Trading our health away Handeltje in gezondheid?
Inhoud I. Is het erg, dokter ?
1. Neem de pols : Begrippen definiëren 2. Documentaire : Helse visserij 3. Quiz : De beweegredenen voor vrijhandel 4. Sprekende beelden : Verborgen bedreigingen voor de volksgezondheid 5. Health Cafe : Vrijhandel en de gezondheid 6. Naar de rechtbank: een argumentatie opbouwen
II. Uitwegen...
1. Brainstorming : Een eerlijkere handel? 2. Theater: Het volksverzet 3. Tijdslijn: En wij?
I. IS HET ERG, DOKTER ?
NEEM DE POLS: Begrippen definiëren
DOCUMENTAIRE : Helse visserij
Une pêche d'enfer
QUIZ : De beweegredenen voor vrijhandel
Ons economisch systeem ●
Onderneming = + winst → + competitief
●
Mogelijkheden : - ↓ productiekosten – –
↓ lonen of ontslag werknemers ↓ grondstoffenkosten
- onderneming gaat op zoek naar andere marktsegmenten
Ons economisch systeem ●
Sommige ondernemingen = economische reuzen → monopolie → bv : Monsanto (GGO leader : 70% marktaandeel)
Vraag 1 : Vergelijk de omzet van Royal Dutch Shell in 2011 met het nominale BBP van Noorwegen? a. 375,6 vs 390 b. 478,5 vs 496 c. 484,5 vs 479 d. 396,7 vs 384
Vraag 1 : macht van multinationals Antwoord: 484,49 miljard dollar en 479 miljard dollar respectievelijk Onderneming
Omzet in 2011 (in miljard dollar)
Nominaal BBP in 2011 (in miljard dollar)Landen
Land
Royal Dutch Shell (1ste)
484,49
479
Noorwegen
Exxon Mobil (2de)
452,93
425
Oostenrijke
Wal-Mart Stores (3de)
446,95
422
Zuid-Afrika
/
/
529
België
Vraag 1 : macht van multinationals ●
Multinationals : druk op overheden uit het Noorden om vrijhandelsakkoorden af te sluiten → groter marktaandeel, lage loonarbeid, beter toegang tot grondstoffen
Vraag 2 : Hoe groot was het aandeel van de uitvoer van goederen en diensten in Europa als percentage van het BBP in 2011 ? a. 13,6% b. 44,4% c. 58,7% d. 79,4%
Vraag 2 : Nieuw marktaandeel Antwoord: 44,4% ●
België : 84% wereldwijde export in miljoen dollar
Vraag 2 : Nieuw marktaandeel ●
Vrijhandelsakkoord : - Goederen gemakkelijker te verkopen op nieuwe markten - Competitieve prijzen ● ● ● ●
– –
Schaalvoordelen Betere technologieën (bv : mechanisering) Subsidies van overheid Dumpingpraktijken (goederen exporteren aan een prijs die lager ligt dan de prijs in het land waarin ze gemaakt zijn)
Vernietiging van lokale productie (die duurzamer is) Onteigening van kleine boeren
Vraag 3: Is het aantal delokaliseringen van Amerikaanse bedrijven naar Mexico verminderd of toegenomen na het sluiten van de Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst (NAFTA)? a. met de helft verminderd b. geen verandering c. verdusseld d. verdrievoudigd
Vraag 3 : Delokalisatie Antwoord : ze zijn verdrievoudigd ●
Vrijhandelsakkoord: ●
Vergemakkelijkt delokalisatie van bedrijven – –
Lage lonen in het Zuiden Gebrek aan sociale rechten in het Zuiden
Vraag 4 : Mijnbouwbedrijven die investeren in de nationale rijkdom van Mali, verzekeren er zich van dat dit land zelfs geen klein deel van de winst ziet. Hoeveel verdienen multinationals, voor elke dollar die de staat ontvangt? a. 0,5 $ b. 1 $ c. 3,5 $ d. 5,5 $
Vraag 4 : Goedkope grondstoffen ●
Antwoord : 3,5 dollar
●
Vrijhandelsakkoord : ●
Delokalisatie
●
Plundering van natuurlijke hulpbronnen
●
Bv : Ghanees goud; Anglo-Persian Oil Company; Philips Petroleum en ExxonMobil in Venezuela
Vraag 5 : Hoeveel handelsovereenkomsten en vrijhandelsakkoorden traden er tussen 19901999 en 2000-2013 in werking in Europa ? a. 12 vs 8 b. 16 vs 13 c. 8 vs 14 d. 10 vs 18
Vraag 5 :Groei van Vrijhandelsakkoorden Antwoord : Tussen 1990 en 1999 : 10 en Tussen 2000 en 2013 :18
Vraag 5 :Groei van Vrijhandelsakkoorden Staat ven het FTA
Aantal voor 2008
FTA ondertekend en Drie in werking getreden
Aantal na 2008 Zes
Nul
Negen
FTA in onderhandeling
Twee
Negen
FTA bijna in onderhandeling
Nul
Een
FTA ondertekend maar nog niet in werking getreden
Vraag 6 : Waarom stemmen overheden uit het Zuiden ermee in een vrijhandelsakkoord te ondertekenen ? a. welzijn van de bevolking, economische groei , druk b. onwetendheid, corruptie, welzijn van de bevolking c. corruptie, druk, propaganda
Vraag 6 : aanvaarding van overheden in het zuiden
●
● ●
Corruptie van multinationals en overheden uit het Noorden. Druk van overheden uit het Noorden Valse propaganda van EU : FTA= goed voor groei
SPREKENDE BEELDEN: Verborgen bedreigingen voor de volksgezondheid
Sociale gezondheidsdeterminanten ●
Economische, sociale of milieufactor die de gezondheid positief of negatief beïnvloed
NAFTA ●
VS, Mexico, Canada
●
Ondertekend in 1993 en trad in werking in 1994
●
Doel : ↑ economische groei
Het Globaal Samenwerkingsakkoord EU-Mexico ●
EU, Mexico
●
Ondertekend in 1997 en trad in werking in 2000
●
●
Politieke dialoog geinstitutionaliseerd en de economische en commerciële relaties versterkt Gebaseerd op het respect voor de rechten van de mens
Foto 1
Foto 1 : Het ontnemen van een basisvoedingsmiddel ●
Sinds 6000 jaar
●
Goedkopere Noord-amerikaanse maïs
●
Invoer van maïs in Mexico
●
Failliet van Mexicaanse maïsboeren
●
Migratie
●
Afhankelijkheid van internationale prijzen
●
GGO
Foto 2
Foto 2 : Schending van sociale rechten ●
3500 maquiladoras
●
Lage loonkosten + lage transportkosten
●
Schending van arbeidsvoorwaarden
●
Werklose maïsboeren
●
Zone van geweld en rechteloosheid
●
Afhankelijkheid van de noord-amerikaanse conjunctuur
●
Impact in VS
Foto 3
Foto 3 : Buitenlandse deelname in de bankensector ●
●
Situatie in jaren '90 NAFTA : mogelijkheid om 100% van de aandelen van een mexicaanse bank te bezitten
●
1999 : opgeheven van alle restricties
●
Kwetsbaar voor externe financiële crises
●
↓ Leningen voor particulieren en KMOs
●
Schending van arbeidsvoorwaarden
●
Financiering staatsbedrijven
Foto 4
Foto 4 : Privatisering van energie ● ●
●
●
●
●
1992 : Mexicaanse wet NAFTA + Het Globaal Samenwerkingsakkoord EU-Mexico Schending van arbeidsvoorwaarden Productie van elektriciteit = voor grote ondernemingen Hogere elektriciteitsfactuur Hernieuwbare energie : milieuvernietiging + veranderd gebruik van grond
HEALTH CAFE : vrijhandel en gezondheid
NAAR DE RECHTBANK: een argumentatie opbouwen
II. UITWEGEN...
BRAINSTORMING : Een eerlijkere handel?
Mercosur ●
●
●
●
●
Ondertekend in 1991 en in werking sinds in 1994 Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay (1994), Venezuela en Bolivia (2012) Buitengewone leden Economische integratie van het LatijnsAmerikaans continent Vierde economische plaats van de wereld
→ geen machtsverhouding, afstand van de industrielanden
ALBA ●
●
Ondertekend in 2005 Venezuela en Cuba (2005), Bolivia (2006), Nicaragua (2007), de Dominicaanse Republiek (2008), Ecuador, Sint-Vincent, de Grenadines, Antigua en Barbuda (2009)
●
Waarnemers: Haïti, Suriname en Sint-Lucie
●
Regionaal integratieproject op politiek en economisch vlak:
●
Bank, operatie Milagro, Telesur, Yo si puedo
→ eerlijke handel en samenwerking,huishoudelijk gebruik van producten, deelname van de bevolking bij het nemen van de beslissingen, betrekken van het milieu en culturele dimensies
THEATER: het volksverzet
TIJDSLIJN: En Wij ?
