

RESULTATEN VAN SMART BUILDING LOGISTICS: • • • • • • • • • • • •

Bedrijfsnaam: Aannemersbedrijf Hans Stil, Schalkwijk Start bedrijf: 2000 Medewerkers: geen

december 2013

17

december 2013

16

Verbetering arbeidsproductiviteit en efficiency bouwplaats. Transportbewegingen worden gereduceerd met minimaal 50%. Geen handling en sjouwen van materialen. 15% minder verspilling van materialen en vermindering beschadigingen. 50 tot 70 % minder ruimte nodig op de bouwplaats. Optimalisatie veilige, schone bouwplaats en omgeving. Recyclinggraad van gemiddeld 95%. Optimale beladingsgraad heen en retour. De voertuigen verschijnen gecoördineerd en Just in Time op de bouwplaats. Minimale overlast voor directe en indirecte omgeving bouwplaats. Significante daling CO2 uitstoot en verbetering luchtkwaliteit. Verbetering bereikbaarheid en mobiliteit centrumgebied door centrale coördinatie.

18

Dat komt prominent naar voren in het project ‘Stationshal en stadskantoor Delft’. BAM heeft zich onderscheiden ten opzichte van de traditionele aannemer met aantoonbare meerwaarde en won de aanbesteding, onder andere door de slimme logistiek. Milène Junius, wethouder Economie, Vervoer, Spoorzone & Cultuur in Delft: “Waar je bij dit soort grootschalige projecten altijd tegenaan loopt, is de bereikbaarheid van de stad. De logistiek van het project is dan vaak een heikel punt. Daarom hadden we slimme logistiek ook in de aanbesteding opgenomen.” “In dit project is de logistiek al strak georganiseerd voordat we starten”, aldus Gert Greeve, projectleider van BAM. “En dat werkt. Als de logistiek goed georganiseerd is, krijg je veiligheid, kwaliteit en voortgang van de planning er gratis bij.”

NIET VANZELF Van der Heijden: “Mijn motto is: ‘kan niet bestaat niet’. Ketensamenwerking betekent transparantie, betrouwbaarheid, veel praten en veel doen, want het gaat niet vanzelf. Dat geldt dus niet alleen voor BAM, maar ook voor alle onderaannemers en toeleveranciers. Vanuit een uiterst strakke planning worden alle benodigde materialen op de HUB in Rijswijk aangeleverd. Vervolgens worden er logistieke loops gemaakt naar de bouwplaats waar de aanvoer van bouwmaterialen van alle bouwdisciplines wordt gecombineerd met het retour nemen van recyclebare materialen als verpakkingen en restmaterialen ontstaan uit verwerking. Honderd procent beladingsgraad heen en terug, met uitsluitend die zaken die op diezelfde dag nodig zijn. Het betekent ter plekke weinig opslagruimte, zo weinig mogelijk overlast voor het publiek en een soepele aanlevering voor de bouwvakkers ter plaatse. Zij hoeven bijvoorbeeld ook niet meer alle spullen zelf vanuit de opslag naar hun werkplek te versjouwen. Ze kunnen doen waarvoor ze op de bouwplaats zijn: bouwen. Bovendien zorgen we ook nog voor de gescheiden afvoer van de recyclebare materialen. Het is een andere manier van denken over een bouwproces, maar ook een andere manier van doen.”

4

Het werk van bouw- en onderhoudsbedrijf van vader Theo en zoons Ferry en Dennis Verhoeven concentreert zich op Uden en omgeving. “We pakken alles aan: van 50 euro tot een miljoen”, aldus Dennis. “Onze kracht? Flexibiliteit naar de klant. De huidige markt houdt ons scherp. Iedere euro moet worden afgewogen. Maar vooropstaat dat de kwaliteit die we leveren, goed moet zijn.”

MARC VAN DER HEIJDEN, SMART BUILDING LOGISTICS:

4

“EEN GEOLIED BOUWPROCES AANBIEDEN”

“DE KWALITEIT MÓÉT GOED ZIJN”

RU

DENNIS VERHOEVEN, BOUW- EN ONDERHOUDSBEDRIJF THEO VERHOEVEN BV:

M

1 A: 20 EM LIK TH ITB

RU

O VO

TEKST Ank Benko BEELD René van den Burg

1 A: 20 EM LIK TH ITB

O VO

W

15 THEMA: VOORUITBLIK 2014

Daarbij werd ons keer op keer door vrienden en collega’s gezegd dat we ‘überhaupt blij mogen zijn met zoveel bezichti-

VOORLICHTING SBL reduceert het aantal transportbewegingen voor de Spoorzone met minimaal vijftig procent. Niet alleen vermindert hierdoor de overlast en neemt de veiligheid toe, maar verbeteren ook de bereikbaarheid en mobili-

al 20-duizend euro meer boden dan ons openingsbod, wilde de tegenpartij ons vierduizend euro tegemoet komen. Vier-

CULTUURVERANDERING Van der Heijden realiseert zich dat deze wijze van aanpak een cultuurverandering inhoudt. “Samenwerking op basis van logistiek, dingen anders doen dan je altijd deed, kijken naar elkaars belang in plaats van eigen belang: de ketting wordt opnieuw gesmeed door betrouwbare partners die passen in deze nieuwe gedachtegang. Veel mensen hebben het over ‘vertrouwen’; maar het gaat veel verder. Het gaat erom samen ten behoeve van de klant geld, tijd, energie en overlast te besparen en daarmee de kwaliteit en duurzaamheid juist te verhogen. Als SBL zijn we er van productie tot recycling. Logistiek verbindt alle schakels met elkaar. We gaan dan ook zeer zorgvuldig om met deze verantwoordelijkheid en de verscheidenheid aan belangen. De gezamenlijke uitdaging ligt in het veranderproces.” Greeve en Van der Heijden tenslotte: “Ons gezamenlijke doel is om de overlast te minimaliseren voor de gemeente, de ondernemer in de binnenstad en zijn klanten, de reiziger van de NS, de bezoeker van het gemeentehuis en ze te laten genieten van de bouw van dit prachtige stukje hartje-Delft.”

Zie ook www.smartbuildinglogistics.nl. Voor het filmpje van de gemeente Delft: bit.ly/1dcNp1s

wie wij mogelijk het huis zouden kopen. Ondanks de forse vraagprijs bleek er geen onderhandelingsruimte. Ja toen we

teit in het binnenstedelijk gebied. Een ander bijkomend voordeel en logisch gevolg van een slimmer georganiseerd proces is dat de CO2-uitstoot significant daalt en de luchtkwaliteit verbetert. Dat alles tot groot enthousiasme van de eerstverantwoordelijke Delftse wethouder Milène Junius, die dan ook besloot er een filmpje van te laten maken om mede-bestuurders èn het publiek te overtuigen van de winst van deze aanpak. Natuurlijk zijn de eerste projecten met vallen en opstaan gerealiseerd, geeft Van der Heijden grif toe. “Ons uitgangspunt is onze klant. En het gaat ons steeds beter af. Het is uiteraard heel belangrijk dat onze klanten tevreden zijn. Maar persoonlijk – en ook medeverantwoordelijken bij BAM, Chris Pronk en Gert Greeve – vinden het belangrijk dat mensen doen waar ze goed in zijn en dat met plezier doen.”

duizend! Let wel, de hun vraagprijs was op dat moment nog “ALS DE LOGISTIEK GOED GEORGANISEERD IS, KRIJG JE VEILIGHEID, KWALITEIT EN VOORTGANG VAN DE PLANNING ER GRATIS BIJ”

december 2013

19

december 2013

17 18

19

altijd 22-duizend euro bóven de taxatiewaarde. Er restte ons uiteindelijk niets anders dan ons terug te trekken uit deze race. Hoewel het andere huis in mijn ogen nog altijd perfect is, vinden wij het niet verstandig om zóveel eigen geld kwijt te raken in de verhuizing. Daags erna wéér de makelaar aan

M

N

PROBLEMATISCHE KUNSTWERKEN SCHERPER IN BEELD

N N

INTERNATIONALISERING INFRAMARKT IS ONSTUITBAAR

In de zomer van 2014 komt Bouwend Nederland met een gedetailleerd rapport over de achterstand in het onderhoud van kunstwerken op provinciaal en gemeentelijk niveau, zodat er niet alleen een beter overzicht ontstaat, maar ook gericht maatregelen kunnen worden genomen.

Rondetafelgesprek voorzitters Bouwend Nederland, Aedes en NVM

‘HET HOUDT EEN KEER OP’ Incidenten zoals de Hollandse Brug bij Muiden en de Julianabrug in Alphen aan den Rijn zijn gelukkig nog echt incidenten. “De zogenaamde ‘overdimensionering’ van kunstwerken, in ons jargon ‘een sterk werk’, is daar zeker debet aan”, stelt Mulder. “Maar het houdt een keer op. Veilig gebruik van infrastructuur staat voor iedereen voorop en de maatschappelijke schade als gevolg van afsluiting van bruggen door oponthoud en beperking van de bereikbaarheid van steden is te groot. Het onvoldoende onderhouden en renoveren van kunstwerken is iets wat de maatschappij zichzelf niet kan veroorloven.” Dat wordt in steeds bredere kring erkend, zo bleek tijdens de lobby die Bouwend Nederland de laatste jaren heeft gevoerd. “We zijn er in geslaagd het onderhoud van kunstwerken geagendeerd te krijgen op de bestuurlijke en ambtelijke agenda’s. Het heeft bovendien geleid tot veel onderzoeken naar de stand van zaken.”

24

20

21 22

23

24

december 2013

Het rijk draagt de komende tijd veel bevoegdheden over aan gemeenten. Daarmee worden de plannen en beslissingen van gemeenten nóg belangrijker voor de bouw. Genoeg reden voor Bouwend Nederland om met de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur op regionaal en lokaal niveau bijtijds en indringend aan de bel te trekken.

Dat steeds meer buitenlandse partijen de Nederlandse inframarkt betreden is een gegeven. Reden temeer om deze nieuwe concurrentie scherp in beeld te brengen en te houden, vindt Bouwend Nederland.

H

et marktaandeel van buitenlandse bedrijven op de Nederlandse infrastructuurmarkt neemt toe. Op de mega-grote projecten van Rijkswaterstaat van de afgelopen 10 jaar was 40 procent van alle deelnemende partijen in de aanbesteding uit het buitenland afkomstig. In 70 procent van de projecten is de opdracht gegund aan een consortium waarin ook minstens één buitenlandse partij deelnam. Bouwend Nederland ziet daarnaast ook bij kleinere design & construct projecten een toename van buitenlandse bedrijven. Het is aanleiding voor Bouwend Nederland om haar leden inzicht te geven in de mate van buitenlandse deelname op Nederlandse infrastructuurprojecten en inzicht in de factoren die het succes bepalen op de toekomstige (grote) projecten in concurrentie of samenwerking met buitenlandse bedrijven. Met dit inzicht kunnen de Nederlandse bedrijven hun positie versterken op de binnenlandse en eventueel ook op de buitenlandse markt. De eerste resultaten van het onderzoek zijn dat de komst van buitenlandse partijen ‘een gegeven is’. Dit komt allereerst door internationale ontwikkelingen op het gebied van wet- en regelgeving op het gebied van Europese aanbestedingen. Daarnaast speelt de aantrekkelijke Nederlandse markt een rol. Benodigde specialismen, risicoprofiel en financiële draagkracht maken buitenlandse inbreng volgens de meeste bedrijven onontkoombaar. Cultuurverschillen kunnen wel leiden tot spanningen in de aanbesteding

I

n 2012 en 2013 heeft Bouwend Nederland intensief lobby gevoerd op landelijk, regionaal en lokaal niveau om meer aandacht te krijgen voor de slechte staat van de Nederlandse kunstwerken. “Hoewel de behoefte aan het opknappen van infrastructuur zichtbaar groeit, waren er signalen dat onvoldoende aandacht is voor deze problematiek”, aldus Richard Mulder, beleidsadviseur infrastructuur van Bouwend Nederland. En dat terwijl de risico’s van achterstallig onderhoud alleen maar groter zijn geworden. Mulder: “Een korte blik in de geschiedenis leert ons dat het autowegennet sinds 1960 bijna 5 keer langer is geworden. Het aantal voertuigen is echter 14 keer groter dan in 1960. De wegen en daarin gelegen kunstwerken worden dus steeds zwaarder belast.” De grootste aanleggolf was in de jaren ’70 van de vorige eeuw. “Dat blijkt wel uit de leeftijdsopbouw van bruggen en viaducten: zo’n 60 procent van de naar schatting 40.000 bruggen en viaducten dateert van 1975 en eerder. Hoewel veel bruggen en viaducten er nog goed bij liggen, zullen veel kunstwerken vanaf 2020 voor een (groot) deel moeten worden opgeknapt of vervangen.”

In 2014 wordt door Bouwend Nederland de volgende stap gezet, namelijk een rapport waarin alle deelonderzoeken die provincies en gemeenten zelf hebben uitgevoerd worden gebundeld. Mulder: “Zo krijgen overheden en bedrijfsleven een gezamenlijk een nationaal beeld over de problematiek, zo mogelijk tot op objectniveau.” Bouwend Nederland streeft ernaar het rapport in de zomer van 2014 te presenteren.

BUSINESS-CASES PPSLIGHT GAAN VAN START Bouwend Nederland wil decentrale overheden stimuleren om na te denken over de kansen van publiek-private samenwerking. Om dat te bereiken wordt voor concrete projecten een business-case op hoofdlijnen uitgewerkt.

B

ouwend Nederland heeft in 2013 provinciale projecten onderzocht op de eventuele meerwaarde die een PPS-light constructie zou kunnen bieden om infrastructuurprojecten versneld uit te voeren.

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014 ‘À LA CARTE’

D

e vijf regio’s van Bouwend Nederland werken op dezelfde basis en geven waar nodig hun eigen kleur aan de benadering van de partijen die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Een aantal onderwerpen verdient de aandacht van gemeentelijke bestuurders.

en tijdens de uitvoering. Begin 2014 doet Bouwend Nederland nader onderzoek op de samenwerking bij enkele concrete projecten. De resultaten van het onderzoek, met aanbevelingen om de eigen positie verder te versterken, worden in de zomer van 2014 aan de leden gepresenteerd.

ENERGIEZUINIGER WONEN Investeren in het energiezuiniger maken van bestaande woningen en gebouwen vermindert de woonlasten en verhoogt het wooncomfort voor bewoners, het bevordert de werkgelegenheid in de bouw en draagt bij aan het terugdringen van CO2-uitstoot en het gebruik van fossiele brandstoffen. De praktijk wijst uit dat gezamenlijke acties van gemeenten, lokale ondernemers en actieve bewoners(groepen) vaak de sleutel tot succes zijn.

DE OMGEVINGSWET Gemeenten zijn verplicht om alle economische, ecologische en sociale aspecten bij besluiten over de Omgevingswet te laten meewegen. Ook zorgt de Omgevingswet ervoor dat onderzoekslasten kunnen worden verlaagd. Dat komt enerzijds omdat er

NIELS RUYTER, REGIO RANDSTAD ZUID: “BELANG BOUWSECTOR DUIDELIJK MAKEN” RICHARD MULDER [email protected]

Om decentrale overheden te laten zien dat publiek-private samenwerking meer kansen biedt om gedroomde projecten ook werkelijkheid te laten worden, worden in 2014 een aantal business-cases op hoofdlijnen uitgewerkt. De eerste business-case betreft de A8-A9 verbinding bij Amsterdam. Al sinds 1974 wordt er concreet gesproken over een verbindingsweg tussen de A8 en de A9. Regionale overheden hebben zich in 2009 bereid verklaard om budget te reserveren, maar de rijksoverheid heeft pas geld beschikbaar na 2020. Bouwend Nederland en de Provincie Nood-Holland gaan nu samen een business-case uitwerken om te kijken of een PPS-constructie meerwaarde biedt om eerder te kunnen starten en wat binnen het budget mogelijk is. Bouwend Nederland heeft nog meer wegen-, spoor- en waterschapsprojecten in heel Nederland op het netvlies waarvoor ook een dergelijke businesscase uitgewerkt kan worden. Om ook die projecten op te starten worden in 2014 de nodige gesprekken gevoerd met de betrokken overheden.

december 2013

25

“Wij zijn al in juni begonnen met elke fractie in elke gemeente te benaderen als voorbereiding op de gemeenteraadsverkiezingen van maart volgend jaar. Doe je dat op het moment dat ze hun verkiezingsprogramma klaar hebben, dan ben je in feite al te laat. Door ze al deze negen punten onder de aandacht te brengen, kun je partijen het belang van de bouwsector duidelijk maken.” “In een aantal verkiezingsprogramma’s zien we nu in elk geval delen van onze inbreng terug. Dat varieert van particulier opdrachtgeverschap en energiebesparing tot het onderhoud van wegen. Begin volgend jaar brengen we onze punten ook nog eens onder de aandacht in de lokale en regionale pers aan de hand van reële projecten. Zodat de kiezer ziet: waarom is het belangrijk dat de bestrating in mijn wijk er goed bij ligt? Wat kan de bouw doen om de school van mijn kinderen in een goede staat te houden?” “Na afloop van de verkiezingen ontwikkelen we dan nog twee activiteiten richting de gemeenten: een introductie voor nieuwe wethouders die zich met verkeer en vervoer bezighouden en een congres voor wethouders ruimtelijke ordening en volkshuisvesting over de volkshuisvesting in Zuid-Holland op de middellange termijn.” Oproep: Ondernemers die een project hebben dat past in de voorbeeldprojecten, kunnen zich aanmelden bij Niels Ruyter, tel. 06 10 92 53 57.

26

25 26

december 2013

vooraf minder hoeft te worden onderzocht; anderzijds omdat beschikbare gegevens opnieuw kunnen worden gebruikt. Bovendien worden de bestemmingsplannen (straks omgevingsplannen) er straks flexibeler door.

INFRASTRUCTUUR Infrastructuurproblemen worden het meest op lokaal niveau gevoeld. Uitstel van onderhoud leidt tot onveilige situaties en hogere kosten. Daarom is bezuinigen op termijn de duurste oplossing voor de gemeente. Het bestaande bewaren is geen luxe, maar een noodzaak en een invulling van duurzaam inkopen. De bouwsector kan hierbij helpen door aanleg, beheer en onderhoud van de infrastructuur en buitenruimte kostenefficiënter en kwalitatief beter uit te voeren. Gemeenten en marktpartijen moeten samenwerken door een vroegere marktbetrokkenheid te organiseren, versnelling in procedures en besluitvorming te bewerkstelligen en een passend aanbestedingsbeleid te hanteren.

KWALITEIT SCHOOLGEBOUWEN Per 1 januari 2015 worden schoolbesturen in het primair onderwijs zelf financieel verantwoordelijk voor het buitenonderhoud en aanpassingen aan scholen. De gemeente is dan alleen nog verantwoordelijk voor uitbreiding en nieuwbouw. Veel gebouwen voldoen technisch en functioneel niet meer aan de (onderwijseisen) van deze tijd. Een quick-scan kan helpen om gerichte investeringen te doen en de lesomstandigheden van leerkrachten en leerlingen aanzienlijk te verbeteren. Voor nieuwbouw van schoolgebouwen hanteren veel gemeenten de modelverordening van de VNG. Voor de bijbehorende normvergoedingen kan eigenlijk geen goede bouwkwaliteit meer worden gerealiseerd. Beter is sturen op lifecyclekosten, en met scholen afspraken maken over het optimaal combineren en benutten van budgetten.

FLEXIBELE EN TOEKOMSTGERICHTE WONINGBOUWPLANNEN Veel gemeenten zien zich genoodzaakt hun woningbouwplannen voor de korte termijn te schrappen. Ook de prestatieafspraken met woningcorporaties worden in veel gevallen losgelaten, wat direct leidt tot vertraging in de woningproductie. Als de vraag naar woningen straks aantrekt, zal het aanbod niet snel genoeg kunnen reageren. Daarom zouden gemeenten samen met marktpartijen en corporaties moeten zoeken naar

mogelijkheden om projecten (en de bijbehorende uitgifte van gronden) te faseren om zo snel te kunnen inspelen op herstel van de woningmarkt.

PARTICULIER OPDRACHTGEVERSCHAP Jongeren en jonge gezinnen die een woning zoeken zijn kritisch. Ze willen een woning die past bij hun persoonlijke wensen en omstandigheden én ze willen een buurt met diverse voorzieningen in de nabije omgeving. En dat alles binnen hun budget. Gemeenten kunnen aan de woonwensen van starters tegemoetkomen door hen middels (collectief) particulier opdrachtgeverschap de mogelijkheid te bieden hun eigen woning naar hun eigen wensen te realiseren. Het is de bouwvorm die, ondanks de recessie, nog redelijk loopt. Een belangrijk pluspunt is dat er per definitie vraaggestuurd wordt gebouwd, wat doorgaans meer differentiatie en variatie oplevert.

STARTERSLENINGEN EN ERFPACHT

4

N

N

4

M

W N

U

U

1 A: 20 EM LIK TH ITB

OR VO

TEKSTAnk Benko BEELD René van den Burg

OR VO

TEKST Richard Mulder / Eric Harms BEELD Bouwend Nederland / Ton Borsboom

1 A: 20 EM LIK TH ITB

21 BOUWEN EN WONEN IN 2014

Bouwend Nederland trekt bijtijds en indringend aan de bel

ons huis ver onder onze vraagprijs bleven, waren we bijna

Klik voor het EIB rapport ‘Bouwen voor de zorg’ naar:

9 10

TEKST Ank Benko BEELD René van den Burg

M

22 GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN

tijd, een droomscenario. In theorie. Hoewel de kopers van

bit.ly/18lmAoQ

MARTIJN VERWOERD [email protected]

een woning die we graag zouden kopen. Dit is, zeker in deze

gingen en nu al een koper!’ Dat gold niet voor de mensen van

Bericht uit de cao-onderhandelingen

praten en veel doen”

Afgelopen weken hebben mijn vriendin en ik ons geroerd op

ZORG GROEISECTOR VOOR BOUWBEDRIJVEN

cao.

december 2013

COLUMN

20 ALINA BOEVE “Wij moeten als sector ons nog beter inleven in onze klanten.

08 BOUW IN BEELD Wegverbreding A1/A6, Diemen-Almere Havendreef

EMVI BELEEFT EXPLOSIEVE GROEI

“Toen we nog onderdeel waren van Ballast Nedam, kregen we alle benodigde informatie en ondersteuning vanuit het bedrijf. We waren toen vooral lid van Bouwend Nederland voor de contacten. Nu we zelfstandig zijn geworden, biedt het lidmaatschap ons veel voordelen.” Aldus Marco Wijnen, directeur van Nexus Infra in Nijverdal. ind vorig jaar zag Ballast Nedam zich genoodzaakt het bedrijf in Nijverdal af te stoten. In december kregen de medewerkers hun ontslag aangezegd. “We zagen kansen voor een doorstart”, aldus Wijnen, “want de orderportefeuille was nog behoorlijk gevuld.” In mei ging Nexus Infra officieel van start. Wijnen ziet de toekomst met goede verwachtingen tegemoet. “Het komende jaar wordt

we de saamhorigheid in de regio Oost vergroten. Maar we moeten állemaal doordrongen zijn van het besef dat het nooit meer zo wordt als vóór 2008. De nieuwe werkelijkheid vraagt om een nieuwe benadering.” Als voorbeeld noemt hij het vrijkomen van 250 miljoen uit de NUON-gelden, te besteden in 2014 en 2015 voor het aanjagen van de economie in Gelderland. 70 miljoen daarvan is bestemd voor de verbetering van corporatiewoningen. Daaraan moeten de corporaties ook zelf bijdragen. Niet dat de gedeputeerden daar voorstander van waren: integendeel. Maar door de inspanningen van het regiobestuur bij diverse Statenfracties kreeg een voorstel van één daarvan uiteindelijk toch een meerderheid. Siep: “Nu is het een kwestie van samenwerken tussen leden om deelopdrachten te verwerven. Daarvoor is in de Achterhoek al een bouwcombinatie van vijf bedrijven in het leven geroepen. Op die manier moeten ook de leden elkaar wakker houden.” Het is wat hem betreft een goed voorbeeld van wat in het Actieplan Vernieuwend Verbinden bedoeld wordt met een nieuwe communicatiestrategie. “Zo’n strategie is niet in de eerste plaats telkens nieuwe ledenbulletins en websites de ruimte in schieten, maar de communicatie tussen leden en tussen leden en besturen optimaliseren. Dan wordt communicatie zenden én ontvangen.”

NIEUWS

MARCO WIJNEN, NEXUS INFRA:

“HET WIEL NIET OPNIEUW HOEVEN UITVINDEN”

04 NIEUWE LEDEN AAN HET WOORD Marco Wijnen, Jasper Nieuwkoop en Martijn Dubbeldam

07 COLUMN MAXIME VERHAGEN Uitkijken naar 2014

16-12-13 08:52

Bouw klaar voor alternatief bouwtoezicht

10 GEORGE RAESSENS

THEO SCHOLTE

& VERDER...

ROLF KOOPS, REGIO NOORD: “VOLLE BAK AAN DE SLAG” “We hebben drie doelstellingen rond de gemeenteraadsverkiezingen: zichtbaar zijn naar politieke partijen, maar ook naar de leden. We willen onze thema’s ook graag terugzien in de nieuwe gemeenteraadsprogramma’s. En we willen onze relatie met zittende bestuurders continueren en met nieuwe bestuurders constructief opbouwen.” “Voor de regio Noord hebben we vier acties benoemd waar we nog extra op gaan inzetten. Zo gaan we trachten bouwthema’s op de agenda te krijgen bij lokale verkiezingsdebatten. En we gaan kijken op welke punten we in de publiciteit met nog wat scherpere stellingnames kunnen komen op terreinen als grondprijzen, bouwleges etc.” “Verder gaan leden van Bouwend Nederland lokale lijsttrekkers uitnodigen voor een bedrijfsbezoek, om ze zo te laten zien wat je als bouw aan het doen bent. En na de verkiezingen willen we nieuwe bestuurders de gelegenheid van een masterclass bieden. Alles bij elkaar staat ons de komende maanden een hectische periode te wachten. We gaan volle bak aan de slag!” Oproep: Bedrijven die graag lijsttrekkers willen ontvangen, kunnen zich aanmelden bij Rolf Koops, tel. 06 53 94 90 82.

Voor starters op de woningmarkt is het moeilijk om voldoende financiering te krijgen voor een nieuw of bestaand huis. Terwijl juist de starters de doorstroming op de lokale woningmarkt een impuls kunnen geven. Voor gemeenten is het belangrijk om starters te binden: zij vormen de basis voor het floreren van de regionale economie. Ze kunnen bijvoorbeeld startersleningen aanbieden om het gat tussen het maximale hypotheekbedrag van de bank en het werkelijke aankoopbedrag te overbruggen. De gemeente kan er ook toe besluiten de grond in erfpacht uit te geven. Voor de grond hoeft dan geen hypotheek te worden afgesloten, waardoor de maandlasten lager kunnen zijn.

de telefoon. De tegenpartij overweegt ons laatste bod. Dus of wij nog even geduld willen betrachten. Maar helaas hebben onze potentiele kopers inmiddels afgehaakt en gaat het hele feest dus niet door. Want een kans op dubbele lasten voor onbepaalde tijd vinden we geen prettig vooruitzicht.

LEEGSTAND VASTGOED Steeds meer gemeenten worden geconfronteerd met leegstaand vastgoed: kantoren, winkels en bedrijfsruimten. Hierdoor zal de omgeving geleidelijk verpauperen. Het is daarom bij leegstand belangrijk om zicht te krijgen op de oorzaak van de leegstand. Samen met marktpartijen kunnen gemeenten vervolgens naar oplossingen zoeken als herontwikkeling, revitalisering van gebieden en gerichte sloop en nieuwbouw. Gemeenten blijken daarbij een belangrijke sturende en faciliterende rol te kunnen vervullen.

De drie verhuisbewegingen gaan nu dus niet door. Jammer, want we hadden graag ons steentje bijgedragen aan de

AANBESTEDEN De Aanbestedingswet ondersteunt gemeenten om het beste uit de markt te halen. Om aanbesteders die minder frequent aanbesteden en nog niet helemaal vertrouwd zijn met de wet te ondersteunen, heeft Bouwend Nederland een Referentiekader Aanbesteden ontwikkeld. Het schetst in het kort waarmee een aanbesteder rekening moet houden.

december 2013

27

27

woningmarkt. Wij zijn vóór doorstroming. Rest mij en het enthousiaste team achter BouwendNL, om

W

N

M

u fijne feestdagen te wensen. En ik proost alvast op 2014, NN

met in mijn achterhoofd de wens dat we de eerste duidelijke signalen van herstel zullen zien. Als dat zo is, dan leest u dat ook in 2014 gewoon in BouwendNL.

FEESTRU MTE OP WATERN VEAU

2

28 december 2013

Reageren: [email protected]

29 30

31 december 2013

3

TEKST Ank Benko BEELD René van den Burg

ACTIEPLAN

HANS SIEP, VOORZITTER REGIO OOST:

“NAAR HET MALIEVELD; EN DAN?”

Hij proefde al enige tijd lichte wrevel bij sommige leden in de regio Oost. Reden om de 22 afdelingen bijeen te roepen met een prikkelende stelling. De opkomst overtrof zijn verwachting, evenals de positieve inzet van de leden in het kringgesprek. “Het is tijd dat we wakker worden”, luidt dan ook de conclusie van Hans Siep, voorzitter van de regio Oost en lid van het Algemeen Bestuur.

D

irecte aanleiding waren twee brieven van afdelingen aan het bureau in Zoetermeer. De ene verwoordde het ongenoegen over de ‘stille diplomatie’, de andere had betrekking op lidmaatschapskosten. “Beide brieven werden in Zoetermeer afgedaan als niet-opportuun. Toen ik dat hoorde, realiseerde ik me dat we als vereniging op de verkeerde weg zaten. De afstand dreigde te groot te worden, het ‘trotse gevoel om het samen te doen’ bladderde af. Ik heb een vergadering met afdelingsbestuurders belegd waar maar liefst 70 mensen op af kwamen, mede getackeld door de prikkelende stelling in de uitnodiging dat we allang op het Malieveld hadden moeten staan.” In het kringgesprek kwam de discussie goed los. Als bestuur in Zoetermeer waren we te druk bezig met zenden en vergaten we te luisteren, zo oordeelde men. Siep kon ze daar niet helemaal ongelijk in geven, maar hield de deelnemers ook voor: en wat als we wel op het Malieveld hadden gestaan? Was er dan iets veranderd? Als bestuurder moet je ook minder plezierige standpunten durven uitdragen.”

ACTIEPLAN VERNIEUWEND VERBINDEN De komst van Maxime Verhagen heeft het vervolg positief beïnvloed, oordeelt Siep. “Hij heeft zich supersnel in de materie ingewerkt en begrepen waar de pijnpunten zitten, zo oordelen ook de leden. Dat is vertaald in het Actieplan Vernieuwend Verbinden. Het is nu een kwestie van vasthouden en doorpakken. De afstand tussen leden en bestuur móét kleiner. Niet alleen bij Bouwend Nederland, maar algemeen. Kijk maar naar de afstand tussen kiezer en politiek. In elk geval gaan

“NIEUWE WERKELIJKHEID VRAAGT OM NIEUWE BENADERING” 4

december 2013

MARCO WIJNEN, NEXUS INFRA:

“HET WIEL NIET OPNIEUW HOEVEN UITVINDEN” “Toen we nog onderdeel waren van Ballast Nedam, kregen we alle benodigde informatie en ondersteuning vanuit het bedrijf. We waren toen vooral lid van Bouwend Nederland voor de contacten. Nu we zelfstandig zijn geworden, biedt het lidmaatschap ons veel voordelen.” Aldus Marco Wijnen, directeur van Nexus Infra in Nijverdal.

E

ind vorig jaar zag Ballast Nedam zich genoodzaakt het bedrijf in Nijverdal af te stoten. In december kregen de medewerkers hun ontslag aangezegd. “We zagen kansen voor een doorstart”, aldus Wijnen, “want de orderportefeuille was nog behoorlijk gevuld.” In mei ging Nexus Infra officieel van start. Wijnen ziet de toekomst met goede verwachtingen tegemoet. “Het komende jaar wordt

we de saamhorigheid in de regio Oost vergroten. Maar we moeten állemaal doordrongen zijn van het besef dat het nooit meer zo wordt als vóór 2008. De nieuwe werkelijkheid vraagt om een nieuwe benadering.” Als voorbeeld noemt hij het vrijkomen van 250 miljoen uit de NUON-gelden, te besteden in 2014 en 2015 voor het aanjagen van de economie in Gelderland. 70 miljoen daarvan is bestemd voor de verbetering van corporatiewoningen. Daaraan moeten de corporaties ook zelf bijdragen. Niet dat de gedeputeerden daar voorstander van waren: integendeel. Maar door de inspanningen van het regiobestuur bij diverse Statenfracties kreeg een voorstel van één daarvan uiteindelijk toch een meerderheid. Siep: “Nu is het een kwestie van samenwerken tussen leden om deelopdrachten te verwerven. Daarvoor is in de Achterhoek al een bouwcombinatie van vijf bedrijven in het leven geroepen. Op die manier moeten ook de leden elkaar wakker houden.” Het is wat hem betreft een goed voorbeeld van wat in het Actieplan Vernieuwend Verbinden bedoeld wordt met een nieuwe communicatiestrategie. “Zo’n strategie is niet in de eerste plaats telkens nieuwe ledenbulletins en websites de ruimte in schieten, maar de communicatie tussen leden en tussen leden en besturen optimaliseren. Dan wordt communicatie zenden én ontvangen.”

spannend, maar we zijn bezig met flink wat aanbestedingen.” En juist voor onderwerpen als aanbesteden en contracteren zoekt Nexus ondersteuning bij het lidmaatschap van Bouwend Nederland. “Op de Aanbestedingswebsite vinden we bijvoorbeeld veel antwoorden op onze vragen. En als we die daar niet vinden, kunnen we altijd bij de medewerkers van het regiokantoor en Zoetermeer terecht. Kortom: je

hoeft het wiel niet zelf opnieuw uit te vinden. Het lidmaatschap heeft voor ons een duidelijke meerwaarde.” Wijnen heeft ook al een blik op het Actieplan Vernieuwend Verbinden geworpen. “Goed dat we met z’n allen kritisch kijken naar de vereniging en waar nodig vernieuwen. Zoals de communicatiestrategie. Maar ik hoop wel dat BouwendNL als papieren versie blijft bestaan. Toch iets anders dan door een e-mailbericht scrollen.”

JASPER NIEUWKOOP EN MARTIJN DUBBELDAM:

“ADVIEZEN WAAR WE WAT AAN HEBBEN” “We hebben net onze eerste werknemer aangenomen, samen met een leerjongen van het opleidingscentrum SPB. We vonden dit het moment om lid te worden van Bouwend Nederland. Adviezen, bemiddeling, ledenvoordelen, informatie over loonadministratie en cao: allemaal zaken waar we wat aan hebben.”

A

ldus Jasper Nieuwkoop, mede-eigenaar van aannemingsbedrijf Dubbeldam Nieuwkoop in Amsterdam. “Voorheen werkten we uitsluitend met een vaste ploeg zzp´ers en onze onderaannemers. Dat gaat naast onze nieuwe jongens natuurlijk gewoon door. De eerste samenwerking tussen Martijn en mij dateert van 2003. In 2009 hebben we samen dit aannemersbedrijf opgericht.” Nieuwkoop Dubbeldam richt zich op totaalrenovatie van panden en woonhuizen, monumenten, nieuwbouw houtskeletwoningen, funderingsherstel, aanbouwen en maatwerkmeubelen. Voor het houtskelethuis (uiterlijk hooischuur/kaakberg) dat ze nu bouwen

in Oudendijk, hebben ze onlangs een workshop Lean bouwen georganiseerd. “Alle betrokken partijen waren daarbij aanwezig om tot ketensamenwerking te komen. Het was een mooie en enerverende dag, waarbij we veel welwillendheid hebben ondervonden, en waarbij we aan het eind van de dag gezamenlijk een geïntegreerde planning hebben opgesteld. De uitkomst is een startklaar bouwteam dat dit project in een extreem korte doorlooptijd wil realiseren”, aldus Dubbeldam. De orderportefeuille voor Dubbeldam Nieuwkoop is vol tot de bouwvakvakantie. Toch streven ze er niet naar om een omvangrijk bedrijf te worden. “Dat betekent vooral meer management en minder directe relatie met de werkvloer. Dat is niet onze bedoeling”, aldus Nieuwkoop. Met het regiokantoor Randstad Noord van Bouwend Nederland hebben ze intussen goed contact. Dubbeldam: “Ik denk dat er voor ons nog meer uit het lidmaatschap te halen valt. In elk geval volgen we de informatie op de website, in de sociale media en in het ledenblad. En op een volgende afdelingsvergadering gaan we zeker eens kijken.”

december 2013

5

NIEUWS

TEKST Eric Harms BEELD René van den Burg

1,5 EN 0,7 %

VERHAGEN IN HET TWEEDE EN DERDE KWARTAAL VAN 2013 IS DE BOUWPRODUCTIE VOOR HET EERST SINDS 2008 WEER TWEE KWARTALEN OP RIJ GEGROEID. DAT MELDT ING ECONOMISCH BUREAU IN ZIJN KWARTAALBERICHT BOUW. DE GROEI IS TE DANKEN AAN DE HERSTEL- EN VERBOUWMARKT, WAAR ONDER ANDERE HET TIJDELIJK VERLAAGDE BTW-TARIEF OP ARBEID EEN EXTRA DUWTJE IN DE RUG HEEFT GEGEVEN.

EMVI BELEEFT EXPLOSIEVE GROEI Doordat de nieuwe Aanbestedingswet het principe EMVI tenzij hanteert, heeft de toepassing van dit gunningscriterium een haast explosieve groei doorgemaakt van 23 naar 79 procent.

E

ind november hield het Aanbestedingsinstituut in het Bouwhuis een bijeenkomst over de Aanbestedingswet, die per 1 april 2013 in werking is getreden. Circa honderd opdrachtgevers en opdrachtnemers deelden bij die gelegenheid hun eerste ervaringen met de nieuwe wet. Nu het principe ‘EMVI, tenzij…’.leidend is geworden is de vraag vooral in hoeverre publieke opdrachtgevers dit principe van aanbesteden op kwaliteit in de eigen aanbestedingspraktijk toepassen. Op verzoek van het Aanbestedingsinstituut heeft het EIB onderzoek gedaan naar het gebruik van het gunningscriterium Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI) bij aanbestedingen van werken. Vragen daarbij waren onder andere welke aspecten een rol spelen, welk gewicht krijgen deze aspecten, en op welke manier en volgorde worden ze gecombineerd met de prijs om tot een gunningsoordeel te komen?

terium eindelijk de aandacht die het verdient en heeft een haast explosieve groei gemaakt van 23 naar 79 procent. We zien dat vooral gemeenten en provincies het EMVI-criterium veel meer hanteren. Door het verhogen van de aanbestedingsgrens zien we ook dat er minder openbaar wordt aanbesteed. Ook dat is een positief signaal, omdat de marktkosten van aanbestedingen daardoor lager zijn. Er wordt meer onderhands aanbesteed.” Fijneman plaatste wel een kritische kanttekening: “De kosten van al die EMVI zijn wel een stuk hoger, terwijl de meerwaarde in veel gevallen maar beperkt blijkt. Met name het MKB heeft nog moeite met EMVI-aanbestedingen.” Ga naar bit.ly/1aL9Szz voor de EIB-publicatie ‘Emvi tenzij…’

POSITIEVE VERANDERING “De nieuwe wet is een heel positieve verandering”, vatte Joost Fijneman, manager Aanbestedingsinstituut de bevindingen samen. “EMVI krijgt als gunningscri-

COLUMN

BOUWEND NEDERLAND

INNOVATION BOOTCAMP 2014 De bouw heeft ambities voor de toekomst. Daarom geeft Bouwend Nederland op 26 maart 2014 het podium aan nieuwe ideeën, innovatieve concepten en verrassende coalities, tijdens ons nieuwe initiatief Innovation BootCamp. Wie durft het aan? Bob Gieskens, hoofd Brancheontwikkeling bij Bouwend Nederland: “We dagen bedrijven, bouwprofessionals en studenten uit hun vernieuwende ideeën en bouwconcepten te presenteren aan een prikkelende en vakkundige jury. De meest aansprekende ideeën krijgen een steuntje in de rug. Zij worden geholpen een of meer slagen verder te komen. Bovendien krijgen ze het podium in aanloop naar de Dag van de Bouw. Het aanmelden van innovatieve ideeën kan vanaf 6 januari, via onze website.”

ZORGELOOS ZAKENDOEN MET ZZP’ERS Begin december is in het Bouwhuis een nieuwe website gelanceerd, waar bouw- en infrabedrijven veilig, eenvoudig en transparant zaken kunnen doen met zzp’ers: www.zzpvakmensen. nl. Het digitale vraag- en aanbodplatform is opgericht door Bouwmensen (de vereniging van bouw- en infra-opleidingsbedrijven) met steun van Bouwend Nederland en Zelfstandigen Bouw (ZBo). Op zzpvakmensen.nl kunnen professionele opdrachtgevers en zzp’ers elkaar vinden. Geregistreerde bouw- of infrabedrijven hebben via het platform inzicht in de identiteit, het vakmanschap en de beschikbaarheid van de zzp’ers die hier hun diensten aanbieden. Andersom kan de zzp’er zijn vakmanschap laten toetsen, maar ook uitbreiden via het aanbod van opleidingsmodules. Om mee te mogen doen, moeten bouwbedrijven een kopie aanleveren van hun inschrijving bij de Kamer van Koophandel. Uitzendbureaus of detacheerders kunnen er geen gebruik van maken.

Nederland is uit de recessie! Weliswaar met een minimaal plusje van 0,1%, maar toch. Daarmee zijn we er nog niet, de onderlinge cijfers zijn nog overwegend negatief. Echter, al minder negatief dan een aantal maanden geleden. Deze conclusie geldt ook voor ondernemers in de bouwsector. De uitkomsten van de CBS conjunctuurenquête sluiten daarmee aan op de aarzelende economische groei in het derde kwartaal. Dat wil nog niet zeggen dat de omslag van ‘minnen naar plussen’ al is gerealiseerd. Eerder is sprake van ‘afnemende minnen’. Maar het sentiment na de zomervakantie is nadrukkelijk verbeterd.

www.zzpvakmensen.nl JØRGEN HULSMANS [email protected]

JOOST FIJNEMAN [email protected]

UITKIJKEN NAAR 2014

Het lijkt erop dat we met z’n allen crisismoe zijn en vooral weer perspectief willen. We willen door, we gaan ook door. De markt is ondertussen echter

BOUW IS KLAAR VOOR PRIVATE KWALITEITSBORGING De bouwsector is klaar voor de invoering van private kwaliteitsborging als alternatief voor het gemeentelijk bouwtoezicht. Aldus Bouwend Nederland in een hoorzitting voor de Vaste Commissie voor Wonen en Rijksdienst van de Tweede Kamer.

B

ouwend Nederland was gevraagd te reageren op het voornemen van minister Blok om de gemeentelijke bouwplantoets en het gemeentelijk bouwtoezicht te vervangen door een stelsel van private kwaliteitsborging. De invoering daarvan juicht Bouwend Nederland toe, omdat het huidige stelsel onvoldoende effectief is gebleken. De focus ligt teveel op het ontwerp en te weinig op het opgeleverde

6

december 2013

bouwwerk. En bovendien leidt het huidige, steekproefsgewijs toezicht niet tot kwaliteitsverbetering. Het door de minister voorgestelde systeem van private kwaliteitsborging levert die prikkels wel door de invoering van het opleverdossier, en een heldere verdeling van verantwoordelijkheden tot het moment van oplevering. Ontwerpers en bouwers kunnen zich daardoor niet meer kunnen verschuilen achter de gemeente. Bouwend Nederland ziet het stelsel dan ook liefst zo snel mogelijk ingevoerd.

INSCHRIJVING DAG VAN DE BOUW GEOPEND

wel veranderd. Ja, we zijn meer vraag gedreven

De inschrijving voor een nieuwe editie van de Dag van de Bouw is weer geopend. U kunt sinds begin december terecht op de website www. dagvandebouw.nl om uw project aan te melden voor deelname. Het verdient aanbeveling om dat zo snel mogelijk te doen. Immers: hoe eerder u projecten aanmeldt des te langer zijn deze zichtbaar voor potentiële bezoekers en andere geïnteresseerden. Aanmelden kan op de homepagina door u eerst te registreren met het lidmaatschapsnummer van Bouwend Nederland. Na registratie kunt u één of meerdere projecten toevoegen. De Dag van de Bouw vindt plaats op zaterdag 24 mei 2014 van 10.00 – 16.00 uur.

maar steeds meer een vereiste. Dat heeft ook ver-

geworden en ja, we maken steeds meer tailormade confectie. Daarnaast zie je dat duurzame producten en duurzamere processen geen marketingtool zijn,

sneld nieuwe samenwerkingsverbanden gelegd. In deze laatste BouwendNL van 2013, laten we enkele leden aan het woord over hun bedrijf. Hoe komen zij goed de crisis door? Welke keuzes maken ze wel en welke juist niet? Ik hoop dat deze verhalen u inspireren voor het nieuwe jaar en u met een goed gevoel de feestdagen laat beleven. Ik wens u en uw naasten fijne feestdagen en een gezond 2014 toe.

www.dagvandebouw.nl

december 2013

7

TEKST Eric Harms BEELD René van den Burg / Rijkswaterstaat

BOUW IN BEELD A1/A6: Diemen – Almere Havendreef Wegverbreding over 23 kilometer en aanleg van 60 kunstwerken als onderdeel van de weguitbreiding tussen Schiphol, Amsterdam en Almere (SAA). Opdrachtgever Ministerie van Infrastructuur en Milieu / Rijkswaterstaat Opdrachtnemer SAAOne, consortium bestaande uit VolkerWessels, Boskalis, Hochtief en DIF. Voor het werk is een DBFMcontract (Design, Build, Finance and Maintain) gesloten met een looptijd van circa 30 jaar. Planning 2013: start (voorbereidende) werkzaamheden. 2020: werkzaamheden gereed. bit.ly/1daZnID www.saaone.com

ZANDWAGENS MARKEREN BEGIN VERBREDING A1/A6 Met een druk op de knop stuurde minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) op 4 december 2013 de eerste vrachtwagen met zand op pad voor de wegverbreding van de A1 en A6 tussen Diemen en Almere.

8

december 2013

H

et project A1/A6 is na de start van de werkzaamheden aan de A10 Oost/A1 Diemen het tweede deelproject van de weguitbreiding tussen Schiphol, Amsterdam en Almere (SAA), die tot doel heeft de bereikbaarheid en de leefbaarheid in de regio rond Amsterdam te vergroten. De A1 en A6 tussen knooppunt Diemen en de nieuwe aansluiting Almere Havendreef wordt over een lengte van 23 km verbreed met extra rijstroken. Zo krijgt het verkeer op de A1 én de A6 tot aan de Hollandse Brug de beschikking over 2x5 rijstroken. De A6 krijgt vanaf de Hollandse Brug tot Almere Havendreef 2x2 rijstroken voor doorgaand verkeer en

2x3 rijstroken voor lokaal verkeer. Op het gehele traject A1/A6 komt een wisselbaan van twee rijstroken. De uitbreiding van de A1/A6 voorziet verder in een verbindingsboog van de A9 naar de A1 in knooppunt Diemen met een nieuwe brug over het Amsterdam Rijnkanaal en het aquaduct bij de Vecht. Daarnaast komt er een nieuwe spoorbrug ter hoogte van Muiderberg, wordt het knooppunt Muiderberg aangepast en de Hollandse Brug uitgebreid tot 2x4 rijstroken. Tussen Almere Stad-West en Almere Haven komt een nieuwe aansluiting: Almere Havendreef. In totaal worden er 60 nieuwe kunstwerken gebouwd, Het aquaduct bij de Vecht wordt met

een breedte van 65 meter het breedste aquaduct van Europa. Als eerste worden nu de noodzakelijke voorbereidingen getroffen en grondwerkzaamheden vericht. Voor de wegverbreding wordt er de komende periode alleen al negen miljoen kuub zand aangebracht. Een eerste opmerkelijk werk werd daarvoor al verricht: de verplaatsing over circa 400 meter van de Vechthoeve, een houten villa uit 1899, die onderdeel uitmaakt van de Stelling van Amsterdam en moest wijken voor de verbreding van de A1.

december 2013

9

NIEUWS

TEKST Ank Benko / Eric Harms BEELD René van den Burg

ZORG WORDT GROEISECTOR

GEORGE RAESSENS, VOORZITTER WERKGEVERSDELEGATIE CAO:

“GÉÉN CAO LOST OP DE LANGE TERMIJN OOK NIETS OP”

De komende decennia moeten meer dan een half miljoen woningen zorgvriendelijk worden gemaakt. Daarnaast stijgt de behoefte aan kleinschalig zorgvastgoed en moet de leegstand van grootschalig zorgvastgoed worden bestreden. Zorgvastgoed biedt bouwbedrijven dus uitstekende perspectieven.

George Raessens MBA heeft zijn eerste onderhandelingsronde als voorzitter van de werkgeversdelegatie voor de cao in de bouwnijverheid er net op zitten. Het viel hem niet tegen, maar hij is zo reëel om vast te stellen dat “zolang het over algemene zaken gaat, we het gemakkelijk eens worden met de vakbondsvertegenwoordigers. Maar voor een volledige vernieuwing van de cao is er nog geen applaus.”

D

e CAO voor de Bouwnijverheid 2012 werd met een jaar verlengd. Maar de bouwwerkgevers hebben deze cao al in mei opgezegd, zodat er nu een nieuwe cao moet komen. Wat Bouwend Nederland betreft een cao met ingrijpende veranderingen, maar zo ver zijn de vakbonden nog niet. Zij stellen voor te komen tot een tussen-cao. Het is een standpunt waarmee Raessens, die zeer recent de voorzittershamer aan werkgeverskant overnam van John Knoester, onder voorwaarden akkoord kan gaan. “Géén cao lost op de lange termijn ook niets op”, zegt hij. Forse kostenverhogingen als gevolg van vakbondsvoorstellen ziet hij echter niet zitten. Eerder gaf hij al aan dat “als je koek wilt verdelen, moet er wel eerst koek zijn.”

GEEN COWBOYS OP DE MARKT “We moeten in elk geval voorkomen dat er in een cao-loos tijdperk cowboys op de markt komen. Dat is niet goed voor de bouw: niet voor de werkgevers, niet voor de werknemers, maar ook niet voor opdrachtgevers”, stelt Raessens – in het dagelijks leven directeur Concerndienst HRM bij Heijmans - vast. Eén van de belangrijkste onderwerpen voor een nieuwe cao ligt wat de werkgevers betreft op het vlak van de werktijden. “We moeten kunnen werken wanneer onze opdrachtgevers werk hebben. Dat is ook in het belang van werknemers. We willen een cao die weer over werken gaat en niet over niet werken (vakantiedagen, roostervrije dagen, kort verzuim, seniorendagen en bijzonder verlof). Hier moeten we echt eens kritisch naar kijken. Een cao die zich richt op niet werken leidt tot werkloosheid. We moeten ons realiseren dat salarissen uitsluitend betaald kunnen worden als daar voldoende werk, productiviteit en winstgevendheid tegenover staat.” Raessens: “Het verleden komt niet terug. We zullen dus een cao tot stand moeten brengen die recht doet aan de toekomst. Met flexibeler werktijden en met moderne arbeidsovereenkomsten. In een gezamenlijke aanpak met de vakbonden moeten we tot iets nieuws komen. De wil daartoe is van beide kanten uitgesproken, maar over het verleden heen stappen is nog niet voor iedereen zo gemakkelijk, merk ik.”

Leden kunnen op de website van Bouwend Nederland de vorderingen rond de cao-onderhandelingen volgen: log in op bouwendnederland.nl en klik op het speerpunt cao.

10

december 2013

D

at bleek tijdens een goedbezochte studiemiddag over particulier zorgvastgoed voor de leden van Bouwend Nederland. De feiten en cijfers over de markt van het zorgvastgoed werden gegeven door Martijn Verwoerd, beleidsmedewerker Economische en Verenigingszaken van Bouwend Nederland en Feddo Bosveld van DTZ Zadelhoff. Beiden wezen erop dat sprake is van een groeimarkt. Oorzaken zijn de vergrijzing (het aantal 65-plussers is in 2040 opgelopen tot 4,6 miljoen mensen), de veranderende zorgbehoefte (van grootschalig en collectief naar kleinschalig en particulier), en de gewijzigde kijk op de zorg zelf (diensten richten op het zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen).

Geschikt & verzorgd wonen: opgave in beeld Prognose tekort geschikte en verzorgde woningen 2015 -49.986

2020

2030

-87.753

2040

-132.300

-352.055

-560.860 -636.340 Geschikt

Verzorgd

Dit leidt tot een driedelige opgave. Een toenemend aantal grote verzorgingshuizen komt leeg te staan en zal moeten worden herontwikkeld. Een groot deel van de bestaande woningvoorraad moet ‘zorgvriendelijk’ worden gemaakt. Voor meer dan een half miljoen woningen vergt de noodzakelijke aanpassing een investering van 10.000 tot 65.000 euro per verbouwing. En er komt meer behoefte aan kleinschalig ‘huiselijk’ zorgvastgoed, waarbij de wensen en mogelijkheden van de cliënt centraal staan (dit laatste valt onder particulier zorgvastgoed).

LEDENPANEL ZORGVASTGOED Bouwend Nederland wil een ledenpanel in het leven roepen, dat zich specifiek zal gaan richten op de wereld van het zorgvastgoed. Wilt u deelnemen? Meld dit dan bij Martijn Verwoerd via [email protected].

VRUCHTEN PLUKKEN Het bouwend bedrijfsleven kan hiervan zeker de vruchten plukken, zo stelde Alinda Boeve van Noordersluis Bouwgroep, een bouwbedrijf dat zich nadrukkelijk op de zorgsector richt. Maar het is dan wel zaak zich goed te verdiepen in de behoeften van zowel de zorgaanbieders als hun klanten en er een stevige marktstrategie voor te ontwikkelen. “De zorg is misschien wel een softe sector, maar zeker geen naïeve sector. Je moet als bedrijf een goed verhaal hebben en laten zien dat je de mensen aan de zorgkant in hun behoefte kunt voorzien. Dat vergt allereerst een investering van jezelf in kennis en de relatie, voordat zij bereid zullen zijn om te investeren in jouw bouwprojecten. Daarnaast moet je zeer zorgvuldig je ketenpartners uitzoeken.” Dat laatste bleek ook uit het relaas van exploitant Tessa Corduwener en aannemer Erik Batenburg over hun ervaringen met de realisatie van de zorgvilla Jacobahof in Oostvoorne. Een geslaagde business case, zo bleek, maar dat was vooral ook te danken aan de goede relatie tussen beide partijen. Batenburg: “Wees je dus goed bewust van de partij met wie je in zee gaat. De kwaliteit van zijn inbreng is essentieel voor het welslagen van een project.” Klik voor het EIB rapport ‘Bouwen voor de zorg’ naar: bit.ly/18lmAoQ

MARTIJN VERWOERD [email protected]

december 2013

HELEN VISSER [email protected]

11

BIJEENKOMSTEN

VERENIGING

TEKST Stichting Arbouw BEELD Joost van Lierop

VEILIG EN GEZOND WERKEN

SAMENWERKEN AAN DUURZAME INZETBAARHEID

fors op deze vier pijlers inzetten.” Een nieuw online instrument van Arbouw geeft werkgevers hierbij de nodige houvast. Met de toolkit ‘Duurzame inzetbaarheid’ kunnen bedrijven de huidige inzetbaarheid van werknemers meten en verbetermogelijkheden in kaart brengen. De toolkit, die tijdens het Arbouw/ Loyalis-congres werd gelanceerd, is beschikbaar via www.arbouw.nl/ goedbezig.

REGIO NOORD WWW.BOUWENDNEDERLAND.NL/REGIONOORD Datum

Omschrijving

4 feb

Bijeenkomst Van Weten naar Verwezenlijken

11 feb

Bijeenkomst PIN/Stadswerk/Nlingenieurs

RANDSTAD NOORD WWW.BOUWENDNEDERLAND.NL/RANDSTADNOORD Datum

Omschrijving

9 jan

Nieuwjaarsbijeenkomst afdelingen Alkmaar en Noordkop

11 jan    

Nieuwjaarsbijeenkomst afdeling Westfriesland

13 jan

Nieuwjaarsbijeenkomst afdeling Amsterdam

14 jan

EMVI cursus Amsterdam

16 jan

EMVI cursus Nieuwegein

21 jan

EMVI cursus Diemen

23 jan

EMVI cursus Amsterdam

28 jan

overleg regiobestuur en afdelingsvoorzitters

28 jan

EMVI cursus Diemen

30 jan

EMVI cursus Nieuwegein

4 feb

Nieuwjaarsbijeenkomst afdeling Utrecht eo

6 feb

EMVI cursus Alkmaar

13 feb

EMVI cursus Alkmaar

TIJDIG AANDACHT

REGIO ZUID WWW.BOUWENDNEDERLAND.NL/ZUID

REGIO OOST WWW.BOUWENDNEDERLAND.NL/OOST Datum

31 jan   

Omschrijving Bezoek aan project Waterfront Harderwijk in het kader van UTA dag 2014 (IPO) Bezoek aan project Waterfront Harderwijk in het kader van UTA dag 2014 (IPO) Ledenvergadering afdeling Doetinchem

31 jan   

Jaarvergadering afdeling De Berkelstreek

6 feb

Bestuursvergadering Regio Oost

6 feb

Bestuurdersoverleg Regio Oost

7 feb

Jaarvergadering afdeling Gelderland Oost

28 jan 30 jan

Datum

Omschrijving

15 jan

Leergang Praktisch Personeelsbeleid - Workshop 1

21 jan

Regiobestuur

28 jan

Nieuwjaarsbijeenkomst ZIP + M. Verhagen

29 jan

Leergang Praktisch Personeelsbeleid - workshop 2

31 jan

Jaarvergadering Afdeling Noord Oost

3 feb

Contactgroep Personeel Den Bosch e.o.

12 feb

Leergang Praktisch Personeelsbeleid - workshop 3

17 feb

Societeit Infra Zeeland

20 feb

Bouwberaad Noord-Limburg

26 feb

Leergang Praktisch Personeelsbeleid - workshop 4

REGIO RANDSTAD ZUID WWW.BOUWENDNEDERLAND.NL/RANDSTADZUID Datum

Omschrijving

10 jan

Nieuwjaarsborrel JBN

13 jan

Docentendag

4 feb

Bouworiëntatiedag

NIEUWE LEDEN Organisatienaam Timmerbedrijf Boer Valk Bouw & Ontwikkeling B.V. Jac. Knol Beheer B.V.

12

december 2013

Vestigingsplaats Sectie MIDDELSTUM Bouw Klein LISSERBROEK Bouw Klein AKKRUM Bouw Klein

Het wordt steeds noodzakelijker om werknemers in de bouwnijverheid langer gezond aan de slag te houden. Niet alleen onder invloed van de oplopende pensioenleeftijd, maar ook vanwege de stijgende kosten van verzuim.

D

at bleek op het congres ‘Goed bezig. Nú voor later’, van Stichting Arbouw en Loyalis. Centraal stond de vraag Wat er voor nodig is om de duurzame inzetbaarheid van werknemers in de bouwsector te vergroten. De bijeenkomst werd op maandag 25 november 2013 gehouden in de Amsterdam ArenA. Investeren in duurzame inzetbaarheid leidt tot een hogere productiviteit en een lager verzuim. Maar ondanks diverse collectieve voorzieningen, zoals loopbaanbegeleiding en leefstijlprogramma’s, heeft de bouwnijverheid nog stappen te ma-

ken. Het lukt veel werknemers niet om pas rond 65 jaar het arbeidsproces te verlaten. In 2012 had 17,5% van de totale bouwpopulatie een matig tot slecht werkvermogen. In toenemende mate spelen werkdruk en stress hierbij een rol. Taco van Hoek, directeur van het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB), waarschuwde zelfs voor een verslechtering van de situatie als het beleid onveranderd blijft. Volgens Van Hoek nemen met het toenemen van de leeftijd namelijk ook de verzuimkosten toe. “En als het beleid niet verandert, zullen die kosten alleen maar verder stijgen.”

PIJLERS De organisaties van werkgevers en werknemers in de bouwnijverheid, met bedrijfstakinstituut Arbouw als uitvoerende partij, willen de komende jaren werken aan een verbetering van de duurzame inzetbaarheid. Dat kan onder meer door het gebruik van bestaande voorzieningen in de bedrijfstak te bevorderen. Volgens Jan Warning, directeur van Arbouw, moet de aandacht naar vier pijlers uitgaan: de arbeidsomstandigheden, de organisatie van het werk, de gezondheid van werknemers en de persoonlijke ontwikkeling. “We zien dat het aantal werkgebonden klachten de laatste jaren is gedaald. Maar de bouwnijverheid blijft achter als het om langer doorwerken gaat. De bedrijfstak moet dus de komende jaren, willen we de inzetbaarheid van het bouwpersoneel verhogen,

december 2013

Volgens minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is duurzaam werken belangrijk voor werknemers, werkgevers en de gehele economie van Nederland. “Maar dan moet er wel tijdig aandacht zijn voor de gezondheid en het functioneren van mensen”, zei de minister tijdens het slotwoord van het congres in Amsterdam. Hij complimenteerde de bedrijfstak en Arbouw voor hun inzet om werknemers langer gezond aan het werk te houden. Volgens de minister mag van bedrijven een proactieve houding worden verwacht. “Je moet niet pas reageren als mensen al thuis zitten, maar al veel eerder. Dat kun je als werkgever doen door het gesprek aan te gaan, bijvoorbeeld over de druk die het werk op de mensen legt. Ondernemers die in hun mensen investeren, zien dat terug in een lager verzuim en, misschien nog wel belangrijker, loyale werknemers.” www.bouwendnederland.nl/ watkostziekteverzuim

ANDREW WIERSMA [email protected]

13

TEKST Ank Benko BEELD Ton Borsboom

1 A: 20 EM LIK TH ITB

RU

O VO

TEKST Bouwend Nederland / Eric Harms BEELD René van den Burg

VOOR DE VERENIGING

4

xime Verhagen uit handen Dinsdag 26 november ontving Mafor People and Buildings, de van Wim Pullen, directeur Center kspel en de Werkplekwijzer. vernieuwde edities van het Werkple gedrag van mensen in een Het Werkplekspel is bedoeld om hetbaar te maken. De Werkflexibele werkomgeving bespreek 144 pagina’s die zich richt van plekWijzer is een praktische gids de werkomgeving. van t kan eke op de fysi

Maxim e “Het Ni Verhagen bij tijden euwe (Ver)b de opening v Verhag s de zakenbe ouwen” op do an het se min parkoo en presentee urs Business Mnderdag 14 n arprogramm rde st.n ov a e zogena l, een online hier ook de nets Twente in e mber 201, -platfor amde e i E e nsched uwe w nergiep m luswoo voor bouwo ebsite www.ece. nwijke n n in Oo twikkeling v ost-Nede a rland. n

van Bouwend Nederland, Voorzitters Maxime Verhagendse Vereniging van MakeGer Hukker van de Nederlan n Aedes, Vereniging van laars (NVM) en Marc Calon va rondetafelgesprek over woningcorporaties, hielden een ook: hbit.ly/18nO56v. bouwen en wonen in 2014. Zie

14

december 2013

De verwachtingen voor 2014 zijn nog zeker niet rooskleurig, maar toch lijkt de bouw en infra vanaf de tweede helft van het jaar de weg omhoog weer te kunnen gaan vinden. Juist in zo’n situatie is het zaak de vinger aan de pols van de markt te houden. Daar gaat Bouwend Nederland haar leden volgend jaar dan ook nadrukkelijk bij helpen.

H

e Verhagen im x a M s a december w acteur van Maandagé9én dag gasthoofdrketdhij samen met voor bouw. Hier zoe s de foto’s uit. a d gblad dCaocteur Rogier Rijker hoofdre

e vergadewezig bijimde staat Paul n a a e im x a x rsman ks van Ma mber was M Op 12 decAefdeling Leiden. Louinw, rechts Mark Nie ring vanjes van De Raad Bedrijf Niersman. Brand van bouwb

MARKTKENNIS BEPALEND VOOR SUCCES IN 2014

Maxime Ver hagen bezoch BAM Wegent het Innovatiecentrum in Utrecht. van

et gebeurde in het verleden al wel vaker. Zo verscheen vrij recent nog een rapport over de waterbouwsector, dat in opdracht van Bouwend Nederland werd opgesteld. Maar vanaf 2014 wordt het aantal marktonderzoeken fors opgekrikt. Joep Rats, directeur Economische en Verenigingszaken: “We willen onze leden met ingang van het komende jaar een nog veel beter inzicht geven in actuele ontwikkelingen op die markten waar zij actief zijn, zodat ze daar adequaat op kunnen reageren.” Het aantal onderzoeken zal worden uitgebreid, en het aantal markten waarnaar onderzoek wordt gedaan neemt ook toe. “We gaan voortaan systematisch in kaart brengen hoe de verschillende markten zich ontwikkeld hebben, en doen daar ook meteen een voorspelling bij voor de periode de komen gaat. En dat alles doen we ook gedetailleerder. Deels hebben we dat de afgelopen periode natuurlijk ook al gedaan, maar de resultaten daarvan gaan we nu nog beter ontsluiten. Dat betekent dat meerdere grootschalige marktverkenningen zullen worden gedaan, bijvoorbeeld naar de spoormarkt in de meest brede zin van het woord. En dat er meer specifieke onderzoeken komen naar deelmarkten, zoals de woningbouw, de inframarkt, de utiliteitsbouw, onderwijsgebouwen en zorgvastgoed. Volgens Rats zullen de leden van Bouwend Nederland daar de nodige vruchten van kunnen plukken. “Want

hoe meer inzicht je als ondernemer hebt in de actuele marktsituatie, des te beter je erop in kunt spelen. Zeker nu de markt zo snel verandert, merken we dat er heel veel behoefte aan goede marktinformatie is. Het is aan ons als sectororganisatie om op sectorniveau, maar ook op regionaal en lokaal niveau de marktontwikkelingen in kaart te brengen.” Dat gebeurt deels op basis van openbare bronnen en bestaand onderzoeksmateriaal, en waar nodig op basis van eigen onderzoek. “De uitkomsten proberen we vervolgens in gesprekken met onze leden verder aan te scherpen aan de hand van hun ervaringen in de praktijk. Daardoor ontstaat er uiteindelijk een uiterst realistisch beeld van de markt, op basis waarvan onze leden de richting van hun bedrijf kunnen bepalen.” Dat is hard nodig in een jaar waarin de seinen nog lang niet allemaal op groen zullen springen, benadrukt Rats. “Ik voorzie dat 2014 eerder een overgangsjaar dan een groei-jaar wordt. Maar vanaf 2015 zou het weleens helemaal anders kunnen zijn. Wie dan over de juiste informatie kan beschikken, kan dan meteen al een voorsprong nemen op de concurrenten die die informatie niet tot hun beschikking hebben. Het lidmaatschap van Bouwend Nederland krijgt op die manier dus nog meer praktische waarde.”

december 2013

15

1 A: 20 EM LIK TH ITB

RU

O VO

TEKST Ank Benko BEELD René van den Burg

DENNIS VERHOEVEN, BOUW- EN ONDERHOUDSBEDRIJF THEO VERHOEVEN BV:

Het werk van bouw- en onderhoudsbedrijf van vader Theo en zoons Ferry en Dennis Verhoeven concentreert zich op Uden en omgeving. “We pakken alles aan: van 50 euro tot een miljoen”, aldus Dennis. “Onze kracht? Flexibiliteit naar de klant. De huidige markt houdt ons scherp. Iedere euro moet worden afgewogen. Maar vooropstaat dat de kwaliteit die we leveren, goed moet zijn.” RECLAME VOOR DE TOEKOMST

Bedrijfsnaam:  Bouw- en Onderhoudsbedrijf Theo Verhoeven bv, Uden Start bedrijf: 1989 Medewerkers: circa 20

V

ader Theo Verhoeven startte 25 jaar geleden een eenmanszaak. Intussen is het bedrijf uitgegroeid tot een bedrijf met een kleine 20 medewerkers, een eigen werkplaats en een magazijn. Nieuwbouw, aan-, op- en verbouw en onderhoud vormen de corebusiness. “De meeste van onze opdrachtgevers zijn particulieren. Dat vraagt een specifieke aanpak. Bijvoorbeeld in flexibiliteit in werkuren, maar ook van ons personeel. Je moet ze bij wijze van spreken graag aan je keukentafel willen hebben. Negen van de tien nieuwe klanten krijgen we door mond-tot-mondreclame. Dat wil toch wel wat zeggen”, stelt Verhoeven met gepaste trots.

16

december 2013

Hij voegt eraan toen: “Maar ook dat houdt ons scherp. Wat we nu presteren, is onze reclame voor de toekomst. Aan het begin van de crisis hebben we ons serieus afgevraagd wat we zouden moeten doen om te overleven. Voor ons was dat: zorgen dat de omzet ieder jaar toch een beetje groeit. En dat is tot nu toe gelukt. Bovendien zijn we erin geslaagd goed personeel tot onze beschikking te houden en nieuw aan te trekken. Want ook dat is essentieel.” Verhoeven verwacht dat de markt in 2014 ‘doorhobbelt’, zoals hij het uitdrukt. Geen enorme verbeteringen, maar slechter zal het ook niet worden. “We kunnen weloverwogen blijven investeren in bedrijf en personeel. En op die manier zijn we toch verder dan vóór de crisis. Naast de particuliere sector gaan we ons ook meer richten op bedrijven. Dus we voorzien nog steeds enige groei.”

“EEN GEOLIED BOUWPROCES AANBIEDEN” Geen advertenties in lokale bladen, geen sportsponsoring, een eenvoudige website en veel mond-tot-mondreclame. Ziedaar de marktbenadering van éénpitter Hans Stil van het gelijknamige aannemersbedrijf in Utrecht. Maar de ambities reiken verder: samen met een architect wil hij z’n klanten een ‘geolied bouwproces’ aanbieden.

H

ans Stil komt uit een aannemersfamilie, hij is de vijfde generatie. Zelf is hij als klusbedrijf begonnen en heeft vervolgens de benodigde diploma’s behaald om officieel aannemer te worden. “Ik concentreer mijn werkzaamheden op particulieren in de stad Utrecht. Het gaat dan vooral om kleine verbouwingen.”

NIEUWE PRODUCTEN Hij merkt de laatste tijd dat het drukker wordt. Een goed moment, zo oordeelt hij, om naar de toekomst te kijken. Samen met een architect bezint hij zich op het aanbieden van nieuwe producten. “In de eerste

plaats op- en aanbouwen bij woningen die zich daar bij uitstek voor lenen. Maar ook het samen aanbieden van een volledig bouwtraject in de vorm van een geolied bouwproces. Dus niet de architect en de aannemer tegenover elkaar, maar juist naast elkaar. Een samenwerking om je klanten met een gerichter product te bedienen en het bouwproces voor ze te vereenvoudigen. Je zit toch anders met een opdrachtgever aan tafel als je praat over een totaalproces dan wanneer je alleen de spijkers en de latjes met ze bespreekt.” Stil denkt zich ermee te kunnen onderscheiden. “Als je één van de dertien bent, blijf je op prijs concurreren en dat levert weinig continuïteit op. Een open en eerlijke relatie met een dienstverlenend karakter is de manier om op te vallen. We zijn nu aan het brainstormen en gaan onze plannen komend jaar uitrollen.”

HOLLEN OF STILSTAAN Of deze werkwijze zal aanslaan bij zijn opdrachtgevers zal de tijd leren. Maar ondanks de crisis ziet hij het werk toenemen. “Het is het laatste halfjaar een stuk drukker dan de twee jaar daarvoor. Het is soms hollen of stilstaan. Of dat komt doordat ik goed werk lever? Dat zou je m’n klanten moeten vragen. Ze geven mijn naam in elk geval door aan anderen. Mijn toekomstige klanten zoeken toch op ervaring van anderen een aannemer.” Stil is al zeker een jaar of acht lid van Bouwend Nederland, zit in het bestuur van de afdeling Utrecht en ook in het bestuur van de sectie klein. “Ik zie de voordelen van zo’n lidmaatschap. Bijvoorbeeld in de vorm van juridische ondersteuning bij bepaalde vraagstukken. En zonder Bouwend Nederland was de tijdelijke regeling van 6% btw voor verbouw en onderhoud er niet gekomen. Het lidmaatschap geeft een betrouwbaarheidsimago naar buiten.”

LID VAN BOUWEND NEDERLAND Tot samenwerking met andere bedrijven is het tot nu toe weinig gekomen. “Maar we staan er wel voor open. We werken vrijwel nooit als onderaannemer. Dat beperkt de risico’s. We hebben in het verleden wel eens een collega geholpen door hem personeel uit te lenen. Maar dat bedrijf is failliet gegaan. Het openstaande bedrag was gelukkig te overzien, maar het geeft wel de risico’s aan.” Het bedrijf is sinds 1 oktober lid van Bouwend Nederland. “We willen als bedrijf groeien. Dan kan bredere informatie dan alleen uit onze directe omgeving van belang zijn. We hebben er al eerder over gedacht, maar toen vonden we de contributie een belemmering. Nu willen we als bedrijf telkens een stukje verder. Daar kan Bouwend Nederland ons bij helpen, denken we.”

4

“DE KWALITEIT MÓÉT GOED ZIJN”

HANS STIL VAN AANNEMERSBEDRIJF HANS STIL:

Bedrijfsnaam:  Aannemersbedrijf Hans Stil, Schalkwijk Start bedrijf: 2000 Medewerkers: geen december 2013

17

1 A: 20 EM LIK

TH ITB RU

O VO

TEKST Ank Benko BEELD René van den Burg

MARC VAN DER HEIJDEN, SMART BUILDING LOGISTICS:

Pallets met bouwmateriaal, een tencomplex op een locatie met weinig ruimte voor een groot bouwterrein binnenterrein met alle benodigdheden met opslagmogelijkheden.” SBL beperkte zich bij dat eerste project tot de afbouwfase. Door intenvoor het storten van beton. Het is wel sieve samenwerking en het veelvuldig uitvoeren van projecten is de het laatste dat je verwacht bij een – afgelopen drie jaar de kennis en kunde geëvolueerd. De huidige logistieke van oorsprong – verhuisbedrijf. Toch organisatie verzorgt nu integraal de centrale coördinatie, organisatie, planning en uitvoering van de logistiek van ruwbouw tot afbouw, met de is deze ‘HUB’ het tastbare bewijs van bouwplanning als leidraad en rekening houdend met de belangen van alle de geslaagde samenwerking tussen ketenpartners vanaf productie tot aan recycling. verhuizer UTS en bouwbedrijf BAM. MEERWAARDE

W

aar veel vormen van ketensamenwerking tussen bedrijven binnen en buiten de bouw nog in het tekentafelstadium verkeren, hebben de initiatiefnemers van SBL al de nodige praktijkervaring achter de rug. Marc van der Heijden, grondlegger van SBL, legt een indrukwekkende lijst van projecten op tafel. COOL63, Rabobank Utrecht, De Rotterdam, Stationshal/Stadskantoor Delft (ook wel Spoorzone Delft), Haagse Poort. Het is slechts een greep uit de intussen 23 gerealiseerde of in uitvoering zijnde projecten.

VRAAG ACHTER DE VRAAG “Mensen vragen ons wel eens hoe we er zo op gekomen zijn. Het antwoord is simpel: vanuit de praktijk, in de bouwkeet. Niet denken vanuit je èigen oplossing, maar de vraag achter de vraag zoeken. Zo ben ik samen met Chris Pronk van BAM in 2010 met het eerste project gestart. Meteen in de praktijk, met de Laan van Meerdervoort 211 in Den Haag. BAM verbouwde de voormalige huishoudschool tot een luxe appartemen-

RESULTATEN VAN SMART BUILDING LOGISTICS: • • • • • • • • • • • •

Verbetering arbeidsproductiviteit en efficiency bouwplaats. Transportbewegingen worden gereduceerd met minimaal 50%. Geen handling en sjouwen van materialen. 15% minder verspilling van materialen en vermindering beschadigingen. 50 tot 70 % minder ruimte nodig op de bouwplaats. Optimalisatie veilige, schone bouwplaats en omgeving. Recyclinggraad van gemiddeld 95%. Optimale beladingsgraad heen en retour. De voertuigen verschijnen gecoördineerd en Just in Time op de bouwplaats. Minimale overlast voor directe en indirecte omgeving bouwplaats. Significante daling CO2 uitstoot en verbetering luchtkwaliteit. Verbetering bereikbaarheid en mobiliteit centrumgebied door centrale coördinatie.

18

december 2013

Dat komt prominent naar voren in het project ‘Stationshal en stadskantoor Delft’. BAM heeft zich onderscheiden ten opzichte van de traditionele aannemer met aantoonbare meerwaarde en won de aanbesteding, onder andere door de slimme logistiek. Milène Junius, wethouder Economie, Vervoer, Spoorzone & Cultuur in Delft: “Waar je bij dit soort grootschalige projecten altijd tegenaan loopt, is de bereikbaarheid van de stad. De logistiek van het project is dan vaak een heikel punt. Daarom hadden we slimme logistiek ook in de aanbesteding opgenomen.” “In dit project is de logistiek al strak georganiseerd voordat we startten”, aldus Gert Greeve, projectleider van BAM. “En dat werkt. Als de logistiek goed georganiseerd is, krijg je veiligheid, kwaliteit en voortgang van de planning er gratis bij.”

NIET VANZELF Van der Heijden: “Mijn motto is: ‘kan niet bestaat niet’. Ketensamenwerking betekent transparantie, betrouwbaarheid, veel praten en veel doen, want het gaat niet vanzelf. Dat geldt dus niet alleen voor BAM, maar ook voor alle onderaannemers en toeleveranciers. Vanuit een uiterst strakke planning worden alle benodigde materialen op de HUB in Rijswijk aangeleverd. Vervolgens worden er logistieke loops gemaakt naar de bouwplaats waar de aanvoer van bouwmaterialen van alle bouwdisciplines wordt gecombineerd met het retour nemen van recyclebare materialen als verpakkingen en restmaterialen ontstaan uit verwerking. Honderd procent beladingsgraad heen en terug, met uitsluitend die zaken die op diezelfde dag nodig zijn. Het betekent ter plekke weinig opslagruimte, zo weinig mogelijk overlast voor het publiek en een soepele aanlevering voor de bouwvakkers ter plaatse. Zij hoeven bijvoorbeeld ook niet meer alle spullen zelf vanuit de opslag naar hun werkplek te versjouwen. Ze kunnen doen waarvoor ze op de bouwplaats zijn: bouwen. Bovendien zorgen we ook nog voor de gescheiden afvoer van de recyclebare materialen. Het is een andere manier van denken over een bouwproces, maar ook een andere manier van doen.”

4

“DE BETROUWBAARHEID VOOR DE KLANT HERSTELLEN” teit in het binnenstedelijk gebied. Een ander bijkomend voordeel en logisch gevolg van een slimmer georganiseerd proces is dat de CO2-uitstoot significant daalt en de luchtkwaliteit verbetert. Dat alles tot groot enthousiasme van de eerstverantwoordelijke Delftse wethouder Milène Junius, die dan ook besloot er een filmpje van te laten maken om mede-bestuurders èn het publiek te overtuigen van de winst van deze aanpak. Natuurlijk zijn de eerste projecten met vallen en opstaan gerealiseerd, geeft Van der Heijden grif toe. “Het is uiteraard heel belangrijk dat onze klanten tevreden zijn. Maar persoonlijk – en ook medeverantwoordelijken bij BAM, Chris Pronk en Gert Greeve – vinden het belangrijk dat mensen doen waar ze goed in zijn en dat met plezier doen.”

CULTUURVERANDERING Van der Heijden realiseert zich dat deze aanpak een cultuurverandering inhoudt. “Samenwerking op basis van logistiek, dingen anders doen dan je altijd deed, kijken naar elkaars belang in plaats van eigen belang: de ketting wordt opnieuw gesmeed door betrouwbare partners die passen in deze nieuwe gedachtegang. Veel mensen hebben het over ‘vertrouwen’; maar het gaat veel verder. Het gaat erom samen ten behoeve van de klant geld, tijd, energie en overlast te besparen en daarmee de kwaliteit en duurzaamheid juist te verhogen. Als SBL zijn we er van productie tot recycling. Logistiek verbindt alle schakels met elkaar. We gaan dan ook zeer zorgvuldig om met deze verantwoordelijkheid en de verscheidenheid aan belangen. De gezamenlijke uitdaging ligt in het veranderproces.” Greeve en Van der Heijden tenslotte: “Ons gezamenlijke doel is om de overlast te minimaliseren voor de gemeente, de ondernemer in de binnenstad en zijn klanten, de reiziger van de NS, de bezoeker van het gemeentehuis en ze te laten genieten van de bouw van dit prachtige stukje hartje-Delft.”

VOORLICHTING SBL reduceert het aantal transportbewegingen voor de Spoorzone met minimaal vijftig procent. Niet alleen vermindert hierdoor de overlast en neemt de veiligheid toe, maar verbeteren ook de bereikbaarheid en mobili-

Zie ook www.smartbuildinglogistics.nl. Voor het filmpje van de gemeente Delft: bit.ly/1dcNp1s

“ALS DE LOGISTIEK GOED GEORGANISEERD IS, KRIJG JE VEILIGHEID, KWALITEIT EN VOORTGANG VAN DE PLANNING ER GRATIS BIJ” december 2013

19

wensen van de doelgroep goed weet te vertalen in een bouwconcept. “Een voorbeeld is het scheiden van wonen en zorg. Een markt met toekomst, maar dan moet je wel weten welke wensen en mogelijkheden er zijn. Het is de uitdaging om je daarin te profileren.” Bedrijfsnaam:  Noordersluis Bouwgroep, Zeewolde Start bedrijf: 1984 Medewerkers: 80

A

linda Boeve is verantwoordelijk voor de commerciële zaken, pr en communicatie van de Noordersluis Bouwgroep in Lelystad, opgericht door haar ouders, die beiden nog steeds de directie vormen. Het bedrijf heeft de crisis tot nu toe redelijk goed doorstaan. Boeve ziet de markt komend jaar verder stabiliseren om daarna aan te trekken “Maar dan is het wel oppassen. Want er is de afgelopen tijd zoveel uitgesteld, dat er ineens te veel tegelijk zou kunnen loskomen. En we willen alert blijven op de uitvoering.”

BREED SPECIALISEREN Intussen legt de Noordersluis Bouwgroep zich toe op ‘breed specialiseren’. Dat lijkt een tegenstelling, maar Boeve bedoelt ermee dat het bedrijf zich breed blijft inzetten. Met ons concept ‘Stapsgewijs Bouwen’ bedienen we de particuliere woningbouw, de seriematige woningbouw, het individueel onderhoud en het zorgvastgoed. Voor elk van de deelsectoren is een soort ‘concepthouder’ aangesteld: een eerstverantwoordelijke binnen het bedrijf die zich deze deelmarkt eigen maakt en zich daarin goed kan inleven. En daarmee de

20

december 2013

TECHNISCHE EN SOCIALE INNOVATIE De Noordersluis Bouwgroep legt zowel nadruk op technische als op sociale innovatie. “Daarmee trachten we ons ook te onderscheiden”, aldus Boeve. “Mensen in de bouw zijn in de eerste plaats gericht op technische innovatie: beter en slimmer materiaal, nieuwe bouwmethodes. Dat gaat bijna vanzelf. Maar gezien de veranderingen in de markt moeten we ook op sociaal gebied innoveren. Nog beter inspelen op wat de klant wil. Maar ook: hoe ga je met elkaar en met onderaannemers om. Aan beide facetten besteden we aandacht in onze eigen Noordersluis Bouwacademie.” Bouwplaatsmedewerkers kijken in het begin vreemd aan tegen de sociale innovatie. Elkaar een complimentje maken: voel je je wel lekker? Boeve: “Het is wennen: elkaar feedback geven in plaats van alleen maar letten op elkaars fouten. Maar het werkt wel. En het motiveert, en dat is het belangrijkste.”

4

Nee, de grote bouwstromen komen niet meer terug. “We zijn nu echt in een vragersmarkt beland. Het moet onze natuur worden om ons in te leven in de wensen en de belevingswereld van onze klanten. Daarbij is communicatie zó belangrijk. Communicatie maakt ’t verschil.”

1 A: 20 EM LIK

“WE HEBBEN RUST “HET IS DE NODIG, NIET PASSIEF TOON DIE DE ACHTEROVER LEUNEN” MUZIEK MAAKT” ALINDA BOEVE, NOORDERSLUIS BOUWGROEP:

TH ITB RU

O VO

TEKST Ank Benko / Frank Kools BEELD Ton Borsboom

Drie brancheorganisaties met elk hun eigen problemen en belangen. Maar over het belang van rust op de woningmarkt, investeren en verduurzamen zijn ze het eens. Voorzitters Maxime Verhagen van Bouwend Nederland, Ger Hukker van de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) en Marc Calon van Aedes, de vereniging van woningcorporaties, hielden een rondetafelgesprek over bouwen en wonen in 2014.

A

llereerst, hoe kijkt u aan tegen 2014? Het kabinet straalt uit dat de woningmarkt weer op de rails zit door zijn hervormingen en dat het zaak is om te wachten tot die werken. Vindt u dat ook? Hukker: “De consument staat er een stuk positiever in. We sluiten 2013 jaar beter af dan dat we het zijn begonnen. Ik ben gematigd optimistisch. We komen van een heel laag niveau. Dus is 200, 300 woningen in de week meer verkopen prachtig, maar slechts een pril herstel.”

MAXIME VERHAGEN: “WE MOETEN STARTERS STIMULEREN EN DE GRONDPRIJZEN VERLAGEN. DAN KRIJG JE DE ZAAK WEER LOS.”

Hoe kijken de corporaties tegen 2014 aan? Calon: “Ik ben somberder. Het consumentenvertrouwen komt wat terug. Maar de nieuwbouw niet. De corporaties bouwden het afgelopen jaar 30.000 nieuwe woningen. We komen van 40.000. En ik denk dat we blijven dalen, tot 15.000 à 17.000 in 2017. Nog een halvering van de productie dus.” Die trend is niet om te buigen? Calon: “Nee. De corporaties moeten de verhuurdersheffing van het kabinet gaan opbrengen. Ik zou willen dat die de prullenbak inging, maar verwacht dat niet. We moeten flink saneren en met het kabinet nog afspreken hoe wij onze activiteiten met en zonder staatssteun scheiden.” “Ook willen wij als sector voorkomen dat we weer incidenten krijgen, zoals in verleden. Dus zal het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (dat corporaties tegen gunstige rentetarieven leent en investeringen toetst, red.) scherper aan de wind zeilen. Door al die factoren neemt onze financiële ruimte flink af.” Maxime Verhagen, bent u ook somber? Verhagen: “Ik zit een beetje op de lijn van Marc Calon.

AANSPREEKBAAR ZIJN Klantgerichtheid is eveneens een uitvloeisel van sociale innovatie. “In de tijd dat we nog redelijk grote projecten realiseerden, kwamen de mensen op de bouwplaats nauwelijks in contact met de bewoners of de opdrachtgever. Maar ook daarin is verandering gekomen. Onze mensen moeten ook voor hen aanspreekbaar zijn. En zich kunnen inleven in de klant. Even vragen: ‘Kan ik nog stofzuigen?’, als je in een bewoond huis een klus hebt uitgevoerd. Zo eenvoudig, maar ook daarmee kun je het verschil maken.”

december 2013

21

Maar staat de zaak inderdaad op de rails en moeten we rustig afwachten? Verhagen: “Ik begrijp niet dat sommige politici beweren dat we de boel alleen nog wat moet laten uitbodemen. Daar mag je niet passief naar kijken. Ik vind dat het

kabinet, de gemeenten en provincies beslist iets kunnen doen. En ook de banken. We moeten ophouden met praten over verdere afbouw van de hypotheekrenteaftrek en over extra hervormingen. We hebben rust nodig. Er moet stabiliteit komen. Beleggers, kopers en consumenten willen zekerheid. Geen verdere hervormingen? NVM en Aedes hebben zich aan het hervormingspakket Wonen 4.0 verbonden. Calon: “Ik deel Maxime’s punt dat je rust en zekerheid nodig hebt. Onzekerheid is killing. De kracht van Wonen 4.0 was dat het duidelijkheid schiep. Door een eindpunt voor de woningmarkt aan te geven, waar we langzaam heen gingen. De zwakte van het plan op dat moment was dat het geen bezuinigingen opleverde. En juist vanwege de schatkist is ongenuanceerd hard aan de knoppen van het systeem gedraaid. Daardoor is alles tot stilstand gekomen en gaat de bouw kapot.” “Ik wil geen snellere hervormingen. Geen grote schokken, wat je nu ziet gebeuren, zoals ingrepen in de leencapaciteit van mensen. Ik wil een eindpunt bepalen. Niemand gelooft serieus dat we voor de komende 25 jaar klaar zijn met hervormen. ” Hukker: “Wij hebben al bij de start van Wonen 4.0 gepredikt dat we eerst voor rust moesten zorgen. Begin pas in 2015 met hervormen. Doe geen domme dingen nu, draai niet te veel aan knoppen. Doe je dat toch, zorg dan voor harmonie tussen de knoppen. Dat gebeurt te weinig.” Hoe krijg je rust én beweging in de woningmarkt? Verhagen: “We kunnen niet wachten tot de crisis vanzelf voorbij gaat. Wat je kunt en moet doen, is de starters stimuleren. Banken moeten weer kijken wat voor perspectief mensen hebben, zodat ze een hogere hypotheek kunnen krijgen. Ook de kopers van energieneutrale woningen moeten meer kunnen lenen. De grondprijzen moeten omlaag. En gemeenten dienen startersleningen te gebruiken zoals ze zijn bedoeld. Als dat gebeurt, krijg je de zaak weer los.” Ligt het vooral bij de gemeenten? Verhagen: “Veel gemeenten stellen extra voorwaarden bij startersleningen bovenop wat nationaal is bepaald. Je komt soms alleen in aanmerking als je een huis koopt dat op gemeentegrond gebouwd is. Zodat gemeenten hun eigen grondprobleem oplossen. Of je moet al inwoner zijn van die gemeente. Daardoor worden startersleningen onvoldoende ingezet, terwijl veel mensen willen kopen.” Hoe krijgt u die gemeenten in beweging? Verhagen: “Ik heb daar met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten al over gesproken. En in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 zet Bouwend Nederland dit thema keihard op de agenda.”

22

december 2013

4

De corporaties zijn van groot belang voor de bouw. De helft van de nieuwbouw gebeurt in hun opdracht. Als hun productie terugvalt van 30.000 naar 15.000, dan is onze sector een kwart van de nieuwbouw kwijt.” “We hebben de corporaties gesteund om de verhuurdersheffing afgezwakt te krijgen. Wij zijn blij dat Aedes en het kabinet daarover een akkoord hebben bereikt. We hebben ook samen opgetrokken bij het Energieakkoord om genoeg geld te krijgen voor verduurzaming van de sociale woningvoorraad. Daardoor zijn er in elk geval mogelijkheden voor de corporaties om te gaan investeren. Dat is in het belang van de bouwbedrijven.” “Ik ben ook blij dat de verkoop van bestaande huizen weer wat op gang komt. Maar de nieuwbouw loopt daar achteraan. De bestaande huizen zijn gemiddeld 20 procent in prijs gezakt. Maar omdat veel gemeenten bouwgrond nog in hun boeken hebben staan met de prijs van vóór de crisis, is de nieuwbouw relatief duurder geworden. ” “Ik zie dus wel mogelijkheden voor verbetering, maar ben niet heel erg optimistisch voor de bouw in 2014.”

1 A: 20 EM LIK

GER HUKKER: “200, 300 WONINGEN IN DE WEEK MEER VERKOPEN IS PRACHTIG. MAAR HET IS SLECHTS EEN PRIL HERSTEL.”

TH ITB RU

O VO

TEKST Frank Kools BEELD Bouwend Nederland / NVM / Aedes

Maxime Verhagen, Bouwend Nederland

Ger Hukker, NVM

In het Energieakkoord is 400 miljoen euro opgenomen voor het energiezuinig maken van sociale woningen. Helpt dat corporaties weer investeren? Calon: “Aedes en Bouwend Nederland hebben samen opgetrokken in het Energieakkoord. Die 400 miljoen euro zijn op zich heel goed. Misschien wordt het nog wel iets meer. Maar ik moet dat wel in perspectief plaatsen. Per jaar plegen corporaties voor zo’n 3,5 miljard aan renovaties. Op een totale investering van 6 à 7. Enkele jaren eerder was dat nog 10 tot 12 miljard. In het licht van die enorme teruggang en de verhuurdersheffing van 1,7 miljard stelt eenmalig 400 miljoen weinig voor. ” Is de bouw klaar voor een verduurzamingsslag, bijvoorbeeld in de sociale bouw? Verhagen: “Absoluut. We gaan bij de verduurzaming echt zaken doen. Recent hebben enkele grote bouwers en corporaties de Green deal Stroomversnelling voor dat doel getekend. Daarbij hebben de deelnemers afgesproken om de kennis te delen. Zodat veel bouwbedrijven aan de slag kunnen.” “Daarnaast werkt BouwGarant aan producten op het gebied van garanties op energieprestaties. De kwaliteit van het werk is dan zodanig geborgd dat je als bouwer kan zeggen: ‘Als wij het werk hier opleveren, hebt u een lagere energierekening’. Voorlopig is dit nog wel toekomstmuziek, maar bouwers kunnen zich dan echt gaan profileren met verduurzaming”. Kunt u drieën ook bij de verlaging van de grondprijzen gezamenlijk optrekken? Verhagen: “Dat geloof ik zeker. Veel gemeenten schuiven het probleem nog voor zich uit. Maar het kan ook zoals in Hoogeveen waar ze zeggen: “We stimuleren het onderhoud met het lage btw-tarief én bevorderen nieuwbouw door de grondprijs 20 procent te verlagen. Andere gemeenten experimenteren met erfpacht, wat voor corporaties erg interessant kan zijn.

Marc Calon, Aedes

Hukker: “Sommige gemeenten stellen de verlaging uit tot na de gemeenteraadsverkiezingen. Pas daarna komen de lijken uit de kast.” Calon: “Gemeenten moeten af van het idee dat grond hun cash cow is waarmee ze hun zwembad kunnen betalen.” Is die tijd echt voorbij? Verhagen: “Gemeenten kunnen grond in de boeken laten staan met prijzen van vóór de crisis. Dan heb je braakliggende grond die niet aan een beter leefklimaat bijdraagt. En geen geld oplevert. De gemeenten moeten geen rem, maar een impuls voor de lokale economie worden.” Maar gemeenten moeten hard bezuinigen. Verhagen: “Er ligt 1 miljard op de plank, deels bij gemeenten. Als dat geld wordt ingezet waarvoor het bedoeld is, krijgen we betere wegen, energiezuiniger woningen, prettigere scholen én trekken we de bouw en het ontluikend herstel los. Het is geen kwestie van centen, maar van besluitvaardigheid.” Het videoverslag van het rondtafelgesprek vindt u op het Youtubekanaal van BouwendNederlandTV: bit. ly/1cqfcJO

MARC CALON: “DE NIEUWBOUWPRODUCTIE VAN CORPORATIES BLIJFT TOT IN 2017 DALEN. MET NOG EENS DE HELFT.” december 2013

23

PROBLEMATISCHE KUNSTWERKEN SCHERPER IN BEELD

Dat steeds meer buitenlandse partijen de Nederlandse inframarkt betreden is een gegeven. Reden temeer om deze nieuwe concurrentie scherp in beeld te brengen en te houden, vindt Bouwend Nederland.

H

et marktaandeel van buitenlandse bedrijven op de Nederlandse infrastructuurmarkt neemt toe. Op de mega-grote projecten van Rijkswaterstaat van de afgelopen 10 jaar was 40 procent van alle deelnemende partijen in de aanbesteding uit het buitenland afkomstig. In 70 procent van de projecten is de opdracht gegund aan een consortium waarin ook minstens één buitenlandse partij deelnam. Bouwend Nederland ziet daarnaast ook bij kleinere design & construct projecten een toename van buitenlandse bedrijven. Het is aanleiding voor Bouwend Nederland om haar leden inzicht te geven in de mate van buitenlandse deelname op Nederlandse infrastructuurprojecten en inzicht in de factoren die het succes bepalen op de toekomstige (grote) projecten in concurrentie of samenwerking met buitenlandse bedrijven. Met dit inzicht kunnen de Nederlandse bedrijven hun positie versterken op de binnenlandse en eventueel ook op de buitenlandse markt. De eerste resultaten van het onderzoek zijn dat de komst van buitenlandse partijen ‘een gegeven is’. Dit komt allereerst door internationale ontwikkelingen op het gebied van wet- en regelgeving op het gebied van Europese aanbestedingen. Daarnaast speelt de aantrekkelijke Nederlandse markt een rol. Benodigde specialismen, risicoprofiel en financiële draagkracht maken buitenlandse inbreng volgens de meeste bedrijven onontkoombaar. Cultuurverschillen kunnen wel leiden tot spanningen in de aanbesteding

I

‘HET HOUDT EEN KEER OP’ Incidenten zoals de Hollandse Brug bij Muiden en de Julianabrug in Alphen aan den Rijn zijn gelukkig nog echt incidenten. “De zogenaamde ‘overdimensionering’ van kunstwerken, in ons jargon ‘een sterk werk’, is daar zeker debet aan”, stelt Mulder. “Maar het houdt een keer op. Veilig gebruik van infrastructuur staat voor iedereen voorop en de maatschappelijke schade als gevolg van afsluiting van bruggen door oponthoud en beperking van de bereikbaarheid van steden is te groot. Het onvoldoende onderhouden en renoveren van kunstwerken is iets wat de maatschappij zichzelf niet kan veroorloven.” Dat wordt in steeds bredere kring erkend, zo bleek tijdens de lobby die Bouwend Nederland de laatste jaren heeft gevoerd. “We zijn er in geslaagd het onderhoud van kunstwerken geagendeerd te krijgen op de bestuurlijke en ambtelijke agenda’s. Het heeft bovendien geleid tot veel onderzoeken naar de stand van zaken.”

24

december 2013

4

INTERNATIONALISERING INFRAMARKT IS ONSTUITBAAR

In de zomer van 2014 komt Bouwend Nederland met een gedetailleerd rapport over de achterstand in het onderhoud van kunstwerken op provinciaal en gemeentelijk niveau, zodat er niet alleen een beter overzicht ontstaat, maar ook gericht maatregelen kunnen worden genomen. n 2012 en 2013 heeft Bouwend Nederland intensief lobby gevoerd op landelijk, regionaal en lokaal niveau om meer aandacht te krijgen voor de slechte staat van de Nederlandse kunstwerken. “Hoewel de behoefte aan het opknappen van infrastructuur zichtbaar groeit, waren er signalen dat onvoldoende aandacht is voor deze problematiek”, aldus Richard Mulder, beleidsadviseur infrastructuur van Bouwend Nederland. En dat terwijl de risico’s van achterstallig onderhoud alleen maar groter zijn geworden. Mulder: “Een korte blik in de geschiedenis leert ons dat het autowegennet sinds 1960 bijna 5 keer langer is geworden. Het aantal voertuigen is echter 14 keer groter dan in 1960. De wegen en daarin gelegen kunstwerken worden dus steeds zwaarder belast.” De grootste aanleggolf was in de jaren ’70 van de vorige eeuw. “Dat blijkt wel uit de leeftijdsopbouw van bruggen en viaducten: zo’n 60 procent van de naar schatting 40.000 bruggen en viaducten dateert van 1975 en eerder. Hoewel veel bruggen en viaducten er nog goed bij liggen, zullen veel kunstwerken vanaf 2020 voor een (groot) deel moeten worden opgeknapt of vervangen.”

1 A: 20 EM LIK

TH ITB RU

O VO

TEKST Richard Mulder / Eric Harms BEELD Bouwend Nederland / Ton Borsboom

In 2014 wordt door Bouwend Nederland de volgende stap gezet, namelijk een rapport waarin alle deelonderzoeken die provincies en gemeenten zelf hebben uitgevoerd worden gebundeld. Mulder: “Zo krijgen overheden en bedrijfsleven een gezamenlijk een nationaal beeld over de problematiek, zo mogelijk tot op objectniveau.” Bouwend Nederland streeft ernaar het rapport in de zomer van 2014 te presenteren.

BUSINESS-CASES PPSLIGHT GAAN VAN START Bouwend Nederland wil decentrale overheden stimuleren om na te denken over de kansen van publiek-private samenwerking. Om dat te bereiken wordt voor concrete projecten een business-case op hoofdlijnen uitgewerkt.

B

ouwend Nederland heeft in 2013 provinciale projecten onderzocht op de eventuele meerwaarde die een PPS-light constructie zou kunnen bieden om infrastructuurprojecten versneld uit te voeren.

en tijdens de uitvoering. Begin 2014 doet Bouwend Nederland nader onderzoek op de samenwerking bij enkele concrete projecten. De resultaten van het onderzoek, met aanbevelingen om de eigen positie verder te versterken, worden in de zomer van 2014 aan de leden gepresenteerd.

RICHARD MULDER [email protected]

Om decentrale overheden te laten zien dat publiek-private samenwerking meer kansen biedt om gedroomde projecten ook werkelijkheid te laten worden, worden in 2014 een aantal business-cases op hoofdlijnen uitgewerkt. De eerste business-case betreft de A8-A9 verbinding bij Amsterdam. Al sinds 1974 wordt er concreet gesproken over een verbindingsweg tussen de A8 en de A9. Regionale overheden hebben zich in 2009 bereid verklaard om budget te reserveren, maar de rijksoverheid heeft pas geld beschikbaar na 2020. Bouwend Nederland en de Provincie Nood-Holland gaan nu samen een business-case uitwerken om te kijken of een PPS-constructie meerwaarde biedt om eerder te kunnen starten en wat binnen het budget mogelijk is. Bouwend Nederland heeft nog meer wegen-, spoor- en waterschapsprojecten in heel Nederland op het netvlies waarvoor ook een dergelijke businesscase uitgewerkt kan worden. Om ook die projecten op te starten worden in 2014 de nodige gesprekken gevoerd met de betrokken overheden.

december 2013

25

1 A: 20 EM LIK

TH ITB RU

O VO

TEKSTAnk Benko BEELD René van den Burg

Het rijk draagt de komende tijd veel bevoegdheden over aan gemeenten. Daarmee worden de plannen en beslissingen van gemeenten nóg belangrijker voor de bouw. Genoeg reden voor Bouwend Nederland om met de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur op regionaal en lokaal niveau bijtijds en indringend aan de bel te trekken.

D

e vijf regio’s van Bouwend Nederland werken op dezelfde basis en geven waar nodig hun eigen kleur aan de benadering van de partijen die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Een aantal onderwerpen verdient de aandacht van gemeentelijke bestuurders.

ENERGIEZUINIGER WONEN Investeren in het energiezuiniger maken van bestaande woningen en gebouwen vermindert de woonlasten en verhoogt het wooncomfort voor bewoners, het bevordert de werkgelegenheid in de bouw en draagt bij aan het terugdringen van CO2-uitstoot en het gebruik van fossiele brandstoffen. De praktijk wijst uit dat gezamenlijke acties van gemeenten, lokale ondernemers en actieve bewoners(groepen) vaak de sleutel tot succes zijn.

DE OMGEVINGSWET Gemeenten zijn verplicht om alle economische, ecologische en sociale aspecten bij besluiten over de Omgevingswet te laten meewegen. Ook zorgt de Omgevingswet ervoor dat onderzoekslasten kunnen worden verlaagd. Dat komt enerzijds omdat er

NIELS RUYTER, REGIO RANDSTAD ZUID: “BELANG BOUWSECTOR DUIDELIJK MAKEN” “Wij zijn al in juni begonnen met elke fractie in elke gemeente te benaderen als voorbereiding op de gemeenteraadsverkiezingen van maart volgend jaar. Doe je dat op het moment dat ze hun verkiezingsprogramma klaar hebben, dan ben je in feite al te laat. Door ze al deze negen punten onder de aandacht te brengen, kun je partijen het belang van de bouwsector duidelijk maken.” “In een aantal verkiezingsprogramma’s zien we nu in elk geval delen van onze inbreng terug. Dat varieert van particulier opdrachtgeverschap en energiebesparing tot het onderhoud van wegen. Begin volgend jaar brengen we onze punten ook nog eens onder de aandacht in de lokale en regionale pers aan de hand van reële projecten. Zodat de kiezer ziet: waarom is het belangrijk dat de bestrating in mijn wijk er goed bij ligt? Wat kan de bouw doen om de school van mijn kinderen in een goede staat te houden?” “Na afloop van de verkiezingen ontwikkelen we dan nog twee activiteiten richting de gemeenten: een introductie voor nieuwe wethouders die zich met verkeer en vervoer bezighouden en een congres voor wethouders ruimtelijke ordening en volkshuisvesting over de volkshuisvesting in Zuid-Holland op de middellange termijn.” Oproep: Ondernemers die een project hebben dat past in de voorbeeldprojecten, kunnen zich aanmelden bij Niels Ruyter, tel. 06 10 92 53 57.

26

december 2013

vooraf minder hoeft te worden onderzocht; anderzijds omdat beschikbare gegevens opnieuw kunnen worden gebruikt. Bovendien worden de bestemmingsplannen (straks omgevingsplannen) er straks flexibeler door.

INFRASTRUCTUUR Infrastructuurproblemen worden het meest op lokaal niveau gevoeld. Uitstel van onderhoud leidt tot onveilige situaties en hogere kosten. Daarom is bezuinigen op termijn de duurste oplossing voor de gemeente. Het bestaande bewaren is geen luxe, maar een noodzaak en een invulling van duurzaam inkopen. De bouwsector kan hierbij helpen door aanleg, beheer en onderhoud van de infrastructuur en buitenruimte kostenefficiënter en kwalitatief beter uit te voeren. Gemeenten en marktpartijen moeten samenwerken door een vroegere marktbetrokkenheid te organiseren, versnelling in procedures en besluitvorming te bewerkstelligen en een passend aanbestedingsbeleid te hanteren.

KWALITEIT SCHOOLGEBOUWEN Per 1 januari 2015 worden schoolbesturen in het primair onderwijs zelf financieel verantwoordelijk voor het buitenonderhoud en aanpassingen aan scholen. De gemeente is dan alleen nog verantwoordelijk voor uitbreiding en nieuwbouw. Veel gebouwen voldoen technisch en functioneel niet meer aan de (onderwijseisen) van deze tijd. Een quick-scan kan helpen om gerichte investeringen te doen en de lesomstandigheden van leerkrachten en leerlingen aanzienlijk te verbeteren. Voor nieuwbouw van schoolgebouwen hanteren veel gemeenten de modelverordening van de VNG. Voor de bijbehorende normvergoedingen kan eigenlijk geen goede bouwkwaliteit meer worden gerealiseerd. Beter is sturen op lifecyclekosten, en met scholen afspraken maken over het optimaal combineren en benutten van budgetten.

FLEXIBELE EN TOEKOMSTGERICHTE WONINGBOUWPLANNEN Veel gemeenten zien zich genoodzaakt hun woningbouwplannen voor de korte termijn te schrappen. Ook de prestatieafspraken met woningcorporaties worden in veel gevallen losgelaten, wat direct leidt tot vertraging in de woningproductie. Als de vraag naar woningen straks aantrekt, zal het aanbod niet snel genoeg kunnen reageren. Daarom zouden gemeenten samen met marktpartijen en corporaties moeten zoeken naar

mogelijkheden om projecten (en de bijbehorende uitgifte van gronden) te faseren om zo snel te kunnen inspelen op herstel van de woningmarkt.

PARTICULIER OPDRACHTGEVERSCHAP Jongeren en jonge gezinnen die een woning zoeken zijn kritisch. Ze willen een woning die past bij hun persoonlijke wensen en omstandigheden én ze willen een buurt met diverse voorzieningen in de nabije omgeving. En dat alles binnen hun budget. Gemeenten kunnen aan de woonwensen van starters tegemoetkomen door hen middels (collectief) particulier opdrachtgeverschap de mogelijkheid te bieden hun eigen woning naar hun eigen wensen te realiseren. Het is de bouwvorm die, ondanks de recessie, nog redelijk loopt. Een belangrijk pluspunt is dat er per definitie vraaggestuurd wordt gebouwd, wat doorgaans meer differentiatie en variatie oplevert.

STARTERSLENINGEN EN ERFPACHT

4

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014 ‘À LA CARTE’ ROLF KOOPS, REGIO NOORD: “VOLLE BAK AAN DE SLAG”

“We hebben drie doelstellingen rond de gemeenteraadsverkiezingen: zichtbaar zijn naar politieke partijen, maar ook naar de leden. We willen onze thema’s ook graag terugzien in de nieuwe gemeenteraadsprogramma’s. En we willen onze relatie met zittende bestuurders continueren en met nieuwe bestuurders constructief opbouwen.” “Voor de regio Noord hebben we vier acties benoemd waar we nog extra op gaan inzetten. Zo gaan we trachten bouwthema’s op de agenda te krijgen bij lokale verkiezingsdebatten. En we gaan kijken op welke punten we in de publiciteit met nog wat scherpere stellingnames kunnen komen op terreinen als grondprijzen, bouwleges etc.” “Verder gaan leden van Bouwend Nederland lokale lijsttrekkers uitnodigen voor een bedrijfsbezoek, om ze zo te laten zien wat je als bouw aan het doen bent. En na de verkiezingen willen we nieuwe bestuurders de gelegenheid van een masterclass bieden. Alles bij elkaar staat ons de komende maanden een hectische periode te wachten. We gaan volle bak aan de slag!” Oproep: Bedrijven die graag lijsttrekkers willen ontvangen, kunnen zich aanmelden bij Rolf Koops, tel. 06 53 94 90 82.

Voor starters op de woningmarkt is het moeilijk om voldoende financiering te krijgen voor een nieuw of bestaand huis. Terwijl juist de starters de doorstroming op de lokale woningmarkt een impuls kunnen geven. Voor gemeenten is het belangrijk om starters te binden: zij vormen de basis voor het floreren van de regionale economie. Ze kunnen bijvoorbeeld startersleningen aanbieden om het gat tussen het maximale hypotheekbedrag van de bank en het werkelijke aankoopbedrag te overbruggen. De gemeente kan er ook toe besluiten de grond in erfpacht uit te geven. Voor de grond hoeft dan geen hypotheek te worden afgesloten, waardoor de maandlasten lager kunnen zijn.

LEEGSTAND VASTGOED Steeds meer gemeenten worden geconfronteerd met leegstaand vastgoed: kantoren, winkels en bedrijfsruimten. Hierdoor zal de omgeving geleidelijk verpauperen. Het is daarom bij leegstand belangrijk om zicht te krijgen op de oorzaak van de leegstand. Samen met marktpartijen kunnen gemeenten vervolgens naar oplossingen zoeken als herontwikkeling, revitalisering van gebieden en gerichte sloop en nieuwbouw. Gemeenten blijken daarbij een belangrijke sturende en faciliterende rol te kunnen vervullen.

AANBESTEDEN De Aanbestedingswet ondersteunt gemeenten om het beste uit de markt te halen. Om aanbesteders die minder frequent aanbesteden en nog niet helemaal vertrouwd zijn met de wet te ondersteunen, heeft Bouwend Nederland een Referentiekader Aanbesteden ontwikkeld. Het schetst in het kort waarmee een aanbesteder rekening moet houden.

december 2013

27

TEKST Eric Harms BEELD Henk Veenstra

BOUW IN BEELD Watertoren Noord Restauratie en verbouwing van een watertoren tot ruimte voor kleine feesten en evenementen. Architect Luc Veeger. Opdrachtgever Groninger Monumentenfonds (GMF) Bouwer Aannemingsbedrijf H.J. Jurriëns bv Jurriëns (regio Noord), Groningen Exploitatie Ralph Steenbergen, NESK Bouwadvies Eileen Blackmore, House of Design Bouwtijd Februari 2013 – mei 2014 bit.ly/1cFoVPT bit.ly/1kF7fVt

FEESTRUIMTE OP WATERNIVEAU In Groningen werkt Jurriëns aan de restauratie en verbouwing van de Watertoren Noord. Deze voor Nederland unieke watertoren krijgt na ruim 30 jaar eindelijk een nieuwe bestemming.

28

december 2013

A

l in 1990 stuurde de toen nog studerende Luc Veeger een ontwerp in voor een gemeentelijke prijsvraag over de toekomst van Watertoren Noord. Hij won, maar moest nog tot 2013 wachten voordat met de uitvoering een begin kon worden gemaakt. Watertoren Noord, die in 1907 werd gebouwd, heeft lange tijd dienst gedaan als watervoorziening voor het Academisch Ziekenhuis van Groningen. In 1977 werd de toren uit de actieve dienst gehaald en kwam zij in eigendom van het gemeentelijk waterbedrijf. In 1988 werd het gemeentelijk monument, en in 1994 zelfs rijksmonument. Dat had alles te maken met de voor

Nederland unieke stalen constructie die de wateropvang moest ondersteunen. De 45 meter hoge toren bestaat namelijk uit een smalle schachtvoor de toe- en afvoerleidingen – waar een liggende gietijzeren spiltrap en een cantileverconstructie van geprofileerde en geklonken ijzeren balken omheen is gebouwd. Na ruim dertig jaar overleg tussen rijk en gemeente viel uiteindelijk in 2010 het besluit om er een nieuwe bestemming aan te geven. In februari 2013 kwam Watertoren Noord vervolgens in het bezit van het Groninger Monumenten Fonds (GMF) en kon Jurriëns aan de werkzaamheden beginnen. Die voorzien niet alleen in het grondig restaureren

van het rijksmonument, maar ook in de verbouwing van de wateropvang tot ruimte, geschikt voor kleine feesten en evenementen. Daartoe worden er twee verdiepen ingebracht, waarvan de onderste een auditorium wordt met tribunes voor tachtig mensen. De tweede verdieping wordt ingericht als expositieruimte met horecavoorzieningen. Of, zoals Dick Janssen, directeur van het Groninger Monumenten Fonds (GMF), het omschreef in een interview over de werkzaamheden: “Nu ga je voor een bedrijfsuitje met z’n allen de hei op, maar straks kan je een dag letterlijk in een denktank zitten,”

december 2013

29

TEKST Alex Nieuwenhuis BEELD Joost van Lierop

BOUWEND NEDERLAND DIGITAAL

POPULARITEIT MIJN BOUWEND NEDERLAND ONGEKEND GROOT

BOUWENDNEDERLAND.NL

GEEFT IMPULS AAN DIGITALE

DIENSTVERLENING

De website van Bouwend Nederland heeft dit jaar een nieuwe impuls gegeven aan de digitale dienstverlening. Met de lancering ervan is een eerste belangrijke stap gezet in de maatvoering in ledencommunicatie. U ontvangt niet meer alle verenigingsinformatie maar – via Mijn Bouwend Nederland – in eerste instantie die artikelen en bijeenkomsten die aansluiten bij de locatie en activiteiten van uw onderneming. En dat is succesvol. Hieronder een terugblik en vooruitblik. SUCCES IN CIJFERS De website mag zich verheugen in een toenemend gebruik door leden. Een aantal cijfers. Inmiddels heeft ruim 45% van de lidbedrijven medewerkers die van Mijn Bouwend Nederland gebruik maken. In november is dat zelfs ruim 16.000 keer gebeurd, een recordbezoek! Verreweg de meest gebruikte onderdelen boden leden praktische voordelen: het uitgebreide bouwweer, de kant-en-klare modelcontracten en feiten en cijfers. Maar ook de wet- en regelgeving rondom cao en het verlaagde btw-tarief waren uitschieters in bezoek. De populariteit van de website is des te meer reden om de dienstverlening op Mijn Bouwend Nederland weer uit te breiden. Waar we op dit moment een basissite bieden, willen we u in 2014 verder op maat bedienen via de digitale snelweg.

NABIJE TOEKOMST Mijn Bouwend Nederland biedt momenteel nieuws, bijeenkomsten, tips en suggesties die specifiek afgestemd zijn op uw bedrijf. U moet

ALEX NIEUWENHUIS [email protected]

30

december 2013

hiervoor nog wel naar de website toe. In 2014 willen we u ‘ontzorgen’ met een ledennieuwsbrief op maat: iedere twee weken ontvangt u dan een overzicht van nieuwe artikelen en interessante bijeenkomsten die op Mijn Bouwend Nederland staan. Verder willen we de besloten omgeving exclusiever voor leden maken. Meer informatie van het publieke deel van de website komt uitsluitend in het ledendeel beschikbaar. Andere plannen die in het vat zitten, zijn een online vergaderomgeving, een mobiele variant van de site en een benchmarktool. Wel valt of staat het succes hiervan met het gebruik door de leden. We hopen in het nieuwe jaar veel nieuwe gebruikers te mogen verwelkomen!

TOEGANG TOT MIJN BOUWEND NEDERLAND Bent u werkzaam voor een lidbedrijf en is Mijn Bouwend Nederland nieuw voor u? Kom dan snel kijken en profiteer kosteloos van onze dienstverlening. Op www.bouwendnederland.nl/login kunt u uw mailadres invoeren en eenmalig van het standaardwachtwoord storm&334 gebruikmaken voor toegang tot Mijn Bouwend Nederland. Hierna kunt u direct uw eigen wachtwoord instellen. Is uw mailadres niet bekend of wilt u voor een collega inloggegevens aanvragen? Maak dan

gebruik van het aanvraagformulier op bouwendnederland.nl/loginaanvragen. Graag tot ziens op www. bouwendnederland.nl.

COLOFON BouwendNL is het verenigingsmagazine van Bouwend Nederland. In het magazine is informatie te vinden over activiteiten van de vereniging, ontwikkelingen in de sector en onderwerpen die van belang zijn voor de bedrijfsvoering van de leden. De inhoud geeft invulling aan de missie van de vereniging, namelijk het binden, boeien en verenigen van de leden. Het magazine verschijnt 9 keer per jaar in een oplage van 5000 exemplaren. De pdf van verschenen edities is te vinden op www.bouwendnederland.nl. Naast BouwendNL ontvangen de leden tweewekelijks de digitale nieuwsbrief met actuele informatie uit de vereniging, de markt en informatie die van belang is voor hun bedrijfsvoering. Leden kunnen zich aanmelden voor het ontvangen van de digitale Podium (visies, standpunten en beschouwingen over en uit de bedrijfstak) via www.bouwendnederlandpodium.nl. Hoofdredactie Theo Scholte

SERVICE

Maak optimaal gebruik van uw lidmaatschap Het lidmaatschap van Bouwend Nederland heeft u heel veel te bieden. De kennis en ervaring van een groot aantal professionals staat tot uw beschikking. Uw belangen worden behartigd: landelijk, regionaal en lokaal. U ontvangt op papier en digitaal informatie die van belang is voor uw bedrijfsvoering. Onze website bevat een stuwmeer aan informatie die voor u van belang kan zijn. U kunt dagelijks bij ons terecht met uiteenlopende vragen. Wij werken aan de verdere ontwikkeling en professionalisering van de bedrijfsvoering van de leden. U kunt bijeenkomsten bezoeken voor kennisoverdracht en -deling. En met het grote en groeiend aantal ledenvoordelen kunt u (een groot deel van) uw contributie terugverdienen.

Eindredactie/productiebegeleiding Harms Communicatie, Utrecht Redactionele bijdragen Ank Benko, Eric Harms, Alex Nieuwenhuis, Theo Scholte Redactiesecretariaat [email protected] Vormgeving en opmaak Helen Verbeek Grafische Producties, Zoetermeer Fotografie René van den Burg, Ton Borsboom, Henk Veenstra

Benut www.bouwendnederland.nl Onze website is 24/7 een belangrijke bron van informatie. U vindt er onder andere: • (actuele) bedrijfsinformatie en advies op het gebied van regel- en wetgeving; • praktische ondersteuning zoals een weermodule, modelcontracten en een overzicht van de aanbestedingen; • betrouwbare statistieken over (prijs)ontwikkelingen in de sector; • belangrijk bouwnieuws, ook op regionaal niveau.

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf, Barneveld Redactieadres Bouwend Nederland T.a.v. redactie BouwendNL Postbus 340 2700 AH Zoetermeer Zilverstraat 69 2718 RP Zoetermeer [email protected] www.bouwendnederland.nl ISSN 2214-7438 Aansprakelijkheid Bij het samenstellen van de inhoud van deze publicatie streeft Bouwend Nederland naar de grootst mogelijke zorgvuldigheid. Bouwend Nederland sluit iedere aansprakelijkheid uit voor onjuistheden, onvolledigheden en eventuele gevolgen van het handelen op grond van informatie die door deze publicatie beschikbaar is. Voor verdere informatie kunt u zich richten tot [email protected]. Copyright De in deze publicatie beschikbaar gestelde informatie kan worden gekopieerd voor persoonlijk gebruik, met uitsluiting van elke verdere verveelvoudiging, distributie, commercialiteit of exploitatie onder derden, tenzij voorafgaande toestemming van de auteur en/ of Bouwend Nederland.

Talloze loketten zijn geopend Bouwend Nederland telt verschillende gremia die verschillende activiteiten ontplooien. Al naar gelang uw interesse kunt u terecht bij uw sectie, uw regio, uw infraplatform of Jong Bouwend Nederland. Bent u bewust ook lid geworden van een afdeling of vakgroep, dan kunt u ook daar terecht. Op de bijeenkomsten die de gremia organiseren, kunt u kennis opdoen, deze met uw collega’s delen en netwerken.

Mutaties en nadere informatie Mutaties zoals adreswijzigingen, tenaamstellingen en verzoeken om nadere informatie over bijvoorbeeld het lidmaatschap kunt u doorgeven via de telefoon 079 3252158/59, per e-mail [email protected] of schriftelijk aan Bouwend Nederland, t.a.v. de ledenadministratie, Postbus 340, 2700 AH Zoetermeer.

Adreswijzigingen Adreswijzigingen kunt u mailen naar ledenadministratie@ bouwendnederland.nl.

december 2013

31

UW LEDENVOORDEEL NIEUW: E-HERKENNING

e-Herkenning is door de overheid samen met marktpartijen ontwikkeld voor het efficiënt en betrouwbaar inloggen op (overheids) diensten. e-Herkenning is de opvolger van DIGID voor bedrijven en vanaf 1 januari 2014 verplicht voor het aanvragen van omgevingsvergunningen.  

Uw Voordeel • 15 % korting op de tarieven voor Z login EH1, EH2, EH2+ en EH3 • 15 % korting op de Z login EH Beheer Module • 15% korting op de OTP (One Time Pasword) responder

Door gebruik te maken van de ledenvoordelen profiteert u optimaal van uw lidmaatschap! 85% van onze leden maakt gebruik van de ledenvoordelen, waarvan ruim 1.200 leden hun gehele contributie terugverdienen.

Meer weten? Kijk op de website of neem contact met ons op.

079-3252166 / [email protected]

www.bouwendnederland.nl/ledenvoordelen