UNIVERSITAIR CENTRUM GERIATRIE
1
Drugs en Senioren Drugs en Senioren
Prof Dr M Vandewoude
Universitair Centrum Geriatrie Antwerpen
2
3
Wat wordt juist bedoeld? • « Echte drugs » • Alcohol • Psychotrope medicatie • Nicotine
4
Gebruik bij Ouderen
Frequent Ouderen zijn meer kwetsbaar = Frailty Problemen : bij lager gebruik
5
Gebruik bij Ouderen Dikwijls niet opgemerkt
− Door familie − Door omgeving − Door arts Probleemgebruikers meestal gedacht aan jongeren
6
Illegale drugs bij Ouderen Weinig over geweten Spoedgevallendienst in LA
− 10 maanden − 3417 volwassenen boven 50 jaar − 107 waren bij screening positief(3.1 %) • Cocaine 63 % • Opiaten 16 % • Marihuana 14 %
− % met hart- en vaataandoeningen • 55 % bij drug gebruikers • 10 % bij anderen
7
Voorkomen van overdreven alcoholgebruik 16% mannen > 2 drinks per dag 15% vrouwen > 1 drink per dag Abuses of afhankelijkheid
− 3 % bij mannen − 0.5 % bij vrouwen − 3 - 4 % problemen maar geen echte abuses − meer voorkomend bij geïnstitutionaliseerden (21 %)
8
1 drink
9
Voorkomen Neemt af met de leeftijd tot 60… Neemt daarna terug toe Vooral bij mannen boven 75 jr
10
Definitie van een alcoholieker
Iedereen die meer drinkt dan zijn dokter
11
Patroon van Gebruik “Early Onset (< 60)”
2/3 Meer problemen
− Financieel − Juridisch − Sociaal Sterker drinkers dan “Late onset”
12
Patroon van Gebruik “Late Onset ( > 60)”
1/3 Sociale drinkers
− Meer gevoelig voor eenzelfde dosis met ouder worden
− Cognitieve problemen − Meer drinken na een verlies
13
Gezondheidsproblemen Meer uitgesproken Op verschillende systemen
− Maag-darm-Lever − Hart- en bloedvaten − Neuropsychiatrisch Invloed op andere medicatie
14
Opsporen Door middel van evaluatie-instrumenten
− MAST-G (Michigan Alcoholism Screening Test)
− Kortere screening testen •
CAGE
•
TWEAK
15
CAGE Have you ever felt you ought to Cut down on your drinking? Have people Annoyed you by criticizing your drinking? Have you ever felt bad or Guilty about your drinking? Have you ever had a drink first thing in the morning to steady your nerves or get rid of a hangover (Eye-opener)?
16
CAGE 1. 2. 3. 4.
Hebt u al eens gedacht dat het nodig was om uw drinkgedrag te beperken? Hebt u al eens vervelende kritiek gekregen over uw drinkgewoonten? Hebt u zich al eens slecht/schuldig gevoeld over uw drinkgedrag? Hebt u ‘s morgens vroeg al eens een drankje genomen om u beter te voelen?
17
Score 1 punt voor een positief antwoord
−1 −2 −3 −4
: :
80 % 89 %
:
99 %
:
100 %
Zijn afhankelijk
18
TWEAK “Tolerance”
− Na hoeveel drankjes voelt u het effect? (3 of meer = 2 punten) of
− Na hoeveel drankjes valt u in slaap, of wat is het hoogste aantal drankjes dat u neemt? (5 of meer = 2 punten)
19
TWEAK “Worried”
− Hebben uw familie/kennissen zich zorgen gemaakt over uw drinkgewoonten het laatste jaar? (1punt)
“Eye-opener”
− Neemt u soms bij het opstaan een drankje? (1 punt)
“Amnesia”
− Zijn er soms momenten dat u na het drinken niet
meer wist wat u gedaan of gezegd hebt? (1 punt)
“K/Cut down”
− Vindt u zelf dat u wat minder zou moeten drinken? (1 punt)
20
Score
3 of meer punten is suggestief voor een Zware drinker - Alcoholisme
21
Gebruik van Psychotropica Tranquillizers
22
Epidemiologie thuiswonenden tussen 6 en 30% geïnstitutionaliseerde ouderen tussen 22 en 50% vrouwen meer dan mannen meer dan 50% van de gebruikers worden regelmatige gebruikers meest voorgeschreven medicatie
23
Nevenwerkingen Vallen en heupfracturen Geheugenstoornissen Verhoogde afhankelijkheid Depressie Hypoxie tijdens de slaap
24
Ontwenning Angst Delirium Oorsuizen Epilepsie 2-4 d later Kan maanden duren
Een kopje thee, Meneer. De ontwenning verloopt precies niet zo vlot
25
Ontwenning Geleidelijk aan, 10-15% per week
− Begeleiding door een arts Eventueel tijdelijke ondersteuning met andere medicaties
26
Bespaar Uzelf problemen... Begin niet met dergelijke producten! Vooral wanneer er voeger reeds problemen waren met andere medicaties of alcohol Zoek Alternatieven
27
Roken Geassocieerd met
− Hart- en vaatziekten − Kanker − CVA − Emfyseem
Rokers overlijden
− 3x meer tussen 45 - 64 jaar − 2x meer tussen 65 - 84
33 % Niet-Rokers wordt 85+ slechts 12 % rokers
28
Rookstop
onmiddellijke effecten 20 minuten
− Bloeddruk en pols dalen − Lichaamstemperatuur normalizeert
24 uur
− risico op hartaandoening vermindert
48 uur
− effecten op smaak van voeding
72 uur
− ademhalingswegen ontspannen • ademen wordt beter
29
Rookstop
midellange termijn effecten 1 - 9 maanden
− hoesten − kortademigheid − sinusitisklachten binnen het jaar
− zelfbeeld verbetert − controle over eigen leven
30
Rookstop Lange termijn effecten Stoppen voor het 50e levensjaar vermindert het overlijdensrisico over 15 jaar met de helft Het risico op hartaanvallen vermindert gestaag en na 5 jaar is het gelijk aan een niet-roker Het risico op longkanker vermindert gestaag
− Na 10 jr nog 30-50 % van een roker − Na 15 jaar gelijk aan een niet-roker
31
Rookstop blijft nuttig Individueel programma’s voor rookstop Collectief passief roken tegengaan rookvrije publieke plaatsen
32
Besluit • Verslavingsproblematiek moet breder bekeken worden
• Interventie blijft nuttig ook op latere leeftijd • Interventie moet zich vooral toespitsen op gezonde levenswijze
− Matig alcoholgebruik − Controle polymedicatie − Rookstop
33
