TRUST 199
TRUST CARE trends >> inleiding
TRUST TRENDS
Kritische consumenten nemen een negatieve houding aan: het is niet goed of het deugt niet. Bewuste consumenten zijn zich bewust van de effecten van onze consumptie maatschappij. In onze commerciële samenleving kunnen we altijd en overal krijgen wat we hebben willen. Maar wat ons wordt aangeboden, is niet vanzelfsprekend goed voor ons of voor onze omgeving. Bewust consumeren is gebaseerd op een nieuwe afspraak die consumenten met aanbieders willen maken: als jullie produceren wat goed voor ons is, dan geven we jullie onze aandacht en misschien ons vertrouwen. Hoeveel moeite bedrijven ook doen, met keurmerken of anderszins, wie niet eerlijk is heeft nooit
200
TRUST trends >> de consument het transparante bestaan
Bewust consumeren Conscious consumers zijn kritische en zelfbewuste consumenten, maar vooral bewuste consumenten. Ze zijn zich bewust van de effecten van hun eigen consumentengedrag en dat van bedrijven. De kritische consument is een cliché en volgens sommigen zelfs een mythe. ‘ Want de consument is wel mondig, maar lang niet altijd deskundig,’ zeggen de autoriteiten en de experts. Feit is dat consumenten elkaar online informeren en adviseren over de beste of de goedkoopste producten. Die nieuwe solidariteit staat allereerst in het teken van eigenbelang. Maar de betrokkenheid van consumenten heeft ook en steeds meer betrekking op het maatschappelijke effect van de inspanningen van bedrijven, organisaties en overheden. In de meest extreme vorm leidt dat tot anti-consumentisme maar ook tot een nieuwe droom van eerlijk handelen èn eerlijk consumeren.
202
consumententrend
consumentenwaarden
Bewuste consumenten willen niet alleen de beste prijs voor het beste product maar ook bedrijven met schone handen en eerlijke handelaars.
– transparantie op het gebied van prijs en kwaliteit – transparantie ten aanzien van de prestaties van bedrijven – eerlijkheid: doe wat je zegt en zeg wat je doet – ethisch produceren èn consumeren
203
205
206
TRUST trends >> de consument
TRUST trends >> de consument
kritische consumenten
schone handen
Kritisch zijn is een vorm van zelfbescherming. Zonder kritische houding kan geen consument overleven in de overdaad aan producten, diensten, merken en informatie. Zelfs kinderen wordt al geleerd om kritisch te zijn. Reclame Rakkers, een onderdeel van Media Makkers, richt zich op het creëren van commercieel bewustzijn bij kinderen. De stichting vindt het belangrijk dat kinderen reclame leren herkennen, begrijpen en dat zij een kritische houding leren aannemen ten opzichte van alle commerciële informatie. Dan pas zijn zij goed in staat hun eigen keuzes te maken. Op alle mogelijke manieren worden de prestaties van bedrijven onderzocht en gerapporteerd. Organisaties zoals de Stichting ITO en tv-programma’s als Kassa volgen de verrichtingen van bedrijven en doen daar verslag van. Overheden en instellingen bieden op websites als www. staiksterk.nl, www.consuwijzer.nl en www.kiesbeter.nl informatie en advies over allerlei onderwerpen. De
meest kritische consumenten hebben de hulp van allerlei organisaties allang niet meer nodig. Zij onderzoeken zelf en informeren zichzelf en elkaar op een groeiend aantal websites in de vorm van prijsvergelijkingen, recensies en weblogs. Bij de ene website, zoals bij www.scherpeprijzen.nl, gaat het vooral om de goedkoopste. Bij andere, zoals bij www.iens.nl, is kwaliteit het kernbegrip. Persoonlijke ervaringen zijn er ook. Op www.consumentenblog.com blogt Geert Consumeert over consumentenaangelegenheden. Het toppunt van kritisch zijn deskundigen die de consument wel mondig vinden, maar niet erg deskundig. Huisarts Paul Bierens: ‘De opkomst van de patiënt als kritische consument vind ik een mythe. Nog meer dan de arts is de patiënt een speelbal van de commercie. Voortdurend zijn wij bezig alle opgeroepen angsten in medisch perspectief te plaatsen. Want die deskundigheid heeft menig kritische consument niet.’
In een wereld van overvloed is de goedkoopste nooit goedkoop genoeg. Consumenten die verder kijken dan het prijskaartje kunnen er ook achterkomen wie de rekening nou eigenlijk betaalt. In ‘Zwartboek Wereldmerken’ stellen Klaus Werner en Hans Weiss menig multinational aan de kaak. Of het nou gaat om gympen van Adidas, aspirine van Bayer, speelgoed van Chicco of zelfs kinderchocolade van Nestlé: allemaal doen ze ergens ter wereld tranen vloeien, of bloed. De auteurs leggen de mechanismen van de mondiale economie bloot en geven veertig concrete bedrijfsportretten, met tips voor de consument om te protesteren. Klaus Werner: ‘Er zijn bedrijven, zoals Triumph en Migros, die onder druk van de consument reële veranderingen hebben doorgevoerd. Maar bij de meeste bedrijven dient een gedragscode alleen om het imago op te poetsen. Fundamenteel verandert er weinig. BP investeert misschien in
schone energie, maar hun core business blijft petroleumontginning en dat willen ze zo lang en zo goedkoop mogelijk blijven doen.’ Nu kunnen bedrijven het in de ogen van critici niet snel goed genoeg doen. Kritische mensen zijn niet alleen wantrouwend, maar ook goed geïnformeerd. Via internet wisselen ze informatie uit over producten en producenten, van eerlijke kleding (De Schone Kleren Campagne) tot dierenmishandeling (Stichting Wakker Dier). Op www.corporatecritic.org krijgen bedrijven cijfers voor hun sociale verantwoordelijkheid. De site is allang niet meer het domein van radicale anti-globalisten maar wordt ook door gewone consumenten bezocht. Bewuste consumenten begrijpen dat de wereld zich niet zo snel laat verbeteren. Maar ze verwachten wel dat bedrijven eerlijk zijn over hun verrichtingen.
Wat is Commentaar.nl?
New American Dream
Commentaar.nl is opgezet als dienst voor Nederlandse consumenten. Iedereen helpt elkaar met koopbeslissingen door een bepaald product of dienst aan te bevelen of juist af te raden. TV-commercials of advertenties in tijdschriften zijn slechts verkooppraatjes, maar op commentaar.nl lees je persoonlijke ervaringen van mensen zoals jij. De meningen op deze site worden op geen enkele manier gefilterd of gecensureerd, maar geven een eerlijk en genuanceerd beeld van de markt. Onze auteurs (de bezoekers) worden niet betaald door de bedrijven waarover ze schrijven maar ook niet door ons. Commentaar.nl is een online community waar roem de enige beloning is.
When it comes to getting more of what matters, New American Dream can help. We offer resources that make it easier to live consciously, buy wisely, and join with others in the New Dream Community trying to make a difference. Log on today! Helping people live consciously, buy wisely, and make a difference. At the Center for a New American Dream, we feel that Living consciously means getting more of what really matters in life, being aware of what’s going on around you, finding balance, and having a little fun while you’re at it; Buying wisely means becoming a positive force in the marketplace, using your purchasing power to support business practices that are safer for the environment and better for people; Making a difference is all about making sure your citizen voices are heard, being active in your community and letting policymakers know where YOU stand.
bron: www.commentaar.nl
bron: www.newdream.org
204
207
TRUST trends >> de consument
TRUST trends >> de markt het veilige leven
nieuwe puriteinen De opvolger van de kritische consument heeft door verschillende trend- en onderzoekbureaus allerlei labels opgeplakt gekregen. In 2003 lanceerde Euro RSCG bij monde van Marian Salzman de ‘prosumer’. Het begrip werd al in 1980 geïntroduceerd door Alvin Toffler die in zijn boek ‘The Third Wave’ schrijft over de consument als prosument. Volgens Euro RSCG is het belangrijkste kenmerk van een prosumer dat hij informatie en technologie in z’n bloed heeft. Meer dan andere consumenten informeert hij zichzelf, zoekt hij actief naar informatie en gebruikt hij daarvoor meerdere bronnen. De prosumer wil invloed op producten en diensten en maakt dat ook kenbaar. Hij beseft zijn macht en eist een gelijkwaardige relatie. Waar een early adopter met name snel aanschaft, vertelt de prosumer ook wat er aan een product of dienst te verbeteren valt. De socio-
loog Paul Ray noemde deze groep bewuste consumenten Cultural Creatives. Zij worden gekenmerkt door een keuze voor kwaliteit in plaats van kwantiteit. Cultural Creatives kopen bewust producten en diensten die geen ecologische of maatschappelijke problemen veroorzaken. Future Foundation noemt de groep Nieuwe Puriteinen. Eén op de drie Nederlanders is ‘seriemoralist’. Zij verzetten zich tegen ongebreideld genieten zoals snoep op school, chocolade in ziekenhuizen, grote auto’s en goedkope vliegreizen. Nieuwe Puriteinen zien het als hun recht en plicht om een standpunt van de harde lijn in te nemen over maatschappelijke onderwerpen. Zij maken van kwesties die tot op heden persoonlijke keuzes waren openbare campagnes die actie van de maatschappij en de overheid eisen.
Keur je merk Keurmerken zijn bedoeld om bewuste consumenten te adviseren. Maar doen ze dat ook? De laatste tijd is het aantal keurmerken flink toegenomen. Een keurmerk wil zeggen dat het product of de dienst voldoet aan de voorschriften van de organisatie die het keurmerk verstrekt. Het staat voor een bepaalde kwaliteit, samenstelling of productiemethode, soms met extra aandacht voor het milieu en/of het welzijn van dieren. De bedoeling is dat de consument het keurmerk in één oogopslag herkent en weet waarvoor het staat. Er zijn keurmerken voor voeding, hout, kleding, speelplaatsen, cosmetica, vakantieparken, verhuizers, kozijnen, uitzendbureaus enzovoort. Maar wie keurt nu de keurmerken?
ethisch consumeren Beter dan labels als Nieuwe Puriteinen of Cultural Creatives geeft de term prosumer aan dat de nieuwe bewuste consument niet alleen maar afwacht, maar ook zelf initiatief neemt. Op internationale schaal zijn er allerlei netwerken en platforms waar mensen zichzelf en elkaar informeren en adviseren. Het Canadese Media Awareness Network is een nonprofit organisatie die jongeren vaardigheden op het gebied van kritisch denken en kijken naar media bij wil brengen. Adbusters is een mondiaal netwerk dat vanuit Vancouver (Canada) in het gelijknamige tijdschrift en op de website aandacht vraagt voor de erosie van onze fysieke en culturele omgeving. Met campagnes als ‘Buy Nothing Day’ en ‘TV Turnoff Week’ wordt actie gevoerd op het gebied van social marketing. Andere initiatieven zijn Ethical Consumer Magazine (UK) en This Magazine (Canada). Sommige aanhangers van ethisch consumeren zien de bedrijven die hen voorzien van al die verpakkingen en commercials als vijanden. Hun standpunt is 208
radicaal en kritisch consumentengedrag slaat om in anticonsumerism. De enige manier om te consumeren zonder schade toe te brengen aan de wereld is door op te houden met produceren èn met consumeren. Op sites als www.enough.org.uk en www. newdream.org wordt de schuld niet alleen bij multinationals gelegd maar ook bij consumenten. De uitkomst is uiteindelijk optimistisch en hoopgevend. Zowel consumenten als producenten kunnen door hun gedrag aan te passen een positieve bijdrage leveren aan onze maatschappij.
markttrend
marktwaarden
Keurmerken moeten de bewuste consument wegwijs maken in de overvloed aan producten.
– keurmerken voor voedingsproducten op het gebied van duurzaamheid en gezondheid – keurmerken voor mens- en milieuvriendelijke producten – keurmerken in de mode, voor goede doelen, in de groensector enz. – wegwijs in keurmerken
211
TRUST trends >> de markt
TRUST trends >> de markt
duidelijk maakt dat het kledingstuk is gemaakt met respect voor mens en milieu. Greenpeace lanceerde onlangs een collectie met het EKO- èn het Max Havelaar-keurmerk. Op één herkenbaar modekeurmerk, zoals bij goede doelen, is het nog even wachten. Goede doelen zijn te herkennen aan een CBF-keurmerk (Centraal Bureau Fondsenwerving). Het CBF is een onafhankelijke stichting die toezicht houdt op de inzameling van geld voor goede doelen. In de groensector is er een zogeheten groenkeur voor bijvoorbeeld groenvoorziening, boomverzorging, maar ook vakbekwaamheid en betrouwbaarheid van particulieren of bedrijven. www.modebewust.nu, www.made-by.nl, www.cbfkeur.nl, www.groenkeur.nl
keurmerk-wegwijs Helaas komen er ook steeds meer goedbedoelde, maar gebrekkige keurmerken. Erger nog is dat
voedingskeur Een aantal keurmerken is al langer bekend. Zo zijn producten met het EKO-keurmerk biologisch geproduceerd. Vlees met het PVE/IKB-scharrelvleeskeurmerk is afkomstig van varkensbedrijven die extra aandacht besteden aan het welzijn van de varkens. Producten met het V-keurmerk zijn volledig vegetarisch en er is naast het scharrelkeurmerk ook een graskeur te vinden op eieren. Tropische producten met het Max Havelaar-keurmerk voldoen aan normen voor eerlijke handel en goede werk- en leefomstandigheden op en rond plantages. Op de vissticks van Iglo is het logo van het Marine Stewardship Council teruggekeerd dat gelijk staat aan het EKO-keurmerk. Maar bedrijven komen ook met een eigen keurmerk. Albert Heijn introduceerde onlangs het Gezonde Keuze-klavertje. Chiquita-bananen hebben een kikkertje op het etiket als bewijs van duurzame productie. Op een aantal Unox-producten is het ‘Ik Kies Bewust-logo’ te vinden. Dit logo is geïntroduceerd door Unilever samen met Campina, Friesland Foods, het Voedingscentrum en 212
een aantal supermarktketens en cateraars. Producten met dit logo bevatten weinig of minder verzadigd vet, transvet, suiker en zout. www.maxhavelaar.nl, www.blijmeteenei.nl, www.goedevis.nl, www.ah.nl, www.chiquitabananen.nl, www.ikkiesbewust.nl
voor alles een keur Niet alleen op voedingsproducten kunnen keurmerken staan. In de mode-industrie is er meer bewustzijn en aandacht voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, kortweg MVO. Er zijn keurmerken zoals EKO die aangeven of katoen biologisch is. Veel bedrijven hebben een gedragscode opgesteld waarin richtlijnen staan voor de arbeidsomstandigheden in de fabrieken waar de kleding wordt gemaakt. In de kleding is dit (nog) niet terug te vinden. Recentelijk zijn er initiatieven genomen om de verschillende gedragscodes op elkaar af te stemmen en, zo mogelijk, een gezamenlijke code te ontwikkelen. De organisatie Made-By kwam al met een herkenbare blauwe knoop die
producenten steeds vaker suggestieve logo’s op hun producten plaatsen. Deze lijken op keurmerken, maar zijn het beslist niet. Een echt keurmerk kent strikte garanties. Daarvoor zijn onafhankelijke controles en goede definities nodig. Hoe weet je als consument nou waar deze keurmerken voor staan? Het Ministerie van Economische Zaken kwam kortgeleden in samenwerking met het Keurmerken Instituut met een speciale keurmerkenwebsite. De consument kan per keurmerk de richtlijnen nalezen waaraan een producent zich moet houden om het keurmerk waardig te zijn. Zo kan devaluatie worden tegengegaan. Goede Waar & Co (een vereniging die informatie geeft over verantwoord consumeren) kwam met het voorstel voor een keurmerkpolitie. Deze politie speurt fulltime alle schappen af naar keurmerken en fantasielogo’s. Die verschijnen dan op een website, met uitleg en desnoods met een rood of groen kleurtje erbij. www.consumentenbond.nl, www.goedewaar.nl, www.keurmerk.nl, www.keurmerken.info
allergiesupermarkt Levensmiddelenfabrikanten moeten van Brussel voortaan op verpakkingen aangeven of er gebruik is gemaakt van ingrediënten waarvoor mensen allergisch kunnen zijn. Omdat etiketten vaak vol staan met informatie is er nu een speciale supermarkt voor allergeenvrije producten, de ‘allergievriendelijke’ supermarkt van Marloes Collins. In september 2004 begon Collins met de verkoop van producten via een eigen website. Eerst een handjevol, geïmporteerd uit Groot-Brittannië, later honderden producten van over de hele wereld. Klanten uit de buurt wilden wel bestellen, maar liever geen verzendkosten betalen. Ze besloot een afhaalpunt te openen, en al snel werd het afhaalpunt een winkel. bronnen: www.nrc.nl, www.allergiesupermarkt.nl
213
TRUST TRUST CARE trends >> inleiding trendslations >> inleiding
TRUST TRENDS LAT IONS
Het is een lastig dilemma: wie streeft naar vrijheid, krijgt ook te maken met misbruik. Bedrijven die actief zijn in de digitale wereld merken het al snel, de vrijheid van de een is de onvrijheid van de ander. Op plekken waar mensen mogen zeggen wat ze denken, worden ook mensen beledigd of bedrogen. Waar mensen of bedrijven zich niet aan de afspraken houden, zijn al snel scheidsrechters nodig. Het voordeel van transparantie is, dat snel duidelijk wordt wat wel en niet waar is. Waar bedrijven zich op moeten richten, is het bedenken van manieren om het vertrouwen van consumenten te krijgen en te behouden.
214
TRUST trendslations >> de consument veiligheid en zekerheid
Deuren dicht Op internet blijkt iedere dag en overal dat de vrijheid van de één de onvrijheid van de ander is en omgekeerd. Het is tegenstelling met wrede consequenties: het internet maakt de vrije uitwisseling van gegevens, informatie en ideeën voor iedereen mogelijk. Maar hoe groter de vrijheid van verkeer op internet hoe belangrijker is de bescherming van gegevens en van personen die aan dat verkeer deelnemen. Voor XS4ALL gaat de onbeperkte uitwisseling van informatie gelijk op met de bescherming ervan. De vrijheid van meningsuiting zet ons rechts systeem enorm onder druk. Open systemen, zoals Wikipedia en YouTube, worden ernstig aangevallen als het een keertje mis gaat. Hoe veilig en betrouwbaar zijn de banden, kanalen en stromen nu eigenlijk?
216
consumenteninzicht
consumentenbehoefte
– vrijheid van meningsuiting en bescherming gaan hand in hand
– vrije uitwisseling van gegevens, informatie en ideeën voor iedereen – open en tegelijkertijd goed beveiligde systemen – toegankelijke technologie in combinatie met betrouwbare informatie
217
219
220
TRUST trendslations >> de consument
TRUST trendslations >> de consument
open en eerlijk
helder en duidelijk
Het is nog steeds een verhaal dat tot de verbeelding spreekt. In een flat in de Bijlmer kraakten een aantal computerfanaten internetaccounts. Toen in 1993 het hacken van accounts strafbaar werd, richtten ze XS4ALL op. Het ideaal van de oprichters maakt nog steeds deel uit van de drijfveren en ambities van het bedrijf dat in 1998 werd verkocht aan KPN. XS4ALL wil de oorspronkelijke waarde van internet koesteren en tegelijkertijd beschermen: een wereldwijd computernetwerk dat vrije en ongecensureerde uitwisseling van gegevens, informatie en ideeën voor iedereen mogelijk maakt. XS4ALL zegt op te willen komen voor burgerrechten in de digitale samenleving en zich actief te verzetten tegen een bewaarplicht van het internetverkeer van hun klanten. Het bedrijf initieert discussies en debatten over de vrijheid van meningsuiting en privacy op
internet. Die vrijheid en de bescherming ervan hebben zowel betrekking op de techniek als op de verspreide informatie. XS4ALL gebruikt bij voorkeur open source software waarbij de broncode openbaar is. Technische keuzes zijn gericht op veiligheid, stabiliteit en snelheid. De bescherming van persoonlijke gegevens is één van de pijlers van XS4ALL. Er wordt streng opgetreden tegen het versturen van spam. XS4ALL staat voor open communicatie en eerlijke bedrijfsvoering en daarbij blijft het niet bij mooie woorden.
Consumenten, gebruikers en klanten worden op alle mogelijke manieren geïnformeerd en voorgelicht over veilig internet. Helder en duidelijk wordt uitgelegd wat de mogelijke gevaren zijn: – Abuse is internetmisbruik en dat betekent letterlijk misbruik van internet. Alle overlast op internet valt hieronder. Spam en virussen bijvoorbeeld, maar ook hack-aanvallen, inbraak op een computersysteem. Veel internetters beseffen niet dat hun computer misbruikt kan worden door spammers en virusverspreiders. Waar veel mensen sloten op hun deuren hebben, laten ze de deuren van hun computer en hun persoonlijke bestanden wagenwijd open staan. – Op dezelfde toon worden de gevaren van internet op een rijtje gezet en mogelijke maatregelen beschreven: Bent u vaak online via chatprogramma’s? Ga niet zomaar in op berichten, vragen of tips van onbekenden. Voor
iedereen die het weten wil, wordt uitgelegd wat begrippen als netiquette, trojans, virussen, spyware en phishing inhouden. Daarnaast wordt ook duidelijk wat XS4ALL er allemaal tegen doet: het leveren van beveiligingsproducten (vaak kosteloos) als spamfilters en virusscanners, het ontwikkelen van nieuwe technieken en diensten, het stoppen van schadelijk verkeer, het ondernemen van actie op overlast, het geven van voorlichting, het lobbyen voor een breder bewustzijn en betere wetgeving. Opmerkelijk is dat één van de oprichters van XS4ALL, Rop Gonggrijp, nu niet meer zo zeker is van de zegeningen van internet: De technologische ontwikkelingen op het gebied van controle en het samenstellen van enorme databanken geven overheden steeds meer macht. Hoever reikt ons vertrouwen in de overheid? En zijn wij bereid om onze privacy op te geven?
wat is phishing?
wat is wardriving?
Phishing is oplichterij op internet, net zoals dit op straat gebeurt. Door misleiding en bedrog ontfutselen fraudeurs u persoonlijke informatie. Ze verleiden u om uw gegevens aan hen te geven. Ze lokken dit uit via imitatie e-mails en websites. De gebruikte uitingen lijken van respectabele bedrijven en soms banken, maar zijn valse kopieën. De gegevens die de criminelen vragen zijn uw logingegevens, creditcardinformatie en sofi-nummer. Eigenlijk willen oplichters zo veel mogelijk informatie. Als het hen maar in staat stelt om zich te kunnen voordoen als u. Er is een aantal fameuze phishings, waarvan in Nederland de ‘postbank-phishing’ het meest bekend is. De meeste andere phishings zijn, nu nog, van Amerikaanse oorsprong, maar het is een groeiend fenomeen in Nederland. Andere geïmiteerde bedrijven zijn ondermeer AOL, Ebay, Paypal en Citibank.
Een groeiende groep hobbyisten is regelmatig op zoek naar wireless netwerken. Al rondtoerend met een laptop scannen ze een wijk of stadsdeel af op signalen van wireless netwerken. Dit heet wardriving, -walking of -cycling, al naar gelang de wijze van vervoer. Vervolgens markeren sommigen de gevonden netwerken: ‘war-chalking’. Er zijn zelfs websites met daarop plattegronden van besnuffelde gebieden. Hele steden worden zo in kaart gebracht. War-chalking is niet illegaal maar iemands netwerk betreden zonder toestemming is dat wel. Er zijn legio gereedschappen om een wireless netwerk op te sporen. Deze zijn vrij simpel te vinden en te gebruiken. Iedere laptop voorzien van een wireless netwerkkaart en een snuffelprogramma erop is geschikt voor wardriving. bron: www.xs4all.nl
bron: www.xs4all.nl
218
221
TRUST trendslations >> de consument
TRUST trends >> de markt trendslations >> de markt culturele identiteit veiligheid en zekerheid en eenheid >> money >> products + finance+ design e.a.
WikiWiki Ieder bedrijf dat de vrijheid van internet toejuicht en optimaal gebruik willen maken van de openheid van het systeem kan op een gegeven moment in de problemen komen. Wikipedia is een gratis online encyclopedie. Miljoenen mensen bezoeken de site. Niet slecht voor een initiatief dat draait op de inspanningen van vier vaste krachten en ongeveer tweeduizend actieve vrijwilligers. De Engelstalige Wikipedia-site heeft zo’n 1,2 miljoen vermeldingen. Een enorm aantal dat mogelijk werd gemaakt door het gehanteerde systeem waarbij gebruikers zelf artikelen kunnen toevoegen en bewerken. De Wikimedia Foundation, een non-profit organisatie, biedt inmiddels een handvol extensies op basis van dezelfde vrije filosofie: Wikibooks, Wikisource, Wikiquote, Wiktionary, Wikinews. Het Wikibooksproject heeft als doel gratis leerboeken, handboeken
en lesmateriaal ter beschikking te stellen. Wikiquote is een verzameling van citaten en spreekwoorden. Wikispecies wil een uitgebreide samenvatting van allerlei soorten levende wezens worden. Jimmy Wales, de oprichter van Wikipedia, is nog steeds een idealist: ‘Wikipedia is niet te koop. De site is eigendom van een charitatieve stichting die als doel heeft een gratis encyclopedie aan te bieden aan iedereen op aarde. Dat blijft zo.’
Veilig geld
Rentebeschermers en risicomanagers spannen zich in om ons te beveiligen tegen allerlei financiële risico’s. Veiligheid en geld, het is een vertrouwde combinatie. Want wie geld heeft, wil het niet graag kwijtraken. Tijdens de internethype leek het verband tussen geld en zekerheid er even niet meer toe te doen. Het was de tijd van risico- en gelukzoekers. Maar nu de tijdgeest blijk geeft van wat meer realiteitszin, neemt de behoefte aan veiligheid en zekerheid toe. Tel daar de effecten van de risicomaatschappij, toenemende complexiteit en de overvloed aan informatie bij op en de markt voor financiële veiligheid doemt als een reus voor ons op. Over rentebeschermers en risicomanagement, risk control en risk consultants.
principes onder druk Toch staan de principes van openheid onder druk. Administrators die op vrijwillige basis artikelen kunnen bewerken, verwijderen en beschermen tegen misbruik, blokkeren steeds meer vermeldingen. Volgens The New York Times is er een lijst van thema’s met beperkte toegang en voor sommige ingangen is de bewerkingsmogelijkheid alleen beschikbaar voor mensen die geregistreerd zijn bij de online encyclopedie. Volgens technologiejournalist Nicholas Carr is de claim van Wikipedia dat onderwerpen door iedereen te bewerken zijn misleidend, zo meldt The New York Times. Een aantal Amerikaanse volksvertegenwoordigers kwam in opspraak nadat ze hun eigen biografieën hadden verfraaid en politieke tegenstanders hadden beschimpt via de online encyclopedie. Op de Nederlandse versie stond zeven minuten dat voormalig premier Dries van Agt zou zijn overleden. Adam Curry raakte in opspraak omdat hij het lemma over podcasting in zijn eigen voordeel aanpaste. De 222
beperkingen die Wikipedia inbouwt zijn uiteraard bedoeld om misbruik en vandalisme tegen te gaan en het imago van betrouwbaarheid te bevestigen. ‘Met de pogingen van Wikipedia om de kwaliteit te verbeteren, krijgt de site steeds meer een redactionele structuur’, aldus Carr. Gelukkig zit het met die betrouwbaarheid nog steeds wel goed volgens het wetenschappelijke tijdschrift Nature: De informatie van Wikipedia is van vergelijkbaar niveau als dat van de encyclopedie Britannica.
marktinzicht
marktbehoefte
– in een wereld vol risico’s neemt de behoefte aan veiligheid en zekerheid op financieel gebied toe
– veilige betaalsystemen – financiële bescherming – management van financiële risico’s
225
TRUST trendslations >> de markt
iDEAL Webwinkelen wordt steeds meer een prettig alternatief voor analoog shoppen. Bij digitaal boodschappen doen was de virtuele kassa lange tijd een struikelblok. Want hoe veilig is het nu eigenlijk om je persoonlijke gegevens op het wereldwijde web los te laten? Vier grote financiële partijen, ABN Amro, ING Bank, de Postbank en de Rabobank ontwikkelden gezamenlijk iDEAL. iDEAL is de nieuwe standaard voor betalingen via internet in Nederland. Het nieuwe betaalsysteem is net zo veilig, vertrouwd en gemakkelijk als internetbankieren. Toegang tot internetbankeren van een van de deelnemende banken volstaat om gebruik te kunnen maken van iDEAL. Boodschappen kunnen dus worden afgerekend in een vertrouwde betaalomgeving, op basis van de specifieke beveiligingsmethodes van de eigen bank. Consumenten die gebruik maken van internetbankieren hoeven zich niet apart aan te melden maar kunnen direct gebruik maken van het systeem. De banken bieden bovendien controle en overzicht op de betaling. 226
TRUST trendslations >> de markt
www.ideal.nl, www.abnamro.nl, www.rabobank.nl
Rentebeschermer Voor MKB-ers wegen de risico’s van het ondernemen vaak zwaarder dan voor grote ondernemingen. Het dilemma is dat er om te kunnen ondernemen financiële ruimte nodig is. Maar grote uitgaven brengen ook allerlei risico’s en onzekerheden met zich mee. SNS Bank bedacht voor deze doelgroep de SNS Bedrijfshypotheek met Rentebeschermer. Daarmee kunnen MKB-ers profiteren van de voordelen van zowel een variabele als een vaste rente. Deze bedrijfshypotheek heeft een renteplafond. De ondernemer spreekt met de bank af dat de rente die betaald moet worden nooit boven een bepaald maximum uitstijgt. Komt de variabele rente daar bovenuit dan treedt de Rentebeschermer in werking. Daalt de rente onder dit niveau, dan geldt de variabele rente. Voor deze extra zekerheid wordt eenmalig een bedrag aan Rentebeschermerprovisie in rekening gebracht. www.snsbank.nl
risicomanagement
Risk Consultants
Atradius is één van de grootste kredietverzekeraars ter wereld. Het bedrijf verzekert handel tegen het risico dat een afnemer niet kan betalen. Het eenvoudigste product van Atradius is een kredietverzekering. Zo’n verzekering biedt ondernemers rust en zekerheid over de binnenkomende geldstroom. Daarnaast houdt Atradius zich bezig met risicoacceptatie. Bedrijven worden voorzien van informatie over toekomstige afnemers, markten en landen. Het bedrijf adviseert over de commerciële en de politieke risico’s. Dan gaat het allang niet meer over een eenvoudige verzekering maar over ‘risicomanagement’. De risicomanagers van Atradius zorgen ervoor dat de ondernemer ‘gerust risico’s’ kan nemen. Want risico’s en onzekerheden vormen een bedreiging voor het realiseren van de doelstellingen. Toch moet een onderneming risico’s nemen om vooruit te komen. Risicomanagement staat voor beheersbaar zakendoen. www.atradius.com
Nog een stap verder gaat Aon want daar heet risicomanagement Risk Control en risicomanagers zijn Aon Risk Consultants. Die adviseurs weten niet alleen alles over hun eigen vakgebied maar ook over de problemen en ontwikkelingen waarmee ondernemers worden geconfronteerd. Doordat Aon intern is georganiseerd rond marktsegmenten hebben specialisten met vakkennis ook inzicht in specifieke markten. De Aon adviseur prijst zichzelf aan als een partner die oplossingen biedt voor steeds complexere risicomanagement-problemen. Risk Information Consulting is bedoeld om ondernemers wegwijs te maken in de overvloed aan informatie over risico’s en onzekerheden. In 2005 en 2006 presenteerde Aon de ’Terrorism Risk Map’. Dit overzicht van terrorisme-risico’s in de wereld geeft inzicht in de risico’s van extreme maatschappelijke partijen, van nationalistische extreemrechtse partijen tot moslimextremisten. www.aon.nl, www.aon.com
terroristische dreiging Hoewel de dreiging van terrorisme wereldwijd niet afneemt, verandert de aard ervan wel. ‘De strijd tegen het wereldwijde terrorisme heeft het vermogen van grote groepen, zoals Al Qaeda, om het soort aanslagen zoals op 11 september 2001 te plegen beperkt,’ zegt Martin Stone van Aon UK. ‘Dit heeft geleid tot een toename in het aantal kleinere groepen die voor makkelijkere doelen, zogenaamde ‘softspots’, lijken te gaan.’ Stone noemt hierbij de aanslagen in Londen als voorbeeld. Deze ontwikkelingen dwingt bedrijven anders om te gaan met risico’s en terreurdreigingen, meent Stone. ‘Veel bedrijven zijn zich inmiddels wel bewust van het risico op materiële schade, maar besteden nog steeds onvoldoende aandacht aan hun verantwoordelijkheid ten opzichte van hun werknemers en bezoekers aan hun vestigingen. De eerste stap blijft dat bedrijven zich continu op de hoogte moeten blijven houden van de ontwikkelingen binnen het terrorisme. De toenemende bewustwording van de terroristische dreiging maakt een zorgvuldige planning tot een absolute noodzaak.’ bron: www.aon.com 227
