Themasessie Jeugdzorg. Achtergrondinformatie

Themasessie Jeugdzorg Achtergrondinformatie

Themasessie Jeugdzorg

Belangrijke kengetallen Landelijk De overgang van het huidige naar het nieuwe jeugdzorgstelsel moet op 1 januari 2015 zijn afgerond. Bij de decentralisatie van de jeugdzorg gaat het landelijk om een bedrag van circa € 3,3 miljard. Daarbij wordt een doelmatigheidskorting ingeboekt, oplopend van € 120 miljoen in 2015, via € 300 miljoen in 2016, naar € 450 miljoen in 2017. Voor de invoeringskosten stelt het rijk € 48 miljoen in 2013 aan de gemeenten beschikbaar. Voor 2014 is € 16 miljoen beschikbaar, waarvan € 7,75 miljoen voor gemeenten. Het resterende bedrag wordt verdeeld over de twaalf provincies, drie grootstedelijke regio’s met jeugdzorgtaken, terwijl ook geld is gereserveerd voor onderzoek en ondersteunende activiteiten (bron: Gemeentefonds, Meicirculaire 2013).

Twente In Twente wonen ongeveer 625.000 mensen, waarvan ongeveer 180.000 kinderen en jongeren in de leeftijd van 0-23 jaar. Ruim 10.000 van hen maken gebruik van een vorm van jeugdzorg en verlengde jeugdzorg (18-23jr) waarvoor we als gemeenten straks verant-

woordelijk worden. Dit is circa 6% van alle kinderen en jongeren in Twente (landelijk 8%). De budgetaire omvang is ruim €130 miljoen.

Enschede In Enschede betreft het ruim 2.500 kinderen/jongeren in jeugdzorg1. Dit is 5% van het totaal aantal jeugdigen in jeugdzorg in Enschede en tevens het gemiddelde in Twente. Het zorgverbruik in Enschede beslaat ruim €40,5 miljoen, waarbij nog een gedeelte van JeugdzorgPlus en de jeugd-GGZ onbekend is, waardoor de kosten slechts zullen toenemen. De kostenstijging binnen de j-GGZ kent bijvoorbeeld een aanzienlijke groei van 30%. In de meicirculaire wordt aan Enschede €39 miljoen toegekend, hetgeen naar de huidige berekeningen niet volstaat ten opzichte van de werkelijke kosten. Met de overheveling van taken, houdt het Rijk ook een korting in die van 2015 tot 2017 stijgt naar 15%. Dit maakt de noodzaak groot voor Enschede om naar efficiënte uitvoering van het nieuwe jeugdstelsel te komen om jeugdigen van daadwerkelijk benodigde ondersteuning te voorzien in de toekomst. Inschatting van de kosten in euro

Aantal (afgerond)

Totaal jeugdigen

Aantal in Jeugdzorg

Twente

184.000

10.500

Enschede

47.240

2.500

Ambulante begeleiding (AWBZ)

623

5,5 mln

Ambulante zorg (AWBZ, Zvw, Prov)

2.200

8,3 mln

Verblijf deeltijd

214

700.000

Verblijf 24 h

494

11 mln

Pleegzorg

211

2,2 mln

Jeugdbescherming

538

3 mln

Jeugdreclassering

81

460.000

Totaal aantal zorgtrajecten

4.500

40,5

Het aantal jeugdigen dat een vorm van jeugdzorg ontvangt en gerelateerde budgetten waarvoor de gemeenten verantwoordelijk worden, naar woonplaats van de ouders, peildatum 1 oktober 2011 (bron: I&O Research, Factsheets Transformatie Jeugdzorg Twente, mei 2013).

Gezinnen met kinderen in jeugdzorg

Aantal gezinnen

Aantal gezinnen met 1 kind

1.793

Aantal gezinnen met 2 kinderen

219

Aantal gezinnen met 3 kinderen

26

Aantal gezinnen met meer dan 4 kinderen

17

Totaal aantal gezinnen

2.055

Globale verdeling naar de woongebieden.

2 Themasessie Jeugdzorg


Taken JeugdzorgPlus

Pleegzorg

Dit is een vorm van hulpverlening met drang en dwang, voor jongeren voor wie een machtiging gesloten jeugdzorg is afgegeven door de kinderrechter. Het gaat om jongeren met ernstige, hardnekkige gedragsproblemen die zich aan de noodzakelijke behandeling dreigen te onttrekken. Soms vormen zij een gevaar voor zichzelf. Om plaatsing in een JeugdzorgPlus-instelling mogelijk te maken geeft Bureau Jeugdzorg op dit moment een indicatie. JeugdzorgPlus wordt op dit moment geleverd door 13 instellingen op landelijk niveau. In Twente betreft het LSG-Rentray en de OG Heldringstichting. Omdat uitvoering op regionale schaal plaatsvindt, namelijk in instellingen die op regionaal niveau georganiseerd zijn, ligt het voor de hand als 14 gemeenten in Twente om gezamenlijk (een) JeugdzorgPlus-instelling(en) te contracteren.Om plaatsing in een JeugdzorgPlusinstelling mogelijk te maken geeft Bureau Jeugdzorg op dit moment een indicatie. Voor de JeugdzorgPlus geldt dat gemeenten verplicht moeten samenwerken.

Pleegzorg is voor kinderen en jongeren tussen 0 en 18 jaar die vanwege een opvoed- en opgroeiprobleem tijdelijk niet bij hun eigen ouders kunnen wonen. Pleegzorg is meestal vrijwillig, maar kan ook gedwongen zijn (op last van de kinderrechter). Op dit moment zijn er 28 regionale en 4 landelijke pleegzorginstellingen die pleegzorg bieden. Zij werken samen onder de naam ‘Pleegzorg Nederland’. Het aantal instellingen dat pleegzorg verzorgt is beperkt. Het ligt dan ook voor de hand als 14 gemeenten in Twente gezamenlijk (een) pleegzorginstelling(en) te contracteren.In het vrijwillig kader is op dit moment een indicatie van Bureau Jeugdzorg nodig voor pleegzorg. In het gedwongen kader besluit de kinderrechter tot een ondertoezichtstelling met gedwongen uithuisplaatsing, na een advies van de Raad voor de Kinderbescherming. Kosten: € 10.500 per traject

Jeugdreclassering Kosten: circa € 125.000 per traject

Jeugdbescherming Dit is een gedwongen maatregel die de kinderrechter kan opleggen een vorm van vrijwillige hulp niet werkt, in gezinssituaties waarin ernstige opvoedingsproblemen voorkomen en/of de ontwikkeling van het kind of de jongere in het geding is. Een kind of jongere wordt dan ‘onder toezicht gesteld’ (OTS). Een gezinsvoogd begeleidt het gezin bij de opvoeding, tot ouders dit zelfstandig kunnen overnemen.De jeugdbeschermingsmaatregelen worden op dit moment uitgevoerd door een beperkt aantal organisaties, namelijk de Bureaus Jeugdzorg en enkele landelijk werkende instellingen. Omdat de instellingen die jeugdbeschermingsmaatregelen op regionaal en/of landelijke niveau georganiseerd zijn, ligt het voor de hand als 14 gemeenten in Twente om gezamenlijk (een) gecertificeerde instelling(en) te contracteren. Op dit moment verzoekt de Raad voor de Kinderbescherming de kinderrechter om een OTS uit te spreken. Voor jeugdbescherming geldt dat gemeenten verplicht moeten samenwerken. Kosten: € 6.000 per traject

Jongeren vanaf 12 jaar kunnen wegens strafbaar gedrag voor de kinderrechter moeten verschijnen. Deze kan dan een straf opleggen. Dit kan een boete zijn, een taakstraf of een gevangenisstraf. De kinderrechter kan ook besluiten dat de jongere begeleiding nodig heeft van een jeugdreclasseringswerker. Hiermee moet worden voorkomen dat de jongere opnieuw de fout ingaat. De jeugdreclassering wordt uitgevoerd door een beperkt aantal organisaties, namelijk de Bureaus Jeugdzorg en enkele landelijk werkende instellingen. Omdat de instellingen die jeugdbeschermingsmaatregelen op regionaal en/of landelijke niveau georganiseerd zijn, ligt het voor de hand als 14 gemeenten in Twente om gezamenlijk (een) gecertificeerde instelling(en) te contracteren. De toegang tot de jeugdreclassering loopt op dit moment via een ZSM-tafel (Zo Snel, Slim, Selectief, Simpel, Samen en Samenlevingsgericht Mogelijk). Bij een ZSMtafel werken organisaties als het Openbaar Ministerie, de politie, de Raad voor de Kinderbescherming, de (kinder)rechter, de (jeugd)reclassering en ook Slachtofferhulp Nederland samen, waarbij het proces van beoordelen, straffen en uitvoeren is geïntegreerd. Ook vanaf 2015 wordt gewerkt met ZSM-tafels. Voor jeugdreclassering geldt dat gemeenten verplicht moeten samenwerken. Kosten: € 6.000 per traject

3

AMHK

Vrijwillig Ambulant

Het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) adviseert iedereen die zich zorgen maakt over een kind en denkt aan kindermishandeling. Ook onderzoekt het AMK (vermoedelijke) situaties van kindermishandeling en brengt zo nodig de juiste hulp op gang. Een gezin kan worden overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming om aan de kinderrechter een verzoek voor te leggen voor het treffen van een kinderbeschermingsmaatregel. Op dit moment is het AMK ondergebracht bij Bureau Jeugdzorg. Omdat het AMK en het SHG (en straks het AMHK) regionaal georganiseerd zijn, ligt het voor de hand om als 14 gemeenten in Twente gezamenlijk één (of twee) organisatie(s) in te richten/ te bekostigen.

Vrijwillig ambulante hulpverlening betreft zorg die voornamelijk verleend wordt op afgesproken tijden. Deze vorm van jeugdzorg kent momenteel verschillende varianten in de financiering: de geïndiceerde provinciale jeugdzorg, de jeugd-ggz en de jeugd-(l)vb. Het ambulante karakter van deze jeugdzorgvorm maakt dat deze vooral lokaal of bovenlokaal wordt aangeboden en georganiseerd. Dat wordt versterkt door de grote variatie in het aanbod, dat lokaal kan verschillen. Gelet op dit karakter gaan we er vanuit dat deze jeugdzorgvorm lokaal, dus in principe door de gemeenten afzonderlijk, wordt ingekocht. Maatwerk is cruciaal bij het aanbod van vrijwillig ambulante ondersteuning. Daarom is het belangrijk dat we de toegang tot deze vormen van zorg lokaal regelen.

Crisisdienst Een crisisdienst is 24 uur per dag, 7 dagen per week beschikbaar voor vragen van cliënten en professionals. Op dit moment beschikt Bureau Jeugdzorg over een crisisdienst. Ook diverse aanbieders hebben een eigen crisisdienst. Het meldpunt voor crisissituaties is provinciaal georganiseerd. Omdat de crisisdienst straks (boven)regionaal georganiseerd is, ligt het voor de hand om als 14 gemeenten in Twente gezamenlijk één organisatie in te richten/ te bekostigen.

Vrijwillig Residentieel Vrijwillig residentiële jeugdzorg is hulpverlening waarbij kinderen en jongeren van 0-18 jaar, (tijdelijk) dag en nacht buiten hun eigen omgeving verblijven. Vrijwillig residentiële jeugdzorg is nu bovenlokaal, regionaal en op onderdelen zelfs bovenregionaal georganiseerd. Omdat de uitvoering op bovenlokale, regionale of zelfs bovenregionale schaal plaatsvindt, ligt het voor de hand als 14 gemeenten in Twente om gezamenlijk instellingen voor vrijwillig residentiële zorg te contracteren. De toegang tot de vrijwillig residentiële jeugdzorg kan zowel lokaal als regionaal worden georganiseerd.

Kosten: Gemiddeld € 4.850 per traject Gemeenten blijven ook de taken uitvoeren die zij al deden: Jeugdgezondheidszorg; Preventief jeugdbeleid (incl. informatie, advies en signalering); Licht ambulante hulpverlening.

Opdracht aan gemeenten Gemeenten moeten de komende tijd de volgende onderdelen regelen: Toegang tot jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering; Het ondersteuningspakket (incl. inkoop van zorg, aanbesteden/subsidiëren, lokaal/regionaal); Het besturingssysteem en bijbehorende financieringssysteem; Cliëntparticipatie.

Kosten: gemiddeld € 23.000 per kind (24-uurs) en gemiddeld € 3.500 per kind (deeltijd)

Stelsel nu

Stelsel straks

Gemeenten zorg

Verantwoordelijk voor preventieve jeugdhulp

Verantwoordelijk voor alle zorg voor jeugd

Financiën

Verkokerde financieringsstromen

Één financierings-stroom

Wetgeving

Diverse wetgevingstrajecten

Één wettelijk kader



Transformatie Jeugdzorg Twente Regionale samenwerking De decentralisatie van taken en verantwoordelijkheden naar de gemeenten heeft een grote impact, niet alleen op de ontvangers en aanbieders van zorg en ondersteuning, maar ook op de gemeente. De benodigde deskundigheid, de beperkte omvang van bepaalde doelgroepen en de schaal waarop sommige gespecialiseerde voorzieningen zijn georganiseerd, maken het logisch om als gemeenten bij het voorbereiden, uitvoeren en aansturen van bepaalde taken bovenlokaal op te trekken. Het Rijk, de VNG en het IPO zijn overeengekomen dat gemeenten voor een beperkt aantal onderdelen van de decentralisatie verplicht bovenlokaal moeten optrekken (Transitieagenda jeugdzorg, 2012). Deze bovenlokale afspraken moeten uiterlijk een jaar

voor inwerkingtreding van de nieuwe jeugdzorgwet op 1 januari 2015 gereed zijn, dat is dus op 1 januari 2014. Enschede zoekt nadrukkelijk de bovenlokale samenwerking in de Regio Twente. Dit proces met de 14 Twentse gemeenten kent een Bestuurlijk Overleg ‘AWBZ/Wmo/ Transformatie Jeugdzorg’. Ook op Twentse schaal wordt samenwerking met participatie en Passend Onderwijs tot stand gebracht. Enschede is één van de vier coördinatoren in deze samenwerking. Een nadere toelichting hierop is eerder in de ‘Startnotitie Transformatie Jeugdzorg Twente’ en ‘Visienota Transitie Jeugdzorg’ verwoord.


Uitgangspunten Visienota jeugdzorg In het najaar van 2012 hebben de 14 gemeenten in Twente onze visie geformuleerd op de decentralisatie van de jeugdzorg (bron: Visienota Transformatie Jeugdzorg Twente). Deze visie is in belangrijke mate richtinggevend voor de lokale inrichting en uitvoering van de jeugdzorg én voor onze regionale samenwerking. De inhoudelijke vertrekpunten zijn: Wij stellen het kind staat centraal; Wij vinden dat ouders zelf verantwoordelijk zijn;. Waar nodig versterken we de opvoeding; Waar nodig versterken we de ondersteuning; Waar nodig nemen we de opvoeding over.

Daarbij hebben we afgesproken dat: We regie nemen, partners betrekken en cliëntparticipatie organiseren; We lokaal doen wat lokaal kan, bovenlokaal wat bovenlokaal moet; We kiezen voor een beleidsrijke invoering waar mogelijk; We experimenten mogelijk maken en lessen trekken.

Dit betekent dat wij: Inzetten op het versterken van eigen kracht; Nadruk leggen op preventie en vroegsignalering; Ondersteuning zo wijkgericht organiseren; Ondersteuning integraal bieden (één gezin, één plan, één budget); Ondersteuning zo intensief en zo lang bieden als nodig; Ondersteuning vraaggericht, niet aanbod gericht bieden; Organisaties en de professionals het vertrouwen geven; Efficiency realiseren.

5


Voorbereidende werkzaamheden en samenwerkingen Om tijdig gereed te zijn voor het overnemen van taken, dossiers en verantwoordelijkheden is de gemeente reeds geruime tijd actief om zich voor te bereiden. Mede door middel van ‘proefdraaien’ en werkwijzen testen komen we tot een verbeterd systeem. Om een indruk te geven staan hieronder kort een aantal pilots genoemd.

Toegang en jeugdzorgtaken in de wijkteams Bureau Jeugdzorg en MEE zijn na een proefperiode in 2012 kernpartner van de wijkteams geworden. Zij bieden met name kennis en ondersteuning op het gebied van jeugdhulptrajecten, toegang tot ondersteuning, actie bij zorgmeldingen door de politie, jeugdbescherming en jeugdreclassering. De medewerkers van Bureau Jeugdzorg en MEE ontwikkelen zich tot integrale wijkcoach die een gezin relevante ondersteuning kan bieden. Of de regisseur kan zijn die andere jeugdhulp coördineert. Streven is om vanaf 1 januari 2014 alle toegang in de wijkteams af te handelen.


Preventieve gezondheidszorg en opvoedondersteuning Binnen de zogenaamde 0e en 1e lijn wordt versterking gerealiseerd zodat het opvoedkundige klimaat in gezinnen, wijken, buurten, scholen, gezondheidscentra, bij huisartsen, etcetera. verbetert. Hierdoor wordt zoveel mogelijk snellere en lichtere ondersteuning ingezet, zodat zware zorg voorkomen kan worden. Dat betekent dat de JGZ naast de partners als maatschappelijk werk in de wijkteams participeert en de actieve verbinder is naar de school, huisarts of sportvereniging. Een verbinding met de wijkdiensten (in ontwikkeling) ligt voor de hand.

Raad voor de Kinderbescherming In de nieuwe Jeugdwet wordt een nieuwe (rechtstreekse) meldingsprocedure voor de RvdK beschreven. In de wijkteams wordt met deze procedure ervaring opgedaan. De wijkcoaches worden door de RvdK opgeleid binnen de methodiek ‘Verve’ (Veiligheid en regie voor elk’). De partners binnen de wijkteams doen ervaringen op met rechtstreekse meldingen aan de RvdK, met ondersteuning van BJZ-wijkcoaches.

Advies en Meldpunt Kindermishandeling en Steunpunt Huiselijk Geweld Dit betreft de samenwerking tussen het Steunpunt Huiselijk Geweld en het AMK om te komen tot een geïntegreerd AMHK.

Multidisciplinaire Aanpak Kindermishandeling Het doel is het stoppen van kindermishandelingen en verminderen van de schadelijke effecten door het bieden van een integrale samenwerking van hulpverlening, politie, justitie en medische zorg, in de vorm van een multidisciplinair team. Vanaf 1 september zal een team ‘MCK’ actief zijn. De onderzoeksvragen bij deze samenwerking richten zich op hoe de toegang tot het MCK verloopt, hoe verbinding met de reguliere hulpverling geborgd is, welke disciplines en organisaties moeten minimaal vertegenwoordigd zijn in het multidisciplinaire team en welke vervolginterventies uit de samenwerking komen. Partners in deze aanpak zijn Mediant, Jarabee, Ambiq, Politie, MST, ZGT, JGZ en de Twentse gemeenten.

de jeugdzorg. Samen met huidige maar ook eventuele nieuwe cliënt- en/of ouderorganisaties gaan we vorm geven aan participatie. Daarnaast wordt een vorm van e-participatie overwogen. Daar waar we als gemeente bovenlokaal samenwerken ligt het voor de hand om samen invulling te geven aan het organiseren van cliëntparticipatie. Arcon ondersteunt de gemeente hierbij.

Informatiekundige agenda De scope van deze agenda ligt op de ontwikkeling van digitale toepassingen en mogelijkheden voor zowel burgers als mantelzorgers/vrijwilligers als professionals. De informatiekundige agenda betreft het gehele sociale domein. Uiteenlopende thema’s die hierbij aan de orde zijn, betreffen principes als ‘cliënt is eigenaar van zijn dossier’, de concrete overdracht van dossiers naar de gemeente en informatie-uitwisseling tussen professionals.

Cliëntparticipatie Wij vinden de beleving en mening van cliënten van wezenlijk belang om de slagingskans van de hulpverlening te laten stijgen. Daarom nemen we de regie bij het geven van een plek aan de stem van cliënten in

7

Colofon Dit is een uitgave van de gemeente Enschede.

Contactpersoon Alice van den Nieuwboer, [email protected]

Vormgeving Digidee Ontwerpstudio Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. Tekst mag alleen met toestemming van de gemeente Enschede worden overgenomen. © juni 2013, gemeente Enschede

Themasessie Jeugdzorg. Achtergrondinformatie

Recommend Documents