Toegankelijke speeltuinen in Vlaanderen. Nieuwe wetgeving beschermingsmaatregelen. Basisondersteun ingsbudget. Landelijke Thuiszorg past woningen aan

P602416 een uitgave van KVG VORMING vzw

KATHOLIEKE VERENIGING GEHANDICAPTEN

• Juni 2013 • nummer 5 • jaargang 68 •

Afgiftekantoor: Gent X Verschijnt maandelijks, behalve tijdens de maanden februari en augustus ■ Retouradres: A. Goemaerelei 66, 2018 Antwerpen

MAANDELIJKS TIJDSCHRIFT OVER HANDICAP EN INCLUSIE

› Nieuwe wetgeving beschermings­ maatregelen

› Basisondersteun­ings­ › Landelijke Thuiszorg budget voor wie past woningen aan wacht op zorg?

› Toegankelijke speeltuinen in Vlaanderen

Inhoud Redactioneel 3

E indelijk schot in een ‘kwetsbare’ materie De nieuwe wetgeving beschermingsmaatregelen: een tip van de sluier

6

S porten met KVG Actief sporten met Allympic in Izegem of wandelen met KVG-Loenhout

9

W  oningaanpassingen: een vak apart Meer zelfstandigheid dank zij Landelijke Thuiszorg

12

D  e tuin van spelen Toegankelijke speeltuinen in Vlaanderen

14

Agenda KVG-vormingsmomenten en vrijetijdsaanbod in de provincies

16

S tandpunten Toekomstig ondersteuningsbeleid krijgt vorm

18

Marge Studiemomenten, Ten slotte, Zoek en Vind

20 21 22 23

W  etten en weten U en de overheid, kijk mee V  N-Verdrag voor gelijke kansen van personen met een handicap Elke Dag Varkentjes te koop B ezinning Thuis mag het

Colofon HANDISCOOP is een uitgave van de Katholieke Vereniging Gehandicapten-Vormingsbeweging vzw, Verantwoordelijke uitgever: Pierre Gyselinck, Waregemsesteenweg 53, 9770 Kruishoutem Hoofdredactie: Lief Vanbael Eindredactie: Luc Van Tolhuyzen Administratie: Maria Cleiren Lay-Out: Veronique Michel Coverfoto: Veronique Michel Redactieteam: Lief Vanbael, Marc Kempen, Veronique Michel, Peter Sackx Druk: De Cuyper, Drukkerijstraat 11, 9240 Zele, Redactieadres: KVG, ‘Huize Mathieu Van Gorp’, Arthur Goemaerelei 66, 2018 Antwerpen, tel. 03 216 29 90, fax 03 248 14 42, e-mail [email protected], www.kvg.be, Prk. 000-0487925-15, Reclame: KVG-Vorming vzw, A. Goemaerelei 66, 2018 Antwerpen, tel. 03 216 29 90, Jaarabonnement: € 20. De redactieraad is niet verantwoordelijk voor ingezonden artikels (teksten van gelegenheidsschrijvers, lezersbrieven, koopjes, zoekertjes). Enkel teksten die ondertekend zijn kunnen worden opgenomen. De redactieraad be­houdt zich het recht om in­gezonden stukken in te korten of te weigeren. Overname van teksten en illustraties is enkel toegelaten met uitdrukkelijke toestemming van de redactie. De redactie is niet verantwoordelijk voor de advertenties. Een opname van een advertentie in Handiscoop biedt geen garantie voor goede kwaliteit van de aangeprezen producten. Verschijnt maandelijks op 20 000 exemplaren. Sommige informatie uit Handiscoop (o.m. Standpunten) is ook na te lezen op internet. Handiscoop is 6 maanden na de verschijningsdatum beschikbaar in pdf op www.kvg.be.

Hoeveel miljoenen euro werden er de voorbije jaren uitgetrokken voor de ondersteuning van leerlingen met een specifieke ondersteuningsnood? Voor ‘zorg op school’? Hoeveel opeenvolgende ministers van onderwijs hebben plannen gemaakt, initiatieven genomen en soms ook extra budgetten uitgetrokken om deze leerlingen te ondersteunen? Geïntegreerd Onderwijs (G.ON), Inclusief Onderwijsproject in het gewone onderwijs (I.ON), Gelijke Onderwijskansen (GOK), Maatwerk in samenspraak, leerlingvolgsystemen, zorgverbreding, Leerzorg, … aan creativiteit in de terminologie is er geen gebrek. Wij kennen GOK-, G.ONen I.ON-leerkrachten, taakleraren, zorgcoördinatoren, … En tot wat heeft dit alles geleid? Tot nog meer leerlingen in het buitengewoon onderwijs! Om je een idee te geven: in het schooljaar 2006-2007 gingen 46.890 kinderen en jongeren naar het buitengewoon onderwijs. Vijf schooljaren later, in 2011-2012, werden er maar liefst 50.387 kinderen in het buitengewoon onderwijscircuit ingeschreven, bijna 3.500 meer dus dan vijf jaar geleden! En dat terwijl de algemene leerlingenaantallen in het lager en het secundair onderwijs gedaald zijn. Ondanks allerlei inspanningen vallen er alsmaar meer leerlingen uit de gewone onderwijsboot. En dat betreuren wij. Niet dat we twijfelen aan de goede zorgen die leerlingen in het buitengewoon onderwijs krijgen. Sommige ouders kiezen dan ook bewust voor buitengewoon onderwijs. Maar dat alsmaar meer kinderen en jongeren geen andere keuze hebben dan ‘apart’ van hun broers, zussen, buurkinderen, … naar school te gaan, is toch niet goed voor een samenleving waar ‘diversiteit’ de norm zou moeten zijn. Dit betekent dat ons onderwijssysteem bepaalde capaciteiten en talenten van kinderen en jongeren geen plaats weet te geven en daarom leerlingen die niet aan de ‘gemiddelde norm’ lijken te voldoen maar liever uitsluit. Zonde is dat! Op dit moment wordt er serieus onderhandeld over mogelijke onderwijsher-

door Lief Vanbael

vormingen. Er ligt ook een ontwerp van decreet ‘betreffende belangrijke en noodzakelijke maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften’ op tafel. Erg enthousiast zijn wij hier niet over, want dit decreet zal er zeker niet toe leiden dat ‘Personen met een handicap niet op grond van hun handicap worden uitgesloten van het algemeen onderwijssysteem’ zoals we lezen in artikel 24, 2.a. van het VN-verdrag voor gelijke kansen van personen met een handicap. In het voorstel wil men wel de verplichting van ‘het nemen van redelijke aanpassingen’ en het doorlopen van een ‘zorgcontinuüm’ vooraleer leerlingen doorverwezen kunnen worden naar het buitengewoon onderwijs decretaal verankeren.

Ondanks allerlei inspanningen vallen alsmaar meer leerlingen uit de gewone onderwijsboot. Een goede zaak vinden belangengroepen van ouders van kinderen met een specifieke ondersteuningsnood. Alhoewel dit voor hen maar een eerste stap kan zijn. ‘Dit gaat te ver, scholen en leerkrachten moeten hiertoe gestimuleerd, maar niet gedwongen worden. En hiervoor moeten er extra middelen op tafel komen’, zeggen onderwijskoepels en vakbonden! En zo blijven wij maar aanmodderen. Wij hopen van ganser harte dat Vlaams minister van onderwijs Pascal Smet eindelijk eens de politieke moed zal opbrengen om knopen door te hakken, ten voordele van alle leerlingen met een specifieke ondersteuningsnood. KVG wenst alle kinderen, jongeren en hun ouders die binnenkort zullen vernemen dat ze volgend schooljaar niet langer kansen krijgen in het gewoon onderwijs heel veel moed. En de nodige energie om de zoektocht naar een school die de nodige kansen en uitdagingen biedt aan te vatten!

Eindelijk schot in een ‘kwetsbare’ materie. Het langverwachte, nieuwe beschermingsstatuut voor personen die omwille van een verstandelijke beperking, een psychische ziekte, dementie, … kwetsbaar zijn en in min of meerdere mate bescherming nodig hebben voor het beheer van hun gelden en goederen en/of het nemen van bepaalde beslissingen over hun ‘persoon’ zou nu echt wel voor heel binnenkort zijn. Nog even geduld! Ruim 10 jaar lang werd er, met veel ‘ups en downs’ en met betrokkenheid van velen, aan gewerkt … En zie, op 28 februari jl., werd de ‘wet tot hervorming van de regelingen inzake onbekwaamheid en tot instelling van een nieuw beschermingsstatuut die strookt met de menselijke waardigheid’ definitief en unaniem door de plenaire zitting van de kamer goedgekeurd. Nu is het wachten op de publicatie van deze wet in het Belgisch Staatsblad. Meestal gebeurt dit ongeveer twee maanden na de goedkeuring; helaas geldt dit niet voor deze wet. 100% zekerheid is er dus nog altijd niet, maar verschillende ‘betrouwbare bronnen’ verzekerden ons dat het nu echt niet meer kan mislopen. Een telefoontje naar het kabinet van justitieminister Annemie Turtelboom bracht geen duidelijkheid over de datum dat de wetgeving effectief in het staatsblad zal gepubliceerd worden, maar wij kregen wel de bevestiging dat de teksten hiervoor klaar waren. Er wordt enkel gewacht ‘op het goeie moment’ om deze te publiceren. Aangezien een nieuwe wetgeving een jaar na publicatie in het staatsblad kan uitgevoerd worden, kunnen wij met quasi zekerheid zeggen dat de hervorming inzake de bijstand en bescherming van kwetsbare personen in (of net na) de zomer 2014 in voege zal gaan.

3

juni 2013

te werken. Het begrip ‘gezondheidstoestand’ wordt ruim omschreven, maar bij de aanvraagprocedure zal er veel aandacht gaan naar een zorgvuldige beoordeling ervan. KVG heeft de totstandkoming van deze wet van bij het begin op de voet gevolgd. Wij hebben het erg gewaardeerd dat we met de initiatiefnemer, Dhr. Luc Goutry, en later met al degenen die de werkzaamheden hebben verdergezet voortdurend in dialoog konden gaan en dat er wel degelijk met een groot aantal van onze adviezen rekening gehouden werd. Alles mag dan nog niet in kannen en kruiken zijn. Maar omdat wij al zoveel concrete vragen krijgen, omdat wij weten dat heel wat ouders van een kind met een verstandelijke handicap wachten om een beschermingsstatuut aan te vragen en omdat wij ervaren dat er, bij gebrek aan informatie, al heel wat ‘kwakkels’ de wereld ingestuurd worden, willen wij toch al een tip van de sluier oplichten. In de toekomst zullen wij in Handiscoop regelmatig enkele facetten uit de nieuwe wetgeving onder de loep nemen.

Nog één beschermingsstatuut: ‘de bewindvoering’. Het ‘voorlopig bewind’, de ‘verlengde minderjarigheid’, ‘onbekwaamverklaring’ en ‘bijstand van een gerechtelijk raadsman aan verkwisters’ verdwijnen als de nieuwe wetgeving in voege gaat. Er zal dan nog enkel sprake zijn van de ‘bewindvoering’. Voor wie is deze wet van toepassing? ‘De meerderjarige die wegens zijn gezondheidstoestand geheel of gedeeltelijk, zij het tijdelijk, niet in staat is zonder bijstand of andere beschermingsmaatregel zijn belangen van vermogensrechtelijke of nietvermogensrechtelijke aard zelf behoorlijk waar te nemen, kan onder bescherming worden geplaatst, indien en voor zover de bescherming van zijn belangen dit vereist.’ (art. 488/1) De nieuwe wetgeving is gebaseerd op het huidige systeem van ‘voorlopige bewindvoering’. Bedoeling was om verder te bouwen op de positieve zaken van deze wetgeving en de knelpunten weg

juni 2013

Iedereen is bekwaam, tenzij … In de nieuwe wetgeving wordt duidelijk vertrokken vanuit een visie op handicap die wij ook terugvinden in o.a. het VNverdrag voor gelijke kansen van personen met een handicap en die ervan uitgaat dat mensen met een handicap de kansen moeten krijgen om volop aan de samenleving deel te nemen, zelf keuzes te maken, zelf te doen wat kan. Personen met een handicap stimuleren tot zelfbeschikking en autonomie is trouwens ook een aanbeveling van de Raad van Europa (9 december 2009). Bescherming moet dus enkel geboden worden waar dit echt nodig is. Het is aan de vrederechter om een beslissing ‘op maat’ van elk individu te nemen: ‘indien en voor zover de bescherming van zijn belangen dit vereist’. De bescherming kan zowel betrekking hebben op de gelden en goederen (de vermogens) van de betrokkene als op de persoon zelf (bijv. over de verblijfpaats). Beide bevoegdheden worden duidelijk van elkaar gescheiden. Het is bovendien een opdracht voor iedereen die bij de bewindvoering betrokken is (vrederechter, bewindvoerder, vertrouwenspersoon) om de ‘beschermde persoon’ zo goed mogelijk te informeren en zoveel mogelijk te betrekken bij alle mogelijke beslissingen.

Het minst ingrijpende eerst! Er wordt uitdrukkelijk in de wetgeving gesteld dat de minst ingrijpende vorm van bescherming eerst moet toegepast worden. In dit kader is er sprake van: een ‘buitengerechtelijke bescherming’ en een ‘gerechtelijke bescherming’. De buitengerechtelijke bescherming: De buitengerechtelijke bescherming is beperkt tot het beheer van geld en goederen. Het gaat om een vorm van ‘lastgeving’ (volmacht) die geregistreerd wordt

4

in het centraal register dat wordt bijgehouden door de Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat. Deze vorm van bescherming werd uitdrukkelijk in de nieuwe wet opgenomen omwille van de rechtszekerheid voor alle betrokkenen en als stimulans om zich te beperken tot deze vorm van bescherming als dit voor de persoon voldoende is. De vorm van bescherming tast bovendien de juridische handelingsbekwaamheid niet aan. De tussenkomst van de vrederechter blijft de uitzondering. De rechterlijke bescherming: De rechterlijke bescherming is van toepassing op een meerderjarige persoon die door een rechterlijke beslissing onbekwaam wordt verklaard om bepaalde handelingen uit te voeren. (bijv. een huurovereenkomst ondertekenen) Ook hier geldt weer dat het minst ingrijpende eerst moet toegepast worden. Pas als ‘bijstand’ niet voldoende is, wordt overgegaan naar ‘vertegenwoordiging’. - Bijstand: de beschermde persoon mag zelf, maar niet zelfstandig een bepaalde handeling stellen. De bewindvoerder treedt in dit geval op ‘ter vervolmaking van de rechtsgeldigheid van een handeling gesteld door de beschermde persoon’. De beschermde persoon neemt zelf het initiatief. - Vertegenwoordiging: de beschermde persoon mag niet zelfstandig, noch zelf een bepaalde handeling stellen. De bewindvoerder treedt op ‘in naam en voor rekening van de beschermde persoon’ (deze maatregel lijkt het meest op ons huidige systeem van voorlopige bewindvoering). In zijn beschikking moet de vrederechter uitdrukkelijk de handelingen benoemen waarvoor de beschermde persoon onbekwaam is. Doet hij dit niet dan blijft de beschermde persoon hiervoor bekwaam. De vrederechter kan te allen tijde ambtshalve of op verzoek een einde maken aan de rechterlijke beschermingsmaatregel of de inhoud ervan wijzigen. Uiterlijk twee jaar na het uitspreken van de beschikking wordt de rechterlijke beschermingsmaatregel geëvalueerd.

Willen wij toch ook al meegeven … - Het is mogelijk om een beschermingsmaatregel aan te vragen vanaf de leeftijd van 17 jaar. - Bewindvoerder: bij voorkeur wordt er een bewindvoerder uit het directe netwerk van de betrokkene aangesteld. Iedereen kan, op het moment dat men nog wilsbekwaam is, reeds een bewindvoerder kiezen en laten registreren. In principe wordt er één bewindvoerder aangesteld voor zowel bijstand of vertegenwoordiging voor het beheer van geld en goederen als voor de persoon. Maar het is ook mogelijk om voor beide bevoegdheden een andere bewindvoerder aan te stellen. Met uit-

mie van de beschermde persoon stimuleren. - Tenietverklaren van bepaalde handelingen: kleine handelingen (bijv. op vlak van telecommunicatie) kunnen tenietverklaard worden vanaf het moment dat het verzoekschrift voor de aanvraag van een bewindvoering werd neergelegd. Grotere handelingen kunnen pas nietig verklaard worden na publicatie van de bewindvoering in het staatsblad. - Voor de mensen die nu al een beschermingsmaatregel hebben, wordt er een overgangsperiode voorzien. Binnen 2 jaar na de inwerkingtreding van de wetgeving zullen de statuten voorlopig bewind automatisch omgezet worden in de nieuwe wetgeving. Maar binnen twee jaar na die omzet-

Bij voorkeur wordt een bewindvoerder uit het directe netwerk aangesteld. zondering van de beide ouders kan maar één bewindvoerder over de persoon worden aangesteld. Voor de goederen kunnen er eventueel meerdere bewindvoerders aangesteld worden. - Vertrouwenspersoon: in de nieuwe wetgeving krijgt de vertrouwenspersoon een belangrijke rol toegewezen. De vertrouwenspersoon is de ‘persoon die als bemiddelaar optreedt tussen de bewindvoerder over de persoon, de bewindvoerder over de goederen en de beschermde persoon, de mening vertolkt van de beschermde persoon in de bij wet bepaalde situaties indien hij daar zelf niet toe in staat is of hem ondersteunt bij het uiten van zijn mening ingeval hij dit niet zelfstandig kan en toezicht uitoefent op de goede werking van het bewind.’ Iedereen heeft de mogelijkheid om vooraf iemand aan te duiden als vertrouwenspersoon. - In de opdracht van de bewindvoerder staat duidelijk dat hij de beschermde persoon moet informeren en in de mate van het mogelijke een stem geven in het besluitvormingsproces (cfr. Kinderrechten, patiëntenrechten, VNverdrag). Een bewindvoering moet de actieve betrokkenheid en de autono-

ting is een evaluatie van de handelingsonbekwaamheid verplicht. Voor de verlengde minderjarigheid en de geerechtelijke onbekwaamverklaring zal de automatische omzetting binnen 5 jaar na de inwerkingtreding van de nieuwe wetgeving gebeuren en is een evaluatie binnen de twee jaar evenzeer verplicht.

Als je ’t ons vraagt … Wij steken niet onder stoelen of banken dat wij toch nog bezorgd zijn wat

betreft de uitvoering van deze wet. De opdracht en de rol van de vrederechters bij het uitspreken van een bewindvoering zijn uitgebreider dan ooit. Een beslissing nemen ‘op maat’ van een individuele persoon, rekening houdend met het netwerk, en zich uitdrukkelijk uitspreken over handelingen waarvoor de persoon onbekwaam geacht wordt deze uit te voeren, is complex. Wij vrezen dat vrederechters (nog) niet voldoende voorbereid zijn op deze complexe opdracht. Bovendien is er tot nu toe geen omkadering voorzien van de vrederechters om dit op een kwaliteitsvolle manier aan te pakken. En tussen ons gezegd en gezwegen … vrederechters heb je in ‘alle maten en gewichten’: van de meest communicatieve, warme, empathische en betrokken mensen tot de meest stroeve, juridische technocraten. Maar je kunt je eigen vrederechter niet kiezen, je zult het moeten doen met de vrederechter die bevoegd is voor jouw woonplaats. Ook de vergoeding van 3% van het (vaak heel beperkte) inkomen van de betrokkene voor de juridische bewindvoerders en het feit dat het aantal bewindvoeringen per persoon niet beperkt werd, blijft ons een doorn in het oog. Ondanks deze ‘knelpunten’ zien wij heel wat positieve kansen in deze nieuwe wetgeving, zeker als de uitvoeringsbesluiten zullen opgesteld worden in dezelfde ‘geest’ als die van de wetgeving. Lief Vanbael Met dank aan Dr. Tim Wuyts

Informatieronde ‘nieuwe wetgeving beschermingsmaatregelen’ Vanaf oktober 2013 tot de zomer 2014 zal Gezin en Handicap in elke regio infomomenten organiseren over de nieuwe wetgeving. Goed geïnformeerde inleiders zullen de nieuwe wetgeving zo concreet mogelijk toelichten en je zal de kans krijgen om al je vragen te stellen. Wie zeker wil uitgenodigd worden, kan nu al een seintje geven aan Gezin en Handicap, [email protected], 03 216 29 90. Hou zeker de agenda in Handiscoop in het oog.

5

juni 2013

‘Als het kriebelt moet je sporten’ … Een slogan die op het lijf geschreven staat van de leden van Allympic. Wekelijks trekken een 25-tal enthousiaste sportievelingen richting Krekelbad in Izegem. Elke zaterdag van 12.30 u. tot 13.30 u is het hele zwembad voor hen. Nadien is er tijd voor een praatje in de bar of een uurtje sporten in de sportzaal. Niet iedereen komt er om te zwemmen; sommigen komen gewoon naar de bar om de nieuwtjes van de voorbije week te vernemen. Voor elk wat wils dus bij Allympic!

Terwijl zijn papa dit vertelt, glundert Alexander en wijst op zijn uurwerk: „Kom”, zegt hij tegen zijn vader „tijd om te vertrekken, mama wacht!”. Hij neemt papa Dirk bij de arm en begeleidt hem naar de uitgang. Ondertussen vullen de tafeltjes in de bar zich met dorstige en hongerige zwemmers. Jean-Luc komt binnengewandeld met de tas badmintonraketten. „Elke week bieden we een andere sport aan”, vertelt Jean-Luc. „Tafeltennis, badminton, mini-voetbal zijn de toppers, maar we proberen ook wel eens wat nieuws. Vorige week, toen het zwembad dicht was, gingen we naar de bollentra. En een tijdje geleden konden onze mensen karabijnschieten. Tijdens de zomermaanden werken we een aantal buitenactiviteiten uit, zoals petanque. Het accent ligt op samen sporten en er plezier aan hebben, niet op de eerste of de beste zijn”. Tania, 37 jaar en slechtziend, beaamt het belang om aanvaard te worden zo-

Even van de sfeer proeven … Dirk is een sportieve zestiger die op latere leeftijd blind werd. Hij vertelt: „Voor Allympic opgericht werd, kwam ik al vele jaren zwemmen met Dynamica. Gelukkig stond KVG klaar om een vervolg te breien aan deze club die na 35 jaar dreigde uiteen te vallen. Zelf kom ik hier wekelijks minstens veertig baantjes trekken. Ik beschik over een eigen baan, waardoor ik zonder begeleiding een uurtje ongehinderd kan zwemmen. Niet alleen voor mijn eigen conditie is dit heel waardevol. Ik kom ook voor mijn zoon Alexander, die het syndroom van Down heeft. Hij wil geen zaterdag missen omdat hij hier zijn vrienden terugziet.”

juni 2013

6

als je bent: „Allympic biedt ons de kansen om in eigen omgeving te sporten. Mensen met diverse beperkingen kunnen deelnemen. Ik voel me hier echt helemaal aanvaard en de ontmoetingsmomenten na het zwemmen zijn voor mij heel belangrijk. Ik ga ook mee wandelen met Allympic. Het is een gezonde sport, je bent buiten en je hebt tijdens het wandelen heel veel sociaal contact. Voor mij krijgt Allympic een heel dikke 7 op 10!”, besluit ze. Een wandelteam organiseert zes wandelingen per jaar, waarvan één dagwandeling. De afstanden zijn voor iedereen haalbaar en uiteraard is er altijd een tussenstop om bij te tanken. Gemiddeld wandelen er een 25-tal mensen mee op de zondagnamiddagen. De uitnodiging bevat telkens een aantal puzzelvragen die je via de juiste oplossing naar de wandelregio leiden. Ook Nick en Liesa zijn weer van de partij. Voor hen is het wekelijkse zwemuurtje het moment om elkaar te

zien. Ze zijn al ruim vier jaar een koppel, maar sedert Nick gaat werken zien ze elkaar niet meer tijdens de week. Ze vinden het leuk elkaar hier te treffen en zwemmen samen, maar sporten ook regelmatig mee. Liesa voetbalt nu zelfs! „We hebben hier ook heel wat vrienden bij de jongeren,” vertelt Liesa en ze somt er direct een zevental op. Ook de papa van Nick en de mama van Liesa zijn er bij en vertellen hoe belangrijk en zinvol deze activiteit is voor hun kinderen. Zelf genieten ze ook van de sfeer. Danny en Linda, jonge vijftigers, horen tot de wekelijkse gasten. Danny hield een hersenletsel over aan een fietsongeval. Hij is de grappenmaker van dienst en weet vandaag iedereen te verrassen met een combinatie ‘origami-vertel-act’. Vaak assisteert hij de redder door mee een oogje in het zeil te houden tijdens het zwemmen. Linda daarentegen is een baantjestrekker en haar vind je vaak samen met Dirk in de voorbehouden baan. Zodra het buitenbad open is kiest zij er wel voor om buiten te zwemmen! Marie, bij Allympic terechtgekomen via haar buur Marleen, vertelt: „Eddy, mijn man is jongdementerend. Hij kijk er echt naar uit om op zaterdagmiddag te komen zwemmen en ik geniet met hem mee. Het is plezant, de groep is niet zo groot en iedereen kent iedereen, er is toezicht en een goede omkadering. Hier mag je zijn zoals je bent en dat is voor ons niet evident want Eddy is vaak heel verward en gaat constant zelf op stap. Ik moet hem voortdurend in de gaten houden. Omdat bij Eddy de handicap niet direct zichtbaar is, gaan mensen je heel snel beoordelen en veroordelen. Als je kunt uitleggen hoe het zit, begrijpen ze het wel. Maar het is vaak zwaar om altijd maar opnieuw het verhaal te doen. Hier word je niet bekeken en daar voelen wij ons goed bij.” Rita, Luc en Delfien namen eind vorig jaar de fakkel over van een aantal bestuurders. Samen met Jean-Luc en Katrien vormen zij de nieuwe bestuursploeg. Wekelijks activiteiten aanbieden, blijft hun hoofddoel. Daarnaast engageren zij zich voor de jaarlijkse barbecue, het eindejaarsfeest en de nieuwjaarsreceptie. Delfien bereidt in samenwerking met KVG West-Vlaan-

deren de eerste Allympic-fuif voor. Heel wat jongeren zijn vragende partij om samen te fuiven. „Het eerste jaar is het vooral zoeken en ervaring opdoen, maar wij krijgen goede ondersteuning van de KVG-vrijetijdswerker.” zegt Rita, „We hebben een toffe vereniging waar mensen graag komen en zich goed voe-

len en waar we rekening houden met hun wensen. Dat is en blijft de kern van onze sportclub en daar zetten wij met alle bestuursleden graag onze schouders onder!”

De slogan ‘KVG Beweegt!’ is nog springlevend. En dat niet alleen in clubs waar de nadruk uitsluitend of hoofdzakelijk op sport ligt. Ook heel wat afdelingen smeren regelmatig de fietsketting of nemen een frisse duik. KVG-Loenhout haalt vijftien keer per jaar de wandelschoenen uit de kast. Voorzitster Rosa Van Boxel strikt de veters en steekt van wal.

deling elf keer per jaar deel aan KWBwandelingen. Twee keer gaan we met de Sint-Michielstappers mee en voor één wandeling werken we samen met KVG-Hoogstraten. Behalve het vervoer moeten wij dus zelf niets organiseren. Voor dat vervoer doen we een beroep op de Handicar. De eerste drie jaar betaalden we die kosten met het geld van CERA. Omdat we de verplaatsingskosten nu zelf bekostigen

Rosa: In 2008 gingen we nog regelmatig fitnessen met een tiental jongeren van onze afdeling. Een uitbreiding van die activiteit naar heel de afdeling bleek onmogelijk. De fitnessruimte was te klein voor een grote groep en de begeleidende kinesiste haakte af omwille van haar gezinssituatie. Toen stelden we ons de vraag: waarom gaan we niet wandelen? We dienden een project in bij CERA in het kader van hun campagne ‘Zet je in beweging’. Ons project werd goedgekeurd en we kregen 5.000 euro subsidies. Dat was een mooie stimulans om van start te gaan.

Geert Vantournhout

Rosa: „Door onze aanwezigheid wordt meer aandacht geschonken aan rolstoeltoegankelijkheid.”

Handiscoop: Hoe pakken jullie de wandelingen aan? Rosa: Mijn zoon Koen en ikzelf wandelden mee met Falos, de sportfederatie van KWB. Zo wist ik dat zij uitgestippelde wandelingen hadden waaronder ook enkele rolstoeltoegankelijke. De afstand schommelde rond de 5 à 7 km. Nu neemt onze KVG-af-

7

juni 2013

proberen we steeds wandelingen in de eigen regio te kiezen. We wandelen altijd in de voormiddag. We vertrekken hier om 9 uur en starten de wandeling rond 10 uur. Daar hebben we twee goede redenen voor. In de zomer is het ’s namiddags soms te warm, en als je later vertrekt ben je ’s middags nog onderweg. Dat is moeilijk voor de suikerpatiënten. Nu eten we rond de middag samen een kleinigheid. Handiscoop: Wie gaat er mee op stap? Rosa: We verwelkomen gemiddeld 20 tot 25 deelnemers. Dat aantal varieert naargelang het weer. De groep is heel divers: jonge en oude wandelaars, deelnemers met een fysieke, verstandelijke of visuele handicap. Voor de rolstoelgebruikers hebben we bij Assist enkele voet- en beenverwarmers gekocht. Die

zijn lekker warm dankzij de fleecevoering en waterafstotend. Op dit moment zijn al onze wandelaars lid van KVG. Omdat het een vaste groep is, begint het een beetje op een clubje te lijken. Maar we zien de wandelaars zeker niet als een aparte club want we willen dat iedereen kan deelnemen. De band met de afdeling is voor ons heel belangrijk. We herinneren onze leden vaak aan de wandelactiviteiten. Maar wie daar geen zin in heeft, vindt zeker zijn gading bij andere activiteiten van onze afdeling. Bij het begin van het werkjaar krijgt iedereen het jaarprogramma van KVG-Loenhout, mét de wandelkalender. Handiscoop: Krijg je soms reacties van de andere wandelaars? Rosa: Al onze wandelaars dragen KVGfluovestjes dus we zijn heel herkenbaar.

Op zoek naar een vrijetijdsbesteding?

KOKEN? DANSEN?

Op zoek naar een vrijetijdsbesteding?

FF N
O F L F P [
8JK

We zijn als groep echt bekend bij de organisatoren en we worden overal heel attent onthaald. We worden ook heel vaak aangesproken door de andere wandelaars. En sinds wij mee wandelen zijn alle wandelingen rolstoeltoegankelijk. Falos besteedt nu veel meer aandacht aan dat aspect van de wandelingen. Handiscoop: Hebben jullie nog sportieve plannen? Rosa: Twee keer per jaar gaan we bowlen en in augustus organiseren we een wandelfotozoektocht. Zoveel mogelijk mensen aansporen om mee te wandelen en te sporten, is ons doel. Als wij er in slagen om voor onze wandelingen telkens zo’n 25 personen te blijven bereiken, zijn we heel tevreden. Veronique Michel

De vrijetijdswerking van KVG organiseert aangepaste vrijetijdsactiviteiten op maat van de mogelijkheden en wensen van personen met een handicap. Niet elke persoon met een handicap vindt echter zijn gading in ons aanbod. Bovendien zoeken meer en meer mensen met een handicap een vrijetijdsbesteding dicht bij huis, samen met mensen zonder handicap. Zoek je ondersteuning bij het invullen van je vrije tijd of de vrije tijd van je kind met een handicap?  Dan kun je terecht bij de nieuwe KVG dienst, nl. ‘vrijetijdstrajectbegeleiding’. Samen met jou gaat deze dienst op zoek naar een geschikte vrijetijdsbesteding.

Een lopend traject … Pieter is 8 jaar en het liefste wat hij doet is dansen. Hij droomt ervan om samen te dansen met andere kinderen met het syndroom van Down of een verstandelijke handicap. De moeder van Pieter stapte met deze vraag naar de plaatselijke vrijetijdswerkster van KVG. Zij ging op zoek en vond voor Pieter een dansgroep voor kinderen en jongeren met een beperking in Genk. De meeste deelnemers zijn wel wat ouder dan Pieter, maar dat was geen probleem. Nu is de dansjuf, samen met de moeder van Pieter, nog op zoek naar meerdere kinderen tot 12 jaar met een verstandelijke handicap uit de regio Genk. De bedoeling is vanaf september een kinderdansgroepje te vormen waarin deze kids hun coolste dansmoves kunnen tonen. Je vindt een KVG-vrijetijdswerker in elk provinciaal secretariaat. De adressen vind je op p. 23 van deze Handiscoop.

juni 2013

8

Woningaanpassingen een vak apart! Zoals veel jonge koppels gingen Berte en haar man op zoek naar een leuk huis. Het werd een rijwoning met tuin in Kuringen, vlak bij Hasselt. Niets deed toen vermoeden dat deze woning enkele jaren later niet meer het nodige comfort zou bieden …

Berte: Rond mijn 30ste is het allemaal begonnen. Ik werd steeds onhandiger en verloor vaak mijn evenwicht. Oorspronkelijk dacht ik dat het te maken had met mijn zwangerschap. De laatste weken van mijn zwangerschap moest ik veel rusten en ik had een bekkeninstabiliteit. Dat je dan meer tijd nodig hebt om fysiek terug helemaal de oude te zijn, leek mij normaal. Maar bij mij bleven die fysieke ongemakken duren, hoezeer ik mij ook inspande met extra oefeningen en kine. Mijn huisdokter verwees me naar een neuroloog in het Virga Jesseziekenhuis van Hasselt. Toen bleek dat er iets mis was in mijn kleine hersenen werd ik naar Leuven doorverwezen. Ondanks de vele onderzoeken, kan men nog steeds geen juiste diagnose stellen. Wat men wel weet is dat de cellen in mijn kleine hersenen afsterven waardoor de commando’s die ze aan mijn benen, handen, … geven niet op het juiste moment, maar met veel vertraging aankomen. Eens de cellen afgestorven zijn, komen ze niet meer terug. En er bestaat geen medicatie om dit proces af te remmen. Waarschijnlijk gaat het om een aangeboren afwijking die door het zwangerschapshormoon geactiveerd werd. Ik kreeg al vlug te horen dat ik er motorisch alsmaar op achteruit zou gaan.

Ik wil nog vanalles doen, maar mijn lichaam wil niet mee.

9

juni 2013

Wat de mensen van Landelijke Thuiszorg voor elkaar kregen is echt vakwerk.

Mijn jongste dochtertje was amper twee jaar toen ik minder goed begon te lopen. Ik viel ook vaak en ik kreeg minder kracht in mijn handen. Nu is mijn jongste dochter twaalf jaar, de oudste zestien. Maar ik heb al een heel proces doorlopen: eerst kon ik lopen met behulp van een wandelstok, toen kwam de rollator, een driewielfiets, een scooter, … En sinds een paar weken heb ik een elektronische rolstoel. De aankoop van die rolstoel heb ik zo lang mogelijk uitgesteld. „Als ik die in huis haal, ga ik binnenkort niet meer kunnen lopen”, dacht ik. Nu ook deze drempel genomen is, merk ik dat de rolstoel me net meer zelfstandigheid biedt. Ik ga twee keer per week naar de kine en één keer per week naar de logo. Telkens opnieuw moet ik al mijn moed en energie bij elkaar schrapen om dit op te brengen. Want het is best erg confronterend om voortdurend te moeten vaststellen dat dingen die je een tijdje geleden nog kon, niet meer kan. Maar ik probeer vol te houden, want anders zou ik motorisch misschien nog veel sneller achteruit gaan.

juni 2013

Ik geef toe dat ik het vaak moeilijk heb. Mentaal is het zwaar om dit te verwerken. Van mensen van 70-80 jaar verwacht je dat ze fysiek achteruit gaan. Maar niet van een dertiger. Ik was een jonge, werkende, actieve mama van twee dochters en moest stoppen met werken. Want de stress die de combinatie werk-gezin met zich meebrengt, zou het proces nog kunnen versnellen. Ik ben nu 41 jaar en elke dag opnieuw word ik geconfronteerd met wat fysiek niet meer kan. Eenvoudige zaken zoals aardappelen schillen lukt niet meer. Vroeger had ik schouderlang haar, maar dat heb ik laten knippen zodat ik ze toch nog zelf kan kammen. Zelf eten lukt nog met behulp van een antislipmatje, speciale tas en bestek. Bij heel eenvoudige dingen, moet ik diep nadenken hoe ik ze zal aanpakken. Een tijdje geleden had ik problemen met mijn dieptezicht waardoor ik niet meer kon lezen. Gelukkig is dit verbeterd. Maar stelselmatig ga ik er op achteruit, misschien zal ik op termijn ook moeilijker kunnen slikken en praten. Waar het zal eindigen, weet ik niet. Maar stel dat ik alles vloeibaar moet eten en ingedikt moet drinken. Ik denk dat dit moeilijker zal zijn, dan een rolstoel in huis halen. Vaak voel ik me gevangen in mijn eigen lichaam. Ik wil nog vanalles doen, maar mijn lichaam wil niet mee.

hun advies kosteloos. Aan de hand van hun advies zijn wij van start gegaan met de aanpassingswerken. Zij gaven ons de raad om eens met Landelijke Thuiszorg contact te nemen. Wat zijn wij blij dat we deze raad gevolgd hebben. Wat deze mensen hier voor elkaar gekregen hebben, is echt ongelooflijk. Eerst hebben zij de inkom van ons huis aangepast, want daar waren een paar trapjes. Hiervoor moesten zij een

Dat onze woning aangepast is, heeft me heel erg geholpen om het allemaal beter te aanvaarden. gat in de kelder maken om een plateaulift te plaatsen en een tussenmuurtje afbreken. Maar nu kan ik terug zelfstandig met mijn scooter binnen. Doordat de plateaulift dezelfde vloer kreeg als de gang, oogt het ook nog mooi. Daarna hebben ze onze badkamer onder han-

Een aangepaste woning biedt meer zelfstandigheid! Dat onze woning nu beter aangepast is, heeft me heel erg geholpen om het allemaal beter te aanvaarden. Terug wat zelfstandiger functioneren geeft me echt een goed gevoel. Oorspronkelijk leek het onmogelijk om onze woning aan te passen en leek verhuizen de enige optie. Maar wij wonen hier erg graag, de kinderen gaan hier naar school, wij hebben fijne buren, … Wij vroegen advies aan een architect en een aannemer. Ideeën hadden ze genoeg, maar van de prijzen vielen wij achterover. Hoe goed deze mensen het bovendien ook bedoelden, veel ervaring met wat zorgbehoevende mensen nodig hebben, hadden ze duidelijk niet. Daarom hebben wij contact genomen met het toegankelijkheidsbureau in Kermt. Voor inwoners van Hasselt is

10

Deze dienst voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg komt bij jou thuis op die momenten dat extra hulp welkom is: een geboorte, ziekte, handicap, ouderdom of moeilijke omstandigheden. De medewerkers zijn deskundig opgeleid en bieden ondersteuning op jouw maat. Landelijke Thuiszorg biedt een waaier van diensten: gezins- en bejaardenzorg, kraamzorg, poetshulp, groen- en klusjeshulp, woningaanpassing, gastopvang, PAB-assistentie en ondersteuning van mantelzorgers. Landelijke Thuiszorg is actief in de provincies Antwerpen, Limburg, Vlaams-Brabant en Oost-Vlaanderen. Meer informatie vind je op www.landelijkethuiszorg.be, 070 22 88 78.

den genomen. Dankzij de inloopdouche kan ik me nu weer zelf behelpen. Schitterend werk hebben de mensen van de Landelijke Thuiszorg geleverd. Het zijn echte vakmensen die weten waar ze mee bezig zijn. Omdat de kostprijs van deze dienstverlening afhankelijk is van het inkomen, konden wij deze aanpassingen ook financieel aan.

Bouwen aan geluk! Wij hadden nog een andere mooie meevaller. Eigenlijk kan ik het nu nog amper geloven. Maar uit meer dan 1.800 kandidaten konden er slechts vijf geselecteerd worden voor het programma ‘Bouwen aan geluk’ met Staf Coppens. Wij waren één van die vijf. Een vriendin had me ingeschreven, zonder dat ik van iets wist. Mijn man en dochters zaten wel mee in het complot. Maar zij hebben alles voor mij verzwegen. Ook toen een vriendin me uitnodigde voor een midweek aan zee omdat haar man niet meekon, had ik nog helemaal niets in de gaten. Toen ik thuis kwam, was praktisch heel ons huis opgeknapt: een prachtige aangepaste keuken, een nieuwe vloer, overal geschilderd en behangen. Zo mooi en helemaal mijn smaak. Ondanks het feit dat ik er niet van houd om in de belangstelling te staan, betekende dit ontzettend veel voor mij. Want dank zij de aangepaste keuken, kan ik weer wat zelfstandiger functioneren in mijn eigen huis. En dat hielp enorm om mijn ziekteproces beter te aanvaarden. Meegenomen was ook dat dit ons niets kostte. Want ondanks het feit dat je wel een en ander terugbetaald krijgt van het Vlaams Agentschap van Personen met een Handicap (VAPH) is een woning aanpassen financieel toch heel zwaar. Het viel ons ook op dat dank zij het tv-programma er veel op korte termijn mogelijk werd. Vergunningen en zo waren ineens heel snel in orde. Net in die periode werd ook mijn scooter geleverd. Er kwam ineens veel op me af. Maar het is me gelukt om de knop om te draaien. I.p.v. stil te blijven staan bij het feit dat ik er motorisch alsmaar op achteruit ging, heb ik me vooral gefocust op de nieuwe mogelijkheden die ik kreeg: terug zelf kunnen kokkerel-

len, zonder van anderen afhankelijk te zijn naar de markt kunnen of met vriendinnen afspreken, … Waar ik nog vaak mee worstel, is de ontoegankelijkheid van onze samenleving: geen hellende vlakken om de stoep op en af te gaan, winkels waar je amper tussen de rekken door kunt, speciale parkeerplaatsen die slecht gelegen zijn of al ingenomen zijn door mensen zonder handicap, … En nu mogen we zelfs met de scooter niet meer op de bus! Als ik ergens kom en ze bieden me

iets te drinken aan, dan weiger ik. Want stel dat ik naar het toilet moet. Mensen hebben hier nog zo weinig oog voor. En wat je soms naar je hoofd geslingerd krijgt. Maar ik laat me niet doen, ik sta op mijn strepen! Elke dag opnieuw probeer ik er het beste van te maken en ik fixeer me op die zaken die ik nog wel kan … en heb: een pracht van een man, lieve dochters, een fijne familie en vriendenkring. Hoeveel mensen kunnen dit zeggen? Lief Vanbael

Meer beperkingen voor mensen met een beperking. Enkele weken geleden nam vervoersmaatschappij De Lijn, zonder enige vorm van overleg, de beslissing om scootmobielen te weigeren op hun voertuigen (bus, tram,…). Bij KVG ervaren we dit als een kaakslag en wij hebben dan ook onmiddellijk gereageerd, én via de pers, én via brieven aan De Lijn, aan het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding en aan mevrouw Crevits, Vlaams Minister voor Mobiliteit. Ondertussen voerde KVG gesprekken met vertegenwoordigers van De Lijn en zat het Centrum rond de tafel met de top van de maatschappij… Dit overleg leverde absoluut niets op. De Lijn wil niet terugkomen op de genomen beslissing over de scootmobielen en wil al evenmin die beslissing opnieuw bekijken. De vervoersmaatschappij stelt dat hun keuze vooral gestoeld is op het veiligheidsprincipe. Ons komt het veeleer voor dat De Lijn goede cijfers wil halen, ook wat betreft toegankelijkheid. Niet door veranderingen binnen hun eigen maatschappij door te voeren, maar door het uitsluiten van een aantal categorieën van mensen met een han-

11

dicap bij het openbaar vervoer. Als zij die uitsluiting, wij noemen het discriminatie, aanvaard krijgen, dan zullen de toegankelijkheidscijfers uiteraard stijgen. Als je iedereen uitsluit dan houd je geen mensen met mobiliteitsnoden meer over en scoor je 100% op toegankelijkheid. De Lijn heeft nu het plan opgevat om, waarschijnlijk in samenwerking met het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, te streven naar een ‘label’ voor mobiliteitsmiddelen. KVG wil niet meteen alle goedbedoelde plannen afschieten, maar deze label-actie zou er wel eens kunnen toe leiden dat steeds meer mensen met mobiliteitsproblemen aan de kant geschoven worden. Op de vraag waarom wij als gebruikersorganisatie buitenspel worden gezet, wordt afwijzend gereageerd. Als alles in kannen en kruiken is, worden wij gecontacteerd. KVG zal echter niet wachten op de ‘Vijgen na Pasen’. Samen met het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor racismebestrijding, overweegt onze vereniging dan ook verdere stappen te ondernemen. Marc Kempen

juni 2013

De tuin van spelen „Hé ga je mee want ik weet een hele leuke speeltuin.” Herinner je je dat liedje van Elly en Rikkert nog? Een erg vrolijk nummer dat zo verder gaat: „Het is een pimpelpaarse speeltuin. En hij is voor iedereen, daarom gaan we d’r heen”. Misschien moeten we het zingende duo eens vragen waar we die geweldige speeltuin precies kunnen vinden. Want jammer genoeg zijn niet alle speeltuinen even toegankelijk voor kinderen met een handicap.

speeltuig echter niet interessant omdat het hem geen uitdaging biedt. Toen hij kleiner was vond hij het leuk om er gewoon door te lopen, maar nu spreekt hem dat niet meer aan. Een toegankelijk speeltuig betekent vaak: aangepast aan rolstoelgebruikers. Maar de handicap van Lars vraagt andere aanpassingen.

Op een zonnige lentedag hebben we met Lars en zijn gezin afgesproken in Domein Pietersheim in Lanaken. Bij de ingang leert een bord ons dat deze speeltuin ook aangepaste speeltuigen heeft. Lars, een blije kleuter van vier jaar, draagt beugels aan beide benen en heeft een visuele beperking. Maar daar heeft zijn enthousiasme geen last van. We starten onze verkenningstocht in het toegankelijke gedeelte. Terwijl Lars in de verhoogde zandbak speelt, vertelt mama Anne-Lore waarom kinderen met een handicap in deze speeltuin (bijna) onbeperkt kunnen ravotten.

De toegankelijke speeltuigen zijn dus OK, maar voor een stoere knaap als Lars een beetje te saai. Op naar de rest van de speeltuin! Die is niet echt aangepast aan kinderen met een beperking, en dat laat zich - voor Lars soms ook letterlijk - voelen. Op weg naar de schommel gaat hij plat op de buik.

Anne-Lore: Deze zandbak is op hoogte gemaakt zodat rolstoelgebruikers tot vlak tegen de zandbak kunnen rijden en vanuit hun rolstoel met het zand kunnen spelen. Ook onder de zandbak ligt er zand zodat kindjes met een beperkte mobiliteit beneden in het zand kunnen spelen. Het systeem om het emmertje met zand omhoog te trekken kan je gemakkelijk met één hand bedienen. Doorheen de hele speeltuin is een pad aangelegd waardoor alles bereikbaar is met een rolstoel. Op dit pad tref je activiteiten aan zoals planken die muziek maken als je er op stapt, of er met de rolstoel over rijdt. Voor rolstoelgebruikers is deze speeltuin dus heel interessant. Zij kunnen in het toegankelijke stuk spelen omdat je via hellingen op de speeltuigen kan. De ondergrond van die hellingen varieert en binnen in de huisjes hangen speelborden en behendigheidsspelletjes zodat rolstoelgebruikers er niet alleen door kunnen rijden maar ook echt kunnen spelen. Voor Lars is dit toegankelijk

juni 2013

Anne-Lore: De speeltuin houdt wel min of meer rekening met kinderen met een visuele problematiek. Er is veel ruimte tussen de speeltuigen en er leidt een pad naar elk speeltuig. Maar in de graszones blijft het moeilijk en heeft de persoon met een visuele beperking toch nog hulp nodig. Lars ziet het verschil wel tussen het gras en het zand, maar de overgang is te bruusk. Hij kan niet inschatten dat het zandgedeelte een tiental centimeter lager ligt dan het gras, waardoor hij struikelt. Een geleidelijke overgang zou beter zijn. Dat de speeltuigen ver uit elkaar staan, is prima voor Lars. Hij kan niet goed tegen de drukte, en deze opstelling geeft rust. Omwille van zijn visuele handicap moeten andere mensen voor hem inschatten of het veilig is. En omdat Lars het volste vertrouwen in ons heeft durft hij heel veel.

12

Lars bedankt voor de kleine speeltuigen en gaat resoluut op de hoge glijbaan af.

We sluiten ons bezoek af met de wijze bedenking van S.O.S. Piet: wat hebben we vandaag geleerd?

Anne-Lore: In deze speeltuin staat een klein speeltuig waar Lars zelfstandig op geraakt. Dat is een toestel voor peuters en kleuters. Nu is hij hier nog tevreden mee, maar we merken nu al dat hij als vierjarige ook op hogere glijbanen wil. Hoe moet dat als hij ouder wordt? De speeltuigen voor grotere kinderen zijn hoger en moeilijker. Deze glijbaan heeft kleine trapjes waardoor hij op zijn rechterhand kan steunen. Lars leunt op zijn rechterkant en trekt zich zo omhoog. Bij grotere en ingewikkelder trappen heeft hij een leuning nodig, maar die vind je niet vaak in gewone speeltuinen. En dus kruipen wij als ouders nu mee op het speeltuig. Elk weekend gaan we naar een speeltuin om Lars te laten oefenen zodat hij op zijn eigen manier toch leert klimmen.

Anne-Lore: Lars vond het een leuke voormiddag, maar het is zo dat hij altijd zijn beperkingen zal hebben. Dit is zeker een speeltuin waar we in de toekomst nog eens naartoe zullen gaan. Kinderen met een handicap hebben hier ondersteuning nodig, want er zijn ook speeltuigen met hoge opstappen. Maar dat geldt voor elke gewone speeltuin. Er is altijd wel een klein hoekje waar Lars, met de nodige begeleiding, terecht kan. Naarmate Lars groeit zal hij stap voor stap de speeltuigen leren kennen en misschien meer mogelijkheden ontwikkelen om zelfstandig te kunnen spelen. De toegankelijke speeltuigen staan een beetje apart achteraan in de speeltuin. Maar dat komt omdat ze er later zijn bijgekomen. Gelukkig staat in dit gedeelte ook een hoge glijbaan die bestemd is voor kinderen zonder beperking. Zo is het toegankelijke gedeelte toch geïntegreerd in de grote speeltuin.

Een toegankelijk speeltuig betekent vaak ‘rolstoeltoegankelijk’.

Veronique Michel Info: Blog Anne-Lore: http://opzoeknaartoegankelijkheid.wordpress.com/

De schommel blijkt voorzien van een veiligheid en is groot genoeg om een bijna vijfjarige met een beperking te laten schommelen. In het molentje kunnen twee deugnieten plaats nemen en zusje Chloë komt er gezellig bij zitten. Met weinig kracht kan Lars het molentje zelf laten draaien, wat zeker een pluspunt is. We stellen vast dat de hele speeltuin op Lars’ goedkeuring kan rekenen, maar de trampoline is met stip zijn topfavoriet. Doordat de trampoline in de grond zit is hij makkelijk toegankelijk. Maar er ligt zand op de opstap waardoor het visueel contrast tussen de trampoline en de omgeving voor Lars moeilijk te zien is.

Een toegankelijke speeltuin Dat de speeltuigen in een toegankelijke speeltuin aangepast zijn aan de mogelijkheden van kinderen met een handicap spreekt voor zich. Op www.kvg.be vind je tips waar je als ontwerper/uitbater rekening mee moet houden om de speeltuin écht toegankelijk te maken We geven je hier een beknopt lijstje van toegankelijke speeltuinen in Vlaanderen. Op onze website www.kvg.be vind je een uitgebreide lijst. Je kan deze ook opvragen via 03 216 29 90. - Provinciaal Recreatiecentrum De Schorre, Boom 03 880 76 00, www.deschorre.be - Provinciedomein Halve Maan, Diest 013 31 15 28, www.vlaamsbrabant.be/diest - Domein Pietersheim, Lanaken 089 712 120, www.pietersheim.be - Provinciaal domein Puyenbroeck, Wachtebeke 09 342 42 42, www.puyenbroeck.be - Hoeve Ter Kerst, Gits 051 230 995, www.hoeveterkerst.be Ken jij nog leuke toegankelijke speeltuinen? Geef je suggestie dan zeker door via [email protected] of 03 216 29 90!

13

juni 2013

!'%.$! Antwerpen

den, …) - Sint-Niklaas. 6 juli - 13.30 u. - G-judo - Kruibeke. l 8-12 juli - 9.30 u. - speelplein ’t Speelanker - Sint-Niklaas. l 9 juli - 9 uur - Froezel - Sint-Niklaas. l

| KVG Vorming| tel. 03 235 85 57 |  |[email protected] | l

14 juli - 10 uur - daguitstap met de BCOP (Belgische Club Oude Peugeots) - Hoboken - info: marcel.verbaenen@kvg. be of 03 829 08 52.

| Vrije Tijd | tel. 03 235 85 57  | gsm 0472 61 43 46 | |[email protected] |

15 juni - 11.30 u. - dagje Brussel voor jongeren en volwassenen met een verstandelijke handicap. l 17 juni - 17.30 u. - koken: wraps - Lier. l 18 - 29 juni - creatieve vakantie Frankrijk. l 21 juni - 19 uur - feest theater aan twater -Boom. l 21 juni - 19 uur - petanquen Wommelgem. l 29 juni - 10 uur - fietstocht voor personen met een fysieke handicap - Lommel. l 1 - 5 juli -speelweek voor kinderen met (en zonder) een handicap - Antwerpen. l 8 - 12 juli - speelweek voor kinderen met (en zonder) een handicap - Antwerpen. l 8 - 12 juli - creatieve vakantie - Lier. l

Oost-Vlaanderen | Vrije tijd | tel. 09 227 34 41 | |[email protected] |

13 juni - 18.30 u. - DyNAHmiek voor jongeren en volwassenen met een nietaangeboren hersenletsel - Gent - info@ dynahmiek.be of 09 238 31 25. l 15 juni - 13.30 u. - G-judo voor personen met een fysieke, verstandelijke of auditieve handicap - Kruibeke -  waltervh24@ hotmail.com of 0479 97 36 19. l 22 juni - 13.30 u. - G-judo - Kruibeke. l 29 juni - 13.30 u. - G-judo - Kruibeke. l 1-5 juli - 9.30 u. - speelplein ’t Speelanker (voor kinderen en jongeren met een handicap en broers, zussen, vrienden, …) - Sint-Niklaas - [email protected] of 09 227 34 41. l 2 juli - 9 uur - Froezel (speeldag voor kinderen tussen 6 en 14 jaar met een handicap en hun broers, zussen, vrienl

juni 2013

West-Vlaanderen |Vrije tijd | tel. 051 24 88 06 | |[email protected] |

23 juni - namiddag - ZonderMeer KVG: ontspannende snoezel- en speelnamiddag - Sint-Denijs. l 30 juni - ’t Spook: huifkarrentocht - info: Annelore Mouton, 051 42 42 80. l 30 juni - 14 uur - JONASS West-Vlaanderen: zomerse activiteit. l Hele zomer op zaterdag - 12.30 u. - Allympic: zwemmen met aansluitend leuke, verrassende sportactiviteiten.

29 juni - 14 uur - Zjoef- Zellik - Info: zjoef@ live.be of 016 23 51 61. l Elke dinsdagavond - De Filosofen: yoga Zellik - Info: [email protected] of Rob Rondou, 015 71 10 15. l Elke zaterdag - 9 uur - ’t Vosje omnisport Vilvoorde - Info: [email protected] of Sylvia Boonstoppel, 02 767 75 57. l Elke eerste donderdag van de maand De Filosofen: café en activiteit - Zellik Info: [email protected] of Rob Rondou, 015 71 10 15. l

l

Limburg | Vrije tijd | tel. 011 23 22 04 of 05 | |[email protected] |

8 juni - Kookclub met Davy - Hasselt. 8 juni - Dansen voor personen met een verstandelijke handicap - Beringen. l 15 juni - Kookclub met Dirk en Rita Hasselt. l 28 juni - BBQ voor jongvolwassenen met een fysieke handicap - Hasselt. l 29 juni - 16 uur - praatnamiddag zowel voor personen met autisme als voor familieleden/ kennissen/begeleiders/... - Hasselt l Elke woensdagmiddag - Creaclub voor kinderen met een handicap en hun brussen - Hasselt. l l

Vlaams-Brabant | Vrije Tijd  regio Halle-Vilvoorde|  |tel. 016 23 51 61 | tel. snoezelruimte 02 466 77 82| vrijetijd.vlaamsbrabant@ kvg.be |

26 juni - 20 uur - Pass Brussel/Zellik: Bowlen - Wemmel - Info: [email protected] of 0499 18 35 59. l 29 juni - 13.30 u. - Kuss - Zellik - Info: Julie Vanderveken, 0478 42 24 15. l

14

| Vrije Tijd  regio Leuven| |gsm 0478 03 32 85 of 0478 28 70 06 |[email protected] |

9 juni - 14 uur - Fit is fun: Wandeling plas van Rotselaar (bij goed weer ook mogelijkheid tot zwemmen) - Rotselaar. l 14 juni - Pass gespreksavond - Leuven info: [email protected]. l 22 juni - Leuven - JonASS - Info: [email protected], www.jonass.be. l 29 juni - KVG Plus: Bezoek Hilde Verbinnen - Langdorp - Info: [email protected] of 016 23 51 61. l 7 juli - Komaan: Daguitstap - Info: Rudi Reyners via [email protected] of Sarah Bosmans via 016 23 51 61. l 1 tot 8 juli - Roetsj: Kamp (alleen voor wie ook tijdens het jaar naar de ROeTSJactiviteiten komt) - Info: www.roetsj.org of [email protected]. l Dinsdag om de 14 dagen - avond - Oepekka groep 1 & groep 2: yoga - Info: oepekka@ gmail.com. l Elke eerste zaterdag van de maand - 20 uur - Praat- en danscafé in Doc’s Bar Leuven - [email protected]. l Elke donderdag van de maand - 20 uur Roetsj: voetbal - Leuven- www.roetsj.org en [email protected]. l

Turnhout | Steunpunt Vrijetijd Gehandicapten Kempen | tel. 014 40 33 61 | |[email protected] | l l

16 juni - 14.30 u. - 2de g-triatlon - Retie. 19 juni - 13.30 u. - Boccia en curling Meerhout.

21 juni - 19 uur - Mega Beach Party Turnhout. l 22 juni - 16 uur - herdenkingsviering Vorselaar. l

29 juni - fietstocht te Lommel - KVG fietsgroep. l Elke zaterdag -  12 uur - vrij zwemmen voor mensen met fysieke handicap - Beerse.

Absoluut vzw

l

| tel. 03 216 29 90| |[email protected]| |www.absoluutvzw.be | l

Vakantienieuws - Het kamp van Kuss voor kinderen met ASS van 15 - 20 juli heeft nog enkele plaatsen vrij. Info: Julie Vanderveken 0478 42 24 15. - JonASS voor jongeren met ASS is nog op zoek naar begeleiding voor de midweek van 19 tot 23 augustus in Retie. Info: [email protected], www.jonass.be. - Voor de speeldagen in ’t Mankement in Zellik zijn we nog op zoek naar begeleiding voor de laatste week van augustus (van maandag 26 tot vrijdag 30 augustus). Info: 016 23 51 61.

Feest in ’t Mankement

20 juni - 19.00 uur - Wat is PAB? Roeselare.

Intro | tel. 02 465 67 00 | [email protected] |

18 juni - Werchter Boutique - Werchter. 23 juni - Placido Domingo - Ethias Hasselt. l 28-30 juni - Graspop - Dessel. l 28-30 juni - Genk On Stage - Genk. l 4-7 juli - Rock Werchter - Werchter. l 13 juli - TW Classic - Werchter. l l

Op 8 juni vieren we het 20-jarig bestaan van ’t Mankement. Iedereen die verbonden is met ’t Mankement wordt warm uitgenodigd voor een hapje en een drankje. Meer info op 016 23 51 61.

$ .+

, 8'

0&

"«i˜ÊŽˆŽÊœ«Ê…>˜`ˆV>« .KVG4COR

'

1 &'/ N

, 84 +

'S WERELDS EERS TE SERIE 5 -WIEL SCOOTMOBIELEN

De lichtgewicht oprijplaat

TC QXG I K Ç GN K P$

r Licht: gemakkelijk te vervoeren r Handig: gemakkelijk vouwen en plaatsen r Rationeel: gemakkelijk op te bergen r Veilig: anti-slip oppervlak

5 WIELEN ZIJN BETER DAN 4 WIELEN ZIJN BETER DAN 3 WIELEN r572'49'0&$##4 r+&'#.'<+6215+6+' r':64#56#$+'. r+0018#6+'( 1QMXGTMTKLIDCCTDKL/QDKUEQQV

219'4%*#+4

/QDKOGFFGURGEKCNKUVKPVQGICPMGNKLMJGKFUQRNQUUKPIGP 1PUVGCOUVCCVVGTWYGTDGUEJKMMKPI$GNXTKLDNKLXGPF Veiligheid en comfort krijgen een nieuwe dimensie

Hoofdkantoor & Showroom Hugo Verrieststraat 5 I 8800 Roeselare Tel. 0478 96 38 21 I 0498 10 48 56 www.mobiscoot.be I [email protected]

Elektrische rolstoel voor zowel binnen- als buitenshuis. Handig om overal mee te nemen.

Hoofdkantoor & Showroom Hugo Verrieststraat 5 I 8800 Roeselare Tel. +32 478 96 38 21 I Fax +32 51 24 05 21

Ontdek hem nu!

YYYOQDKOGFDGIKPHQ"OQDKOGFDG

15

juni 2013

Toekomstig ondersteuningsbeleid krijgt vorm.

H

et leek wel een ‘goednieuwsshow’ die ochtend van 15 mei op de radio en in de krant. Vroege vogels werden gewekt met het radionieuws dat ‘alle personen met een erkende handicap een budget zullen krijgen om daarmee hun zorg te betalen’. De Standaard bracht het nieuws met de kop ‘Uitkering voor elke gehandicapte’. Later werd er nog wel wat meer duiding gegeven. Maar die uitleg hebben velen niet gehoord of niet begrepen. De commentaren op straat, bij de bakker en op café logen er niet om: „Die gehandicapten zijn weer goed af. ’t Is crisis, maar voor hen is er wel geld”. De publieke opinie is dus gemaakt, maar helaas gebaseerd op ongenuanceerde informatie. De vele persberichten en lezersbrieven, elk vanuit een ander standpunt, zorgden voor een nog grotere onduidelijkheid en dat is geen goede zaak voor meer emancipatie en inclusie van personen met een handicap.

Zorgvernieuwing is een proces! Laat ons eerst even dit nieuwsfeit wat kaderen … In Handiscoop hebben wij het de voorbije maanden regelmatig gehad over het proces zorgvernieuwing dat volop aan de gang is. Wij stelden al enkele concrete initiatieven zoals de DIO (Diensten Inclusieve Ondersteuning) en DOP (Diensten OndersteuningsPlan) voor. De noodzaak om de huidige zorg aan personen met een handicap te ‘vernieuwen’ wordt vooral ingegeven door de vraag van mensen met een handicap en hun gezin zelf: meer ‘ondersteuning op maat’, meer autonomie, meer kansen om de ‘regie’ van het leven zelf in handen te nemen … Maar ook de steeds groeiende wachtlijsten en de politieke machteloosheid om daarop een adequaat antwoord te geven, stimuleren de overheid om de

juni 2013

organisatie van de zorg en ondersteuning van personen met een handicap over een andere boeg te gooien. De conceptnota ‘Persoonsvolgende Financiering voor Personen met een Handicap’ die eind april in het raadgevend comité van het Vlaams Agentschap van Personen met een Handicap (VAPH) werd voorgesteld, is de voorbode van een nieuw decreet voor het toekomstig ondersteuningsbeleid voor personen met een handicap. De goedkeuring van deze conceptnota door de Vlaamse regering was blijkbaar ‘groot nieuws’ voor de media en was de aanleiding van een dagenlange polemiek waarbij vooral de tegenstanders van dit voorstel aan het woord kwamen. Een meer genuanceerde kijk op de zaak levert immers geen interessante krantentitels op.

Twee trappen De conceptnota ‘Persoonsvolgende Financiering’, waarover er dus een akkoord bestaat binnen de regeringspartijen, spreekt over twee ‘trappen’. Trap 1: een ‘basisondersteuningsbudget’: Er wordt gedacht aan een budget van 300 à 400 euro per maand voor elke persoon met een erkende handicap en met een door het VAPH vastgestelde ondersteuningsnood. Dit budget zal enkel toegekend worden aan personen die geen VAPH-ondersteuning krijgen en zal ook wegvallen vanaf het moment dat men gebruik maakt van een andere VAPH-ondersteuning. Bedoeling is dat mensen dit budget vrij kunnen besteden. En er werd uitdrukkelijk gesteld dat dit budget niet mag komen van het budget dat voorzien zal worden voor uitbreiding van de zorg en ondersteuning. Men denkt er aan om

16

hiervoor de bestaande zorgverzekering aan te spreken. Wellicht zal dan aan elke Vlaming een hogere bijdrage voor de zorgverzekering gevraagd worden. Trap 2: een persoonsvolgend budget voor niet-rechtstreeks toegankelijke VAPHondersteuning: Voor wie niet kan terugvallen op zijn eigen gezin, netwerk of voor wie de ondersteuningsnood zo groot is dat het netwerk dit niet aankan, kan er een persoonsvolgend budget toegekend worden in cash of in een systeem van ‘vouchers’. Hiermee kan de persoon dan zelf assistenten aanwerven en/of VAPHondersteuning ‘inkopen’. Om dit persoonsvolgend budget te bepalen moet er een ondersteuningsplan zijn en zal de ‘zorgzwaarte’ objectief moeten vastgesteld worden.

KVG-standpunt KVG ziet wel wat in dit voorstel, ook al is het nog erg vaag. Je weet dat wij het moeilijk hebben met het feit dat er alsmaar meer verwacht wordt van het directe netwerk van personen met een handicap terwijl de druk op gezinnen met een persoon met een handicap nu al zo ontzettend groot is. Wij waarderen het dat er in dit voorstel een budget voorzien is om in gezinnen de druk wat van de ketel te halen. Positief is dat gezinnen die de vaak intense zorg voor een familielid met een handicap opnemen hiermee een stukje erkenning krijgen voor hun enorme inzet. Dit basisondersteuningsbudget is voor ons echter niet meer dan een eerste stap. Daarnaast zal er nog jaren blijvend extra moeten geïnvesteerd worden in de uitbreiding van ondersteuningsmogelijkheden voor personen met een handicap. Ook in een systeem van

persoonsvolgende financiering zullen er veel extra middelen nodig zijn. Want de druk op de wachtlijsten zal enkel verminderen wanneer iedere persoon met een handicap en elk gezin de geruststelling krijgt dat zij heel snel op zorg en ondersteuning kunnen rekenen wanneer het netwerk dit niet meer kan of wil opnemen. Bovendien blijven wij er bij dat mensen met een handicap ook het recht hebben om hun vleugels uit te slaan en niet blijvend kunnen verplicht worden om voortdurend op ma en pa terug te vallen voor de nodige zorg en ondersteuning. Belangrijk vinden wij ook dat er werk gemaakt wordt van bijkomende tewerkstellingsmaatregelen voor mensen die stoppen met werken om voor hun partner, kind, … met een handicap te zorgen: uitbreiding van tijdskrediet, opbouw van pensioenrechten, … Voor alle duidelijkheid … wat nu op tafel ligt is nog maar een voorstel. Wel met een ruim politiek draagvlak en dat is alvast een goede zaak. Maar het decreet, de uitvoeringsbesluiten en vooral de budgetten die hiervoor nodig zijn, zijn er nog niet. Daarvoor zullen wij nog wel een jaartje of zo geduld moeten hebben. En in de tussentijd moeten we naar de stembus! Lief Vanbael

Een basisondersteuningsbudget voor Helena … Elisabeth is een alleenstaande moeder van vier. Helena, haar jongste dochtertje van vijf jaar heeft een verstandelijke en motorische handicap. Nu wordt er ook nog over een bijkomende autismespectrumstoornis gesproken. Na de geboorte van Helena is Elisabeth gestopt met werken omdat haar werknemer het niet nam dat ze zoveel thuis moest blijven omwille van de vele ziekenhuisopnames van Helena. Financieel hebben zij het helemaal niet breed. Gelukkig kan Helena nu nog naar de kleuterklas in het eigen dorp. Haar mama houdt haar wel twee namiddagen in de week thuis omdat het voor Helena anders te zwaar wordt. Want drie keer per week gaat ze nog naar het revalidatiecentrum voor logo en kine. Een keer in de maand komt de thuisbegeleidingsdienst langs en dan kan Elisabeth haar verhaal wel eens kwijt. Van hen krijgt ze ook concrete tips om met Helena om te gaan. Elisabeth wil niets liever dan dat Helena thuis is en samen met haar twee broers en zus kan opgroeien. Maar het is zwaar. Helena vraagt ontzettend veel aandacht en zorg. Vaak heeft Elisabeth het gevoel dat ze haar andere kinderen niet de nodige aandacht kan geven. En of Helena nog in het schooltje in de buurt kan blijven, is ook nog niet zeker … Een ‘basisondersteuningsbudget’ zou in dit gezin zeker de druk wat van de ketel kunnen halen waardoor ze zorg voor Helena langer zou kunnen volhouden. Want stel je voor wat er met 300-400 euro in de maand mogelijk zou zijn: iemand inschakelen om af en toe een paar uur specifiek met Helena bezig te zijn om haar vaardigheden te vergroten, een kinderoppas vragen voor Helena om eens met de andere kinderen te gaan zwemmen of iets leuk te doen, de verplaatsingskosten terugbetalen van de buurvrouw die nu af en toe de lange rit naar het revalidatiecentrum van Elisabeth overneemt, … Maar ook de strijk eens uitbesteden of met dienstencheques enkele uren huishoudelijke hulp inroepen, … Een basisondersteuningsbudget krijgen, betekent echter niet dat alle problemen opgelost worden. Elisabeth heeft ook nog de zekerheid nodig dat Helena op korte tijd de nodige zorg, ondersteuning en opvang zal krijgen wanneer zij het niet meer (aan) kan. Net om deze reden vroeg Elisabeth voor Helena een persoonlijke-assistentiebudget aan en staan ze hiervoor op de wachtlijst.

Aangepaste keukens op maat van uw wensen

ontdek len kom langstoen onze onzaalmodel Leopoldlaan 104 | Overpelt Tel . 011 82 38 28 | [email protected]

Open: Maandag - vrijdag 09:30-12:00 & 14:00-18:00u Woensdag enkel op afspraak | Zaterdag 10:00-16:00u Zondag en feestdagen zijn rustdagen

keukens

Neem alvast een kijkje op www.aangepastekeukens.be 110301IJ L&E Interieur Handiscoo1 1

3/02/2011 18:02:03

17

juni 2013

Agenda 19 juni - 10 uur - G-paardrijden: initiaties paardrijden, tocht met huifkar op koets, boerenpaard en hoefsmid aan het werk, … + informatiebeurs over paardensportmogelijkheden voor personen met een handicap Peer. Informatie: www.limburg.be/Gpaardrijden, ronny.wasiak@limburg. be, 011 23 72 60. 29 juni - 11.30 u. - familiedag Nema in Pairi Daiza in Brugelette (tussen Bergen en Aat). Informatie: [email protected], 011 72 31 87.

Publicaties Anders kijken en luisteren naar kinderen en jongeren



Een knap boek voor wie kinderen en jongeren beter wil begrijpen in hun zoektocht en hun emotionele lijden. Van onlust na kleine kwetsuren tot diep leed na zware trauma’s: er huist in hen veel pijn, onmacht en angst. De auteur vertelt in aangrijpende verhalen over wat ze meemaakt in haar therapiecentrum De Bleekweide waar ze samen met kinderen en jongeren, die even de weg kwijt zijn, op zoek gaat naar de kracht die in ieder

Overlijden Op 1 mei overleed Yvonne Wijnants. Yvonne was sinds 1980 voorzitster van KVG-Limburg, heel wat jaren nationaal voorzitster van KVG-Vorming en sinds een paar jaar ondervoorzitster. Ook in de plaatselijke werking was Yvonne erg actief. De KVG-groep leeft oprecht mee met de familie en vrienden van Yvonne.

juni 2013

jong mens huist. Haar uitgangspunt: er is vooral ook hoop. Helen en herstellen kan als we goed luisteren en leren kijken door een dubbele bril. ‘Anders kijken en luisteren naar kinderen en jongeren’ van Lut Celie (psychotherapeute en trainingsdocent) is uitgegeven bij Van Halewyck, telt 240 bladzijden en kost 19,95 euro. Het bestaat ook als e-book. Dat kost 9,95 euro. All In: Toegankelijke vakantieverblijven in Vlaanderen en Brussel



In de brochure ‘All-in’ van toerisme Vlaanderen vind je informatie over ruim 200 hotels, vakantiehuizen, BenB’s, campings en andere vakantieverblijven in Vlaan­ deren en Brussel die toegankelijk zijn voor personen met een handicap. Alle initiatieven die in deze publicatie aan bod komen, werden ter plaatse gecontroleerd en haalden allemaal het toegankelijkheidslabel van Toerisme Vlaanderen (A of A+). Je kunt deze brochure raadplegen op www.toegankelijkreizen.be of een gratis exemplaar aanvragen bij Infopunt Toegankelijk Reizen, Grasmarkt 61, 1000 Brussel, 02 504 03 40, info@ toegankelijkreizen.be. Levensboek: Een eigen boek voor mensen met een verstandelijke beperking

Het Levensboek geeft een totaalbeeld van wie deze unieke mens met een verstandelijke beperking is. De persoonlijke begeleider coördineert de totstandkoming ervan. De persoon met een verstandelijke beperking is eigenaar. Het boek vertelt hoe hij/zij tegen het leven aankijkt, wie of wat voor hem/haar belangrijk is enz. Indien mogelijk schrijft of documenteert hij/ zij zelf het boek, samen met anderen. Anderen verplaatsen zich in zijn/haar persoon en schrijven in de ik-vorm. Zij vermelden wel hun naam. ‘Levensboek, een eigen boek voor

18

mensen met een verstandelijke beperking’ van Willem Cranen en  Jan Habraken, is een map met losbladig systeem en begeleidersboek. De map telt 48 bladzijden en bevat ook plastic hoezen. Hij is uitgegeven in Nederland bij uitgeverij Damon en kost 12,50 euro.

Ten slotte Memorial Van Damme

Op 6 september zal in het Koning Boudewijnstadium in Brussel de Memorial Van Damme plaatsvinden. Speciaal voor Marieke Vervoort zal dit jaar een 100 meter rolstoelsprint op het programma staan, georganiseerd in samenwerking met het Belgian Paralympic Committee en diens partner Belgacom. Spannend wordt het alvast want deze wedstrijd zal een heruitgave zijn van de finale op de Spelen van London in september 2012, toen Marieke Vervoort het goud veroverde. De Memorial van Damme voorziet dit jaar trouwens extra plaatsen voor personen met een handicap. Je kan rekenen op voorbehouden parking en Intro-assistentie. Tickets kan je gratis bestellen door te mailen naar [email protected] of 02 478 20 25 (tijdens de kantooruren). Meldpunt grensoverschrijdend gedrag: 1712

Wij willen dit niet overdrijven, maar af en toe komen er toch klachten van mensen met een handicap of hun ouders over grensoverschrijdend gedrag in voorzieningen, dagcentra, beschutte werkplaatsen, …: agressieve benadering door medebewoners of begeleiders, ongewenste intimiteiten, … Gebruikers of hun familieleden kunnen grensoverschrijdend gedrag altijd melden aan het meldpunt 1712. Ook diensten en voorzieningen kunnen daar grensoverschrijdend gedrag ten aanzien van hun gebruikers, buiten de context van de hulpverlening, melden. Dit is een gratis telefoonnummer.

Facebookgroep voor NAH

Johh TROFEE

Er bestaat reeds langer een facebookgroep voor mantelzorgers van mensen met een niet-aangeborenhersenletsel (NAH): ‘partners van personen met NAH’. Momenteel telt deze groep 60 leden. Maar ook mensen met een NAH zelf hebben nood aan een forum waarbinnen ze ervaringen kunnen uitwisselen. De Vlaamse Liga NAH lanceerde daarom een tweede facebookgroep: ‘NAH-Zelf’. Deze is enkel bedoeld voor jongeren en volwassenen met een NAH, dus niet voor professionelen of mantelzorgers. Op dit forum kunnen lotgenoten ervaringen uitwisselen en elkaar steunen. Via de pagina wordt men ook op de hoogte gehouden van activiteiten en nieuwe diensten. Lid worden kan door via de zoekfunctie van facebook te zoeken naar ‘NAH-Zelf’ en het lidmaatschap aan te vragen. Meer info: [email protected] of info@ vlaamseliganah.be.

Vrijdag 24 mei vond de prijsuitreiking plaats van de Johh TROFFEE 2013. Met de Jonge Helpende Handen Trofee of Johh TROFEE wil Ziekenzorg CM initiatieven van jongeren naar langdurig zieke of zorgbehoevende mensen aanmoedigen, in de kijker zetten en waarderen. Ziekenzorg CM vindt het immers belangrijk te investeren in jongeren en hen ook te laten kennismaken met het zorgzaam vrijwilligerswerk. De Johh TROFEE daagt jongeren uit een origineel project te organiseren voor zorgbehoevende mensen. Dit jaar namen er vijftig groepen deel. Ruim 1.500 jongeren hebben zich éénmalig of gedurende een langere periode ingezet voor langdurig zieke of zorgbehoevende mensen. In de categorie ‘scholen’ eindigde het Sint-Janscollege uit SintAmandsberg op de eerste plaats. Het Rozenberginstituut uit Mol werd tweede en de derde plaats ging naar het Technisch Heilig Hartinstituut uit Tessenderlo. In de categorie ‘jeugdorganisaties’ ging de trofee naar +13 Rijkevorsel. Meer info over de bekroonde projecten: Ziekenzorg CM, 0476 46 67 69, [email protected].

Design with a Heart

Je hebt nog een paar weken de tijd om creatieve uitvindingen, zelfgemaakte kleine en originele hulpmiddelen, praktische oplossingen, … die het dagelijks leven van mensen met een handicap vergemakkelijken in te dienen bij Handicap International. Niet alleen maak je dan kans op een mooie prijs, maar je deelt je uitvinding met ander mensen, ook mensen in het Zuiden waardoor jou ideeën ook andere mensen inspireren. Stuur je projectdossier voor 30 juni bij voorkeur via e-mail, nicole.luyckx@ handicap.be of per post naar Spastraat 67, Brussel. Verwacht wordt: een technisch plan van de uitvinding (A4formaat), een algemene omschrijving van het gebruik, digitale foto’s van het prototype (max. 500 KB) en een lijst van het gebruikte materiaal en de kostprijs. Meer info: www.handicapinternational.be of via Nicole Luyckx op 02 233 01 02.

KVG-leden kunnen gratis een advertentie plaatsen in de rubriek Zoek&Vind. Niet-leden betalen 25 euro.Teksten hiervoor kun je bezorgen aan de redactie: Handiscoop, A. Goemaerelei 66, 2018 Antwerpen, tel. 03 216 29 90, e-mail: [email protected]. Geef ook je lidnummer door.

Te koop

n Tandem COPILOT 26 - voor jongeren van 8 tot 18 jaar - in goede staat - voorste gedeelte van de tandem is iets lager - 7 versnellingen met terugtraprem - inschakelbare vrijloop op de voorste pedalen - verende zadelpen framekleur: bordeaux - wielmaat 26 begeleider achteraan - de mogelijkheid om de medepassagier wel of niet te laten meetrappen - fietshulp: bordeaux vraagprijs: 1.250 euro - Inlichtingen: toon. [email protected], 0479 82 54 43.

n Driewielfiets in perfecte staat vraagprijs: 300 euro - Inlichtingen: Raf Dirckx, 03 844 42 35.

n Rolstoel Vermeiren, type rw 2288 708 delight - vraagprijs: 130 euro - Inlichtingen: Edwin Mijs, 0488 80 92 11.

n Wisseldrukmatras ESRI 500/S Autisme en puberteit

De puberteit brengt heel wat veranderingen met zich mee. Veranderingen vragen aanpassingen, brengen uitdagingen met zich mee en vereisen de nodige veerkracht. In de workshop ‘autisme en puberteit’ op 18 juni in Gent staat men stil bij de effecten van autisme en het autistische denken op de puberteit en de puberteitsbeleving. Aspecten als ‘zelfbeeld’, ‘vriendschap’, ‘seksualiteit’ en ‘zelfredzaamheid’ komen aan bod. Naast een theoretische verkenning zullen ook heel wat handvatten aangereikt worden voor ouders en begeleiders. Informatie: [email protected], www.autismecentraal.com, 09 229 37 03.

19

met pomp - gefabriceerd in maart 2009 - eenzelfde systeem als in ziekenhuizen gebruikt wordt - prijs: overeen te komen + Rolstoelauto Renault Kangoo - bouwjaar: 2001  -  met lift en systeem om rolstoel te bevestigen -   11. 2000 km - prijs: overeen te komen. Inlichtingen: Peter Palmans, 0473 55 60 98. GEZOCHT

n Michaël, is 45 jaar en afkomstig uit Aalst. Zijn hobby’s zijn boogschieten, duiken, omnisport. Michaël is spastisch aan de onderste ledematen. Hij is op zoek naar een relatie. Contactgegevens bij de redactie.

juni 2013

U en de overheid, kijk mee. Sinds enkele jaren kan je zelf je dossiers bij het VAPH en de FOD (Federale OverheidsDienst) Sociale Zekerheid online opvolgen. Uiteraard zijn de gegevens beveiligd. Om misbruik te vermijden krijg je alleen toegang tot je gegevens via jouw elektronische identiteitskaart en een pincode. De pincode heb je, samen met je elektronische identiteitskaart, ontvangen. Veel steden en gemeenten bieden de mogelijkheid om deze pincode onmiddellijk te wijzigen in een pincode naar keuze. De computer van waaruit je jouw persoonlijk dossier wilt raadplegen moet ook uitgerust zijn met een kaartlezer. Kaartlezers zijn bijna in elke computerwinkel verkrijgbaar. Maar ook dan ben je er nog niet; je moet ook nog de e-ID software installeren op je computer. Deze software en de eenvoudige handleiding vind je op www. eid.belgium.be.

Je kent je f**cking pincode niet (meer)? Dan kan je een nieuwe pincode aanvragen bij je gemeente of via de FOD Binnenlandse Zaken. Hiervoor vul je op de website: http://www. ibz.rrn.fgov.be je rijksregisternummer en je e-mailadres in. Binnen de drie weken wordt je nieuwe pincode opgestuurd naar de gemeente waar je bent ingeschreven. Voor de aanvraag van de code moet je dus niet zelf naar de gemeente, maar nog wel om ze af te halen en ze te activeren.

www.handiweb.be Handiweb is een toepassing van de FOD Sociale Zekerheid, Directiege-

juni 2013

neraal personen met een handicap. Op deze website vind je alles over je rechten die federaal werden toegekend en wat er eventueel nog in behandeling is. Je krijgt een overzicht van de informatie die ze nog nodig hebben voor de verdere afhandeling van je vragen en een overzicht van wat je krijgt van de dienst personen met een handicap als je het vraagt. Daarnaast vind je nog informatie over de evaluatie van je zelfredzaamheid. Bovendien is de historiek van je dossier zichtbaar. Zo kan je zien wat je vroeger had en wat nu niet (meer) werd toegekend. Als ouder of als wettelijke vertegenwoordiger van je kind met een handicap kan je ook toegang krijgen tot zijn/haar dossier mits je dit aanvraagt. Ook andere personen kunnen een mandaat aanvragen en verkrijgen om je dossier te raadplegen via hun identiteitskaart. De formulieren voor een dergelijke aanvraag vind je op de website van handiweb.

- aanvragen die nog in behandeling zijn - hoeveel geld je al hebt teruggekregen van het VAPH. Zo kan je bijvoorbeeld het saldo raadplegen van je budget dat je toegekend kreeg voor onderhoud en herstelling van een bepaald hulpmiddel) - contactgegevens van het VAPH om je gegevens te wijzigen De dienstverlening van KVG Indien je langskomt bij de sociale dienst van KVG voor informatie breng dan best je identiteitskaart en je pincode mee. Op die manier kunnen wij samen met jou je elektronisch dossier raadplegen en je wellicht beter en sneller helpen op basis van de juiste informatie. Indien je jouw pincode niet (meer) kent, kan je altijd een nieuwe aanvragen (zie kadertje). Meer dan over je handicap!

De FOD Sociale Zekerheid is nog volop bezig met de verdere uitbreiding van de mogelijkheden van het systeem. In 2012 werd het alvast mogelijk om een deel van de integratietegemoetkoming terug te vorderen via Handiweb. Personen die in een voorziening verblijven, krijgen meestal slechts 72% van hun integratietegemoetkoming. Een persoon met een handicap die in 2011 meer dan 75 dagen buiten de instelling verbleef, kan vragen om de ingehouden integratietegemoetkoming toch uit te betalen. mijn.vaph.be Via ‘mijn.vaph.be’ kan je je persoonlijk dossier bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) via elektronische weg raadplegen. Je elektronische identiteitskaart en een kaartlezer volstaan hiervoor. In een volgende fase zul je ook aanvragen en wijzigingen via elektronische weg kunnen indienen. Wat kan je op dit moment zoal raadplegen: - je gegevens - alle goedgekeurde aanvragen

20

De online overheidsdiensten beperken zich niet tot het domein van handicap. Je fiscale gegevens zijn eveneens online raadpleegbaar. Wellicht heb je al vernomen dat je je belastingsaangifte elektronisch kunt indienen. Ook een overzicht van kadastrale inkomsten, stukken van derden zoals je werkgever(s) die de fiscus ontvangen heeft, geregistreerde huurovereenkomsten zijn online raadpleegbaar op de website van de fiscus. Ook van je werkloosheidsdossier of pensioendossier kan je de evolutie ervan stap voor stap volgen. Bovendien moet je met je e-ID de deur niet meer uit voor de aangifte van kleine criminaliteit. Meer informatie op http://my.belgium.be. Niet alleen de overheid werkt op deze manier. Ook de Christelijke Mutualiteit bijvoorbeeld zet je dossier online. In jouw online dossier vind je bepaalde beslissingen terug, de stand van zaken in verband met de terugbetaling van medische prestaties, je maximumfactuur, enz. Je kan er ook aangifte doen van je arbeidsongeschiktheid. Herman Janssens

Zorgverzekering automatisch? Nog niet voor iedereen! Enkele weken geleden verschenen her en der artikels over de automatische toekenning van de zorgverzekering. Op dit moment gaat het om een bedrag van 130 euro per maand voor mensen met een ‘zware zorgbehoefte’. Om te vermijden dat er nog mensen uit de boot vallen, wordt vanaf 1 juni de zorgverzekering automatisch toegekend aan mensen die van een thuiszorgdienst gebruik maken. Mensen die hier geen gebruik van maken of mensen die in een rusthuis verblijven, zullen nog altijd zelf een aanvraag moeten doen. Voor alle duidelijkheid … de zorgverzekering is er voor alle personen met een ernstige ondersteuningsnood. Ook voor jonge kinderen! Personen met een handicap die een van de volgende attesten kunnen voorleggen, komen in aanmerking voor de zorgverzekering: - Je hebt minstens 15 punten (categorie 4) op de zelfredzaamheidsschaal voor de integratietegemoetkoming of voor hulp aan bejaarden; - Je geniet bijkomende kinderbijslag op basis van 66% handicap en scoort minstens 7 punten op de schaal van zelfredzaamheid; - Je geniet bijkomende kinderbijslag en scoort minstens 18 punten op de medisch-sociale schaal. Kun je geen van deze attesten voorleggen maar ben je van mening dat je ondersteuningsnood ernstig is, dan moet er een onderzoek gebeuren naar de graad van je zorgbehoefte. Voor informatie kun je altijd bij je mutualiteit terecht. Lief Vanbael

KVG

Met vragen over sociale wetgeving kun je terecht bij de medewerkers van Geserbu in jouw provincie of op de dienst maatschappelijk werk van jouw CM-kantoor of het CMInfopunt Chronisch Zieken.

VN-verdrag voor gelijke kansen van personen met een handicap.

O

p 2 juli 2009 ratificeerde België het VN-verdrag voor Gelijke Rechten van Personen met een handicap. Belangrijk, want in dit verdrag wordt resoluut gepleit voor gelijke kansen van mensen met een handicap op alle domeinen van het maatschappelijk leven: het recht om samen met anderen school te lopen, te werken, zich te ontspannen, te wonen, zich te verplaatsen, een gezin te stichten, enz. enz.

Een alternatief rapport… Elk land dat het VN-verdrag ratificeerde dient binnen de twee jaar een rapport over de implementatie (het tot uitvoering brengen) van het verdrag in hun land aan de Verenigde Naties te bezorgen. In juli 2011 stuurde België voor het eerst een rapport binnen. Vanzelfsprekend gaat een overheid zichzelf in zo’n rapport niet al te kritisch evalueren en de zaken soms rooskleuriger voorstellen dan ze in werkelijkheid zijn. Daarom werkte het Belgian Disability Forum (BDF) de voorbije maanden, in samenwerking met zijn leden en de nationale, Brusselse en Waalse adviesraden, een uitgebreid alternatief rapport uit. Het BDF verenigt 19 Belgische verenigingen die personen met een handicap vertegenwoordigen en vertegenwoordigt de Belgische personen met een handicap op Europees en internationaal niveau. Pierre Gyselinck, algemeen voorzitter van KVG is ook voorzitter van het BDF: Op de algemene vergadering van het BDF op 14 juni zal het alternatief rapport m.b.t de implementatie van het VN-verdrag ter goedkeuring voorgelegd worden. Net omdat KVG, dankzij de inbreng van haar duizenden leden en bestuursleden met een handicap of een kind met een handicap, goed geplaatst is om de vele tekortkomingen op vlak van gelijke kansen voor personen met een handicap in beeld te brengen, hebben wij zo actief mogelijk aan dit alternatief rapport meegewerkt. Want op veel domeinen zien wij nog heel wat knelpunten: kinderen met een handicap worden vandaag nog lang niet aanvaard in het gewone onderwijs en de plannen om daarin verandering te brengen blijven vastlopen in oeverloos overleg. Scootmobielen weigeren op tram en bus, is zeker geen stap vooruit in een beter toegankelijk vervoer. Dat in crisistijden mensen met een handicap, minder dan ooit, kansen krijgen op de arbeidsmarkt, is ronduit discriminerend. En hoe ver zijn we nog verwijderd van het principe dat mensen met een handicap de kans moeten krijgen om zelf te kiezen waar en met wie ze willen wonen? … Als in het voorjaar 2014 het expertencomité van de VN het overheidsrapport van België zal evalueren, zullen ook alle alternatieve rapporten meegenomen worden. Dat zal een veel genuanceerder beeld van de ‘stand van zaken’ opleveren. In het BDF-rapport zullen trouwens ook een aantal aanbevelingen meegegeven worden. Het BDF zal de kans krijgen haar bevindingen en de aanbevelingen zelf in te brengen tijdens de bespreking in het expertencomité van de VN in Genève. Dat België het VN-verdrag ratificeerde, is een belangrijke stap in het evolueren naar meer gelijke kansen voor personen met een handicap. Maar dat er op het vlak van gelijke kansen nog een lange weg moet afgelegd worden, zal wel voor iedereen duidelijk zijn. Lief Vanbael

21

juni 2013

Varkentjes te koop Ik stel mijn kinderen te koop. Ze zijn een investering waarvan ik denk: ik kan ze me niet langer veroorloven. Ik kocht mijn kinderen in tijden van geloof, hoop en liefde. Toen er nog overvloed was. En ik nog hoopte op roze wolken, vervullend moederschap en een gulle sinterklaas. Helaas: de luchten blijken donker, de goedheiligman is al eeuwen morsdood, en deze moeder doodop. De kinderen verkopen lijkt u misschien wat drastisch, maar ik volg hierin mijn ex-man. Die zegt niet langer de middelen te hebben om ze te onderhouden, zoals we dat tien jaar geleden overeenkwamen. De crisis hakt erin, meneer. Als zelfstandige vijftigplusser, in Spanje, … ik hoef er u geen tekening bij te maken. En zit er voor hem niets anders op dan te leven van zijn inkomsten uit immobiliën. En te besparen op zijn grootste uitgave: de kinderen. Mijn ex en ik maken nu al een klein jaar ruzie hierover. En komen er niet uit. Dus gaan we samenzitten met advocaten: mannen in zorgvrije pakken, die samen wel eens een cognacje drinken aan zee. In een monkelende aparté voeren ze hun ons-kent-ons stukje ten tonele, en bedisselen ze de financiële toekomst van onze kinderen. Mijn ex en ik mogen aanwezig zijn als rekwisieten. Het moet allemaal minder, zeggen ze. De tering naar de nering zetten, zeggen ze. Wijze woorden. Maar mijn nering slinkt. En dat laat zich in mijn bankrekening gevoelen. Huis gekocht, kosten delende lief weg, zelfstandige activiteit begonnen, en dus geen vast inkomen meer. Het is net rondkomen. En mijn tering? Ik ben wat leeggegeven. „U moet zichzelf beter verzorgen, u bent uw energiereserves aan

juni 2013

het uitputten,” zegt mijn osteopaat. Denk je? Meer en meer heb ik het gevoel dat ik met vijftig ballen jongleer, en trapezestunts uithaal - zonder vangnet. Hoe moet dat? Kostwinner én moeder zijn? Van niet één, maar twee bijzondere kinderen. Want ook met de oudste blijkt er van alles niet lekker te sporen. Er wordt wat met initiaalwoorden gegoocheld, die ik moet googlen: het zijn er nieuwe. ADHD kende ik al. Maar ASS en DCD? De zin en onzin van labels daargelaten, betekent dit losjes vertaald: de oudste kan wel wat extra ondersteuning gebruiken.

Hoe moet dat? Kostwinner én moeder zijn? Van niet één, maar twee bijzondere kinderen. Ze zeggen dat je een dorp nodig hebt om een kind op te voeden. Mijn dorp lijkt eerder een spookstad. De ex-man ziet zijn kinderen liever van op afstand graag. Mijn ouders worden ouder. Het lief dat zich om mijn kinderen bekommerde, is de deur uit. Mijn jongere zus en broer zijn druk met hun kinderloze, single leven in de weer. En mijn andere zus en schoonbroer willen mijn oudste zoon wel eens op uitstap meenemen, maar die jongste …? In de auto naar huis komt er me plots een gedachte op, die geen moeder durft te hebben. Mijn kinderen? Hoe graag ik ze ook zie: u mag ze hebben. Ik wil dit niet meer. Ik speel niet meer mee. Ik ben het grondig beu. Dit is niet het leven waarvoor ik te-

22

kende. En waarom zou ik? Omdat ik een vrouw ben? Een moeder? Waar staat geschreven dat ik - omwille van mijn sekse - mijn persoonlijke verlangens moet opbergen, en mijn professionele ambities moet beperken tot aanmodderen? Waarom zou het vanzelfsprekend zijn dat ik fulltime werken combineer met fulltime kinderzorg? Omdat vrouwen kunnen multitasken? Flauwekul. Nu de vader van mijn kinderen niets om handen heeft, is het toch logischer dat hij ze opvoedt? Het is weer zo’n verboden gedachte. Eentje die ik als moeder meteen censureer. En toch. Heel even overweldigt me de vrijheid ervan. Voluit kunnen werken. Weer de tijd om te dansen, een boek te schrijven, te boetseren. Of gewoon te bewegen – bevrijd van dit loden keurslijf. Want dit leven is belachelijk zwaar, en absurd veel voor één persoon. Het lukt me gewoon niet alleen. Ik wil me best klonen, maar blijkbaar staat die technologie nog niet op punt. Dus zit er niets anders op: vanaf morgen staan mijn zonen op Kapaza.be. U mag een bod doen. Elke Hubens Mens (?) en moeder (!) van Simon en Robin

Thuis mag het …

Er is maar één plekje op de wereld waar jij jezelf mag zijn en waar je na elk ‘ongelukje’ hoort: ‘’t zal zo vergeten zijn’.

Dat plekje hoeft niet groot en ook niet rijk te zijn. Een schouder om tegenaan te leunen en een gezicht dat alles weet. Dat is het plekje op de wereld dat ‘thuis-zijn-op-z’n-beste’ heet.

Manu Verhulst

Tot uw dienst KVG Algemeen Secretariaat Gezin en Handicap A. Goemaerelei 66 2018 Antwerpen tel. 03 216 29 90 fax 03 248 14 42 [email protected] KVG Antwerpen/Mechelen Stenenbrug 96 2140 Borgerhout, tel. 03 235 85 57 fax 03 272 58 89 [email protected] KVG Oost-Vlaanderen Oud-Strijderslaan 1 9000 Gent tel. 09 227 34 41 [email protected] Project Vrije tijd gsm 0497 60 19 57 KVG West-Vlaanderen Ardooisesteenweg 73 8800 Roeselare tel. 051 24 88 06 fax 051 20 51 89 [email protected]

KVG Limburg Rederijkersstraat 53 3500 Hasselt tel. 011 23 22 05 fax 011 23 37 16 [email protected]

Hier vind je de gegevens van het algemeen KVG-secretariaat en van de regionale secretariaten. Op elk van die secretariaten zijn medewerkers van KVG-diensten beschikbaar.

Ook-er-bij Schoolstraat 40 3500 Runkst-Hasselt tel. 011 28 57 40 011 28 57 43 [email protected] KVG Vlaams-Brabant/ Brussel Tiensesteenweg 63 3010 Kessel-Lo tel. 016 23 51 61 fax 016 23 51 67 [email protected] ’t Mankement Noorderlaan 4 1731 Zellik ’t Mankement, tel. 02 466 77 82 Intro, tel. 02 465 67 00 Project Vrije Tijd tel. 016 23 51 61 [email protected] Snoezelruimte: 02 466 77 82

23

KVG Regio Turnhout Korte Begijnenstraat 18 2300 Turnhout tel. 014 40 33 60 fax 014 40 33 65 [email protected] Vrijetijdswerking SVGK tel. 014 40 33 61 [email protected] Vibeg Tiensesteenweg 63 3010 Kessel-Lo, tel. 016 23 51 21 fax 016 23 09 93 [email protected] JKVG Van Vaerenberghstraat 6 2600 Berchem, tel. 03 609 54 40 fax 03 609 54 41 [email protected] Volg ons op Twitter en Facebook: www.kvg.be (klik rechtsonder)

juni 2013

"«i˜ÊŽˆŽÊœ«Ê…>˜`ˆV>«

Er is maar één plekje op de wereld waar je niet flink moet zijn waar je huilen mag als een kind of vloeken als een ketter. En waar je na de storm altijd dezelfde glimlach vindt.