Terminalcapaciteit Rotterdamse haven
Wat betekent MV2 voor de containersector?
Fact-book NT-dagen, 12 juni 2013 www.adstrat.com
©2013
1
CMA CGM Marco Polo
Rotterdam kan beter behoedzaam investeren om rendabele haven te blijven verzekeren 1. Volume Traag herstel en lagere groei • Geen groei overslag NWE in 4 jaar • Rivaliteit havens is toegenomen • Vooruitzicht groei lading is redelijk • Onzekerheid en volatiliteit groot
2. Capaciteit Reële kans op overcapaciteit • MV2 komt op tijd, maar grote sprong • Planning van 16 mln TEU op MV2 • Alle havens plannen uitbreiding • Doorzet kan ‘game changer’ zijn
3. Bezetting Bezettingsgraad terminals is broos • Zo’n 72% terminals NWE gebruikt • Bezetting varieert sterk in scenario’s • Terminals onrendabel bij 60-80% • Stress-test wijst op neerwaarts risico
4. Opties Wat als stress-test uitkomt?
©2013
2
CMA CGM Marco Polo
Rotterdam kan beter behoedzaam investeren om rendabele haven te blijven verzekeren 1. Volume Traag herstel en lagere groei • Geen groei overslag NWE in 4 jaar • Rivaliteit havens is toegenomen • Vooruitzicht groei lading is redelijk • Onzekerheid en volatiliteit groot
2. Capaciteit Reële kans op overcapaciteit • MV2 komt op tijd, maar grote sprong • Planning van 16 mln TEU op MV2 • Alle havens plannen uitbreiding • Doorzet kan ‘game changer’ zijn
3. Bezetting Bezettingsgraad terminals is broos • Zo’n 72% terminals NWE gebruikt • Bezetting varieert sterk in scenario’s • Terminals onrendabel bij 60-80% • Stress-test wijst op neerwaarts risico
4. Opties Wat als stress-test uitkomt?
©2013
3
CMA CGM Marco Polo
Trends containerhavens Noordwest-Europa (historisch containervolume)
De containeroverslag bevindt zich op het niveau van 2008 Volumeontwikkeling Noordwest-Europa (1.000 TEU) 50.000 40.000
CAGR 0,4%
36.929
37.476
30.000 20.000
18.876
RTM 11,9 mln
10.000 2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
CAGR 9,1% Noot: Noordwest-Europa omvat de havens van Antwerpen, Zeebrugge, Rotterdam, Bremen en Hamburg Bron: Deskresearch (havenbedrijven); teamanalyse
©2013
4
Trends containerhavens Noordwest-Europa (marktaandelen)
Het aandeel van Rotterdam is laatste jaren stabiel op 32% Ontwikkeling marktaandeel grote containerhavens (TEU) 40%
RTM 34,3%
RTM 31,7%
30% Dreiging van congestie in Rotterdam
20% 10%
Begin van kredietcrisis 2008-heden
0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Hamburg
Bremen
Rotterdam
Zeebrugge
Antwerpen
Noot: Noordwest-Europa omvat de havens van Antwerpen, Zeebrugge, Rotterdam, Bremen en Hamburg Bron: Deskresearch (havenbedrijven); teamanalyse
©2013
5
Trends containerhavens Noordwest-Europa (tariefontwikkeling)
Herstel marktaandeel Rotterdam ging ten koste van marge Tariefindex Rotterdam (2008=100)
Tariefindex Hamburg (2008=100)
120
120
110
110
-17% 100
100
90
90
80
80
2008
2009
2010 CPI
2011
2012
2013
Tarief
?
2008
2009
2010
2011
CPI
Tarief
2012
2013
• Het havenbedrijf van Rotterdam biedt zowel een crisis- als herstelkorting
• De haven van Hamburg biedt specifieke kortingen zoals voor transhipment
• Rotterdam voerde in 2013 daarnaast een generieke korting in
• Hamburg heeft haar tarievenkaart gemaximeerd op schepen van circa 11.000 TEU
• De haven hanteert specifieke kortingen zoals voor transhipment
• De haven heeft haar betalingstermijn verlengd tot 12 maanden
Noot: De CPI is gebaseerd op de gemiddelde inflatie in een kalenderjaar (voor 2013 op basis van het eerste kwartaal) Bron: Deskresearch; teamanalyse
©2013
6
Trends containerhavens Noordwest-Europa (scenario’s containervolume)
Met extra lading groeit Rotterdam naar 17 à 22 mln TEU Volumeraming Rotterdam met extra volume (1.000 TEU) 25.000
Rotterdam Hoog: 21,6 mln = 7,8% Midden: 19,2 mln = 6,2% Laag: 17,4 mln = 4,9%
Toevoeging 2 mln TEU extra volume op MV2
20.000 15.000 10.000 5.000 2012
2013
2014
Scenario Midden
2015
2016
Scenario Laag
2017
2018
2019
2020
Scenario Hoog
Noot: - Bij de uitbreiding van MV2 wordt uitgegaan van het aantrekken van totaal 2 mln TEU extra volume door de nieuwe terminals APM en RGW - De marktprognose is gebaseerd op de verwachte economische groei in de bestemmingslanden en de containerisatiefactor Bron: Deskresearch; teamanalyse
©2013
7
Trends containerhavens Noordwest-Europa (scenario’s containervolume)
Zonder extra volume stijgt overslag naar ~17 mln TEU Volumeraming Rotterdam zonder extra volume (1.000 TEU) 25.000
Rotterdam Hoog: 19,0 mln = 6,1% Midden: 16,8 mln = 4,4% Laag: 15,1 mln = 3,0%
20.000 15.000 10.000
Geen extra volume op MV2 terminals
5.000 2012
2013
2014
Scenario Midden
2015
2016
Scenario Laag
2017
2018
2019
2020
Scenario Hoog
Noot: De marktprognose is gebaseerd op de verwachte economische groei in de bestemmingslanden en de containerisatiefactor Bron: Deskresearch; teamanalyse
©2013
8
Rotterdam kan beter behoedzaam investeren om rendabele haven te blijven verzekeren 1. Volume Traag herstel en lagere groei • Geen groei overslag NWE in 4 jaar • Rivaliteit havens is toegenomen • Vooruitzicht groei lading is redelijk • Onzekerheid en volatiliteit groot
2. Capaciteit Reële kans op overcapaciteit • MV2 komt op tijd, maar grote sprong • Planning van 16 mln TEU op MV2 • Alle havens plannen uitbreiding • Doorzet kan ‘game changer’ zijn
3. Bezetting Bezettingsgraad terminals is broos • Zo’n 72% terminals NWE gebruikt • Bezetting varieert sterk in scenario’s • Terminals onrendabel bij 60-80% • Stress-test wijst op neerwaarts risico
4. Opties Wat als stress-test uitkomt?
©2013
9
CMA CGM Marco Polo
Trends containerhavens Noordwest-Europa (uitbreiding Maasvlakte 2)
Op MV2 is ~16 mln TEU extra overslagcapaciteit gepland Euromax CYKH, ECT Huidig: 2,8 mln TEU/ 13 QC’s/1.800m Totaal: ~8,0 mln TEU APMT-R Moller-Maersk Huidig: 2,6 mln TEU/ 13 QC’s/1.600m Totaal: ~3,2 mln TEU RGW-terminal (T1)
APM-terminal (T2)
ECT Delta
DPW, TNWA, CMA Fase 1: 2,4 mln TEU/ 11 QC’s/1.150m Totaal: ~4,2 mln TEU
Moller-Maersk Fase 1: 2,0 mln TEU/ 8 QC’s/1.000m Totaal: ~7,0 mln TEU
Hutchison e.a. Huidig: 5,9 mln TEU/ 36 QC’s/3.600m Totaal: ~6,3 mln TEU
Noot: - De capaciteit beslaat de geraamde reële of operationele capaciteit die een terminal in volume op jaarbasis redelijkerwijs kan realiseren - De operationele capaciteit is geschat aan de hand van de gespecificeerde kadelengte en kranen en de geschatte gemiddelde kraandoorzet Bron: Deskresearch; teamanalyse
©2013
10
Trends containerhavens Noordwest-Europa (infasering MV2)
MV2 komt ‘precies op tijd’, maar sprong in capaciteit is groot Bezetting Rotterdam zonder MV2 150% 100% 50%
100%
85%
0% 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Capaciteit Rotterdam (TEU) 18.300
20.000 15.000
13.900
32%
• Zonder uitbreiding op MV2 zou in Rotterdam in 2016 de capaciteit 100% worden benut (cetaris paribus) • In 2015 voegt MV2 32% (4,4 mln TEU) overslagcapaciteit toe naar totaal 18,3 mln TEU in Rotterdam
10.000 5.000 2012
2015
Noot: - De capaciteit beslaat de geraamde reële of operationele capaciteit die een terminal in volume op jaarbasis redelijkerwijs kan realiseren - De volumeraming is gebaseerd op Scenario Midden zonder extra volume en een gelijkblijvende terminalcapaciteit Bron: Deskresearch; teamanalyse
©2013
11
Trends containerhavens Noordwest-Europa (ontwikkeling capaciteit Noordwest-Europa)
In ‘ideale situatie’ daalt overcapaciteit van ~28% naar 10-20% Capaciteitsontwikkeling Noordwest-Europa 2013-2020 (1.000 TEU) 31% 68.000
1.300 1.700
Vraaggeleide uitbreiding scenario Midden
5.300
1.300
15% 59.700
Vraaggeleide uitbreiding scenario Hoog
900 1.300 4.400
Fase 2 Wilhelmshaven (fase 1 2012)
51.800
89%
78%
Bezetting varieert tussen 78% à 89%
72% bezettingsgraad
Capaciteit 2013
MV2
Bremen
Hamburg
Productiviteit
Scenario gematigde capaciteitstoename
Totaal gematigd
MV2
Hamburg
Productiviteit
Totaal ruim
Scenario ruime capaciteitstoename
Noot: - De capaciteit beslaat de geraamde reële of operationele capaciteit die een terminal in volume op jaarbasis redelijkerwijs kan realiseren - Capaciteit is exclusief grote uitbreidingsplannen zoals in Antwerpen (Saeftinghedok), Bremen (Wilhelmshaven) en Hamburg (Steinwerder) Bron: Deskresearch; teamanalyse
©2013
12
Trends containerhavens Noordwest-Europa (planvorming containerterminals)
Tot 2030 denken havens aan totaal ~32 mln TEU uitbreiding Capaciteitsuitbreiding havens Euromax (fase 2-3)
5.200
APM T1 (fase 2-3)
5.000
Steinwerder
5.000
Saeftinghedok
5.000
Deurganckdok
Geplande, toekomstige uitbreiding van nieuwe terminals op Rotterdamse MV2 Lange termijn terminaluitbreiding die zich nog niet in planvormingsfase bevinden
3.400
CT Waltershof
2.700
CT Tollerort
2.100
CT Burchardkai
Geplande, toekomstige uitbreiding van bestaande terminals in Hamburg
1.900
RGW T2 (fase 2-3)
1.700 -
1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000
Noot: - De capaciteit beslaat de geraamde reële of operationele capaciteit die een terminal in volume op jaarbasis redelijkerwijs kan realiseren - De capaciteit van Steinwerder (Hamburg) en Saeftinghedok (Antwerpen) betreft een globale schatting (exactere prognoses zijn onbekend) Bron: Deskresearch; teamanalyse
©2013
13
Trends containerhavens Noordwest-Europa (productiviteit terminalkranen)
Focus op kraandoorzet kan ‘game changer’ voor terminals zijn Kraan = 250.000 TEU
Simulatie kraancapaciteit (TEU) en containers per kraanuur
APM-terminal (T2)
40
Best-practice Terminals EU
35
Toekomstige terminals
30 25
Traditionele terminals
Stel kraan = 300.000 TEU
+25% à +50%
20
APMT T2 r = 0,95
15 100.000
150.000
200.000
Moller-Maersk Fase 1: 2,0 mln TEU/ 8 QC’s Totaal: ~7,0 mln TEU
250.000
300.000
APM-terminal (T2) Moller-Maersk Fase 1: 2,4 mln TEU/ 8 QC’s Totaal: ~8,4 mln TEU
Call size, ladingtype, keteninformatie, ladingplan, tandem lift, crane split, kadeplanning, yard layout, gate routing Noot: - De simulatie omvat 12 bestaande en geplande terminals met hun geschatte operationele capaciteit, kraanproductiviteit en bezettingsgraad - De containers per kraanuur is het bruto, gemiddelde aantal ‘moves’ dat haalbaar is over kranen en call-sizes vanuit de operationele capaciteit - De operationele capaciteit van T2 is geschat aan de hand van de opgegeven kadelengte in fasen 1 en 2 en de kranen en kraandoorzet in fase 1 Bron: Deskresearch; teamanalyse
©2013
14
Rotterdam kan beter behoedzaam investeren om rendabele haven te blijven verzekeren 1. Volume Traag herstel en lagere groei • Geen groei overslag NWE in 4 jaar • Rivaliteit havens is toegenomen • Vooruitzicht groei lading is redelijk • Onzekerheid en volatiliteit groot
2. Capaciteit Reële kans op overcapaciteit • MV2 komt op tijd, maar grote sprong • Planning van 16 mln TEU op MV2 • Alle havens plannen uitbreiding • Doorzet kan ‘game changer’ zijn
3. Bezetting Bezettingsgraad terminals is broos • Zo’n 72% terminals NWE gebruikt • Bezetting varieert sterk in scenario’s • Terminals onrendabel bij 60-80% • Stress-test wijst op neerwaarts risico
4. Opties Wat als stress-test uitkomt?
©2013
15
CMA CGM Marco Polo
Trends containerhavens Noordwest-Europa (bezettingsgraad)
In 2012 varieerde de terminalbezetting sterk rond ~72% Bezetting containerterminals (2012, TEU) 100% 85% 76%
80% 63%
72%
65%
63%
60% 40% 20%
1,1 mln TEU
5,1 mln TEU
2,0 mln TEU
3,3 mln TEU
2,8 mln TEU
14,3 mln TEU = overcapaciteit
0% Zeebrugge
Antwerpen
Rotterdam
Bremen
Hamburg
Gemiddeld
Noot: - De capaciteit beslaat de geraamde reële of operationele capaciteit die een terminal in volume op jaarbasis redelijkerwijs kan realiseren - Bremen is inclusief fase I van Wilhelmshaven (JadeWeser Port) Bron: Deskresearch; teamanalyse
©2013
16
Trends containerhavens Noordwest-Europa (bezettingsgraad)
De bezetting varieert sterk in diverse toekomstscenario’s Scenario Laag: bezetting terminals Rotterdam 110%
86%
94%
80%
72%
60% 2012
2013
2014
2015
2016
Gematigd
2017
2018
2019
2020
Ruim
Scenario Hoog: bezetting terminals Rotterdam 117%
120% 88%
86%
90%
70% 2012
2013
2014
2015
2016
Gematigd
2017
2018
2019
Bandbreedte bezetting • Overcapaciteit (72% bezetting) Overslag groeit met 3% (plus extra volume) en er wordt ruim geïnvesteerd • Congestie (117% bezetting) Volumes stijgen met 6,1% (plus extra volume) en er wordt gematigd geïnvesteerd
2020
Ruim
Noot: - De capaciteit beslaat de geraamde reële of operationele capaciteit die een terminal in volume op jaarbasis redelijkerwijs kan realiseren - De volumescenario’s zijn inclusief een verondersteld extra volume van 2 mln TEU door ~4% marktaandeeltoename Bron: Deskresearch; teamanalyse
©2013
17
Trends containerhavens Noordwest-Europa (breakevenpunt terminals)
Terminals worden onrendabel bij 60% à 80% bezetting Indicatie breakevenpunt HHLA (2007-2012)
Bezetting
120%
Breakevenpunt varieert sterk
90%
• Tarieven Hoe negatiever de tariefontwikkeling, hoe hoger het breakevenpunt
~60%
60% 30%
r = 0,97
0% 0%
10%
20% ROCE
30%
40%
Indicatie breakevenpunt DPW (2007-2012)
Bezetting
• Kostenstructuur Hoe flexibeler de kosten, hoe schaalbaarder en lager het breakevenpunt • Ouderdom Hoe ouder de terminal, hoe lager de boekwaarde en het breakevenpunt
85%
~80%
80%
• Concessiekosten Hoe hoger de concessiekosten, hoe hoger het breakevenpunt
• Investeringsratio Hoe hoger het investeringsniveau, hoe hoger het breakevenpunt
75%
r = 0,87 70% 0%
2%
4%
6%
8%
10%
ROCE Noot: Het rendement is gedefinieerd als de ‘return on capital employed’ (ROCE), rekening houdend met een kapitaalkostenvoet van 7,5% Bron: Deskresearch (jaarverslagen); teamanalyse
©2013
18
Trends containerhavens Noordwest-Europa (rendement HHLA)
In 2009-2012 daalde het rendement van HHLA naar ~17%
Bezetting ~70%
MollerMaersk
Gem. 27,9%
Gem. 17,1%
Noot: Het rendement op het geïnvesteerd vermogen is gedefinieerd als de ‘return on capital employed’ (ROCE) Bron: Deskresearch (jaarverslagen); team analyse
©2013
19
Trends containerhavens Noordwest-Europa (stress-test)
Een ‘stress-test’ wijst op aanmerkelijk neerwaarts risico Stel: Volume groeit volgens Scenario Laag • De economische groeit ligt aan onderkant • De offshoring van productie kalft af Stel: MV2 mist 2 mln TEU extra volume • Rederijen komen volumeafspraken niet na • Consolidatie lading is lastiger dan verwacht Stel: Terminals investeren optimistisch • Havens zijn positief over lange termijn groei • Bestaande terminals renoveren verder
Rotterdam in 2020 ‘Stress-test’ leidt tot kritiek niveau • Rotterdam groeit naar ~15 mln TEU overslag • De bezetting in Rotterdam daalt naar 64% • Tarieven blijven op huidige niveau
Stel: Tarieven blijven onder druk staan • Tarieven herstellen niet naar pre-crisis • Rederijen krijgen extra kortingen
Bron: Teamanalyse
©2013
20
Rotterdam kan beter behoedzaam investeren om rendabele haven te blijven verzekeren 1. Volume Traag herstel en lagere groei • Geen groei overslag NWE in 4 jaar • Rivaliteit havens is toegenomen • Vooruitzicht groei lading is redelijk • Onzekerheid en volatiliteit groot
2. Capaciteit Reële kans op overcapaciteit • MV2 komt op tijd, maar grote sprong • Planning van 16 mln TEU op MV2 • Alle havens plannen uitbreiding • Doorzet kan ‘game changer’ zijn
3. Bezetting Bezettingsgraad terminals is broos • Zo’n 72% terminals NWE gebruikt • Bezetting varieert sterk in scenario’s • Terminals onrendabel bij 60-80% • Stress-test wijst op neerwaarts risico
4. Opties Wat als stress-test uitkomt?
©2013
21
CMA CGM Marco Polo
Trends containerhavens Noordwest-Europa (colofon)
Adstrat Consulting Crown Business Center Schipholweg 103 2316 XC Leiden
Gérard Brockhoff Website www.adstrat.com Email
[email protected] Telefoon 071 524 9305
Versie 12-6-2013 (3.0) Juni 2013 © Adstrat Consulting bv. Deze presentatie is voornamelijk gebaseerd op deskresearch. De presentatie bevat verwachtingen en prognoses op basis van aannames over de huidige situatie en toekomstige ontwikkelingen. Hoewel de rapportage zorgvuldig is samengesteld en het wordt verondersteld dat de rapportage een accuraat beeld geeft van de sector, is Adstrat Consulting niet aansprakelijk voor een onvolledige of onjuiste weergave of voorstelling. De rapportage is uitsluitend opgesteld voor de NT-dagen op verzoek van NT.
©2013
22
