Uitgave september 2015 door Stichting Regiment Limburgse Jagers ter gelegenheid van de onthulling van een plaquette te Valkenburg. Deze plaquette memoreert de bijzondere vaandeluitreiking aan het Vrijwillig Landstormkorps Limburgsche Jagers op 5 september 1915. Op de bijgevoegde Dvd zijn foto’s, films en marsliederen mbt het Landstormkorps te zien en te horen. De marsliederen zijn gezongen door het Meerssens Mannenkoor olv Ger Franken, piano Leon Dijkstra.
VRIJWILLG LANDSTORMKORPS LIMBURGSCHE JAGERS 1915-1940
Valkenburg, 4 september 2015
1914-1915 OPRICHTING Na het uitbreken van de WO I op 2 augustus 1914 en de daarop volgende mobilisatie ontstond de behoefte aan meer militaire capaciteit. De Minister van Oorlog (MvO) vaardigde een regeling uit, zodat niet dienstplichtigen zich als vrijwilliger konden verbinden bij de opgerichte Vrijwillige Landstorm. Ook in Limburg, dat door de strijd “net om de hoek” in België zeer betrokken was bij het oorlogsgeweld, gaven velen hieraan gehoor. Zo werd op 23 december 1914 in de RK Militaire Vereniging in de Mariastraat in Maastricht een oprichtingsvergadering gehouden van het Landstormkorps Limburgsche Jagers. Geëntameerd door bijeenkomsten op de dorpen en in steden oa door lezingen van Luitenant Boots ontstonden weldra vele afdelingen in de hele provincie. Deze werden samengevoegd tot compagnieën, twee in Maastricht, Valkenburg, Heerlen, Sittard, Roermond en Venlo. Zo ontstond op 4 juni 1915 het Vrijwillig Landstormkorps Limburgsche Jagers met ruim 1600 vrijwilligers, officieren, onderofficieren en jagers. Geoefend werd er in de wapenhandelingen of te wel, schietoefeningen op de locale schietbanen als ook op de Garnizoensbanen in Maastricht, Melicker Heide bij Roermond en de Groote Heide bij Venlo. Studenten volgden in de zomermaanden kadercursussen om de officiers– en onderofficiersfuncties te bemannen. Ook werden door de compagnieën oefeningen gehouden op de diverse heidevelden. Het korps mocht, als jagereenheid, een eigen embleem dragen op de kraag, een jachthoorn. De kort tevoren ingevoerde platte pet had een jagergroene band met gouden hoorntje. Er werd zelfs een eigen mars gecomponeerd met tekst, geheten “Onz Landstorm Jagers” ( zie Dvd)
1915 VAANDELUITREIKING Het korps toonde zich op 31 juli 1915 zien aan Hare Majesteit Koningin Wilhelmina, die op inspectie was in Limburg. Zij nam een defilé af in Maastricht in de Kommen. Ruim 1500 landstorm jagers marcheerden in hun bronsgroene katoenen uniformen aan haar voorbij onder commando van Kolonel Tielens, de commandant van het Landstormkorps. Het was ook Kolonel Tielens, die op 5 september 1915 uit handen van de Inspecteur van de Landstorm, generaal Neeteson , een Koninklijk erkend vaandel voor het korps mocht ontvangen. Dit geschiedde op de weide van Kasteel “Oost” te Valkenburg. De locale directeur van het Post-en Telegraafkantoor, de heer Stockx, had het initiatief genomen om een vaandel aan te bieden. Hij richtte daartoe een Vaandelcommissie op, die gelden inzamelde onder de ingezetenen van Valkenburg en daarmee het vaandel kon bekostigen. Het doel was de verbondenheid te tonen en saamhorigheid van de landstormers te vergroten. In het vaandel zijn symbolisch de wapenschilden van Limburg en Valkenburg verwerkt. Een grote gebeurtenis met vele toeschouwers, waaronder de Gouverneur van de Koningin, Eerste en Tweede kamerleden, Burgemeesters en natuurlijk de eigenaresse van Kasteel “Oost” , Baronesse von Schrader. Het vaandel werd nadien bewaard op het Korpsbureau. in Maastricht. (nu bewaard in het Nationaal Militair Museum)
1914-1918 MOBILISATIE LANDSTORM Tijdens de oorlogsjaren 1914-1918 werden de landstormers in het bijzonder de officieren ingezet in het afvoeren van Belgische geïnterneerden en Franse vluchtelingen. Ook het voorbereiden van oorlogsopdrachten als het bewaken van spoorwegemplacementen en industriële installaties als de kolenmijnen, afvoer van landbouwproducten waren hun taken. Daarmee werd het staande leger en landweer eenheden ontlast. Toch kwam het kort na de wapenstilstand op 11 november 1918 tot een volledige mobilisatie van de Landstorm. In heel Europa gonsde het van revolutionaire bewegingen. In Duitsland woedde een burgeroorlog. En ook in Nederland preekte de Socialistische Democratische Arbeiders Partij (SDAP) de revolutie bij monde van haar leider Troelstra. De dienstplichtigen waren na vier lange jaren gedemobiliseerd en de regering had geen vertrouwen in deze troepen. Zo werd de Vrijwillige Landstorm gemobiliseerd, die samen met gezagsgetrouwe troepen uit de buitenprovincies naar het westen van het land werden gedirigeerd. Uit Noord-limburg werd leden van de compagnie van Venray opgedragen oa het Ministerie van Financiën in Den Haag te bewaken (zie foto). Bataljons van het 2e Regiment Infanterie uit Venlo werden in Rotterdam ingezet. In het zuiden van de provincie bewaakten de Landstorm jagers de spoorweg emplacementen van Maastricht, Heerlen en de kolenmijnen. De revolutie werd gesmoord en Koningin bejubeld. Eind april 1919 stond het Korps weer klaar, vanwege woelingen in het Ruhrgebied net over de Duitse grens bij Venlo en Roermond. Met recht en trots mochten die landstormers de hun uitgereikte Mobilisatie medaille dragen.
1925 TIENJARIG BESTAAN LANDSTORMKORPS Op 8 september 1925 werd het heuglijk feit gevierd dat het Landstormkorps tien jaar bestond. Een grootse landdag met schietwedstrijden waaraan honderden leden deelnamen werd gehouden op de Melicker heide bij Roermond. Vele hoogwaardigheids bekleders, waaronder de Minister van Oorlog Lambooy, de Gouverneur van de provincie, Baron van Hövell tot Westerflier, de Voorzitter van de Nationale Landstormcommissie, Lgen Dynmaer van Twist, maakten hun opwachting. Voor de schietwedstrijden waren vele prijzen beschikbaar gesteld door HM de Koningin, Prins Hendrik, HM Koningin-moeder, ministers, de Nationale Landstormcommissie, Limburgse bedrijven, als de Staatsmijnen, de Sphinx, de Mosa, Société Ceramique, de Zinkwit fabrieken, Christal Unie. In de kranten werd uitgebreid stilgestaan bij dit jubileum. De Directie van de Glas- en Aardewerkfabrieken “de Sphinx” liet door haar “ceramischen” kunstenaar, Roozendaal, een prachtig veelkleurig gedenkbord ontwerpen, welk bord in beperkte oplage aangeboden werd. Door de secretaris van de gewestelijke landstormcommissie, Jhr Graafland, was een uitgebreid gedenkboek samengesteld met het feestprogramma en 25 bijdragen, welke de oprichting en geschiedenis verwoorden. Ook een bijdrage die handelt over het Bondscontingent Limburgse Jagers 1846-1867, welke naam, aan het Landstormkorps ten grondslag ligt. De deelnemers konden genieten van een uitgebreid “Kampmaal” met vleeschsoep, koude ossenhaas met groenten en aardappelen, koud piepkuiken met fijne vruchtenspijs, Limburgsche vla, fruit en koffie. Voorwaar een dag om niet te vergeten.
1925-1927 EREWACHTEN KONINKLIJK BEZOEK Limburg met name Zuid-Limburg had in WO I een bijzondere positie. Ingeklemd tussen de oorlogsvoerende partijen en direct na de oorlog België dat annexatie van het Zuid- Limburg eiste. Maar juist door de oorlog was Limburg echt bij Nederland gaan horen. Ook het Koninklijk huis begreep dat. Koningin Wilhelmina bezocht tijdens de oorlogsjaren vaak de provincie. Dat deed zij weer in de jaren 1925-1927. Samen met Prins Hendrik en Prinses Juliana maakte zij op 20 en 22 oktober per trein een reis van noord naar zuid en omgekeerd. Daarbij maakte zij tussenstops in Roermond, Linne, Maastricht, Venlo, Venray en Mook. En op alle zes plaatsen stond een erewacht van het Landstormkorps, die haar de eer bewees. In Maastricht met ingetreden vaandel op het station. Jhr Graafland, secretaris der gewestelijke Landstormcommissie In Limburg heeft die eerbewijzen vastgelegd in een prachtig “oblong” boekwerk, waarin niet alleen foto’s maar ook alle deelnemers met naam zijn genoemd. Markant is de commandant van de erewacht in Mook, de Kapitein Boosten. Deze later zo bekende architect van vele kerken en bijzondere gebouwen in Limburg, was een Landstormer in hart en nieren. Hij was ook in 1927 de commandant van de erewacht in Heerlen bij het bezoek van de Koningin aan die plaats en de mijnindustrie (zie foto).
1928 NATIONALE LANDSTORMDAG Na het einde van WO I in 1918 werd besloten het lidmaatschap van de Vrijwillige Landstorm ook voor ex- dienstplichtigen open te stellen. De naam werd nu Bijzonder Vrijwillige Landstorm. In 1928 werd het tienjarig jubileum gevierd van de inmiddels sterk verjongde maar ook veel grotere Landstorm. De Nationale Landstormdag werd in Den Haag gehouden in aanwezigheid van HM de Koningin Wilhelmina, haar echtgenoot Prins Hendrik en Prinses Juliana. “Twintig duizend Landstormers kwamen per trein en autobus naar de residentie. Allen met hun vaandels en afdelingsvlaggen. Zo ook vele honderden Limburgsche Jagers. Door het Korpsbureau was een heel treinschema opgesteld om vanaf het verre Maastricht en Heerlen en de rest van de provincie de jagers naar den Haag te kunnen vervoeren. Het detachement uit Heerlen had de mijnwerkerspunje aan, waar de mannen uit Noordlimburg zich als boerenzonen hadden gekleed met grote hoed. En een harmonie van een van de mijnen zorgde voor de muzikale Limburgse inbreng. Van station en Malieveld toog men in mars naar het Houtrust terrein, waar vele toespraken werden gehouden. Op de terugmars naar Malieveld en station defileerde men langs het Koninklijk gezin, die in een open auto was gezeten. Een dag van nationale verbroedering en saamhorigheid. Een speciaal lied werd gemaakt om te worden gezongen tijdens de mars, “Limburgsche Jagers in den Haag” op de wijs “ïn naam van Oranje doe open de poort”. Dit in relatie naar de inzet van de Jagers in den Haag in 1918 (Zie Dvd)
1932 BEZOEK PRINSES JULIANA AAN ROERMOND Op 23 augustus 1932 was een grote dag voor Roermond. Kroonprinses Juliana bezocht, die dag de stad om oa de opening te verrichten van het Stedelijk Museum Cuypers-Luyten. Voor die gelegenheid stond voor dit nieuwe museum een erewacht opgesteld van het Landstormkorps ten getale van 139 man. Zij behoorden tot de afdelingen, Roermond, Haelen, Neer, Hunsel, Grathem, Maasbracht en Montfort met ingetreden het vaandel en vaandelwacht uit Maastricht. Commandant was Res Kapitein Peeters (later Tweede Kamerlid), Commandant vaandelwacht was Eerste- luitenant Boosten en vaandeldrager Sergant-majoor Boerma (bloemist te Maastricht). Na de opening van het museum verzocht Burgemeester Wanszink Prinses Juliana om plaats te nemen te midden van de erewacht om een foto te maken. Dit werd zeer op prijs gesteld door de Roermondse bevolking en natuurlijk de landstormers. Vervolgens bezocht de prinses de Munsterkerk en een industriële tentoonstelling (zie Dvd).
1938 LANDDAG ROERMOND Elk jaar werd door een van de Landstormkorpsen/verbanden in den lande een zgn Landdag georganiseerd. Een dag met ceremonieën, concerten en demonstraties. In 1938 waren de Limburgsche Jagers aan de beurt. Centraal in de provincie was gekozen voor Roermond. De avond tevoren op 28 juni werden de feestelijkheden geopend door een rondgang van trompetters van de Gele Rijders door de stad, de zg “taptoe”. Aansluitend vond er door de Koninklijke Harmonie een concert plaats in de Harmonietuin. Daar werd door de Commandant van het Korps, kolonel Jans, een prachtig gestileerd vaandel met de bekende boer met schop en geweer, aangeboden aan de afdeling Roermond. De eigenlijke Landdag, op 29 juni, begon met een reveille door de Gele Rijders, gevolgd door concerten op Stationsplein, Markt en Munsterplein door het Garnizoensmuziekkorps uit Venlo en de Harmonie van de Staatsmijn Maurits. Na een ontvangst ten stadhuize begon om half twee een groots defilé met de afdelingen van het korps en deelnemende eenheden van de Landmacht. Hierna trok men op naar het landgoed van Kasteel Schöndlen. Daar opende de voorzitter van de gewestelijke commissie, Mgr Poels, de Landdag. Op het demonstratieterrein achter het kasteel kwamen de Gele Rijders met hun door paarden getrokken stukken geschut aan bod, de huzaren motorrijders toonden hun vaardigheden tezamen met enkele pas ingestroomde Zweedse Landsverk pantserwagens. De Koloniale Reserve uit Nijmegen liet een zuivering van een kampong zien. De dag wordt afgesloten door concerten op het Munsterplein door de Harmonie van de Staatsmijn Maurits en de Koninklijke Harmonie van Roermond. (zie Dvd)
1938-1940 MOBILISATIE EN OORLOG De spanningen in Europa lopen op. In ons buurland Duitsland is Adolf Hitler aan de macht, oorlogsgevaar dreigt. De Duitsers annexeren Oostenrijk en delen van Tjecho-Slowakije. De landstormers blijven zich bekwamen in de handelingen met het wapen. Ook in 1936 vindt weer een provinciale schietdag plaats, ditmaal op de Grote Heide bij Venlo( zie Dvd). Juist op de dag dat Prinses Juliana haar verloving met Prins Bernhard aankondigt. Vreugde maar niet voor lang. Voormobilisatie vindt plaats, troepen nemen posities in bij de grenzen ook in Limburg. Als de Duitsers ook Polen binnenvallen, wordt in september 1939 de algehele mobilisatie afgekondigd. Vele Landstormers moeten hun mobilisatiebestemming volgen. Ruim de helft van alle jagers (ca 3000) wordt ingezet in Zuid- Limburg, de Maaslinie en Peel Raamstelling in hun oorlogsbataljon. De strijd op 10 mei is hevig en kort. Nederland bezet. De bezetter ontbindt op 29 juni 1940 de Landstorm-organisatie. Deze komt in 1945 na de oorlog niet terug. In haar plaats wordt in 1948 het Korps Nationale Reserve opgericht, dat feitelijk dezelfde opdracht heeft, doch kleiner is qua omvang en wel regionaal maar minder lokaal is gebonden.
COMMANDANTEN 1915-1916 Kolonel bd der Cav Tielens 1916-1924 Kolonel bd der Inf Hendriksz 1924-1932 Luitenant-kolonel der Inf Coenegracht 1932-1936 Kolonel bd der Inf Haenecour 1936-1938 Kolonel bd der Inf Jans 1936-1940 Kolonel bd Rutgers van der Loef
