Themasessie 25 juni 2003 – De Engel - Houten
“Het toenemende belang van breedband in de zorg”
Cor de Jong www.sharedvalues.nl
Houten, 25 juni 2003
1
Welkom / Huishoudelijk Welkom! Introductie Henk / Cor Introductie Shared Values: onafhankelijk management- en adviesbureau voor strategie, organisatie en/of ICT gericht op overheid /zorg / telecom & internetbranches thema’s o.a.: breedband, ketenintegratie, permanente projectorganisatie & professioneel projectmanagement, callcenters in de (thuis)zorg
Houten, 25 juni 2003
2
Agenda 15.30
Ontvangst
16.00
Opening
16.15
Wat is breedband, Henk Schenk
17.00
Pauze
17.15
Aanpak opzet breedbandnetwerken en bijwerkingen, Cor de Jong
18.00
Afronding en nadrink
Houten, 25 juni 2003
3
Einde algemeen gedeelte…
Houten, 25 juni 2003
4
Het toenemende belang van breedband in de zorg!
Henk Schenk www.sharedvalues.nl
Houten, 25 juni 2003
5
Wat is breedband?
“Verbindingen met een transmissiesnelheid van minimaal 10 Mbps”
Omdat de breedbandtechnologie nog volop in ontwikkeling is, vormt de definitie van breedband een glijdende schaal, waarbij de lat in termen van transmissiesnelheid steeds hoger wordt gelegd.
Bron:Expertgroep Breedband
Houten, 25 juni 2003
6
Welke verschijningsvormen en ontwikkelingen? Glasvezel XDSL Straalverbinding Draadloos Satelliet Kabeltelevisie Netwerken
Houten, 25 juni 2003
7
Welke verschijningsvormen zijn er? Medium
Gebruikelijk inzetgebied
Koperen telefoniekabel
Telefonie, ISDN, xDSL
Geschikt voor breedband Neen
Coaxkabel
TV- en radiodistributie
Neen
Straal verbindingen Draadloos GSM Draadloos LAN Draadloos Internet (WIFI) Satelliet
Point to point verbindingen
Ja
Telefonie
Neen
Datacommunicatie
Ja
Datacommunicatie
Neen
Onherbergzame gebieden, TV- en telefonie overdracht tussen continenten Internet bij de consument Bij telecomoperators tussen telefooncentrales en naar grote bedrijven of bedrijfsterreinen
Ja
Vanwege kosten alleen voor de zakelijke markt interessant, van 2 tot 38 Mbps.
Neen Ja
Proef stopgezet Capaciteit is bijna “oneindig” (Tera bits) groot.In sommige steden (Almere, Amsterdam, Den Haag, Eindhoven) vinden proeven plaats waarbij glasvezel ook naar de woningen van consumenten wordt aangelegd.
Stopcontact Glasvezel
Opmerkingen xDSL staat voor een populaire technologie, geschikt voor bedrijven en particulieren, werkend op basis van 2 Mbps. Maximale snelheid nu tot ca 0,512 Mbps, voor consumenten voldoende. Alleen voor de zakelijke markt, tot 2 Gbps. UMTS zal breedbandiger zijn (2 Mbps), echter nog steeds beperkt in snelheid (0,512 Mbps). Maximaal nu zo’n 10 Mbps, in zeer beperkte straal. Maximaal nu zo’n 6 Mbps, in zeer beperkte straal.
Houten, 25 juni 2003
8
Ontwikkelingen in de bedrijfskolom Van verticaal: Content
Content
Content
Sevice provider
Service provider
Service provider
Actieve infra
Actieve infra
Actieve infra
Passieve infra
Passieve infra
Passieve infra
Houten, 25 juni 2003
9
Ontwikkeling in de bedrijfskolom Naar horizontaal:
Content
Content
Content
Service provider
Service provider
Service provider
Actieve infra
Actieve infra
Passieve infra
Houten, 25 juni 2003
10
Vraagbundeling als vliegwiel!
Ziekenhuis
Bibliotheek
Hogeschool
Huisartspost
Gemeente
ROC’s
Waterschap
Thuiszorg
CWI
Provincie
Brandweer
Politie
Aanbesteding
Houten, 25 juni 2003
11
Wat is ketenzorg Onder ketenzorg verstaan we: een stelsel van afspraken en protocollen die in een regio toegepast wordt om patiënten optimale zorg te bieden, waarbij de procesgang zo is ingericht dat de patiënt centraal staat en geoptimaliseerd is over de keten heen. Multidisciplinaire afspraken over behandelprotocollen voor patiënten categorieën! Hierbij dient de informatievoorziening, zowel voor de patiënt als voor de zorgprofessionals, transparant en efficiënt te zijn.
Houten, 25 juni 2003
12
Ketenzorg Van Verticale naar Horizontale sturing! Huisarts (HAP)
Apotheek
Ziekenhuis
RIO
Verpl.huis
Thuiszorg
Strategie
Strategie
Strategie
Strategie
Strategie
Strategie
Organisatie
Organisatie
Organisatie
Organisatie
Organisatie
Organisatie
Huidig Proces
Proces
Proces
Proces
Proces
Proces
Systeem
Systeem
Systeem
Systeem
Systeem
Systeem
Gewenst
Houten, 25 juni 2003
13
Regionaal zorgportaal
Houten, 25 juni 2003
14
Wat is de toegevoegde waarde? Ketenzorg draagt positief bij aan: Kwaliteit van de zorg Klant / patiënt tevredenheid Het werkplezier van de Zorgprofessional Efficiëntie, alsmede productiecapaciteit Betaalbaarheid Toegankelijkheid Transparantie Nieuwe processen en werkvormen b.v. telemedicine
Houten, 25 juni 2003
15
Toegevoegde waarde Breedband
Informatie van en voor de patiënt onsluitbaar maken, daarmee processen optimaliseren zodat efficiëntie en klanttevredenheid toenemen.
Patiënt gerelateerde informatie any time, any place beschikbaar.
Houten, 25 juni 2003
16
Enkele toepassingen in de zorg
Telewerken
Koppeling zorginstellingen
Combinatie van koppeling zorginstellingen en telewerken
Telemonitoring
Telemedicine
(kleinere maatschappen)
Telechirurgie
Virtuele EPD
E-Learning
Houten, 25 juni 2003
17
Meer concreet (1) Transmurale zorg voor CP en CVA patiënten ondersteund met bewegende video beelden, “een bewegend beeld zegt meer dan duizend woorden of getallen” Teleconsulting, b.v. radiotherapeuten op de eigen werkplek middels videoconferencing en beeldmateriaal afstemmen, i.p.v. arts laten reizen Digitale hartfilmpjes online aangeboden aan collega cardioloog, i.p.v. patiënt met ambulance en cd’tje Teledermatologie, huisarts maakt digitale foto welke online beoordeeld wordt door de specialist, i.p.v. doorverwijzen Nieuwe operatietechnieken interactief online aanbieden, i.p.v. training / instructie op lokatie Berichtenverkeer huisarts, specialist en rio elektronisch verzenden, i.p.v. brieven Elektronisch afsprakenloket, i.p.v. telefonisch Thuiszorg patiënten via webcam contact met de thuiszorgcentrale voor consult met arts en toegangsverlening en alarmering
Houten, 25 juni 2003
18
Meer concreet (2) Specialisten die niet in een ziekenhuis maar in een Transmuraalcentrum patienten ontvangen, hierbij heeft hij de informatie vanuit het ziekenhuis nodig Communicatie met patiënten over eenvoudige onderzoeken (b.v. thuis bloedsuiker prikken en bepalen, via ICT beschikbaar stellen aan huisarts t.b.v. advies) Vanuit Verpleging & Verzorging worden mogelijkheden gezien voor thuisbewaking van patiënten Beschikbaar stellen aan specialisten in ziekenhuizen van digitale foto’s vanuit borstonderzoekcentra ten behoeve van diagnose Verbetering van de kwaliteit en efficiency van het opleidingsprogramma. Mogelijkheid voor specialisten in opleiding om operaties op andere locaties te volgen (video streaming) Verbeteren sociaal contact voor (jonge) patiënten in ziekenhuizen met thuisfront en school d.m.v. videolink - Digibeter
Houten, 25 juni 2003
19
Onderzochte breedbandtoepassingen hebben een duidelijk meerwaarde (1) Kwaliteit zorg De kwaliteit van de zorg wordt verbeterd met de inzet van tele-consultatie en teleguidance toepassingen. Het maakt direct contact mogelijk voor behandeld specialisten met de specialisten in de top referente ziekenhuizen. Snellere bespreking van patiënten voorkomt onnodige ligdagen en ambulance vervoer naar gespecialiseerde centra.
Specialisten tekort In die gebieden waar nu reeds een tekort aan specialistische (weekend)zorg is, wordt de kwaliteit van dienstverlening verbeterd door de inzet van tele-consultatie en tele-guidance toepassingen.
Opleiding specialisten De inzet van tele-opleiding toepassingen maakt het mogelijk om de kwaliteit van de opleiding te verbeteren: zo wordt het makkelijker om die ene speciale operatie in het andere ziekenhuis te volgen. Daarnaast kan dagelijks intensiever contact plaatsvinden met de begeleiders in de opleidingsziekenhuizen.
Houten, 25 juni 2003
20
Meerwaarde (2) Sociale contacten patiënten Patiënten die (langdurig) in het ziekenhuis verblijven kunnen het contact met het thuisfront en school beter in stand houden door middel van video conferencing toepassingen.
Spin-off De beschikbaarheid van een breedband infrastructuur biedt een ziekenhuis de mogelijkheid om al het andere berichten- en internetverkeer via deze verbinding te laten verlopen. Mogelijkheid om de breedbandinfrastructuur in te zetten voor thuiswerken (b.v. opvragen van radiologie beelden door specialist vanuit huis). Daarnaast bieden Voice Over IP (Internet Telefonie) toepassingen additionele mogelijkheden.
De landelijke beschikbaarheid van een breedbandige infrastructuur voor ziekenhuizen zal een belangrijke stimulans zijn voor de ontwikkeling van additionele toepassingen en als een olievlek werken in de communicatie met de thuiszorg en huisartsen.
Houten, 25 juni 2003
21
Aanpak opzet breedbandnetwerken en bijwerkingen
Cor de Jong www.sharedvalues.nl
Houten, 25 juni 2003
22
Inleiding tot discussie
Lijn van de presentatie:
Vraagbundeling Mogelijke valkuilen Organisatorische consequenties van thuiswerken Selectie en aanschaf van breedband Toekomstperspectief
Houten, 25 juni 2003
23
Waarom vraagbundeling Kosten hoge snelheidsverbindingen (Gigabit) tussen vestigingen en/of vanaf vestiging naar openbare infrastructuur relatief hoog;
Vaak hebben diverse not-for-profit partijen in een gemeente/regio dezelfde behoeftes: -
vestigingen onderling koppelen (spraak en data); centrale beheerorganisatie of aansturing; nieuwe ICT-architectuur met gecentraliseerde opstelling serversystemen; één aansluitpunt op openbare infrastructuur; meer bandbreedte; lagere exploitatiekosten van dit alles.
Behoefte en exploitatie door businesscase onderbouwen, TCO bepalen (total cost of ownership)
Houten, 25 juni 2003
24
Oplossingen opzet infrastructuren (gedeeltelijk bron KPN)
Standaard
+
++
+++
Telefoonaansluiting
Analoge aansluiting
ISDN aansluiting
Meervoudig ISDN
ISDN 15/20/30
Internet toegang
Inbellen
ADSL
Vestigingen koppelen
ISDN
VPN
Houten, 25 juni 2003
Office DSL Leased line
Dark Fibre
25
Vraagbundeling als vliegwiel! Gemeenschappelijke aanbesteding van fiberverbindingen.
Ziekenhuis
Bibliotheek
Hogeschool
Huisartspost
Gemeente
ROC’s
Waterschap
Thuiszorg
CWI
Provincie
Brandweer
Politie
Aanbesteding
Houten, 25 juni 2003
26
Leerpunten vraagbundeling (1) Scheiden vraagbundeling breedband via managed dark fiber versus ‘reguliere’ VPN concepten Bij vraagbundeling van fiber: Meestal gemeente als trekker nodig - is de partij die subsidie heeft gekregen (8 gemeenten, breedbandproef, fiber to the home); 20 andere gemeenten hebben eigen plannen; - heeft belangen (goede zorg voor inwoners, sociale cohesie, economisch beleid); - i.v.m. graafrechten; - eigen locaties koppelen, launching customer; - I-visie, rol van internet in communicatie met burger; - ondergrondse bestemmingsplannen, niet de straat telkens open; - nieuwbouwprojecten (Vinex-locaties), bedrijfsterreinen. Onderwijsveld kent ook grote behoeften (eigen infrastructuur, remote toetsing, elearning)
Houten, 25 juni 2003
27
Leerpunten vraagbundeling (2) Voorbeelden projecten (gemeenten initiator) Leeuwarden Deventer Tilburg Arnhem/Nijmegen Enschede Et cetera
Zorgveld meestal in 2e echelon, geen initiator, afwachtend
Houten, 25 juni 2003
28
Leerpunten vraagbundeling (3) Veel te verdienen voor zorgveld, beeldverwerkende technieken leidend. Onderlinge koppeling locaties bij multisite model (PACS, ZIS, LAB, telefonievoorzieningen, et cetera, nu veel straalverbindingen) Gigabit koppeling op Gigaport (Surfnet) voor samenwerking met academische en/of andere ziekenhuizen Koppeling naar partners binnen zelfde holding (thuiszorg, verpleeghuizen, transmurale centra et cetera) Koppeling met samenwerkingspartners in de keten (voor regionaal virtueel EPD, praktijk van specialisten in zorgcentrum, lab’s) Invoering vormen van Telemedicine (thuiszorg) Invoering van videobeveiliging en –bewaking
Houten, 25 juni 2003
29
Leerpunten van vraagbundeling (4) Veel tijd gaat zitten in bij elkaar brengen (en houden) van partijen 2 of 3 echte trekkers nodig, rest volgt zorg zou tot de harde kern moeten behoren… Keuze van een samenwerkingsmodel (stichting, BV o.i.d.) in- en uittreedmogelijkheden (penalty’s) Architectuur (back-up, redundancy, schaalbaarheid) gebruik maken van reeds aanwezige voorzieningen Wie investeert, wie financiert, wie consumeert
Maar het resultaat mag er zijn: veel bandbreedte voor relatief lagere prijzen en relatief weinig zorgen en onderhoud!
Houten, 25 juni 2003
30
Mogelijkheden dark fiber Surfnet
VPN Zorgcentrum
Patiënt
PACS Verpleeghuis
VPN
Private Managed Dark Fiber
Specialist A
ZIS Specialist B
VPN
Lab
Thuiswerkers
Houten, 25 juni 2003
31
Opzet van een breedbandnetwerk Bepaal ICT-beleid organisatie en bandbreedtebehoefte Stel businesscase breedband op (spraak meenemen!) Check of andere not-for-profit instellingen willen meedoen aan gezamenlijke aanbesteding Stel programma’s van eisen op (beheer uitbesteden?) Indien vraagbundeling niet haalbaar, ‘standaard’ VPN-oplossingen selecteren via rationele aanbesteding Implementeer oplossing Bij telewerkers: stel reglement op. Houten, 25 juni 2003
32
Rol van portal bij VPN
Houten, 25 juni 2003
33
Rol van portal bij VPN Voorbeeld: Specialist houdt praktijk in meerdere ziekenhuizen
Wil toch bij z’n informatie
Eigen, beveiligde portal maakt het mogelijk via een web-toegang-methode vanaf een willekeurige plaats toch toegang te verlenen
Flexibiliteit aandachtspunt bij opzet VPN’s!
Houten, 25 juni 2003
34
Bijwerkingen thuis- of telewerken Moet passen in organisatie- en managementcultuur Van throughput naar output sturing Doet beroep op eigen verantwoordelijkheid medewerker Manager moet afspraken met medewerker maken over aantal dagen thuiswerken Vastleggen in een telewerkreglement met o.a. Wie betaalt werkplek thuis Fiscale consequenties Hoe om te gaan met vertrouwelijke zaken Wat te doen als PC ‘t niet meer doet ARBO regels Maximaal aantal dagen telewerken Bereikbaarheid ‘Productie-afspraken’
Houten, 25 juni 2003
35
Toekomstperspectief At the end is alles draadloos …. Echter, bandbreedte vaste verbindingen hoger dan draadloze Voorlopig moeten we leven met combinatie van draadgebonden en draadloze infrastructuren en bijbehorende apparatuur ICT-beheer wordt zeker niet eenvoudiger We willen informatie anytime, anyplace, anywhere en via any device kunnen raadplegen (is dat echt zo…) Huidige dark fiber netwerken zullen ooit door reguliere operators opgekocht worden (gelijk aan voormalige CAI-bedrijven) ICT maakt het mogelijk onze werkprocessen aan te passen, ook de zorg en de specialist zal hiervan willen profiteren
Houten, 25 juni 2003
36
Rol van Shared Values o.a.
Opstellen businesscase breedband en/of vraagbundeling ICT-strategie en -architectuur opstellen Begeleiding aanbesteding (breedband)netwerken Projectmanagement realisatie (breedband)netwerken Projectmanagement of directievoering van een samenwerkingsverband voor aanbesteding en exploitatie van breedband Programmamanagement bij introductie flexibel werken
Houten, 25 juni 2003
37
Vragen of nadrink?
Houten, 25 juni 2003
38