UITGAVENONTWIKKELING GEZONDHEIDSZORG 2011 Intrakoop

UITGAVENONTWIKKELING GEZONDHEIDSZORG 2011 Intrakoop De inkoopcoöperatie van de zorg

Datum

:

2 augustus 2012

Auteurs

:

Intrakoop i.s.m. Marlyse-Research

Inhoud 1.

Inleiding ..................................................................................................................................... 2

2.

Bedrijfslasten ............................................................................................................................ 3 2.1

Personeelskosten.................................................................................................................... 6

2.2

Investeringen en afschrijvingen .............................................................................................. 8

2.3

Overige bedrijfskosten ............................................................................................................ 9

2.3.1

Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten ..................................................................... 10

2.3.2

Algemene kosten ........................................................................................................... 12

2.3.3

Patiënt- en bewonersgebonden kosten ......................................................................... 13

2.3.4

Onderhoud en energiekosten ........................................................................................ 15

2.3.5

Huur en leasing .............................................................................................................. 17

3.

Inkoop ...................................................................................................................................... 18

4.

Resultaat .................................................................................................................................. 23

5.

Solvabiliteit .............................................................................................................................. 26 5.1

6.

Eigen vermogen / solvabiliteit ............................................................................................... 26 Overig ...................................................................................................................................... 27

6.1

Ziekteverzuim (Vernet) .......................................................................................................... 27

6.2

Bestuurders ........................................................................................................................... 29

Uitgavenontwikkeling gezondheidszorg 2011

1

1. Inleiding 1

Intrakoop heeft een analyse uitgevoerd op 1.552 jaarverslagen (bron: CIBG, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) ten einde de kosten van zorginstellingen in kaart te brengen. Zorgaanbieders die niet onder de Wet toelating zorginstellingen (WTZi) vallen, zijn buiten het bestek van deze rapportage gelaten. Bij het beschrijven van de resultaten zal de nadruk slechts beperkt op de ZBC’s worden gelegd, gezien hun geringe aandeel in de zorgsector (1,3% van de totale omzet). De uiteindelijke analyse op de jaarcijfers is uitgevoerd op basis van 1.204 bruikbare jaarverslagen van zorgorganisaties in Nederland over het jaar 2011 met vergelijkende cijfers over 2010. 348 zorginstellingen maken gebruik van een beperkte jaarverantwoording (geen cijfers beschikbaar). Bij de analyse is vooral gebruik gemaakt van DigiMV. De totale uitgaven in de zorg bedragen in 2011 € 90 mld. (bron: CBS, 2011). De analyse zoals in deze rapportage wordt beschreven, beperkt zich tot de volgende instellingssoorten: •

Ziekenhuizen (ZKH), waaronder universitair medische centra, algemene ziekenhuizen en categorale ziekenhuizen

•

Verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT), inclusief jeugdzorg

•

Geestelijke gezondheidszorg (GGZ)

•

Gehandicaptenzorg (GHZ), inclusief revalidatiecentra

•

Zelfstandige behandelcentra (ZBC)

De hierboven genoemde zorginstellingen vertegenwoordigen met € 53,2 mld. het leeuwendeel van de zorguitgaven. Overige zorguitgaven, zoals uitgaven aan geneesmiddelen en kosten voor huisartsen-, tandartsen- en paramedische praktijken vallen buiten het bestek van deze rapportage. Bij interessante verschillen is ook een uitsplitsing gemaakt naar organisatie-omvang (fte), hierbij worden de volgende categorieën onderscheiden: •

0-50 fte

•

51-200 fte

•

201-500 fte

•

501-1.000 fte

•

Meer dan 1.000 fte

Naast de uitsplitsing naar organisatie-omvang en sector zijn gegevens beschikbaar over aantal plaatsen/bedden, aantal cliënten en verbijzondering eigen vermogen. 1

Intrakoop is de organisatie voor kostenbesparing in de zorg. De inkoopcoöperatie helpt 571

zorgorganisaties op circa 5.803 locaties efficiënter te werken. Uitgavenontwikkeling gezondheidszorg 2011

2

2. Bedrijfslasten De totale lasten van zorginstellingen stijgen in 2011 met +2,8% naar een totaal van € 51,3 mld. De bedrijfsopbrengsten stijgen met +3,0% naar een totaal van € 53,2 mld. Waar in 2010 de lasten van instellingen in de zorgsector nog harder stegen dan de opbrengsten, stijgen in 2011 de bedrijfsopbrengsten weer sterker. Personeelskosten vormen met 67% de grootste kostenpost voor zorginstellingen, gevolgd door de overige bedrijfskosten (=27%) en afschrijvingen (=6%).

Figuur 1

Verdeling bedrijfslasten (totaal: € 51,3 mld.)

27%

67%

6%

Personeelskosten


Afschrijving

Overige bedrijfskosten

3

Binnen de bedrijfslasten zijn het de afschrijvingen die met een daling van -11,8% een kostendrukkend effect hebben. Dit komt doordat veel cure-instellingen investeringen in het voorgaande jaar versneld hebben afgeschreven, hetgeen toen resulteerde in tijdelijk hogere afschrijvingskosten. Personeelskosten en overige bedrijfskosten groeien met respectievelijk +4,1% en +3,6%.

Figuur 2

Gemiddelde stijgingspercentages bedrijfslasten Totaal

+2,8%

Afschrijvingen -11,8%

Personeelskosten

+4,1%

Bedrijfskosten overig

+3,6%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

Naar sector Van het totaal aan bedrijfslasten in de zorgsector komt € 21 mld. (= 41%) voor rekening van de ziekenhuizen en € 13 mld. (= 25%) voor rekening van VVT-instellingen. De bedrijfslasten van de GGZ en gehandicaptenzorg bedragen € 9,1 mld. en € 7,4 mld. en maken respectievelijk 18% en 14% van de totale bedrijfslasten in de sector uit. Figuur 3

Verdeling bedrijfslasten naar sector (totaal: € 51,3 mld.)

18% 41% 14%

25% 1% GGZ

GHZ


VVT

ZBC

ZKH

4

Ziekenhuizen laten met +0,4% een geringe stijging van de bedrijfslasten zien in 2011. Bij de overige instellingssoorten zijn het vooral de GGZ en gehandicaptenzorg die met +4,7% en +4,8% bovengemiddeld stijgen. Figuur 4

Gemiddelde stijging bedrijfslasten, uitgesplitst naar instellingssoort, referentie: stijging in bedrijfsopbrengsten 0%

5%

10%

15%

20%

+2,8% +3,0%

Totaal

GGZ

+4,7% +4,9%

GHZ

+4,8% +4,9% +3,7% +3,7%

VVT

+21,4% +22,5%

ZBC

ZKH

25%

+0,4% +0,7% Bedrijfslasten

Bedrijfsopbrengsten

Naar bedrijfsgrootte (fte) De 188 grootste instellingen met 1.000 of meer fte (16%) nemen bijna drie kwart (= 71%) van de totale bedrijfslasten in de zorgsector voor hun rekening. Onder deze grootste instellingen bevindt zich het merendeel van de ziekenhuizen.


5

2.1 Personeelskosten Binnen de personeelskosten worden onderscheiden: • • • •

Lonen en salarissen; Sociale lasten; Andere personeelskosten en Personeel niet in loondienst.

Personeelskosten vormen met 67% de grootste uitgavenpost voor instellingen in de zorgsector en stijgen in 2011 met +4,1% naar een totaal van € 34,2 mld. De personeelskosten van ziekenhuizen liggen gemiddeld op 60% van de totale bedrijfslasten. Bij de care-instellingen ligt dit aandeel aanzienlijk hoger op een aandeel tussen 70% (GHZ) en 73% (GGZ). De personeelskosten stijgen met +4,1% gemiddeld sterker dan de gerealiseerde bedrijfsopbrengsten (+3,0%). Grootste stijger binnen de personeelskosten betreft de kosten van externe inhuur. Nadat in 2010 deze kosten nog licht daalden, ziet de zorgsector de uitgaven aan personeel niet in loondienst gemiddeld stijgen met +7,3% naar € 1,8 mld. De overige personeelskosten (o.a. opleidingskosten) stijgen met +1,7% het minst. Lonen en salarissen stijgen met +3,9% gemiddeld eveneens minder hard dan de totale personeelskosten. De zorgsector kent in 2011 circa 600.000 fte. Een fte in de zorg kost gemiddeld in 2011 ruim € 57.000. Figuur 5

Verbijzondering personeelskosten (totaal: € 34,2 mld.)

4% 5% 7% 10%

74%

Lonen en salarissen

Sociale lasten

Andere personeelskosten

Personeel niet in loondienst


Pensioenpremies

6

Naar sector De stijgingen voor de totale personeelskosten zijn met stijgingen rond de +4% bij alle instellingsoorten ongeveer gelijk te noemen, waarbij ziekenhuizen met +3,4% onder het sectorgemiddelde stijgen en VVT met +4,9% boven het sectorgemiddelde stijgt. Het aandeel externe inhuur ligt met uitzondering van de ZBC’s bij alle instellingsoorten gemiddeld op 5-6% van de totale personeelskosten. Naar bedrijfsgrootte (fte) De grotere instellingen met meer dan 500 fte zien hun personeelskosten minder dan het sectorgemiddelde van +4,1% stijgen. Zij kennen een gemiddelde stijging van +3,7%. De kleinere zorginstellingen kennen daarentegen gemiddeld hogere stijgingen in personeelskosten. Het zijn vooral de zorginstellingen tot en met 50 fte die een hogere bedrijfsopbrengst (+14,4%) tegenover de stijging in personeelskosten (+11,3%) weten te realiseren. Figuur 6

Stijging personeelskosten, uitgesplitst naar omvang zorginstelling (fte)

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

+4,1% +3,0%

Totaal

+11,3%

0-50 fte

+14,4% +10,9%

51-200 fte

+8,9% +6,2% +6,7%

201-500 fte

501-1000 fte

+3,7% +3,5%

Meer dan 1.000 fte

+3,7% +2,1% Personeelskosten


Bedrijfsopbrengsten

7

2.2

Investeringen en afschrijvingen

Investeringsuitgaven leiden tot afschrijvingskosten die over meerdere jaren in de jaarrekening van zorginstellingen worden verwerkt. De zorgsector ziet afschrijvingskosten met -11,8% aanzienlijk dalen in 2011. In 2010 stegen de afschrijvingskosten nog met +28,4% als gevolg van de door de overheid geboden versnelde afschrijvingsmogelijkheid. Het aandeel van de afschrijvingskosten in de totale kosten ligt in 2011 met 6% weer op het niveau van 2009 (=6%). Naar sector De zorgsector laat als het gaat om de afschrijvingskosten een tamelijk uiteenlopend beeld zien. Verantwoordelijk voor de sterke daling in de afschrijvingskosten zijn de ziekenhuizen met -24,3%, na in 2010 een stijging van +56,6% te hebben gekend. Bijna de helft (=48%) van de totale afschrijvingskosten komt voor rekening van de ziekenhuizen. GGZ laat met een stijging van +21,1% een aanzienlijke stijging zien in de afschrijvingskosten, na in 2010 vrijwel gelijk te zijn gebleven (+0,6%). Verantwoordelijk hiervoor is een aantal grotere GGZinstellingen dat behoorlijke stijgingen laat zien, zoals Iriszorg (+89,2%), Stichting Pameijer (+88,9%), GGZ Delfland (+85,1%) en Parnassio Bavo Groep (+78,1%). VVT-instellingen laten een daling in de afschrijvingen zien met gemiddeld -4,5%. Gehandicaptenzorg toont daarentegen een stijging van +9,5%. Naar bedrijfsgrootte (fte) Drie kwart van de totale afschrijvingskosten in de zorgsector is toe te rekenen aan de 188 zorginstellingen met meer dan 1.000 fte.


8

2.3

Overige bedrijfskosten

Het totaal aan overige bedrijfskosten bedraagt in 2011 € 13,9 mld. en vertegenwoordigt daarmee een aandeel van 27% in de totale bedrijfslasten. De overige bedrijfskosten stijgen met -1,0% gemiddeld minder hard dan de gemiddelde stijging in bedrijfsopbrengsten van +3,0%. Figuur 7

Verbijzondering overige bedrijfskosten (totaal: € 13,9 mld.)

11%

17%

12%

25% 35%

Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten

Algemene kosten

Patiënt- en bewonersgebonden kosten

Onderhoud en energiekosten

Huur en leasing


9

2.3.1


Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten vormen met € 2,4 mld. gemiddeld 4,6% van de totale lasten van zorginstellingen. Uit door Intrakoop uitgevoerde aanvullende grootboekanalyses, blijkt dat voedingsmiddelen en hotelmatige kosten hierin ongeveer evenredig vertegenwoordigd zijn. De zorgsector is in staat ondanks prijsstijgingen de hotelmatige en voedinggerelateerde kosten in navolging van 2010 slechts in geringe mate te laten stijgen (+1,3%).

Naar sector Opvallend is dat de ziekenhuizen in 2011 hun uitgaven aan voedingsmiddelen en hotelmatige kosten met een kleine daling (-0,1%) vrijwel gelijk hebben kunnen houden aan het niveau van 2010. GGZ en VVT laten met respectievelijk +1,0% en +1,4% geringe kostenstijgingen zien rond het sectorgemiddelde van +1,3%. Figuur 8

Gemiddelde stijging voedingsmiddelen en hotelmatige kosten, uitgesplitst naar instellingssoort -1%

0%

Totaal

1%

2%

4%

+1,3%

GGZ

+1,0%

GHZ

+3,2%

VVT

+1,4%

ZBC ZKH

3%

+3,1% -0,1%


10

Naar bedrijfsgrootte (fte) Bij zorginstellingen tot en met 500 fte zijn de kosten voor voedingsmiddelen en hotelmatige kosten 2

gemiddeld sterker gestegen dan het NZA prijsindexcijfer voor materiële kosten in 2011 van 1,98% . De ruim 300 zorginstellingen in Nederland met meer dan 500 fte vertegenwoordigen 85% van alle voedingsmiddelen en hotelmatige kosten. Zij weten de stijging van de kosten voor voedingsmiddelen en hotelmatige kosten met +0,7% beperkt te houden, mogelijk als gevolg van inkoopschaalvoordelen. Figuur 9

Gemiddelde stijging voedingsmiddelen en hotelmatige kosten, uitgesplitst naar fte 0% Totaal

2%

10%

+3,6%

201-500 fte

2

8%

+4,0%

51-200 fte

Meer dan 1.000 fte

6%

+1,3%

0-50 fte

501-1000 fte

4%

+5,1% +1,2% +0,6%

NZA prijsindexcijfer materiële kosten zorgsector 2011, bron: Nederlandse Zorgautoriteit.


11

2.3.2

Algemene kosten

Algemene kosten omvatten onder meer communicatiekosten, kosten voor administratie, externe advisering en lidmaatschappen. De algemene kosten vormen met € 3,4 mld. gemiddeld 7% van de totale lasten van zorgorganisaties. Instellingen in de zorg zien hun algemene kosten in 2011 gemiddeld stijgen met +3,9%, een enigszins geringere stijging dan in 2010 (+4,7%). Naar sector Ruim een derde van de algemene kosten (= 34%) in de zorg komt voor rekening van de ziekenhuizen. Zij zien hun algemene kosten in geringe mate stijgen met +1,6%. Bij GGZ en gehandicaptenzorg stijgen de algemene kosten gemiddeld met respectievelijk +5,0% en +6,1%. De hoogste stijgingen in de algemene kosten zijn net als in 2010 te vinden bij de ZBC’s (+31,5%). Zij zijn vaak recent gestart en veel van de opstartkosten die hiermee gepaard gaan (zoals bijvoorbeeld advieskosten) vallen onder de algemene kosten. Figuur 10

Verdeling algemene kosten naar sector (totaal: € 3,4 mld.)

20% 38% 13%

8%

GGZ

GHZ


21%

VVT

ZBC

ZKH

12

Naar bedrijfsgrootte (fte) Zorginstellingen tot en met 50 fte zien hun algemene kosten fors toenemen met gemiddeld +29,7% versus een veel geringere stijging van gemiddeld slechts +0,1% bij de 188 grootste instellingen met meer dan 1.000 fte.

Figuur 11

Gemiddelde stijging algemene kosten, uitgesplitst naar fte 0% Totaal

10%

20%

+9,8%

201-500 fte

2.3.3

50%

+29,7%

51-200 fte

Meer dan 1.000 fte

40%

+3,9%

0-50 fte

501-1000 fte

30%

+7,1% +3,0% +0,1%


Patiënt- en bewonersgebonden kosten staan het dichtst bij de kernactiviteit van zorginstellingen. Uit aanvullende grootboekanalyses van Intrakoop blijkt dat gemiddeld rond de 60% hiervan wordt uitgegeven aan kosten voor behandeling- en behandelingsondersteunende functies, zoals geneesmiddelen, hulpmiddelen en hechtmaterialen. In 2011 stijgen de patiënt- en bewonersgebonden kosten met +5,0% sterker dan de bedrijfsopbrengsten (+3,0%). Patiënt- en bewonersgebonden kosten vormen met een totale uitgavenpost van ruim € 4,8 mld. 9% van de totale lasten. Naar sector Het leeuwendeel van de totale patiënt- en bewonersgebonden kosten is voor rekening van de ziekenhuizen. Met ruim € 3,9 mld. aan patiënt- en bewonersgebonden kosten is meer dan drie kwart (= 82%) hiervan toe te schrijven aan ziekenhuizen.


13

Patiënt- en bewonersgerelateerde kosten bedragen bij ziekenhuizen 19% en bij ZBC’s 14% van de totale lasten. Bij de overige sectoren ligt dit aandeel van de patiënt en bewoners-gerelateerde kosten gemiddeld op hooguit 3% van de totale lasten. Figuur 12

Gemiddeld aandeel patiënt- en bewonersgebonden kosten in totale bedrijfslasten, uitgesplitst naar instellingssoort 0%

10%

Totaal

20%

30%

40%

50%

9%

GGZ

3%

GHZ

3%

VVT

2%

ZBC

14%

ZKH

19%

De uitgaven aan patiënt- en bewonersgebonden kosten bij instellingen actief in de gehandicaptenzorg stijgen met +7,4% harder dan het gemiddelde stijgingspercentage van +5,0% en stijgen eveneens harder dan de bedrijfsopbrengsten van de gehandicaptenzorg (+4,9%). Ook bij de ziekenhuizen stijgen de patiënt – en bewonersgebonden kosten met +4,7% harder dan de bedrijfsopbrengsten (+0,7%). GGZ-instellingen laten met +1,3% slechts een beperkte stijging in patiënt- en bewonersgebonden kosten zien. VVT stijgt gemiddeld met +4,4%. Figuur 13

Gemiddelde stijging patiënt- en bewonersgebonden kosten, uitgesplitst naar instellingssoort 0% Totaal GGZ GHZ VVT

10%


30%

40%

50%

+5,0% +1,3% +7,4% +4,4%

ZBC ZKH

20%

+27,3% +4,7% 14

2.3.4


In 2011 is in de zorgsector € 1,6 mld. uitgegeven aan onderhoud en energiegerelateerde kosten. Dit is ruim 3% van de totale lasten in de zorg. Uit door Intrakoop uitgevoerde aanvullende grootboekanalyses blijkt dat circa de helft van de onderhoud en energiekosten is toe te wijzen aan energie (=51%). Het overige deel komt voor rekening van onderhoud (=46%) of dotaties aan groot onderhoud (=3%). De gemiddelde daling in 2010 voor onderhoud en energiekosten met -2,5% wordt in 2011 met -0,4% voortgezet. Naar sector Ziekenhuizen en VVT-instellingen nemen het merendeel van het totaal aan onderhoud en energiekosten voor hun rekening: ruim een derde (=36%) van de totale uitgaven aan onderhoud en energie komt voor rekening van de ziekenhuizen. 27% is toe te wijzen aan VVT-instellingen. Figuur 14

Verdeling onderhoud en energiekosten, naar sector (totaal: € 1,6 mld.)

18% 36% 18%

1%

GGZ

GHZ


27% VVT

ZBC

ZKH

15

In alle sectoren dalen de kosten voor onderhoud en energie, met uitzondering van de ZBC’s. In deze sector stijgen de uitgaven gemiddeld met +9,1%. Figuur 15

Gemiddelde stijging onderhoud en energiekosten, uitgesplitst naar instellingssoort -10%

0%

Totaal

-0,4%

GGZ

-0,1%

GHZ VVT

20%

30%

40%

50%

-1,2% -0,6%

ZBC ZKH

10%

+9,1% -0,4%

Naar bedrijfsgrootte (fte) De 188 grootste zorginstellingen met 1.000 of meer fte nemen met een totaal van € 1,1 mld. ruim twee derde (=68%) van de totale uitgaven voor onderhoud en energie voor hun rekening.


16

2.3.5

Huur en leasing

De kosten voor huur en leasing stijgen gemiddeld met +5%. Kosten voor huur en leasing maken met een totaal van € 1,4 mld. gemiddeld een kleine 3% uit van de totale lasten. Naar sector Het grootste aandeel in de totale kosten voor huur en leasing komt met € 612 mln. voor rekening van de VVT-instellingen (=43%). Figuur 16

Verdeling kosten huur en leasing naar sector (totaal: € 1,4 mld.)

2%

10% 24%

43%

GGZ

21%

GHZ

VVT

ZBC

ZKH

Uitgaven aan huur en leasing stijgen in 2011 het sterkst bij ziekenhuizen met gemiddeld +11,1%. De uitgaven bij instellingen in de gehandicaptenzorg en bij VVT-instellingen stijgen met +7,4% en +5,9% eveneens boven het sectorgemiddelde van +5%. Figuur 17

Gemiddelde stijging kosten huur en leasing, uitgesplitst naar instellingssoort -10% Totaal GGZ

0%

10%

20%

30%

40%

50%

+5,0% -0,9%

GHZ

+7,4%

VVT

+5,9%

ZBC

+4,9%

ZKH


+11,1%

17

3. Inkoop Inkoop omvat alle uitgaven van een organisatie waar een externe factuur tegenover staat. Binnen de inkoopuitgaven wordt een onderscheid gemaakt tussen kosten die in de exploitatie worden opgenomen en investeringen:

•

•

Inkoopgerelateerde exploitatiekosten, waaronder: o


o

Algemene kosten

o


o


o

Huur en leasing

o


o

overige personeelskosten

Investeringen. o

Investeringen in gebouwen en terreinen

o

Investeringen in machines en installaties

o

Investeringen in andere bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting

o

Investeringen in materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen

o

Investeringen in niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa

3

Het totaal van inkoopgerelateerde exploitatiekosten en investeringen leidt tot inkoopuitgaven van € 22,6 mld. in 2011, een stijging van 3,8% ten opzichte van 2010. Het totaal aan inkoopuitgaven omvat € 3 á 3,5 mld. in rekening gebrachte BTW. Bijna drie kwart (=74%) van de inkoopgerelateerde uitgaven betreft uitgaven die in de exploitatie worden geboekt. Hierin zijn het de patiënt- en bewonersgebonden kosten en de algemene kosten die met respectievelijk € 4,8 mld. en € 3,4 mld. het meest omvangrijk zijn. Van het totaalbedrag aan investeringen gaat bijna de helft (=49%) naar investeringen in gebouwen en terreinen.

3

Zoals directie- en personeelswoningen, gebouwen met uitsluitend een sociaal of cultureel doel.

Activa die als belegging worden aangehouden. Uitgavenontwikkeling gezondheidszorg 2011

18

Figuur 18

Verbijzondering Inkoopgerelateerde uitgaven 2011 (Totaal: € 22,6 mld.) Inkoopgerelateerde exploitatiekosten Totaal: € 16,8 mld.


€ 2,4

Algemene kosten

€ 3,4


€ 4,8


€ 1,6

Huur en leasing

€ 1,4

Overige personeelskosten

€ 1,3


€ 1,8 €0

€1

€2

€3

€4

€5 (x 1 mld.)

Investeringen Totaal: € 5,8 mld. Investeringen in gebouwen en terreinen

€ 2,8


€ 0,6


€ 1,4


€ 0,9

Investeringen in niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa

€ 0,1 €0

€1

€2

€3

€4

€5 (x 1 mld.)


19

Onderhoud en energie (-0,4%), voedingsmiddelen en hotelmatige kosten (+1,3%) en overige personeelskosten (+1,7%) stijgen minder hard dan de totale bedrijfsopbrengsten die met +3,0% zijn gestegen. De stijging in patiënt- en bewonersgebonden kosten, huur en leasing en vooral personeel niet in loondienst komt sterk boven de genoemde opbrengstenstijging uit. In de belangrijkste investeringscategorie ‘investeringen in gebouwen en terreinen’ stijgen de uitgaven in 2011 met +7,5%. Figuur 19

Gemiddelde stijging inkoopgerelateerde uitgaven 2011 Inkoopgerelateerde exploitatiekosten Totaal: +3,7% Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten

+1,3%

Algemene kosten

+3,9%


+5,0%


-0,4%

Huur en leasing

+5,0%

Overige personeelskosten

+1,7%


+7,3%

-15%

-5%

5%

15%

Investeringen Totaal+4,2% Investeringen in gebouwen en terreinen


+7,5%

-11,0%


+7,2%


+1,1%

Investeringen in niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa -15%


+10,2% -10%

-5%

0%

5%

10%

20

15%

Naar sector

De verdeling van de exploitatiekosten over de instellingssoorten is nagenoeg gelijk aan de verdeling van de investeringen. Ziekenhuizen vertegenwoordigen 46% van de exploitatiekosten en 47% van alle investeringen in de zorgsector, in omvang gevolgd door de VVT (=23%).

Figuur 20

Verdeling inkoopgerelateerde uitgaven naar sector Inkoopgerelateerde exploitatiekosten Totaal € 16,8 mld. 15%

46%

13%

23% 3% GGZ

GHZ

VVT

ZBC

ZKH

ZBC

ZKH

Investeringen Totaal € 5,8 mld. 14%

14%

47%

23% 1% GGZ

GHZ


VVT

21

De inkoopgerelateerde exploitatiekosten stijgen bij de gehandicaptenzorg en de VVT met respectievelijk +4,0% en +3,8%. Hiertegenover staan stijgingen in bedrijfsopbrengsten van respectievelijk +4,9% en +3,7%. Bij de ziekenhuizen stijgen de inkoopgerelateerde exploitatiekosten met +2,9% harder dan de groei in bedrijfsopbrengsten in deze sector van +0,7%. GGZ laat de geringste stijging zien in inkoopgerelateerde kosten met +2,0%. Hiertegenover staat bij de GGZ een stijging in bedrijfsopbrengsten van +4,9%. De VVT-sector laat als enige sector een daling (-6,8%) in de investeringen zien, vooral als gevolg van lagere investeringen in gebouwen en terreinen. Figuur 21

Gemiddelde stijging inkoopgerelateerde uitgaven: Exploitatiekosten Totaal: +3,7% -10%

10%

GGZ

30%

50%

70%

90%

70%

90%

+2,0%

GHZ

+4,0%

VVT

+3,8%

ZBC

+26,4%

ZKH

+2,9%

Investeringen Totaal: +4,2% -10%

10%

GGZ

+10,0%

GHZ

+9,6%

VVT

50%

-6,8%

ZBC ZKH

30%

+93,1% +6,4%


22

4. Resultaat In 2011 stijgt het netto resultaat van zorginstellingen gemiddeld met +9,6% (= € 86,9 mln). Over 2011 laten 220 zorginstellingen een negatief resultaat na belastingen zien. Dit aantal is vergelijkbaar met het aantal dat in 2010 rode cijfers schreef: 208. Van de 220 instellingen met een negatief resultaat in 2011 zijn er 77 die ook in 2010 al een negatief resultaat hadden. In totaal zijn 130 zorginstellingen in staat geweest om een negatief resultaat in 2010 om te buigen naar een positief resultaat in 2011. 4

Het netto resultaat, uitgedrukt in de resultaatratio bedraagt in de zorgsector gemiddeld 1,9%.

Figuur 22

Top-10 zorginstellingen met negatief resultaat in 2011 Resultaat 2011

Resultaat 2010

Maasstad Ziekenhuis

€ -14,1

€ 4,7

Rivierduinen

€ -9,8

€ 5,6

Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg

€ -5,4

€ -8,5

Ruwaard van Puttenziekenhuis

€ -5,1

€ -1,0

Zorggroep Pasana

€ -4,3

€ 0,1

Ommelander Ziekenhuis Groep

€ -3,8

€ -2,7

Thuiszorg Rotterdam

€ -3,3

€ 0,0

Altra

€ -3,3

€ 1,9

Delta Psychiatrisch Centrum

€ -3,0

€ 2,6

Osira Amstelring

€ -2,6

€ -5,6 (x 1 mln.)

Figuur 23

Top-10 zorginstellingen met positief resultaat in 2011 Resultaat 2011

Resultaat 2010

Isala Klinieken

€ 20,7

€ 19,3

Academisch Ziekenhuis Maastricht

€ 18,6

€ 6,2

Zorggroep Noorderbreedte

€ 17,5

€ 19,6

Stichting VU-VUmc

€ 17,0

€ 8,3

Espria

€ 16,0

€ 6,1

Geïntegreerde Geestelijke Gezondheidszorg in Eindhoven en De Kempen Alliade Zorggroep

€ 13,4

€ 4,7

€ 12,2

€ 9,7

ASVZ. Interlevensbeschouwelijke Stichting voor Zorg ten behoeve van Mensen met een Handicap IJsselmeerziekenhuizen

€ 12,0

€ 9,0

€ 11,5

€ 1,6

Protestants-Christelijke Stichting Philadelphia Zorg

€ 11,4

€ 9,2 (x 1 mln.)

Naar sector

4

Resultaatratio: het netto jaarresultaat gedeeld door totale bedrijfsopbrengsten.


23

GGZ laat met +23,3% het sterkst verbetering in de resultaten zien, gevolgd door de gehandicaptenzorg (+9,5%) en de cure-sector (+8,4). Achterblijver is de VVT met een geringe verbetering in het gemiddelde netto resultaat van +1,8%. Figuur 24

Gemiddeld stijging resultaat, uitgesplitst naar instellingssoort 0% Totaal

20%

60%

80%

100%

+9,6%

GGZ

+23,3%

GHZ VVT

40%

+9,5% +1,8%

ZBC

+109,8%

ZKH

Figuur 25

+8,4%

Gemiddelde resultaatratio’s zorgsector, uitgesplitst naar instellingssoort 0%

1%

2%

Totaal

3%

5%

1,9%

GGZ

2,0%

GHZ

1,9%

VVT

2,1%

ZBC

2,0%

ZKH

4%

1,7%

Naar bedrijfsgrootte (fte) Het zijn de 188 grootste instellingen boven 1.000 fte die met resultaatratio’s van gemiddeld 1,7% onder het gemiddelde van de zorgsector (1,9%) scoren. Het rendement van de kleinere zorginstellingen scoort gemiddeld boven het sectorgemiddelde.


24

Figuur 26

Gemiddelde resultaatratio’s zorgsector, uitgesplitst naar fte 0%

1%

Totaal

2%

3%

2,5%

51-200 fte

3,2%

201-500 fte

2,7%

501-1000 fte


5%

1,9%

0-50 fte

Meer dan 1.000 fte

4%

2,2% 1,7%

25

5. Solvabiliteit 5.1

Eigen vermogen / solvabiliteit 5

Het totaal eigen vermogen neemt in de zorg met 11,5% toe tot een totaal van € 10 mld. in 2011. De zorgsector lijkt hiermee bezig te zijn haar financiële positie te verstevigen. De gemiddelde solvabiliteit van zorginstellingen in Nederland stijgt in 2011 met +8,3% van 17% naar 19%. Naar sector De solvabiliteitsratio’s van ziekenhuizen en GGZ bedragen respectievelijk 17% en 18%, oplopend tot 21% in de gehandicaptenzorg en 22% bij VVT-instellingen. Alle sectoren laten een verbetering in de solvabiliteit zien ten opzicht van 2010, variërend van +6,0% in de gehandicaptenzorg tot +11,0% bij de ziekenhuizen. Figuur 27

Gemiddelde solvabiliteit, uitgesplitst naar instellingssoort 0%

10%

20%

Totaal

21%

VVT

22%

ZKH

50%

18%

GHZ

ZBC

40%

19%

GGZ

5

30%

9% 17%

Solvabiliteit (zorgdefinitie): Totaal eigen vermogen/ Totaal bedrijfsopbrengst.


26

6. Overig 6.1

Ziekteverzuim (Vernet)

Het percentage ziekteverzuim bedraagt in de zorgsector in 2011 gemiddeld 4,7%. Van de 1.159 zorginstellingen waarvan het verzuimpercentage bekend is, hebben 631 zorginstellingen een verzuim boven het sectorgemiddelde. 511 zorginstellingen hebben een verzuimpercentage onder het sectorgemiddelde. Figuur 28

Aantal zorginstellingen, uitgesplitst naar klasse ziekteverzuim (Vernet-definitie) Aantal organisaties

Percentage organisaties

0-1%

187

16%

1-2%

39

3%

2-3%

54

5%

3-4%

97

8%

4-5%

237

20%

5-6%

220

19%

6-7%

159

14%

7-8%

90

8%

8-9%

35

3%

9-10%

11

1%

Meer dan 10%

30

3%

Percentage ziekteverzuim

Naar sector De ziekenhuizen kennen een gemiddeld verzuimpercentage van 4,6%, net onder het sectorgemiddelde van 4,7%. GGZ, VVT en de gehandicaptenzorg scoren met gemiddelde verzuimpercentages van respectievelijk 5,1%, 5,2% en 5,3% nagenoeg gelijk. Naar bedrijfsgrootte (fte) Kleinere zorginstellingen tot 50 fte kennen gemiddeld een lager ziekteverzuim dan grotere instellingen met meer dan 50 fte.


27

Figuur 29

Gemiddelde verzuimpercentage zorgsector, uitgesplitst naar fte 0%

2%

4%

Totaal 0-50 fte 51-200 fte 201-500 fte 501-1000 fte Meer dan 1.000 fte


6%

8%

10%

4,7% 3,6% 5,7% 5,5% 5,6% 5,4%

28

6.2

Bestuurders

In totaal zijn in de zorgsector 2.540 bestuurders werkzaam. Gemiddeld telt een zorginstelling 1,6 bestuurder. Veruit de meeste zorginstellingen kennen één bestuurder (936 zorginstellingen). Vrouwen zijn in de bestuursfuncties in de zorgsector nog duidelijk ondervertegenwoordigd: van alle bestuurders in de zorgsector is bijna drie kwart man (=71%). Figuur 30

Aantal bestuurders in de zorgsector Aantal zorginstellingen 0

200

400

600

800

Aantal bestuurders

1

1.000 936

2

404

3

153

4

37

5

22

Naar sector Het gemiddeld aantal bestuurders per zorginstelling is het hoogst bij de ziekenhuizen. Ziekenhuizen kennen met 19% het minst aantal vrouwelijke bestuurders. Vrouwen zijn met 33% relatief het best vertegenwoordigd in de VVT. Figuur 31

Gemiddeld aantal bestuurders, uitgesplitst naar instellingssoort 0

1

Totaal

2 1,6

GGZ GHZ VVT ZBC ZKH


3

1,8 1,6 1,5 1,9 2,2

29

Figuur 32

Aantal bestuurders naar geslacht, uitgesplitst naar instellingssoort 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Totaal

71%

29%

GGZ

73%

28%

GHZ VVT

22%

78%

33%

67%

ZBC

79%

21%

ZKH

81%

19%

Man


Vrouw

30

Wilt u de jaarcijfers van uw zorginstelling vergelijken met die van collega-instellingen? Tegen een geringe vergoeding krijgt u online toegang tot het overzicht met de jaarcijfers van alle zorginstellingen in Nederland. Neem hiervoor contact op met Intrakoop, afdeling Ledenservice, tel. 0418 - 65 70 70.


31

© 2012 Intrakoop. Overname of reproductie van de inhoud van deze rapportage, op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan met bronvermelding ‘Intrakoop: Uitgavenontwikkeling Gezondheidszorg 2011’. Intrakoop u.a. Regterweistraat 11a, 4181 CE Waardenburg Postbus 67, 4180 BB Waardenburg K.v.K. Midden-Nederland 11032072 http://www.intrakoop.nl http://twitter.com/intrakoop


32

UITGAVENONTWIKKELING GEZONDHEIDSZORG 2011 Intrakoop

Recommend Documents