Tijdschrift van de Orchideevriend v.z.w. Verschijnt 5 x per jaar
Pau l Noben
Jaargang
verantwoordelijke ultgever :
- Kernpenstraat 172 - 3590 Diepenbeek
15
Nr.2
Apri11994
VOORWOORD ++++++++++++ De laatste weken en maanden waren nu niet bepaa'id rooskleurig qua weersomstandigheden wat zich goed laat zien in de serre waar de planten over het algemeen veel minder gaan bloeieo. Gelukkig is er in deze periode van grijze dagen een lichtpunt : ons tijdschrift. Zoals in de voorbije edities willen wiJ met dit tijdschrift ons steentje bijdragen tot het leesgenot van onze leden, een welgekomen aanvulling bij onze dageJijkse hobby. Jullie kunnen met verrukking dit tijdschrift doorbladeren, een tijdschrift met artikels, gemaakt door onze leden, waarbij het ene al mooier of 'interessanter oogt als het andere. Ik wil ook even de aandacht vestigen op de tentoonstelling in Ardooie die een ware aanrader is. Onze vereniging neemt ook deel aan de tentoonstelling in Eindhoven in de maand mei (zie verder in dit tijdschrift). In dit tijdschrift eveneens een model van vergunning die nodig is voor transport van planten van en naar Duitsland. De leden die hun stemformulier of volmacht voor de algemene vergadering nog niet hebben opgestuurd, worden vriendelijk verzocht dit. zo snel mogelijk te willen regelen . Natuurlijk blijft iedereen van harte welkom op deze algemene vergadering waarvoor men nog een persoonlijke uitnodig'ing zal ontvangen. Veel leesplezier. Maurice Casteleyn
Werkten mee aan dit tijdschrift : Rene Verleyen Fernand Loncke Jo Janssen Freddy de Coninck Marijke Dombrecht Rik Neirynck Redaktie : Ronny Heirbaut Eindredaktie : Maurice Casteleyn Artikels voor de volgende uitgave worden ingewacht tegen uiterlijk 10 juni 1994;
SUCCESVOLLE EN DOELGERICHTE ORCHIDEEENKWEEK.
Deel 2 : Over potten en verpotten. In de vorige bijdrage waren we gekomen op 15 Februari. De watergift kan nu voorzichtig verder opgevoerd worden. Houd de kunstverlichting nog aan tussen 17 en 22 uur. We kunnen nu verpotten. Kontrolleer de planten op insekten en ziekten en verpot alleen als het echt nodig is, dit is wanneer het potmengsel oud is of als de plant uit de pot groeit. Wanneer je echter van plan bent om deze succesvolle methode volledig te volgen, verpot dan alles, want door de wijze waarop we gaan bemesten zou het wei eens funest kunnen worden voor de planten die anders opgepot zijn. Net eerste wat we nodig hebben is de juiste pot. Gebruik bij voorkeur grijze of witte vierkante potten. Donker gekleurde potten kunnen immers sterk opwarmen als ze in de zon staan, waardoor de wortels letterlijk gestoomd worden. Vierkante potten staan veel stabieler dan ronde en nemen niet meer plaats in. Overigens bepalen meestal de bladeren hoe dicht je de planten bij elkaar kunt zetten. Zet je planten nooit te dicht bij elkaar. Ze nemen mekaars licht af en het is ontstellend te zien hoe snel ziekten en insekten zich verspreiden over planten die te dicht opeen staan. Ronde potten dwingen de wortels naar elkaar toe te groeien, met als gevolg dat de binnenste wortels steeds afrotten, dit in tegenstelling met de natuurlijke groeiwijze waarbij de wortels zich in aile richtingen verspreiden. Een vierkante pot met rechte wanden is dan ook veel gunstiger voor onze orchideeen. Men kan de plant ook overhoeks planten, waardoor ze meer ruimte heeft om te groeien. We nemen dus een Iichtgekleurde, vierkante pot. Voor topzware planten is er dan nog een ander probleem. Plastiek potten hebben weinig gewicht en spijts hun vierkante vorm vallen ze toch nog gemakkeliJk om. Voor deze orchideeen nemen we een doodgewone kieipot. Deze staat zeer stabiel en de inhoud bIijft niet onnodig lang nat. Water geven is niet kritisch en
rotte wortels vind je zelden in een kleipot. En... de kleipot leeft in tegenstelling met plastiek, dood materiaal dus. Een kleipot wordt overdag
droog
en
neemt
IS
nachts
weer
vocht
op,
door
de
luchtvochtigheid in de kas. De opgenomen hoeveelheid water ligt tussen de 25 en 50 gram. Men kan dit zeer gemakkelijk nagaan met behulp van een digitale weegschaal. De potwand werkt regulerend op de vochtigheid van de pot. We gaan nu eerst terug naar onze plastiek pot. Ais substraat nemen we rotswol, die weI eens smalend "rotwol" genoemd wordt overigens ten onrechte want rotswol is een van de betere substraten voor orchideeen . Rotswol moet echter gemengd worden met een waterafstotende stof. Zuivere rotswol is zoals hydrocultuur, en dat is nu niet precies de ideale cultuur voor de meeste orchideeen. Net komt er dus op aan de rotswoI op de juiste manier te gebruiken en dat is wat we nu gaan docn. Maak je plant gereed voor het verpotten. Haal het oude substraat volledig weg. Kort de te lange wortels in, snij dode en rotte wortels af tot aan de basis. Laat de plant iets drogen voor de ventilator en bedek daarna de snijwonden met zwavelbloem of houtskool. We nemen onze plastiek pot met de nOdige gaten onderin en leggen een flinke laag piepschuimbrokken
in
de
pot.
Gebruik geen
potscherven,
aIleen
piepschuim. Rotswol moet een warme voet hebben. Op deze laag leggen we nu een laagje van ongeveer 1 cm, bestaande uit kleine brol\jes rotswol. Nier zetten we de plant op. We verpulveren nu tussen onze vingers boven de pot piepschuim tot we een dunne laag hebben. We herhalen dit: rotswol, piepschuim enz.. tot de pot bijna vol is. V~~r
de bovenste laag van ongeveer 2 cm gebruiken we zuivere rotswol. Tijdens het vullen kan men nu en dan met een potlood wat rotswol
en piepschuim tussen de wortels drukken.In geen geval mag men de rotswol hard aandruk1 keno
De plant is nu opgepot en je zal konstateren dat de pot praktisch niets weegt. De pot wordt nu begoten met water, maar overdrijf niet. De pot weegt nu beduidend zwaarder en de plant staat al iets steviger. Zet de pot nu niet ergens op de grond of op een koude plaats. Pas verpotte planten in rotswol moeten een beetje warmte hebben. Houd de planten matig vochtig gedurende twee weken, daarna mag men meer gieten. Houd de p1anten, afgezien van de hete zomermaanden, niet constant kJetsnat, alleen goed vochtig. Zorg voor een luchtvochtigheid van 70 %. Natte rotswol en een hoge luchtvochtigheid is funest voor de plant, dus geen RV van 90 %. Onze plant is nu opgepot in een zeer luchtig mengsel dat toch een flinke hoeveelheid water kan vasthouden. Door het zeer geringe gewicht in droge toestand heeft men ook een gemakkelijke controle op de hoeveelheid water in de pot. Het mengsel leent zich ook goed voor de speciale en intensieve bemesting die we gaan toepassen. Voor de kleipotten nemen we het volgende mengsel: 2/3 bark van het middelmatig formaat en 1/3 argex-korrels (kleikorrels). Gebruik duurzame bark, geen zachte bark die gemakkelijk kan breken. Geef de plant eenmaal goed water en houd ze daarna 2 weken droog. Sproei de pot echter regelmatig (om de 2 dagen) goed nat op de buitenkant. Na 2 weken mag je om de 2 dagen ietsje water geven en na 4 weken geef je de normale hoeveelheid. Houd de luchtvochtigheid op 75 % en geef ongeveer om de 5 dagen water. In de volgende bijdrage bespreken we de bemesting. NOTA: als het piepschuim bij het verpulveren door de statische elektriciteit aan de vingers blijft plakken, maak het dan wat vochtig.
Fernand Loncke.
ORCHIDEEEN WUBBEN Groot assortiment Orchidee~n en Tillandsia's Botanische orchidee~n, de meeste uit zaad gekweekt en hybriden.
* *
Oppotmaterialen Diverse soorten meststoffen * Gewasbescherminqsmiddelen in kleinverpakkinq Prijslijst sohriftelijk aanvraqen Zes daqen in de week qeopend Tolakkerweg 162 - 3739 JT Hollandse Rading - Nederland
Tel.OO.31.2157.1222
Fax.OO.31.2157.2103
Van 12 tot en met 15 mei 1994 is er een orchideeententoonstelling in de Europatuin de BRUG te Helmond. Doordat deze tuin een van oorsprong aangelegd oerwoud bezit, komen de planten geheel tot hun recht. Onze vereniging neemt deel aan deze manifestatie. Leden die willen deelnemen, nemen kontakt op met de regionale afgevaardigden tegen uiterlijk 10 mei 1994. Onze leden hebben allen persoonliJk een uitnodiging ontvangen voor de tentoonstelling op zaterdag 23 april van 14 tot 18 uur zondag 24 april van 10 tot 12 en van 14 tot 18 uur in het Instituur Heilige Kindsheid - Brugstraat 32 te Ardooie. Deze tentoonstelling is een initiatief van de Orchideevriend met medewerking van aile regio's!!!
Niet te vergeten :
Stemformulieren of volmachten algemene vergadering opsturen naar sekretariaat !!!!!!
I I
De Laelia's van Mexico.
Stel je een land' voor van ongeveer 1 miljoen vierkante kilometer, met duizenden kilometers 'kustlijn, imponerende bergketens en grote hoogplateau's, op en rond de Kreeftskeerkring: Mexico. Zo'n land moet wei een indrukwe'kkende hoeveelhe'id orchideeen herbergen. Juist! En wanneer het land zich bevindt tussen Noord- en Zuid-Amerika, zouden hier toch leden moeten groe,ien van de Cattleya-familie. Nogmaals juist! Tussen de ontelbare Encyclia's en Epidendrums, vormen de Laelia's van Mexico een opvallende en aantrekkelijke groep. Het relief van Mexico, het bijbehorende klimaat en dito flora, wordt vooral gekenmerkt door de twee grote bergketens. De westelijke Sierra Madre Occidental rijst op in het zuiden van Arizona, strekt zich dan zuidoostwaarts uit en vormt zo een smalle, hete kustJijn , afgeboord door steile en ruwe bergen. De oostelijke Sierra Madre Oriental verheft zich uit de vallei van de Rio Grande, en buigt af naar het zuidoosten langsheen de Golf van Mexico. Beide bergketens komen samen in de Sierra Madre del Sur, een onherbergzaam gebied met vulkanen tot een hoogte van 6000 m. Dit gebergte strekt zich verder uit in het Zuid Amerikaanse kontinent. De Laelia's die d'aar (o.a. in Brazilie) voorkomen zijn zeer verschillend van hun Mexicaanse broeders. De Laelia's van Mexico groeien in de milde midden-gedeeltes van de gebergtes, boven de "Tierras Calientes" -- de hete (drogere) kustgebieden - en onder de sub alpine koude toppen. De temperaturen in deze gebieden varieren van 25 C tot 5 C, met occasioneel wat vrieskoude. Terwijl de meeste species uit deze streken f1exibel genoeg zijn om zich aan te passen aan de gematigde kweekwijze van de Cattleya familie, voelen deze Laelia's zich beter in koude of koele omstandigheden. De Mexicaanse Laelia's zijn typische epifieten en groeien op verschillende soorten witte eik, in licht gefilterd zonlicht. Ze delen de takken met tillandsia's en korstmossen, die de vochtige atmosfeer tussen twee regenbuien wat langer vasthouden. De regenval is sterk afhankelijk van het seizoen: zwaar en regelmatig in de lange zwoele zomer, zeldzaam en onbetrouwbaar in de koele winter. Het droge seizoen is niet zeer streng in de groei-gebieden van de laelia's en de nachtelijke dauw die kondenseert op de verschillende epifieten zorgt toch nog voor wat vocht. De meeste van deze Laelia's verkiezen een droge periode gedurende de winter, gewoonlijk na de bloeitijd. Ze worden dan ook het best gekweekt in een zeer luchtig en snel verdampend mengsel, of beter nog, op een stukje schors. Tijdens de rustperiode is licht besproeien, samen met luchtcirculatie, ideaaL Vee I en stagnerend vocht in de winter kan leiden tot wortelrot.
Laelia albida komt het meest noordelijk voor, en is het wijdst verspreid langsheen de 1000 mijll lange kustflanken van de Sierra Madre Occidental. ,In het noorden heeft de soort een kompakte, 5 cm grote bulb, met een blad van 15 cm, een bloeistengel van 20 em en 4 cm grote bloemen. De zuidoostelijke ondersoort heeft langere bulben, (angere bladeren, en een 50 cm lange bloeistengel met 8 cm grote bloemen. De bloemen zijn creme-wit met een licht roze lip. Ze openen in de herfst en in .de winter. Deze soort is zeer gernakkelijk in 'kultuur en bijna ongevoelig voor het al dan niet geven van een rustperiode. Tot nu toe zijn er weinig hybriden van deze Laelia albida, waarschijnlijk wegens de beperkte afmeting van de bloemen en het ontbreken van felle kleuren. Laelia autumnalis bloeit in de herfst, in het binnenland van de westelijke bergketens. De bloemen zijn gewoonrijk open op 2 november: "el dia de los Muertos" (Allerzielen), en daarom worden ze ook wei" Los f10res de los Muertos" genoemd. Op die dag worden ze gebruikt als decoratie op de algemeen gevierde "Dag van de Doden", een feest waarop in elk Mexicaans dorp de doden herdacht worden. De bloemen staan op 60 em lange stengels, zijn roze-blauw van Ideur, 8 cm groot en geuren kruidig-zoet. Er bestaat een zeer gewilde alba varieteit, die wat lijkt op een Laelia albida. In een ge'isoleerde zone, westelijk van het groeigebied van Laelia autumnalis komt een verwante soort voor. Gedurende jaren werd deze plant in de Mexicaanse kollekties gekweekt als "Laelia primaveralis", omdat ze bloeit eind februari en maart. De bloemen zijn heel lichtroze, en hebben een typische muskus-achtige geur, zoals CattJeya percivalliana. De bladeren van deze Laelia zijn langer en smaller dan Laelia autumnalis, en ook de gele kam in de lip ,is verschillend. Deze Laelia is sindsdien beschreven als Laelia bancalarii. De volgende soort die we tegenkomen is Laelia aneeps, verreweg de bekendste Mexicaanse laelia. Het is de enige soort waarvan belangrijke populaties voorkomen zowel op de bergflanken aan de Stille Oceaan (PaCific Coast) als aan de Atlantische Oceaan (Gulf Coast). Deze soort is zeer variabel. Ze bloeit in herfst en winter, en de 10 a 12 cm grote bloemen zijn typiseh roze met een donkerdere, roodachtige lip met gele strepen. De bloeistengel kan tot een meter lang worden. Een recante varieteit uit de staat Guerrero, heeft bloembladeren die, zoals Cattleya intermedia var. Aquinii, licht- en donkerroze "gevlamd" zijn. Er bestaan talrijke kleurvarieteiten van Laelia anceps: alba's in verschillende vormen (met of zonder rode strepen in de lip), semi-alba's sommige met een blauwe lip, gevlamd, gestreept,... Ze zijn allen even interessant Deze soort is een krachtige groeier, zoals ten andere de meeste Mexicaanse Laelia's. Men kan ze fJemakkelijk laten uitgroeien tot tentoonstellingsplanten. De hybriden van Laella anceps zijn heel populair wegens de afmetingen, de vorm en de kleur van hun bJoemen, en hun gemakkelijke kweekwijze. Tussen de verspreidingsgebieden van Laelia anceps en Laelia autumnalis, groeit een soort die mogelijk in een heel vroeg stadium een natuurhybride van beide soorten was : Laelia gouldiana. Deze soort heeft prachtige stervormige, donkerpaarse bloemen. De kleur is donkerder wanneer de plant koel gekweekt wordt. Nog meer als bij de bovenvermelde soorten, vinden we hier op de bloeistengel een honingachtige substantie weer. Indien het klimaat lin de serre zeer vochtig is, riskeren we sehimmels en zijn we onze bloemen kwijt. Wanneer we in de serre of kamer droge lueht hebben, kan dit laagje een harde korst vormen, en
J.relia
I\ulnlllllali~.
Lrelhl rubescen!l.
• de verdere ontwikkeling van de bloeistengel verhinderen. Voorzichtig verwijderen is dus best: In de natuur zorgen de mieren hiervoor, wij gebruiken een vochtig doekje! Een andere Laelia groeit aileen op de droge hooglanden van de provincie Oaxaca, ver weg van de vochtige kustinvloeden: Laelia furfuracea. Het droge winterseizoen zorgt ervoor dat deze soort nog sterker en meer kompakt is, en langzamer groeit. Ze is bijzonder resistent tegen lage temperaturen, maar des te gevoeliger voor elke verstoring. Verpotten of opbinden mag enkel gebeuren als de nieuwe wortels verschijnen onderaan de nieuwe scheut. Deze vuistregel is ten andere ook geldig voor de andere Mexicaanse Laelia's. De wasachtige en glimmende textuur van de diep-roze-purpere bloemen geeft hen een speciale gloed. De bloemen worden in december verzameld uit de berggebieden om de altaren te versieren tijdens de kerstfeesten. Kruisingen van deze soort moeten prachtige resultaten geven, gezien de vorm en de stevigheid van de bloemen. Jammer genoeg is deze soort zeldzaam in kultuur. Verder naar het oosten dalen de bergen naar de vlakte van Tehuantepec, om dan weer te stijgen in Chiapas, de meest zuidoostelijke staat tegen de grens met Guatemala. Chiapas was eens bij de orchideeenliefhebbers bekend als het eldorado van de Middenamerikaanse orchideeen, maar het platbranden voor de landbouw heeft ook hier zijn diepe sporen achtergelaten. Gelukkig zijn er nog enkele interessante natuurreservaten. In de lager gedeeltes rond de bergwouden groeit er een bijzonder spektakulaire soort: Laelia superbiens. Deze soort, die ook in de kerstperiode bloeit, bevindt zich tussen de Mexicaanse Laelia's en het geslacht Schomburgkia. De robuuste, koehoornachtige bulben (20-30 em), met hun lange, stijve bladeren, produceren bloeistengels tot 2 m hoog, met op het einde een bol van tal rijke , 15 cm grote bloemen, allemaal kenmerken van de Schomburgkia's. Maar de lange, smalle lavendelkleurige separen en petalen, en de bloedrode strepen in de lip met de gele kammen. zijn dan weer duidelijke kenmerken van het geslacht Laelia. In Mexico staat deze plant ook bekend als 'candelaria'.Ook de hybrid en van deze soort behouden hun indrukwekkende, exotische uiterlijk. Deze enorme planten groeien in gematigd-koele omstandigheden, zonder strikte rusttijd. Door hun afmetingen, en hun nood aan licht, worden ze weinig gekweekt. Tenminste qua afmetingen, past Laelia rubescens in elke kollektie. Zowel de plant zeit, als de bloem en de habitat suggereren banden met andere Caral'bische geslachten. De lichtroze bloemen hebben een donkere lip. De platte pseudobulben en de tongvormige bladeren herinneren aan het geslacht Broughtonia. Laelia rubescens groeit in de lagergeiegen wouden, die kontinu warmer en vochtiger zijn dan de hooglanden . Wanneer we deze soort gematigd tot warm kweken, kunnen we ze op de kortste keren laten uitgroeien tot een indrukwekkende tentoonstellingsplant. De bloemen blijven wei niet zo lang goed. Ze zijn zeer variabel van kleur, van volledig wit, over semi-alba, tot zelfs gee I! Ais laatste soort, en zeker niet de minste, hebben we de koningin van de Mexicaanse Laelia's, nl. Laelia speciosa, of Laalia majalis. Ze komt aileen maar voor in de bergen rond Mexico city. Ze is schitterend roze van kleur, 12-16 cm diameter (!), een of twee bloemen per bloeistengel, en heerlijk geurend. Lael,ia speciosa groeit op witte eiken, tegen steile bergen. Hier valt slechts regen van juni tot augustus. Waar weinig andere orchideeen overleven. heeft deze soort zich
Llt'lla anl'<'rs.
BOTANISCHE ORCHIDEEEN ELBEPLANTSOEN SS 5704 KX HELMOND tel: 04920-1 S267
Voor de beginner en de gevorderde V~~r de liethebber van koude of warme soorten maar ook v~~r in de kamer .
Behalve vele planten uit Brazilie, hebben wij v~~r de echte verzamelaar
Cattleya , Laelia, Oncidium, Odontoglossum, Masdevallia , Dracula en vele
andere soorten, ook veel miniaturen.
Voor bezoek gelieve een telefonische afspraak te maken , zodat Unlet voor
niets komt.
Bij aankoop in de kas voor minimaal Bfr . 2000 planten, wordt U op vertoon
van Uw l i dkaart een korting van 10% gegeven .
Mocht U planten te veel hebben, bel ons gerust . wij komen vrijblijvend
ki j ken .
I I INu extra aanbieding MaBdevallla'S en Dracula's ult Columbia/II
aangepast. De planten zijn gedrongen, hard en glanzend, en zitten tegen de takken gedrukt, om elk druppeltje vocht bij te houden. Terwijl de andere Laelia's bloeien in het begin van het droge rustseizoen, bewaart Laelia speciosa zijn reserves gedurende de lange droge herfst, winter en lente. Er is dan aileen de mist die wat vochtigheid brengt. Begin april, wanneer de nieuwe scheut verschijnt, komt ook de bloeistengel. De bloem gaat open in mei (majalis), en wordt massaal aangeboden op de markten om het feest van de komende regen te sieren. Op de marlden ziet men dagelijks duizenden bloemen, afgeplukt met de twee of drie laatste bulben, die achteraf gewoon weggeworpen worden. Van natuur beschermlng gesproken!H De zeldzame witte varieteit wordt aan de Heilige Maagd opgedragen. Na de bloei, begin juni, lin het regenseizoen , groeit de nieuwe scheut snel uit, voor hij weer zijn lange rusttijd ingaat. Het kweken van Laelia speciosa is onmogelijk als men geen rekening houdt met de hierboven beschreven groeiomstandigheden. Watergeven op het verkeerde ogenblik is fataal: De bloem of zelfs de nieuwe scheut is dan verloren. Water NA de bloei, en een lange droge rustperiode zijn de sleutels tot succes. Blokkultuur is bijna een must, de wortels zijn te gevoelig voor vocht. Ze doen het zelfs gewoon op een stuk piepschuim!. Het hoeft niet te verwonderen dat Laelia speciosa zeer dankbaar is in kruisingen. Gelukkig verdwijnen de moeilijke kweekvoorwaarden bij hybriden. Hopelijk wakkert deze korte introduktie de interesse aan voor een van de mooiste sekties uit de orchideeenwereid. En hopelijk is dit een inleidingl tot de prachtige orchideeenflora van Mexico. Tenslotte is Mexico zelf meer dan de moeite waard. Ariba.Ariba
Referenties: 1.
The Laelia's of Mexico Paul G. Bechtel in Orchid Digest Dec 1990
2.
An Introduction to the Orchids of Mexico Leon A. Wiard
3.
Orquideas de Mexico N. Pelham Wright
4.
Orchideenkartei, bijvoegsel bij Die Orchidee Tijdschrift van de Deutsche Orchideengesellschaft.
Schomburgkia tibicinis : een nieuwe
----===== vleesetende plant?? ---- --- ... ---_ .... --------- ---_ ..... _---------... Waarschijnlijk zijn er meer plantensoorten vleesetend dan dewelke wij nu reeds kennen. De orchidee SCHOMBURGKIA, die in de jungle van Centraal-Amerika groeit, is waarschijnlijk vleesetend. Tot die conclusie kwam een onderzoeksteam onder leiding van Rico-Grey uit Mexico, welke vaststelde dat de Schomburgkia voesel ontneemt uit dierlijk materiaal. Deze orchidee heeft een hechte band met mieren, die hun nest maken in de grote bolle schijnknoUen. Zij krnipen binnen door openingen die juist groot genoeg zijn om er hun licbaam door te laten. Deze relatie tussen mier en plant is voor beiden een goede zaak, de mieren voeden zich met de nektar van de bloemen van de orchidee en beschermen als tegenprestatie de plant tegen aanvallen van andere insekten. Een onderzoek gedaan door Mecicaanse botanici toont aan dat deze orcbidee op nog een andere manier voordelen haalt uit de reJatie met mieren. Zij stelden vast dat de mieren sornmige bolle scbijnknollen vuJden met dode mieren en andere insekten, plantedelen, zaden en zand. Zij dachten dat dit een soon nest was voor jonge mieren, maar zij konden niet verktaren waarom deze jonge mieren meesta1 niet in deze gevulde scjijnknollen voorkomen. Rico-Grey stelde vast dat deze orchidee zichzelf soms voedde door met haar wortels via de openiogen in de schijnknollen binnen te dringen . Hij verdacht Schomburgkia tobicinus ervan vleesetend te zijn. Om zijn beweringen te staven, voedde bij de mieren met Iicht radioactieve honing. Nadat zij zich enkele dagen tegoed hadden gedaan aan de boning, werden de mieren gedood en werden de holle schijnknollen ermee gevuld. De onderzoekers ontdekten dat de radioactiviteit van de dode mieren zich in de wanden van de schijnknollen opstapelde en daarna verspreid werd in de geheJe plant. De boogste concentratie werd vastgesteld in de uiteinden van de jonge wortels. Rico-Grey en zijn medewerkers concludeerden dat de zacbte, zwarte warulen van de bolle schijnlmollen werkten zoals een maagwand, die de verrotte (verteerde) resten opneemt en zo verspreid in de plant. Tot op heden kon niet worden vastgesteld of de plant door eigen enzymen de vertering activeerde of dat die taak door rnicroben gebeurd. Het voedsel dat Schomburglda tibicinus met eigen wortel opneemt uit haar eigen scbijnknollen, is zeer belangrijk voor haar overlevingskansen. Deze otchidee groeit hoog in de boomtoppen, waar praktisch geen voedsel aanwezig is. In een paar gevallen waar de onderzoekers de plant aantroffen lOnder de mieren, waren de planten veel kleiner dan hun soortgenoten welke weI in symbiose leefden met de mieren. Victor Rico-Grey, 1989, American Joural of Botany, 76 (4) : 603.608 Paul Simons: New Scientist, 5.8 .89
Nawoord. Dat deze plant in staat is om voedsel op te nemen staat buiten discussie, maar om hem als vleesetend te profileren in de echte zio van het woord, daar stel ik toch eeo vraagteken bij. Wij beschouwen als vleesetend indieo : 1. zij dierlijke prooien lokken; 2. zij ze ook vangen; 3. zij ze verteren; 4. zij in staat zijn om de verteerde sappen op te nemen; 5. zij in voedselarme biotopen voorkomen. An de laatste drie voorwaarden schijnt Scfiomburgkia tibicinus wei te voldoen, maar in verband met het lokken en vangen van prooien heb ik wei mijn twijfels, namelijk de tieren gebruiken de holle schijnknollen als een soon mgazijn, waarin enkel dode insekten en plantemateriaal opgestageo wordt. De plant staat dus zelf in voor het vangen van de prooien. Het aanlokken van prooien zoo aIleen gebeuren als de plant bloeit, maar gegevens over levende gevaogen prooi zijo niet in dit artikel verschenen Samenvatting en vertaling : Freddy De Coninck
Schornburgkia Tibicinls. (From The r.nrdrnina World).
In aansluiting op .... nogmaals Schomburgkia
---------------------------------------------------------------------
Van het geslacht Schomburgkia zijn er wetenschappelijk ongeveer 12 species erkend. De planten vinden grotendeels hun oorsprong in Noord-Amerika, de West-indische eilanden en het Columbiaans-Guyaans gebied van Zuid-Amerika. Het geslacht is opgedragen aan Dr. Richard Schomburg, een vooraanstaand botanist die zijn broeder, Sir Robert Schomburg vergezelde op een expeditie naar Brits Guyana in de periode 1840-1844. Tijdens deze expeditie ontdekten zij verschillende tot op dat ogenblik onbekende ordchideeenspecies waaronder een specie Schomburgkia crispa genaamd, die de basisplant zou vormen voor dit geslacht. Dr. Schomburg was jaren direkteur van de botanische tuin in Adelaide, Zuid-Australis. Schomburgkia Iyonsii, Schomburgkia tibicinus en Schomburgkia undulata komen voor in gebieden met zware regenval gedurende ongeveer zes maanden, gevolgd door een droogteperiode van eveneens zes maanden waarbij zij kunnen genieten van de weldoende zonnewarmte. Zij kunnen vergeleken worden met de Mexicaanse Laelia's wat kultuur in het algemeen betreft. Schomburgkia tibicinis werd ontdekt door MR. G.Ure Skinneri in de hoogtanden van Honduras waar de plant veelvuldig voorkwam. De plant zou ook sporadisch gevonden worden in de omgeving van Oaxaca in Mexico, in Costa-Rica, Guatemala en beperkte gebieden in Centraal-Amerika. Een plant werd overgebracht naar de verzameling van Mr.Batemann in Knyperley en wilde daar pas na 4 jaar tot bloei komen. De specifieke naam, "tibicinis", of "trompetter" verwijst naar ean indianenpraktijk. Zij perforen de holle schijnknollen en gebruiken de holle schijnknollen als hoorns waar zij bepaalde boodschappen mee overseinen. De holle schijnknollen worden ook vaak gebruikt als schuilplaatsen voor mieren. Het meest opvallend kenmerk bij dit geslacht is dat zowel da sepalen als de petalen praktisch gelijk zijn, min of meer gegolfd. De laterale lobben van de lip staan open, er zijn 8 pollinia verdeeld in 2 reeksen van 4, de pseudobulben of schijnknollen zijn tamelijk groot van vorm, ze zijn spoelvormig en ze worden holler naarmate ze ouder worden. Op de schijnknollen vormen zich meestal 2 a 3 nogal harde bladeren.De bladloze bloeistengel met een of mear bloemen groeit uit de wortelstok van de plant en is meestal lang en dun van vorm. De bloemen komen met een veelvoud an bloemsteeltjes tevoorschijn aan het uiteinde van daze lange bloemstengels. De bloemstengels zijn groen-paars gespikkeld. De bloemen zijn rood-bruin, iets bleker aan de basis, de lip is langwerpig, dr1ielobbig. De zijlobben zijn groot, rond ornajegeel met roos-paarse strepen, een gele lip met witte boord aan de binnen zijde en rose-paars aan de onderkant. De middelste lobben zijn smaller, bijna ruitvormig met ondiepe inkepingen. De lange bloemstengels zijn er de oorzaak van dat deze plant weinig in Iiefhebbersverzame1 lingen voorkomt. Maurice Casteleyn Uit : A Manual of Orchidaceous plants James Veitch 1888.
LAA'll OIlJ EEN BLOEh EN WAT GRAd DA11 !WG GRO.EN I3
e
1!:r was eens een tuinrnan die zielsveel van de natuur hield. Teruggetrokken in zijn biosfeer aanbad hij de rijzende zon, de maanlichte nacht, de fonkelende sterretjes . zoemende bijen en de brommende " Bombus terrestris " waren zijn vriendjes, ook groene kikkers, aan hem vertrouwd met hun eouden brilletje OPe En elke morgen zegde het roodborstje gedag. En in zijn tuin lonkten vroeg in de Lente de Orchis ~asculat 'de naar bokken geurende HimantoglossuITl, en kwarnen honderd en e~n breedbladige Orchis Dactylorhizas door hun tapijtje van votula gekropen. In zijn veranda was het tropisch regenwoud, dat geurde naar rottende hu~us, en de hete ade~ van verre horizonten. Diep in zijn hart had hii een zwak v~~r orchideeen, en vierden epifyten uit GuateClala en Jurina.I!le hoogtij. 20 stonden oak twee l"halaenopsis orchis verwi.iderd naar elkaar te lonken. Resnekt1evelijk Phal. Lundi en FhRl. Schillerana. Hun ouders kvTamen u1 t .BangIa Desh. En toen hun laatste sel1alen zich opens!ireidden was hun schoonheid adembenemend. De tuinl"!an stond in vervoering '! Eaar toch treurden de Phalaenopsissen. Z1j hadden elkander zo lief. Zij konden bijeen niet komen, de veranda was veel te diep. Daar binnen vlogen ook geen homrneltjes voor helpende hand. lYlaar scherpzinnig als de tuinrnan was, nam hi j een tanden stokertje . nam voorzichtig de pollinien VRn het mannetje en streek die zacht op de kleverige stempel van het vrouwtje. Ret vrouwtje bloosde diep. Formidabel ! ~orrnidabel ! Dank U weI . Dank U Hel, klonk het !. {let mannetje . pofte en pronkte en het vrouwtje sloeg na 4 dagen haar sepaaltjes toe, vensterluikertjes dicht en trok zich stil terug. Ze was zwanger !. Dat was op 10 l\.aart 1990. ~a een warrne, hete Zomer, was haar buikje dik en kolfje rijp op 4 Decemher 1990. Bn de tuinIncm zag dat het goed vTas en zaaide i n een steriel ErleJTIeyert~e, on een zacht bed van Agar-Agar, vele z8adjes met een flink er1bryoot je in hun testa. Als donkerkieITlerS en met 27° Celsius \-18S het daar lekker 'farm hinnen. C;.> 25 Febn1.a.ri '91 hTaIT1 leven in de fe.milie. Hoera, daar zijn we !!. En vele witte puntjes " protocormen " staken hun kop.ie OPe 't Is Lente, joepie !!. En heel de familie verhuisde van het duister naar het licht. En S n:or6ens en '8 avonds kregen ze een uurtje licht hij en mochten ze wat laneer spelen in hun " couveusje " en kregen er zo waar een groen kleurt.~e van. OB 25 ~Tanuari '92 was de toestand niet meer houdha?.r, het wonder geschiedde, allen naar buiten !. De stap van vitro naar viVO. Een kleine stan in de wereld, een grote stap voor de tuinmanJ ~u op 15 Januari '94 staen vader en moeder en hun eerste bloeiende dochter te pronken in de veranda. Op wie eelijkt ze ??, Het is goed eeweest. En de tuinman, " de dader " hij geniet en lacht zelfvoldaan. ! Wnt een " tandenstoker " vermag. t
V.R.
•
s
orchideeenteeit pol van bosstraeten
Schoolstraat 16, 1640 Sint-Genesius-Rode Volwassen planten, zaailingen, flessen.
Rijke soortenkeuze, hybriden en botanisch.
Op aanvraag ontvangt u een prijslijst.
~
02-358. 11 . 15 (Belgie)
Vrije toegang 's namiddags op maandag, woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag .
••
ORCHIDEEENHUIS Orchideeen Grool ilSsonimcnl ordIid.eecn. Bounische en Hybriden • Bromelia's . TIIIanc1si,'s meer dan 100 soonen Regelmau~e unvoer + eigen kwekenj Aankoop VIa veIling Belulban: • Inleresut1le pnjz.en • verkoop op beurun • plantenmanten • orchidecCnnlll • tenloonslellingen Wij kopen ook Uw collcctie GIOTt u:vs lLOEIIND£ PUNlUC YOOI D£ lOODr.. COlAncD[ EN WAIM! PLUTSDI OI'POTMATERlALEN • JeW AJ...IiCJ'TSMESTSTOf'FEN • ~ SPAGNUMVEZEl..nntP f1IN • M • GROF • BAltX FUN • M • GROF • AOROFOAM MOUSE FUNlGROF • OICKSONlA POTJES • PlANKJES • STOKKEN • KlIRX . KlJIlXSCHORS • KU1UU'ULP • K~ • OItUtVESTOKKEN • WORruJiOlTT . I't..ASllEKEN f'OTIt1oI • HOlTT'SKOOL ·ROTSwOL • PEIUJTE • VERMlCUl.ITC: • SCHERMMIDOE1. • AAOEX KL·M-GROF • NOPPENRlUE • ENZ
PLANTENVITRINE AQUARIUM TERRARIUM PALLUDARIUM 80uw & in "dill n ~
Docum~nrall~ ~n p"i:~n
op aanvraaJ(
Kurk . kurkschors . pulp tn plaltn . druivtSlronken . ::waar wont/houl . uquar/umplanltn . drijfplanrtn . \'otduldiutn tn diep\'r/en'otdu . lurarlUmplanrtn . hydroculluur vulichlinJ: . \'erwanning . pompen· benodigdheden . Intlalen en plameken roOSIUS . inox gaas - tnz.
VLEESETENDE PLANTEN
VlJVER EN MOERASPUNTEN
- Bekuplanrtn( sarraceni(l -nepenlire.s J · Zonntdauw{ drosua. hb/is. .. . ) · Vtnus vliel(tval (dionea InIlJcipula ) · Vluulend velblad {pinguicula, - Blaasjeskruid (utricularla) en~ . __
Nu import uit
MADAGAS~R .'V.~uwt
· Oe\'u - en \\'/Iltrplanltn · Orchiduen en vluultnde planltn I'oor luin en moeraJ · Bamboe . riel ' !:rasstn - vartnJ
-Telefonisch bestellen
0P#"".(lur'It .
\ r ltuar . :a"rdaf IU · I I< I.ll.lr
fW)t'tudar & :lIndar . I J . / ." uu, . "d "d~ruur
lip under
IIrat 11(1 Uf1r'uu4. • il u rWc i(J.(J rJ
Ol.MENLEI 69 . !980 lOERS El . fAX
bun AncwC'rpen . SI. An(Qn1U\ . Wcumil lc
C'lndC ..,crkccnbord St. A.nt. }Jc ur~~' rt en t'
oCVJ.IluH Tumhoul nJol';Jlt TrJDpt \ ICn Wn lm.J llc \J(, ' trUI li n ",
V.;1IlUIl ZU
MI
e.c
European Orchid Committee
• Het E.O.C. is een non profit organisatie die Europese orchideeenverenigingen en een aantal Europese niet kornrnerciele insti t uten groepeert. Het E.O.C. stelt zich tot doel: * Oplossingen zoeken voor problemen van gemeenschappelijk belang bvb. i.v.m. de vereenvoudiging en eenvormigheid van de douaneformaliteiten binnen het Europese grondgebied . Om hier aktief aan te werken is binnen het E.O.C. een E.O.C. Koordinators komi tee opgericht. be leden van dit komi tee onderhouden nauwe kontakten met de authoriteiten van de E.E.G. en met de authoriteiten van het land waar ze wonen. V~~r Belgie is Rik Neirynck lid van het koordinators komi t ee. Mede dank zij de aktiviteiten van dit kom i tee werden de procedures voor cirkulatie binnen de E.E.G. van C.I.T.E . S.-planten reeds heel wat vereenvoudigd de laatste twee jaren. * Bescherming van bedreigde Europese orchideee nsoorten en hun biotopen. * Publikatie van: - belangrijke aktiviteiten van de leden . - lijsten van de Europese orchideeenkwek ers (de laatst e lijst bevindt zich ook in de bibliotheek van De Orchideevriend ) . - andere publikaties van gemeenschappelijk be l ang. * Organiseren van het driejaarlijkse Europese Orc hideeen Kongres (in 1997: Geneve, in 2000: Kopenhagen). * Organiseren van een gemeenschappeli j k Europees j ureringsyst eem. * Stimuleren van wetenschappelijk onderzoek en uitwisselen van kweekmethodes, resultaten van onderzoek en van orchideeenbescherming. * Bevorderen van het kontakt tussen de l eden . Jaarl i jks is er een Algemene Leden Vergadering . De Orchideevriend is lid van het E. O. C ..
,
Aanpassing van het HUISHOUDELIJK REGLEMENT. Artikel 25. Het stemmen per brief op agendapunten van de Algemene Vergadering is toegelaten. De Raad van Beheer zal hiertoe een formulier uitgeven dat duidelijk aanduidt waarvoor gestemd moet worden. Een lid mag ook aan een ander lid volmacht tot stemmen geven. De Raad van Beheer zal hiertoe een formulier uitgeven waarop zowel de namen en voornamen van de volmachtgever, als deze van de gevolmachtigde vermeld moeten worden.
C.1. T.E.S.
Tijdens een bijeenkomst op 3 december 1993 van het ·Committee
C.1. T.E.S. EU· werd overeengekomen om geen certifikaten meer te gebruiken voor verkeer binnen de E.E.G. van planten van Bijlage II die artificieel vermeerderd worden. AIleen Duitsland vond dat deze regeling t e ver ging en wenst dat de kunstmatig vermeerderde planten van een aantal soorten van Bijlage II nog dienen vergezeld te zijn van een certifikaat. Duitsland zal hiervan tegen januari 1994 een lijst opmaken met een beperkt aantal soorten van Bijlage II. In afwachting hiervan wordt aangeraden om voor kunstmatig vermeerderde planten van Bijlage II, bij verzending naar Duitsland te zorgen voor de nodige certifikaten. Voor verkeer binnen de E. E. G. van aile kunstmatig vermeerderde planten van Bijlage I is het gebruik van certifikaten verplichl Voor verkeer binnen de E. E. G. van wilde planten van Bijlagen II moe ten altijd certifkaten . . . . gebruikt worden. 14 en 15 mei a.s. ERGOTHERAPIE OPEN DEUR DAGEN
met ORCHIDEEENMARKT. Kliniek st. Jozef te Gentbrugge, deuren open op zaterdag van lOu. tot 21 u. op zondag van lOu. tot 20u. De opbrengst gaat naar de Animatie projekten voor Bejaarden van de dienst Ergotherapie.
.
VOdRB~~L.D
.'
.
~.
EEC- C/T€S-CCI?
~ AItNtlAIJ/JG
-'7(/0 j)FIl
IItKS~5GEt..S :P~/fKKcN ~AI Ncr /'T/}-N£JrEK. "A//AIC r/£'"AAlI€ .: -
· : ~j:--\:~t;,f/;EUROPESE GEMEENSCHAP KONINKRIJK BElGIE ' ;.'
. ~.
-: .~.
"
1 Houder
k.
;JE-;/?Y"';CK «,It <3 II? I j) L /1;::j IV f5"""7
-.8.
CITES
CERTIFICAAT
1t2.CJ~T"-C?,qI?C-
2 Nummer
ORIGINEEl
3 INSTANTIE VAN AfGlFTE
~
~
\.9~""
~~~
-
4 Volledige omschrijving van de goederen (geslachl, leeftijd, kenmerken, enz.)
~§~
OACl-/lbE.E£1V
~~~
~
....7
5 Land van oorsprong en verg. nr.
~L
Lt:(/C#/)E" pL./lNrc/IJ1 Ot.OEIEA/iJ, A
~ ';)~
f>.IJ PI/IOP E .PIt.. (,) /'of
If)'M I /)clf/
~,H. (/lloSlJ/'t
7 Hoeveeiheid
33
~ Hr8~
Q)~
6 Nenogewichl (kg)
t--:-a-=O-alu-m-v-an-v-erk.:-":ril:-: · i-'ng\----'--i-::-:-::r---+ 1O':""':"'BI-on-('-)-~
c>
4
11 Wetenschappelijke naam
O/(CI//jJ CE/lE ' 4 Volledige omschrijving van de goederen (geslachl, leeftijd, kenmerken, enz.)
6 Nettogewichl (kg)
Gt"~
7 Hoeveelheid
3;-
o~
~~ 'V
"t~
B
9 Biilage nl.
10 Blon
n
t5,~
~A
6 Neltogewicht (kg)
.;c
"
~~
~~ \Sl:-,l
c
4:>-0 9 Billage nl.
~~
~~
;r;
12 Gewone naam
OIlC/t/.J)EEEA./ 5 Land van oorsprong en verg. nl
7 Hoeveelheid
6 Neltogewicht (kg)
10 Bron (')
If 7 Hoeveelheid
36'2 9 Bijlage nr.
IN
o o o ~ 3: :J
!
oCD ~ o CD z 8 ~
o o
werden ingevoerd in de Gemeenschap overeenkomstig de
~
10 Bron (')
II
bepa~ngen van Verordening (EEG) nr. 3626/82
werden verkregen voordat de Overeenkomst op hen van loepassing werd in .... _...".. "_".. ".. , I!I.~.I,..9..I.I:_ ".. ... ..... ,.. .... (Lid·Slaat)
in gevangenschap zijn geboren en gelokl, delen daarvan ziin 01 dal het producten daarvan betrelt. kunstmalig Iiin gekweekl, delen van zulke
planl~n ziin of dat hel produclen daarvan betreft.
(fvereenkomstig de Yan kracht zijnde welgeving aan de natuur werden onnrokken. mel loeslemming yan de beyoegde instanties aan de naluur werden ontlrokken.
~ o ...
-•
> ::
I/ULLEAI
w E
i! w c: I- '"-Z ::•c: i 0
(PlniS en dalum)
n Zie ommeliJde.
-PllltAlTEAI
poa~
PE
-.£cS CIfEfN//l/0
IHandlekening)
j)IE/))S IOrtieieel slemptl)
I
REGIONAAl NIEUWS 1994
------------------------------------------Regio Antwerpen.
Bijeenkomsten vinden plaats in het Centrum Zurenborg op de Dageraadplaats 4 te
Borgerhout. Aanvang om 20.00 uur.
Data:
13 mei: voordracht door Herman ter Borgh . Orchideeen voor vensterbank en serre
10 juni
19 augustus
Regio Brabant.
De bijeenkomsten gaan door in het recreatiecentrum te itterbeek (ring rand Brussel
uitrit 14, richting Ninove volgen tot Itterbeek, dan richting centrum Itterbeek, aan de
verkeerslichten rechtsaf en na 200 meter ben je aan het centrum)
Data :
16 april
21 mei
RegioLimburg.
De bijeenkomsten gaan door in cafe "de Siagmolen", elke 3e vrijdag van de maand
om 20.00 uur.
Regio Oost-Vlaanderen.
De bijeenkomsten gaan telkens door op vrijdagavond vanaf 20.00 uur in het
Dienstencentrum te Gentbrugge (afrit E17 Gentbrugge de baan oversteken en op
het einde van de weg naar rechts - na 200 meter zie je het Dienstencentrum aan je
linkerzijde)
Data:
29 april
27mei
24 juni
23 september
280ktober
25 november
23 december
Regio West-Vlaanderen.
Aile bijeenkomsten gaan door elke tweede vrijdag van de maand telkens om 20.00
uur in het lokaal van de firma Haki, Steenhovestraat 4 te Izegem
Data :
10 juni
Samenstetting :
-==== = === Raad van heheer :Rik Dombrecht Rik Neyrinck Paul Noben Karel Otten Roland Verlinden
Dagelijks bestuur : Vool"zitter :
Rik Neyriock K.Astridlaan 159 9820 Bottelare-Merelbeke Tel.09.362.76.62 na 20 Ulll Tel.09.239.35.45 . tussen 11 u15 en 12u Fax.09.239.35.00 ODdervoorzitter : Roland VerLinden Bosstraat 21 9320 Dendermonde Tel.052.22.32.69 Penningmeester : Rik Dombreeht Bmgse Mettenstrdat 6 8310 Sint-Kruis TeI.050.36.IO.36 Sekretariaat -VerenigingJleden - RedaktieiPublikaties : Maurice Casteleyn Ossenstraat 70 9000 Gent Tel.09.223.27.84 Bibliotheek : Karel Otten E.Clauslaan 3 9000 Gent Tel.09I.222.02.86 Leden : Marcel Dierickx -Halewijstraat 85-9031 Drongen Ronny Heirbaut . . St-Jorisstraat 184 -9140 Temse TeI.03.17i .50.76 Georges De Lomhaert . . Kattehroekstraat 31 -1700 Dilbeek Tel. 02.466. 3 1.90 Marleen Van Belleghem . . Tennisbaanstraat 58 - 9000 Gent Maria van Reeth . . Groenstraat 9 - 2800 Mechelen Tel.015.43 .33.91 Regionale verantwoordelijken : West-Vlaanderen : loris van Der Plaet.se Oorlogsvrijwilligerslaan 2A ... 8200 St-Andries-Brugge TeI.OSO.39 .09.96 Oost-Vlaanderen: Rik Neyrinck Willy Cuyt Antwerpen : Rupelmondestraat 156 . . 9150 KllIibeke Tel.03.774.48.95 Limburg: Paul Noben Kempcnstraat 172 ·· 3590 Diepenbeek TeI.011.32.38.00 Brabant: Guy Liessens Boterbloemstraat 21 - 1850 Grimhergen Tel.02.252.06.01 Bankrekening : 738 . 1120199.65
