Da Vinci College Mediawijs

Da Vinci College Mediawijs Startnotitie mediawijsheid in het Da Vinci College december 2012

Hester van Roode Wim van Tol Arjen Vastenburg Jan Versteeg

2


Inleiding Sociale media zijn niet meer weg te denken in het leven van onze studenten, maar ook een steeds grotere groep personeelsleden maakt hier gebruik van. Aan het begin van het schooljaar 2011-2012 werden hier de eerste dringende vragen over gesteld. Hoe willen we als Da Vinci College met de invloed van de mediaomgeving omgaan? Is het noodzakelijk dat we hier beleid voor ontwikkelen? Op welke wijze kunnen we media integreren in het didactisch en pedagogisch handelen van docenten? Vragen waar we niet even snel een antwoord op konden formuleren. De opleiding tot mediacoach leek ons van toegevoegde waarde voor de organisatie. Het idee ontstond om dit niet een aantal willekeurige medewerkers te laten volgen, maar dit vanuit verschillende disciplines te benaderen en dit in het bredere kader te zetten van activerende en digitale didactiek. Vanuit de dienst HRM, PR & Communicatie, ICT en de dienst onderwijs zijn Jan Versteeg (HRM), Wim van Tol (PR & communicatie), Arjen Vastenburg (ICT) en Hester van Roode (dienst onderwijs) betrokken en hebben de nationale opleiding mediacoach gevolgd. Jan Versteeg: “Nieuwe media zijn een regelrechte hype en stellen ons voor nieuwe

uitdagingen. De opleiding tot Nationaal Mediacoach heeft mij wel geleerd dit te bezien vanuit het juiste perspectief; de kansen en bedreigen staan niet op zichzelf maar geven een nieuwe dimensie aan wat we al kennen. Cyberpesten blijft een vorm van pesten maar gaat dieper, is soms minder zichtbaar en…. het vraagt een andere aanpak.”

Hester van Roode: “Als liefhebber van een boek en een goed gesprek voelde ik me soms als Alice in Wonderland met alle nieuwe kennis over jongeren en media. Sociale media bieden aan jongeren een enorm platform om hun identiteit vorm te geven en erkenning te vinden. Die pedagogische kant van mediawijsheid, hoe je je online presenteert, met elkaar omgaat en wijs communiceert, sprak mij erg aan. In het bewust omgaan met de invloed die media heeft ligt zeker een opdracht voor het onderwijs.”

Wim van Tol: Dat de communicatie via sociale media grote impact heeft maken we bijna

dagelijks mee. De vraag beantwoorden hoe we alle de boodschappen die via de sociale media uitgezonden moeten interpreteren blijkt toch wel erg lastig te zijn. Als mediacoach heb ik geleerd mediaboodschappen te interpreteren en op waarde te schatten. Dat is hard nodig in een tijd waar de media zelf hypes veroorzaken die niet meer in de hand te houden zijn. Studenten, ouders en docenten hebben behoefte aan advies en begeleiding hoe ze op een verantwoorde manier met de sociale media kunnen omgaan. Voor het mediawijs maken van deze groepen zie ik een rol en een verantwoordelijkheid weggelegd voor het Da Vinci College. Arjen Vastenburg: "Vanuit mijn dagelijks werk ben ik vanaf het begin betrokken geweest bij de internetontwikkelingen. Nieuwe mogelijkheden zijn de laatste jaren geëxplodeerd, zowel in toegankelijkheid, functionaliteit als snelheid van die veranderingen. De maatschappij wordt steeds vaker verrast door de positieve en negatieve effecten van deze snelle veranderingen. Het is een illusie te denken hier controle over te kunnen hebben. We moeten leren daarmee om te gaan.”

De opdracht die we vanuit de organisatie hebben meegekregen is om beleid te realiseren en om de opgedane expertise in te zetten bij vraagstukken en scholing rondom mediawijsheid voor docenten en andere personeelsleden. Deze startnotitie is een weergave van datgene wat door ons geleerd is en wat we in het kader van mediawijsheid willen adviseren.

3


1. Mediawijsheid en de mediacoach De Raad voor Cultuur heeft al in 2005 in het kader van nieuw burgerschap mediawijsheid gedefinieerd als: “Het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit, waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld.” Deze definitie legt het accent van mediawijsheid niet in het technisch omgaan met de media zelf, maar juist in het kunnen deelnemen aan een samenleving die vol is van media. In het onderwijs heeft lange tijd de nadruk gelegen op media-educatie en het aanleren van vaardigheden om mediaproducten te kunnen gebruiken. Bij mediawijsheid gaat het veel meer om het begrijpen van de grote rol die media speelt en het leren functioneren in een online en mediarijke samenleving. Mediawijsheid in het onderwijs Binnen het Da Vinci College hanteren we de hier onderstaande definitie van mediawijsheid: “Mediawijsheid is het op een verantwoorde wijze optimaal gebruiken van de beschikbare media om zowel op school als in de maatschappij te kunnen participeren, nieuwsgierig te blijven naar de nieuwe mogelijkheden van de media en daarbij de bewuste afweging te kunnen maken op welke wijze deze media gebruikt wordt en welke invloed dit heeft”. Mediawijsheid wordt ook wel onderverdeeld in vier competenties. Deze competenties zijn afgeleid van de definitie zoals hierboven staat beschreven. In het onderwijs is het van belang dat zowel de studenten als de medewerkers deze competenties beheersen: Mediabewustzijn: Kennis hebben van mediadefinities en van verschillende mediavormen Bewustwording van de aanwezigheid en werking van media Inzicht krijgen in de rol die media heeft bij het functioneren van mensen en bewust zijn van het eigen mediagedrag Het zoeken naar en het kunnen vinden van mediabronnen en mediaboodschappen Mediabegrip: Begrip van de factoren die invloed hebben hoe een mediaboodschap tot stand komt Kennis over de effecten die deze invloed kan hebben Kennis van de doelstellingen van mediapartijen en het bedrijfsleven Onderscheid kunnen maken tussen publieke en commerciële media Media-attitude: Kunnen reflecteren over de invloed die media heeft Bewust zijn van je de cognitieve, affectieve en conatieve reacties op media-inhoud Kunnen beoordelen van mediabronnen en mediaboodschappen op basis van de eigen waarden en normen en die van de maatschappij Mediagedrag: Verantwoord kunnen consumeren en produceren van media-inhoud Kennis over hoe media kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een verantwoord beeld van de realiteit Kennis hebben welke consequenties bepaald mediagedrag heeft

4


Mediacoach De mediacoach is een nieuw fenomeen in het Da Vinci College. Het is van belang hun rol in te bedden in hun taken en het beleid zodat zij van waarde kunnen zijn bij het tot stand brengen van een mediawijs Da Vinci College. De opgeleide mediacoaches kunnen in het Da Vinci College worden ingezet voor o.a.: Het verbeteren van de mediawijsheid onder studenten en medewerkers Het evalueren van het niveau van mediawijsheid in de organisatie Het in kaart brengen van de behoefte aan deskundigheidsbevordering op het gebied van mediawijsheid voor docenten en andere medewerkers Het initiëren en uitvoeren van projecten zoals het opstellen van mediaprotocollen, organiseren van workshops en het begeleiden van mediaprojecten Collega’s informeren over nieuwe media ontwikkelingen

5


2. Visie Het Da Vinci College kiest voor een positieve benadering waarin we het accent willen leggen dat onze studenten en medewerkers voldoende kennis en vaardigheden ontwikkelen om op een bewuste en actieve manier met media om te gaan. We hebben ons laten inspireren door de organisatie SocialMediaWijs (Socialmediawijs.nl, 2012). 1.1

Profilering

Het Da Vinci College is zich ervan bewust dat sociale media een onlosmakelijk onderdeel zijn van de huidige samenleving. ziet het als haar verantwoordelijkheid om studenten en medewerkers de voordelen van de sociale media te laten benutten en de nadelen bespreekbaar te maken. biedt haar medewerkers voldoende mogelijkheden om kennis, vaardigheden en houding van sociale media op te doen. zet berichtgeving op sociale media in met het doel positieve informatie te verspreiden over het Da Vinci College. monitort sociale media actief om de ervaringen van studenten en andere belanghebbenden met de school te vernemen; gaat naar aanleiding van deze ervaringen face to face in gesprek om waar mogelijk goede punten te versterken en zwakke punten te verbeteren. reageert niet op negatieve discussies via de sociale media, behalve in geval van onjuistheden

1.2

Onderwijs

Het Da Vinci College verwacht van haar docenten dat zij over voldoende kennis beschikken om haar studenten de benodigde sociale media vaardigheden aan te leren die waardevol zijn voor het leerproces. integreert sociale media waar mogelijk in de lessen en gebruikt deze o.a. om contact te leggen met experts en om in te spelen op actualiteit; spant zich in om studenten zelf de mogelijkheden van sociale media te laten ervaren; moedigt studenten aan om tijdens de lessen actief gebruik te maken van sociale media voor zover het gebruikt wordt voor het leerproces.

1.3

Communicatie

Het Da Vinci College zet sociale media in om de dialoog met belanghebbenden aan te gaan, met als doel betere informatieverstrekking en het verhogen van participatie met haar betrokkenen moedigt medewerkers en studenten aan om over school-gerelateerde onderwerpen te publiceren, voor zover er rekening mee wordt gehouden dat geen informatie verspreid wordt over derden die daar geen toestemming voor hebben gegeven; moedigt haar medewerkers aan om sociale media in te zetten om studenten te informeren over school gerelateerde onderwerpen als opdrachten, roosterwijzigingen en activiteiten; laat de inzet van sociale media door medewerkers over niet school gerelateerde onderwerpen met de belanghebbenden over aan de inschatting van de medewerker. Onze medewerkers zijn zich hierbij bewust dat zij ambassadeurs zijn van onze school, de integriteit van de berichtgeving op sociale media is essentieel en vanzelfsprekend. respecteert de vrijheid van meningsuiting van al haar medewerkers. In het geval dat de medewerker communiceert via sociale media vanuit zijn/haar professie, wordt kenbaar gemaakt dat dit gebeurt als leerkracht en namens de school;

6


3. Deelgebied PR & Communicatie Uitgangspunten. Onze huidige studenten en toekomstige studenten maken veelvuldig gebruik van de sociale media. Dit betekent dat zij berichten over het Da Vinci College lezen of zelf plaatsen. Op dit moment wordt slechts incidenteel onderzocht wat over het Da Vinci College gezegd wordt. We hebben wel zelf een Da Vinci Twitter, Facebook en Hyves en we plaatsen regelmatig filmpjes over het Da Vinci College op Youtube. We hebben geen beleid geformuleerd of we de berichtgeving gaan volgen en zo ja wat we hier mee gaan doen en hoe we hierop reageren. Het formuleren van beleid is wel hard nodig omdat we weten dat het imago van het Da Vinci mede bepaald wordt door wat op de sociale media over ons gezegd wordt. Bij een mediawijs Da Vinci College hoort dat wij ons bewust zijn welke invloed de sociale media hebben en dat we op een professioneel manier reageren. Personeelsleden maken ook gebruik van sociale media zoals Twitter en Facebook. Het onderscheid tussen privé en werk wordt door de digitale media minder scherp. Sommige uitspraken in de sociale media kunnen het imago of de betrouwbaarheid van het Da Vinci College aantasten. Daarnaast kunnen er tussen medewerkers en studenten gemakkelijk contacten worden gelegd en kan er interactie ontstaan die niet past in de formele interactie die personeelsleden vanuit hun functie op school met studenten hebben. Verondersteld mag worden dat incidenten rond sociale media zich in meerdere mate voordoen op scholen waar (nog) geen beleid is ontwikkeld ten aanzien van het gebruik ervan of waar men erg zijn best doet sociale media te weren uit de school. Het gebruik van sociale media in en rond de school en het voorkomen van incidenten vraagt een transparante houding van het gebruik van sociale media. De informatie die via sociale media naar buiten gedragen wordt, is razendsnel, onomkeerbaar en bereikt gewenst en niet gewenst een groot publiek. Met andere woorden het is moeilijk beheersbaar. Bij een mediawijze school hoort dat we weten welke invloed de sociale media heeft en dat er afspraken zijn hoe ieder personeelslid met de sociale media omgaat. Beleidskeuzes Webcare Webcare is het beleid om actief te reageren op uitlatingen over het Da Vinci College in de sociale media. Op deze manier wordt onze online reputatie in de gaten gehouden. Het doel van webcare is onder andere imagoschade voorkomen en producten onder de aandacht brengen wanneer een consument aangeeft op zoek te zijn. Webcare is een belangrijke factor bij het imago van het Da Vinci College. De voornaamste doelen van webcare zijn: Een bijdrage leveren aan de reputatie en reputatieschade voorkomen Een positieve invloed uitoefenen op zoekresultaten rondom product, dienst en merk Inhoudelijk voorlichten van klanten over een dienst over product Strategie bepalen: analyseer stakeholders De belangrijkste uitgangspunten zijn: We geven zo veel mogelijk een inhoudelijke reactie online. We reageren nooit anoniem, maar maken ons bekend en zijn herkenbaar. We vergroten de herkenbaarheid van onze reacties door een eigen, vaste teksthuisstijl aan te houden. Webcaremedewerkers zijn getraind in het reageren op uiteenlopende vragen (inhoudelijk) én emoties van klanten. Medewerkers reageren niet op eigen houtje. Alleen een webcaremedewerker vertegenwoordigt online de organisatie.

7


Social media protocol Het is van belang dat er vanuit een gezamenlijk ontwikkelde visie beschreven wordt wat het Da Vinci College wel en niet verwacht van medewerkers met betrekking tot het gebruik van sociale media. Hiervoor is het nodig een sociale media protocol te ontwikkelen. In het sociale media protocol wordt staan in ieder geval de volgende onderdelen: uitleg over sociale media het waarom van de gedragscode do’s en don’ts in het (binnen en buiten werktijd) gebruik van sociale media voor personeel tips en trucs verwijzingen naar protocollen en procedures sanctiebeleid en registratie.

8


4. Deelgebied onderwijs Uitgangspunten: Het onderwijs heeft een belangrijke taak om studenten mediawijsheid bij te brengen. De wereld van werk en burgerschap is veranderd en vraagt andere kennis, vaardigheden en gedrag. Het onderwijs is de plek bij uitstek waar jongeren geleerd kan worden in verschillende leersituaties actief, succesvol maar ook kritisch om te gaan met nieuwe media. In het onderwijs zoeken we voortdurend naar de beste leermiddelen die aansluiten bij de student van nu die opgroeit met digitale media. (sociale) Media of e-didactiek kunnen dit versterken. Media in het onderwijs biedt een onbeperkte toegang tot bronnen en mensen met deskundigheid, visies en ervaringen. Beleidskeuzes: De invloed van (sociale) media is zo groot dat het voor het onderwijs geen vrijblijvendheid thema is het kader van leren en werken. Kiezen voor mediawijsheid is kiezen voor media-educatie. Studenten leren om te gaan met een overvloed aan communicatie en toepassingen in het kader van hun beroepsontwikkeling. Het begrip mediawijsheid betekent niet alleen het goed kunnen omgaan met de risico’s en gevaren van digitale media, maar ook met de mogelijkheden en kansen die digitale media bieden. Mediawijsheid sluit aan bij de doelstellingen die we in 2011 als organisatie hebben geformuleerd in de E-missie zoals de effectiviteit en de aantrekkelijkheid van het onderwijs(aanbod) versterken door de inzet van ICT en dat het gebruik maken van sociale media het didactische en pedagogisch handelen stimuleert. Als Da Vinci College kiezen we ervoor om mediawijsheid integraal in te passen in de curricula van alle opleidingen. Het inbedden van mediawijsheid in het onderwijsprogramma biedt mogelijkheden om vraagstukken te bespreken aan de hand van realistische en aan het beroep gerelateerde opdrachten. In elk curriculum zouden de volgende aandachtsgebieden een plaats moeten krijgen: Kritisch consumeren (beoordelen van media, omgegaan met ongecontroleerde informatiestromen, betrouwbaarheid van bronnen etc.) Informatievaardigheden (weg weten in verschillende informatiebronnen, databanken, sociale netwerken, delen van kennis etc.) Reflectie op eigen mediagedrag (doelen stellen in het gebruik, inzicht in de effecten van het eigen mediagebruik etc.) Produceren van media (wat maak je en deel je op de sociale media, hoe en wat presenteer je via de media, onderwerpen als privacy, pesten, je staande houden in de virtuele wereld etc.)

9


5. Deelgebied HRM Uitgangspunten: Om de mediawijsheid binnen onze school en onder onze studenten te vergroten is het van belang het personeel hier voor te scholen. In het bijzonder moet hierbij worden gedacht aan het onderwijsgevende personeel. Zij zijn het die kennis moeten hebben van datgene wat een groot deel van het leven van de aan ons toevertrouwde studenten beheerst, zij hebben er dagelijks mee te maken en moeten weten wat er speelt en waar nodig kunnen ingrijpen. Het beleid ten aanzien van competentieverwerving door onderwijsgevende moet gebaseerd zijn op de vier mediawijsheidscompetenties (pagina 4). Deze competenties lopen op van een lagere orde naar competenties in een hogere orde, hiermee moet rekening gehouden worden als het gaat om de eisen die gesteld worden aan onderwijsgevende. Uitgangspunt is dat het niet voor iedereen haalbaar is om volledig competent te worden op dit gebied. Oorzaken hiervoor kunnen liggen in leeftijd, affiniteit en gebrekkige technische vaardigheden. Deze kunnen belemmerend werken bij de competentievorming en zijn mogelijk niet voor iedereen volledig oplosbaar. Beleidskeuzes: Binnen de functie-eisen die gesteld worden aan onderwijsgevende personeel moet specifieke aandacht zijn voor de mediawijsheidscompetenties. Naast de aandacht die er moet zijn voor de technische vaardigheden, moet er juist ook gestuurd worden op de pedagogische/didactische aspecten. Onderwijsgevende personeel moet zelf mediawijs zijn , dit over kunnen dragen op onze studenten en media en ICT effectief kunnen inzetten in het leerproces. Deskundigheidsbevordering op het gebied van deze competenties is dan ook noodzakelijk. Bij het ontwikkelen van de mediawijsheidscompetenties dient zo veel als mogelijk te voortgebouwd op de bestaande competenties voor onderwijsgevende. De competenties worden bij voorkeur gebaseerd op de eerder beschreven mediawijsheidscompetenties, eventueel aangevuld met reeds ontwikkelde competentieprofielen zoals bijvoorbeeld te vinden zijn op Kennisnet. Door deze competenties niet onder te brengen bij bestaande competenties maar deze als op zichzelf staande competentie te benoemen wordt het belang extra geaccentueerd. Om de benodigde deskundigheidsbevordering gestalte te geven moet er binnen het Da Vinci College aanbod worden gecreëerd op basis waarvan onderwijzend personeel zich kan professionaliseren. Er moet aandacht zijn voor ontwikkeling op het gebied van zowel bewustzijn, begrip, gedrag en houding. Het verdient de voorkeur de benodigde kennis vooral uit de eigen organisatie te houden.

10


6. Deelgebied ICT Uitgangspunten: ICT is ondersteunend aan het primair proces en de bedrijfsprocessen. ICT neemt maatregelen voor het eigen DVC netwerk tegen beveiligingsrisico’s van buitenaf om continuïteit te garanderen. Dit is vastgelegd in het informatiebeveiligingsbeleid. ICT beheert en heeft toegang tot de DVC apparatuur, niet de persoonlijke BYOD apparatuur. ICT biedt faciliteiten zoals IT’s Learning, MyDavinci en Lync ter ondersteuning van het primaire proces en communicatie. ICT biedt technische faciliteiten zoals een veilig (draadloos) netwerk, PC’s, laptops, tablets, smartphones en toegankelijkheid voor zelf meegebrachte apparatuur. Beleidskeuzes: ICT kan, indien gewenst, een deel van de websites met ongewenste content filteren. Dit geldt dan voor de hele organisatie. De dienst onderwijs is hier leidend in. De directeur onderwijs beslist in voorkomende gevallen. ICT logt het eigen netwerk zodat aan wettelijke verzoeken tot rechercheren voldaan kan worden maar monitort niet actief en onderzoekt niet preventief. Alleen op verzoek van het CVB zal ICT gericht rechercheren. Het is gewenst een groot deel van ons personeel uit te rusten met Smartphones zodat zij ook kunnen gaan werken met de techniek die de studenten al mee naar school brengen.

11


7. Aanbevelingen 1. Pr & Communicatie 1.1. Start met webcare zodat we adequaat kunnen reageren op berichten die via de social media worden verspreid. 1.2. Zorg voor een social media protocol zodat de medewerkers op een bewuste manier met social media omgaan. 2. Onderwijs 2.1. Maak een activiteiten/werkplan mediawijsheid voor het onderwijs/hrm en integreer dit met het beleid van activerende en digitale didactiek uit 2011. 2.2. Maak een selectie van social media webtools uit het boek TweePuntNul die passend zijn bij de onderwijsvisie van het Da Vinci College. 2.3. Organiseer een testteam van docenten uit alle domeinen die een aantal applicaties gaan gebruiken. Geadviseerd wordt om te focussen op een paar toepassingen waarmee we een bepaalde periode aan de slag gaan (in combinatie met 3.3) 2.4. Ontwikkel een databank met lesvoorbeelden en projecten rond de thema’s reflectie op mediagedrag en het produceren van media (in combinatie met 3.6) 2.5. Ontwikkel een ideeënboek sociale media en didactiek waarin de webtools gekoppeld worden aan beroepsgerichte opdrachten naar aanleiding van de thema’s kritisch consumeren en informatievaardigheden. 2.6. Besteedt in de week van de mediawijsheid en/of de week van de sociale media extra aandacht in de lessen burgerschap aan de vier mediacompetenties (bewust, begrip, attitude en gedrag) en organiseer workshops voor docenten, ouders en begeleiders. 3. HRM 3.1. Vul de bestaande vereiste competenties van onderwijsgevende aan de mediawijsheidscompetenties zoals beschreven in deze startnotitie, eventueel inhoudelijk aangevuld met specifieke wensen vanuit de organisatie. 3.2. Breng een orde aan binnen deze competenties, waarbij iedere onderwijsgevende de lagere orde competenties (mediabewustzijn en mediabegrip) beheerst. De competenties van een hogere orde (media attitude en mediagedrag) zijn facultatief, waarbij ingezet moet worden de competentieverwerving bij onderwijsgevende op dit gebied te bevorderen en stimuleren. 3.3. Identificeer ‘early adaptors’ binnen de organisatie en maak gebruik van de door hen opgedane kennis en ervaringen (in combinatie met 2.3). 3.4. Ontwikkel in samenspraak met Connessione trainingen, begeleidingstrajecten en materiaal gericht op het verwerven van de e-competenties. 3.5. Organiseer voor elk domein in het begin van het schooljaar 2013/2014 een studiedag over mediawijsheid. 3.6. Ontwikkel een centrale (en bruisende) ontmoetingsplaats op het gebied van media en ICT waar medewerkers elkaar kunnen interactief kunnen ontmoeten, inspireren en helpen op waarbij kennisdeling en –ontwikkeling vanuit de gebruikers het uitganspunt is (in combinatie met 2.4) 3.7. Identificeer de behoefte aan deskundigheidsbevordering op het gebied van mediawijsheid en ICT bij medewerkers anders dan onderwijsgevende en ontwikkel zo nodig ook voor deze groep op maat gemaakte trainingen.

12


4. ICT 4.1. Voorzie het merendeel van het personeel van geschikte devices zoals laptops, tablets en smartphones zodat zij met dezelfde technologie en functionaliteit kunnen werken als de studenten nu al de school binnen brengen en werken. 4.2. Ondersteun deze devices met de communicatie functionaliteit zoals Outlook en Lync die naadloos aansluiten bij ons applicatielandschap. 4.3. Zorg voor voldoende uitleg en ondersteuning voor deze nieuwe devices en functionaliteiten.

13


Da Vinci College Mediawijs

Recommend Documents