Bijlage 4
Wat betekent uw stem voor de waterschapsverkiezingen? Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
Dit communicatieplan ondersteunt de verkiezingen voor een nieuw waterschapsbestuur in 2015.
1.
Situatieanalyse
Op 18 maart 2015 organiseren de gemeenten verkiezingen, waarbij alle stemgerechtigden twee stemmen kunnen uitbrengen: een voor het waterschapsbestuur en een voor de Provinciale Staten. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor een goed verloop van de verkiezingen. De mogelijkheid twee stemmen uit te brengen tijdens één stembusgang kan opkomstbevorderend werken voor zowel de provincie als het waterschap (opkomstpercentage 2008 was 25,6%). In 2008 zijn er voor het laatst (schriftelijke) waterschapsverkiezingen gehouden. Door een wetswijziging is de zittingsduur van de huidige waterschapsbestuurders verlengd. Ten opzichte van de waterschapsverkiezingen in 2008 is een aantal veranderingen doorgevoerd: De verkiezingen vinden plaats op één dag Op dezelfde dag kunnen stemgerechtigden hun stem uitbrengen voor zowel het provincieals het waterschapsbestuur (categorie ingezetenen) De verkiezingen worden georganiseerd door de gemeenten Schriftelijk stemmen vervalt, hiervoor in de plaats komt de stembusverkiezing 2.
Conclusies en aanbevelingen waterschapsverkiezingen 2008, vertaald naar 2015
Uit de evaluatie van de vorige waterschapsverkiezingen zijn onderstaande conclusies (C) en aanbevelingen (A) naar voren gekomen. Opmerkingen voor 2015 zijn toegevoegd. C. Het zwaartepunt van de campagne op de zes weken rondom het stemmen werkte goed. A. De aandacht voor de verkiezingen verder opvoeren. Noorderzijlvest moet de belangengroeperingen meer uitdagen hun eigen campagne te voeren. Afgelopen jaren is de communicatie van het waterschap geprofessionaliseerd. Nu is het tijd de verkiezingscommunicatie vooral te richten op deze drie peilers: 1. belang eigen campagne door partijen 2. verkiezingen 3. stemoproep C. Werken met een landelijke communicatie-werkgroep was een goed initiatief. De toolkit was een goed idee, alleen te beperkt uitgevoerd. A. Ontwikkel bij de volgende verkiezingen opnieuw een landelijke campagne. Ontwikkel een landelijke start van de verkiezingsperiode waar niemand omheen kan. Sluit hierbij zo mogelijk aan bij de actualiteit. De landelijke werkgroep heeft voor de verkiezingen 2015 aangegeven: “doe centraal wat moet en decentraal wat kan”. De verkiezingsperiode beslaat in 2015 slechts een dag, dit maakt een landelijke start overbodig.
Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
1
Bijlage 4
C. Regionale samenwerking werkte goed door de kennis- en ideeënuitwisseling en de gezamenlijke productie van communicatiemiddelen. A. Werk ook bij de volgende verkiezingen weer samen met de regionale waterschappen als aanvulling op de landelijke campagne. Vooralsnog werken vier noordelijke waterschappen samen: Noorderzijlvest, Hunze en Aa’s, Reest en Wieden en Wetterskip Fryslan. C. Communicatiemiddelen: De verkiezingskrant heeft alle stemgerechtigden bereikt. Krant, radio & tv en de posters / trafficborden hebben na de verkiezingskrant en internet de meeste mensen bereikt. De twee informatieavonden voor potentiële kandidaten, de kandidatenavond en de starthandeling werden goed gewaardeerd door de bezoekers. A. Centraal beeld in de campagne (vlot en logo) werkte de herkenbaarheid goed in de hand. Een volgende keer weer op deze manier landelijk aanpakken! - De communicatie moet de stemgerechtigden regelmatig confronteren met de verkiezingen en uitnodigen te gaan stemmen. Er komt geen gezamenlijk, landelijk logo, regionaal wordt dit wel uitgewerkt met buurwaterschappen. A. Een regionale campagne blijft nodig naast de landelijke. Regionale kranten, radio en tv besteden namelijk alleen aandacht aan regionale onderwerpen / evenementen. - Regionale waterschapscommunicatie koppelen aan regionale onderwerpen en actualiteiten op het gebied van waterveiligheid, schoon/gezuiverd water en voldoende water. A. De volgende keer moeten, in verband met hun grote bereik, een verkiezingskrant, radio, tv, website en driehoeksborden weer onderdeel van de campagne zijn. - Zoek samenwerking met de provincies, omdat ook voor PS wordt gestemd. Samenwerking kan bijvoorbeeld door: gezamenlijk redactionele aandacht voor de verkiezingen op radio en tv te genereren. in elkaars verkiezingskranten een tekst op te nemen die oproept voor beide besturen te gaan stemmen. A. De website van Noorderzijlvest liet vooral gedurende de maand november met informatie over en van de groeperingen en kandidaten een piek in het bezoekersaantal zien. - Website, Twitter en YouTube kunnen eraan bijdragen dat er wordt gesproken over de waterschapsverkiezingen. Dit kan opkomstbevorderend werken. A. Kieskompas weer inzetten als middel om de stemgerechtigden gericht van dienst te zijn. - Landelijk is besloten een stemhulp in te zetten bij de verkiezingen. Het is nog niet duidelijk of dit gezamenlijk met de provincies wordt gemaakt.
3.
Doelstelling
Hoofddoelstelling van de waterschapsverkiezingen is te komen tot een democratisch gekozen bestuur. Hiervoor zijn goed georganiseerde, geldige verkiezingen noodzakelijk. De landelijke communicatiedoelstelling van de verkiezingen is drieledig, Noorderzijlvest hanteert regionaal dezelfde doelstelling: 1. De kiezer weet dat er verkiezingen zijn voor provincie en waterschap 2. De kiezer kent de taken van het waterschap 3. De kiezer weet dat er wat de kiezen valt (democratische legitimatie – stemintentie maximaliseren). De politieke partijen / kandidaten slagen erin op regionaal niveau kenbaar te maken welke keuzes ze maken in de directe leefomgeving van de burgers. Vooral het derde punt zal de kiezer wel of niet naar de stembus trekken. Uit de partijprogramma’s zal moeten blijken of er iets te kiezen valt, zodat de kiezer vindt dat zijn stem ertoe doet en dat hij werkelijk invloed heeft op het waterbeheer in zijn leefomgeving. Noorderzijlvest kan partijen
Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
2
Bijlage 4 uitnodigen met een duidelijk programma te komen, en ze op het spoor zetten van actuele thema’s rondom waterveiligheid, schoon/gezuiverd water, voldoende water. Kandidaten en partijen krijgen het advies keuzes scherp te profileren: ‘Waar sta je voor?’, ‘Welke keuzes maak je?’ en ‘Met welke thema's profileer je je? Het waterschap kan de partijen daarnaast faciliteren in het uitdragen van hun standpunten. Noorderzijlvest voegt onderstaande doelstellingen toe: 4. Belangengroeperingen weten dat er verkiezingen komen, zij weten hoe zij zich kunnen registreren en hoe zij kandidaten kunnen stellen. 5. De medewerkers en bestuurders van het waterschap zijn op de hoogte van de verkiezingen en treden op als ambassadeur van het waterschap in het kader van de verkiezingen. 4.
Communicatiestrategie
De strategie valt uiteen in vier delen: stemgerechtigde inwoners, partijen/kandidaten, gemeenten en provincies. 1. Stemgerechtigde inwoners – De communicatie naar de stemgerechtigden vindt op verschillende niveaus plaats: a. Opkomstbevorderende communicatie vanuit het Rijk. Boodschap provincies en waterschappen gezamenlijk: Breng uw stem uit. Landelijke aankondiging met radiocampagne en postbus 51 spotjes (gefinancierd door het Rijk). b. Boodschap alle waterschappen: Er valt wat te kiezen. Inzet op free publicity en landelijke uniformiteit bij te woord staan landelijke media. De Unie van Waterschappen ontwikkelt een (beperkte) toolkit waaruit de waterschappen kunnen putten. c. Individuele waterschappen geven regionale kleur en inhoud aan de landelijke waterschapsthema’s (waterveiligheid, voldoende water, schoon water) om de aandacht voor profilering van partijen en kandidaten te ondersteunen. Inkleuring gebeurt met ‘wateronderwerpen’ uit de eigen leefomgeving van de inwoners. De onderwerpen sluiten zo mogelijk aan bij de actualiteit, omdat deze het meest aanspreken. Ten slotte wordt bij de onderwerpkeuze rekening gehouden met de thema’s van de nog te kiezen stemhulp (Stemwijzer of Kieskompas). De inzet van een stemhulp helpt de inwoner te zien waar de verschillen zitten tussen partijen. Het is een mooi middel om het beeld te versterken dat er wat te kiezen valt en het helpt partijen zelf na te denken op welke punten ze zich profileren. Aan de hand van thema’s vertelt Noorderzijlvest wat het waterschap doet en dat men invloed kan uitoefenen op de beslissingen. De onderwerpen keren terug in verschillende uitingen om de boodschap te versterken en het totale bereik te vergroten. 2. Partijen/kandidaten – Het opkomstpercentage hangt voor een belangrijk deel af van de onderscheidende programma’s en de campagnes van de partijen. Noorderzijlvest ondersteunt de partijen bij hun campagne op identieke manier: actief benaderen/informeren. Te denken valt aan bijvoorbeeld ruimte op website, handleiding campagnevoeren, verkiezingskrant. 3. Gemeenten – Om de organisatie goed te laten verlopen is het contact met de gemeenten van groot belang. Hier zullen met name landelijk afspraken over worden gemaakt. Vanuit de noordelijke waterschappen zal ook de samenwerking met de gemeenten vorm worden gegeven. Meer hierover in het Plan van Aanpak. 4. Provincies – Opkomstbevorderende communicatie door elkaar te versterken in de communicatie.
Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
3
Bijlage 4
Logo Voor de waterschapsverkiezingen wordt geen landelijk logo ontwikkeld. Noorderzijlvest werkt dit met buurwaterschappen wel gezamenlijk uit als terugkerend, herkenbaar element in de regionale campagne. Middelenmix Een slimme inzet van communicatiemiddelen kan leiden tot versterking van de boodschap. Bovendien vergroot de inzet van meerdere communicatiemiddelen het totale bereik. Zie bijlage 1 voor een overzicht van de doelgroepen, doelstellingen, boodschappen en communicatiemiddelen. Media en woordvoering Noorderzijlvest verzorgt zelf de mediacontacten over het eigen waterschapsbestuur. De dijkgraaf is bij bestuurlijk politiek gevoelige onderwerpen de woordvoerder, operationele onderwerpen rondom de verkiezingen worden toegelicht door de projectleider.
5.
Doelgroepen
Het verkiezingstraject is opgedeeld in zes fasen, iedere fase kent specifieke doelgroepen. De doelgroepen zijn afgeleid uit de voor de verkiezingen gemaakte stakeholdersanalyse, die beschrijft met welke belanghebbenden Noorderzijlvest te maken heeft en welke belangen en issues bij hen een rol spelen. In de analyse is ook aangegeven welke acties Noorderzijlvest kan nemen om het gewenste doel te bereiken bij de belangrijke stakeholders van het waterschap. Fasen verkiezingstraject: 1. Voorbereiding 2. Registratie 3. Kandidaatstelling 4. Verkiezingsdag en vaststellen uitslag 5. Nieuw bestuur 6. Evaluatie
6.
februari 2014 tot en met juni 2014 juli 2014 tot en met december 2014 2 februari 2015 18 maart tot en met 23 maart 2015 maart 2015 tot en met mei 2015 maart 2015 tot en met juni 2015
Boodschappen
De verschillende fasen in het verkiezingstraject kennen specifieke communicatiemomenten met een eigen boodschap. In de boodschap werken we met de thema’s waterveiligheid, voldoende water en schoon water, gekoppeld aan de actualiteit en aansluitend bij de belevingswereld van de inwoners (stemmen is op 18 maart - misschien zware storm met hoog water geweest in afgelopen maanden, de lente/zomertijd van vissen, varen en zwemmen komen eraan, aanstaand groeiseizoen voor tuinen en landbouw). Ten slotte wordt bij de themakeus rekening gehouden met de thema’s van de nog te kiezen stemhulp.
7.
Communicatiemiddelen
De landelijke communicatiewerkgroep levert in een toolkit een beperkt aantal middelen aan, uitgangspunt is dat er veel regionaal gebeurt. Noorderzijlvest zal i.s.m. andere noordelijke waterschappen en/of zelf een aantal communicatiemiddelen ontwikkelen en inzetten. We zetten voornamelijk in op een verkiezingskrant en digitale communicatie. In bijlage 1 is een overzicht per fase uitgewerkt van alle middelen, doelgroepen, boodschappen en doelstellingen.
Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
4
Bijlage 4
Verkiezingskrant. Bij de vorige waterschapsverkiezingen heeft Noorderzijlvest een verkiezingskrant gemaakt, waarin alle partijen ruimte werd aangeboden hun programma toe te lichten. Het waterschap wil ook in 2015 de partijen met een dergelijke krant faciliteren. Hiermee kunnen we alle stemgerechtigden oproepen hun stem uit te brengen. Voor de krant zoeken we samenwerking met de buurwaterschappen en de provincies: de overheden kunnen in elkaars verkiezingskranten een tekst opnemen die oproept voor beide besturen te gaan stemmen (kruisbestuiving). Verder zet Noorderzijlvest voornamelijk in op digitale communicatiemiddelen: website (met aparte ‘ingang’ voor verkiezingen, agenda/kalender, link naar stemhulp, info rondom mijlpalen, plek waar partijen/kandidaten zich uniform kunnen profileren, linken naar partijprogramma’s, enz.), nieuwsbrief, Twitter, Youtube (filmpjes van ‘ambassadeurs’ die vertellen waarom ze gaan stemmen). Deze middelen hebben een groot bereik en zijn relatief goedkoop.
Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
5
Bijlage 4
Bijlage 1 – Overzicht doelgroepen, boodschappen en middelen Het traject rondom de verkiezingen is in verschillende fasen onder te verdelen. Iedere fase kent specifieke doelgroepen (uit stakeholdersanalyse), communicatieboodschappen en communicatiemiddelen. Fase *
Doelgroepen
Voorbereiding
Extern
(november 2013 tot en met juni 2014)
Intern
Registratie
Extern
Boodschap
Kern van de boodschap
Communicatiemiddelen
Belangengroeperingen, potentiële kandidaten
Aankondiging verkiezingen
Mogelijkheid registratie belangengroepering, kandidaatstelling
Website Digitale nieuwsbrief
Media (RTV-Noord, DvhN, overige lokale en regionale media) Medewerkers
Aankondiging verkiezingen
Mogelijkheid registratie belangengroepering
Twitter Website
4
Aankondiging verkiezingen
Aquanet
5
Huidig bestuur
Aankondiging verkiezingen, procedure
Op 18 maart 2015 zijn de verkiezingen voor nieuw waterschapsbestuur. Dit keer gelijktijdig met PS. Naar de stembus i.p.v. stemmen per post. Op 18 maart 2015 zijn de verkiezingen voor een nieuw waterschapsbestuur (PS, stembusgang). Ambassadeursrol van zittende bestuursleden benadrukken. Oproep onderscheidend programma te ontwikkelen, in te gaan op thema’s uit de leefomgeving van inwoners.
Info AB
5
Jeugdwaterschapsbestuurder
Aankondiging verkiezingen
Info AB, Regulier gesprek
5
Belangengroeperingen, potentiële kandidaten
Aankondiging registratie
Twitter Website
4
Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
Op 18 maart 2015 zijn de verkiezingen voor een nieuw
6
Doelstelling ** 4
Bijlage 4
waterschapsbestuur. Mogelijkheid registratie belangengroepering, kandidaatstelling, procedure toelichten
(juli 2014 tot en met dec 2014)
Intern
Digitale nieuwsbrief
Media (RTV-Noord, DvhN, overige lokale en regionale media) Stemgerechtigden
Aankondiging registratie
Mogelijkheid registratie belangengroepering
(evt. informatieve bijeenkomst voor belangengroeperingen en potentiële kandidaten) Twitter Website
Aankondiging verkiezingen, stemoproep
Uw stem telt voor waterbeheer (taken ws toelichten)
Twitter Website Digitale nieuwsbrief
1, 2
Algemeen
Aankondiging verkiezingen, procedure
Bijeenkomsten van het waterschap (flyer/kaartje). Waterschapsmedewerkers en –bestuurders zijn hierin de ambassadeurs.
1, 2, 4
Medewerkers
Aankondiging registratie
Aquanet
5
Huidig bestuur
Aankondiging registratie, procedure
AB
5
Jeugdwaterschapsbestuurder
Aankondiging registratie
Regulier gesprek
5
Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
Mogelijkheid registratie belangengroepering, Kandidaatstelling Mogelijkheid registratie belangengroepering, kandidaatstelling. Ambassadeursrol van zittende bestuursleden benadrukken. Oproep onderscheidend programma te ontwikkelen, in te gaan op thema’s uit de leefomgeving van inwoners. Mogelijkheid registratie belangengroepering, kandidaatstelling Stemuitnodiging aan stemgerechtigde jongeren
7
4
Bijlage 4
Kandidaatstelling
Extern
Algemeen
(… tot en met 2 feb’15)
Algemeen
Aankondiging verkiezingen, procedure Aankondiging verkiezingen, procedure
Algemeen
Vanaf einde kandidaatstelling tot dag van de verkiezingen
Extern
Kandidaten
Informatie over vervolg procedure
Stemgerechtigden
Bekendmaking van de deelnemende groeperingen
Stemgerechtigden
Stemoproep
(3 feb t/m 18 maart)
Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
Op 18 maart 2015 zijn de verkiezingen voor een nieuw waterschapsbestuur. De kandidatenlijsten van de deelnemende belangengroeperingen zijn bekend. U kunt uw stem uitbrengen op een van de volgende groeperingen [namen]. Binnenkort ontvangt u uw stemoproepkaart. U kunt gelijktijdig met uw stem voor het waterschapsbestuur ook stemmen voor PS. Op 18 maart 2015 zijn de verkiezingen voor een nieuw waterschapsbestuur. Ga stemmen! Met uw stem heeft u invloed op de beslissingen
8
Twitter Website Digitale nieuwsbrief Bijeenkomsten van het waterschap (flyer/kaartje). Waterschapsmedewerkers en -bestuurders zijn hierin de ambassadeurs. Logo laten meelopen op briefpapier en in e-mails.
4
Infopakket met o.a. handleiding campagne voeren: “Er valt iets te kiezen”. Optioneel: informatieavond Twitter Website Digitale nieuwsbrief YouTube (filmpjes ambassadeurs)
3, 4
Verkiezingskrant Publieksadvertentie Twitter Website Digitale nieuwsbrief
1, 2, 3
1, 2,
1
1, 2
Bijlage 4
Stemgerechtigden
Stemoproep
1e Keer stemmers
Stemoproep
Stemgerechtigden
Stemoproep
Stemgerechtigden
Stemoproep
Stemgerechtigden
Stemoproep
Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
over water bij u in de buurt. Keuzes over hoe om te gaan met het oppervlaktewater en de waterkeringen. Keuzes over … (thema’s) Stemgerechtigde vertelt zelf waarom hij gaat stemmen, betrokkenheid
Ga 18 maart stemmen voor nieuw waterschapsbestuur. Invloed op water in de buurt.
9
YouTube (filmpjes ambassadeurs)
Fotowedstrijd: fotografeer een plek in beheergebied en vermeld erbij waarom het belangrijk is te gaan stemmen. Foto’s + verhalen komen op onze website Scholierendebat Verkiezingskrant Twitter Website Digitale nieuwsbrief YouTube (filmpjes ambassadeurs) Korte filmpjes-wedstrijd, rap m.m.v. jeugdbestuurder Logo laten meelopen op briefpapier en in e-mails. Bijeenkomsten van het waterschap (flyer/kaartje). Waterschapsmedewerkers en -bestuurders zijn hierin de ambassadeurs. Aansluiten bij actualiteit Stickers op de waterschapsauto’s, zichtbaar door het hele gebied.
1, 2
1, 2, 3
1 1, 2, 3
1
Bijlage 4
Verkiezingsdag en vaststellen uitslag
Intern
Medewerkers
Bekendmaking van de deelnemende groeperingen stemoproep
Verloop van het project, ervaringen van projectgroepleden. Ga stemmen voor ws en ps! Verwijzing naar website voor de programma’s en de kandidaten.
De Waterspiegel
5
Extern
Kiezers, media
Bekendmaking uitslag
De uitslag van de waterschapsverkiezingen is bekend. De volgende personen [namen] verbonden aan de volgende groeperingen [namen] zijn tot bestuurslid van uw waterschap verkozen en besturen de komende vier jaren uw waterschap.
Informatiebijeenkomst (ontbijt?) Twitter Website Digitale nieuwsbrief
-
Intern
Medewerkers
Bekendmaking uitslag
Aquanet
-
Extern
Kiezers, media
Installatie
Twitter Website Digitale nieuwsbrief
-
Intern
Medewerkers AB en DB
Installatie Eerste kennismaking
Aquanet AB
-
Algemeen publiek Kandidaten Belangengroeperingen Pers Medewerkers
Evaluatie
(18 t/m 23 maart 2015
Aantreden nieuw bestuur (maart t/m mei
Op (datum) wordt nieuw AB geïnstalleerd en nieuw DB gekozen (regeerakkoord)
2015)
Evaluatie (maart t/m juni 2015)
De evaluatie van de waterschapsverkiezingen is afgerond. Dit zijn de resultaten.
* In het Plan van Aanpak zijn zes fasen in het verkiezingstraject benoemd. Voor communicatie is de fase ‘Van kandidaatstelling tot dag van de verkiezingen’ toegevoegd, omdat in deze weken vooral de campagne voor de stemgerechtigden wordt uitgerold.
Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
10
-
Bijlage 4
** De 1. 2. 3.
cijfers komen overeen met de volgende communicatiedoelstellingen: De kiezer weet dat er verkiezingen zijn voor provincie en waterschap De kiezer kent de taken van het waterschap De kiezer weet dat er wat de kiezen valt. De politieke partijen / kandidaten slagen erin op regionaal niveau kenbaar te maken welke keuzes ze maken in de directe leefomgeving van de burgers. Vooral dit punt zal de kiezer wel of niet naar de stembus trekken. Uit de partijprogramma’s zal moeten blijken of er iets te kiezen valt, zodat de kiezer vindt dat zijn stem ertoe doet en dat hij werkelijk invloed heeft op het waterbeheer in zijn leefomgeving. Noorderzijlvest kan partijen uitnodigen met een duidelijk programma te komen, en ze op het spoor zetten van actuele thema’s rondom waterveiligheid, schoon/gezuiverd water, voldoende water. Kandidaten en partijen krijgen het advies keuzes scherp te profileren: ‘Waar sta je voor?’, ‘Welke keuzes maak je?’ en ‘Met welke thema's profileer je je? Het waterschap kan de partijen daarnaast faciliteren in het uitdragen van hun standpunten. 4. Belangengroeperingen weten dat er verkiezingen komen, zij weten hoe zij zich kunnen registreren en hoe zij kandidaten kunnen stellen. 5. De medewerkers en bestuurders van het waterschap zijn op de hoogte van de verkiezingen en treden op als ambassadeur van het waterschap in het kader van de verkiezingen.
Belangengroeperingen Tot belangengroepen rekenen we de volgende georganiseerde verbanden: politieke partijen, natuur- en milieuorganisaties, Staatsbosbeheer, land- en tuinbouworganisaties, belangenorganisaties aardbevingen, woningcorporaties, verenigingen voor dorpsbelangen, hengelsportverenigingen, recreatieverenigingen, Kamer van Koophandel, etc.
Communicatieplan waterschapsverkiezingen 2015 van het waterschap Noorderzijlvest
11