landelijke thuiszorg
jaarverslag 2007
INHOUDSTABEL
❙ ❙ ❙ ❙ ❙
Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Historiek
Missie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Hulpverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Comfortzorg
❙
Kraamzorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Persoonlijk Assistentie Budget
. . . . . . . . . . . . 26
Logistieke dienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Klusjesdienst
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Oppas vrijwilligers
Deskundigheidsbevordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Werken aan kwaliteit
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Landelijke Thuiszorg in evolutie
. . . . . . . . . . . . . . . . . 59
— Psychische zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 — Ons Zorgnetwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 — Steunpunt Groene Zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
❙
Thuiszorglandschap
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
— Samenwerking en overleg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Zorgboerderijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Bedrijfsorganisatie
— — — —
❙
Gezinszorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Opleiding Polyvalent Verzorgende . . . . . . . . . . . . . . 47
— Kwaliteitszorg in de hulpverlening . . . . . . . . . 55 — Kwaliteitszorg in de opleiding . . . . . . . . . . . . . . 57
Interne structuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
— — — — — — — —
❙
...............................................5
❙ ❙ ❙
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Organogram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Kantooradressen
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Communicatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Gemeenschappelijke diensten
Personeel
. . . . . . . . . . . . 38
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
— Tewerkstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 — Inspraakorganen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
INHOUDSTABEL 1
“ALLES VAN WAARDE IS WEERLOOS” Onze dienst Landelijke Thuiszorg groeit, vast en zeker. Met 38.557 uren in 2007 tot een prestatie van 1.073.212 uren. Gespreid over Antwerpen, VlaamsBrabant, Limburg en een klein beetje OostVlaanderen. De kraamzorg bereikte meer dan 1.800 jonge gezinnen en was zorgend aanwezig gedurende meer dan 50.000 uren. Prachtige prestaties. De cijfers spreken voor zich ! En toch zijn het in de thuiszorg niet de cijfers die de feiten maken. Het is het besef van een groeiende vraag naar zorg, het besef dat wij mee verantwoordelijk zijn voor het begin en het einde van het leven en vele zorgjaren daartussen. Het besef dat onze cliënten de moeite waard zijn om ervoor te gaan en dat wij het alleen kunnen dankzij onze medewerkers en de mantelzorgers. Daarom heeft Landelijke Thuiszorg in 2007 veel energie gestoken in de zorg voor de zwakste cliënten. 38 % hebben een zorgprofiel met een BELscore groter dan 35. Het gemiddeld aantal uren in
een gezin blijft dalen, de hulpverlening wordt steeds complexer. Verwenzorg, comfortzorg en palliatieve zorg zijn niet meer weg te denken. De groep met psychische problemen groeit. Er wordt met bijzondere jeugdzorg actiever samengewerkt om vroegtijdige plaatsing van kinderen te vermijden. Ook onze medewerkers in de eerste lijn verdienen aandacht en zorg. Werken in veilige werkomstandigheden werd een vaste procedure en via de WeWeWeter kunnen we tijdig het knipperlicht aanzetten bij draagkrachtproblemen. In de opleiding van nieuwe collega’s heeft de geïntegreerde proef haar intrede gedaan, allochtone cursisten kunnen beroep doen op een Duizendpoot om hen een beetje te helpen. Via Leren@vaart werd een basisopleiding voorzien voor alle eerstelijnsmedewerkers, voor het eerst ook op informaticavlak. De mantelzorgers beamen dat zij bijzonder tevreden zijn over onze dienstverlening. In Landelijke Thuiszorg draait veel op vertrouwen en goede wil in combinatie met deskundigheid en inzet. Dat maakt ons waardevol en tegelijk kwetsbaar. Dat is onze sterkte ! Monique Swinnen
VOORWOORD 3p.3
historiek HISTORIEK
HISTORIEK Gezinshulp is ontstaan vanuit vrijwilligerswerk door vrouwenorganisaties en private charitatieve instellingen. Ook de toenmalige Boerinnenbond bood op deze wijze bijstand aan gezinnen in nood. Een eerste erkenning en subsidiëring van overheidswege kwamen er door het Regentsbesluit van 1 maart 1949. In de provincie Antwerpen, en later ook in Vlaams Brabant, werkte de Boerinnenbond samen met “Sociale Familiezorg Antwerpen”. De gezinshelpsters werden opgeleid en tewerkgesteld door Sociale Familiezorg. De vrijgestelden van de Boerinnenbond onderhielden de contacten met de gezinnen en verdeelden de opdrachten onder de helpsters. Vanwege de toenemende financiële tekorten besloot Sociale Familiezorg haar werkterrein te beperken tot de Antwerpse agglomeratie. De Boerinnenbond wilde deze hulpverlening echter behouden voor de plattelandsbevolking in de provincie Antwerpen en Vlaams Brabant. Daartoe was een eigen dienst noodzakelijk. In 1959 werd “De Vereniging voor Gezinshulp” opgericht en als dienst voor gezinshulp erkend door het Ministerie van Volksgezondheid en van het Gezin.
Op 1 oktober 1959 startte de dienst met 64 gezinshelpsters. Thérèse Van der Sypt was jarenlang de professionele verantwoordelijke van de dienst. In 1965 volgde de erkenning als dienst voor bejaardenhulp. De naam werd gewijzigd in “Dienst voor Gezins- en Bejaardenhulp van de Landelijke Beweging”. De dienst verzorgde zelf de opleiding van de gezinsen later ook de bejaardenhelpsters. Het opleidingscentrum werd in 1969 officieel erkend. In 1989 werd de poetsdienst gestart met 50 poetsvrouwen. De werking breidt uit tot Zuid-Limburg. De opleiding is een vast gegeven in 3 scholen. Oppas zieke kinderen en de poetsdienst krijgen een eigen gezicht in de dienstverlening. Wij zijn nu een erkende dienst voor gezinszorg in het kader van het thuiszorgdecreet van 14 juli 1998. In 1999 wordt de naam gewijzigd in “Landelijke Thuiszorg”. In 2001 fusioneert het kraamzorgcentrum de Ooievaar met onze dienst. In 2003 wordt de kraamzorg van de Bakermat en de Kraamvogel deel van onze dienst gezinszorg. In 2003 krijgt Landelijke Thuiszorg een erkenning om via het systeem van de dienstencheques huis-
houdhulp aan te bieden. Deze dienstverlening kent een groot succes. In 2005 wordt deze hulpverlening overgedragen aan de cvba Landelijk Dienstencoöperatief met sociaal oogmerk. Hiermee komt de opdracht van Landelijke Thuiszorg opnieuw uitdrukkelijk in het teken van zorgbehoevenden te staan. Onze aanwezigheid in de landelijke streken blijft de eerste opdracht. Er is daar nog veel werk te doen. Er zijn nog altijd witte vlekken in te vullen. Er is daar minder aanbod in de residentiële zorg. Er is daar trouwens van alles minder: geen bus, geen apotheek, geen bakker, geen postkantoor en veel oncomfortabele woningen. Onze dienst blijft dan ook verder werken in het kader van de ruime Landelijke Beweging.
HISTORIEK 5p.5
missie landelijke thuiszorg MISSIE LANDELIJKE THUISZORG
MISSIE LANDELIJKE THUISZORG Landelijke Thuiszorg is een dienst voor gezinszorg en heeft als opdracht zorg bij cliënten, die dat vragen, thuis aan te bieden. Er is bijzondere aandacht voor de meest zorgbehoevende, de minstbegoede en kansarme cliënten. De verscheidenheid aan zorgvragen rond personen en huishouden wordt opgenomen in een gedifferentieerd aanbod: de oppas, logistieke hulp, klusjesdienst, huishoudelijke hulp, gezinszorg. De mantelzorg en de woonomgeving worden betrokken in het zorgaanbod. Landelijke Thuiszorg bouwt via het eigen opleidingscentrum mee aan de competentieontwikkeling in de personenzorg. De dienst maakt deel uit van Groep KVLV en de Landelijke Beweging. Vanuit deze context heeft de dienst speciale aandacht voor de vrouw in de thuiszorg, de specifieke noden van zelfstandigen, de zorgbehoevende plattelandsbevolking en de specifieke omstandigheden of problemen die zich stellen rond thuiszorg op het platteland.
Basiswaarden van de organisatie Er zijn drie waarden die samen bepalen van waaruit de dienst wil werken. Deze waarden zijn: autonomie, verbondenheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid. ❙ Autonomie houdt in zowel zelfbeschikking als zelfverantwoordelijkheid. Autonomie wil dus zeggen dat een individu zelfbepalend is, in leven, werk, zorg, ..., en dus ook zelf verantwoordelijk is. Niemand leeft in een vacuüm, de context is vanzelfsprekend mede bepalend. Hoe men binnen deze context handelt, hoe men met externe invloeden omgaat, dat bepaalt het individu zelf, autonoom. De waarde autonomie geldt voor iedere persoon en tevens voor de organisatie als geheel.
❙ Verbondenheid houdt in dat wij niet alleen erkennen, maar expliciet kiezen voor de verbinding met anderen. Wij willen leven, werken, zorgen samen met anderen, in onderlinge afhankelijkheid en solidariteit. Vanuit de autonomie, willen wij samenwerken in zelfstandigheid. ❙ Maatschappelijke verantwoordelijkheid houdt in dat wij ons voortdurend kritisch bevragen wat de maatschappelijke gevolgen zijn van ons handelen of niet handelen. Maatschappelijke verantwoordelijkheid houdt tevens in dat wij keuzes maken wat de globale maatschappelijke ordening betreft. Wij hebben een verantwoordelijkheid ten aanzien van onze samenleving als geheel.
77 MISSIE LANDELIJKE THUISZORG HISTORIEK p.7
interne structuur INTERNE STUCTUUR
STRUCTUUR
Beheersorganen
Leden Algemene Vergadering Karolien Belmans, Maria Beyens, Marijke Bodvin, Patrick Carnotensis, Sonja De Becker, Clement Decoster, Monique Debot, Anne Dedry, Annie Desmedt, Godelieve Devos, Jef D’Hertefelt, Carla Durlet, Mia Houthuys, Hilda Janssens, Rebecca Marissael, Bert Meulemans, Yvan Ottenbourgh, Nieke Rutten, Monique Swinnen, Erika Thys, Gaby Trompet, Annie Vaculic, Guido Van Den Bogaert, Maria Vangilbergen, Pieter Vanhee, Tine Van Hoorne, Magda Verbeelen, Ilse Wens, Rik Wouters, Elke Zelderloo
Hoofdkantoor
Remylaan 4b 3018 WIJGMAAL-LEUVEN tel (016) 24.39.90 - fax (016) 24.39.72 e-mail :
[email protected] www.landelijkethuiszorg.be
Raad van Bestuur Monique Swinnen: voorzitter - afgevaardigd bestuurder Sonja De Becker: ondervoorzitter Gaby Trompet: secretaris-penningmeester Marijke Bodvin, Anne Dedry, Carla Durlet, Bert Meulemans, Pieter Vanhee, Ilse Wens
INTERNE STRUCTUUR HISTORIEK 99p.9
hulpverlening HULPVERLENING
HULPVERLENING
Gezinszorg
Meer dan duizend verzorgenden, kraamverzorgenden, poetsvrouwen, klusjesmannen en oppassers hebben in 2007 het beste van zichzelf gegeven om onze cliënten de beste zorg te geven, overdag en geleidelijk ook meer ’s avonds en ’s nachts. Naast een gestadige groei in de hoeveelheid zorg die we bij de mensen brengen, streven we een voortdurende verbetering van de kwaliteit na. We proberen dat te realiseren door vorming van onze basiswerkers, door de zorg meer specifiek aan te passen aan de doelgroep en door ons aanbod uit te breiden.
Uitbreiding van het urencontingent
Duidelijke afspraken met de cliënt en/of de mantelzorgers helpen ons om de hulp te bieden die nodig is bij zoveel mogelijk cliënten, zonder daarom in te boeten op de kwaliteit. Gezinszorg blijft een aanwezigheidsdienst, die naast uitgevoerde taken, ook vertrouwen en rust aan onze cliënten moet bieden. Naast huishoudelijke taken en verzorging, blijft de psychosociale ondersteuning van de cliënt en van de mantelzorgers, één van onze kernopdrachten.
Het totale urencontingent komt op 1.035.692 uren.
Het contingent subsidiabele uren, dat de overheid toekent aan Landelijke Thuiszorg, werd in 2007 uitgebreid met 38.557 uren. Naast de jaarlijkse procentuele stijging per provincie, werd ons ook een ‘bonus’ toegekend. Deze bonus werd toegekend aan diensten die 80% van de urenuitbreiding effectief konden realiseren in 2006.
Antwerpen Vlaams Brabant Oost Vlaanderen Limburg Totaal
Uitbreiding 9.541 21.524 1.657 1.959 34.681
Bonus 611 2.505 57 703 3.876
Gepresteerde uren gezinszorg Urencontingent Sociale Maribel Stagiaires opleiding Totaal gepresteerde uren
2005 939.949 14.823 17.903 972.675
2006 984.188 16.215 23.297 1.023.701
2007 1.035.692 22.146 15.374 1.073.212
11 p.11 HULPVERLENING 1111
Gepresteerde uren gezinszorg per arrondissement Antwerpen Mechelen Turnhout Halle-Vilvoorde Leuven Limburg Oost-Vlaanderen Totaal
2005 100.739 50.115 193.686 180.530 359.992 84.543 3.071 972.675
2006 113.889 50.921 197.177 188.069 381.455 88.597 3.592 1.023.701
2007 118.022 51.747 203.793 202.291 393.793 99.963 3.603 1.073.212
2005 3.961 1.425 36% 237,9 76,1% 19,1% 4,8%
2006 4.179 1.540 36,9% 233,1 76,5% 19% 4,5%
2007 4.454 1.643 36,89% 229,2 76,7% 19,0% 4,4%
2006 768 3.216 3.099 7.082
2007 1.796 4.195 3.852 9.843
Cliënten gezinszorg (exclusief kraamzorg) Geholpen cliënten Nieuwe cliënten % nieuwe cliënten Aantal uren per cliënt Bejaarden Gezinnen Gehandicapten
Cliëntbijdrage De gemiddelde cliëntbijdrage voor de dienst in 2007 is €4,74. Uren continue hulpverlening gezinszorg Weekdagen 20u-7u Zaterdag 7u-7u Zon-en feestdagen 7u-7u Totaal
2005 104 3.377 2.474 5.955
(hier zijn de uren die in het project nachtzorg gepresteerd werden niet inbegrepen). HULPVERLENING 13
Nachtzorg In 2007 werden twee verzorgenden gedetacheerd naar het project nachtzorg in Antwerpen, een initiatief waaraan 18 partners uit de thuiszorg en de residentiële zorg deelnemen. Deze verzorgenden presteerden 2.267 uren bij cliënten. Het zijn altijd zware zorgsituaties, vaak palliatief. Daardoor gaat het om 81% nieuwe cliënten, met gemiddeld 43 uren zorg per cliënt. 91% van de cliënten zijn bejaarden.
De zorgbehoevendheid stijgt van jaar tot jaar Een aantal maatschappelijke factoren brengen mee dat de gemiddelde zorgbehoevendheid van de cliënten die beroep doen op gezinszorg de laatste jaren voortdurend stijgt. Hierin spelen de vergrijzing mee, maar ook de tendens naar sneller ontslag uit het ziekenhuis. Mensen komen na een ziekenhuisopname thuis met een nog veel grotere behoefte aan zorg dan vroeger. De Bel-profielschaal geeft ons een kijk op die stijging. In 2007 hebben 38,2 % of 1703 van onze cliënten gezinszorg (exclusief kraamzorg) een BEL-score groter of gelijk aan 35. Deze groep cliënten heeft 55,6 % of 567.378 hulpverleningsuren ontvangen. Ten opzichte van 2006 is dit een stijging met 13%. De zorgbehoevendheid van cliënten gezinszorg stijgt voortdurend over de jaren heen.
Minder uren per cliënt Ondanks het feit dat de zorgbehoevendheid van de cliënten de laatste jaren voortdurend stijgt, zien we dat het aantal uren per cliënt tegelijkertijd daalt. Er blijft veel nood aan zorg. Ondanks alle inspanningen is het niet mogelijk om aan alle vragen een antwoord te bieden. De taken worden meer en meer uitgepuurd, er wordt vaker in kleinere urenpakketten gewerkt om het maximaal aantal cliënten te kunnen helpen. Dit is een tendens die in heel de sector merkbaar is. Het blijft in deze evolutie belangrijk om ook de kwaliteit en de essentie van de hulpverlening te bewaken. Zorg verlenen is meer dan taken uitvoeren of de nodige verzorging te geven in de kortst mogelijke tijd. Aanwezigheid en psychosociale ondersteuning, een band opbouwen en uitbouwen, continuïteit bewaken,… het zijn allemaal aspecten die in de trend naar grotere efficiëntie zeker niet mogen verloren gaan. Als cliënten spreken over wat de zorg voor hen zo levensbelangrijk maakt, gaat het vaak vooral om die aspecten. Gezinszorg draait niet alleen om taken maar om alle ondersteuning te bieden die mensen in staat stelt te kiezen om thuis te blijven, om thuis te herstellen, om een zelfstandig leven te leiden ondanks de handicap.
HISTORIEK 15
Hulpverlening wordt steeds complexer Naast een constante stijging in de hulpbehoevendheid, zien we ook een constante stijging in de complexiteit van de hulpverlening. We hebben tot nu toe geen gedetailleerd registratiesysteem gehanteerd om deze complexiteit in cijfers uit te drukken. We werkten wel mee op niveau van de VVDG aan een uniform registratiesysteem voor alle diensten, dat in 2008 zal gefinaliseerd worden. We proberen als dienst creatief te denken over ondersteuning aan onze verzorgenden en verantwoordelijken om de best mogelijk zorg te geven aan verschillende doelgroepen.
❙ Mensen kiezen er vaker dan vroeger voor om thuis te sterven. Al sinds vele jaren hebben deze palliatieve cliënten prioriteit en onze inspanningen om hen de beste zorg te geven gaan onverminderd verder. ❙ De stijging van de zorgbehoevendheid, en vooral de stijging van de leeftijd van de cliënten maken ook onze comfortzorg meer en meer nodig. Hier merken we dat de verwenzorg in 2007 een verdere vlucht genomen heeft. Comfort verschaffen aan zwaar zorgbehoevenden en hen de kans geven op deugddoende verwenmomenten… meer en meer cliënten hebben hier in 2007 beroep op gedaan (zie verder). We blijven dit een opdracht vinden van onze organisatie en blijven op stafniveau investeren in deze ontwikkeling. ❙ Een sterk stijgende doelgroep zijn cliënten met psychische of psychiatrische problemen. Vorig jaar hebben we deze werking op stafniveau ondersteund door de aanwerving van een coach, die specifiek voor deze doelgroep ter beschikking staat. In 2007 kwam zij via de vorming in contact met alle verzorgenden. Het volledige middenkader volgde in dit verband een vorming in systeemdenken, onder begeleiding van de Interactie-academie. Voor een referentiegroep van 12 mensen was dit een intensieve vorming van 14 dagen.
❙ In 2007 startten wij ook een intensievere samenwerking met de sector van de Bijzondere Jeugdzorg. We menen dat gezinszorg hier een belangrijke aanvulling kan zijn in het ondersteunen en mee structuur bieden aan gezinnen met opvoedingsproblemen. Op niveau van de VVDG hebben wij meegewerkt aan een beleidsnota op dit vlak. Op niveau van onze eigen organisatie zijn we in 2007 gestart met een intensieve samenwerking in de provincie Limburg. Het is alvast de bedoeling om de samenwerking in de andere provincies in de toekomst ook te intensiveren. ❙ We komen als dienst vaker dan vroeger in moeilijke gezins- en woonsituaties. Op dit vlak werken wij samen met de dienst woningaanpassing van Ons Zorgnetwerk. Het succes van deze dienst wijst er op dat er nog veel werk aan de winkel is. Zij maken het fysiek mogelijk dat mensen langer thuis kunnen wonen, met basiscomfort.
Bewaken van de werkomstandigheden Onze verzorgenden en poetsvrouwen zijn de spilfiguren om onze opdracht uit te voeren. Het werk wordt voor hen steeds complexer en de uitdaging om de beste zorg te geven wordt steeds groter. Het zijn de duizendpoten die zich in elk gezin moeten kunnen aanpassen, zich in elke gezinssituatie moeten kunnen inleven, met iedereen in overleg moeten kunnen gaan. Het is daarom voor onze dienst van het grootste belang om hen daarin zo goed mogelijk te ondersteunen. Eén aspect daarvan zijn de werkomstandigheden waarin zij die opdracht waarmaken. In de overgrote meerderheid van de cliëntsituaties, wordt er uitgekeken naar hun komst en kunnen zij hun werk doen in de beste omstandigheden. Maar niet elke leefsituatie van de cliënt is makkelijk om in te werken, niet altijd worden zij met het volle respect behandeld. Uit het proxima-onderzoek bleek dat één van de factoren te zijn, die mensen soms doen twijfelen aan hun inzet, en in het slechtste geval doen beslissen om de zorgsector te verlaten.
❙ Procedure werkomstandigheden We werkten in samenwerking met het HIVA een nieuwe procedure uit voor de bewaking van de werkomstandigheden, waardoor verzorgenden tijdiger kunnen signaleren wanneer het niet goed gaat, en waardoor de dienst hierin sneller en coherenter kan ingrijpen. Alle verzorgenden kregen hieromtrent een vorming door de veiligheidsadviseur.
❙ WWWeter In het kader van de eindeloopbaanproblematiek ontwikkelden wij de WWWeter, een meetinstrument voor draagkracht en draaglast. Alhoewel hij ontwikkeld was ter ondersteuning van de oudere verzorgenden, leert de ondervinding ons dat het een zeer bruikbaar instrument is om met alle basiswerkers het gesprek aan te gaan over die dingen, die hun draagkracht ondersteunen of ondermijnen.
Dit traject had tot gevolg dat de aanvragen voor advies van de veiligheidsadviseur verachtvoudigd zijn in 2007. Vaak volgt hieruit niet alleen een verbetering van de werkomstandigheden voor de verzorgenden, maar ook een verbetering van de leefkwaliteit van de cliënt. De problemen die op dit vlak het vaakst blijven terugkomen zijn onveilige voorzieningen op vlak van elektriciteit en CO-gevaar. In de oplossing hiervan heeft de klusjesdienst ook goede diensten bewezen.
Er zullen veel handen nodig zijn om in de toekomst de zorg te garanderen. We hebben daarin als dienst onze eigen verantwoordelijkheid. Daarom hebben wij in 2007 twee acties ondernomen om onze mensen hierin te ondersteunen:
HULPVERLENING 17
❙ Goede rekeningen, goede vrienden Het vertrouwen dat groeit tussen cliënt en verzorgende, en de band die zich ontwikkelt na langdurige hulp, brengt mee dat we als organisatie voortdurend de grenzen van de professionaliteit willen bewaken. In intensieve zorgsituaties leven verzorgenden zeer nauw mee met de cliënt, en raken zij soms heel betrokken bij het praktische leven van de cliënt: zij doen boodschappen, helpen de cliënt bij financiële verrichtingen, enz… We bewaken als dienst dat dit een professioneel engagement blijft, en moeten verzorgenden soms beschermen tegen een te grote betrokkenheid. We hebben in 2007 een vernieuwde procedure uitgewerkt over de omgang met geld. Ook hierover hebben alle verzorgenden in de zorgteams een toelichting gekregen.
Comfortzorg Een waardevolle aanvulling in de thuiszorg Zorgverleners zijn erin getraind om zorgbehoevenden zolang mogelijk te blijven activeren en tot zelfzorg aan te zetten. Toch stellen we vast dat activeren van zwaarzorgbehoevende personen niet altijd leidt tot een betere leefkwaliteit voor die mensen. Dit inzicht heeft ertoe geleid dat Landelijke Thuiszorg bij sommige cliënten het accent verschuift naar comfortzorg. Meer comfort, minder pijn en ongemak zijn de kernwoorden. De verzorgende past nieuwe verzorgingstechnieken toe. Het gebruik van extra hulpmiddelen als tilliften en glijlakens wordt aangeleerd. Comfortzorg heeft ons niet alleen veel geleerd over meer comfort bij zwaar zorgbehoevende cliënten, maar diende ook als eye-opener voor betere zorg voor het eerstelijnspersoneel.
Uitlenen van hulpmiddelen Het uitlenen van hulpmiddelen gebeurt in samenwerking met de Christelijke Mutualiteit. De thuiszorgwinkels maken het ons mogelijk om demonstratiemateriaal ter beschikking te stellen van onze cliënten.
HULPVERLENING 19
Vorming
Verwenzorg
Landelijke Thuiszorg heeft als enige thuiszorgdienst een coach comfortzorg in dienst. Zij ondersteunt de verzorgende, de cliënt en de mantelzorger en zoekt naar oplossingen voor meer comfort. Zij gaat ter plaatse kijken en formuleert adviezen omtrent omgang met de cliënt, inzet van hulpmiddelen en toepassingen van verzorgingstechnieken. Naast interne vorming aan onze eigen medewerkers en cliënten heeft de coach ook een belangrijke rol in het uitdragen van de comfortzorgidee naar buiten via lezingen op studiedagen, aanwezigheid op beurzen.
Zorgbehoevende personen vragen niet alleen om thuis goed verzorgd te worden, ze hebben zoals iedereen, af en toe nood aan iets extra. Een kappersbeurt, een bezoek aan de pedicure, een massage, een bubbelbad… Meestal zijn deze extra’s in de thuisomgeving moeilijk te realiseren. Dit bracht Landelijke Thuiszorg op het idee om verwenzorg in een rusthuis aan te bieden. De meeste rusthuizen beschikken over relaxatiebaden en een snoezelruimte, een kapsalon met aangepaste wastafel en het nodige personeel om een goede voetverzorging te garanderen. In onderling overleg met een rusthuis in de regio biedt Landelijke Thuiszorg aan haar cliënten een verwendag aan. Cliënten kunnen kiezen uit een dagpakket (all-in inclusief maaltijd) of à la carte.
Landelijke Thuiszorg maakt voor de cliënt een afspraak, zorgt voor de verplaatsing én begeleiding door een verzorgende. Wij stellen vast dat deze formule aanslaat. De cliënten genieten! Ook de mantelzorgers vinden het een fijn initiatief. Zij kunnen die dag vrij nemen of mee gaan naar het rusthuis. Deze formule stelt de cliënten en hun mantelzorger ook in staat op een andere manier kennis te maken met een ‘rusthuis’. Hierdoor wordt de drempel lager en zal wanneer dit nodig is, de overstap naar een rusthuis ook gemakkelijker verlopen. Ook de verzorgenden waarderen deze manier van werken. Het brengt een aangename afwisseling in de job en geeft hen de kans op een totaal andere manier aanwezig te zijn bij hun cliënt. Eind 2007 realiseerde Landelijke Thuiszorg reeds 584 verwendagen voor 182 cliënten in samenwerking met 27 rusthuizen, waarvan 9 in Antwerpen, 4 in Limburg en 14 in Vlaams-Brabant.
HULPVERLENING 21
Kraamzorg
50.000 In 2007 werd de kaap van 50.000 uren overschreden. Op 5 jaar steeg het aantal kraamverzorgenden van 66 naar 89. Met 89 kraamverzorgenden realiseerden we meer dan 50.000 uren kraamzorg bij 1.815 cliënten.
Aantal cliënten
geholpen cliënten 2000 1800 1600 1400 1200 1000
Het aantal geholpen cliënten op jaarbasis groeit. In de beginperiode hielpen we 1355 gezinnen per jaar, in 2007 zijn het er meer dan 1800 op jaarbasis.
800 600
Cliëntbijdrage
400
De gemiddelde cliëntbijdrage in 2007 is € 8,37.
200 0
2003
2004
2005
2006
2007
Totaal aantal cliënten Vlaams-Brabant Antwerpen Limburg
HULPVERLENING 23
Aantal dagen
gemiddeld aantal dagen KZ per cliënt 12
Per gezin bieden onze kraamverzorgenden gemiddeld 28 uur kraamzorg. Deze uren zijn gespreid over gemiddeld 7.7 dagen hulp per gezin.
10 8
Groei
6
Door deze forse groei wordt het werkgebied groter en de kraamverzorgenden moeten steeds meer kilometers afleggen om bij hun cliënten te geraken. Waar ze in 2003 gemiddeld 31 km per dag aflegden, rijden ze nu bijna 40 km/dag.
4 2 0
2003
2004
2005
Gemiddeld aantal dagen KZ / cliënt Vlaams-Brabant Antwerpen Limburg
2006
2007
Uitbreiding van werkgebied en groei van het aantal kraamverzorgenden brengen ook een groei van het aantal kantoormedewerkers met zich mee. Omgerekend naar aantal FTE steeg de omkadering op de regiokantoren van 5,65 naar 7,8 FTE.
Kraamzorg Landelijke Thuiszorg gaat internationaal In het kader van ons engagement om het label “borstvoedingsvriendelijke organisatie “ te behalen gingen we een kijkje nemen bij onze noorderburen. In mei 2007 brachten de medewerkers van kraamzorg een werkbezoek aan kraamzorg Groenekruis Domicura in Maastricht.
Invloed van kraamzorg op de borstvoeding De laatstejaars vroedkunde van de Katholieke Hogeschool Limburg onderzochten in opdracht van Kraamzorg Landelijke Thuiszorg (Limburg) in welke mate de aanwezigheid van een kraamverzorgende invloed heeft op de duur van het geven van borstvoeding. Zij kwamen tot het besluit dat de moeder door de aanwezigheid van een kraamverzorgende in het onmiddellijke postpartum veel rust en ondersteuning heeft, waardoor de kans vergroot op het langer geven van borstvoeding. De aanwezigheid van een kraamverzorgende heeft dus een positieve invloed op de duur van de borstvoeding.
De weg naar kraamzorg via de website Landelijke Thuiszorg gaat mee met zijn tijd en dat mochten de collega’s in de kraamzorg ondervinden. Met de lancering van de nieuwe website in mei 2007 ontstond de mogelijkheid om hulp ‘online’ aan te vragen. Sindsdien regent het aanvragen voor kraamzorg: tussen juni en december 2007 ontvingen we 192 aanvragen. De meeste aanvragen konden geholpen worden, hier en daar was er een aanvraag uit een gebied waar wij niet komen of ging het louter om huishoudelijke hulp. Deze mensen hebben we gericht doorverwezen.
KRAAMZORG 25
Persoonlijk assistentiebudget
Logistieke hulp
Het Persoonlijk Assistentie Budget afgekort PAB. Een PAB is een budget dat het Vlaams Fonds toekent aan personen met een handicap in een thuissituatie. Met het budget kunnen deze personen zelf hun assistentie organiseren en financieren. Een stijgend aantal PAB-cliënten doet beroep op onze dienst.
Zij betalen de kostprijs van een verzorgende. De aangeboden hulp valt buiten de gesubsidieerde uren.
Poetshulp
Klusjesdienst
In 2007 hebben wij via de poetsdienst 731 cliënten geholpen waarvan 19,3 % nieuwe cliënten. De cliëntengroep in de poetsdienst blijft vrij stabiel. Wij hebben bij deze cliënten 66.743 uren poetshulp gegeven.
De klusjesdienst werkte in 2007 verder. Opvolging van de ‘woningaanpassing’ en ‘veiligheid’ krijgen nog steeds prioriteit. Daarnaast zijn verfraaiingswerken zoals schilderen en behangen zeer geliefd bij onze cliënten. Met 12 klusjesmannen konden wij 293 cliënten helpen. Via een herscholingsprogramma van een centrum voor Beroepsopleiding, konden wij stagiairs tewerkstellen met mogelijk uitzicht op re-integratie in de arbeidsmarkt. Er werden 13.491 uur gepresteerd aan een gemiddelde cliëntbijdrage van €17,43 per uur.
Het gemiddeld aantal uren poetshulp per cliënt bedraagt 91,3 uren op jaarbasis. Het geholpen cliënteel bestaat uit 86% bejaarden, 11% gezinnen en 3% gehandicapten. De gemiddelde cliëntbijdrage in 2007 is € 5,33
In 2007 hebben wij op die manier 15 cliënten geholpen. Zij ontvingen in totaal 4.775 uren hulp, gemiddeld 318 uren per persoon op jaarbasis.
Oppas vrijwilligers
In de gemeentes Malle en Zoersel heeft Landelijke Thuiszorg een samenwerkingsakkoord voor een oppasdienst met vrijwilligers. De 19 vrijwilligers deden 3251 uren oppas bij 29 cliënten. Ten opzichte van vorig jaar is dit een stijging met ongeveer 1000 uren.
Zorgboerderijen
In 2007 maakten 7 cliënten regelmatig gebruik van dagopvang op de zorgboerderij. Twee cliënten kozen tijdens de vakantiemaanden juli en augustus voor een kortopvang tijdens de vakantieperiode van hun mantelzorger. Landelijke Thuiszorg werkte samen met 7 zorgboerderijen in Gooik, Lennik, Merchtem, Kuringen, Berlaar, Kortenaken en Zoutleeuw.
In juli 2007 werd een nieuw project zorgboerderijen/gastgezinnen aangevraagd bij de Vlaamse Gemeenschap. Dit project werd goedgekeurd. Landelijke Thuiszorg kan hiermee de dienstverlening rond zorgboerderijen verder uitbouwen.
De 7 zorgboerderijen presteerden samen 2272 opvanguren. Leeftijd 20-30 j
Aantal 5
30-40 j 50-65 j
1 2
+ 65 j
1
Problematiek 5 personen met een mentale beperking die thuis wonen waarvan : - 2 personen met autisme - 2 personen met een meervoudige handicap - 1 persoon met het syndroom van Down 3 van de 5 personen hebben een PAB 1 persoon met een psychiatrische problematiek ( schizofrenie ) - 1 persoon met de ziekte van Alzheimer - 1 persoon met lichte algemene klachten – kortopvang tijdens vakantie van mantelzorger 1 persoon met een licht mentale handicap
HULPVERLENING 27
bedrijfsorganisatie BEDRIJFSORGANISATIE
BEDRIJFSORGANISATIE
Organogram
BEDRIJFSORGANISATIE 29
Kantooradressen Hoofdkantoor Landelijke Thuiszorg Remylaan 4b 3018 WIJGMAAL-Leuven tel. : 016/24 39 90 fax : 016/24 39 72 e-mail :
[email protected] website : www.landelijkethuiszorg.be
Regionale kantoren 070/22 88 78 Provincie Vlaams-Brabant ❙ Kraamzorgcentrum Remylaan 4b, 3018 WIJGMAAL-Leuven tel. : 016/24 49 24 e-mail:
[email protected] ❙ Regioteam Leuven Remylaan 4b, 3018 WIJGMAAL Leuven tel. : 016/24 49 10 e-mail:
[email protected] ❙ Regioteam Hageland Remylaan 4b, 3018 WIJGMAAL Leuven tel. 016/24 49 70 e-mail:
[email protected] ❙ Regioteam Halle - Vilvoorde Z.4 Broekooi 105, 1730 ZELLIK tel. : 02/481 08 60 e-mail:
[email protected]
Provincie Antwerpen Kraamzorgcentrum Volksstraat 5, 2000 ANTWERPEN tel: 03/237.15.53 e-mail:
[email protected] ❙ Regioteam Noorderkempen St.-Lenaartsebaan 29, 2390 OOSTMALLE tel. : 03/312.87.87 e-mail:
[email protected] ❙ Regioteam Zuiderkempen Tongerlodorp 26A, 2260 TONGERLO tel. : 014/54.10.21 e-mail:
[email protected]
❙
Provincie Limburg ❙ Kraamzorgcentrum p/a A.Z. Vesalius, Hospitaalstraat 15/2 3740 BILZEN tel. 089/32 80 65 e-mail:
[email protected] ❙ Regioteam Zuid-Limburg p/a A.Z.Vesalius, Hospitaalstraat 15/2 3740 BILZEN tel. : 089/32 80 60 e-mail:
[email protected]
BEDRIJFSORGANISATIE 31
kraamzorg gezinszorg/kraamzorg
Begeleiding
Bereikbaarheid
Regioherverdeling
Vanuit 6 regionale kantoren wordt onze dagelijkse hulpverlening georganiseerd door regioverantwoordelijken, coördinatoren en ondersteund met zorgwijzers en medewerkers. In 2007 telden we 37 regioverantwoordelijken voor gezinszorg en poetsdienst en 3 coördinatoren voor de kraamzorg. Zij worden in hun dagelijks werk ondersteund door 20 medewerksters. De begeleiding van de regioteams gebeurt door 3 zorgcoaches.
De hoofdzetel is gehuisvest op de Remy-site. Het gebouw heeft de functie van moederhuis voor onze medewerksters.
Om de voortdurende groei in de hulpverlening blijvend in overeenstemming te houden met de vereisten van kwaliteitsvolle hulp en met de draagkracht van de medewerkers is een herschikking van de regio-indelingen, op geregelde tijden noodzakelijk. Na de herverdeling in provincie Antwerpen (2005) en provincie Vlaams-Brabant (2006) kwam voor Limburg in 2007 een nieuwe regioverantwoordelijke in dienst voor een derde regio in Zuid-Limburg.
Vanuit het hoofdkantoor te Wijgmaal-Leuven wordt centrale ondersteuning geboden door het secretariaat, de personeelsdienst eerstelijn en de dienst financiën en administratie. Zij worden ondersteund door 3 coaches.
Al onze regiokantoren zijn bereikbaar via één centraal telefoonnummer. Voor informatie en aanvragen kan iedereen terecht op 070/22 88 78. Wie het nummer intoetst wordt ‘welkom’ geheten bij Landelijke Thuiszorg met het verzoek de postcode van zijn woonplaats in te drukken, gevolgd door # hekje. Vervolgens wordt hij/zij doorverbonden met het betreffende regiokantoor van zijn/haar woonplaats. De Opleidingscentra zijn respectievelijk gehuisvest op de Remy-site voor provincie Vlaams-Brabant, in het regiokantoor Malle voor provincie Antwerpen en in het regiokantoor Bilzen voor provincie Limburg. In 2007 werd een nieuw kantoorgebouw gezocht ter vervanging van de kantoren in Malle en Tongerlo.
BEDRIJFSORGANISATIE 33
Communicatie
Landelijke Thuiszorg formuleert jaarlijks nieuwe communicatiedoelstellingen waarmee we het profiel van onze organisatie duidelijk stellen en naar buiten brengen. In 2007 werden deze doelstellingen omgezet in een actieplan: we organiseerden regionale acties om ons zorgaanbod in de kijker te stellen en wisten het opleidingsaanbod beter bekend te maken bij de doelgroep en hun verwijzers. We verschenen regelmatig in de pers, waren aanwezig op beurzen en lanceerden onze vernieuwde website. Onze bedrijfsbladen bleven een belangrijk instrument om bij te dragen aan een open communicatie.
Bedrijfsbladen ❙ Nieuwsbrief De Nieuwsbrief verschijnt 8 x/jaar en wordt elektronisch verzonden naar alle medewerkers van de regiokantoren, opleidingscentra en het hoofdkantoor. Via de Nieuwsbrief worden onze medewerkers op een uniforme wijze geïnformeerd over interne besluitvormingen, personeelsaangelegenheden en actualiteiten in de sector.
❙ Begroeting Begroeting is ons personeelsblad en richt zich voornamelijk naar onze eerstelijnsmedewerkers. Begroeting verschijnt op vaste tijdstippen en wordt 4x/jaar verstuurd naar het huisadres van alle personeelsleden en gepensioneerden. Het is een belangrijk medium om verbinding te creëren zowel met de organisatie als met de eerstelijnsmedewerkers van andere regio’s. Naast de inhoudelijke informatie over ontwikkelingen binnen de dienst is er ruimte voor hun ‘eigen verhalen’ uit de regio. ❙ Info Groep KVLV Via het Infoblad van Groep KVLV wordt informatie uitgewisseld aan de collega’s van de andere organisaties over ons dienstenaanbod, de ontwikkelingen binnen Landelijke Thuiszorg en in de sector. ❙ Bladen Landelijke Thuiszorg maakte haar dienstverlening bekend in het ledenblad van Ons Zorgnetwerk en Vrouwen met Vaart, Landelijke Gilde en in de personeelsbladen van onze collega’s binnen Groep KVLV.
Promotiemateriaal Onze promotiematerialen en huisstijl werden aangepast aan de behoeften. Kantoorsignalisatie en stoepborden vergroten onze zichtbaarheid en naambekendheid en dragen bij aan een professioneel imago. ❙ Website www.landelijkethuiszorg.be In juni 2007 lanceerden we onze vernieuwde website. Na een grondige voorbereiding zowel naar grafische en technische uitwerking als naar inhoudelijke invulling en gebruiksvriendelijkheid was het zover. Sindsdien kunnen mensen ook online hulp aanvragen en kan iedereen onze actualiteiten opvolgen via de ‘blikvanger’. Van juni tot eind december 2007 bezochten 35.000 bezoekers onze website. ❙ Drukwerken Landelijke Thuiszorg ontwikkelde een nieuwe waaier voor verwijzers om ons zorgaanbod beter bekend te maken. Binnen de opleiding werd onze huisstijl ook toegepast op alle cursusmateriaal, flyers en andere drukwerken. In 2007 is een werkgroep gestart om een vernieuwing van onze huisstijl voor te bereiden.
BEDRIJFSORGANISATIE 35
Acties ❙ Persconferenties en beurzen In al onze acties brachten wij de goede kwaliteit van onze zorgverleners in beeld. We organiseerden persconferenties over verwenzorg, kraamzorg en mantelzorg. We namen deel aan jobbeurzen, thuiszorgbeurzen en gingen op bezoek bij KVLV-gewestbesturen om onze opleiding en zorgaanbod bekend te maken. ❙ Advertenties en persberichten In 2007 werkten we aan een betere naambekendheid en een gerichte personeelswerving via een structurele regionale advertentiecampagne. Dankzij een gericht persbeleid verschenen we heel geregeld met berichten en artikels in dag- en weekbladen, gemeentebladen en vakbladen.
tehuis van Linter. We mochten steevast op veel bijval uit de regio’s rekenen. Gelijkaardige acties zullen in de toekomst nog georganiseerd worden. ❙ Mantelzorgers en verzorgenden, partners in de zorg De resultaten van onze jaarlijkse tevredenheidsmeting werden in de kerstvakantie in een persactie bekendgemaakt. De mantelzorgers voelen zich in grote mate ontlast door de zorgtaken die de verzorgende op zich neemt. Warmte en vertrouwen, synoniemen voor het gevoel dat mantelzorgers hebben over hun verzorgenden. Landelijke Thuiszorg nodigde de pers uit op een ontbijt ten huize van een cliënt waar de verzorgende en de mantelzorger in de bloemen werden gezet. De nieuwsuitzendingen van radio en TV en de kranten besteedden ruime aandacht aan ons thema.
❙ Opendeurdagen Samen met de collega’s van Groep KVLV organiseerden we driemaal een opendeur onder het motto ‘spring eens binnen’. Naast het beter leren kennen van elkaar als collega’s binnen de Groep is het de bedoeling om de bevolking en onze partners in de zorg te laten kennismaken met ons aanbod van diensten. In navolging van de vorige opendeurdagen kwam dit jaar de provincie Vlaams-Brabant aan de beurt. In maart stelden we onze diensten voor in het gemeentehuis van Bekkevoort, in september in het hoofdkantoor van Wijgmaal en in oktober in het gemeenBEDRIJFSORGANISATIE 37
Gemeenschappelijke diensten in Groep KVLV
Landelijke Thuiszorg vormt samen met KVLV, Landelijke Kinderopvang, Zorg-Saam, Ons Zorgnetwerk, Steunpunt Groene Zorg, Landelijk Dienstencoöperatief en Landelijk Jobcoöperatief Groep KVLV. Dit netwerk van vzw’s en CVBA’s ontwikkelt een brede waaier aan dienstverlening die vrouwen in hun dagelijkse zorg ondersteunt en die het welzijn van de vrouw bevordert. Binnen Groep KVLV worden een aantal ondersteunende functies gemeenschappelijk georganiseerd.
Medisch-Sociale-Dienst MSD :“Interne dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk” van Groep Boerenbond. Deze dienst bestaat uit twee departementen: ❙ medisch departement, o.l.v. Rebecca Marissael, bedrijfsarts Naast de verplichte medische onderzoeken van personeelsleden treedt deze dienst eveneens ondersteunend op bij individuele vragen en noden. ❙ departement veiligheid, met Pol Anrijs, preventieadviseur Risico-analyse van de arbeidsplaats, brandpreventie, ergonomie en arbeidsongevallenonderzoek vormen de hoofdopdrachten. Voor 2007 behandelden zij een groeiend aantal dossiers: 813 aanwervingsonderzoeken, 1603 jaarlijkse periodieke onderzoeken, 205 check-up onderzoeken naast de individuele raadplegingen in het kader van werkhervatting en andere. Landelijke Thuiszorg nam hiervan 1.102 onderzoe-
ken voor haar rekening. 141 aanwervingsonderzoeken en 851 periodieke en 110 check-up onderzoeken werden uitgevoerd.
Werving en Selectie Deze activiteiten groeiden uit tot een zelfstandige dienst met 10 medewerkers o.l.v. Josine Jackers en in 2007 verwerkten ze meer dan 7.000 dossiers. Voor Landelijke Thuiszorg werden 40 selectiedagen georganiseerd en daaruit werden 156 nieuwe medewerkers in dienst genomen. Er werd gestart om de administratieve processen te informatiseren.
Wedde en Sociaal Rechterlijke Administratie (WSA) De dienst WSA bestaat uit 3 medewerksters o.l.v. Gaby Trompet. Zij staan in voor een vlotte en correcte loonsverwerking van alle medewerkers van Groep KVLV. In samenwerking met Acerta worden lonen, eindejaarspremies en vakantiegelden berekend voor meer dan 3.000 medewerkers in loondienst. Het personeelsbeheerssysteem zorgt voor de dagelijkse opvolging en beheer van de personeelsdossiers. Samen met het prestatieregistratiepakket wordt alle noodzakelijke informatie voor de loonsverwerking on-line doorgegeven aan het sociaal secretariaat Acerta.
Informatica Deze dienstverlening gebeurt door 7 informatici o.l.v.Peter Geys. Naast het onderhoud en de ontwikkeling van programma’s voor de verschillende organisaties staan zij in voor de verdere uitbouw van het informatica-park en telefonie in Groep KVLV. Zij zorgen voor aanpassingen en verfijningen aan het maatwerk Landelijke Thuiszorg en het personeelsbeheerssysteem voor Groep KVLV. Het cliëntenbestand werd op dezelfde wijze geïnformatiseerd en aangepast op maat van de maatschappelijke noden en ontwikkelingen in de thuiszorg. De regioverantwoordelijken/coördinatoren van Landelijke Thuiszorg werken in een geautomatiseer-
de omgeving. Alle cliëntendossiers zijn elektronisch oproepbaar. Nieuwe aanvragen en herzieningen worden op huisbezoek bij de cliënt ingebracht op de draagbare pc. De werkplanning op pc blijkt een vlot en efficiënt werksysteem. In 2007 werd verder gewerkt aan uitbreiding en verbeteringen in functie van noden en ontwikkelingen binnen de dienst vooral naar rapportering voor beleidsondersteuning. Er was ook een noodzakelijke vervanging van de hardware apparatuur. De analyse naar een betere technologie voor een flexibelere toegang voor de regio’s werd opgestart. Er werd een nieuwe website voor Landelijke Thuiszorg ontwikkeld.
Logistiek De onthaalfunctie, de bistro en koffiedienst, post, huur en inrichting van gebouwen en verhuis op groepsniveau, zowel regionaal als in Wijgmaal gebeurt zoveel mogelijk in gezamenlijk beheer.
Studio In Groep KVLV kan het ontwerp van drukwerk toevertrouwd worden aan twee grafische vormgevers. Zij ontwikkelden een nieuwe huisstijl voor Landelijke Thuiszorg met een verjongd imago.
BEDRIJFSORGANISATIE 39
personeel PERSONEEL
PERSONEEL
Tewerkstelling
Loopbaaanonderbreking: zorgkrediet ouderschapsverlof palliatief verlof medische bijstand tijdskrediet landingsbaan totaal
50 39 2 9 74 10 134
Personeel Verzorgenden Kraamverzorgenden Poetsvrouwen Klusjesmannen Omkadering Totaal
Aantal 1009 89 98 12 112 1320
Deeltijds 755 88 94 4 73 1014
Personeel Verzorgenden Kraamverzorgenden Poetsvrouwen Klusjesmannen Omkadering Totaal
In dienst 105 16 16 1 18 156
Uit dienst 79 7 18 1 11 116
Voltijds 254 1 4 8 39 306
Van de 120 verzorgenden die in dienst kwamen volgden 27 verzorgenden de opleiding bij Landelijke Thuiszorg. De gemiddelde leeftijd van het personeel is 42 jaar. In 2007 maakten 134 eerstelijnsmedewerkers gebruik van een vorm van volledige of gedeeltelijke loopbaanonderbreking. Er gingen 4 medewerksters met pensioen en 6 verzorgenden gingen met brugpensioen.
PERSONEEL 41
Ziekteverzuimbeleid In 2006 werd het ziekteverzuim bij Landelijke Thuiszorg in kaart gebracht. Het ziektecijfer (14 %) was hoog, te hoog vergeleken met andere diensten gezinszorg bijvoorbeeld. Er was genoeg werk aan de winkel . Samen met SD Worx werd een actieplan uitgewerkt met een ambitieus doel voor ogen : via een ondersteunend beleid en een positieve aanpak het ziektecijfer naar beneden krijgen. Er werd daarbij uitgegaan van een gedifferentieerde aanpak : kortdurende afwezigheden hebben immers andere oorzaken en andere gevolgen op de hulpverlening dan lange ziekteperiodes. Via zorgteams of navormingen werden afspraken en regels verduidelijkt. De nadruk lag daarbij op een actiever contact met de verantwoordelijke. Bij melding van ziekte, bij verlenging of bij werkhervatting is zij het aanspreekpunt. Omgekeerd is het de verantwoordelijke die met een medewerker het gesprek aangaat als die geregeld afwezig is.
Ook werd aandacht besteed aan collega’s die reeds langer werkonbekwaam zijn (> 1 jaar). Met hen wordt contact genomen om te informeren naar eventuele vooruitzichten en de wens tot blijvend contact met onze dienst. Er werd goed gewerkt rond dit alles in 2007. Dankzij een grote betrokkenheid van iedereen werd dan ook veel gerealiseerd : een daling van het ziektecijfer met 2 % ! Een hele stap vooruit, zowel voor de hulpverlening als voor ieders ‘welbevinden’ binnen de dienst. Het meer bespreekbaar maken van dingen en samen naar oplossingen zoeken kan opluchten en constructief zijn. En het verhaal is natuurlijk niet af : werken rond ziekteverzuim is eigenlijk nooit af. Landelijke Thuiszorg blijft aandacht en zorg besteden aan dit thema . Samen werken we op deze manier verder aan een gezonde werkomgeving !
Extra voordelen Extra voordelen bleven behouden. De hospitalisatieverzekering, de syndicale premie, de geschenken bij 15 tot 40 jaar dienst, de tussenkomst van het Sociaal Fonds van Boerenbond wanneer men zelf gezinszorg heeft, de polis omnium en het EHBO-pakket. Op de ‘dag van de verzorgende’ ontvingen al onze ‘eerstelijnsmedewerkers’ een manicuresetje met het logo van Landelijke Thuiszorg en een mooie dankkaart als waardering voor hun inzet. De dienst promoot informele samenkomsten voor alle zorgverleners in de regio’s. In ons personeelsblad Begroeting wordt ruime aandacht besteed aan deze uitstapjes. We organiseren jaarlijks een feest voor alle gepensioneerde medewerksters.
PERSONEEL 43
Inspraakorganen
Ondernemingsraad ❙ Samenstelling Voor de werknemers: Els Blocquiaux, Linda Bonné, Mieke Boven, Nicole De Smedt, Marie-Therese Ghysels, Rita Heremans, Bernadette Lox, Lea Pluym, Mieke Wilmaerts, Kathleen Lemmens
Voor de werkgever: Monique Swinnen, Gaby Trompet , Griet D’Heer Volgende onderwerpen kwamen aan bod in 2007: ❙ maandelijkse wettelijke info : personeel in- en uitdienst , personeel in tijdskrediet of zorgkrediet ❙ financiële jaarinfo 2006 / sociale balans 2006 / jaarverslag 2006 ❙ afspraken rond verlofberekening en opname van verlof ❙ nieuwe afspraak met betrekking tot vergoeding telefoonkosten ❙ regioherverdeling Limburg ❙ uitbreiding urencontingent gezinszorg ❙ ‘Zorg met vaart’: crisisopvang ❙ draagkracht-draaglastmeter: WeWe Weter ❙ communicatieplan en nieuwe website Landelijke Thuiszorg ❙ statuut van de zorgkundige ❙ werknemers en werkgever ijveren gezamenlijk voor het te beschikking stellen van parkeerkaarten voor verzorgenden via de gemeenten
❙ vormingsplan 2008 ❙ vervanging feestdagen 2008 ❙ start procedure sociale verkiezingen 2008 Binnen het paritair comité voor diensten voor gezinszorg (318.02) werden in 2007 een aantal nieuwe collectieve arbeidsovereenkomsten gesloten: ❙ CAO nachtarbeid: de mogelijkheid tot nachtarbeid in de thuiszorg werd reeds ingevoerd via de CAO continue dienstverlening uit 1996. De nieuwe CAO voert de nodige omkadering hieromtrent in door o.a. een juiste omschrijving van het begrip ‘nachtarbeid’ en de geldende regels betreffende de toeslagen. ❙ CAO betreffende de toekenning van syndicaal verlof aan deeltijdse werknemers ❙ CAO betreffende een eindejaarstoelage ter uitvoering van het VIA-akkoord ❙ CAO betreffende het conventioneel brugpensioen: hierbij wordt aangesloten bij de bepalingen uit het Generatiepact.
Comite voor Preventie en Bescherming op het Werk ❙ Samenstelling Voor de werknemers: Linda Bonné, Nicole De Smedt , Marie-Thérèse Ghysels, Bernadette Lox, Dominique Mertens, Diane Ooms, Lea Pluym, Ingrid Rens, Sylvia Rodeyns
Voor de werkgever: Monique Swinnen, Gaby Trompet , Griet D’Heer
❙ revalidatieprogramma ernstige rugklachten via het Fonds voor Beroepsziekten ❙ meldingsprocedure werkomstandigheden en materialenlijst (waarvoor Landelijke Thuiszorg een Europese prijs ‘Gezondheid en Onderneming’ won). ❙ aangepaste wetgeving ‘Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedraag op het werk’. ❙ ziekteverzuimbeleid ❙ MRSA / cytostatica ❙ prospectie wringhulptoestellen
Maken van rechtswege deel uit van het Comité: Dr. Rebecca Marissael, Arbeidsgeneesheer en Pol Anrys, Preventieadviseur. Volgende onderwerpen kwamen aan bod in 2007 : ❙ overzicht arbeidsongevallen 2006 en preventie ❙ maandelijks overzicht arbeidsongevallen preventie ❙ maandelijks verslag preventiedienst ❙ bespreking jaarverslag 2006 van de Medisch Sociale Dienst door Pol Anrys, preventieadviseur departement veiligheid, voor wat betreft het gedeelte “Veiligheid” en door Dr.R.Marissael, Preventieadviseur medisch departement, voor wat betreft het medische luik. ❙ stand van zaken jaaractieplan 2007 en voorbereiding 2008. ❙ voorbereiding globaal preventieplan 2008-2012 ❙ start procedure sociale verkiezingen 2008
PERSONEEL 45
opleiding OPLEIDING
OPLEIDING POLYVALENT VERZORGENDE Opleiden is een systematisch proces van denken, doen, beslissen. Opleiden is een dynamisch proces van verwerven van kennis, vaardigheden en houdingsaspecten. Opleiden is een kader scheppen waarin elkeen zijn/haar mogelijkheden kan leren ontdekken, zicht krijgt op zijn/haar kwaliteiten en daardoor kan groeien tot deskundige medewerkers. Opleiden is een boeiende tocht. Binnen de opleidingswereld van polyvalent verzorgende is 2007 een jaar dat bol heeft gestaan van mogelijke inhoudelijke ontwerpen voor de module zorgkundige. Eind 2007 was de beslissing omtrent de inhoudelijke thema’s in de module rond. In 2008 volgt de praktische uitwerking. In 2007 hebben we voor ESF een aanvraag tot erkenning gedaan via tendering en deze gekregen in de drie provincies. Binnen onze eigen opleiding hebben we voornamelijk gewerkt rond de Geïntegreerde Proef.
De cursisten In onze drie opleidingscentra hebben 47 polyvalent verzorgenden hun getuigschrift in ontvangst genomen. ❙ In Bilzen startten 19 kandidaten in november 2006 en behaalden 11 cursisten hun diploma in september 2007. ❙ In Malle startten 19 kandidaten in september 2006 en behaalden 13 cursisten hun diploma in juni 2007. ❙ In Wijgmaal startten 22 kandidaten in september 2006 en behaalden 16 cursisten hun diploma in juni 2007. ❙ In Wijgmaal startten 17 kandidaten in januari 2007 en behaalden 7 cursisten hun diploma in november 2007.
In het najaar 2007 zijn in de drie scholen de nieuwe opleidingen met respectievelijk 22 (Malle), 22 (Wijgmaal) en 20 (Bilzen) cursisten, gestart. De diversiteit in onze opleiding is groot wat betreft leeftijd, geslacht, beroepsverleden en cultuur. In het opleidingscentrum van Wijgmaal is één vierde van onze cursisten van allochtone afkomst. De doorstroming naar werk blijft zeer hoog: de meeste cursisten kunnen onmiddellijk aan de slag in de thuiszorg of in de residentiële zorg. De toeleiding van kandidaten is in 2007 duidelijk verbeterd. Mede door een uitgebreide pr-actie en ontdubbelde selectiedagen hebben we betere resultaten behaald = meer kandidaten en echt selecteren.
OPLEIDING 47
De inhoud
De leerkrachten
❙ Geïntegreerde proef Een GIP is een nieuwe vorm van toetsen binnen de opleiding waarbij de cursisten beoordeeld worden op hun vermogen tot geïntegreerd denken en handelen. In 2007 hebben onze vier groepen cursisten de vuurdoop met glans doorstaan. Het was soms een moeizaam proces maar al de cursisten vonden het zeker de moeite waard. Er zijn heel inspirerende ideeën gegroeid die we binnen Landelijke Thuiszorg in de toekomst nog verder gaan uitdiepen. Om het GIP-gebeuren in goede banen te leiden, is er ook een draaiboek ontwikkeld voor de lesgevers en de opleidingscoördinatoren. Op het einde van het jaar hebben we de eerste ervaringen geëvalueerd en bijgestuurd.
Met een enthousiaste ploeg leerkrachten hebben we dit jaar gewerkt rond een aantal inhoudelijke thema’s alsook aan het verfijnen van de geïntegreerde proef. We hebben ons verdiept in het coachen van groepen, omgaan met attitudes, de toetsen getoetst en actieve werkvormen. Dit jaar hebben de lesgevers ook kunnen meelopen in de residentiële zorg: een aangename en leerrijke ervaring. De functioneringsgesprekken zijn voor het eerst gebeurd op basis van het Persoonlijk Ontwikkelings Plan. In 2008 zal dit plan verder worden verfijnd.
❙ Vakdoelstellingen De leerkrachten hebben per vak hun vakdoelstellingen geactualiseerd en verfijnd. ❙ Duizendpoot In samenwerking met de VDAB kunnen onze allochtone cursisten binnen de opleiding rekenen op een medewerker van Duizendpoot, de vooropleiding social profit. Hij begeleidt onze cursisten bij het verwerken van de leerstof.
Opleiding en werkveld Het blijft belangrijk voor een opleiding om voeling te houden met de professionele zorgsector. We hebben een paar keer per jaar contact met de regioverantwoordelijken om ontwikkelingen binnen de sector te bespreken en onze visies op elkaar af te stemmen. Daarnaast is Landelijke Thuiszorg ook lid van de VTO-werkgroep van de Vereniging. Ook hier proberen we zowel te anticiperen als pro-actief in te spelen op de nieuwe eisen in de sector, zoals de module zorgkundige en het ESF-verhaal. Om zo de onschatbare waarde van de opleiding polyvalent verzorgende te verdedigen.
p.49 HISTORIEK 49
deskundigheidsbevordering DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING
DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING Ieder mens leert. De snelle veranderingen in de samenleving en op de arbeidsmarkt relativeren de absolute en levenslange waarde van diploma’s. Leren wordt een dynamisch gegeven, zowel in het persoonlijk leven als in het beroepsleven. Ook in de beroepspraktijk, op het werkveld vindt er een leerproces plaats: als nieuwe kennis en vaardigheden worden toegepast, wanneer de medewerkers de reeds verworven kennis verbinden met nieuwe inzichten. Welke nieuwe kennis onder de vorm van vorming heeft Landelijke Thuiszorg in 2007 aan de medewerkers geboden? Eerst en vooral is er de basisvorming voor nieuwe personeelsleden. Daarnaast hebben we een aanbod van 20 uur vorming voor al onze medewerkers.
Basisvorming Leren@vaart De basisvorming voor nieuwe personeelsleden wordt sinds 2006 georganiseerd door Leren@vaart. Deze dienstverlening kadert gedurende 2 jaar in een E.S.F.-project. Er wordt hier een gemeenschappelijk beleid uitgebouwd voor alle nieuwe medewerkers in Landelijke Thuiszorg, Landelijke Kinderopvang, Landelijk Dienstencoöperatief en Landelijk Jobcoöperatief. Ook in 2007 organiseerde Leren@vaart de basisvorming voor de nieuwe verzorgenden en poetsvrouwen. Concreet werden in 2007 op 3 locaties (Wijgmaal, Malle, Zellik) zowel in voorjaar als najaar telkens 8 dagen basisvorming gegeven aan 85 deelnemers. Dit resulteerde in 4552 uren basisvorming. Sinds 2007 zit er in de geplande basisvorming een nieuwe module, “Landelijke Thuiszorg van A tot Z”. Deze module zet enerzijds de veelheid van diensten en zorg vanuit Landelijke Thuiszorg in de kijker en frist anderzijds de inhoud van de personeelsgids op, met veel ruimte voor praktische vragen.
Gedurende 5 dagen volgden 11 poetsvrouwen een aantal modules die zeer specifiek op hun job van toepassing zijn: taken en grenzen, deontologie, communicatie, poetsen en organisatie van het huishouden, wassen en strijken, veiligheid, voeding, EHBO, heffen en tillen in het huishouden. Net als in 2006 volgen zij de module beroepshouding samen met de collega’s van Landelijk Dienstencoöperatief. Gedurende 8 dagen werd door 74 verzorgenden een gans pakket gevolgd dat naast de bovenstaande modules werd uitgebreid met Landelijke Thuiszorg van A tot Z, ziektebeelden, comfortzorg, heffen en tillen van personen en beroepshouding. De basisvorming is niet alleen een mogelijkheid om vanuit de organisatie een gezamenlijke visie en missie over te brengen aan de nieuwe medewerkers, maar wordt door de deelnemers zelf ervaren als een unieke kans om met collega’s te overleggen, en ervaringen uit te wisselen.
DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING 51
Jaarlijkse vorming voor alle medewerkers Alle medewerkers hebben vorming gevolgd rond ICT. De bedoeling is dat onze medewerkers basisvaardigheden zouden ontwikkelen voor een minimale administratieve computertoepassing. Dit was een groot succes dat zeker een vervolg vraagt. Daarnaast hebben alle medewerkers die in 2006 nog niet aan bod kwamen, het kwaliteitsspel gespeeld. Met evenveel verwondering, bewondering en verbondenheid. Daarnaast was er voor elke groep speciale aandacht voor volgende thema’s;
❙ Poetsvrouwen De poetsvrouwen kregen vorming rond het omgaan met klachten van cliënten en communicatie in teamverband. ❙ Verzorgenden De verzorgenden kregen vorming rond werkomstandigheden, omgaan met klachten van cliënten, een vormingsdag in kader van psychiatrische thuiszorg alsook communicatie in teamverband. ❙ Kraamverzorgenden De kraamverzorgenden kregen vorming rond diverse thema’s: borstvoeding, verzorging, rouw, ethiek, reanimatie baby, koken. ❙ Klusjesmannen De klusjesmannen kregen naast de basisvorming, de ICT en het kwaliteitsspel ook vorming rond werken met Gyproc.
❙ Administratieve medewerkers De medewerkers van de administratie volgden vorming rond sociale wetgeving en een praktische opleiding cliëntvriendelijk telefoneren vanuit de boekhouding naar debiteuren. In het vormingsaanbod worden jaarlijks pc-opleidingen aangeboden. ❙ Begeleidend personeel In het kader van de psychische thuiszorg hebben een aantal medewerkers van het kader en het middenkader de referentieopleiding ‘systeemdenken’ gefinaliseerd. Daarnaast kregen de regioverantwoordelijken en coördinatoren een opleiding rond verzuim- en disciplinegesprekken om medewerkers te begeleiden, een vorming over ethiek in de zorg en maakten een aantal regioverantwoordelijken en coördinatoren gebruik van de mogelijkheid om externe vorming te volgen.
DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING 53
werken aan kwaliteit WERKEN AAN KWALITEIT
WERKEN AAN KWALITEIT
Kwaliteitszorg in de hulpverlening In 2007 heeft de zorg voor kwaliteit binnen de hulpverlening van Landelijke Thuiszorg zich toegespitst op het verdiepen van bestaande verbeterprojecten.
Zorgwijzers In het voorjaar 2007 werd de functie zorgwijzer ‘geïnformatiseerd’. Elke nieuwe aanvraag kan zo geregistreerd worden dat bij start van de hulpverlening de opmaak van het dossier kan overgenomen worden door de regioverantwoordelijke. Dit maatwerk werd in het regiokantoor ook geïmplementeerd. Gezien het succes van de zorgwijzer, zijn er bijkomende aanwervingen gebeurd zodat de regio Limburg kon aansluiten. De verdere op puntstelling van de sociale kaart voor Limburg is eveneens gerealiseerd. De zorgwijzers functioneren op kruissnelheid.
Cliëntentevredenheidsmeting
Draaglast- en draagkrachtmeter
In 2007 hebben wij als invalshoek de mantelzorgers van onze cliënten genomen. Zij hebben een cruciale positie in het cliëntensysteem en kunnen zo ook onze hulpverlening beoordelen. Uit onze registratie komt naar voren dat 85% van onze cliënten gezinszorg, één of meerdere mantelzorgers heeft. Er was een hoge respons en de resultaten waren zeer goed. De mantelzorger geeft aan dat gezinszorg een grote ontlasting in de zorg betekent.
Deze heeft via functioneringsgesprekken een eerste implementatie gekregen. De meter is op vrijwillige basis ingevoerd bij een tiental vrijwillige regioverantwoordelijken / coördinatoren. Het instrument is ook bekend gemaakt binnen de sector gezinszorg. Er is hiervoor een groot project ingediend bij het Ervaringsfonds van de Federale Overheid, Ministerie van Tewerkstelling. Dit sectorinitiatief is goedgekeurd en wordt door de manager woon -en zorgbeleid van Landelijke Thuiszorg geleid.
Psychische zorg Dit werkjaar investeerden we in het ‘mee zijn en mee dragen’ met betrekking tot de psychische zorg. We investeerden door bezig te zijn met attitudes, vaardigheden en kennis van medewerkers, belangrijk in de omgang met deze doelgroep. We ontwikkelden onze zorgvisie in verband met deze doelgroep en het werkveld van psychische zorg via vorming, coaching en intervisies.
KWALITEIT 55
Kwaliteitszorg in de opleiding De kwaliteitsverbeteringen voor 2007 kunnen samengevat worden in drie delen: Continue acties die eigen aan de opleiding zijn, zoals ontwikkelen van een module voor zorgkundige, zorgen voor voldoende communicatie en vooral inhoudelijk de opleiding afstemmen op de noden van het werkveld. Dit gebeurt ondermeer door de stages en stageopdrachten aan te passen en door het initiëren van de geïntegreerde proef.
Nieuwe verbeterprojecten We zijn gestart met een visieontwikkeling rond toetsing binnen de opleiding. De doelstelling is om te komen tot een eenduidige manier van toetsen zodat onze vooropgestelde doelstellingen bereikt worden zowel qua kennis, vaardigheden als attitudes. We hebben ook een aanzet gemaakt voor het uitwerken van een vooropleiding polyvalent verzorgende rond competentieontwikkeling.
Verder bouwen op opgestarte verbeterprojecten: zo hebben we naast een persoonlijk ontwikkelingsplan voor de leerkrachten ook een POP ontworpen voor de opleidingscoördinatoren. Daarnaast hebben we naar aanleiding van de tevredenheidsmeting, in samenspraak met de betrokkenen, een prioriteitenmatrix opgesteld om verbeteringen door te voeren.
KWALITEIT 57
huiszorg thuiszorg ininevolutie evolutie THUISZORG IN EVOLUTIE
THUISZORG IN EVOLUTIE
Thuiszorg bij cliënten met psychische problemen Inleidend In deze tekst wordt onze visie op zorg zichtbaar, soms met twijfel maar volhoudend, niet volledig en altijd voor verbetering vatbaar. Dit is ook de weg die we dit jaar hebben bewandeld in de zorg voor deze cliënten.
Doelgroepen Cliënten met psychische problemen en hun familiale omgeving kunnen terecht bij Landelijke Thuiszorg. Het betreft cliënten met psychische problematiek (al dan niet gekend en/of in behandeling bij een gespecialiseerde partner), ongeacht de aard van de psychische problematiek, van mineure psychische problemen tot ernstigere psychiatrische stoornissen. De psychische problemen zijn ontstaan vanuit een psychiatrische ziekte, een andere ziekte, een handicap, bijzondere psycho- sociale of socio- economische omstandigheden bij zichzelf of in het ruimere cliëntsysteem. Er is in deze context
nood aan hulp en ondersteuning om zich in het thuismilieu te kunnen handhaven en dit in verschillende zorgfasen (bv. ter voorbereiding of opvolging van een residentiële opname, ter ondersteuning bij een verblijf in Beschut of Zelfstandig Wonen, …). Hiernaast bieden we ook hulp bij gezinnen met kinderen in moeilijke leefsituaties, waar er naast de gewone gezinszorg ook aandacht kan worden besteed aan opvoedingsondersteuning. Dit werkjaar bleek dan ook des te meer de heterogeniteit van de situaties waarvoor onze verzorgenden staan.
Zorgdoelen We verduidelijkten dit jaar ook intern de zorgdoelen. We expliciteerden waarmee we bezig zijn, we waren telkens opnieuw verrast over de rijkdom van wat gezinszorg kan bieden, niet om problemen op te lossen of fouten te verbeteren maar om mee op weg te gaan met de cliënt en zijn gezin. Naast de huishoudelijke en verzorgende taken ver-
vult de verzorgende de rol van ondersteuner. Sociaal en emotioneel ondersteunende zorg in de vertrouwde omgeving is bij deze cliënten heel belangrijk. Onze visie op zorg is hier gericht op het ontwikkelen evenals het aanreiken van mogelijkheden. De opdracht van gezinszorg is gericht op overnemen, ondersteunen, samen doen, aanleren, motiveren,… De verzorgende is een professionele beroepskracht. Ze heeft een werkrelatie met de cliënt, maar met een menselijke verbondenheid met betrekking tot het persoonlijk leven van de cliënt. De zorgverlening die we bieden is maatzorg, laagdrempelig en gedifferentieerd. Zorg met een positieve, optimistische insteek, zorg met aandacht voor de veranderingswensen, geduldige zorg met erkenning van de gezamenlijke onmacht.
THUISZORG IN EVOLUTIE 59
De daadkracht van het omgaan met alledaagse dingen die een gezin bezighouden geeft vele mogelijkheden voor thuiszorg. Doordat er van onze verzorgenden niet verwacht wordt dat zij het weten, doordat ze niet op een etiketterende wijze naar cliënten gaan kijken, doordat ze op een intuïtieve en menselijke manier handelen, kunnen ze meewerken aan een goede gezinssfeer. De verzorgende kan geen emotioneel herstel bieden maar kan wel steun, troost, aandacht en erkenning bieden. Bij gezinnen met kinderen in moeilijke leefsituaties kan de verzorgende ook oog hebben voor opvoedingsondersteuning. Het gaat niet om het zoeken van voorschriften en methodes om disfunctionele gezinnen te ondersteunen om hun huishouden weer in de rails te krijgen maar wel om de competenties die er in een gezin zijn te versterken en te inspireren zodat ze later, waar mogelijk, op eigen kracht verder kunnen. We zagen ook dat de zorgdoelen kunnen veranderen met de tijd naargelang de behoeften en vaardigheden van de cliënt en het gezin.
Ondersteuning van middenkader en verzorgenden Uiteraard was het zinvol en nodig om medewerkers te steunen in de omgang met en de zorg voor deze gezinnen. Dit werkjaar investeerden we in het ‘mee zijn en meedragen’ m.b.t. psychische zorg door bezig te zijn met attitudes, vaardigheden en kennis van
medewerkers. We boden leersituaties aan of speelden in op concrete vragen ivm deze doelgroep door vorming te geven, werkbesprekingen te organiseren, goede praktijken uit te wisselen en intervisies te begeleiden. Hiernaast hadden we ook aandacht voor sensibilisering door documentatie en informatie via verschillende informatiekanalen. Naast het erge dat verzorgenden soms meemaken en voelen bij cliënten en hun gezinnen, voelen ze soms de opgave dit te moeten vatten en verklaren. Vaak is het niet te begrijpen en ook niet te verdragen voor verzorgenden. Hierin moeten we hen ondersteunen. Machteloosheid, gefrustreerdheid, uitzichtloosheid, ongerustheid, geïrriteerdheid, onzekerheid, … zijn dan ook veel benoemde gevoelens waarmee verzorgenden in deze zorgcontexten te maken krijgen. We gingen in op de eigenheid en complexiteit van deze cliënten en het leren rekening houden met de kwetsbaarheid van deze gezinnen. In het bijzonder hadden we hier aandacht voor de attitudes waarmee verzorgenden aan de slag gaan bij deze gezinnen: erkenning geven, aansluiting zoeken, positief vertalen, bereidheid om te investeren, doorzichtig zijn in wat je doet,…Op deze manier integreerden we ook het gemeenschappelijk denkkader van systeemdenken in onze dagdagelijkse werking.
Samenwerking We werken samen met andere diensten en hulpverleners rond de cliënt. We initieerden dit werkjaar enkele projecten ivm psychische zorg. In het project Ontschotting van Bijzondere Jeugdzorg en Landelijke Thuiszorg in de provincie Limburg werkten we samen met de Comités Bijzondere Jeugdzorg aldaar. Binnen therapeutische projecten waaraan we deelnemen werkten we samen met residentiële en ambulante diensten, psychiatrische ziekenhuizen, psychiatrische thuiszorgprojecten en Centra voor Geestelijke Gezondheidzorg. De huisartsen waarmee we samenwerken zijn spilfiguur en vertrouwensfiguur van de cliënt, vaak ook eerste aanspreekpunt in crisissituaties. Het SIT is de plaats waar de samenwerking tussen verschillende hulpverleners gebeurt. We hebben ook samenwerkingscontacten met externe diensten die op de een of andere manier bezig zijn met psychische zorg of bijzondere jeugdzorg zoals Diensten Thuisbegeleiding, Begeleid Wonen, Beschut Wonen, …Het mogen ondervinden dat we als dienst serieus worden genomen en op de zorglandschapkaart een plaats kregen maakte zeker een verschil voor onze medewerkers en dus ook voor onze cliënten.
THUISZORG IN EVOLUTIE 61
Ons Zorgnetwerk
Ons Zorgnetwerk is een door Vlaanderen erkende vereniging van gebruikers en mantelzorgers. Dit samenwerkingsverband tussen Landelijke Thuiszorg, KVLV en Landelijke Gilden krijgt ook de maatschappelijke erkenning die nodig is om als gesprekspartner op te treden bij de verdere uitbouw van de thuiszorg. Ons Zorgnetwerk wil mantelzorgers zichtbaar maken in de maatschappij omwille van hun onmisbare inbreng in een zorgzame samenleving. Voor gebruikers van thuiszorgondersteunende diensten wil ze de hulp optimaliseren. In 2007 telden we 18.076 leden waarvan 5.184 gebruikers en 12.892 mantelzorgers. Een infoblad wordt gratis verspreid bij de leden en de jaarlijkse ontmoetingsmomenten geven de kans om een duidelijker zich te krijgen op de eigen situatie. Er werden informatievergaderingen gegeven over woningaanpassing, de organisatie van de thuiszorg, financiële afspraken in de thuiszorg en zorg voor jezelf.
24 uur van de mantelzorger Dit jaar vroeg Ons Zorgnetwerk aandacht voor mantelzorgers die zorg dragen voor personen met psychische problemen.
13 % van de bevolking lijdt aan een ernstige psychische ziekte. En hiervan zoekt amper een derde professionele hulp. De rol van de mantelzorger is hier heel belangrijk, en dit in alle fasen van het ziekteproces. De fase van ontkenning, waarin de mantelzorger het hele gezin recht houdt, de fase waarin de mantelzorger probeert voor de psychische zieke de juiste professionele hulp te vinden en de fase van het omgaan met de taboes binnen de (ruimere) familiekring. Als actie werd een windmolentje gebruikt dat massaal onder de mantelzorgers werd verspreid, en dat symbool stond voor het leveren van energie bij de mantelzorger enerzijds en het bezorgen van een frisse wind door het hoofd van de psychisch zieke personen.
Woningaanpassing De dienst woningaanpassing werkte in 2007 over heel Vlaanderen. Er werden meer dan 300 dossiers gerealiseerd. Dit werkjaar werd een evaluatiestudie en oriëntatienota gemaakt waar gedetailleerd cijfermateriaal, visie, pistes tot erkenning en kanalen tot subsidiëring meer body heeft gegeven. Evenwel nog steeds zonder het gewenste resultaat.
Steunpunt Groene Zorg
Groene zorg is een begrip dat alle mogelijke vruchtbare combinaties van een groene omgeving met de zorg voor een brede waaier kwetsbare groepen uit de samenleving inhoudt. Het steunpunt Groene Zorg voert, na overleg met de achterban zowel in de zorgsector als in de landbouwsector, in hoofdzaak volgende opdrachten uit: ❙ Uitbouw van een kenniscentrum ❙ Informatie verspreiden en belangstelling activeren ❙ Inventarisering van zorgvraag en zorgaanbod. ❙ Netwerkvorming, ontmoetingsplaats creëren ❙ Lobbyen bij overheid om tot regelgeving te komen voor groene zorg.
Door de toename van het aantal zorgboerderijen steeg ook de behoefte aan een duidelijk gestructureerd systeem van samenwerken. Reden waarom er in 2007 bewust werd gekozen voor een kwaliteitsgids als hulpmiddel. Een gids als wegwijzer voor zorgboerderij, cliënt en/of zorgvoorziening om samen tot heldere afspraken te komen en deze bij te sturen waar nodig is. Om kwaliteit te bieden met de nodige vreugde en bezieling….
THUISZORG IN EVOLUTIE 63
thuiszorglandschap THUISZORGLANDSCHAP
THUISZORGLANDSCHAP Samenwerking en overleg
Projecten Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid ❙ ICT-project Vesta Het Vlaams Agentschap lanceerde in september 2007 een oproep naar alle diensten voor gezinszorg om zich kandidaat te stellen als piloot voor het informaticaproject Vesta. Landelijke Thuiszorg en Solidariteit voor het Gezin werden door de stuurgroep geselecteerd.Het is de bedoeling dat de systemen van de geautomatiseerde diensten voor gezinszorg in de toekomst via webservices onder meer de gegevens over het personeel, de prestaties van de verzorgenden en de geholpen cliënten zullen uitwisselen met het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. De diensten voor gezinszorg die deel uitmaken van deze werkgroep, voeren een pilootproject uit om feedback te geven over de werking van het systeem. Daarbij werkt Landelijke Thuiszog mee aan technische en functionele testen.
en BEL-profielschaal in de gezinszorg.’ Landelijke Thuiszorg kreeg subsidie toegekend om dit project uit te werken.
Werkgroep doelgroepen Doelstelling van de werkgroep is de opmaak van een dossier (visietekst + onderbouwde cijfersgegevens) rond de werking van de diensten voor gezinszorg rond specifieke doelgroepen in functie van : ❙ Profilering van de diensten voor gezinszorg ten aanzien van een aantal categoriale werkgebieden (toegankelijk en toch deskundig, aanvullend op gespecialiseerde zorg, hefboomfunctie, partner in de zorg) ❙ Aanpassing van mechanisme van de programmatienorm in functie van reële doelgroepen en zorgbehoeften ❙ Er is een gemeenschappelijk registratiesysteem in de maak voor ‘redenen van hulp’ voor alle diensten gezinszorg.
❙ Vergelijkende profielschalen Het Vlaams Agentschap schreef een project uit met als thema ‘een vergelijkende studie RAI-MSD-schaal
THUISZORGLANDSCHAP 65
Zorgkundige
Op Vlaams niveau zijn we lid van
Vanuit de vereniging en de VTO- werkgroep is er hard gewerkt en gelobbyd om de opleiding polyvalent verzorgende erkend te krijgen als opleiding voor zorgkundige. In 2007 hebben we nog steeds geen officieel bericht dat onze opleidingen erkend worden om werkzoekenden op te leiden tot zorgkundige. We ijveren in 2008 daarvoor verder.
❙ Raad van Beheer en Algemene Vergadering van de Vlaamse vereniging gezinszorg ❙ Paritair Overleg sector gezinszorg PC 318 Raad van Beheer Sociale Maribel PC 318 Vormingsfonds PC 318 ❙ Verso Vereniging voor Social Profit Ondernemingen ❙ VIVO Vlaams Instituut voor Vorming en Opleiding ❙ VELO Vlaams Eerste Lijns Overleg
Lokaal sociaal beleid Kern van het Lokaal Sociaal Beleid is dat de Vlaamse overheid wil komen tot een beter afgestemde en meer toegankelijke sociale dienstverlening door een betere samenwerking tussen de gemeente en het OCMW. De meeste gemeenten wensen ook een grotere afstemming te bereiken tussen het middenveld en hun eigen dienstverlening. We wensen hierin samen te werken om te komen tot een betere hulpverlening ten behoeve van ons cliënteel. We werken dan ook actief mee wanneer gemeenten ons hiervoor uitnodigen.
Provincies In de 4 provincies waar we werkzaam zijn, participeren we ook aan de overlegstructuren die ontwikkeld zijn om de thuiszorg optimaal te laten verlopen. ❙ Centra van Diensten ❙ Regionale Thuiszorgcentra ❙ Samenwerkingsinitiatieven Thuiszorg (SIT) ❙ Palliatieve Netwerken ❙ Logo’s
We participeren in de bestuursorganen van ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙ ❙
Landelijke Kinderopvang Landelijk Dienstencoöperatief Landelijk Jobcoöperatief Zorg-Saam Ons Zorgnetwerk Steunpunt Groene zorg Seniorenraad van de Landelijke Beweging Overall Christelijke Mutualiteiten
Remylaan 4b 3018 Wijgmaal-Leuven Tel. 016/ 24 39 90 Fax 016/ 24 39 72
[email protected] www.landelijkethuiszorg.be
