LOEF Technische Analyse
TIMING, TRENDS & TACTICS 19 december 2012
‘We study the past, to understand the future’
door Edward Loef CFTe
Geachte heer/mevrouw, Vooruitlopend op een nieuw beursjaar treft u in deze publicatie een samenvatting aan van een aantal opinies in de markten en krijgt u grafieken en trendoverzichten te zien hoe de markt erover denkt. De beurstip van LOEF Technische Analyse voor het beursjaar 2013 luidt: respecteer de trends! “We have two classes of forecasters: Those who don’t know…and those who don’t know they don’t know” (citaat afkomstig van econoom J.K. Galbraith)
De afgebeelde marktgoeroe hierboven kunt u rustig vereenzelvigen met Edward Loef, Certified Financial Technician, of in gewoon Nederlands ‘technisch analist’ van beroep. Hij heeft eerlijk gezegd geen flauw idee wat 2013 voor beleggers in petto heeft, maar daar neemt u geen genoegen mee. Immers, deze chartist/technician is formeel gecertificeerd (via de IFTA, U.S.A.) om op basis van het bestuderen van historisch marktgedrag aan de hand van koersgrafieken toch wel iets zinnigs te kunnen zeggen over de meest waarschijnlijke toekomstige trends in de beurskoersen. Een poging: Wat u beslist in 2013 en daarna altijd moet weten De grondlegger van de technische analyse, Charles Dow (1851 – 1902), heeft met de constructie van de Dow Jones indices beoogd(!) om een vinger te krijgen achter het toekomstige wel en wee van de economie met als aanname dat alle relevante informatie in de beursgemiddelden is verdisconteerd. De beurskoersen blijken in praktijk vaak een goede indicator voor de latere financiële verslaggeving. Een rechlijnig advies voor 2013 luidt dan ook om niet te proberen slimmer te zijn dan de markt! 1
LOEF Technische Analyse
Waarom het geen zin heeft om slimmer te zijn dan de markt blijkt niet alleen uit de vakliteratuur (zie boven), maar o.a. ook uit een bloemlezing omtrent de financiële verslaglegging in de afgelopen maanden afkomstig uit Het Financieel Dagblad (FD) en De Financiële Telegraaf (DFT): Economie “BIS: ‘het optimisme is verdampt’” (FD 04/06) “Aandelen negeren rode seinen” (FD 10/08) “Herstel moet uit VS komen” (DFT 11/08) “Schuldenbergen eurozone zijn te groot om ze in jaren weg te kunnen werken” (FD 02/06) “Nog even en we zijn allemaal Japanners” (FD 08/10) “Duitse instituten zien halvering van de groei” (DFT 11/10) “Japan nog lang geen lichtend voorbeeld” (FD 13/10) “Herstel van economie in Europa laat jaar langer op zich wachten” (FD 08/11) “Volgende recessie slaat ongekend snel toe” (FD 11/12) “ECB voorziet zwak 2013 voor Europese economie” (FD 7/12) “Japan in spoor Bernanke, geldkraan open en lagere rente” (DFT 17/12) “Bundesbank voorziet korte krimp” (FD 18/12)
The Economist 2 oktober 2004
MSCI USD World Index vanaf 1999…bestudeer het verleden 2
LOEF Technische Analyse De aandelenkoersen zijn sinds de publicatie van het bericht op 4 juni afkomstig van de BIS (= Bank for Internation Settlements) dat ‘het optimisme is verdampt’ wereldwijd gestegen (met uitzondering van de Shanghai & Shenzhen 300 index). De MSCI USD World Index is in de tweede helft van dit jaar met ruim 8,5% opgelopen. Sommige beursindices zelfs ruimschoots meer. De omslag met als titel ‘Scares ahead for the world economy’ op de omslag van The Economist op 2 oktober 2004 ‘with special survey on China’s economic role’ zou net zo goed in de afgelopen maanden gepubliceerd kunnen zijn. Er waren net zoals nu destijds zorgen over de houdbaarheid van de economische groei. En de aandelenkoersen beklommen zoals u weet de bekende ‘Wall of Worry’. De AEX-index steeg vanaf het verdampte optimisme-niveau op 281 op 4 juni (= dieptepunt 2012) naar de hoogste stand van dit jaar op 344,39 (= stijging van 22,6% vanaf het dieptepunt dit jaar). Wat kunnen we nu verwachten? Voorspellingen “Beleggingsexperts optimistisch over aandelen en schuldpapier van periferie Europa” (FD 17/12) Ten aanzien van de beleggingscategorie aandelen zijn de beleggingsexperts bij de banken nu positief, hoewel er wel rekening wordt gehouden met een hobbelig pad. Een echte impuls is nodig om vooral Japanse toestanden (= deflatie, dalende aandelenkoersen, waardevernietiging, etc.) te voorkomen. Aandelen “Banken optimistisch over aandelen” (FD 10/12) “Staat de AEX-index eenzelfde klap te wachten als destijds de Nikkei? (FD 13/12) “Voor beleggers in financiële sector blijft eurozone hobbelig terrein” (FD 14/12) “Aandelenrally heeft in 2013 impuls nodig van de ‘echte’ economie” (FD 04/12)
De topstrategen in Wall Street zien volgens het weekblad Barron’s (15/12) de Amerikaanse aandelenbeurs in 2013 met 10% stijgen op basis van een aantrekkende economie, toenemende export en hooggespannen verwachtingen voor de sectoren industrials, technologie en energie.
3
LOEF Technische Analyse Of de aandelenmarkt(en) de visie van de strategen zal belonen zal uiteindelijk afhangen van vraagen aanbod op de beurs. Een goede reden derhalve om de aandacht te focussen op de richting van de beurskoersen/indices met behulp van grafieken en afgeleide indicatoren, zoals de MACD (= moving average convergence/divergence). U krijgt hierdoor snel zicht op trends en trendomslagen. Het MACD-histogram weerspiegelt de mate van enthousiasme van de markt, waarbij de kruisingen (zie donkerblauwe lijn en lichtblauwe gebied) koop- en verkoop-signalen oplevert. Deze signalen winnen vooral aan betekenis bij waargenomen divergenties tussen de MACD en het koersverloop. Indien de beurskoers naar een nieuw hoogtepunt, maar de MACD faalt dan is dit een waarschuwing voor topvorming. Indien de beurskoers daalt naar een nieuw dieptepunt, maar de MACD maakt geen nieuw dieptepunt, dan is dit een conditie voor bodemvorming (zie grafiek op weekbasis vanaf 2007) Dow Jones Industrial Average op weekbasis + MACD vanaf 2007
Op maandbasis dreigt eind deze maand met een negatieve kruising te worden geconfronteerd. De Dow ontwikkelt een ‘bearish’ wigpatroon en loopt spoedig tegen een meerjarige weerstandlijn aan. Dow Jones Industrial Average op maandbasis + MACD vanaf 1992
4
LOEF Technische Analyse Dow Jones Industrial Average op kwartaalbasis + MACD vanaf 1929
De MACD-indicator op kwartaalbasis illustreert hoe een vloedgolf aan geld vanaf het begin van de jaren tachtig de aandelen van de Dow Jones Industrial Average instroomde. Deze tsunami aan geld werd vermoedelijk toegeschreven aan wat men ‘Reaganomics’ noemt. Onder president Ronald Reagan werd een offensief economisch beleid gevoerd van lage belastingen en een afbraak van economisch regelgeving, hetgeen een ‘verstoring’ / ‘trendbreuk’ was ten opzichte van het gevoerde beleid van de voorgaande presidenten. Deze hadden immers de Verenigde Staten stagflatie gebracht. Deze schok mondde mijlenver later tot een zeepbel in de Amerikaanse technologiesector begin deze eeuw en veroorzaakte onder leiding van Greenspan tot een zeepbel in de Amerikaanse huizenmarkt. Deze golfslag is inmiddels ook omgekruld en heeft de financiële sector en diverse nationale overheden nadien wereldwijd ‘onder water’ gezet.
Illustratie www.kennislink.nl De negatieve divergentie in de MACD op weekbasis dit jaar, de afvlakkende MACD in de maandgrafiek afgelopen twee jaar en dalende MACD deze eeuw brengt de terugtrekkende ‘onderstroom’ op het netvlies nu de stuwende krachten van de financiële tsunami momentum begint te verliezen. Nu de MACD op kwartaalbasis de dalende trendlijn opzoekt, dienen financiële marktvorsers en beleggers ook rekening te houden met de krachten die op gang komen als het water zich terugtrekt. 5
LOEF Technische Analyse Het water zoekt altijd het laagste punt en zo kon het gebeuren dat in juli van dit jaar de Amerikaanse 10-jaars rente een nieuw laagterecord bereikte. De MACD-indicator maakte geen nieuw dieptepunt! Op basis van deze positieve divergentie bleek de neerwaartse druk in de kapitaalmarktrente weg te ebben, waardoor de opwaartse krachten vrij spel krijgen. U ziet nu de rente deze maand oplopen. US 10 jaars rente in 2012 + MACD
Begin deze maand werd een hogere bodem in de MACD gevormd en de rente is in de V.S. nu aan het oplopen. Met name de 30-jaars US T-Bond is buitengewoon kwetsbaar voor oplopende renteniveaus nu de koers van deze langlopende staatslening de bovenkant heeft opgezocht van een dertig jaar stijgend trendkanaal. De MACD in de maandgrafiek krult nu omlaag vanaf een niveau dat overeen komt met het voorjaar van 1987 is. Beursveteranen herinneren zich 1987 nog als de dag van gisteren, want een sterk stijgende rente was in 1987 één van de oorzaken van de beurskrach later dat jaar. 30-jaars US T-Bond op maandbasis + MACD vanaf 1977
6
LOEF Technische Analyse Obligaties “Overweging in cash en ‘veilige’ staatsobligaties maakt het meest kwetsbaar’ (FD 24/10) “Populariteit bedrijfspapier nog lang niet op hoogtepunt” (FD 26/10) “Angst voor stijgende inflatie niet opportuun” (FD 17/12) In de financiële media maken de beursstrategen in het laatste kwartaal van dit jaar duidelijk dat de rendement-/risicoverhouding bij een belegging in solide staatsleningen uit het lood is geslagen vanwege de extreem gedaalde rente. Wie zich nu commiteert aan een 10-jaars staatslening houdt na inflatie niets over. Alleen ‘angst’ lijkt tot voor kort nog een dominantie drijfveer/excuus om in ‘veilige’ staatsobligaties te beleggen, zo werd recent in een interview op de fondsenwebsite van www.morningstar.com nogeens duidelijk gemaakt (zie onder bericht 13 december jl.).
Bron: www.morningstar.com John Bogle, oprichter van Vanquard, verwacht voor aandelen minder dan 5% rendement op jaarbasis en 0% rendement op obligaties na aftrek van inflatie. Het zal nog heel moeilijk worden om de rendementen te realiseren die we in het verleden gewend waren. We zullen harder ons best moeten doen en minder beloond worden. Een hele uitdaging voor iedereen die beleggingsvraagstukken heeft.
7
LOEF Technische Analyse De bedrijfsleningen - met name in opkomende landen - zijn dan ook momenteel erg in trek, maar vertonen nog steeds een sterke opgaande trend. Hieronder een tweetal lange termijn koersgrafieken van beleggingsfondsen in ‘Emerging Market Debt’. Negatieve divergenties zijn recent opgeheven. ING (L) Renta Fund Emerging Market Debt op maandbasis + MACD vanaf 1993
Ingezoomd vanaf medio 2008 – het jaar waarin bleek dat ook in de beleggingscategorie ‘emerging market debt’ de risico’s aanwezig zijn – is de trend opwaarts. De verzwakking in de MACD op weekbasis vertoont geen negatieve divergentie (zie grafiek boven). Derhalve kan de opgaande trend het beste worden gerespecteerd (totdat het tegendeel wordt aangetoond). iShares JPM $ Emerging Markets Bond op weekbasis vanaf 2008 + MACD
8
LOEF Technische Analyse Vastgoed Het blad FONDSNIEUWS dat zich richt op gestandaardiseerde beleggingsproducten ging in een omslagartikel in de november-editie in op “De comeback van vastgoed” (en de vraag of vastgoed wel/geen goede inflatiehedge zou zijn). Verderop in deze publicatie ziet u met name Europees en Aziatisch vastgoed sterk presteren (pagina 14). Recent verscheen een bericht met de boodschap: “Vastgoedbeleggers op zoek naar rendement in opkomende markten”. Volgens de informatie van de website etfdailynews.com is “The Guggenheim China Real Estate ETF” (tickersymbool: TAO) “the only one ETF dedicated to emerging market real estate”. Het koersverloop van deze in US-dollars genoteerde ETF ziet er inderdaad ‘dedicated’ uit. Guggenheim China Real Estate ETF op weekbasis + MACD vanaf 2008
Wat helpt bij het rechtvaardigen van een belegging in opkomende markten is een waardedaling van de US-dollar. Begin deze maand werd in een vooruitblik naar 2013 in de media aangegeven dat de een dollarrally nog niet aan de orde is. Valuta “De valutamarkt durft nog niet te beginnen aan een dollarrally” (FD 05/12/12) Op de volgende pagina wordt deze aanname in technische zin door de koersgrafieken ondersteund. In het afgelopen jaar is er een (H)oofd(S)chouderpatroon in ontwikkeling in de US Dollar index. De rechterschouder is thans in ontwikkeling, maar in deze schouder is een (bearish) ‘rising wedge’ zichtbaar en een stijgende verbredingstopformatie, welke ook bearish te boek staat in de TAvakliteratuur. Het ziet er daarom naar uit dat het trendomkeerpatroon wijst op het risico van een flinke koersdaling van de US dollar. Een daling onder ca. 78,50 is mogelijk het startsein voor een ‘dollarcrisis’, waarbij de dieptepunten uit 2011 (rond 73) waaschijnlijk worden opgezocht.
9
LOEF Technische Analyse US Dollar index vanaf 2011…koersdoel 73 bij een daling onder de neklijn < 78.5
De iShares MSCI Emerging Markets Index fund en het koersverloop van de EUR/USD vertonen een hoge mate van correlatie. De EUR/USD wordt in technische zin geprojecteerd naar $ 1,42 in 2013. EUR/USD en iShares MSCI Emerging Markets Index Fund vanaf 2007
Het in opkomende markten gespecialiseerde ‘intereffekt’-fondsenhuis ziet de opkomende markten dit jaar overwegend gunstig presteren. Dit blijkt ook uit het rendementsoverzicht hieronder. Intereffect beleggingsfondsen
dec'12
Q4 2012
H2 2012
2012
2 jr
3 jr
Intereffekt China Warr.C-k
8.4
21.7
17.1
7.4
-44.6
-33.6
Intereffekt Emerging Africa
3.6
-0.5
13.4
32.4
-16.2
-0.9
Intereffekt Emerg.Africa E-k
2.0
-2.1
11.6
30.4
-17.5
-2.5
Intereffekt India Warrant D-k
3.4
1.7
11.1
33.3
-57.7
-38.8
Intereffekt India Warrant
1.7
0.0
9.3
31.1
-58.5
-39.8
Intereffekt Japanse Warr.A-k
4.0
6.8
4.0
4.0
-50.3
-46.6
IntereffektJap.WarrA
2.7
5.5
2.7
2.7
-51.0
-47.3
Intereffekt Frontier Vietnam
0.6
4.0
-10.5
17.6
-24.1
-28.7
10
LOEF Technische Analyse DJ UBS indices
dec'12
Q4 2012
H2 2012
2012
2 jr
3 jr
4 jr
NY-DJ-UBS Grains Index
-2.7
-5.6
-1.2
24.2
8.8
35.4
29.4
NY-DJ-UBS Agriculture Sub-Index
-2.5
-6.1
-4.7
7.8
-5.6
25.0
38.1
NY-DJ-UBS Precious Metals Index
-2.6
-6.9
7.8
3.9
17.6
50.9
111.0
NY-DJ-UBS Industrial Metals Index
0.8
-2.5
7.9
0.9
-21.8
-11.2
52.1
NY-DJ-UBS Commodity Index
-0.8
-5.0
2.5
-1.6
-11.1
-1.5
18.7
NY-DJ-UBS Livestock Index
2.0
2.7
0.0
-2.8
-4.5
2.2
-11.8
NY-DJ-UBS Petroleum Index
2.3
-3.0
8.8
-5.4
2.2
1.1
27.8
NY-DJ-UBS Energy Index
0.1
-6.0
6.0
-12.8
-22.8
-35.0
-34.5
NY-DJ-UBS Softs Index
-0.6
-8.8
-13.2
-22.5
-31.2
4.6
49.6
Grondstoffen “Snelle opmars industriële metalen” (FD 18/09) “Robuuste vraag legt bodem onder oliegerelateerde beursfondsen” (FD 23/10) “Goudmarkt op weg om twaalfde jaar op rij met winst af te sluiten” (FD 22/11) Ondertussen staan de verschillende financieel deskundigen voor grote uitdagingen. Hieronder volgt een samenvatting van enkele thema’s, trends en andere problemen die in 2013 voor de genoemde experts van belang zijn: Pensioenfondsen, adviseurs, vermogensbeheerders, planners, tussenpersonen “Pensioenfondsen steeds kritischer op belegging in hedgefondsen” (FD 12/09) “Roer moet om bij pensioenfondsen” (DFT 15/09) “Adviseurs moeten hun waarde aantonen” (30/10) “Planner daagt traditionele vermogensbeheerder uit” (FD 23/09/12) “Vermogensbeheerders: iedereen moet direct met de klant afrekenen” (FD 19/11/12) “Handelaar jaagt op sentimentpeilers” (DFT 16/11/12) “Tussenpersoon niet klaar voor betaalde advisering” “Onzekere toekomst beheerders” Thema’s en trends “Consument wil niet betalen voor advies financiële producten” “Persoonlijke benchmarks hebben de toekomst” (FD 12/11/12) “Felle strijd om groeiende markt etf’s goed nieuws voor beleggers” (FD 18/10/12) Het probleem bij/voor beleggers “Het hoofd lijkt in controle, maar ondertussen beslist de onderbuik” “Beleggers hebben nog steeds hun wantrouwen” “Jaarverslag zegt te weinig over onderneming” “Stockpicking lastig door hoge correlatie aandelen” (FD 09/12) Er is een mechanische oplossing, hoewel ook hier weer kanttekeningen bij horen “Beurshandel steeds vaker via computers” (DFT 20/10/12) “Kans of nieuwe flash crash reëel door opkomst van electronische handel” (FD 19/10/12) “Storingen financiële markten schering en inslag” (DFT 11/08)
11
LOEF Technische Analyse Zoek daarom de oplossing in een dynamische spreiding van uw vermogen “Beleggen in een veranderende wereld betekent: niet stilstaan. Want ook uw toekomst staat niet stil” (advertentietekst BlackRock). De beleggers worden immers steeds dynamischer “In de jaren dertig hielden beleggers hun aandelen gemiddeld 10 jaar vast, in de jaren zeventig was dat gedaald naar 7 jaar en de laatste jaren is dat minder dan 1 jaar” (FD 24/10/12) Hudson, beleggingsstrateeg Standard Life Investments) De opdracht luidt nu…waar gaat u in 2013 in beleggen?
Aanbieding Voor de beleggers die houvast zoeken om in 2013 te beleggen op de lange termjin, maar met de vinger aan de pols, is er de mogelijkheid om wekelijks via email een overzicht te ontvangen van de technische status van een aantal toonaangevende ETF’s luidende in zowel US Dollars als in euro’s. Wekelijkse nieuwsbrief ‘LOEF Timing, Trends & Tactics’ voor slechts € 377 per jaar LOEF Technische Analyse analyseert, selecteert en rangschikt de richting en de prestaties van de ETF’s onderverdeeld in de verschillende asset classes op basis van de methode LOEF. Daarnaast wordt op basis van de relatieve sterkte wekelijks beoordeeld welke ETF de voorkeur geniet. LOEF Technische Analyse maakt voor u dus het onderscheid tussen winnaars en verliezers en dat scheelt u tijd en dus geld. U kunt een jaarabonnement afsluiten voor slechts € 377 per jaar (incl. BTW) en krijgt tevens toegang tot het besloten deel van de website www.edwardloef.com met updates. 12
LOEF Technische Analyse Waarom een abonnement? Verandering is in ons vak de enige constante! Alles is in beweging. Alles stroomt. Kijkt u maar naar de rangschikking van twee performance-overzichten van enkele ETF’s op jaarbasis en op maandbasis.
13
LOEF Technische Analyse In de grafiek hieronder ziet u ‘Panta Rhei’ in enkele belangrijke ETF’s (in euro) in afgelopen jaar
Met behulp van grafieken signaleert u hoe de verschillende ETF’s (in USD) wekelijks richting kiezen
Grafieken vertellen meer dan 1000 worden Vandaar dat in de wekelijkse publicatie op asset-allocatie niveau de charts uitsluitsel geven waar beurskoersen van elkaar afwijken. In de wekeiljkse trendoverzichten ziet u vervolgens heel snel waar de geldstromen in en uit vloeien. De richting van de geldstromen monitoren blijft in 2013 belangrijk.
14
LOEF Technische Analyse Trendstatus + performance laatste weken + relatieve sterkte + ‘voorkeur’ (zie N/A) en K/V-signalen ETF Globaal & Regionaal (in USD)
KOERS
TREND
1W
4W
13W
RS
iShares MSCI Emerging Markets Eastern Europe
26.18
stijgend
2.7
8.5
-4.3
-
SPDR S&P Emerging Latin America
72.65
stijgend
1.9
6.3
-1.6
-
SPDR S&P BRIC 40
23.95
stijgend
1.9
8.2
0.5
-
iShares Trust S&P Europe 350
38.91
stijgend
1.7
9.2
1.5
-
8
7
SPDR S&P Emerging Middle East & Africa
71.196
stijgend
1.6
5.0
0.7
-
20
16
SPDR S&P Emerging Asia Pacific
76.8
stijgend
0.9
7.1
4.6
N/A
N/A
iShares MSCI ACWI Indx Fund
47.76
stijgend
0.4
5.7
-0.7
-
15
12
142.105
stijgend
-0.2
4.2
-3.5
-
K
33
19
Market Vectors Gulf States Index
20.68
stijgend
-0.8
0.6
1.6
-
K
4
3
ClaymoreBNY Mellon Frontier Markets
20.27
bodem?
3.6
4.9
0.8
-
40
26
iShares S&P Latin America 40 Index Fund
43.3
bodem?
1.9
5.9
-2.8
-
14
13
RSV
SPDR S&P 500 ETF Trust
K/V K
K
RSK
RSV
20
7
14
12
8
5
ETF Sectoren US (benchmark SPY)
KOERS
TREND
1W
4W
13W
RS
K/V
RSK
Materials Select Sector SPDR Fund
36.65
stijgend
1.7
5.1
-4.4
-
K
28
5
Industrial Select Sector SPDR Fund
37.62
stijgend
0.3
5.9
-0.4
N/A
N/A
Health Care Select Sector SPDR Fund
40.51
stijgend
0.1
4.1
2.1
-
11
5
16
stijgend
-0.2
4.7
-1.7
-
14
2
142.105
stijgend
-0.2
4.2
-3.5
-
Consumer Staples Sector SPDR Fund
35.96
stijgend
-0.6
4.5
0.5
Consumer Discretionary Sector SPDR Fund
46.85
stijgend
-1.2
3.7
Technology Select Sector SPDR Fund
28.69
dalend
-0.3
3.7
Energy Select Sector SPDR Fund
71.22
dalend
-0.5
Utilities Select Sector SPDR Fund
35.21
dalend
ETF BONDS (in USD)
KOERS
SPDR Barclays Capital Intrntnl Trsry Bd
61.23
SPDR Barclays Capital High Yield Bond
40.76
stijgend
iShares iBoxx $ High Yld Crprt Bnd Fd
93.26
iShares JPMrgn USD Emrgn Mkts Bond Fund
122.4
iShares Barclays Credit Bond Fund
Financial Select Sector SPDR Fund SPDR S&P 500 ETF Trust
K
14
7
-
36
17
-1.8
-
12
7
-9.2
-
16
9
3.3
-7.0
-
23
5
-0.7
2.5
-3.6
-
33
17
TREND
1W
4W
13W
RS
RSK
RSV
stijgend
0.4
1.5
-0.8
-
0.3
2.6
0.0
stijgend
0.1
2.6
-0.7
stijgend
-0.1
1.4
1.4
113.67
stijgend
-0.4
-0.5
iShares Barclays TIPS Bond Fd
122.35
stijgend
-0.6
iShares iBoxx InvsTp Invstmnt Grd Crp
121.13
stijgend
-0.7
iShares Barclays Aggregate Bond Fund
111.35
dalend
iShares Barclays Inter Govt Credit Bd Fd
112.49
K/V
15
1
N/A
N/A
-
27
19
-
11
3
1.0
-
7
1
-0.4
0.3
-
5
0
-0.4
1.2
-
9
2
-0.3
-0.8
0.0
-
5
1
top?
-0.3
-0.5
0.1
-
5
1
RS
ETF Commodities (in USD)
KOERS
TREND
1W
4W
13W
iPath DJ-UBS Ind.Metalas TR Sub-index ETN
35.444
stijgend
1.3
8.7
-3.9
SPDR Gold Trust
164.13
stijgend
-0.6
-1.1
-4.5
iShares Silver Trust
31.17
stijgend
-2.7
-0.1
-7.2
iPath S&P GSCI Crude Oil Total Rtrn Indx
20.75
dalend
0.9
-0.3
iShares S&P GSCI Commodity-Indexed Trust
32.27
dalend
0.1
-0.1
BrclysiPth DJUBS AgrSbidxTtlRtrnSMETN
57.07
dalend
-1.7
ETF REITS (in USD)
KOERS
TREND
iShares Tr FTSE EPRA NAREIT Erop Indx Fd
30.49
SPDR Dow Jones International Rl Este
41.9
SPDR Dow Jones Global Real Estate
V
RSK
RSV
N/A
N/A
-
7
2
-
19
1
-14.4
-
19
12
-8.7
-
21
12
1.4
-12.5
-
38
13
1W
4W
13W
RS
RSK
RSV
stijgend
1.4
8.0
3.2
N/A
N/A
stijgend
0.3
5.5
3.3
-
3
2
41.74
stijgend
-0.1
4.4
-2.0
-
26
19
iShares Tr FTSE EPRA NAREIT Asia Indx Fd
32.49
stijgend
-3.3
1.0
1.8
-
iShares Tr FTSE EPRA NAREIT NA Indx Fd
46.68
dalend
-1.0
3.3
-5.4
-
15
K/V
K/V
K
5
0
23
20
LOEF Technische Analyse
ETF Aandelen regionaal (in euro)
KOERS
TREND
1W
4W
13W
RS
LYXOR EAST EUROPE
19.14
stijgend
3.4
7.0
1.1
-
Intereffekt Emerging Africa
11.6
stijgend
2.2
-3.1
-1.2
-
ISHARES CHINA 25
85.3
stijgend
1.0
6.9
11.4
LYXOR ETF EMERGING
7.964
stijgend
0.3
4.9
2.0
-
ISHARES EUROPE
17.675
stijgend
0.1
6.2
0.8
-
ISHARES EM MARKETS
31.03
stijgend
0.0
4.4
1.2
-
Think Global Eq.
24.64
stijgend
0.0
3.8
-1.1
-
ISHARES BRIC 50
20.46
bodem?
0.8
5.6
-0.1
-
ISHARES MSCI LATAM
18.72
dalend
0.6
4.1
-3.1
ISHARES MSCI WOR A
23.44
dalend
-0.8
3.4
ISHARES WORLD
21.36
dalend
-0.9
2.7
ISHARES JAPAN
7.165
dalend
-1.1
ISHARES N-AMERICA
21.205
dalend
ISHARES ASIA PACIF
25.08
K/V
RSK
RSV
44
7
K
16
8
K
N/A
N/A
16
9
17
8
K
16
9
K
16
9
17
8
-
16
9
-1.5
-
16
9
-2.0
-
16
9
0.7
-0.8
-
15
11
-1.3
1.7
-3.4
-
15
10
top?
-2.1
-0.9
1.9
-
16
11
ETF Obligaties (in euro)
KOERS
TREND
1W
4W
13W
RS
RSK
RSV
ISHARES E INF-LINK
196.27
stijgend
0.2
1.4
2.0
-
25
13
ISHARES B E AGG
112.47
stijgend
0.0
0.9
3.1
-
28
13
ISHARES E COV BOND
146.64
stijgend
0.0
0.7
3.4
N/A
N/A
ISHARES B E CORP
123.55
stijgend
0.0
0.7
3.2
-
25
12
ISHARES E GOV3-5
156.4
stijgend
0.0
0.7
0.7
-
24
8
LYXOR AAA GOVT BD
124.9
stijgend
0.0
0.4
2.5
-
29
16
ISHARES E GOV1-3
140.36
stijgend
0.0
0.5
1.0
-
14
13
Think iBoxx Gov.
12.89
stijgend
-0.1
0.9
1.4
-
25
9
ISHARES E CORP BD
128.18
stijgend
-0.1
-0.6
1.8
-
25
14
LYXOR EURO CORP BD
130.88
stijgend
-0.1
0.2
2.3
-
25
14
ISHARES E GOV7-10
178.85
stijgend
-0.2
0.6
2.3
-
28
16
Think iBoxx Corp.
18.01
stijgend
-0.2
0.2
0.8
-
25
14
ISHARES USD CRP BD
87.68
dalend
-1.3
-4.0
2.0
-
V
29
16
ISHARES US T 7-10
152.81
dalend
-2.0
-4.2
0.9
-
V
30
17
ISHARES US TIPS
157.41
dalend
-2.1
-3.4
1.9
-
V
30
17
ETF Aandelen sectoraal (in euro)
KOERS
TREND
1W
4W
13W
RS
K/V
RSK
RSV
LYXOR AUTO PARTS
35.73
stijgend
3.1
14.4
4.8
-
13
5
LYXOR BASIC RES
46.59
stijgend
1.5
9.6
-3.4
-
14
3
LYXOR CHEMICALS
68.43
stijgend
1.3
10.3
5.2
-
12
6
LYXOR CONSTR MAT
26.43
stijgend
1.1
9.7
1.1
-
13
4
LYXOR ETF RETAIL
27.93
stijgend
0.5
5.3
1.3
-
14
13
ISHARES STOXX 600
28.37
stijgend
0.3
6.7
1.1
-
10
6
LYXOR TRV LEIS
15.05
stijgend
0.1
6.4
6.9
-
35
19
LYXOR INSURANCE
18.475
stijgend
0.1
8.5
4.1
-
18
4
LYXOR ETF MEDIA
19.605
stijgend
-0.1
5.7
3.8
-
9
7
LYXOR HEALTH CARE
50.67
stijgend
-0.2
4.9
3.6
-
34
18
LYXOR TECHNOLOGY
23.29
stijgend
-0.3
10.6
7.3
N/A
N/A
LYXOR IND GOODS SV
34.695
stijgend
-0.3
7.0
2.7
-
11
5
LYXOR ETF BANKS
16.795
stijgend
-0.4
7.4
4.0
-
LYXOR FOOD BEVER
47.275
stijgend
-0.8
3.6
5.9
LYXOR PERS GOODS
53.15
stijgend
-1.2
5.9
LYXOR UTILITIES
27.53
dalend
1.4
4.0
LYXOR OIL AND GAS
33.86
dalend
0.0
2.5
-7.7
16
K/V
K K
K
K
K
16
1
-
34
19
6.7
-
34
20
-6.5
-
14
5
-
8
7
LOEF Technische Analyse
ETF Vastgoed (in euro)
KOERS
TREND
1W
4W
13W
RS
RSK
RSV
ISHARES PROP EURO
26.92
stijgend
0.5
6.8
5.2
-
N/A
N/A
Think Global RE
28.46
stijgend
-0.6
3.0
2.3
-
28
20
ISHARES PROP ASIA
20.1
stijgend
-1.6
2.1
5.3
-
5
2
ISHARES PROP DM
16.62
dalend
-1.4
2.6
-1.0
-
23
20
ISHARES PROP US
16.825
dalend
-2.0
1.2
-6.5
-
23
21
ETF Commodity (in EUR)
KOERS
TREND
1W
4W
13W
RS
K/V
RSK
RSV 4
ETFS NICKEL
K/V
15.2
stijgend
2.5
7.7
0.0
-
K
11
ETFS INDUS. METALS
12.065
stijgend
0.2
4.9
-3.7
-
K
11
4
ETFS PHYSPALLADIUM
51.93
stijgend
-0.6
8.2
0.3
N/A
N/A
ETFSPHYSIPLATINUM
119.65
stijgend
-0.7
0.4
-5.5
-
15
3
ETFS COTTON
1.826
dalend
0.4
0.3
-0.4
-
7
3
ETFS LIVESTOCK
2.776
dalend
0.2
-2.4
1.9
-
7
2
ETFS HEATING OIL
17.845
dalend
0.0
-3.4
-7.5
-
7
4
ETFS GASOLINE
38.495
dalend
-0.3
-4.5
-4.9
-
ETFS SOYBEANS
18.26
dalend
-0.8
4.8
-15.3
ETFS COPPER
29.57
dalend
-1.2
3.4
ETFS PHYSICALGOLD
126.28
dalend
-1.7
ISHARES COMMODITY
27.72
dalend
-2.6
ETFS SUGAR
15.14
dalend
ETFS GRAINS
5.358
ETFS ENERGY
6.91
ETFS CORN
V
7
6
-
40
13
-4.4
-
8
4
-4.3
-4.4
-
7
3
-3.2
-8.2
-
-2.9
-4.1
-9.7
-
dalend
-3.1
-0.9
-12.6
-
dalend
-3.1
-7.6
-8.5
-
1.816
dalend
-3.4
-2.4
-8.4
-
ETFS SOFT
4.905
dalend
-3.4
-4.1
-11.4
-
ETFS SOYBEAN OIL
5.595
dalend
-3.6
2.4
-14.1
-
ETFS WHEAT
1.472
dalend
-6.2
-6.9
-13.7
-
ETFS COFFEE
1.704
dalend
-8.3
-8.7
-23.6
ETFS NATURAL GAS
0.089
dalend
-10.1
-17.6
ETFS PHYSPM BASKET
101.62
top?
-1.9
-2.2
ETFS PHYSIC SILVER
23.95
top?
-3.4
-2.9
V
5
4
V
24
16
V
39
13
8
3
V
37
13
V
24
16
24
14
V
39
14
-
V
6
5
-5.3
-
V
32
1
-4.7
-
11
3
-6.5
-
22
2
CONCLUSIE: Een dynamische focus op positieve en relatief sterke trends is belangrijk om als belegger in 2013 de wind in de zeilen te houden. Aanpassing aan veranderingen is beter dan proberen te voorspellen. Hieronder treft u een top-10 van ETF’s aan. De voorkeur gaat uit naar in euro genoteerde trackers. Globaal/regionaal
Sectoraal
Bonds
Commodities
Reits
EUR
iShares China 25 (FXC)
USD
SPDR S&P Emerging Asia Pacific
EUR
Lyxor Technology (TNO)
USD
Industrial Select Sector SPDR (XLI)
EUR
iShares E Cov Bond (ICOV)
USD
SPDR Barclays Cap.High Yld (JNK)
EUR
ETFS Phys.Palladium (PHPD)
USD
iPath DJ-UBS Ind.Metals (JJM)
EUR
iShares Prop. Europe (IPRP)
USD
iShares FTSE/EPRA nareit EU (IFEU)
17
LOEF Technische Analyse iShares China 25 vanaf 2007 (in euro) op weekbasis + relatief t.o.v. iShares World op weekbasis
Lyxor Technology (in euro) relatief + relatief t.o.v. iShares Europe vanaf 2011 op weekbasis
18
LOEF Technische Analyse iShares E Cov. Bond (in euro) vanaf 2011 + relatief t.o.v. iShares World….gele kleur = overdrijving
ETFS Physical Palladium (in euro) vanaf 2009…dalende trend gewijzigd in bodemproces…
iShares Property Europe (in euro) vanaf 2011 + relatief t.o.v. iShares Property Asia
19
LOEF Technische Analyse Met ingang van 1 januari 2013 krijgen de abonnees op LOEF Technische Analyse toegang tot de dagelijkse en wekelijkse trendoverzichten en technische signalen in het besloten deel van de website. Daarmee krijgt u een kompas in handen om zelfstandig en naar eigen inzicht een belegd vermogen op te bouwen onder alle marktomstandigheden. Het alternatief is vermogensbeheer (zie onder). Het LOEF Technische Analyse Fund zal met ingang van 1 januari 2013 uitvaren met als doelstelling om ‘absolute return’ te realiseren. Wilt u meer weten, bezoek dan de website www.loeftafund.nl
20
LOEF Technische Analyse LOEF Technische Analyse biedt u dit rapport geheel vrijblijvend aan en wenst u bij deze alvast hele plezierige kerstdagen toe alsmede in alle opzichten een zeer voorspoedig en gezond 2013 ! Met vriendelijke groet, Edward Loef, Certified Financial Technician, www.edwardloef.com, email:
[email protected] LEGENDA KLEUREN IN DE GRAFIEK Donkergroen Lichtgroen Rood Oranje Blauw Paars Geel Zwart Rode lijn Blauwe lijn Paarse lijn
TECHNISCHE ANALYSE - stijgende trend (long of positief of bullish) - technische correctie binnen stijgende trend (correctiefase) - dalende trend (short of negatief of bearish) - technisch koersherstel binnen dalende trend (herstelfase) - sterk opwaarts momentum - sterk neerwaarts momentum - overdrijvingsfase (= hoog risico trendomslag) - overgangsfase tussen stijgende en dalende trend - 120 daags simpel gemiddelde (tenzij anders vermeld) - 20 daags simpel gemiddelde (tenzij anders vermeld) - relatieve kracht ten opzichte van een nader toegelichte benchmark
VERKLARENDE WOORDEN/BEGRIPPENLIJST & AFKORTINGEN Trend KT Trend korte termijn afhankelijk van beurskoers boven/onder het 20-daags gemiddelde Trend LT Trend lange termijn afhankelijk van het 20-daags gemiddelde van de beurs-koers boven/onder het 120-daags gemiddelde. W/V Procentuele verandering 5D / 20D / 5W / 20W 5 handelsdagen / 20 handelsdagen / 5 handelsweken / 20 handelsweken Trendsignaal Uitbraak boven/onder 20 daags hoogste/laagste koers kan een trendmatige beweging veroorzaken RSI Relatieve sterkte index = maatstaf op een schaal van 0-100 om een overwaardering boven 70 of onderwaardering onder 30 te meten). Overbought overwaardering in deze publicatie in de RSI Oversold onderwaardering in deze publicatie in de RSI RS Relatieve sterkte (vergelijkingsmaatstaf t.o.v. een nader genoemde benchmark) MACD Moving Average Convergence Divergence Indicator TA Technisch Alert (handelssignaal) KV Technisch ‘K’ of ‘V’erkoopsignaal H Historie (aantal verstreken perioden sinds het laatste technische RS-signaal)
KOERSDATA & KOERSGRAFIEKEN Koersdata: beurskoersen afkomstig van Reuters QuoteCentre for Metastock en VWD Groep Grafieken: gemaakt door Edward Loef CFTe
21
LOEF Technische Analyse COLOFON Deze publicatie is opgesteld en uitgebracht door Loef Technische Analyse B.V. (hierna: LTA). Edward R. Loef is bestuurder van LTA en hij is een onafhankelijke analist. Edward Loef en/of LTA heeft mogelijk direct of indirect posities in deze publicatie genoemde beleggingswaarden of –instrumenten. DISCLAIMER LOEF TECHNISCHE ANALYSE B.V. (hierna: LTA) LTA levert onafhankelijke beleggingsresearch gebaseerd op methodieken die bekend staan als technische analyse. LTA of een aan haar gelieerde onderneming of persoon kan op elk willekeurig moment (in)direct een long of shortpositie hebben in de in deze publicatie genoemde financiële markten of instrumenten. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door LTA betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan LTA niet instaan. LTA geeft geen garantie of verklaring omtrent genoemde juistheid en volledigheid, noch uitdrukkelijk noch stilzwijgend. LTA aanvaardt dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van de onjuistheid en/of onvolledigheid van bedoelde informatie. Dit rapport dient niet te worden opgevat als een aanbod om effecten of andere waardepapieren te kopen of te verkopen, noch als een uitnodiging of aansporing tot het doen van enige investering. De informatie in dit rapport is generiek van aard en houdt geen rekening met de specifieke (beleggings)doelstellingen, de persoonlijke financiële situatie en persoonlijke behoeftes van de ontvanger. De ontvanger mag de informatie uit dit rapport dan ook niet aanmerken als een (persoonlijk) advies. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Opinies, feiten en meningen in dit rapport kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. De verspreiding van dit rapport in andere jurisdicties dan in Nederland is mogelijk aan restricties onderhevig en de ontvanger van dit rapport dient zichzelf te informeren over eventuele restricties. LTA verbiedt nadrukkelijk het herverspreiden van (gedeelten van) dit rapport via internet of op een andere manier en aanvaart geen enkele aansprakelijkheid voor de acties van derde partijen. Het intellectueel eigendom (inclusief het auteursrecht) van deze publicatie berust bij LTA. De ontvanger van dit rapport is gebonden aan de restricties zoals hierin vermeld staan. Edward R. Loef (1964) is algemeen directeur van Loef Technische Analyse B.V., een onderneming opgericht op 29 juli 2010 en gespecialiseerd in onafhankelijke professionele technische analyse beleggingsresearch. De heer Loef werkte daarvoor o.a. bij de Rabobank, CenE Bankiers en F.van Lanschot Bankiers als senior beleggingsadviseur en de laatste jaren bij Theodoor Gilissen Bankiers als senior technisch analist. Edward Loef is bij The International Federation of Technical Analysts (IFTA) in de Verenigde Staten geregistreerd als erkend technisch analist onder de titel ‘Certified Financial Technician’ (CFTe) en in Nederland lid van de Vereniging van Beleggingsanalisten (VBA) en Dutch Committee on Technical Analysis (DCTA). LTA publiceerde regelmatig een technische analyse column voor de internetsite van Het Financieele Dagblad en levert thans onafhankelijke beleggingsresearch aan derden in de vorm van nieuwsbrieven, presentaties en workshops e.d. Daarnaast treedt LTA op als cliëntenremissier. Informatie Heeft u vragen/opmerkingen, neemt u dan gerust contact op. Stuurt u dan a.u.b. een email naar:
[email protected] of
[email protected]
22
