TOESPRAAK JOHAN REMKES, COMMISSARIS VAN DE KONINGIN IN NOORD-HOLLAND, TIJDENS HET SYMPOSIUM ‘GROEN GAS IN ZICHT’, OP 25 NOVEMBER 2010, TE ALKMAAR
Groen Gas als kans voor Noord-Holland
Dames en heren,
Kansen – het lijkt wel of we ze meer zien als het wat slechter gaat. En dat is niet zo gek: als de omstandigheden moeilijker worden, wordt de mens inventiever.
Zo bieden bezuinigingen bij de overheid de provincies de kans om zich te manifesteren op de terreinen waar ze goed in zijn. De kans om focus aan te brengen in je activiteiten. Om jezelf sterk neer te zetten als middenbestuur.
Op het vlak van energie is het vooruitzicht van schaarser wordende fossiele brandstoffen ook een kans. Een kans om onze energievoorziening te verduurzamen.
Over kansen hebben we het vandaag. En ik ben er van overtuigd dat groen gas een belangrijke kans is voor Noord-Holland. Het is namelijk niet alleen duurzaam, maar we kunnen er ook nog geld mee verdienen.
Dames en heren, Als ik zeg dat het noodzakelijk is dat onze energievoorziening verduurzaamt, zeg ik niets nieuws. De consensus daarover is unaniem. Hooguit verschilt men wat in de motivatie. Die slingert tussen klimaatvoordelen en minder afhankelijkheid van Rusland en het Midden-Oosten. Persoonlijk leg ik het accent op het laatste. Je ziet immers dat vooral Rusland het offensief aan het energiefront met grote vaart voortzet. Het land is in snel tempo bezig de EU voor voldongen feiten te stellen, en maakt Europa steeds afhankelijker van Russisch gas en transportlijnen. Rusland is kortom een machtsfactor geworden waar de EU rekening mee moet houden. Ze zetten energie met succes in als geopolitiek wapen. Zoals dat eerder door de olieproducerende landen uit het Midden-Oosten is gedaan.
Een dergelijke afhankelijke positie is zeer onwenselijk.
Wie de olie- en gasvelden beheerst, heeft een groot strategisch voordeel. Hetzelfde geldt voor wie routes en pijpleidingen naar deze velden beheerst. En wie beide beheerst… U kunt de machtspositie die daarmee samenhangt, zelf invullen. En ook de gevaren daarvan.
2
Verduurzaming van de energievoorziening is dus noodzakelijk, maar je kunt niet bepaald zeggen dat Nederland daarin voorop loopt. Met een schamele 4% Duurzame Energie scoort Nederland laag. Aanzienlijk lager dan het Europese gemiddelde van ruim 10%. Alleen het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Luxemburg en Malta deden het in 2008 nog slechter dan Nederland.
We kunnen wel een oorzaak aanwijzen voor ons lage percentage Duurzame Energie. De luxe van onze eigen gasbel. Die heeft ons lui gemaakt. We leunden comfortabel achterover, want wij hadden energie genoeg. Je zou het de wet van de remmende voorsprong kunnen noemen. Het komt erop aan de voorsprong die we zijn kwijtgeraakt, weer terug te winnen. Want de gasbel is eindig. In 2040 of 2050 is de koek echt op. Ruim voor die tijd zul je een alternatief moeten hebben. Een duurzaam alternatief. Groen Gas biedt hier de oplossing. En vandaag zou ik de stelling aan u willen voorleggen dat Noord-Holland hierin Nederland op sleeptouw kan nemen.
Dames en heren, Met Groen Gas wordt onze remmende voorsprong weer een grote kans om flink te verduurzamen. We hebben immers een uitgebreide infrastructuur voor aardgas liggen, waarin we het Groen Gas ‘eenvoudig’ kunnen bijmengen. Nou ja, hoe eenvoudig dat precies 3
is, zal een van de volgende sprekers u kunnen uitleggen.
Goed, de infrastructuur is er, maar dan de vraag: ‘Hoe komen we aan het Groene Gas?’ Zoals u weet, levert het vergisten van bepaalde soorten biomassa Groen Gas op. Voor de korte termijn kunnen we hiermee aardige stappen zetten. Maar op lange termijn kunnen we hiermee onze energievraag niet voldoende vergroenen. We halen immers 44% van ons energieverbruik uit aardgas. En als het rijden op aardgas een vlucht zal nemen – wat ik zou toejuichen, omdat het schoner is dan diesel of benzine – zal het aandeel aardgas alleen maar groter worden.
Om ons gasverbruik volledig te vergroenen, zal er meer moeten gebeuren dan alleen vergisting. Gelukkig staan er nieuwe technieken op het punt van doorbreken: het vergassen van biomassa. Die techniek is efficiënter en op veel meer stromen toepasbaar. Hoe dat precies allemaal werkt, zullen de sprekers na mij u haarfijn weten uit te leggen. Mijn boodschap nu is dat de provincie kansen ziet in die ontwikkelingen. Kansen op meer duurzaamheid en meer werkgelegenheid.
Vanwege die kansen en de voordelen zeg ik hier vandaag dat Noord-Holland moet inzetten op de ontwikkeling van een biomassavergassingscluster. 4
Provinciaal beleid in die richting is er nu nog niet, maar dat is wel in de maak. Want dit is de richting waarin we denken.
Het Noord-Hollandse Biomassavergassingscluster Vergassing van biomassa staat nog in de kinderschoenen, maar ik ben ervan overtuigd dat het zich de komende jaren zal ontwikkelen tot een volwaardige techniek. Niet in de laatste plaats dankzij de betrokkenheid van Noord-Hollandse organisaties als ECN en HVC. Zij zullen hun nek uitsteken met de ontwikkeling van de Groen Gas Centrale, een innovatie waaraan de provincie graag haar steentje zal bijdragen.
Maar, dames en heren, er is in Noord-Holland nog veel meer mogelijk. Ik ben ervan overtuigd dat de ontwikkeling van biomassavergassing een grote vlucht zal nemen, als bedrijven en kennisinstellingen de handen ineen slaan. Het Noord-Hollandse cluster kan dan een vooraanstaande positie in de wereld innemen als de regio waar de kennis zit op het gebied van vergassing.
De mogelijkheden daartoe zijn er ruim voldoende: - Er zijn substantiële biomassastromen om vergassing op redelijke schaal te demonstreren. Denk aan reststroom uit de landbouw;
5
- Er is in de Metropoolregio Amsterdam een flink aantal chemische bedrijven dat graag wil vergroenen; - Verder hebben we in onze provincie kennisinstellingen van hoog niveau. Denk bijvoorbeeld aan ECN, maar ook de Hogescholen en Universiteiten; - En ten slotte: de infrastructuur voor gas ligt er, inclusief opslagruimte [Bergermeer]
Dames en heren, Het grote voordeel van een dergelijk cluster is dat innovaties kunnen worden versneld, waardoor we eerder of gemakkelijker onze duurzaamheidsdoelstellingen kunnen halen. Maar zo’n cluster levert ook werkgelegenheid op. We moeten daarbij wel reëel zijn: in Noord-Holland zal niet op grote schaal gas geproduceerd worden. Daarvoor is er in onze provincie simpelweg te weinig biomassa beschikbaar. En als we dan toch geïmporteerde biomassa gaan vergassen, dan kunnen ze dat in Rotterdam veel beter met de daar aanwezige industrie.
Het biomassavergassingscluster kan wél een pijler zijn onder de kenniseconomie; de kennis die hier wordt ontwikkeld, kan aan het buitenland worden verkocht.
Dames en heren, tot slot, 6
Ik ben overtuigd van de potentie van Groen Gas. Niet alleen omdat we het in Nederland zo makkelijk kunnen inzetten, maar ook omdat Groen Gas een heel flexibele duurzame energiebron is. Omdat het zich laat opslaan, kunnen we het inzetten op momenten dat we het echt nodig hebben. Dat is wat groen gas voor heeft op andere duurzame energiebronnen. Ga maar na: bij windenergie, ben je afhankelijk van wind. En degene die ’s nachts zonne-stroom weet op te wekken, moet nog geboren worden.
Groen Gas heeft dus de toekomst, en het NoordHollandse steentje dat we aan de Duurzame Energie kunnen bijdragen, is de biomassavergassingsroute. De provincie Noord-Holland wil ontwikkelingen op dat gebied faciliteren. We willen partijen bij elkaar brengen, kennis bundelen, en in overleg met onze partners de richting uitzetten. Ik hoop u daarbij aan onze zijde te treffen.
Dank u wel.
TD/16-11-2010 Herz. 19-11-2010 2e herz. PG/22-11-2010
7
