The Da Vinci Class College Den Hulster Onderwijsaanbod voor hoogbegaafde VO leerlingen
Marielle Wolters, docent / tutor Frans Doesborg, teamleider 2 / 3 (t)vwo Chris de Haan, conrector tvwo Wim Timmermans, onderwijsdirecteur havo / vwo Venlo, juni 2013
1
1: Start van the Da Vinci Class op College Den Hulster De stichtingen binnen het primair onderwijs in Venlo en omgeving kiezen ervoor om meerbegaafde leerlingen een apart programma aan te bieden. Zo heeft de stichting Kerobei het Leonardo-concept omarmd en heeft de stichting Fortior een talentengroep ontwikkeld. Hierbij heeft ook de stichting Akkoord zich aangesloten. Dit betekent dat de meerbegaafde kinderen die in de toekomst naar het voortgezet onderwijs gaan een andere manier van onderwijs hebben gehad en op een breed gebied een voorsprong hebben. Op dit moment zijn we met zowel de Leonardoschool als de talentengroep in contact over een passende aanpak binnen het vervolgonderwijs. Om tegemoet te komen aan deze groep leerlingen hebben we een opzet gemaakt die de naam Da Vinci Class krijgt. In het kort komt het er op neer dat we in de brugklas deze meerbegaafde leerlingen bij elkaar in een TVWO-brugklas plaatsen. Zij doorlopen het programma niet in 5 dagen maar in 4. De overgebleven dag kan ingevuld worden met andere activiteiten waarbij ook het sociale karakter en de individuele invulling een rol krijgen. Voor een eerste uitwerking zie hoofdstuk 2.
2: Eerste uitwerking The Da Vinci Class In het schooljaar 2010-2011 wil College Den Hulster in de brugklas starten met The Da Vinci Class, een speciale groep meerbegaafde/hoogbegaafde leerlingen die tweetalig vwo doen volgens een ingedikte lessentabel in combinatie met een speciaal programma van individuele, project- en begeleidingsactiviteiten. Met deze start wordt nadrukkelijk een vervolg gegeven aan de speciale programma’s van initiatieven voor hoog- en meerbegaafden in Venlo en omgeving. De naam Da Vinci Class is gekozen vanwege de homo universalis die Leonardo da Vinci was en de ongebreidelde honger naar wetenschap en prestaties die hij tentoon spreidde. De basis wordt gevormd door het tweetalig vwo Engels, dat op zich al heel uitdagend is voor goede vwo-ers. De meerbegaafde leerlingen in de Da Vinci Class doen dit programma in een verkorte tijd, door het aanbieden van een aantal vakken in minder uren per week. De standaard 32 lessen van tvwo worden er 26 (ne, fa, en, wx, gx/ax, fa en ml ieder een uur minder). De vrijgekomen lessen worden op Da Vinci Day ingevuld met activiteiten die recht doen aan de eigen wensen en behoeften van de leerling: 1. De Tutor heeft op die dag overleg met de leerling over de voortgang van de studie, planning, kansen en obstakels. Soms komt leren leren expliciet aan de orde in de groep, op andere momenten komt het individueel aan de orde. Daarnaast komen activiteiten aan bod die de groepscohesie duidelijk bevorderen (eten, sport en spel). 2. Speciale studie: met een keuze uit een aantal vakken dat ook een vervolg vormt op de reeds ingezette extra studie die op de basisschool is ingezet. Ook vakken die extra aandacht verdienen vanwege tegenvallende resultaten kunnen aan de orde komen. Zelfstandig studeren onder toezicht en met hulp is hierbij de norm. 3. Projecten: op gezette tijden komen projecten aan bod die veel veldwerk met zich meebrengen. Zaken als Technasium (met bedrijvenbezoek), Kids University, Hall of Science, theaterbezoek, community service enzovoorts passeren hierbij de revue. Een zeer belangrijke rol is weggelegd voor een viertal Tutoren: docenten die niet alleen les geven in een vak aan de Da Vinci Class, maar die ook een kwart van de leerlingen (6?) individueel begeleiden bij de organisatie van hun studieprogramma. Daarnaast zijn deze
2
docenten belast met het programmeren van Da Vinci Day. (zie bijlage: Maatwerk door de Tutor). Bovenstaand programma vormt een start van een carrière in het vwo die ruimte laat voor versnellen. Voor de vervolgjaren na de brugklas zal langs de zelfde lijnen een speciaal aanbod worden ontwikkeld. Het doel blijft: een effectief leerproces richting een waardevol diploma met, indien nodig, externe aanvulling vanuit het hoger onderwijs, het bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen.
3: Evaluatie/stand van zaken Da Vinci Class, 1 maart 2012 Na anderhalf jaar Da Vinci Class is het tijd voor een tussenstand. Hoe slaat het idee van de Da Vinci Class aan, wat zijn de onderwijskundige vorderingen, wat zijn de organisatorische problemen en hoe vergaat het het personeel? Da Vinci Class In de Da Vinci Class volgen hoog- en meerbegaafde kinderen het tvwo-programma in 26 lessen per week in plaats van 32 lessen. Op Da Vinci Day vullen zij de overgebleven lessen in met extra studie. Om dit compacten en verrijken te doen slagen krijgen ze hulp en sturing van speciaal opgeleide tutoren. In de bijlage een overzicht van de activiteiten en extra studie van de Da Vinci Class, leerjaar 1 en 2. Werving Na een aanmelding van eerst zes Leonardokinderen en zes plusgroepkinderen, bleek dat ook de aanmeldingen voor het tvwo nog eens acht leerlingen bevatten die, gezien de geweldige testgegevens, zonder meer in aanmerking kwamen voor de Da Vinci Class. Met de twintig deelnemers is dus eigenlijk een vliegende start gerealiseerd. Het totaal van de tvwo-aanmeldingen kwam, mede door de Da Vinci Class op een prima aantal van 64 leerlingen, wat een welkome stijging is na het teleurstellende aantal in het jaar ervoor. In het jaar daarop, 2011-2012, bleek dat de belangstelling nog beter was. 17 leerlingen (12 van de Leonardoschool) die meteen voor de Da Vinci Class kozen en zes leerlingen die na de test en een gesprek ook kozen voor deze hoogbegaafdenklas. Het totaal aantal tvwoaanmeldingen was weer hoger: 70 leerlingen. Al met al mogen we stellen dat het tvwo een flinke injectie heeft gekregen, kwantitatief én kwalitatief, door de Da Vinci Class. Kinderen met problemen Het beeld dat in een hoogbegaafdenklas alleen maar zorgleerlingen zouden zitten klopt niet. Van de 43 leerlingen in de twee leerjaren zijn er acht die extra zorg behoeven vanwege asperger of iets dergelijks. Van deze acht zijn er vijf die daardoor echt problemen ondervinden bij het presteren. De overige 35 leerlingen zijn gewoon heel prettige en normaal functionerende kinderen die zeer gemotiveerd zijn om te leren. Wel is duidelijk dat deze kinderen ook in de gewone les een speciale didactische aanpak behoeven die recht doet aan hun ontwikkelingsvoorsprong. Het zorgteam ondersteunt de tutoren en mentor bij het begeleiden van de zorgleerlingen en assisteren bij de aanvraag van persoonlijke zorgbudgetten. Tutoren Inmiddels zijn er acht tutoren actief in de twee klassen. Iedere vrijdag spreken die hun pupillen en zorgen zij dat niet alleen Da Vinci Day goed is ingevuld, maar ook de rest van de week verantwoord wordt gestudeerd. De rolverdeling tussen mentor en tutor is niet altijd duidelijk, maar dit is niet storend. Voor de ouders betekent het dat er twee aanspreekpunten zijn, al naar gelang de aard van het contact. Voor de toekomst is er een tiental nieuwe
3
tutoren aangezocht. Zij gaan in 2012 enkele studiesessies houden met Rob Förster van BCO. Sommige tutoren verzorgen naast de begeleiding ook enkele extra studieactiviteiten. De tutoren zitten middenin een leerproces: het top-down leren, het overgeven van eigenaarschap van het leerproces en ook het relativeren van formele leerdoelen valt hen als ook “gewone” docenten soms zwaar. Organisatie Om Da Vinci Day te realiseren is prioriteit in het rooster gewenst. Tutoren en gastdocenten dienen in de gelegenheid gesteld te worden om samen het aanbod van extra studiemogelijkheden te realiseren. Evengoed blijft het moeilijk om, bijvoorbeeld, de combinatie van Technasium en tvwo in het rooster mogelijk te maken. Een groot voordeel is het samenvoegen van klas 1 en 2 in de diverse extra studies, wat het keuzepalet vergroot. Voor Da Vinci Day zijn de lokalen E132, E134 beschikbaar, aangevuld met kantoor E128 en het OLC. Tevredenheid Tijdens enkele resonansbijeenkomsten is gebleken dat zowel leerlingen als ouders erg in hun sas zijn met de Da Vinci Class. Veel van de kinderen vinden het geweldig dat hun zonderling en hoogintelligent zijn niet meer als bijzonder wordt ervaren. Erkenning en herkenning leveren een relaxte en geborgen sfeer op die zij vaak lang hebben moeten missen in het verleden. Ouders verheugen zich erop dat “ze hun kind weer terug hebben”. Bij de tutoren heerst af en toe een gezonde ontevredenheid met de kwaliteit van hun verrijking. Enkele leerlingen hebben momenteel te weinig ambitie, zijn eigenlijk nog zoekende naar die ene bezigheid waar ze helemaal voor gaan. Cijfers De begaafde kinderen van de Da Vinci Class doen het standaard tvwo-programma versneld, wat een gemiddeld cijferbeeld oplevert dat “normaal” op zeven staat. Extra inspanning gaat in Da Vinci Day zitten en niet in “veelal saaie” herhaling om op een negen of tien te komen. De leerlingen die er echt onderuit zakken zijn veelal zorgleerlingen van wie de handicap toch nog sterker is. Vooral in klas twee speelt dit nu een rol, al kan dit nog ten goede keren. Financiën Momenteel wordt de Da Vinci Class gefinancierd vanuit de tvwo-begroting. Vooral het tutorenwerk legt een claim op de middelen, al is dat door de compensatie via de nietgegeven lessen beperkt. Wellicht moet worden besloten om de ouderbijdrage voor Da Vinci Class-ouders te verhogen. Hoe verder? In klas drie zal worden voortgegaan met de huidige opzet, zij het dat meer richting afstandsonderwijs (Open Universiteit) en echte verdieping/versnelling gaan. In de tweede fase wordt de leerling geacht het onderwijs in vijf uur minder te doen, met de overgebleven uren ingevuld op Da Vinci Day. De aanmeldingen zijn in aantocht en er is goede hoop op weer een goed gevulde Da Vinci Class en dus ook tvwo-groep. Samen met de Leonardoschool moeten we kijken hoe deze speciale hoogbegaafdenaanpak kan worden gecontinueerd.
4
4: The Da Vinci Class in het tvwo beleidsplan 2012 – 2013 4.1 The Da Vinci Class In het schooljaar 2010-2011 is College Den Hulster in Venlo in de brugklas gestart met The Da Vinci Class: een speciale groep meerbegaafde c.q. hoogbegaafde leerlingen die tweetalig vwo doet volgens een ingedikte lessentabel in combinatie met een speciaal programma van individuele, project- en begeleidingsactiviteiten. Met deze start wordt nadrukkelijk een vervolg gegeven aan de speciale programma’s van initiatieven voor hoog- en meerbegaafden in Venlo en omgeving. 4.1.1 26 in plaats van 32 lessen De leerlingen in de Da Vinci Class doen het tvwo- programma in een verkorte tijd, door het aanbieden van een aantal vakken in minder uren per week. De standaard 32 lessen van tvwo worden er 26 (zes vakken een uur minder). Zie verder www.denhulster.nl voor de tabel Da Vinci Class. Actie: Da Vinci in bovenbouw, tabel, organisatie
Doe, Haa, Tim, Bg
4.2 Da Vinci Day De vrijgekomen lessen worden op Da Vinci Day ingevuld met activiteiten die recht doen aan de eigen wensen en behoeften van de leerling: De Tutor heeft op die dag overleg met de leerling over de voortgang van de studie, planning, kansen en obstakels. Leren leren komt expliciet aan de orde in de groep en ook komt het individueel aan de orde. Daarnaast komen activiteiten aan bod die de groepscohesie duidelijk bevorderen (eten, sport en spel). Speciale studie: met een keuze uit een aantal vakken, dat mede een vervolg vormt op de extra studie die op de basisschool reeds is ingezet. Ook vakken die extra aandacht verdienen vanwege tegenvallende resultaten kunnen aan de orde komen. Zelfstandig studeren onder toezicht en met hulp is hierbij de norm. Projecten: op gezette tijden komen projecten aan bod die veel veldwerk met zich meebrengen. Zaken als Technasium (met bedrijvenbezoek), Kids University, Hall of Science, theaterbezoek, community service enzovoort passeren hierbij de revue. Actie: planning invulling Da Vinci Day
Tutoren 1da, 2da en 3da
4.3 Tutor Tutoronderwijs, zoals dat op Engelse universiteiten naast colleges en practica wordt verzorgd, is een welkome aanvulling op het klassikaal en zelfstandig leren. Een belangrijke rol is daarom in de Da Vinci Class weggelegd voor een viertal tutoren: docenten die niet alleen les geven in een vak aan de Da Vinci Class, maar die ook een kwart van de leerlingen (6?) individueel begeleiden bij de organisatie van hun studieprogramma. Daarnaast zijn deze docenten belast met het programmeren van Da Vinci Day. Enkele belangrijke aspecten: persoonlijke aandacht: een tutor heeft wekelijks vaste momenten waarop hij “quality time” heeft in het contact met zijn pupil. Het hele leerproces, maar ook het
5
-
-
-
-
-
persoonlijk welbevinden van de pupil komt aan de orde. Een echt hechtingsproces is onontkoombaar en ook onontbeerlijk assessment: samen met de tutor wordt vastgesteld wat de pupil aan kansen en beperkingen heeft inzake capaciteiten, competenties, kennis en (leer)vaardigheden controle: de tutor ziet erop toe dat zijn pupil zijn tijd goed besteedt. Juist de zaken die de pupil minder graag doet verdienen de meeste aandacht. Een vwodiploma met alle cijfers op niveau blijft het eerste doel structuur: de tutor helpt de pupil bij het “leren leren” door hem te helpen bij het maken van planners, weektaken, toetsplannen, het waarmaken van ambities. Kortom, er wordt samen gezocht naar balans in het leerproces netwerken: de tutor overlegt met collega’s, andere (vervolg)scholen, (stage) bedrijven enzovoort hoe de pupil zijn kansen kan benutten en ondernemend en onderzoekend kan leren portfolio: door middel van een portfolio kan de tutor de vorderingen en prestaties van zijn pupil bijhouden en bespreken continuïteit: zodra er sleet op de zaak komt zoekt de tutor samen met de pupil manieren om het plezier en motivatie erin te houden ouders: de tutor onderhoudt regelmatig contact met de ouders, die in hem een maatje vinden die het kind bijna net zo goed kent als zijzelf Da Vinci Day: De gezamenlijke tutoren zijn belast met de organisatie van Da Vinci Day. Zij doen dit in samenwerking met de schoolleiding en de beleidsgroep tvwo.
Actie: scholing nieuwe groep tutoren Actie: invoering pre-academic studies in klas 3 Actie: Bilingual Attitude en DVD in een cijfer: rubric BA/DVD
Beleidsgroep tvwo, tutoren tutoren
4.4 Plaatsing/toelating Leerlingen die eerder geplaatst zijn op speciale scholen of programma’s voor hoogen meerbegaafde kinderen worden bij aanmelding geplaatst in de Da Vinci Class. Kinderen zonder eerdere tests en diagnoses worden geplaatst indien uit de test van het Centrum voor Begaafdheidsonderzoek (BCO) een hoge begaafdheid blijkt. Soms wordt plaatsing door de plaatsingscommissie voorgesteld naar aanleiding van de resultaten van de aanmeldingsprocedure (w.o. de BCO-test). Actie: evaluatie assessment, aanscherping?
Tutoren, Til, Haa
4.5 Het vervolg Voor de vervolgjaren na de brugklas zal langs de zelfde lijnen een speciaal aanbod worden ontwikkeld. Het doel blijft: een effectief leerproces richting een waardevol diploma met, indien nodig, externe aanvulling vanuit het hoger onderwijs, het bedrijfsleven en instellingen. Dit alles zonder vervroegde doorstroom naar het vervolgonderwijs: de leerling blijft in principe zes jaar op College Den Hulster. Actie: versnelling in bovenbouw formuleren Actie: contact met WO (Open Universiteit), Isendoorn
Doe, Haa, Tim, bg Haa
6
5: Voortgang The Da Vinci Class in 2013 - 2014 5.1 Klas 1 t/m 3 De opzet zoals de afgelopen jaren is gehanteerd, wordt voortgezet en aangescherpt waar nodig. Er heeft een tweede evaluatie plaatsgevonden, nu met alleen ouders, leerlingen en docenten van klas 3DA waaruit bleek dat men tevreden is over de opzet waarbij de meerbegaafde leerlingen in een homogene groep zitten. (zie bijlage 1) Wel werd opgemerkt dat er nog eens goed gekeken moet worden naar het extra aanbod op de Da Vinci Day. In de brugklas van schooljaar 13-14 zitten 47 tvwo leerlingen waarvan er 23 het Da Vinci programma volgen. 5.2 Klas 4v Leerlingen die in de onderbouw het da Vinci programma hebben gevolgd komen in de reguliere (t)vwo stroom. Dit houdt in dat ze lessen verspreid over 5 dagen krijgen. Er worden geen extra kosten gemaakt voor de groep Da Vinci-leerlingen in klas 4. Hierbij hebben ze 3 mogelijkheden. a. Ze volgen alleen het standaard programma b. ze volgen het standaard programma en nemen op vrijdag 1 of meerdere uren deel aan het programma van de Da Vinci Day. Hierdoor zal de leerling een of meerdere uren missen van het programma. Dit kan alleen in overleg met de mentor en als ze minimaal het cijfer 7,5 hebben. c. Ze volgen het standaard programma en hebben zich ingeschreven voor een online studie met een studielast van minstens 100 uur per jaar. De meeste studies worden kosteloos aangeboden. Eventuele kosten zijn voor rekening van de ouders. De mentor/coach bewaakt de voortgang van de online studie in combinatie met het standaard programma. Op dit moment hebben 16 leerlingen zich hiervoor aangemeld. Zie voor een nadere inhoudelijke en organisatorische uitwerking bijlage 1
7
Bijlage 1 Da Vinci-class in klas 4 en hoger Doel: verrijking en verdieping met relevantie voor de toekomst. Voorkomen van onderpresteren en ongepland minimalisme. Inhoud: - elke leerling doet verplicht een on-line pre-academic study (minimaal 100 uur per jaar) of volgt als extra vak Onderzoek en Ontwerp van Technasium. -
daarnaast naar keuze (indien gewenst) deelname aan: Project Technodôme Projecten kunst Debating Japans (vrijdag) NLT Beam Team/Ict Andere passende Da Vinci Day-activiteiten
-
Projecten kunnen gelden als profielwerkstuk
Organisatie: 1. Rooster: zoveel mogelijk 3-uurs vakken op vrijdagochtend. De leerling kan maximaal vijf (minder kan ook) lessen missen in 3-uursvakken (max 1 les per vak) 2. Elke leerling heeft wekelijks contact met zijn/haar tutor (bij voorkeur lesgevend aan leerling). Tutor (cursist Rob Forster) heeft affiniteit met pre-academische studie van de leerling. Het niet-volgen van lessen gaat in goed overleg tussen student, tutor en docent. Docent is bereid leerling te helpen met gemiste stof. 3. On-line studies in samenwerking met Isendoorn College in Warnsveld. Bij voorkeur koppels die samen een studie volgen onder supervisie van een tutor.
8
