Vallei Steunpunt Huiselijk Geweld regio Arnhem

Protocol signalering & aanpak Eergerelateerd geweld Steunpunt Huiselijk Geweld West-Veluwe/Vallei Steunpunt Huiselijk Geweld regio Arnhem

11 oktober 2013


2

Inhoudsopgave

1

2

3

4

5

Inleiding

5

1.1 Eergerelateerd geweld 1.2 Signaleren 1.3 Melden 1.4 Leeswijzer 1.5 Tot Slot

5 6 6 6 6

Het signaleringsprotocol

7

2.1 Het stappenplan 2.2 Het stroomdiagram 2.3 Stappen nader uitgewerkt en toegelicht 2.4 Stappenplan 2.5 Signalering

7 9 10 10 13

Na de melding

15

3.1 Steunpunt Huiselijk Geweld? 3.2 Wat wordt verwacht van de meldende instantie na melding bij het SHG?

15 16

Bijlagen

17

4.1 Checklist Eergerelateerd Geweld 4.2 Signalenlijst Maatschappelijke vroegsignalering geweld in afhankelijkheidsrelaties 4.3 Aandachtspunten bij contact 4.4 Sociale Kaart Arnhem 4.5 Sociale kaart West-Veluwe/Vallei 4.6 Contactpersonen eergerelateerd geweld 4.7 Begrippenlijst 4.8 Bronvermelding

17 33 35 39 40 42 43 45

Websites en aanbevolen literatuur

47

5.1 Stappenplan meldcode huiselijk geweld

47


3


4

1

Inleiding

Centrumgemeenten Arnhem en Ede pakken eergerelateerd geweld gezamenlijk aan. Zo heeft Moviera/Steunpunt Huiselijk Geweld de opdracht gekregen om in samenwerking met Politie Gelderland-Midden en Bureau Jeugdzorg Arnhem/West-Veluwe Vallei de route voor hulpverlening en vroegsignalering te waarborgen. Dit protocol is een onderdeel hiervan en dient als richtlijn voor professionals en vrijwilligers die werken met mensen uit eerculturen. Een professionele ketenaanpak leidt tot het zo vroeg mogelijk signaleren en stoppen van eergerelateerd geweld . Bij het realiseren van deze aanpak is een aantal begeleidende en behandelende partijen betrokken. Deze partijen hebben eigen kerntaken, bevoegdheden en werkprocessen. Een samenwerkingsverband is van essentieel belang voor een sluitende en effectieve aanpak van eergerelateerd geweld. Het voorliggend Protocol signalering en aanpak Eergerelateerd geweld legt dit samenwerkingsverband tussen verschillende partijen vast. Het protocol wordt jaarlijks door deze partijen geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Onze ambitie voor 2014 is om dit protocol verder uit te breiden naar de Achterhoek.

1.1 Eergerelateerd geweld Definitie Eergerelateerd geweld “Elke vorm van geestelijk of lichamelijk geweld, gepleegd vanuit een collectieve mentaliteit in reactie op een (dreiging van) schending van de eer van een man of vrouw en daarmee van zijn of haar familie waarvan de buitenwereld op de hoogte is of dreigt te raken.” (Advies- en Onderzoeksgroep Beke) Wanneer is er sprake van eerschending? • Als de eenheid van de familie in het gevaar is • Als ouders/familieleden gekrenkt wordt • Als de zedelijke eer van de familie in het geding is • Als de zedelijke familie-eer in gevaar is • Als de zedelijke familie-eer is verloren Van zowel mannen als vrouwen wordt een bepaald gedrag verlangd: een gedrag dat zeker onder invloed van de westerse samenleving, niet altijd strookt met eigentijdse en persoonlijke eisen en behoeftes. Wie zich echter niet op de juiste manier gedraagt brengt de eer van de familie in gevaar. Bijvoorbeeld: Er is sprake van eerverlies van een vrouw of meisje als zij in haar houding en/of gedrag de grenzen overtreedt van het ‘zedelijk fatsoen’. Wat die grenzen zijn wordt bepaald door haar familie en/of gemeenschap, maar deze grenzen kunnen fluctueren. Een duidelijke grens die vrijwel in alle culturele gemeenschappen, waarin eergerelateerd geweld voorkomt, is seks voor of buiten het huwelijk. Dat tolereert niemand en kan in het ergste geval reden zijn voor eermoord. Een consequentie van eerverlies is dat niet alleen het meisje waar het om gaat geen goede huwelijkskandidaat meer vindt, maar ook haar zusters niet. Ouders willen alles doen om dat te voorkomen. Eergerelateerd geweld heeft verschillende (vaak strafbare) vormen, zoals bedreiging met moord, aanzetten tot zelfmoord, mishandeling, verminking, (bedreiging met) verstoting, Huwelijksdwang en achterlating. Eerwraak is de meeste extreme vorm omdat het slachtoffer dan vermoord wordt. Signalen van eergerelateerd geweld kunnen vaak erg ingewikkeld en complex zijn om te herkennen en in kaart te brengen. Hulpverleners vinden het vaak moeilijk om een goede analyse en een juiste weging te maken. Steunpunt Huiselijk Geweld, de politie en Bureau Jeugdzorg zijn vaak de eerste Protocol signalering & aanpak Eergerelateerd geweld Steunpunt Huiselijk Geweld West-Veluwe/Vallei Steunpunt Huiselijk Geweld regio Arnhem

5

organisaties waar signalen binnenkomen van slachtoffers van eergerelateerd geweld. Het is belangrijk om vooral deze partners een rol te laten spelen bij het analyseren van eergerelateerd geweldszaken.

1.2 Signaleren Verschillende gemeenten in Nederland hebben inmiddels een aanpak ‘Eergerelateerd geweld’. Hierdoor is er al veel ontwikkeld in het land als het gaat om beleid en activiteiten. Sinds 1 juli 2013 zijn een aantal organisaties en zelfstandige beroepsoefenaren verplicht een meldcode te gebruiken bij vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling. Ook eergerelateerd geweld valt onder deze meldcode. De werkgroep heeft deze ontwikkelingen en protocollen geïnventariseerd en als basis gebruikt voor de ontwikkeling van dit signaleringsprotocol.

1.3 Melden Het Steunpunt Huiselijk Geweld is hét meldpunt in Arnhem en West-Veluwe/Vallei waar professionals en betrokkenen melding kunnen doen van (vermoedens van) eergerelateerd geweld en voor consult en advies.

1.4 Leeswijzer Het eerste deel begint met het signaleringsprotocol; een stappenplan voor de professional waarin de grote lijnen worden weergegeven. Deze verschillende fases zijn toegelicht en tevens in een stroomdiagram uitgewerkt. Het tweede deel beschrijft de route ná de melding; wat gebeurt er met de melding, wat wordt er van de professional verwacht en wat is het verloop van het verdere proces. Het derde deel tenslotte, bestaat uit inhoudelijke bijlagen. Zo is er een checklist, een signalenlijst, een begrippenlijst en een sociale kaart. Ter ondersteuning kan het stappenplan van de meldcode huiselijk geweld gebruikt worden.

1.5 Tot Slot Het ‘Signaleringsprotocol Eergerelateerd geweld’ kan gezien worden als een aanvulling op bestaand beleid binnen de eigen instelling. Het is van belang dat iedere instelling voor zich onderzoekt hoe het ‘Signaleringsprotocol Eergerelateerd geweld’ geïmplementeerd kan worden. Het protocol is bedoeld om professionals te ondersteunen bij het signaleren van eergerelateerd geweld. Het is de bedoeling dat er genuanceerd wordt gekeken naar de signalen en dat er, waar nodig, actie wordt ondernomen. Het is dan ook van belang om te weten dat professionals ook advies kunnen vragen bij het Steunpunt Huiselijk Geweld en dat dit advies niet direct hoeft te leiden tot een melding. Moviera/Steunpunt Huiselijk Geweld organiseren een aantal themabijeenkomsten over het ‘Signaleringsprotocol Eergerelateerd geweld’. Mocht u vanuit uw eigen instelling behoefte hebben aan deskundigheidsbevordering op het gebied van eergerelateerd geweld, dan kunt u hiervoor altijd contact opnemen met het Steunpunt Huiselijk Geweld en/of Moviera.


6

2

Het signaleringsprotocol

2.1 Het stappenplan Het stappenplan laat zien welke stappen er moeten worden doorlopen om in beeld te krijgen of er mogelijk sprake is van eergerelateerd geweld. Het stappenplan is bedoeld als handleiding en is een richtlijn voor de te nemen stappen. Belangrijk is, bij iedere fase, overlegmomenten in te plannen. Het is van belang om bij twijfel of grote zorgen deze te delen met anderen. Zo kan vanuit verschillende invalshoeken in kaart worden gebracht wat er mogelijk aan de hand zou kunnen zijn. Vanuit een vermoeden van eergerelateerd geweld start het stappenplan. Dit vermoeden is gebaseerd op signalen of input vanuit de omgeving van het vermoedelijke slachtoffer. Aan de hand van deze eerste signalen wordt begonnen met het doorlopen van het stappenplan. Heeft u als professional of vrijwilliger een vermoeden van eergerelateerd geweld, maak dan gebruik van het stappenplan. Dit vermoeden is gebaseerd op signalen of input vanuit het vermoedelijke slachtoffer en/of zijn/haar omgeving. Aan de hand van de eerste signalen begint u met het doorlopen van het stappenplan.


7

Het Stappenplan

Preventie / Vroegsignalering

Dossiervorming / Analyse

Weging / Kwalificatie

Toewijzing Casusregisseur

Uitvoering

Evaluatie / Nazorg


8

2.2 Het stroomdiagram Zorgen over een slachtoffer beginnen meestal met een vermoeden dat er iets niet in orde is. Dit vermoeden kan worden versterkt door signalen die opvallen in bijvoorbeeld het gedrag van een mogelijk slachtoffer(s). Het is van belang om op een goede manier deze vermoedens en zorgen in kaart te brengen om zo op een gefundeerde manier vervolgstappen te kunnen ondernemen. Via onderstaand stroomdiagram komen de eerder genoemde fases aan bod.


9

2.3 Stappen nader uitgewerkt en toegelicht Werken met een stappenplan is zeer effectief binnen een samenwerking. Het zijn afgebakende stappen met een duidelijk begin en eind, waarin verantwoordelijkheden en samenwerkingsaspecten helder omschreven zijn. De start van een ketensamenwerking ontstaat op het moment van input, dan wel signalen, die reden zijn tot verder onderzoek. Hieronder volgt de beschrijving van de fases, met de daarbij te nemen stappen. Tevens is omschreven wat het resultaat moet zijn op het moment dat een fase wordt afgesloten. Belangrijk binnen iedere fase is dat er aandacht is en blijft voor het vermoedelijke slachtoffer. Er wordt gewerkt aan de vertrouwensband en het onderhouden van het contact. Daarnaast is het van groot belang om elke fase terug te koppelen binnen een (bestaande) overleg groep of binnen de eigen organisatie, zodat hierin het proces gevolgd kan worden.

2.4 Stappenplan Stap 1: vroegsignalering • Herkennen van signalen • Registreren van signalen • Telefonisch consult met het Steunpunt Huiselijk Geweld • Onderzoeken en melden van signalen (binnen eigen organisatie) • Meldingen bundelen in een overzichtslijst op een vaste plek Indien nodig volgen crisisinterventies gericht op; • beschermen van het slachtoffer • (tijdelijke) opvang regelen • etc. Bij het inzetten van crisisinterventie kan altijd contact worden opgenomen met het Steunpunt Huiselijk Geweld voor advies en ondersteuning bij de te nemen stappen. Voor de organisaties en zelfstandige beroepsoefenaren die verplicht zijn de meldcode te gebruiken, zijn in deze fase de stappen van de meldcode toe te passen. Resultaat: Er is voldoende informatie over de aard, omvang en impact van de situatie om een vervolg in te zetten. Tijdspad: Afhankelijk van de casus en de situatie, streeftijd 2 werkdagen


10

Stap 2: dossiervorming/analyse • Informatie/advies verzamelen: Intern bij collega’s en extern bij ketenpartners of via een bestaande overlegstructuur. • Dossier opbouwen met feitelijke informatie, wie, wat wanneer. • Interne afspraken maken wie het dossier gaat bijhouden en intern met iedereen communiceren zodat nieuwe gegevens bij de juiste persoon aangeleverd kan worden en verwerkt kunnen worden in het dossier. • Analyseren van de inhoud en op basis hiervan conclusies trekken en vervolg afspraken maken. Conclusie Vervolgafspraak Vermoeden ongegrond

Geen vervolgacties noodzakelijk

Twijfels

Vaststellen hoe lang nog wordt gevolgd

Vermoedens gegrond

Contact opnemen met Steunpunt Huiselijk Geweld voor vervolgacties

Resultaat: Er is een concrete vervolgstap bekend. Wanneer nodig doorgaan met het volgende fase. Tijdspad: Afhankelijk van de casus en de situatie, streeftijd 1 week Stap 3: weging / kwalificatie Overzicht van stappen die vooraf gaan aan weging en kwalificatie • Melding bij het Steunpunt Huiselijk Geweld • Het Steunpunt Huiselijk Geweld maakt een dossier aan • Het Steunpunt Huiselijk Geweld maakt een analyse van de situatie, geeft advies en houdt afstemming met de betrokken instellingen en andere partners conform de afspraken. • Filteren van de informatie; besluiten wel of geen vervolg • Het Steunpunt Huiselijk Geweld koppelt aan de melder terug welke volgende stap ondernomen wordt. Meldingen kunnen op twee manieren bij het Steunpunt Huiselijk Geweld binnenkomen: • Via Slachtoffers, omstanders, professionals en vrijwilligers die naar het Steunpunt Huiselijk Geweld bellen of mailen • Via het veiligheidshuis. In het veiligheidshuis Arnhem vindt iedere werkdag een screening plaats van alle meldingen van huiselijk geweld uit regio Arnhem en West Veluwe Vallei die bij de politie binnenkomen. Hieronder vallen ook de meldingen waarbij sprake is van eergerelateerd geweld. Bij deze screening zijn Politie, Bureau Jeugdzorg, Justitie en het Steunpunt Huiselijk Geweld aanwezig. In deze screening wordt informatie verzameld over de bekendheid van betrokkenen bij de partijen aan tafel, en vervolgens wordt aan de hand van criteria de afhandeling besproken, bijvoorbeeld dat het Steunpunt Huiselijk Geweld aan de slag gaat met de melding. De minimaal benodigde gegevens voor het aannemen van een melding zijn NAW gegevens en een omschrijving van het incident. Het Steunpunt Huiselijk Geweld zorgt dat deze informatie compleet is en maakt een dossier aan. Het Steunpunt Huiselijk Geweld verzamelt na ontvangst van een melding informatie intern en extern. Er vindt afstemming plaats met de politie, en met Bureau Jeugdzorg indien er sprake is van een minderjarig slachtoffer/betrokkene.


11

Na het verzamelen van informatie wordt er een afweging gemaakt van de ernst van de situatie. Een eerste risico inschatting kan gemaakt worden aan de hand van de verkregen informatie. Indien nodig wordt er tussen Steunpunt Huiselijk Geweld en de politie afgesproken wie de checklist Eer (Zie bijlage) afneemt. Als het vooral een strafrechtelijk traject zal zijn, dan zal logischerwijs gekozen worden voor de politie. Als het vooral een hulpverleningstraject is, zal het Steunpunt Huiselijk Geweld dit doen of Bureau Jeugdzorg in het geval van een minderjarig slachtoffer. Zo nodig wordt de ingevulde checklist via de regionale contactpersoon van de politie doorgestuurd naar het LEC. Zij zullen vervolgens aan de hand van aangeleverde gegevens een risicoanalyse maken en een advies uitbrengen. Steunpunt Huiselijk Geweld, Politie en Bureau Jeugdzorg hebben allen één of meerdere contactpersonen die expert zijn op het gebied van eergerelateerd geweld. Deze contactpersonen zijn zowel intern als extern inzetbaar voor advies en/of consult bij complexe zaken van eergerelateerd geweld. Vervolgens worden er afspraken gemaakt wie logischerwijs het dossier gaat bijhouden en intern met betrokkenen zal communiceren zodat nieuwe gegevens bij de juiste persoon aangeleverd en verwerkt kunnen worden in het dossier. Dit vergt dus dat er in een overleg met elkaar wordt besloten bij wie de casusregie ligt. Bij zaken waar Jeugdbescherming betrokken is, zal de casusregie altijd bij Bureau Jeugdzorg blijven. De risicofactoren zijn in beeld en de veiligheid van het mogelijke slachtoffer is ingeschat. Met een samenvatting van de analyse zal bij het betreffende Veiligheidshuis aangemeld worden. Het is van belang dat het Steunpunt Huiselijk Geweld een advies geeft over de te nemen stappen en door welke partij dit gedaan zou kunnen worden. Dit wordt afgestemd in het wekelijkse casusoverleg Huiselijk Geweld in het Veiligheidshuis. Resultaat: Er is gedetailleerde informatie over de situatie en aan de hand hiervan kunnen vervolgactiviteiten ingezet worden. Tijdspad: Afhankelijk van de casus en de situatie, streeftijd 1 week Stap 4: toewijzen casusregisseur De casus wordt ingebracht in het wekelijks casusoverleg in het betreffende Veiligheidshuis. Er wordt gekeken welke organisaties betrokken zijn bij de casus en of er al een casusregisseur is. Vervolgens wordt er, indien nodig, een plan van aanpak gemaakt. Tevens wordt besloten welke organisatie(s) verantwoordelijk is/zijn voor de uitvoering van het plan. • • • •

De casus wordt ingebracht in het Veiligheidshuis/casusoverleg Er wordt een plan van aanpak gemaakt Als de zaak geen casus regisseur heeft wordt er een aangewezen die de voortgang bewaakt en terug rapporteert in het Veiligheidshuis Afstemmen tussen strafrechtelijke- en zorgtrajecten

Resultaat: Er is in beeld wie wat gaat doen en lacunes zijn in beeld gebracht. Tijdspad: Afhankelijk van de casus en de situatie, streeftijd 2 weken


12

Stap 5: uitvoering De casusregisseur voert het plan uit met ketenpartners en bewaakt het proces, wanneer nodig koppelt hij/zij de casus terug in het Veiligheidshuis. • Acties uit het plan van aanpak worden uitgevoerd door ketenpartners • Nazorg afspraken • Casus afsluiten Resultaat: Er is middels de ketenaanpak, hulpverlening in gang gezet. Informatie over de voortgang van de hulpverlening is teruggekoppeld aan de casus regisseur. De beoogde doelstellingen en afspraken zijn behaald. Tijdspad: Afhankelijk van de casus en de situatie, streeftijd 4 tot 8 weken. Stap 6: evaluatie Casus evaluatie Resultaat: De tevredenheid van de betrokkenen is getoetst. Er kan worden vastgesteld of de ketensamenwerking naar verwachting heeft gefunctioneerd. Daarnaast kunnen tijdens deze fase ook verbetervoorstellen voor een volgend proces worden vastgelegd. Vervolgens moet monitoring plaatsvinden na 3 en 6 maanden en 1 jaar in de kamer Huiselijk Geweld van het Veiligheidshuis. Tijdspad: Evaluatie 4 weken, monitoring na 3 en 6 maanden en 1 jaar.

2.5 Signalering Er is een reeks signalen die erop kunnen duiden dat er sprake is van eergerelateerd geweld. Wanneer de eer geschonden is, zal deze mogelijk gezuiverd moeten worden. Eerst zal er gekeken worden naar een minder ingrijpende oplossing zoals bijvoorbeeld een verhuizing, uithuwelijken of verstoting uit de familie. Wanneer dit niet lukt of wanneer men denkt dat het niet voldoende zal zijn, kan de familie overgaan tot een meer ingrijpende vorm van eerzuivering, bijvoorbeeld eerwraak. Dit is het uiterste redmiddel. Niet alle uitingsvormen zijn strafbare gedragingen, waar dat wel het geval is, spreken we van geweldsmisdrijven. Er zijn twee uitingsvormen mogelijk, namelijk psychisch en lichamelijk geweld. Dit geweld kan volgen op de aantasting van zowel seksuele als niet-seksuele eer. Hoewel de aanleiding verschillend kan zijn, is het gevolg (uitingsvorm) hetzelfde. De familie onderneemt hierbij acties om de aangetaste eer te herstellen. Het is hierbij belangrijk geen overhaaste conclusies te trekken. Soms kan er ook sprake zijn van een andere vorm van geweld: bijvoorbeeld partner geweld of meisjes die normale puber problematiek en grensoverschrijdend gedrag vertonen. Het hoeft niet altijd om eergerelateerd geweld te gaan. Raadpleeg bij twijfel een deskundige persoon binnen eigen organisatie of het Steunpunt Huiselijk Geweld. Onderstaande signalen moeten worden gezien als een richtlijn van signalen die voor kunnen komen. Het zijn signalen die niet bij iedereen hetzelfde zijn of in dezelfde mate voorkomen. Het zijn echter wel kenmerken die vaak worden gezien bij slachtoffers die onder invloed zijn of dreigen te komen. Wees bewust van het feit dat deze kenmerken/signalen ook passen bij allerlei andere soorten problematiek. Protocol signalering & aanpak Eergerelateerd geweld Steunpunt Huiselijk Geweld West-Veluwe/Vallei Steunpunt Huiselijk Geweld regio Arnhem

13

Herkennen van signalen en risicofactoren op eergerelateerd geweld is van belang voor een juiste inschatting van het gevaar en het nemen van de juiste veiligheidsmaatregelen. Enkele signalen Hieronder volgen enkele signalen die – in combinatie - mogelijk kunnen duiden op eergerelateerd geweld. Kunnen duiden, het hoeft dus niet zo te zijn! Houding van slachtoffers • Slachtoffer is extreem angstig, achterdochtig, durft bijna niets te vertellen, is schrikachtig • Durft nauwelijks te vertellen wat er aan de hand is, schaamt zich en voelt zich extreem schuldig naar de familie. Zegt dat er eigenlijk niets verteld mag worden • Vraagt voortdurend of je het absoluut niets wilt doorvertellen • Kan soms verward zijn en geen coherent verhaal vertellen over wat er is gebeurd • Is soms in zichzelf gekeerd en apathisch, kan geen beslissingen nemen • Fatalistische houding: zegt misschien iets als; “ach, ik moet mijn lot dragen” Informatie van het slachtoffer over de dreiging • Slachtoffer meldt dat meerdere familieleden (naast eventuele partner) dreigen • Er is absoluut geen vrijheid om te gaan en staan waar men wil • Dreigen met moord door de (schoon-)familie (en/of partner) als het slachtoffer weggaat. Of als er met anderen over de situatie wordt gepraat • Dreigen met uithuwelijking, • Dreigen met ontvoering naar of achterlating in herkomstland


14

3

Na de melding

3.1 Steunpunt Huiselijk Geweld? Iedereen kan altijd en anoniem bij het Steunpunt Huiselijk Geweld, terecht voor informatie en advies. Ook voor hulpvragen gericht op slachtoffers, plegers en getuigen van huiselijk geweld kan contact worden opgenomen met het Steunpunt Huiselijk Geweld. Bij het Steunpunt Huiselijk Geweld werken ervaren maatschappelijke werkers die de situatie goed kunnen inschatten. Ze geven informatie en advies en kunnen contact leggen met de ketenpartners in de regio die de beste begeleiding en ondersteuning bieden. Op het moment dat er twijfels of gegronde vermoedens zijn van eergerelateerd geweld problematiek, neem dan contact op met het Steunpunt Huiselijk Geweld. Wellicht dat in een eerder stadium al contact geweest is met het Steunpunt Huiselijk Geweld om informatie en/of advies in te winnen. Vanaf dit punt gaat het proces over in het melden van vermoedens en zorgen die rondom een vermoedelijke slachtoffer(s) zijn. Het Steunpunt Huiselijk Geweld neemt nieuwe zaken zo spoedig mogelijk in behandeling. Daarbij is het Steunpunt Huiselijk Geweld 24 uur per dag, 7 dagen per week, bereikbaar. Gegronde vermoedens en dan? Op het moment van gegronde vermoedens, is het zaak om op meerdere gebieden hulpverlening rondom de vermoedelijke slachtoffer(s) in gang te zetten. Het Steunpunt Huiselijk Geweld zal altijd eerst de hele situatie in kaart willen brengen en afstemmen met de Politie en Bureau Jeugdzorg. Hiervoor wordt er een telefonisch gesprek gedaan en eventueel een risicoscreening afgenomen om in kaart te brengen wat de ernst en dreiging van de situatie is. Na het gesprek en de risicoscreening, zal de medewerker van het Steunpunt Huiselijk Geweld doorverwijzing organiseren naar het Veiligheidshuis en bij spoed naar hulpverlenende instellingen. Het doen van een melding bij het Steunpunt Huiselijk Geweld Op het moment dat het besluit is genomen om melding te doen bij het Steunpunt Huiselijk Geweld, kan ook duidelijk geworden zijn dat het van belang is dat het (mogelijke) slachtoffer opgevangen moet worden. In het geval van minderjarige jongeren zal opvang georganiseerd worden via Bureau Jeugdzorg. Bureau Jeugdzorg heeft afspraken met ketenpartners over de opvang van minderjarigen in crisissituaties. Daar waar het gaat om meerderjarige slachtoffers, kan er via het Steunpunt Huiselijk Geweld naar een veilige opvangplek gezocht worden. Moviera biedt opvang aan slachtoffers van eergerelateerd geweld. Medewerkers van het Steunpunt Huiselijk Geweld zijn bekend met de sociale kaart in de regio Arnhem en West-Veluwe/Vallei en hebben zicht op het meest passende hulpaanbod. Vanuit het Steunpunt Huiselijk Geweld zal altijd warme overdracht plaatsvinden naar de hulpverlening en volgt er een terugkoppeling over de gemaakte afspraken naar de meldende instantie. Als het slachtoffer op de hoogte is van de melding bij het Steunpunt Huiselijk Geweld, zal er vanuit het Steunpunt Huiselijk Geweld (indien mogelijk) contact gezocht worden met vermoedelijke slachtoffer(s) en zijn of haar ouders.


15

Alle meldingen die bij het Steunpunt Huiselijk Geweld binnen komen, worden in vertrouwen en met zorg behandeld. Het kan soms moeilijk of spannend zijn om over te gaan tot een melding bij het Steunpunt Huiselijk Geweld. Desondanks is het van groot belang om melding te maken op het moment dat er gegronde vermoedens zijn van eergerelateerd geweld. Privacy convenant Om optimaal te kunnen handelen binnen de ketensamenwerking is een privacy convenant Huiselijk Geweld opgemaakt. Binnen dit convenant zijn samenwerkingsafspraken gemaakt met verschillende hulpverlenende instanties, waaronder het Steunpunt Huiselijk Geweld. Dit houdt in dat er altijd overleg mag en kan plaats vinden en dat informatie overdracht kan plaatsvinden. Dit in het belang van de cliënt en het goed afstemmen van hulpverlening tussen verschillende instanties.

3.2 Wat wordt verwacht van de meldende instantie na melding bij het SHG? Op het moment dat er een melding is gedaan bij het Steunpunt Huiselijk Geweld zal de medewerker van het Steunpunt Huiselijk Geweld afspraken met de melder maken over het vervolg en de noodzakelijke terugkoppeling. Dit is afhankelijk van de rol die de melder heeft in het leven van het slachtoffer. Daar waar mogelijk, wordt de melding met slachtoffers en de familie besproken, het kan echter voorkomen dat dit niet wenselijk is. Het is voor het Steunpunt Huiselijk Geweld, maar ook voor andere betrokken hulpverleners, van groot belang dat er overleg kan plaatsvinden met de melder op het moment dat dit nodig is. Beschikbaar zijn en blijven voor overleg, is dus een noodzaak. Het is daarom zinvol om binnen de eigen instelling afspraken te maken wie contactpersonen zijn voor het vervolg traject. Naast bereikbaar en beschikbaar zijn voor overleg, is er voor de melder een belangrijke signaleringsfunctie. De melder is (hoogstwaarschijnlijk) een vertrouwenspersoon voor het vermoedelijke slachtoffer(s) en heeft zicht op de situatie waarin het slachtoffer(s) zich bevindt. Het kan voorkomen dat door de melding bij het Steunpunt Huiselijk Geweld de situatie rondom het slachtoffer(s) zal veranderen of dreigender zal worden. Dan is het van belang om opnieuw contact te zoeken met het Steunpunt Huiselijk Geweld om deze signalen door te geven.


16

4

Bijlagen

4.1 Checklist Eergerelateerd Geweld De checklist is bedoeld als hulpmiddel om de zorgen beter in beeld te krijgen. Deze wordt gebruikt voor dossiervorming maar ook als leidraad om een goed inzicht te krijgen in het soort geweld. De checklist zal ingevuld worden door het Steunpunt Huiselijk Geweld als het vooral een hulpverleningstraject zal gaan worden. De politie vult de checklist in als het om een strafrechtelijk traject gaat.

In dit overzicht vindt u een vragenlijst, punten van aandacht en tips die van belang kunnen zijn voor het behandelen van een eergerelateerde zaak. Het is van belang dat u de vragen zo volledig mogelijk behandelt zodat er op basis van de door u verstrekte informatie een deugdelijke analyse kan worden uitgevoerd. Tip: Print de checklist ook uit, zodat u de bijsluiter die achter de vragenlijst zit, bij de hand hebt. Voor de politie geldt dat er op PolitieKennisNet (PKN) meer informatie te vinden is. Surf daarvoor naar het PolitieKennisNet, tabblad Kennis. klik in de linkerkolom op Multicultureel Vakmanschap of op Criminaliteit. Klik daarna op ‘Eergerelateerd geweld’ en vervolgens weer op ‘eergerelateerd geweld’. Gegevens verzoeker c.q. vast contactpersoon: Datum van invullen: Regio/instantie: Naam: Telefoonnummer: Emailadres: Zaaknummer:

In te vullen door LEC: LECnummer:


17

1) De Melding • Neem de tijd voor een uitgebreide intake. • Zoek een rustige ruimte. • Neem de melder serieus en geef hem/haar aandacht. • Stuur de melder nooit weg.

2) Personalia • Noteer naast de familienaam ook de meisjesnamen van vrouwen (echtgenotes, (schoon)moeders, (schoon)zussen.

Achternaam: Evt. Meisjesnaam: Voornaam: Geboortedatum:

•

Vraag naar de burgerlijke staat van betrokkenen.

•

Noteer de geboorteplaats– en land. Vraag naar de streek en provincie en (bekende) steden in de buurt. Vraag de oorspronkelijke en huidige adressen in het land van herkomst en eventuele latere (stedelijke) adressen.

•

Noteer de nationaliteit.

•

Vraag naar de verblijfsstatus: vergunning tot verblijf, welke soort, tijdelijk/afhankelijk of visum kort verblijf.

Geboorteplaats: Geboortestreek: Geboorteland: Adres: Postcode: Plaats: Telefoonnummer:

Maak zoveel mogelijk een kopie van officiële documenten zoals paspoorten en verblijfsvergunningen

Nationaliteit: Verblijfsvergunning: zo ja, soort en nr.: Rol:

Bij meerdere betrokken personen deze informatie in een bijlage per persoon verwerken.


18

3) Vaststelling van het probleem • Wat is het probleem maak onderscheid tussen eerschending en eerherstel)? •

Waarvoor zijn betrokkenen concreet bang? Wat is met andere woorden het ergste, dat er zou kunnen gebeuren? Is dat al gebeurd?

•

Wat is de houding van en welke emoties tonen betrokkenen?

•

Wie zijn bij het probleem betrokken?

•

Wie zijn van het probleem op de hoogte?

•

Zijn er mensen die absoluut niet op de hoogte mogen raken van het probleem?


19

4) Sociale en economische achtergronden • Vraag naar de hoogst voltooide opleiding in Nederland en/of in het land van herkomst. •

Informeer naar de positie op de arbeidsmarkt. Als de betrokkenen geen werk hebben, vraag dan naar het arbeidsverleden.

•

Breng de financiële situatie van de betrokkenen in kaart.

•

Probeer inzicht te krijgen in de vraag wie in de familie of andere groep waar het in de casus om gaat, de beslissingen neemt.

•

Informeer naar de geloofsovertuiging van de betrokkenen. Welke moskee/gebedshuis bezoeken ze?

•

Tracht inzicht te krijgen in het sociale leven van de familie of groep in het openbaar: in welke openbare gelegenheden komen ze (denk bijvoorbeeld aan een buurthuis, koffiehuis of een sportschool)?

•

Probeer in beeld te krijgen in hoeverre opvattingen verschillen binnen de betreffende familie of groep.


20

5) Ervaringen met geweld • Wordt er momenteel met geweld gedreigd? Zo ja, wanneer en in welke vorm? •

Is er in deze zaak al geweld gebruikt? Zo ja, wanneer en in welke vorm?

•

Is er in het verleden geweld toegepast? Zo ja in welke vorm, door wie en tegen wie was dit geweld gericht? Zijn die incidenten/antecedenten bij de politie bekend?

•

Vraag door naar achtergronden en specifieke kenmerken van de geweldpleger(s).

•

Hoe is op eerdere gewelddadige ervaringen door de betrokkenen gereageerd?


21

6) Relatieschema Maak net zoals onderstaand voorbeeld een relatieschema (volgende bladzijde)


22

6) Vervolg relatieschema Plaats in de familie Voor– en achternamen


Geboortedatum

Geboorteplaats, -streek en -land

Werk

23

Huidige adres

7) Overige informatie Indien u nog informatie heeft die van belang kan zijn voor de zaak en die niet eerder benoemd is in de checklist, kunt u dat hier vermelden. Hierbij valt te denken aan persoonlijke indrukken van behandelaars (politie of ketenpartners), persoonlijk oordeel over de kwaliteit van de hier verzamelde informatie of suggesties voor nader onderzoek naar ontbrekende informatie


24

8) Het maken van een plan van aanpak •

Treed nooit overhaast op.

•

Maak een overzicht van de reeds verzamelde informatie.

•

Welke (essentiële) informatie ontbreekt?

•

Hoe kan die informatie alsnog ingewonnen worden?

•

Overschat nooit de eigen kennis: Is er hulp van een specialist of een bemiddelaar nodig? Vraag via contactpersonen eergerelateerd geweld in de eigen regio of ondersteuning van het LEC EGG noodzakelijk is.

•

Wat wil het potentiële slachtoffer en/of andere betrokkenen? Hoe zien zij de toekomst? Kennen zij een persoon die geschikt is om te bemiddelen?

•

Schep duidelijkheid bij alle betrokkenen over de rol van de politie en andere betrokken partijen en denk goed na over te verlenen nazorg.

9) Het horen van betrokkenen en het gebruik van tolken •

Hoor iedere betrokkene apart.

•

Houd rekening met de belangen van betrokkenen en de gevolgen van afgelegde verklaringen.

•

Gebruik bij voorkeur geen tolk, maar houdt rekening met eisen aan bewijsvoering, indien het tot een rechtszaak komt.

•

Gebruik in overige gevallen een tolk die niet zelf tot de ingroup behoort.

•

Voorkom dat de tolk als ‘cultuurspecialist’ gaat optreden of een eigen draai aan de vertaling geeft.

•

Laat bij twijfel de vertaling van de tolk controleren door een andere (onafhankelijke) tolk.

10) Vastleggen en doorgeven van informatie •

Schrijf een uitgebreide rapportage en voeg kopieën van alle relevante stukken toe.

•

Voeg een overzicht van alle gemaakte afspraken (met collega’s en alle betrokkenen, maar geen vrijwilligers van slachtofferhulp) toe.


25

11) Bemiddeling door de politie •

Kies een geschikte locatie en houdt daarbij rekening met de beveiliging.

•

Kies een bemiddelaar, die voor alle betrokkenen acceptabel is. Houdt daarbij rekening met de visie van betrokkenen op respect en gezag.

•

Maak afspraken concreet.

Na het invullen van de checklist kunt u deze samen met andere relevante documenten sturen naar de coördinator eergerelateerd geweld in uw regio of naar de helpdesk van het LEC EGG > [email protected] Het LEC EGG is tevens bereikbaar via telefoonnummer: 070-4243376 U krijgt zo spoedig mogelijk bericht.

De melding Als iemand aan het bureau komt om melding te maken van een situatie, waarin eer vermoedelijk een belangrijke rol speelt, dan is het zaak, dat de dienstdoende agent de zaak serieus neemt en de nodige aandacht besteedt aan de melder. De uitgebreide intake kan inzicht geven in het mogelijke motief. Het heeft meestal geen zin om vermoedens over eer als motief te benoemen. De melder zal ze niet altijd rechtstreeks bevestigen. De vraagstelling moet open zijn. Bij het zoeken naar een motief dient het woord ‘eer’ mensen niet in de mond te worden gelegd. Eer is een ingewikkeld iets, waarover lang niet altijd makkelijk gesproken wordt. Bovendien is in veel gemeenschappen de politie de laatste instantie, waar mensen zich toe wenden als ze een probleem hebben. Geef melders dan ook nooit de boodschap mee, dat het druk is en dat ze later terug moeten komen. Vaak hebben melders alle moed moeten verzamelen om naar de politie te gaan.

Relevante vragen: personalia In eerste instantie zal de melder naar de personalia van alle betrokkenen worden gevraagd. Houd er echter rekening mee, dat meerderjarigheid niet voor iedereen begint bij de 18e verjaardag. Een vrouw is in sommige culturen minderjarig zolang zij ongehuwd is. Bij melding van vermissing van een ongehuwde 25 jarige vrouw, kan dit dus betekenen, dat het in de ogen van de melder gaat om een uiterst kwetsbare vrouw, die de grootst mogelijke bescherming nodig heeft. Ga in het eerste contact actief op zoek naar informatie. Als de betrokkenen niet alle antwoorden weten, vraag dan naar iemand anders (metgezel/vertrouweling), die de informatie wèl kan geven. Maak verder zoveel mogelijk kopieën van documenten. Als de documenten niet direct voorhanden zijn, laat ze dan door de betrokkenen op een later tijdstip brengen.


26

Aard van het probleem Vraag de melder een beschrijving van het probleem te geven: waarvoor is men bang, wie zijn er bij betrokken en wie heeft weet van het probleem? Het is niet altijd verstandig om hier gelijk mee te beginnen. Soms zijn melders zo nerveus of ongerust, dat het wellicht beter is om eerst met meer eenvoudige vragen (bijvoorbeeld vragen naar de personalia) te beginnen, zodat de melder aan de gesprekssituatie kan wennen. Het kan echter ook zo zijn, dat de melder meteen ter zake wil komen en gelijk de essentie van het probleem schetst. Gaat het hier inderdaad om een eerzaak? Zo ja, probeer dan te bepalen wat de eerschending is geweest en of er al sprake is geweest van (pogingen) tot eerherstel. Probeer met andere woorden aan het einde van het gesprek in te schatten op welk punt van de glijdende schaal van eerzuiverende handelingen de zaak zich bevindt. Verder is het belangrijk om goed rekening te houden met emoties van betrokkenen: hebben vermoedelijke aanzetters tot eer gerelateerd geweld bijvoorbeeld het gevoel, dat zij in hun volste recht staan? Stralen betrokkenen angst uit? Let dus goed op attitude en emoties, want deze kunnen inzicht geven in motieven en beweegredenen van betrokkenen.

Relevante vragen: sociale en economische achtergronden Vragen naar sociale achtergronden van álle betrokkenen – dus niet alleen die van een individueel persoon, maar die van de gehele familie of van een ander belangrijk groepsverband - hebben uiteraard betrekking op de omstandigheden in Nederland, maar ook op die in het land van herkomst. Kennis hierover kan inzicht bieden in de aanwezigheid van eer als mogelijk motief. Verder kan dit soort informatie laten zien hoe de onderlinge verhoudingen zijn. Daarbij is met name het thema afhankelijkheid interessant, bijvoorbeeld in financieel opzicht of wat betreft de verblijfstitel. Waar het met andere woorden om gaat, is om helder te krijgen wat voor verwachtingen mensen ten opzichte van elkaar hebben en in hoeverre het niet voldoen aan die verwachtingen als oneervol wordt bestempeld. Sociale en economische achtergrondinformatie kan verder aanwijzingen bevatten voor het vinden van een geschikte bemiddelaar in een conflict. Stel dat betrokkenen niet gelovig zijn, dan heeft het wellicht niet zoveel zin om een religieus leider te benaderen als bemiddelende instantie. Bij sociale en economische achtergronden van betrokkenen kan onder meer gedacht worden aan de genoten opleiding, het arbeidsverleden en de financiële staat. Verder is het van belang om navraag te doen naar het bestaan van verschillende opvattingen onder de betrokkenen ten aanzien van (religieuze) normen en waarden. In dit verband kan onder meer gedacht worden aan opvattingen ten aanzien van (homo)seksualiteit, opvoeding, uiterlijk, man-vrouw verhoudingen of uitgaven. Diegene, die de vragen stelt moet wel alert zijn op sociaal wenselijke antwoorden: het kan goed zijn, dat een betrokkene niet vertelt wat hij of zij echt denkt, maar een antwoord geeft, waarvan hij of zij denkt dat het de vragensteller wel zal bevallen. Per situatie moet bekeken worden of het verstandig is om de vragen rechtstreeks te stellen of dat het wijzer is om in een gesprek of verhoor wat meer ‘omtrekkende bewegingen’ te maken.


27

Relevante vragen: ervaringen met geweld Er dient niet alleen inzichtelijk te worden gemaakt, of er in de voorliggende casus reeds gedreigd is met geweld of dat geweld daadwerkelijk is toegepast. Eerdere gewelddadige ervaringen zijn ook relevant. Het kan zowel om fysiek (onder meer slaan, schoppen, duwen, opsluiten, bedreigen [met wapens] of dwingen tot innemen van medicijnen en/of drugs) als geestelijk (uitschelden, vernederen, chanteren, bedreigen van familieleden, belagen) geweld gaan. Hoe hebben de betrokkenen in het verleden op dit geweld gereageerd? Reacties uit het verleden kunnen helpen te bepalen hoe met de actuele casus moet worden omgegaan. Daarnaast dient te worden nagegaan of de politie informatie over eerdere incidenten in de eigen informatiesystemen terug kan vinden. Tot slot is het zaak, als er in het verleden gewelddadige ervaringen zijn opgedaan, door te vragen naar kenmerken van de daders: zijn zij (vuur)wapen gevaarlijk? Verkeren ze in een crimineel milieu? Gebruiken ze drugs of is er sprake van psychische stoornissen?

Het maken van een relatieschema Zowel voor de politie als voor anderen die met een analyse van de zaak bezig zijn, is het handig om een familiestamboom of een netwerkoverzicht te hebben, waarin de onderlinge relaties tussen de betrokkenen zijn weergegeven. Wie wordt er (vermoedelijk) bedreigd met moord of ontvoering? Waar verblijft het potentiële slachtoffer op dit moment? Wie heeft (waarschijnlijk) de aanzet gegeven tot het plegen van eer gerelateerd geweld (intellectuele dader) en wie is (waarschijnlijk) voornemens om dit plan uit te gaan voeren?

Het maken van een plan van aanpak 1 De problematiek rond eer gerelateerd geweld is dermate complex, dat een goed plan van aanpak noodzakelijk is. Overhaaste beslissingen, waarvan op voorhand de mogelijke consequenties niet goed worden overzien, kunnen een averechts effect hebben. Het is zelfs mogelijk, dat door een niet goed voorbereide aanpak de politie of andere partners onbedoeld zelf de eer van betrokkenen schenden. Denk in dit verband bijvoorbeeld aan wat er allemaal kan gebeuren, als een tot dan toe goed bewaard geheim door onachtzaamheid van de politie of andere partners uitlekt. Indien dit als een eerschending wordt ervaren, is het probleem verergerd. Voor de betrokkenen zijn de gevolgen dan misschien niet te overzien, terwijl de behandelend politieambtenaar zich wellicht van geen enkel kwaad bewust is, omdat hij of zij de gevoeligheden niet (onder)kent. De zaak wordt nog complexer indien betrokkenen de politie of andere partners in de veiligheidszorg hiervoor verantwoordelijk houden. Pogingen om eer te herstellen – waaronder het gebruik van geweld – kunnen zich dan ook tegen medewerkers van de politie en haar partners gaan richten!


28

Het maken van een plan van aanpak 2 De behandelend politieambtenaar moet er zich terdege van bewust zijn, dat hij of zij niet altijd in staat zal zijn om de ingewikkelde problematiek met betrekking tot eer gerelateerd geweld op te lossen. Vaak is doorverwijzing naar een specialist nodig. Eer is immers een dynamisch verschijnsel, dat zich in verschillende hoedanigheden voor kan doen. Voor de aanpak van eer gerelateerd geweld kan dan ook geen ‘recept’ worden verstrekt. Externe specialisten hebben echter informatie nodig op grond waarvan zij zich over een specifieke casus uit kunnen spreken. Een relatieschema is een belangrijke hulp bij het opstellen van een plan van aanpak. Het schema kan nog verder aangevuld worden met andere informatie, zoals de resultaten van controles van alle personalia in de informatiesystemen, waartoe de politie toegang heeft. Bij het systematiseren van informatie met behulp van een schema, wordt ook sneller duidelijk of er nog belangrijke gegevens ontbreken. Breng eveneens goed in kaart, wat het potentiële slachtoffer en/of andere betrokkenen graag zouden willen. Wil men het contact met de eerschender handhaven? Is men bereid belangrijke sociale banden, zoals familierelaties te verbreken? Hoe ziet men de toekomst? Verder is het belangrijk, dat alle betrokkenen èn de politie realistische verwachtingen ten opzichte van elkaar hebben. Het is aan te raden deze afspraken op papier te zetten en ze officieel te laten ondertekenen door de betrokkenen (laat ook de eventuele bemiddelaar tekenen). Verder moet van tevoren goed worden nagedacht over nazorg. Alleen op basis van goede informatie kunnen concrete stappen worden gezet. Helaas kan een plan van aanpak voor eerzaken niet worden gestandaardiseerd. In sommige gevallen kan bijvoorbeeld bemiddeling door mensen uit eigen kring tot een oplossing leiden. Betrokkenen kennen wellicht iemand, die daar voldoende gezag en draagvlak voor heeft. Er zijn echter ook situaties denkbaar, waarin de onderlinge verhoudingen zo vertroebeld zijn, dat dit niet meer mogelijk is. Dan zou een geestelijk leider als bemiddelaar een goed alternatief kunnen zijn. Maar standaard een imam of een andere geestelijk leider inschakelen, zonder dat hierover overleg is gevoerd met de betrokkenen, kan desastreuze gevolgen hebben als blijkt dat het gezag van de leider door de betrokkenen niet erkend wordt. Zoek dus niet op eigen houtje een bemiddelaar, raadpleeg bijvoorbeeld aangewezen deskundigen in de politiekorpsen, die weer een beroep kunnen doen op de expertise, die in het politiekorps Haaglanden voorhanden is. Aan het einde van deze lijst is een apart blok opgenomen met tips voor het geval de politie zelf in een eerzaak als bemiddelaar optreedt.


29

Vastleggen en doorgeven van informatie Het spreekt voor zich: maak altijd een volledige en uitvoerige rapportage (met eventuele processen-verbaal). Doe dit ook, indien het er aanvankelijk naar uitziet, dat de situatie door een gesprek tot rust is gebracht. In die rapportage dient een overzicht te worden gegeven van alle gemaakte afspraken, bijvoorbeeld over het verstrekken van informatie aan wijkagenten en anderen binnen het politieapparaat. In dit verband moet eveneens duidelijkheid worden verschaft omtrent het verstrekken van informatie aan betrokkenen en derden. Het gaat dus niet alleen om afspraken tussen politieambtenaren onderling en met partners in de veiligheidszorg, maar ook om afspraken met andere betrokkenen, zoals de melder en zijn achterban of een geestelijk leider, die als bemiddelaar bij de zaak betrokken is. In Haaglanden is in het bedrijfsprocessensysteem Genesys een veld toegevoegd met betrekking tot slachtofferhulp. Bij politie Haaglanden vormt het Bureau Vrijwilligers, waar onder andere de vrijwilligers van slachtofferhulp onder vallen, een onderdeel van de politieorganisatie. Het korps vindt het belangrijk dat slachtoffers van delicten, indien daar behoefte aan bestaat, gebruik kunnen maken van de diensten van slachtofferhulp. Bij zaken met betrekking tot eer gerelateerd geweld valt dit echter sterk af te raden. De aan dit bureau verbonden vrijwilligers beschikken niet over de kennis om dergelijke complexe en dikwijls lang slepende zaken goed te kunnen behandelen. Een verkeerde benadering kan – zoals reeds eerder werd aangegeven bij het maken van een plan van aanpak - desastreuze gevolgen hebben. Bij het vastleggen van informatie – het ‘muteren’ dienen agenten dan ook aan te geven dat bemiddeling van slachtofferhulp niet gewenst is. Men moet er alert op zijn het in Haaglanden verplichte veld ‘slachtofferhulp ja/nee’, dat automatisch op ‘ja’ staat, te wijzigen.


30

Het horen van betrokkenen en het gebruik van tolken Elke betrokkene dient apart te worden gehoord. Alleen op die manier voelen partijen zich vrij om te spreken en kunnen nadien de verhalen vergeleken worden. De politieagent, die de zaak behandelt moet alert zijn op de belangen van betrokkenen en de gevolgen van verklaringen. Waarom wordt dat en dat verklaard? Door wie wordt wat verklaard? Wanneer wordt wat verklaard? Daarbij dient rekening te worden gehouden met culturele patronen (en gevolgen). Een jong meisje, dat als getuige alles open en eerlijk verklaart, kan daarvoor soms later een hoge prijs betalen. Spreek bij twijfel altijd met een deskundige in de regio, die een beroep kan doen op het LEC EGG in Haaglanden. Door niet met een tolk te werken die tot de ingroup behoort, wordt voorkomen, dat de persoonlijke opvattingen van de tolk het proces beïnvloeden. Een tolk uit de ingroup kan bovendien door betrokkenen worden herkend als behorend bij een bepaalde groep of stroming, waardoor er niet open en eerlijk wordt gesproken. Ook kan een tolk uit de eigen groep schaamte of angst voor roddels oproepen en versterken, waardoor men zwijgt of minder verklaart. Soms kan het niet anders en moet er toch een tolk worden ingezet. Dit speelt bijvoorbeeld in zaken, waar dodelijke slachtoffers zijn gevallen. Als het tot een proces komt, wil de rechter immers stukken zien, waar met een beëdigde tolk is gewerkt. Verder is het van belang, dat, wanneer er van de diensten van een tolk gebruik wordt gemaakt, deze niet wordt ingezet als een ‘cultuurspecialist’, die vanuit de eigen overtuiging de politieambtenaar (ongewild, onbewust of soms moedwillig) een bepaalde richting op stuurt. Let goed op, dat de tolk een zo getrouw mogelijke weergave geeft van wat hem verteld is. Dit is natuurlijk moeilijk als de betrokken agent zelf de vreemde taal niet machtig is. Wees echter alert als een tolk zich bij zijn of haar vertalingen frequent bedient van politiejargon of politiek correct Nederlands. Door deze ‘extra vertaling’ kunnen namelijk belangrijke nuances over het hoofd gezien worden!


31

Bemiddeling door de politie Als het tot een bemiddelend gesprek komt, dan is er een aantal aspecten waar goed over nagedacht dient te worden. In de eerste plaats moet er een geschikte locatie voor de bijeenkomst worden gekozen. Het moet neutraal gebied zijn, zodat alle partijen genegen zijn te komen. Indien er redenen zijn om aan te nemen dat er gewelddadige escalatie mogelijk is, zijn ook de beveiligingsmogelijkheden van belang. Is er bijvoorbeeld voldoende ruimte om betrokkenen apart te spreken of van de groep te scheiden als de emoties hoog oplopen? Fouilleer indien nodig de aanwezigen en zorg dat er op bijstand van collega’s kan worden gerekend, mochten er problemen ontstaan. Een ander belangrijk punt bij het zoeken van een geschikte locatie, is het rekening houden met zichtbaarheid van de gesprekspartners. Als buitenstaanders kunnen zien wie er bij het gesprek zijn betrokken, zou dit tot gevolg kunnen hebben dat de zaak alsnog uitlekt, waardoor het geschonden eergevoel een extra knauw krijgt. Al met al biedt een politiebureau goede mogelijkheden voor het voeren van deze moeilijke gesprekken. Eerder is al gesproken over het kiezen van een geschikte bemiddelaar. Indien een politieambtenaar de leiding van het gesprek op zich neemt, kies dan iemand die gezag uitstraalt. Laat de gespreksleiding over aan de oudste en/of de hoogste in rang. Dikwijls is het verstandig – afhankelijk van de groep die het betreft – om het gesprek door een man te laten voeren. Critici zullen wellicht stellen, dat een dergelijke aanbeveling in de Nederlandse context niet meer van deze tijd is. Doel van een bemiddelingsgesprek is echter niet het halen van het eigen morele gelijk, maar het voorkomen van escalatie in een complex conflict. Enig inlevingsvermogen in de belevingswereld van de betrokkenen is hierbij van essentieel belang. Waar het om gaat is dat de gespreksleider op respect en vertrouwen kan rekenen van de aanwezigen. Als de gespreksleider eerst zijn eigen positie moet ‘bevechten’, kan deze nooit als een volwaardige bemiddelaar optreden: de betrokken partijen zullen immer niets van hem of haar aannemen. Collega’s kunnen overigens het gezag van de gespreksleider verstevigen door deze als een echte ‘magistraat’ te behandelen: laat de bemiddelaar niet de deelnemers aan het gesprek bij de voordeur ophalen, de jassen aannemen of koffie serveren, maar doe dat voor hem. Het is zaak dat de bemiddelaar te allen tijde de regie over het gesprek houdt. Verder is het belangrijk dat de bemiddelaar de onderwerpen, die besproken worden, tastbaar en concreet maakt. Dat kan door bijvoorbeeld afspraken op papier te zetten en de stukken voor de ogen van de betrokkenen in een dossiermap te voegen onder vermelding van hun naam. Op die manier wordt het serieuze karakter van datgene wat besproken is, nog eens onderstreept. Het onderstaande schema geeft een samenvatting van de belangrijkste punten.

© 2009 Politie Haaglanden, Landelijk Expertise Centrum Eer Gerelateerd Geweld Deze checklist is ontwikkeld ten behoeve van de Nederlandse politie en dient in haar volledigheid te worden gebruikt. Het aanbrengen van wijzigingen is niet toegestaan. Publicatie in onverkorte vorm kan slechts geschieden met bronvermelding.


32

4.2 Signalenlijst Maatschappelijke vroegsignalering geweld in afhankelijkheidsrelaties Signalen die wijzen op een mogelijk slachtofferschap eergerelateerd geweld Dagbesteding: school en/of werk • (structureel) verzuim, mogelijk gestimuleerd door ouders • Verminderde prestaties • verzoek om verlengde vakantie • te laat terugkeren uit land van herkomst • opzien tegen komende vakantie • gehaald/gebracht worden en/of surveillance door broers of neven op school/werk. • niet zelfstandig mogen reizen • sociale isolatie/ verbreking vriendschappen zonder duidelijke reden • verandering van kleding, van modern naar traditioneel • algehele gedragsveranderingen (zie ook gezondheid en gedrag) • plotselinge aankondiging van verloving met een vreemde • blokkade van toegang tot (vervolg)opleiding/werk • Er wordt geroddeld over een meisje op school en/ of haar broers/neven hebben veel ruzie over haar • Deelname aan school/werkuitjes zeer beperkt, na werk/school weinig uitlooptijd, geen flexibiliteit. • Dubbelleven, groot verschil in gedrag tijdens/buiten school/werk. Veiligheid • betrokkene of broer/zus als vermist opgegeven en wordt actief gezocht • eerdere meldingen van huiselijk geweld, mishandeling of burengerucht op het adres van betrokkene • bedreigd of geconfronteerd met (seksueel) geweld • angst voor of bedreiging met mishandeling, chantage, vrouwelijke genitale verminking, aanvallen met zuur • betrokkene pleegt zelf strafbare feiten zoals dealen, wapenhandel, economische delicten, afpersing • betrokkene is aangegeven wegens overtredingen (b.v. winkeldiefstal of drugsgebruik) • angst voor of bedreiging met de dood of pogingen tot moord/doodslag • meldingen van andere misdrijven, zoals verkrachting of ontvoering • dreiging met terugsturen • maatschappelijke sancties


33

Gezondheid • begeleiding naar dokter of hulpverlening • het onthouden van medische zorg • lichamelijke klachten bv na genitale verminking, mishandeling, seksueel misbruik/geweld • zelfbeschadiging (automutilatie) • poging tot zelfdoding • gedragsveranderingen: bv eetstoornis, depressie, slecht slapen • druggebruik • vroege/ongewilde zwangerschap • verzoek tot geheime abortus • verzoek tot maagdelijkheidverklaring Gezin • eerdere gedwongen huwelijken • huwelijk op jonge leeftijd • dood van een ouder • eerdere vermissingen van gezins/familieleden • plotselinge verhuizing/ verdwijning • intensief contact met familieleden en/ of plotselinge reizen naar familie/familieberaad • er wordt veel geroddeld over een familie • eerdere meldingen van huiselijk geweld, mishandeling of burengerucht op het adres van betrokkene • potentiële slachtoffers worden afgeschermd/beschermd • afwerende houding t.o.v. politie en autoriteit en gezag Basisvrijheden van de betrokkene/persoonlijke integriteit • isolatie/een sterke inperking van de basis/bewegingsvrijheid • geen beschikking over eigen identiteitsdocumenten, visum/illegaal verblijf • bewust onwetendheid houden over eigen rechtspositie • financiële benadeling geen beschikking over verdiensten/schulden maken op naam van betrokkene • chantage door openbaarmaking feit of activiteit • niet toestaan van het machtig maken van de taal • geen vrije partnerkeuze/huwelijksdwang Gedrag • normafwijkend gedrag slachtoffer, concentratieproblemen, woede- uitbarstingen, ingehouden woede, depressieve klachten, machteloosheid, negatief zelfbeeld, vlakke emoties, schuw, brutaal, hyperactief, teruggetrokken, neerbuigend, wantrouwend, verdedigend) • alleen sterke binding met thuis: isolement • wegloop gedrag • moeite met contactlegging, oogcontact, lichamelijk contact • andere strafbare feiten plegen zoals dealen, wapenhandel, economische delicten, afpersing


34

4.3 Aandachtspunten bij contact Wees zorgvuldig met gegevens/transparantie: Binnen culturen waar familie eer een rol speelt kan het vrijgeven van informatie risico verhogend zijn en directe consequenties hebben. Je kunt informatie vrij geven waardoor de familie weet heeft van eerschending(en) en het probleem doen escaleren. Vraag advies aan het SHG. Neem risico's serieus: Totdat men het tegendeel kan onderbouwen is het raadzaam alle zorgelijke signalen serieus te nemen en te onderzoeken Werk niet solistisch maar samen: Wanneer je het gevoel hebt dat er inderdaad iets speelt wat met familie eer bespreek de casus dan zo spoedig mogelijk intern en met de Steunpunt huiselijk geweld. Deel de verantwoordelijkheid voor de casus zo veel mogelijk met je collega’s en de leidinggevende. Schakel niet zomaar familie in: Het is verstandig om eerst de risico’s voldoende in kaart te brengen alvorens de ouders te informeren. Het opstarten van een onderzoek binnen de familie of diens omgeving kan argwaan oproepen. Probeer waar mogelijk zoveel mogelijk met de slachtoffer de situatie te verkennen en de eerste risico’s te analyseren of informeer bij anderen betrokkenen naar de familie en gemeenschap. Erken de familiehiërarchie: Mensen die leven binnen eer culturen hebben vaak te maken met strikte regels en afspraken binnen hun gemeenschap. Het is voor iedereen duidelijk wat wel en niet gewenst is qua gedrag. Vaak zijn er personen binnen een familie/ gemeenschap met zeggenschap. Probeer hier zicht op krijgen. Dit zal je later in het traject kunnen helpen. Houd rekening met cultuur: Respecteer voor zover als mogelijk (een goede basis kan zijn de Nederlandse wetgeving) culturele aspecten. Daar waar het “invoegen” binnen een gezin/familie/gemeenschap van belang is zal het helpend zijn als je zicht krijgt op patronen en gebruiken. Het zal het contact vergemakkelijken. Schakel deskundigen in: Het is belangrijk dat de professionals enige basiskennis van de materie hebben, Maak gebruik van gedurende het traject ondersteunen door mensen die deskundig zijn in het begeleiden van deze slachtoffers uit eerculturen, Bijvoorbeeld steunpunt huiselijk geweld. Zorg voor een duidelijke regie: De samenwerking tussen diverse organisaties en disciplines een vereiste is voor een succesvolle aanpak is duidelijke afstemming van eer casussen. Er moet afspraken gemaakt moeten worden over de duidelijke regie van de casus en casus overleg en stem af en spreek af wat men wel en niet kan doen. Bedenk dat je vaak niet alle informatie krijgt: Culturen waar familie eer een rol speelt behoren vaak tot schaamte- en zwijgculturen. Dat houdt in dat men erg terughoudend is met het verstrekken van familiaire informatie en zeker wat betreft de problemen aan derden. Er zal dus mogelijk sprake zijn van een verborgen agenda en terughoudendheid. Het investeren in het contact en winnen van vertrouwen is dan wenselijk. Maar houdt er rekening mee dat je waarschijnlijk niet alles te weten komt


35

Wees terughoudend met een uithuisplaatsing: Neem in acht dat het weglopen/uithuisplaatsing al een eerschending op zich kan zijn. Dat dient uiteraard voorkomen te worden. Uithuisplaatsingen zijn vaak alleen effectief bij acute bedreiging van de veiligheid. Daar waar ruimte is tot bemiddeling en overleg verdient dit de voorkeur. Belangrijke hoofdregels: • Niet pionieren • Inschatten of er acuut gevaar dreigt • Houd de informatie in zeer kleine kring Do’s • Vertrouwenspositie waar maken • Risico screeningslijst EG uitvoeren • Familiebanden onderzoeken • Melding doen bij politie indien acuut gevaar dreigt • Altijd in contact blijven met slachtoffers • Kritisch naar het verhaal luisteren • Verhaal registreren • Bel voor een adviesgesprek naar Steunpunt Huiselijk Geweld Don’t’s • Niet in paniek raken bij ernstige dreiging • Niet te snelle conclusies trekken • Geen overhaaste beslissingen nemen • Geen familie inschakelen • Geen informatie aan familie verschaffen • Geen normen en waarden opleggen • Geen Familielid inschakelen als tolk • Informatie in de omgeving zoeken


36

Hoge score op individualisme Ik = centraal Succes heb ik aan mezelf te danken

Denken, voelen en handelen in termen van 'ik'

Lage score op individualisme Wij = centraal, Collectivisme Succes heb ik aan de mensen in mijn omgeving te danken Als ik faal ligt dat aan de mensen in mijn omgeving (en de situatie waarin ik verkeer) Denken, voelen en handelen in termen van 'wij'

Uiteindelijk kies ik voor mijzelf

Uiteindelijk gaat mijn familie of groep voor

Taak gaat voor relatie

Relatie gaat voor taak

Je moet zeggen waar het op staat

Je poogt altijd gezichtsverlies te voorkomen

Een misstap leidt tot schuldgevoel en verlies van zelfrespect Je ontleent je identiteit aan jezelf

Een misstap leidt tot schaamte en gezichtsverlies voor jezelf en je groep Je ontleent je identiteit aan je sociale netwerk

Het doel van onderwijs is leren om te leven

Het doel van onderwijs is leren om te doen

Dezelfde regels gelden voor iedereen

Voor groepsleden gelden andere regels dan voor niet-groepsleden Fouten maken betekent: gezichtsverlies en schande

Als ik faal ligt dat aan mezelf

Fouten maken betekent: eigen schuld, dikke bult

Rode vlaggen: • Bekende uitingen van eer en eerschending. • Bekende opvattingen van eer zoals machismo (macho-cultuur). • Aanleidingen van conflicten of andere kwesties tussen betrokkenen. • (Veronderstelde) gevolgen van (gewelddadig) eerherstel. • Eerherstel hoeft lang niet altijd in Nederland plaats te vinden. • Sociale achtergronden betrokkenen (opvallend relatief lage sociaal-economische positie). • Grote afhankelijkheid van het individu t.o.v. de gemeenschap. • Houding en emoties van betrokkenen (verzet tegen politie, angst van slachtoffer) (Landelijk expertise centrum eergerelateerd geweld)


37

Eer

Uitingsvormen

Aanleiding

gerelateerd geweld Betreft de

-

(dreiging met) moord*

-

verlies van maagdelijkheid

seksuele eer

-

zelfmoord

-

buitenechtelijke/ voorhuwelijkse seksuele

-

dodelijke ongeluk

-

mishandeling

-

verkrachting

-

verminking

-

buitenechtelijke of voorhuwelijkse

-

(dreiging met) verstoting

-

uithuwelijking

-

schaking

-

het afpakken van de

-

hertrouwen

kinderen

-

het afpakken van kinderen

-

wegsturen

-

het verlaten van de echtgenoot of de familie

-

terugbevlekking

-

vermissing, wegblijven, weglopen

-

echtscheiding

-

ongeoorloofd gedrag

-

vrijheidsbeperking

-

verzet tegen familie, regels, gearrangeerde

-

verhuizing

-

rechtszaak

relaties

zwangerschappen

huwelijken en verlovingen -

belediging, provocaties, vernedering

-

roddel, laster en smaad

Betreft de

-

(dreiging met) moord**

-

buitenechtelijke seksuele relaties

niet-seksuele

-

zelfmoord

-

buitenechtelijke zwangerschap

eer

-

dodelijke ongeluk

-

schaking

-

mishandeling

-

hertrouwen

-

(dreiging met) verstoting

-

het afpakken van kinderen

-

het afpakken van de

-

het verlaten van de echtgenoot of de familie

kinderen

-

vermissing, wegblijven, weglopen

-

wegsturen

-

ongeoorloofd gedrag

-

terugbevlekking

-

verzet tegen familie, regels, gearrangeerde

-

vrijheidsbeperking

-

afkopen

-

wanprestatie

-

verhuizing

-

belediging, provocaties, vernedering

-

rechtszaak

-

roddel, laster en smaad

-

onenigheid over bezit

huwelijken en verlovingen

*

Ferwerda en Van Leiden noemen dit ‘eermoord’ (2005: 31).

**

Ferwerda en van Leiden noemen dit ‘trotsmoord’ (2005: 31).

Bron:

Ferwerda & Van Leiden, 2005: 42.


38

4.4 Sociale Kaart Arnhem Steunpunt Huiselijk Geweld “Help jezelf. Help de ander. Bel voor advies of hulp.” 0900 1 26 26 26 (5cent per minuut) www.steunpunthuiselijkgeweld.nl Moviera - Aanpak huiselijk geweld. Jansbuitensingel 20 6811 AD Arnhem 026 3525810 www.moviera.nl Moviera, Centrale Intake Jansbuitensingel 20 6811 AD Arnhem 026- 389 49 45 Bureau Jeugdzorg Gelderland Velperweg 75 6824 HH Arnhem 026 3629111 AMK Arnhemsestraatweg 352 6881 NK Velp Gld 0900- 123 123 0 Politie Gelderland Midden Hoofdbureau Snelliusweg 1 6827 DG Arnhem 0900 8844 GGD Gelderland Midden Eusebiusbuitensingel 43 6802 EJ Arnhem 026 3773344 www.vggm.nl


39

Gemeente Arnhem, Leerplichtzaken Eusebiusbuitensingel 53 6802 EG Arnhem 026 3775783 Lindenhout, Jeugdzorg Heyenoordseweg 1 6813 GG Arnhem 026 3543333 www.lindenhout.nl Rijnstad, Maatschappelijk werk Roermondsplein 20 6811 JN Arnhem 026 3127700 www.rijnstad.nl Centrum voor Jeugd en Gezin Eusebiusbuitensingel 53 6828 HZ Arnhem 088 3555803 www.cjgregioarnhem.nl

4.5 Sociale kaart West-Veluwe/Vallei Steunpunt Huiselijk Geweld West-Veluwe/Vallei “Help jezelf. Help de ander. Bel voor advies en hulp” 0900- 1 26 26 26 (5ct p/m) Moviera Centrale Intake Jansbuitensingel 20 6811 AD Arnhem 026- 389 49 45 Moviera Ede Oude Arnhemseweg 2 6711 DV Ede 0318- 672 670 www.moviera.nl Bureau Jeugdzorg Gelderland Oude Bennekomseweg 3 6717 LM Ede 0318- 691 252


40

AMK Arnhemsestraatweg 352 6881 NK Velp Gld 0900- 123 123 0 Politie Gelderland Midden District West-Veluwe/Vallei Breelaan 2 6711 MT Ede 0900- 88 44 Lindenhout Zuidplein 6-10 6717 LV EDE Telefoon: (0318) 64 89 60 [email protected] Algemeen Maatschappelijk Werk MD Veluwe Klaphekweg 40c (hoofdlocatie in Ede) 6713 HN Ede 0900 230 0 230 Opella Nieuwe Maanderbuurtweg 46 6717 AS Ede 0318-693334 Beweging 3.0 (Hoevelaken) De Welness, de Wel 6 3871 MV Hoevelaken 033- 4692400 Vitras/CMD (Scherpenzeel) Vijverlaan 4 M 3925 EM Scherpenzeel 033- 2778889 Vilente Rooseveltweg 408h 6707 GX WAGENINGEN 0317 - 468825 Reclassering Kronenburgsingel 545 6831 GM Arnhem 026- 4430146 Protocol signalering & aanpak Eergerelateerd geweld Steunpunt Huiselijk Geweld West-Veluwe/Vallei Steunpunt Huiselijk Geweld regio Arnhem

41

4.6 Contactpersonen eergerelateerd geweld Steunpunt Huiselijk Geweld Elise van Nistelrooij 0900-126 26 26 [email protected] Politie Gelderland-Midden Bayram Varli 06- 46326351 [email protected] Coen van Zadelhoff 06- 53104628 [email protected] Bureau Jeugdzorg Regio Arnhem Jenny Meyer 026-3550700 [email protected] Regio West Veluwe Ellen Crolla 0318-691252 [email protected] Multicultureel vakmanschap Zuleyha Sahin 06-52468987 [email protected] Advies-en meldpunt Kindermishandeling Miranda van de Steen 026-4424222 [email protected] Spoedeisende Zorg: 0900-995559


42

4.7 Begrippenlijst Eergerelateerd geweld Dit is elke vorm van geestelijk of lichamelijk geweld dat wordt gepleegd in reactie op een (dreiging van) schending van de eer van een man of vrouw en daarmee van zijn of haar familie, waarvan de buitenwereld op de hoogte is of dreigt te raken. Eer Eer is de waarde van een persoon of zijn familie in een omgeving met een collectivistische structuur en met gemeenschappelijke normen en waarden. De eer van een persoon of familie wordt bepaald door de gemeenschap. Eer is een bezit dat kan worden afgepakt, gestolen of aangetast. Het bezit van eer is zo belangrijk, dat sommige mensen bereidt zijn hun leven of dat van een ander op te offeren om de eer te verdedigen of terug te winnen. Niet- seksuele eer/ Algemene familie-eer De niet-seksuele familie-eer vormt samen met de seksuele familie-eer het geheel van de familie-eer. De algemene familie-eer heeft betrekking op de reputatie van de man, zijn viriliteit en weerbaarheid binnen de familie en zijn vermogen om zijn autoriteit als vader en echtgenoot op adequate wijze waar te maken. De algemene familie-eer behelst in feite het al dan niet als een goed collectief functioneren van de hele familie Seksuele (familie)eer Man; Het vermogen van de man om de fysieke onbevlektheid van zijn vrouw, dochter of een ander vrouwelijk familielid met succes te bewaken en te verdedigen. Vrouw; De fysieke onbevlektheid van een vrouw. Eerverlies De zedelijke eer van de vrouw is gekoppeld aan de maatschappelijke eer van de mannelijke familieleden. Als de vrouw buitenhuwelijks seksueel contact heeft, verdwijnt ook hun eer: Zij hebben hun eigen dochter, zus of vrouw niet in de hand, of bieden niet genoeg bescherming als een ander die vrouw 'zomaar' kan benaderen. Als de familie haar maatschappelijke eer verliest worden alle leden in het sociale netwerk genegeerd, hun winkels verliezen klandizie, verlovingen worden afgezegd. Het komt voor dat een 'eerloze' familie uit de gemeenschap wordt gestoten. Er hangt dus veel van af. Eerherstel De situatie na het terugveroveren van de familie-eer door een geslaagde toepassing van eergerelateerd. Eerwraak Een geplande moord omwille van de seksuele familie-eer, nadat een fysieke bevlekking heeft plaatsgevonden een vreedzame oplossing niet mogelijk is gebleken. Door het plegen van eerwraak wordt de seksuele eer van de familie gered. De term is afkomstig van de Turcoloog Ane H. Nauta , die hem in 1978 introduceerde.


43

Gearrangeerde en gedwongen huwelijken Het huwelijk wordt door een of beide aanstaande echtgenoten onvrijwillig gesloten. Er wordt sociale druk gebruikt en (dreiging met) psychisch en/of fysiek geweld door de ouders, andere familieleden en / of de gemeenschap. Gearrangeerde huwelijken zijn niet problematisch als er sprake is van door beide huwelijkspartners gewenste bemiddeling. Echter, de scheidingslijn tussen bemiddeling en dwang is flinterdun. Huwelijksdwang Huwelijksdwang is het dwingen van een meisje, vrouw, jongen of man tot een huwelijk, door ouders, familie of gemeenschap. Een gearrangeerd huwelijk is niet per definitie een gedwongen huwelijk: er is een continuüm van algehele vrije partnerkeuze tot expliciete huwelijksdwang, met daartussen een groot grijs gebied van ‘zachte dwang’ Achterlating Het slachtoffer wordt in het kader van eerzuivering meegenomen naar land van herkomst en daar achtergelaten. Hierbij worden paspoort en andere identiteitspapieren vaak afgenomen zodat het slachtoffer niet meer kan terugkeren. Veiligheidshuis Netwerksamenwerkingsverband die partners uit de strafrechtketen, de zorgketen, gemeentelijke partners en bestuur verbinden in de aanpak van complexe problematiek. Het doel van de samenwerking is het terugdringen van overlast, huiselijk geweld en criminaliteit. De ketenpartners signaleren problemen, bedenken oplossingen en voeren die samen uit. Werkprocessen worden op elkaar afgestemd, zodat strafrecht en zorg elkaar aanvullen. Ingezet wordt op gedragsverandering, recidivevermindering en verbetering van de kwaliteit van leven van de delinquent. Men gaat dadergericht, gebiedsgericht en probleemgericht te werk. Er zijn lokaal verschillen als het gaat om de partners die in het Veiligheidshuis participeren.


44

4.8 Bronvermelding •

Basismodel meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

•

Landelijk Expertise Centrum voor Eergerelateerd Geweld

•

Ferwerda & van Leiden, 2005. Eerwraak of eergerelateerd geweld, naar een werkdefinitie. Onderzoeksgroep Beke

•

Politie Haaglanden

•

Wegwijzer eergerelateerd geweld

•

Aanwijzing huiselijk geweld en eergerelateerd geweld


45


46

5

Websites en aanbevolen literatuur

Informatie over eer en (eer) gerelateerd geweld: www.watiseer.nl www.eergerelateerdgeweld.info www.huiselijkgeweld.nl www.movisie.nl/eergerelateerd_geweld www.movisie.nl/huwelijksdwang www.alsniemandietsweet.nl Literatuur: • Werkboek Eergerelateerd geweld- Rob Ermers en adviesbureau Inflecto (2010) • Eer en eerwraak. Definitie en analyse - Rob Ermers (2007) • Je eer of je leven? Een verkenning van eerzaken voor politieambtenaren en andere professionals.- Janine Janssen (2006) • De prijs van vrijheid- Bea Jasai (2006) • Buitengesloten. Meiden vertellen over hun worsteling met familie- eer.- Linda Terpstra en Anke van Dijke (2006) • Eerwraak of eergerelateerd geweld? Naar een werkdefinitie.- Henk ferwerda en Ilse van Leiden (2005) • Eerwraak in Nederland. Een bronnenboek.- Hilde Bakker, m.m.v. Sezai Aydogan (2005) • Purified bij blood. Honour killings amongst Turks in the Netherlands.- Clementine van Eck (2002)

5.1 Stappenplan meldcode huiselijk geweld Een meldcode beschrijft in stappen wat bijvoorbeeld een arts, verpleegkundige of leraar moet doen. In het Basismodel meldcode is toegelicht welke 5 stappen in elk geval in de meldcode moeten staan. •

Stap 1: in kaart brengen van signalen.

•

Stap 2: overleggen met een collega en eventueel raadplegen van het advies- en Meldpunt Kindermishandeling of het Steunpunt Huiselijk Geweld.

•

Stap 3: gesprek met de cliënt.

•

Stap 4: wegen van het geweld of de kindermishandeling.

•

Stap 5: beslissen: hulp organiseren of melden.


47

Vallei Steunpunt Huiselijk Geweld regio Arnhem

Recommend Documents