tweemaandelijks tijdschrift nummer 2 - negende jaargang - maart 2003 Federatie van Onafhankelijke Pluralistische Emancipatorische Methodescholen

Nieuwsbrief

FO

PEM vzw

tweemaandelijks tijdschrift nummer 2 - negende jaargang - maart 2003 Federatie van Onafhankelijke Pluralistische Emancipatorische Methodescholen

FOPEM zegt neen tegen de oorlog in Irak Methodescholen zijn kweekscholen voor democratie: praatrondes, klasraden, schoolraden en schoolbesturen; het zijn allemaal plaatsen waar kinderen, ouders en leerkrachten het reilen en zeilen van de school bepalen. Meningsverschillen en conflicten en die zijn er - worden niet uit de weg gegaan maar aangepakt. Ook in de ‘grote’ politiek zijn er klas- en schoolraden; denk maar aan het parlement en de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, plaatsen waar conflicten tot een goed einde gebracht worden. Maar oorlog kan nooit de oplossing zijn voor een conflict. Oorlog eist steeds een zware tol: mensenlevens, vernieling van basisinfrastructuur, vluchtelingenstromen en de haat tussen mensen die aangezwengeld wordt. Daarom zegt FOPEM onomwonden: oorlog in Irak, of ergens anders in de wereld, kan niet.

Wat vind je in deze nieuwsbrief? FOPEM zegt neen tegem de oorlog in Irak.... Dossier De Step filosofeert met kinderen.................... Wijze boeken om te filosoferen....................... Politiek erkent filosofie in het onderwijs........ Mensen (van het onderwijs) maken wetten voor het onderwijs....................................... Actueel Water brengt kracht in De Wip........................ Muzisch project “Ik alleen is niet genoeg”..... Participatie werkt. De Wip en De Buurt in de prijzen.................................................. Navorming............................................................. Interessant om te weten.................................... Hoogbegaafd of gewoon slim?.......................... Een nieuwe buurtschool in Borgerhout...........

Het nastreven van een democratisch ideaal sluit trouwens goed aan bij het filosofieonderwijs, het thema van deze nieuwsbrief. Door te filosoferen leren kinderen de kleine en de grote wereld kritisch bekijken en onderzoeken.

1 2 3 4 5 6 9 10 11 11 12 12

FOPEM staat voor Federatie van Onafhankelijke Pluralistische Emancipatorische Methodescholen en overkoepelt 17 basisscholen die vernieuwend onderwijs (Freinet-, ervaringsgerichte en projectscholen) aanbieden.

En ondertussen hopen we dat de wapens zwijgen in Irak. Veel leesplezier. Kris Denys en Catherine Devos 1

Dossier FO

PEM vzw

De Step filosofeert met kinderen Een gesprek met Martine

Een rondvraag leert ons dat nogal wat FOPEM-scholen zich verdiepen in filosoferen met kinderen. Zo is de Buurt in Gent onlangs gestart met een navorming voor ouders en leerkrachten rondom filosoferen met kinderen. De Waterval en de Witte Merel uit Ekeren - die samen De Step vormen - zijn sinds een aantal jaar doordrongen van filosofie. De nieuwsbrief sprak met Martine, leerkracht van de 3de graad.

Nieuwsbrief: Hoe is filosoferen met kinderen een initiatief geworden van de hele school?

Martine: Eigenlijk is dit stilaan gegroeid. Een stagiair is eens begonnen met filosoferen met kinderen, je leest eens een artikel of een boek waarover je van gedachten wisselt met anderen leerkrachten, iemand die in de school elke week een boek ‘promoot’ bracht al eens een boek mee. Op een teamvergadering van leerkrachten hebben we dit besproken en we vonden dat filosoferen met kinderen een meerwaarde kon zijn voor heel de school. Het is dus moeilijk aan te geven op welk moment precies we er aan begonnen zijn. Zoals andere initiatieven, moet je dit tijd geven om te groeien.

Martine: Ik denk dat leerkrachten in de kleuterklassen meestal vertrekken vanuit toevallige gebeurtenissen. Een kleuter vraagt bijvoorbeeld “waar is de vlam van de kaars naartoe die ik net heb uitgeblazen?”, dit is een kans om met de groep te filosoferen. Bij oudere kinderen worden filosofische gesprekken meer georiënteerd en gestuurd door de leerkracht. Veelal stellen oudere kinderen en volwassenen minder vragen bij toevallige gebeurtenissen die vanzelfsprekend zijn. Het is dan aan de leerkracht om alert te zijn voor de vele kansen die je krijgt om over bepaalde vragen verder na te denken. Goede open vragen stellen is niet makkelijk omdat je eigenlijk geen enkel antwoord mag suggereren. Het komt er op aan de nieuwsgierigheid en het denken van de kinderen aan te scherpen. Ik vind dat filosofie niet steeds een antwoord moet bieden op de vragen die kinderen zich stellen. Toch kan dit vooral voor oudere kinderen frustrerend zijn. Maar leerkrachten worden maar bedreven in het stellen van goede vragen door het regelmatig te doen. Je kan de kinderen alleen maar impulsen geven om na te denken om een probleem vanuit verschillende invalshoeken te bekijken. Maar een sluitend antwoord is er nooit. Dit kan voor oudere kinderen wel eens frustrerend zijn.

Nieuwsbrief: Hoe werden de ouders betrokken bij dit initiatief?

Nieuwsbrief: Zitten we hier dan op het raakvlak van de cultuurbeschouwing?

Martine: Op een pedagogische avond hebben we ouders beeldopnames laten bekijken van filosofische gesprekken met kinderen in een aantal kleuterklassen en bij oudere kinderen. Nadien hebben we naar aanleiding van een verhaal met groepjes ouders gefilosofeerd. Zo konden ouders aan den lijve ondervinden wat dat allemaal betekende voor henzelf én voor hun kinderen. De ouders waren zo enthousiast dat er sindsdien een filosofisch groepje is gestart met ouders van de school. Ouders vertrekken dan vanuit een vraag, een probleem of een tekst om aan het filosoferen te slaan. Het is ondertussen een initiatief dat los staat van de school.

Martine: Hoewel cultuurbeschouwing doorweven is in alles wat we op school doen, kiezen we toch voor twee lesuren cultuurbeschouwing per week. Filosoferen sluit hier goed bij aan omdat dit ook te maken heeft met je visie op religie, cultuur, mens en maatschappij. Filosoferen is ook stilstaan bij levensvragen, bij symbolen en bij jezelf. Door te filosoferen krijgen kinderen respect voor andermans ideeën, hoe ongewoon deze ook mogen zijn. Om een filosofisch gesprek te beginnen gebruik ik wel eens verhalen uit andere culturen. Zo ben ik eens te rade gegaan bij dilemmaverhalen uit Afrika. Ook het zenboedhisme is voor mij een rijke bron van inspiratie. Ik merk dat kinderen zo andere culturen met verschillende waarden en normen leren kennen en waarderen.

Nieuwsbrief: Martine, hoe zijn jullie in de school begonnen met filosoferen met kinderen ?

2

Dossier - maart 2003 op veel verschillende manieren kan benaderd en opgelost worden. De meest voor de hand liggende oplossing is niet voor iedereen een goede oplossing. Ik merk dat dit het geval is bij zeer praktische problemen of in de wiskunde. Als we nu gezamenlijk zoeken naar een oplossing voor een probleem, en het van verschillende kanten bekijken, dan zie ik dit als een vorm van coöperatief leren.

Nieuwsbrief: Wat is dan de meerwaarde van het filosoferen voor de andere klas- en schoolactiviteiten? Martine: We willen de kinderen in onze school bewust leren nadenken en bewust leren naleven. Ik denk dat we nood hebben aan mensen die niet gewoon meelopen met de stroom maar een aantal dingen die vanzelfsprekend lijken in vraag durven stellen. Het typische aan filosoferen is dat je een open kijk blijft hebben. Onze school wil kinderen vormen die bewust leren nadenken en een standpunt leren innemen en argumenteren. En je kan dat maar doen door dieper in te gaan op verschillende standpunten. In dit gesprek zijn we allen gelijke partners. Het kan dus niet dat één mening wordt opgedrongen. Ieder zijn stem wordt gehoord, hoe gek die ook klinkt. Ik vind dat dat een belangrijk aspect is van onze school en filosoferen met kinderen daartoe een stimulans is.

Filosoferen met kinderen is ook waardevol voor de leerkracht. Het stimuleert ons om met een open, onbevangen blik naar de wereld te kijken. Zo leren we opnieuw verwonderd kijken naar de alledaagse dingen. Nieuwsbrief: Martine, dank je voor dit gesprek.

Interview afgenomen door Kris Denys

Filosoferen met kinderen kan ook een aanzet zijn tot creatief denken. Ik bedoel daarmee dat een probleem

Wijze boeken om te filosoferen Boeken over filosoferen met kinderen

en het vogeltje’, ’Kikker is een held’, ’Kikker en de vreemdeling’, ’Kikker is kikker’, ’Kikker en de horizon’, ’Klein-Mannetje vindt het geluk’ van M. Velthuijs − ‘Welterusten…Kleine Beer’ van M. Waldell en B. Firth

− ‘Socrates op de speelplaats’ van R. Anthone en F. Mortier (kun je ontlenen bij FOPEM) − ‘Kinderen filosoferen’ van B. Heesen − ‘Willen planten ook baby’s’ van G. Matthews − ‘Filosoferen voor jonge denkers: een eerste kennismaking met de grote westerse filosofen’ van J. Weate en P. Lawman

Voor kinderen van 8 jaar en meer

− ‘De behoeder van het vergeten’ van J.M. Gisbert − ‘Er ging geen dag voorbij’, ’Toen niemand iets te doen had’, ’Langzaam, zo snel als zij konden’, ’Het feest op de maan’, ’Misschien waren zij ergens’, ’Bijna iedereen kan omvallen’, ’Misschien wisten zij alles’, ’De verjaardag van de eekhoorn’, ’Brieven van de eekhoorn’, ’De ontdekking van de honing’ van Toon Tellegen

Kinderboeken die je kan gebruiken bij het filosoferen Voor kinderen van 5 jaar en meer

− ‘De jongen die altijd te laat kwam’ van J. Burmingham − ‘Het vervelende lieveheersbeestje’ van E. Carle − ‘De gouden bal’ van K. Dieltiens − ‘Een teddybeer gaat op zoek’ van M. Ende − ‘Herman, het kind en de dingen’ van H. Geelen − ‘Jan en het gras’ van H. Geelen − ‘Het land achter de tijd’ van K. Hagerup − ‘Waar is de zon vannacht’ van R. Lindbergh − ‘Kikker en pad’,‘Bij uil thuis’ van A. Lobel − ‘Fietsen’ ,’Juul’ en’ de Kooi’ van G. de Maeyer − ‘De mooiste vis van de zee’ van M. Pfister − ‘De avonturen van Lena Lena’ van H. van Reek − ‘Max en de maximonsters’ van M. Sendak − ‘Dokter de Soto’ en ‘Geel & Roze’ van W. Steig − ‘De hoed’ van T. Ungerer − ‘Het rode kippetje’ (6 dierenfabels), ’Kikker in de kou’, ’Kikker is bang’, ’Kikker is verliefd’, ’Kikker

Voor kinderen van 10 jaar en meer − ‘Het oneindige verhaal’ van M. Ende − ‘Momo en de tijdspaarders’ van M. Ende

Voor kinderen van 12 jaar en meer

− ‘Stralend kruid’ van R. Piumini − ‘Het boek van Bod Pa’ van A. Quintana

Met dank aan Steven De Weirdt van De Waterval

3

Dossier - maart 2003

Politiek erkent filosofie in het onderwijs Op 19 december 2002 keurde het Vlaams Parlement een resolutie (dit is geen wet!) goed over het aanbieden van degelijk filosofieonderwijs voor iedereen. De zes parlementsleden die deze resolutie indienden zijn ervan overtuigd dat filosofieonderwijs “een sleutelelement is in de realisatie van het democratisch ideaal“ en ijveren ervoor dat de overheid de mogelijkheid voorziet om in de lerarenopleiding “bekwame filosofische gespreksleiders gevormd worden”. In het verslag van de bespreking van deze resolutie lezen we dat het niet de bedoeling is om “filosofie de plaats te laten innemen van levensbeschouwelijke vakken. Wel kan filosofie leiden tot een dieper inzicht in de eigenheid van het levensbeschouwelijke. Filosofie zou een aanzet moeten zijn tot zelfstandig denken, onderzoek en reflectie”.

Water-kracht-water

Uit project ‘Water-kracht-water’ in De Wip 4

Dossier - maart 2003

Mensen (van het onderwijs) maken wetten voor het onderwijs1 Reeds meer dan 10 jaar is het onderwijs in België gefederaliseerd. Dit wil zeggen dat het onderwijs in Vlaanderen bijna volledig tot de bevoegdheid behoort van de Vlaamse minister van onderwijs. Om dit onderwijs wettelijk te regelen, schrijft de minister decreten uit. Zo is sinds 1 januari van dit jaar het Gelijke Onderwijskansendecreet van kracht. Vooraleer zo’n decreet tot stand komt, is er een lange weg afgelegd. Hoe verloopt die weg? De nieuwsbrief poogt dit stapsgewijs uit te leggen.

6. Op basis van de adviezen en de onderhandelingen wordt het voorontwerp bijgestuurd en keurt de Vlaamse Regering de tekst goed. 7. De minister legt het voorontwerp voor advies voor aan de Raad van State. Op basis van dit advies wordt - indien nodig - de tekst aangepast en nog eens voorgelegd aan de Vlaamse Regering. Nu spreken we niet langer van een voorontwerp maar van een ontwerp van decreet. 8. De minister legt het ontwerpdecreet voor aan het Vlaams Parlement. De commissie onderwijs van het Vlaams Parlement bespreekt de tekst en kan deze wijzigen indien een meerderheid van de leden van de commissie daarmee instemt. De commissie kan ook hoorzittingen organiseren met deskundigen en mensen van het onderwijsveld om zich beter te informeren over de inhoud van het ontwerpdecreet. Zo heeft de FOPEM-school De Buurt vorig schooljaar een toelichting gegeven tijdens een hoorzitting over de eventuele gevolgen van het voorontwerp van decreet gelijke onderwijskansen.

1. Een decreet komt in de meeste gevallen tot stand op initiatief van de minister van onderwijs. De minister schrijft meestal eerst een visienota vooraleer een voorontwerp van decreet wordt uitgeschreven. 2. De Vlaamse minister van begroting onderzoekt de financiële gevolgen van de maatregelen die de minister van onderwijs wenst in te voeren. Daarna geeft de minister van begroting zijn akkoord bij het voorontwerp van decreet.

9. Op basis van het verslag van de besprekingen in de commissie onderwijs stemt de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement over het ontwerpdecreet. Net zoal de vergaderingen van de commissies zijn ook deze vergaderingen in principe voor het publiek toegankelijk.

3. De Vlaamse Regering gaat principieel akkoord met het voorontwerp van decreet. 4. De SERV (Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen) en de VLOR (Vlaamse Onderwijsraad) geven advies bij het voorontwerp van decreet. Samen met de Steinerscholen en VOOP (Vlaams Onderwijs Overlegplatform) vormt FOPEM het Overleg van Kleine Onderwijsverstrekkers (OKO). Samen met de onderwijskoepels maakt OKO deel uit van de VLOR.

10. Na de goedkeuring door de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement, wordt het ontwerpdecreet bekrachtigd en afgekondigd door de Vlaamse Regering. Daarna wordt het decreet gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Het decreet is nu officieel van kracht. Wil je meer weten over de werking van het Vlaams Parlement, wil je een vergadering bijwonen van de commissie onderwijs, wil je weten welke parlementsleden zetelen in deze commissie, dan kun je terecht op de website van het Vlaams Parlement (http://www.vlaamsparlement.be).

5. De minister start onderhandelingen met de vertegenwoordigers van de inrichtende machten en eventueel met de vakbonden. Als lid van OKO, heeft ook FOPEM haar stem in deze onderhandelingen. Zo zijn eind maart de onderhandelingen afgerond over het voorontwerp van decreet over de hertekening van het basisonderwijs. De meest ingrijpende maatregel in dit voorontwerp van decreet is de vorming van scholengemeenschappen in het basisonderwijs.

1

Kris Denys

Bron: Schooldirect

5

Actueel FO

PEM vzw

Water brengt kracht in De Wip De Freinetschool De Wip uit Wezemaal is vorig schooljaar gestart met een project “Water-krachtwater”, waarvoor ze subsidies ontvingen van de Vlaamse overheid. Dit project komt bijna letterlijk uit de grond van de school, omdat het schoolgebouw gelegen is in vochtige leemgrond. In dit project kreeg water drie uiteenlopende betekenissen: Water als levensbehoefte voor mensen, het muzische water in een kader van beeld en muziek en tenslotte het technologische aspect van het bewegende water. De foto’s en de teksten die je in deze nieuwsbrief vindt, illustreren het project ‘Waterkracht-water’.

6

Actueel - maart 2003

Uit project ‘Water-kracht-water’ in De Wip 7

Actueel - maart 2003

Uit project ‘Water-kracht-water’ in De Wip 8

Actueel - maart 2003

Muzisch project

“Ik alleen is niet genoeg” in samenwerking met DynaMo² Dit presentatieweekend zal voorafgegaan worden door een werkweek met de groepen waar de toonmomenten en de tentoonstelling zullen opgebouwd worden. − Op vrijdag 9 mei zal het geheel samen met de kinderen geopend worden en zullen zij het kunstparcours afleggen vanuit de school tot in de Alkense tentoonstellingsruimte ‘Alcarte’. − Op zondag 11 mei (onze opendeurdag) gebeurt dit opnieuw van 14u. tot 18u. Het einddoel is telkens ‘Alcarte’ waar men de gehele tentoonstelling kan bezichtigen. − Van maandag 12 mei tot en met vrijdag 16 mei zal de tentoonstelling in galerij ‘Alcarte’ nog te bezichtigen zijn.

De kinderen van ‘t Schommelbootje in Alken werkten vorig schooljaar (2001-2002) tijdens de open-schoolnamiddagen rond een aantal kunststromingen van de 20-ste eeuw. Tijdens deze ateliers werden accenten gelegd op typische kenmerken uit die periode en technieken van bekende kunstenaars uit die tijd. De kinderen kregen ruimschoots de kans om van alles een beetje te proeven. De leerkrachten begeleidden de verschillende ateliers en de groepen kwamen tot fijne werkmomenten met telkens een korte voorstelling voor mekaar op het einde van de namiddag. Dit schooljaar wilden we dit project verder zetten en daarom dienden we vorig jaar een aanvraag in bij DynaMo² (Cultuurcel van het departement Onderwijs) om ons project mee te ondersteunen. Zij beantwoordden onze aanvraag positief!

‘t Schommelbootje te Alken

Dit schooljaar gaan kinderen en leerkrachten tijdens de open-schoolnamiddagen, éénmaal in de maand, aan de slag met professionele mensen in de verschillende ateliers: 1. beeldend werk (o.a.monumentaal bezig zijn met papier-maché) 2. keramiek 3. drama (theatertechnieken) 4. muziek en drama 5. drama (zonder woorden) 6. beeldend en drama (het opzetten van een soort parade) 7. beeldend werk De bedoeling is om vanuit de kinderen te werken met het thema: “Ik alleen is niet genoeg”. We beklemtonen op die manier dat samenwerking de eigen realisaties een nog diepere dimensie kan geven. De kinderen werken een heel schooljaar in dezelfde groep en dit zal zich vertalen in een presentatiemoment. Dit zal voor de jonge kunstenaars een apotheose vormen waar zij aan de buitenwereld hun kunnen tonen en waar de verschillende groepen één geheel zijn geworden. Hiermee wilden we een muzisch sociaal project opzetten waar kinderen samen creatief bezig zijn en op alle domeinen van het muzisch onderwijs zich ten volle kunnen ontwikkelen.

Water-kracht-water 9

Actueel - maart 2003

Participatie werkt De Wip en De Buurt in de prijzen Op 3 februari reikte minister Vanderpoorten aan 63 scholen een participatielabel uit, als afsluiting van de campagne van ‘Kleurrijk Vlaanderen’. Twee FOPEM-scholen vielen in de prijzen: De Wip uit Wezemaal en De Buurt uit Gent. De Buurt schoot de hoofdvogel af en won de participatiewedstrijd.

voor kinderen, een buurtcafé, een migrantenwerking, huiswerkbegeleiding voor kinderen van de buurt, een opleidings- en tewerkstellingsproject voor laaggeschoolden, … Wat De Buurt uniek maakt is dat ze enkel kinderen uit de buurt van de school inschrijft. Gezien de ligging van de school, komt ruim de helft van de kinderen uit kansarme gezinnen of uit gezinnen van allochtone afkomst. Participatie in de school ziet De Buurt dan ook als een hefboom om ongelijkheden in het onderwijs en in de maatschappij aan te pakken. “Je creëert maar gelijke kansen door kinderen ongelijk te behandelen”, zegt Anne van De Buurt.

De Wip is een Freinetschool die 15 jaar geleden werd opgericht door ouders die het Freinetonderwijs in het Leuvense verder wensten uit te bouwen. Twee maal per jaar bevraagt de school de leerkrachten én de kinderen over hun welbevinden en betrokkenheid in de school. De bevindingen van deze bevragingen worden opgenomen in een globale analyse. Daarna kunnen concrete actiepunten uitgewerkt worden die de participatie in de school ondersteunen.

In het boek ‘Kabouter tussen reuzen’ van A. Thienpont en C. Medaer lees je meer over het oprichten, het pedagogisch project en de dagelijkse werking van De Buurt. Dit boek is te verkrijgen op het FOPEMsecretariaat. Ook voor de aanvraagdossiers van De Wip en De Buurt voor deze participatiewedstrijd kun je bij FOPEM terecht.

De Buurt in Gent is een projectschool met ruim 100 kinderen en is gelegen in de Gentse wijk SluizekenMuide. De school is in de jaren ’70 opgericht door een groep mensen die onderwijsvernieuwing concreet wilden realiseren. De school was van meetaf aan ingebed in de buurtwerking. Zo was er een clubhuis

Kris Denys Bron: ‘Schooldirect’ van 5 februari 2003

Water-kracht-water 10

Navorming De sessie ‘Peer tutoring’ wordt voor een tweede maal georganiseerd op 25 september 2003 en is bedoeld voor leerkrachten van de lagere school. InSpinAzie is, naast een improvisatietheater met een eigen stijl, een nascholingsinitiatief voor leerkrachten. InSpinAzie baseert zich op het gedachtengoed van Keith Johnstone die improvisatietheateroefeningen ontwikkelde voor acteurs met faalangst. Een aantal spelprincipes van InSpinAzie zijn: − Zeg ja! Accepteer alle speelaanbod − Niet twijfelen, doen. Durf en présence. − Wees spontaan, probeer niet origineel te zijn. − Laat je partner schitteren. − Durf op je gezicht te gaan. InSpinAzie organiseert vier soorten nascholingen: 1. workshops in de klas met de leerkracht en de leerlingen 2. teamgerichte navorming voor leerkrachten 3. individuele navorming voor leerkrachten 4. voorstelling in de school als alternatief voor een theateruitstap. Meer info over InSpinAzie vind je op http://www.inspinazie.com, via nathalie@inspinazie .com of via 016/25.02.04.

FO

PEM vzw

Interessant om te weten Op woensdag 7 mei organiseert DIROO in het Open Onderwijshuis in de Lange Gasthuisstraat 29 te Antwerpen een dialoogdag over gelijke kansen in het basisonderwijs. Het thema van de dialoogdag is ‘Komt elk kind tot zijn recht in het basisonderwijs?’ Deze studiedag start om 14u. en eindigt om 19u. Als voorbereiding op de dialoogdag is er een boek verschenen waaraan ook de FOPEM-school De Torteltuin uit Poperinge heeft meegewerkt. Leerkrachten van FOPEM-scholen krijgen een reductie op de deelnameprijs. Voor meer info kun je terecht op http://www.diroo.be. De milieuboot vaart van 10 maart tot 25 juni en van 13 september tot 24 oktober op de waterlopen van het Dijle-, Zenne- en Netebekken in Vlaams-Brabant en Antwerpen. Je kan onder andere op- en afstappen in Leuven, Kampenhout, Mechelen, Boom, Duffel, Bornem, Grobbendonk, Herentals en Wijnegem. Op schooldagen is het programma afgestemd op kinderen van de derde graad van het basisonderwijs. De milieuboot vertrekt dan om 9u en 13u en duurt ongeveer drie uur. De milieuboot neemt de kinderen en de leerkrachten mee voor een verkenning van de waterlopen in de eigen streek. Je bestudeert het leven en het landschap langs de oevers, de rivieren en de beken. De begeleiders nemen een waterstaal om in het labo te onderzoeken. Benedendeks zoek je naar de mogelijke oorzaken van watervervuiling. Samen met de begeleiders bedenk je oplossingen voor deze vervuiling en hoe je zelf je steentje kan bijdragen. Een tocht kost 2,- EUR voor jongeren tot 18 jaar. Meer info vind je op http://www.milieuboot.be, info @milieuboot.be of 053/ 72.94.20.

Water-kracht-water 11

Navorming - maart 2003

Een nieuwe buurtschool in Borgerhout

Hoogbegaafd of gewoon slim?

Wil je luisteren naar onze plannen? Wil je helpen onze plannen te realiseren? Kortom, ben je geïnteresseerd?

Wanneer is een kind hoogbegaafd? Hoe bepaal je dat en hoe ga je ermee om? Zijn onze kinderen gewoon slimmer? Wat betekent dat voor de omgeving? Heb je je ook eens deze vragen gesteld of erover nagedacht?

Info-avond op dinsdag 8 april 2003 om 20.00u in De Shelter, ingang Sergeyselsstraat 45 te 2140 Borgerhout.

Op 24 maart organiseert de Freinetschool ‘De Tuimelaar’ een info avond rond hoogbegaafde kinderen. Deze wordt gegeven door Tessa Kieboom de directeur van het centrum voor begaafdheidsonderzoek te Antwerpen.

Het programma: − Wie zijn wij en wat zijn onze plannen? − Bedoeling: mensen bijeen brengen die ons op alle vlakken willen steunen. (Bijvoorbeeld: organiseren van geldacties, mee op zoek gaan naar een gebouw, actief meedenken over de pedagogische werking van onze school, …) − Vragen en bedenkingen

De Tuimelaar vind je in de Eekhornlei 9 te 2900 Schoten. De inkom bedraagt 5,- EUR. Iedereen is hartelijk welkom

Ken je nog andere geïnteresseerden? Breng ze mee! Laat iets weten als je aanwezig kan zijn via: − [email protected] − Eva Janssens: 03/257.19.61, [email protected] − Peggy Saey: 03/272.33.03, [email protected] − Katrijn Van Den Eeckhout: 03/830.65.81, [email protected] − Tine van Daal: 03/257.19.61, [email protected]

FOPEM staat voor Federatie van Onafhankelijke Pluralistische Emancipatorische Methodescholen en overkoepelt de volgende 17 basisscholen die vernieuwend onderwijs (Freinet-, ervaringsgerichte en projectscholen) aanbieden: − − − − − − − − − − − − − − − − −

Kan je er niet bij zijn? Wil je toch op de hoogte te blijven? Laat ons iets weten.

De Klaproos - Geraardsbergen De Levensboom - Kortrijk De Levensboom - Wevelgem De Torteltuin - Poperinge De Tuimelaar - Schoten De Vlindertuin - Hingene De Waterval - Ekeren De Weide - Erpe-Mere De Wip - Wezemaal De Witte Merel - Ekeren De Zevensprong - Leuven Freinetschool De Vier Tuinen Oudenaarde Klimop - Oostkamp Methodeschool De Buurt - Gent ‘t Schommelbootje - Alken ‘t Speelscholeke - Deurne Zeppelin - Mortsel

Deze nieuwsbrief is het uitwisselingsblad van de FOPEM en richt zich naar leerkrachten en ouders. Iedere auteur is verantwoordelijk voor zijn/haar ingezonden stukken. De foto’s en tekeningen in dit nummer zijn gemaakt in De Wip te Wezemaal tijdens hun project ‘Waterkracht-water’. Redactie: Catherine Devos Kris Denys Evert Horn. Redactie-adres: Kartuizerlaan 20 te 9000 Gent Tel: 09/233.94.90 Fax: 09/233.87.02 E-mail: [email protected] Website: http://users.skynet.be/fopem 12